ΜΙΛΑΝΟ 25 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1945
Το επόμενο πρωί -25 Απριλίου --ο ναύτης με ειδοποίησε ότι με αναζητούσε ο Borghese . Οι δικοί μου είχαν φύγει από το ξενοδοχείο και είχαν μετακομίσει σε ένα δωμάτιο που είχα βρει στη Via Lambrate 15 σε μικρή απόσταση από τη πλατεία Loreto. Εγώ με τον αδελφό μου είχα μετακινηθεί στο απόσπασμα της "Δεκάτης" στη πλατεία Fiume. Πηγαίνω στο Borghese. Τον βρίσκω να συζητά με το Gennaro Riccio τον διοικητή του αποσπάσματος του Μιλάνου: στη πραγματικότητα είναι ο έμπιστος αξιωματικός του για τις περισσότερο ευαίσθητες υποθέσεις .O Borghese μου λέει πως έχει θέσει τη « Decima » σε κατάσταση συναγερμού. Είδε το Duce μετά από μένα . Αλλά οι ειδήσεις είναι οι ίδιες. Οι "σύμμαχοι" που προελαύνουν, οι Γερμανοί που τους αφήνουν να προελάσουν και ένας παράδοξος αγώνας που οι δικοί μας διεξάγουν, εδώ και εκεί , δίχως συγκεκριμένους στόχους.. Τώρα μου έλεγε ότι ήθελε να καλέσει σε αναφορά τους αξιωματικούς."Κάνε το γρήγορα " τον συμβουλεύω. Αλλά αυτός περιμένει να φθάσουν και οι άλλοι. Η διοίκησή του παρέμενε , ακόμα και σ΄αυτή τη συντυχιά , ένα είδος μικρού και άκαμπτου στρατιωτικού σοβιέτ , με αυτόν αρχηγό. Αποφασίζεται να ξαναβρεθούμε το βράδυ .Εγώ στο μεταξύ θα επέστρεφα στη Νομαρχία , το είχα ήδη αναφέρει τηλεφωνικά στο Bombacci.
Ο Bombacci ήταν αυτός που μου ανάγγειλε την κινητοποίηση των φασιστών του Μιλάνου. Αλλά για οριστική απόφαση ούτε αυτός γνώριζε τίποτα. Ακόμα και οι πλέον πρωταρχικές λεπτομέρειες για εκείνη την ημέρα αποτελούν μέρος του "μυστικού του Βορρά". Εκείνη τη στιγμή μπορούσε να γίνει λόγος μόνο για το Μιλάνο . Οι τηλεφωνικές επικοινωνίες με τις επαρχίες είχαν καταστεί δύσκολες , κάποιες Νομαρχίες δεν απαντούσαν πλέον , οι Ομοσπονδίες (federazioni dei fasci di combattimento) έκαναν λόγο για κολώνες φασιστών σε σύμπτυξη. Ήσαν οι Φασίστες των περιοχών πάνω από το Πάδο όπου εμφανίζονταν τα πρώτα τεθωρακισμένα του εχθρού. Από διάφορα σημεία επαναλαμβάνεται ότι τμήματα μας αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους. Τα ονόματα χάνονται σε εκείνες τις θυελλώδεις ημέρες. Δεν υπάρχει πλέον μόνο το παράδειγμα των ατλαντικών φρουρίων της Βέρμαχτ . Το λέω στο Bombacci; και αυτός: « Αυτό είναι υπέροχο όμως δεν λύνει τίποτα». Από τη πλευρά της Γερμανικής Ανωτάτης Διοίκησης εξακολουθούν να λείπουν ειδήσεις. Ούτε και εδώ στις διοικήσεις τους αφήνουν να ξεφύγει μια λέξη . Απαντούν: αυτές είναι οι διαταγές. Και για σήμερα και για αύριο απαντούν, περιμένουμε διαταγές. .Για τη Wehrmacht αυτή είναι μια έκτακτη υποχώρηση : για πρώτη φορά δεν γίνεται λόγος για οχυρά που αντιστέκονται , παραμικρή αναφορά για αντίδραση. Διαταγή και αυτό; Ούτε μοιάζουν να συγκινούνται για κάτι που ήδη μοιάζει με την υποχώρηση των Γάλλων ανάμεσα σε Μάιο και Ιούνιο του 1940. Για να συγκινηθούν περιμένουν μια διαταγή. « Χρειάζεται να ληφθεί μέριμνα για το Mussolini πριν η υποχώρηση φτάσει μέχρι εδώ και τον συμπαρασύρει» έλεγε ο Bombacci. Έγινε πάλι συζήτηση για τη Valtellina. « Πηγαίνω μόνο αν πάει και αυτός-λέει- αλλά μοιάζει σαν να θέλουμε να εγκλωβιστούμε». Λέγει ότι κάτι τέτοιο αποτελεί πλέον την αποκορύφωση της κατάρρευσης ....... Παρ΄όλα αυτά μπορεί ακόμα να σωθεί ο Μουσολίνι, επιμένει ο Bombacci. « Τους γνωρίζω τους κομμουνιστές — λέγει — οι κομμουνιστές δεν πρόκειται να χάσουν την μοναδική ευκαιρία να δημιουργήσουν χάος, μόνο το χάος χρησιμεύει στους κομμουνιστές και αυτός είναι ο λόγος που θα θελήσουν να βγάλουν εκείνον από τη μέση. Είναι ο μόνος ικανός να δημιουργήσει στην Ιταλία καταστάσεις και οι κομμουνιστές θέλουν μόνο τη δική τους κατάσταση. ». 
Αφήνω το Bombacci πριν ακόμα το ρολόι δείξει έντεκα. Τηλεφωνώ στο Barghini, τον βρίσκω στο σπίτι, μου είπε ότι το περασμένο βράδυ είχε φιλοξενήσει το Buffarini. Ότι είχαν έλθει Pavolini, ο πρώην υπουργός Riccardi, ο Νομάρχης Turchi, ο δημοσιογράφος Baroni, νομάρχες , κομματικά στελέχη. Ήθελαν όλοι να μάθουν νέα από το Buffarini. Εντελώς φυσικό να ζητήσω και εγώ κάτι από το φίλο μου. Και εγώ ήθελα να ενημερωθώ από το Buffarini. Ο Barghini μου απαντά ότι για το Buffarini, όπως έχουν έλθει τα πράγματα , δεν απομένει τίποτα άλλο από το να μεταφέρει το Mussolini στην Ελβετία.. Ο Buffarini τη προηγούμενη ημέρα είχε πάει στο Duce, για να του μιλήσει και τον είχε συνοδεύσει ο Barghini. Του είχε επαναλάβει τι σημασία είχε για όλους να σωθεί ο Αρχηγός Άλλωστε , αυτό έπραξαν πάντα οι Αρχηγοί του Κράτους ή της Κυβέρνησης , όταν εξέλειπε κάθε δυνατότητα αντίστασης. Ο Duce ήταν αρκετά στοργικός με τον πρώην υπουργό του, αλλά δεν φαινόταν να έχει πεισθεί γι αυτό. Φαινόταν πεπεισμένος για άλλες λύσεις. Τώρα που επιστρέφω στη « Decima » παρατηρώ προσεκτικά το πλήθος στους δρόμους. Τίποτα το ασυνήθιστο. Ίσως μια πρώτη αίσθηση αποξένωσης, απόστασης ανάμεσα στο πλήθος και τις στολές μας, ίσως και να είναι απλά η ιδέα μου. Στη πλατεία Fiume σταματώ το αυτοκίνητο μπροστά από τη μπάρα. Όλη η περιοχή του αποσπάσματος είναι περιφραγμένη με συρματόπλεγμα. Χρέη φρουρών εκτελούν ναύτες πάνοπλοι.΄ Τα 12/7 σε θέση μάχης .Παίρνω από το αυτοκίνητο τα χαρτιά μου και ανεβαίνω πάνω. Από εκείνη τη στιγμή δεν έχω πλέον επαφές με τη πολιτική κατάσταση.
Γύρω στις 4 το απόγευμα προσπαθούμε να συνδεθούμε με τη Νομαρχία. Δεν μπορούμε να βγάλουμε το παραμικρό συμπέρασμα.Ένας μοτοσικλετιστής μας πληροφορεί και μια Μαύρη Ταξιαρχία (όμως ποια;) ετοιμάζεται να αναχωρήσει.
Είπα στο Borghese, ότι θα έπρεπε να ληφθεί μέριμνα για το στρατιωτικό ραδιόφωνο, το Radio-Fante. Είναι ένα επί πλέον μέσο επικοινωνίας τόσο με τους στρατιώτες όσο και με τους πληθυσμούς του Βορρά. Ο Borghese συμφωνεί. Μου δίνει 20 άνδρες υπό τη διοίκηση του υποπλοίαρχου Ducci. Έρχονται μαζί ο υπολοχαγός Zanfagna, ο Genta, ο αδελφός μου Francesco, και κάποιοι άλλοι. Του αυτοκινήτου μας προηγούνται καμιόνια με ναύτες. Στο κέντρο συναντάμε τα φορτηγά με τους « παρτιζάνους », κόκκινο μαντήλι στο λαιμό. Μας κοιτούν, τους κοιτάμε. Ποιος διοικεί το Μιλάνο σήμερα;
Στην οδό Rovani παραμένει ακόμη κάποιος Γερμανός βαθμοφόρος. Υπάρχουν ακόμη δικοί μας . Ο Ducci αναλαμβάνει τη διοίκηση και ύστερα από λίγα λεπτά το Radio-Fante εκπέμπει σαν Radio-Decima Mas. Είναι μια εκπομπή πρόχειρη, εκτός ωραρίου και δίχως πρόγραμμα. Είναι 6.30 μ.μ της 25 Απριλίου. Το Ρεπουμπλικανικό ραδιόφωνο σιωπά. Έχει ήδη καταληφθεί; Μιλώ από το Radio-Decima.
Το τραγούδι της « Decima » έχει ανοίξει την εκπομπή:
« Decima, Flottiglia nostra
che beffasti l'Inghilterra...
Vittoriosa ad Alessandria
Malta Suda e Gibilterra... ».
Λέγω στους στρατιώτες να μη σκορπίσουν , να παραμείνουν πάνω από όλα στρατιώτες να έχουν στο νου ότι και μέσα από μια ήττα μπορεί να διαφυλαχθεί η στρατιωτική τιμή, την οποία κανείς μέχρι τώρα, δεν έχει διαφυλάξει καλύτερα από αυτούς, λέγω ότι διατηρώντας την τιμή αφήνουμε ανοικτή τη πόρτα για το μέλλον, λέγω για τους συμμάχους μας μας που μας είδαν να αγωνιζόμαστε και οι οποίοι υποχωρούν κάτω από την ίδια κακοτυχία.
Ένας δίσκος επαναλαμβάνει σαν σε μουσική υπόκρουση:
« Camerata Richard », ένα δημοφιλές τραγούδι που ήταν και το δικό μας ραδιοφωνικό σήμα:
« Camerati d'una guerra
camerati d una sorte
chi divide pane e morte
non si scioglie sulla terra
Camerati d'una guerra
camerati d'una sorte
chi divide pane e morte
piu nessun li scioglierâ ».
Τώρα μιλώ για εκείνους της « Decima », και ακόμη ένας δίσκος με το τραγούδι της « San Marco ». Από το μικρόφωνο το τραγούδι ξεχύνεται προς τους ναύτες, προς όλους τους στρατιώτες:
« San Marco, San Marco
cosa importa se si muore... ».
Ίσως, οι μάχες να έχουν σταματήσει ή σύντομα θα σταματήσουν. Αλλά αυτός ο στρατός των Ιταλών έχει δικαίωμα να περιμένει, με τα όπλα στο χέρι, τον νικητή εχθρό. Αυτό λέω από το ραδιόφωνο.
Αφήνομε την οδό Rovani μετά τις 8 μ.μ. Παρέμειναν στο ραδιόφωνο, ναυτικοί με τον Genta. Θα το παραδώσουν στη Finanza, αλλά την επόμενη ημέρα.
Στη πλατεία Fiume ακούω μια περίεργη ιστορία για συσκέψεις στην Αρχιεπισκοπή: ότι σ΄αυτές πήρε μέρος και ο Duce. Ο Borghese, που ήρθε τότε,είπε ότι ο Mussolini αναχώρησε.
Ακριβώς έτσι, ότι ο Mussolini αναχώρησε.
Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα ο Borghese μας καλεί σε σύσκεψη . Το δωμάτιο του Riccio είναι γεμάτο από αξιωματικούς, καπνό και φωνές.
Έρχεται ο Rolandino, ένας δημοσιογράφος διαπιστευμένος στο Στρατάρχη Graziani. Τον παρακαλώ να κρατήσει σημειώσεις , μπορούν να είναι χρήσιμες. Φτάνει ο Carlo Borsani. Παραμερίζουμε για να περάσει ο τυφλός. Έπειτα , μπαίνει ο Borghese.
Ο Borghese εκθέτει τη κατάσταση: Τα τάγματα της « Decima» συμπτύσσονται από Βορρά, από το Νότο συμπτύσσονται το « Lupo », το « Barbarigo », το τάγμα « N. P. » και η ομάδα «Colleoni », δικά μας τμήματα βρίσκονται ακόμη στο Sesto Calende, Arona, Pallanza, Torino, Genova, οχυρά έχουν απομείνει στις περιοχές της Αδριατικής. Ο διοικητής Borghese είναι σίγουρος, ότι οι άνδρες θα ανταποκριθούν σε οποιαδήποτε διαταγή Όμως όλες οι καταστάσεις είναι άμεσα συνδεδεμένες με εκείνες των ενόπλων δυνάμεων και οι ίδιες οι ένοπλες δυνάμεις ακολουθούν τις τύχες των Γερμανικών. Αυτό είναι το σκοτεινό σημείο . Ποια θα είναι η κατάληξή τους;
Στο μεταξύ υπάρχει η εκκρεμότητα του Μιλάνου . Μετά την αναχώρηση της Κυβέρνησης τίθεται το ερώτημα αν πρέπει η πόλη να εγκαταλειφθεί ή να τηρηθούν οι θέσεις . Οι απόψεις διίστανται. Κάποιες στιγμές ο τόνος της συζήτησης γίνεται πιο δυνατός. Κάποιος διακόπτει: τί κάνουν οι Γερμανοί στο Μιλάνο; Απάντηση του Borghese: δεν κινούνται, έχουν εντολή να μη κινηθούν , περιμένουν να παραδοθούν. Ένας άλλος λέει: γιατί δεν γίνεται ένα τηλεφώνημα στο Γερμανικό Φρουραρχείο του Μιλάνου. Η διοίκηση του στρατηγού Wening επιβεβαιώνει : τα στρατεύματα είναι συγκεντρωμένα στα στρατόπεδα. Ο Borghese τους καλεί στο τηλέφωνο και ζητά να μάθει αν νοιώθουν σε θέση να αναλάβουν στο πλευρό μας, στρατιωτική πρωτοβουλία. Απάντηση: όχι , οι διαταγές της Ανωτάτης Διοίκησης είναι διαφορετικές. Εξετάζεται το ενδεχόμενο αν μπορούν να συγκεντρωθούν στο Μιλάνο τουλάχιστον τα κοντινότερα σ΄αυτό αποσπάσματα. Η κατάσταση χειροτερεύει από ώρα σε ώρα και χρειάζεται να ξεπεραστεί το πρόβλημα του Μιλάνου: να ληφθεί απόφαση για το Απόσπασμα.
Ο Riccardi ενημερώνει ότι στις 4 πρόκειται να αναχωρήσει από τη πόλη μια τελευταία φάλαγγα την οποία θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου