Παρασκευή 2 Ιανουαρίου 2015

9 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1935 (4)

 
4. Ο Υποστράτηγος Παναγιωτάκος όμηρος (ή συνεργός) των μηχανορραφιών του Περικλή Ράλλη;
Ο Λάκωνας Παναγιωτάκος Χαρίλαος του Γεωργίου[1], τελευταίος φρούραρχος της Σμύρνης πριν από τη καταστροφή [2] , είναι στα 60 του χρόνια διοικητής του Α Σώματος Στρατού. Με πιο πρόσφατο επίτευγμα του τη καταστολή του στασιαστικού κινήματος στη Θεσσαλονίκη[3] δηλώνει υπέρμαχος της νομιμότητας. Παρακολουθεί με μάτι άγρυπνο τα όσα διαδραματίζονται στο μικρόκοσμο της Πρωτεύουσας αποφασισμένος να αντιδράσει σε κάθε απόπειρα εκτροπής από την όχι και τόσο ομαλή, πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας. O φήμες που από ημέρες κυκλοφορούν ανεξέλεγκτες [3] είναι γενικές και συγκεχυμένες και μιλούν για βίαιη ανατροπή του πολιτεύματος από τη πλευρά των μοναρχικών. Εγκέφαλος  της σχεδιαζόμενης εκτροπής, από μερίδα του τύπου, φαίνεται να είναι ο ίδιος ο πολιτικός του Προϊστάμενος , ο υπουργός των Στρατιωτικών και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κονδύλης, ο οποίος μάλιστα  από 1 Αυγούστου , μετά την αναχώρηση του Τσαλδάρη στο εξωτερικό ,αναπληρώνει το Πρωθυπουργό της χώρας. Ο Κονδύλης είναι ενήμερος για τις φήμες. Γνωρίζει ασφαλώς τα κέντρα που τις διαδίδουν και τις συντηρούν καθώς και το που αποβλέπουν. Αρκετά έξυπνος για να παρασυρθεί από το παιχνίδι τους, δεν παύει να τις διαψεύδει σε κάθε ευκαιρία και σε όσους επιμένουν , εξομολογείται με μάλλον σκωπτική διάθεση ,ότι τα άμεσα σχέδια του είναι τελείως διαφορετικά. Μόλις επιστρέψει ο Πρωθυπουργός σκοπεύει να πάρει μια μικρή άδεια , δέκα ημερών,  με προορισμό τη  λουτρόπολη της Κυλλήνης. .[4]....

Το βράδυ της Πέμπτης, 5 Σεπτεμβρίου, ο Κονδύλης υποδέχεται στο σπίτι του στο Φάληρο μια ομάδα ανώτερων και ανώτατων αξιωματικών . Δεν είναι γνωστός ο πραγματικός σκοπός της συγκέντρωσης αλλά ένα είναι σίγουρο. Όλες οι κινήσεις γίνονται στα φανερά, με τα υπηρεσιακά αυτοκίνητα να πηγαινοέρχονται και τους δημοσιογράφους να ξεροσταλιάζουν έξω από το σπίτι , πανέτοιμοι να αρπάξουν "στον αέρα", κάποια δήλωση ή κάποια είδηση. Φυσικά δεν είναι η πρώτη φορά που ο Κονδύλης συναντά πολιτικούς του φίλους , ένστολους και μη, εντός του υπουργείου του ή εκτός.
Αυτή τη φορά, για λόγους που εκ των υστέρων είναι εύκολο να ερμηνευθούν, σε διάστημα λίγων μόνο ωρών , η είδηση αυτή μεγαλοποιείται υπέρμετρα και διοχετεύεται μεθοδικά στο τύπο [5].
Το γεγονός προβάλλεται σαν την αφετηρία ραγδαίων πολιτικών εξελίξεων, πολύς κόσμος ανησυχεί και στο χρηματιστήριο οι αξίες κατρακυλούν θεαματικά [6]. Ξημερώνοντας ο θεός την ημέρα της Παρασκευής, βουλευτές και υπουργοί ακόμα, σπεύδουν αναστατωμένοι να ζητήσουν εξηγήσεις από τον Αντιπρόεδρο Κονδύλη για όλα όσα διαβάζουν στις εφημερίδες και τα οποία, τον αφορούν άμεσα. Για μια ακόμα φορά ο Κονδύλης προχωρεί σε κατηγορηματικές διαψεύσεις. Διαβεβαιώνει προς κάθε κατεύθυνση, ότι η δημοκρατία προς το παρόν δεν κινδυνεύει από ανατροπές και πραξικοπήματα.

Ο κ. Κονδύλης , εις τους υπουργούς, οι οποίοι εζήτησαν πληροφορίας επί των φημών ,εδήλωσεν, ότι θεωρεί στοιχειώδη υποχρέωσιν να τηρήση την διαβεβαίωσιν , την οποία παρέσχε προς τον κ. Πρωθυπουργόν κατά την εις Γερμανίαν αναχώρησίν του, ότι θα αποτρέψη οιανδήποτε εκτροπήν μέχρι της επανόδου του. Ο κ. αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως επανέλαβε και προς αυτούς , ότι αποκλίνει εις την απόφασιν , ευθύς μετά την επιστροφήν του κ. Πρωθυπουργού να υποβάλη την παραίτησίν του , ίνα δυνηθή αδέσμευτος εκτός της Κυβερνήσεως να εργασθή δια την βασιλικήν παλινόρθωσιν. Η κίνησις των εν λόγω ανωτάτων αξιωματικών μετά την προχθεσινήν παρά τω κ.Κονδύλη σύσκεψιν συνεχίσθη και χθες , με κατεύθυνσιν να πεισθούν οι κεκηρυγμένοι υπέρ της απολύτου πειθαρχίαςεις τας αποφάσεις της Κυβερνήσεως όπως προσχωρήσουν εις τας απόψεις των.[7]
Οι διαβεβαιώσεις πέφτουν στο κενό. Αυτοί που "γνωρίζουν" είναι πλέον σίγουροι ότι οι διαβεβαιώσεις Κονδύλη αποτελούν προπέτασμα καπνού και ότι το φιλοβασιλικό κίνημα θα ξεσπάσει εντός της ημέρας.[8] Στο Υπουργείο Εσωτερικών Ράλλης και Παναγιωτάκος αξιολογούν τις τελευταίες πληροφορίες και εξετάζουν τα προληπτικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν . Στη διάρκεια αυτής της σύσκεψης λαμβάνονται επιπλέον ή επικυρώνονται, κάποιες αποφασιστικής σημασίας μεθοδεύσεις , για την εξέλιξη των γεγονότων που πρόκειται να ακολουθήσουν [9] Δεν υπάρχουν βάσιμα στοιχεία που να θεμελιώνουν την άποψη ότι ο Ράλλης εξομολογείται τις βαθύτερες σκέψεις του στο Παναγιωτάκο, σκέψεις που έχουν να κάνουν με την υπονόμευση και διάλυση του κυβερνητικού σχηματισμού ώστε να αποτραπεί το δημοψήφισμα για το πολιτειακό.
Απεναντίας έχουμε μια σειρά ενδείξεων σύμφωνα με τις οποίες ο Ράλλης διογκώνει στα μάτια του στρατηγού ,την απειλή που αντιπροσωπεύουν για τη Δημοκρατία, οι ραδιουργίες του Κονδύλη. Πιθανότατα θέτει στη διάθεσή του Παναγιωτάκου μια σειρά εμπιστευτικών πληροφοριών της τελευταίας στιγμής, (προφανώς κατασκευασμένων) που παρατείνουν την αβεβαιότητα και τη σύγχυση .
Ο Ράλλης για κάθε ενδεχόμενο , προδιαθέτει το στρατηγό ότι παρά τα όσα γράφουν οι εφημερίδες , το πραξικόπημα μπορεί να αναβληθεί για 2-3 εικοσιτετράωρα . Φαίνεται να επικρατούν δεύτερες σκέψεις που το θέλουν να εκδηλώνεται αμέσως μετά την επιστροφή του Πρωθυπουργού ώστε ο Τσαλδάρης να βρεθεί μπροστά σε τετελεσμένα γεγονότα δίχως δυνατότητα αντίδρασης.
Ο Ράλλης προχωρεί παραπέρα. Αφήνει να διαφανεί ότι οι συνωμότες έχουν καταφέρει να διεισδύσουν και σ΄αυτό ακόμα το Α Σ. και ο ίδιος γνωρίζει αρκετά ονόματα αξιωματικών που μεθοδεύουν την ανταρσία. Ίσως τότε να αναφέρονται για πρώτη φορά, τα ονόματα του Παπακωνσταντίνου του 1ου Συντάγματος, του Λάβδα του 34ου , ακόμη και του Ποντίκα ,διοικητή του ΙΙ Συντάγματος ορειβατικού πυροβολικού. [10]
Ο Στρατιωτικός αντιμετωπίζει όλα όσα ακούει με καλή πίστη. Δυσκολεύεται όμως να πιστέψει απόλυτα. Αναζητώντας την άλλη άποψη , με τρόπο άκομψο , ρωτά το Κονδύλη αν υπάρχουν ψήγματα αληθείας στα όσα διαδίδονται εις βάρος του.
O σωματάρχης εις τελευταίαν συνεργασίαν του μετά του υπουργού των Στρατιωτικών και Αντιπροέδρου της Κυβερνήσεως έκαμε νύξιν περί των πληροφοριών αι οποίαι τω μεταδόθησαν. Ο κ Κονδύλης κατά τας πληροφορίας μας , απαντών εις τον υπαινιγμόν του κ. Παναγιωτάκου, είπεν εντόνως: -Στρατηγέ δε φαντάζομαι να πιστεύης και συ εις αυτάς τας ατιμίας. Μου φαίνεται ότι έως τώρα δεν έχεις αφορμήν να πιστεύης ότι δεν έχω τηρήσει τον λόγον της τιμής μου [11].
Το βράδυ της Παρασκευής, όπως ήταν φυσικό και όπως ο Ράλλης είχε διαβεβαιώσει το Παναγιωτάκο λίγες ώρες πριν, όλα κυλούν με απόλυτη ηρεμία και τάξη. Αντί για μια επαναστατική προκήρυξη των συνωμοτών , δίνεται στη δημοσιότητα η ανακοίνωση μιας ανωτάτης στρατιωτικής προσωπικότητας που επιχειρεί να βάλει κάποια πράγματα στη θέση τους και πάνω από όλα να καθησυχάσει το στρατευμα .
Αι φήμαι περι εκτροπής εκ της νομιμότητος δια την πραξικοπηματικήν παλινόρθωσιν της Βασιλείας κυκλοφορούν από χθές την εσπέραν. Με παρομοίας διαδόσεις έχομεν συνηθίσει, ώστε να μη δοκιμάζωμεν καμμίαν εξαιρετικήν εντύπωσιν . Προέρχονται βεβαίως από ανθρώπους οι οποίοι είτε εις τον στρατόν ευρίσκονται , είτε εις την πολιτικήν , νομίζουσιν , ότι εξυπηρετούσιν ευσεβείς αλλ' απραγματοποιήτους πόθους. Εν πάση περιπτώσει δύνασθε να τονίσητε , ότι ο στρατός δεν θα δεχθή εν ουδεμιά περιπτώσει να γίνη το όργανον των ουτοπιστών αυτών, οι οποίοι ενώ τίποτε δεν επιτυγχάνουν , προκαλούν την ανησυχίαν και τον εκνευρισμόν του λαού. Ο στρατός πλην ελαχίστων ατυχώς εξαιρέσεων , είναι αφωσιωμένος εις τα έργα του και έχει καταδικάσει πάσαν ανάμειξίν του εις την πολιτικήν. Ο στρατός ποθεί και αυτός την ησυχίαν και γαλήνην, των οποίων τόσην ανάγκην έχει ο τόπος. Αλλά και αν τυχόν ευάριθμοι κακοί στρατιώται επιδιώξουν να εξέλθουν της νομιμότητος, θα αντιμετωπίσουν με αποφασιστικότητα την αντίδρασιν της μεγάλης πλειονότητος των στελεχών , τα οποία θα επιβάλουν την τάξιν. Ο κόσμος όλος να μη ανησυχή .Τίποτα απολύτως δεν πρόκειται να συμβή. Ο Λαός ο ίδιος και η υπεύθυνος Κυβέρνησις προς την οποίαν πειθαρχούν απολύτως αι ένοπλαι δυνάμεις και τας εντολάς της οποίας εκτελούν, θα δώση την λύσιν την οποίαν αυτός επιθυμεί εις το κακώς ανακύψαν πολιτειακόν ζήτημα. Ας μη δίδεται λοιπόν ουδεμία πίστις και καμμία προσοχή εις τας κακάς αυτάς φήμας"[12].
Την ίδια ώρα ο Πρωθυπουργός και η ακολουθία του, πάνω στο "Πριγκίπισσα Όλγα" έχοντας αφήσει πίσω τους τη Τεργέστη, , βρίσκονται στο δρόμο της επιστροφής προς την Ελλάδα. Οι εφημερίδες προαναγγέλλουν ότι το πλοίο θα φθάσει στο Πειραιά στις 9 το πρωί της Δευτέρας, 9 Σεπτεμβρίου. Περισσότερο από είδηση, η πληροφορία λειτουργεί σαν ένα σιωπηλό προσκλητήριο για κάθε δυσαρεστημένο, να συμμετάσχει , σύμφωνα με τις δυνάμεις του, στην επιτυχία μιας "θερμής" υποδοχής. Για τους Βασιλόφρονες που σε κάθε ευκαιρία προσπαθούν να πιέσουν τον Πρωθυπουργό να εκδηλωθεί ανοικτά υπέρ της Βασιλείας είναι μια ακόμα ευκαιρία, που δεν πρόκειται να αφήσουν, να περάσει ανεκμετάλλευτη.
Ο Τσαλδάρης όμως, έμπειρος πολιτικός, ξέρει να αποφεύγει τις κακοτοπιές. Από το ατμόπλοιο της γραμμής "Πριγκίπισσα Όλγα" τηλεγραφεί στο Σαγιά [13] ότι δε σκοπεύει για ευνόητους λόγους να αποβιβαστεί στο Πειραιά, αλλά στην ειρηνική και γραφική Ποσειδωνία απ' όπου θα συνεχίσει οδικώς για το σπίτι του ,στη Κηφισιά.

Yποσημειώσεις:

[4. 1]
[4. 2]
[4. 3] Ο αντιστράτηγος κ. Παναγιωτάκος είχε πληροφορίας, προς τας οποίας συνέπιπτον και αι πληροφορίαιτου υπουργείου των Εσωτερικών, καθ' ας επί τη επικειμένη επανόδω του κ. Πρωθυπουργού θα εξεδηλούτο κίνησις στρατιωτικήεν συνδυασμώ με εκδηλώσεις βασιλοφρόνων οργανώσεων , αποσκοπούσα εις την άσκησιν πιέσεως επί του κ.Τσαλδαρη όπως επισπεύση το δημοψήφισμακαι εκδηλωθή υπέρ της Βασιλείας.(Εφημερίς Ακρόπολις της 10/9/35)

[4. 4]
[4. 5] Αι κατά τας τρεις τελευταίας ημέραςπληροφορίαιπερί κινήσεων και συσκέψεων πολιτικών και στρατιωτικών παραγόντων , παρέσυρον εις την νευρικότητακαι ανησυχίαν αυτήν και την κοινήν γνώμην.Συνεπεία τούτου , εκδηλώσεις συνήθεις και γεγονότα της καθημερινής ζωής προσελάμβανονεν μέσω της ατμοσφαίρας ταύτης , βοηθούσης και της εξημμένης φαντασίας, εξαιρετικήν σημασίαν. Εις πυροβολισμός , μία πτήσις αεροπλάνου, ένα ύποπτον φως ή άλλα παρόμοια γεγονότα , ήσαν αρκετά δια να δημιουργήσουνεις την γενικήν γνώμην -τόσον εις τας σφαίρας των ιθυνόντων , όσον και εις τας μάζας του λαού- φόβους και ανησυχίας.Αφ΄ετέρου, μία γενική ανυπομονησία κατείχε τους πάντας. Διότι όλοι εγνώριζον πόσον αποφασιστική θα ήτο η τοιαύτη ή τοιαύτη γνώμη του κ.Πρωθυπουργού επί της εξελίξεωςτης καταστάσεως, και όλους συνείχεν η ανυπομονησία να μάθουν απο κορυφουμένη ,ως εικός, τας παραμονάς της επανόδου του.( Εφημερίδα Πρωία, Τρίτη 10/9/35)
[4. 6]
[4. 7]
[4. 8] Για τη ματαίωση του πραξικοπήματος το βράδυ της Παρασκευής έπρεπε να δοθεί μια αληθοφανής εξήγηση και εν μέρει αποδόθηκε στη σθεναρή σταση του Σακελλαρίου.. "Σημειωτέον ότι ο κ. Σακελλαρίου εις γενόμενον διάβημα προς αυτόν το απόγευμα της παρελθούσης Πέμπτης απήντησεν εντονώτερον , ότι κάθε εκδήλωσις των περί τον κ.Ρέππα κλπ παραγόντων θα τον εύρισκεν αντιμέτωπον. Χάρις λοιπόν εις την στάσιν αυτήν του κ.Σακελλαρίου, εν συνδυασμώ με τα διαταχθέντα παρά του κ.Παναγιωτάκου μέτρα η κίνησις της νυκτός της παρελθούσης Παρασκευής εναυάγησεν.
. Ουδείς εξεδηλώθη και μετά νέας συσκέψεις απεφασίσθη , όπως η κατάπεισις του κ, Τσαλδάρη γίνη την ημέραν της αφίξεώς του
Διά την νύκτα της Παρασκευής χαρακτηριστικόν είνε, ότι τόσον ήσαν όλα έτοιμα , ώστε αν διανεμηθούν και φυσίγγια εις τους στρατιώτας των ενταύθα συνταγμάτων , ενώ ωρισμένας εκ των επαρχιακών φρουρών είχε διαταχθή επιφυλακή. Χαρακτηριστική είναι ακόμη η γενομένη προς τον Γενικόν Διοικητήν Μακεδονίας κ. Βερροιόπουλον την ιδίαν νύκτα εν Θεσσαλονίκη δήλωσις , όταν ούτος εκάλεσενεις το Διοικητήριον ανωτέρους τινάς αξιωματικούςτης Θεσσαλονίκης δια να τους ερωτήσηπερί των διαθέσεωντων, ούτοι απήντησαν , ότι ναι μεν δεν έχουν την πρωτοπορείαν εις την φιλοβασιλικήν κίνησιν , αν όμως εγένετο κίνησις εις Αθήνας, θα ηκολούθουν.Την απάντησιν αυτήν ο κ.Βερροιόπουλος διεβίβασεν εις τον μέχρι της χθές υπουργόν των Εσωτερικών κ.Ράλλην, όστις εν συσκέψει μετά των κ.κ Σακελλαρίου ,Παναγιωτάκου και ωρισμένων ανωτέρων αξιωματικών της Χωροφυλακής - ο αρχηγός του Σώματος κ. Δροσόπουλος είνε κεκηρυγμένος και αυτός υπέρ της επαναφοράς της Βασιλείας- ενέτειναν προληπτικά μέτρα.(Εφημερίδα Ακρόπολις11/9/35 )
[4. 9] Όλαι αι σκέψεις και αι κινήσεις του δημοκρατίζοντος υπουργού κατηυθύνοντο ,ως εξηκριβώσαμεν ασφαλώς, από τους βενιζελικούς , μετά των οποίων ευρίσκεται εν πλήρει συνεργασία από πολλού. Ο δημοκρατiζων υπουργός , αντιληφθείς ότι, επανερχομένου του κ. Πρωθυπουργού και τούτου εκδηλωμένου υπέρ της Βασιλείας , δεν έχει θέσιν μεταξύ του αντιβενιζελικού κόσμου εδέχθη την προσφερθείσαν εξαίχουσαν θέσιν μεταξύ του βενιζελικού κόσμου και δη εν μελλούσαις εκλογαίς του αρχηγού του βενιζελικού συνδυασμού εν Θεσσαλονίκη. Των σατανικών τούτων σχεδίων ετέλει εν παντελεί αγνοία ο Διοικητής του Α Σώματος Στρατού ( Ο Τύπος ,Τρίτη 10 Σεπτεμβρίου 1935)
[4.10] Σύμφωνα με τα όσα έγραψε η "Εφημερίς των Ελλήνων" ο Ράλλης δεν είχε διστάσει να προτείνει στο Κονδύλη συλληψεις αντιφρονούντων αξιωματικών ." ο υπουργός των Εσωτερικών ζήτησε παρά του πρωθυπουργούντος Κονδύλη την άδεια να συλλάβει όλους τους κινουμένος ανατρεπτικώς βασιλόφρονας αξιωματικούς . Ετόνισε στο Κονδύλη ότι από τη στιγμή που θα του δοθεί η εντολή μπορούσε με δικές του δυνάμεις να εκτελέσει τις συλλήψεις." Ο Κονδύλης αρνήθηκε.
[4.11]
[4.12]
[4.13]






















 








 








Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου