Χρειάζεται λοιπόν να υποθέσουμε ότι ο Jose Antonio ήταν κρυπτοφασίστας; η έστω ένας φασίστας που φοβόταν να φανερώσει καθ' ολοκληρία τις πολιτικές του πεποιθήσεις; Κατηγορηματικά όχι . Ο χαρακτήρας του Jose Antonio , το είδαμε , ήταν σημαδεμένος με μια ουσιαστική και τυπική αυστηρότητα μέχρι υπερβολής. Δεν δεχόταν , δεν κατανοούσε ούτε κι αυτούς τους συμβιβασμούς. Περιφρονούσε τις φυγομαχίες σε σημείο να επικρίνει δριμύτατα το Calvo Sotelo [3] όταν αντί να επιστρέψει αμέσως στην Ισπανία μόλις εξελέγη βουλευτής με το μέτωπο ψηλά, περίμενε πρώτα να του παραχωρηθεί πολιτική αμνηστία Αργότερα βέβαια φάνηκε πόσο δίκαιο είχε ο Calvo Sotelo που δεν ήθελε να εκτεθεί αμέσως και μάλιστα με τρόπο τόσο απροκάλυπτο [4].
Δεν ήταν λοιπόν ούτε ο φόβος , ούτε η σύνεση, ούτε η υποκρισία, οι λόγοι που υποχρέωσαν τον Jose Antonio να αρνηθεί να δηλώσει φασίστας και να διαψεύσει , σε ορισμένες περιπτώσεις πολύ κατηγορηματικά, ότι είναι ή ότι υπήρξε ποτέ.
Οι δύο βασικές αιτίες ήσαν : ο πόλεμος των λέξεων , ήδη σε χρήση σε κάθε μέρος του κόσμου, με κομμουνιστική και μαρξιστική καθοδήγηση ' η θέληση για ιστορική, πολιτική, προγραμματική , ηθική αυτονομία που ενέπνεε και κατά κάποιο τρόπο χαρακτήριζε τη Φάλαγγα και κατά συνέπεια τη προσωπικότητα του Jose Antonio.
Ο πόλεμος των λέξεων είναι μια από τις περισσότερο χαρακτηριστικές πλευρές της πολιτικής ζωής στους καιρούς μας' αλλά πρέπει να έχουμε υπ' όψη ότι εξαπολύθηκε με τρόπο επιστημονικό, από το Κομμουνισμό του Λένιν μέχρι τη γέννηση της σοβιετικής επανάστασης και πρέπει επίσης να έχουμε κατά νου ότι την εποχή του Jose Antonio ο πόλεμος των λέξεων βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη , ιδιαίτερα στην Ισπανία , την ώρα που ωρίμαζε το κλίμα του εμφυλίου πολέμου και από κάθε μέρος της Ευρώπης όλοι παρακολουθούσαν με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και διαπυρο πάθος την εμβληματική ισπανική περιπέτεια.
Είχε λοιπόν μεγάλο δίκιο ο Holderlin όταν- νωρίτερα- έγραφε:
O λόγος είναι στη πραγματικότητα ο πιο επικίνδυνος από όλα τα αγαθά , συνιστά το μεγαλείο και τη σκλαβιά του ανθρώπου. "
Η ανθρωπότητα είναι σήμερα , αλλά την εποχή του Jose Antonio ήταν σε μικρότερη έκταση , αιχμάλωτη του πολέμου των λέξεων που διεξαγόταν επιστημονικά από τα επιτελικά κέντρα του διεθνούς κομμουνισμού.
Στο πλαίσιο του πολέμου των λέξεων , η λέξη "φασισμός" συνδέεται με τη λέξη "αντίδραση " ή "συντήρηση" και η λέξη κομμουνισμός συνδέεται με με τη λέξη "πρόοδος" ή τη λέξη "επανάσταση" ' στη λέξη κομμουνισμός προσκολλάται η λέξη "ειρήνη" μαζί με τη λέξη "ελευθερία" ενώ τη λέξη φασισμός συνοδεύουν οι λέξεις "πόλεμος" και "τυραννία".
Στα 1935-36 δεν είχαν ανακαλυφθεί τα "μέσα μαζικής επικοινωνίας" , δεν υπήρχε ακόμα το τρομερό καθοδηγητικό όργανο που ονομάζεται τηλεόραση , όπου στη μαγεία της λέξης προστίθεται τώρα και η μαγεία της εικόνας ' τότε η παγκόσμια κοινή γνώμη και ειδικά η κοινή γνώμη μιας φοβισμένης και ταραγμένης χώρας όπως η Ισπανία , επηρεαζόταν βαρύτατα , από το ραδιόφωνο, από το τύπο , από τη πολιτική προπαγάνδα , από τις συζητήσεις υψηλού επιπέδου , από τη τακτική και τη στρατηγική των λέξεων , στις οποίες το κομμουνιστικό και σοσιαλιστικό επιτελείο επικέντρωνε τη κύρια προσπάθεια: μια προσπάθεια δικαιολογημένη άλλωστε και από το γεγονός , ότι κατά κύριο λόγο είχε σα στόχο να κερδίσει τη νεολαία. Όχι δίχως λόγο οι αγριότερες μάχες ολόκληρου του ισπανικού εμφυλίου πραγματοποιήθηκαν γύρω από το Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης.
Ήταν λοιπόν λογικό για ένα υπεύθυνο πολιτικό άνδρα , ένα γενναίο και προνοητικό αντικομμουνιστή , ένα μαχητή αφιερωμένο στη μάχη για τη ζωή και το Θάνατο, ήταν λογικό για έναν άνδρα όπως ο Jose Antonio να νοιώσει το μεγάλο κίνδυνο που αντιπροσώπευε ο πόλεμος των λέξεων κάτω από τη καθοδήγηση του Λαϊκού Μετώπου και κατά συνέπεια να αποφύγει όλες τις παγίδες που του έστηνε ο εχθρός.
Αν είχε χαρακτηρίσει τη Φάλαγγα "Φασιστική " θα είχε χαρίσει δίχως άλλο, ένα επιπλέον προπαγανδιστικό επιχείρημα στον αντίπαλό του, που ήταν και αντίπαλος της Ισπανίας,θα είχε προσφέρει μια επιπλέον αφορμή στους υποστηρικτές του λαϊκού Μετώπου, ενώ δεν θα προσέφερε κανένα όφελος στο Εθνικό και κοινωνικό, αντικομουνιστικό και αντιμαρξιστικό πρόγραμμα της Φάλαγγας μια που από μόνο του, ήταν ένα πρόγραμμα ξεκάθαρο.
Περισσότερο σπουδαίος είναι ο δεύτερος λόγος που υποχρέωνε το Jose Antonio να μη δεχθεί την ετικέτα "φασίστας" τόσο για τον εαυτό του όσο και για το κίνημα.
Ήταν, το είδαμε άλλωστε, πριν από όλα Ισπανός, ζηλότυπα Ισπανός,αδιάλακτα Ισπανός.
Δήλωνε Χριστιανός και Καθολικός στο πλαίσιο μιας Χριστιανικής και Καθολικής Ισπανίας, αγωνιζόταν ενάντια στο πνεύμα της Σταυροφορίας, γιατί η Ισπανία από τη στιγμή που είχε χάσει την εδαφική της αυτοκρατορία , όφειλε να αναδημιουργήσει την αυτοκρατορία της Κουλτούρας και του πνεύματος, και τοποθετούσε στη κορυφή των σκέψεών του και όλων των άλλων υποχρεώσεων του αγώνα , την υπόθεση της Ισπανικής ενότητας , και της Ισπανικής αυτονομίας.
Δεν δεχόταν ,και το είδαμε , ούτε τα πρωτεία της Εκκλησίας , παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ήταν ένθερμος πιστός κι ήθελε την εκπαίδευση των νέων να περνά κάτω από τη φροντίδα του Ισπανικού Κράτους. γιατί στην ιεραρχία των αξιών της Ισπανικής Πατρίδας προηγείτο, κάθε άλλης αρχής ή συναισθήματος.
Πως θα μπορούσε ποτέ ο Αρχηγός μιας Φάλαγγας , με τους προσανατολισμούς, που ο ίδιος της είχε δώσει, ο Αρχηγός ενός Εθνικού και Εθνικιστικού κινήματος τόσο περήφανο για την ιστορική, πνευματική και πολιτική αυτοδυναμία , για την ίδια του τη γη , να δεχθεί εξάρτηση , έστω και τυπική από ένα φιλικό αλλά αλλοδαπό κόμμα , φιλικό και σταθερό που όμως αντιπροσώπευε μια άλλη Πατρίδα και έναν άλλο Εθνικισμό;
Γι αυτόν ακριβώς το λόγο ουσίας, που δεν πηγάζει από ένα ζήτημα καθαρής και συνηθισμένης ισπανικής περηφάνιας, αλλά έχει να κάνει με τη συνέπειά πάνω στις βασικές αρχές του δημιουργήματος του , της Φάλαγγας, ο Jose Antonio πάντα στις δημόσιες δηλώσεις του αποκήρυσσε, το προσηγορικό του φασίστα..................
Χρειάζεται να προσθέσουμε προς επίρρωση των παραπάνω, ότι ο Jose Antonio σε δύο βασικές περιπτώσεις είχε την ευκαιρία να αποκηρύξει τον χαρακτηρισμό του "φασίστα" με την έννοια των παραπάνω όρων ' όταν διαδόθηκε η είδηση της συμμετοχής του στη διάσκεψη της "φασιστικής διεθνούς" του Μontreux [6] και όταν οι αρμόδιοι της Κυβέρνησης έκλεισαν το El Fascio, που είχε να κάνει με μια από τις πρωτοβουλίες του.
Σχετικά με τη διάσκεψη του Μontreux, κλείνουμε τις λέξεις "φασιστική διεθνής " με μεγάλα εισαγωγικά, γιατί η λέξη "διεθνής" ή "διεθνισμός" , δεν μπορεί να συνυπάρξει με τη λέξη "φασίστας" ή "φασισμός" ....
Δεν μπορεί να είναι κάποιοι φασίστες και διεθνιστές ταυτόχρονα' βέβαια παρόμοια ασυμβατότητα δεν απέκλεισε στο παρελθόν συμμαχίες ανάμεσα στο Εθνικό Φασιστικό Κόμμα και άλλα κόμματα σε διάφορα άλλα μέρη του κόσμου που χαρακτηρίζονταν φασιστικά, όπως δεν απέκλεισε συμμαχίες ανάμεσα στη Φασιστική Ιταλία και σε άλλα Κράτη που τα θεωρούσαν ή τα προσδιόριζαν φασιστικά' αντίθετα και σε κάθε ευκαιρία αυτή η ασυμβατότητα υπονόμευε κάθε σοβαρή πιθανότητα δημιουργίας μιας φασιστικής "διεθνούς", από τη στιγμή που αυτές οι διεθνείς οργανώσεις χαρακτηρίζονταν από μια τυπική δομή μαρξιστικού τύπου. Είναι πράγματι γνωστό, ότι ο Μουσολίνι υπήρξε πάντα αλλεργικός σε παρομοίου τύπου απόπειρες "διεθνικοποίησης" του φασιστικού κινήματος , μέχρι του σημείου να δηλώσει , με μια μνημειώδη πλέον φράση, ότι "ο φασισμός δεν ήταν είδος προς εξαγωγή".
Όταν λοιπόν το καλοκαίρι του 1934, έλαβε χώρα στο Μontreux μια συγκέντρωση φασιστών ηγετών από διάφορες χώρες [7] , ανάμεσα στους οποίους ξεχώριζαν ο Βέλγος Λεόν Ντεγκρέλ και ο Jose Antonio κατηγορήθηκε από τον ισπανικό τύπο, ότι είχε πάρει μέρος σ΄αυτή , προχώρησε σε μια πολύ κατηγορηματική διάψευση.
Ιδού το κείμενο της διάψευσης :
"Η είδηση σύμφωνα με την οποία ο Jose Antonio Πριμο ντε Ριβέρα , αρχηγός της ισπανικής Φάλαγγας των JONS εκδήλωσε πρόθεση να συμμετάσχει σε ένα Διεθνές φασιστικό συνέδρειο που λαμβάνει χώρα στο Μontreux είναι ολοκληρωτικά ψευδής. Ο αρχηγός της Φάλαγγας προσκλήθηκε να λάβει μέρος, αλλά αρνήθηκε κατηγορηματικά , γιατί πιστεύει , ότι ο Εθνικός χαρακτήρας του κινήματος του οποίου ηγείται δεν επέτρεπε, ακόμα και τη τυπική παρουσία του σε μια διεθνή διασκεψη. Από την άλλη πλευρά , η Ισπανική Φάλαγγα των JONS δεν είναι ένα φασιστικό κίνημα' ' διατηρεί σε σχέση με το Φασισμό κάποιες ταυτίσεις σε βασικά θέματα' αλλά κάθε ημέρα που περνά επιβεβαιώνει όλο και περισσότερο μια αυτόνομη προσωπικότητα με ξεχωριστά χαρακτηριστικά και είναι σίγουρη ότι θα βρει , ακολουθώντας το δρόμο αυτό, τις πλέον γόνιμες δυνατότητές της."
Το κλείσιμο του El Fascio το έντυπο που έθεσε σε κυκλοφορία ο Jose Antonio λίγο πριν από την επίσημη ίδρυση της Φάλαγγας , οφείλεται, σύμφωνα με μια αποκάλυψη του περιοδικού ΑΒC , στη παρέμβαση που έκανε στη Κυβέρνηση ο αξιοσέβαστος Σοσιαλιστικός Λαϊκός οίκος της Μαδρίτης.O Jose Antonio αναγκάστηκε να το υπομείνει 'αλλά οι διευκρινήσεις που είχαν να κάνουν με τις σχέσεις του με το φασισμό ,ακολούθησαν λίγο αργότερα , στις τόσες φορές αναφερθείσα συγκέντρωση που έλαβε χώρα στο Θέατρο Comedia της Μαδρίτης . Ένας από τους ρήτορες που μίλησε πριν από τον Jose Antonio , ο Garcia Valdecasas είπε:
"Ειπώθηκε ότι αυτή είναι μια εκδήλωση φασιστική και εγώ σας λέω ότι από τη στιγμή που είναι ισπανικότατη, μπορούν να την αποκαλέσουν όπως θέλουν. Με το φασισμό που αντιπροσωπεύει μια αλλοδαπή εμπειρία , μπορούμε να έχουμε όλες τις ομοιότητες και όλες τις συμπτώσεις που θα προκύψουν στο μέλλον ' όμως εμείς, Ισπανοί , δεν μπορούμε να ζούμε με ξένες συνταγές."
Μπορούμε τώρα, από τη στιγμή που το διευκρινίσαμε και συνεπώς προσδιορίσαμε την αυτονομία της Φάλαγγας και τη πολιτική βούληση του Jose Antonio, να αναφερθούμε απερίσπαστοι στις σχέσεις του Χοσέ Αντόνιο με το Ιταλικό Φασιστικό Κίνημα, στο πρόσωπο του Αρχηγού του σε σχέση με τα προγράμματά του, με την ίδια του τη δράση σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ο Jose Antonio , ένοιωσε βαθύτατα , τη γοητεία του Μουσσολίνι .Όπως είδαμε βρέθηκε δύο φορές στην Ιταλία . Την πρώτη φορά συνοδεύοντας το πατέρα , απέφυγε κάθε πολιτική επαφή,κρατήθηκε στη σκιά , θέλησε να επισκεφτεί τη Ρώμη των κλασσικών χρόνων και του Καθολικισμού ,δίχως να συμμετέχει σε συναντήσεις κορυφής.
Αντίθετα, τη δεύτερη φορά ήταν αυτός που ζήτησε συνάντηση με το Μουσολίνι και καθορίστηκε συνάντηση μαζί του στο palazzo Venezia' για το Μουσολίνι άφησε μέσα σε λίγες μόνο γραμμές μια εικόνα πρωτότυπη και συγκινητική' την εικόνα του αρχηγού όπως τον φαντάζεται ,δηλαδή τον αρχηγό που αγαπά το λαό του , που επιτηρεί άγρυπνος τα πεπρωμένα του, που ταυτίζεται με την ιστορία και το πεπρωμένο της ίδιας της Πατρίδας. Μπορούμε να προσθέσουμε ότι η θετική εντύπωση , σε σχέση με την συνομιλία της μισής ώρας , υπήρξε αμοιβαία. [9] Μερικά χρόνια αργότερα όταν πια είχε τελειώσει ο εμφύλιος ο Μουσολίνι είπε στη Πιλάρ Πρίμο ντε Ριβέρα[ ] : "Ο Jose Antonio είναι ένα από τα καλύτερα πνεύματα που γνώρισα ποτέ."
Μπορούμε επίσης να θυμηθούμε ότι ο Χοσέ Αντόνιο έγραψε την εισαγωγή σε μια ανθολογία μουσολινικών κειμένων , με τίτλο: "El Fascismo."
Ακόμα σπουδαιότερο, για την απόλυτη κατανόηση του προσώπου, πρέπει να παραδεχθούμε ότι η γοητεία που άσκησε πάνω του το πρόσωπο του Μουσολίνι , δεν ήταν η γοητεία του δικτάτορα , του ισχυρού άνδρα 'αρκεί να πούμε ότι για το πρόσωπο του Χίτλερ δεν αιστάνθηκε ποτέ αισθήματα του είδους. Αντίθετα , μαρτυρίες λέγουν κάτι τελείως διαφορετικό.Ο Χίτλερ δεν είχε καμμία επιρροή επάνω του , γιατί ο σχηματισμός της παιδείας του , το είδαμε , ήταν κλασσική και αντιρομαντική, συνεπώς εντελώς αντίθετη με εκείνο το γερμανικό ρομαντισμό , που με μεγαλύτερη ή μικρότερη ακρίβεια των εκτιμήσεων ,συνδέεται πνευματικά ο Εθνικοσοσιαλισμός. Πάντα σχετικά με το Χίτλερ , ο βιογράφος του Jose Antonio, Felipe Ximenez de Sandoval , αναφέρει τα όσα ακολουθούν: H Ισπανίδα καλλιτέχνιδα Ana de Pombo , στις αναμνήσεις της , αναφέρει ότι συνάντησε το Jose Antonio στο Παρίσι όταν ο τελευταίος επέστρεφε από τη Γερμανία και ο οποίος της είχε πει επιγραμματικά :
-Με το Χίτλερ δεν πρόκειται να συνεννοηθούμε ποτέ. Είναι άθεος.
Και ο Adolfo Munoz Alonso , συγγραφέας του ήδη προαναφερόμενου "Ένας διανοητής για το λαό" γράφει:
"Στη θεώρηση του Jose Antonio ο εθνικοσοσιαλισμός είναι εντελώς αντίθετος με τον Ιταλικό φασισμό ' η Φάλαγγα δεν είναι ούτε μπορεί να είναι ρατσιστική".
Στο ίδιο μήκος κύματος εκφράστηκε και ο ίδιος ο Χοσέ Αντόνιο στο λόγο που εκφώνησε στο Valladolid στις 3 Mαρτίου 1935 όταν είπε ότι" τα κινήματα και τα γερμανικά και Ιταλικά κράτη όχι μόνο δεν είναι όμοια, αλλά είναι και ριζικά αντίθετα μεταξύ τους ,η καλύτερα κατευθύνονται προς αντίθετους πόλους.
Ο βιογράφος του Ximenez de Sandoval δίνει μια ακόμα πληροφορία.Όταν στα 1936 ο Γερμανός Πρόξενος στο Alicante, von Knobloch έκανε διάβημα στο Πολιτικό Γραμματέα του Γερμανικού υπουργείου των Εξωτερικών Ernest von Weizsacker με το οποίο ζητούσε την άδεια να μεσολαβήσει στην Ισπανική κυβέρνηση ώστε να δοθεί χάρη στον ήδη καταδικασμένο σε θάνατο Χοσέ Αντόνιο ,το αίτημά του αυτό απορρίφθηκε . Αν το περιστατικό αληθεύει, φανερώνει ότι η χλιαρή συμπάθεια του Χοσέ Αντόνιο για τη Ναζιστική Γερμανία πληρωνόταν με το ίδιο νόμισμα.
Για να συμπληρωθεί το πλαίσιο των απόψεων του Jose Antonio πάνω στο Ιταλικό Φασιστικό Κίνημα , πρέπει να προσθέσουμε ότι όπως προκύπτει από τα "Απαντα" (βλέπε σελ.695) ο Αρχηγός της Φάλαγγας υπερασπιζόταν το Φασισμό από τη κατηγορία της συστηματικής υιοθέτησης μεθόδων βίας στη διάρκεια των πολιτικών αγώνων' και παρουσίαζε την άποψη ότι η βία μπορούσε να είναι δευτερεύουσα,ευκαιριακή και στιγμιαία , αλλά σαν τέτοια δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ποτέ "απαραίτητη"
Ο πόλεμος των λέξεων επηρέασε το γραπτό και προφορικό λόγο του Χοσέ Αντόνιο,κι αυτή ακόμα τη χρήση του όρου "δεξιά" ' το γεγονός αυτό είχε να κάνει με το ότι ενώ η Φάλαγγα ήταν το μοναδικό ισπανικό πολιτικό κίνημα στο οποίο αποδιδόταν με μικρές ή μεγάλες αντιστάσεις μια ετικέτα φασιστική , δεν ήταν και το μοναδικό ισπανικό πολιτικό κίνημα στο οποίο αποδιδόταν η ετικέτα της Δεξιάς. Όπως γνωρίζουμε υπήρχαν και άλλα : η Ceda [ ] του Jil Robles [ ] ,το κόμμα του Calvo Sotelo. Από αδυναμία να υλοποιηθεί μια ενιαία λίστα στην οποία θα συμπεριλαμβάνονταν όλες αυτές οι μικρότερες ομάδες της λεγόμενης δεξιάς, προέκυψε από τη πλευρά του Χοσέ Αντόνιο και της Φάλαγγας η ανάγκη να επισημανθούν οι όποιες διαφορές όχι τόσο απέναντι στις αριστερές (οι διαφορές ήταν τόσο ξεκάθαρες και προφανείς που δεν υπήρχε ανάγκη για εξηγήσεις) , όσο απέναντι στις άλλες "δεξιές" που τουλάχιστον ένα μέρος τους, αντιπροσώπευαν εκείνες τις συντηρητικές δεξιές που ο Χοσέ Αντόνιο περιφρονούσε.
Πραγματικά δεν είχε ξεχάσει τη θλιβερή πατρική εμπειρία , δεν είχε ξεχάσει ότι ο πατέρας του είχε καθαιρεθεί , κατά τρόπο παράλογο με ευθύνη της δεξιάς παρά της αριστεράς, δεν είχε ξεχάσει τη συμπεριφορά του Μονάρχη και πάνω από όλα δεν μπορούσε να ξεχάσει ότι είχε ιδρύσει τη Φάλαγγα με τη συμμαχία των JONS δηλαδή τα εργατικά συνδικάτα, που επιθυμούσαν μια ξεκάθαρη κοινωνική στροφή του Φαλαγγίτικου κινήματος.Είναι αρκετή η αναφορά σε μια χαρακτηριστική μαρτυρία που έχει να κάνει με την αντιπαράθεση του Χοσέ Αντόνιο με την άλλη Δεξιά.
"Αν η θριαμβεύουσα Δεξιά του 1933 είχε την ικανότητα να μεταδώσει ένα οποιοδήποτε μήνυμα στην Ισπανία, ο ηττημένος Καίσαρας της Απριλιανής επανάστασης δεν θα είχε σηκώσει κεφάλι ξανά. (αναφορά στον Αζάνια) Αλλά είναι ανώφελη η αναζήτηση προηγουμένων στη αδιανόητη αδεξιότητα της Ισπανικής Δεξιάς....Η πολιτική εκείνων των δύο χρόνων (τα δύο ανόητα χρόνια όπως τα αποκάλεσα ) υπήρξε άγονα συντηρητική απέναντι σε όλα όσα μπορούσαν να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη στο μέλλον.
Αυτός είναι ο λόγος που στις ομιλίες και στα γραπτά του Χοσε Αντόνιο επισημαίνονται πολυάριθμες αναφορές για ένα δρόμο που δεν θέλει να προσδιορίζεται "ούτε της δεξιάς ούτε της αριστεράς".
Ουσιαστικά όμως αυτός ο προσανατολισμός του δεν ήταν μόνο σταθερός αλλά και ξεκάθαρος.Ακούστε τον:
"Σήμερα, περισσότερο από τα χθες, από τη στιγμή που εντάσσουμε τους εαυτούς μας σε ένα και μοναδικό fascio di combattimento σε καμιά περίπτωση , δεν ανήκουμε ούτε στη δεξιά ούτε στην αριστερά. Αγωνιζόμαστε για την Ισπανία , για τη Δικαιοσύνη, για την ολοκληρωτική ταύτιση του Εθνικού πεπρωμένου του λαού νοούμενου σαν νικηφόρα ολοκλήρωση των τάξεων και των κομμάτων "
Πρόκειται για εκφράσεις που σε ότι εχουν να κάνουν με την ουσία της προσπάθειας δεν αφήνουν αμφιβολίες.Έχει λοιπόν δικαιο ο καθηγητής Fergola ο οποίος στο βιβλίο του που ήδη αναφέραμε σημειώνει:
"Ο Χοσέ Αντόνιο στη διάρκεια της ανδαλουσιανής εκστρατείας του, συνέχισε να επαναλαμβάνει σε κάθε συγκέντρωση, ότι δεν είναι "ούτε τη δεξιάς , ούτε της αριστεράς" αλλά ο κόσμος, ακόμη και αν προερχόταν από τις εργατικές και αγροτικές τάξεις τον ψήφιζαν όχι γιατί ήταν φασίστας ή αρχηγός της Φάλαγγας αλλά γιατί ήταν το παιδί του γέρο δικτάτορα και γιατί, για κακή του τύχη, τον θεωρούσαν δεξιό. Κατά τα λοιπά ο ίδιος ήταν υπεύθυνος για τη ροή των αποτελεσμάτων της "Ενωσης των Δεξιών " και για το εκλογικό της κέντρο."
Από την αλλη πλευρά , μπορεί να λεχθεί στο πλαίσιο όλων όσων αφηγηθήκαμε και παρατηρήσαμε, ότι ο Χοσέ Αντόνιο , στη ζωή και στα έργα του , δεν υπήρξε μόνο ένας εκφραστής της σύγχρονης ευρωπαϊκής δεξιάς αλλά υπήρξε για χίλιους λόγους , ο κυριότερος από τους οποίους ήταν η τέλεια συνέπεια ανάμεσα στη σκέψη και τη δράση, ένας από τους πλέον διαυγείς , τους πλέον εκφραστικούς , τους πλέον ευγενικούς και μεγάλους μάρτυρες:με τη κλασσική και χριστιανική έννοια του όρου.
Υποσημειώσεις
[1] El Fascio, Haz hispano representa el primer intento significativo de la voluntad del grupo en torno a José Antonio por absorber el potencial ideológico que alrededor de Ramiro Ledesma se había ido conformando primero en La Conquista del Estado y luego en las JONS: de hecho El Fascio copió el emblema que ya había adoptado el nacional-sindicalismo, convirtiendo en siete las cinco flechas del yugo jonsista.
[2]
[3] Μετά την ανακήρυξη της Δημοκρατίας (1931) ο Calvo Sotelo για να σώσει τη ζωή του, υποχρεώθηκε να φύγει από τη χώρα . Επέστρεψε στην Ισπανία ύστερα από από την αμνηστία που η Κυβέρνηση έδωσε τον Μάιο του 1934 ενώ ο ίδιος είχε εκλεγεί βουλευτής της Renovación Española (Ισπανικής Ανανέωσης) .
[4]
[5]
[6]Η πατρότητα της ιδέας για τη δημιουργία μιας Φασιστικής Διεθνούς ανήκει στο Eugenio Coselschi. Το μέσο για την οικοδόμησή της ήταν οι λεγόμενες επιτροπές δράσης για την παγκοσμιότητα της Ρώμης (Comitati d'Azione per l'Universalita di Roma CAUR) που ιδρύθηκαν στα 1933 .
[7] Έλαβαν μέρος αντιπροσωπείες από 13 Ευρωπαϊκές χώρες ανάμεσα στις οποίες η ρουμανική Σιδηρά Φρουρά με τον Ion Mota το νορβηγικό Nasjonal Samling με τον Vidkun Quisling , η ισπανική Φάλαγγα με τον Gimenez Caballero τα Irish Blueshirts με τον Eoin O'Duffy, το French Mouvement Franciste με τον Marcel Bucard . Υπήρχαν εκπρόσωποι από τις οργανώσεις Tautininkai (Λιθουανία) , Portuguese Acção Escolar Vanguarda (Πορτογαλία) , από Αυστρία, Βέλγιο,Δανία, Ελλάδα, Κάτω Χώρες και Ελβετία.
[8]
[9] Είδα από κοντά τον Μουσολίνι, κάποιο απόγευμα του Οκτωβρίου 1933 στο Παλάτσο Βενέτσια, στην Ρώμη. Η συνάντησις εκείνη μου έδωσε την ευκαιρία να καταλάβω τον Φασισμό πολύ περισσότερο από την ανάγνωσι πολλών βιβλίων. Ήταν 6.30 το απόγευμα. Στο Παλάτσο Βενέτσια δεν υπήρχε ίχνος εκνευρισμού. Στην πύλη δύο φρουροί και ένας φιλήσυχος κλητήρας. Θα μπορούσε κανείς να ισχυρισθή πως ήταν πολύ ευκολότερο να μπης στο κτίριο όπου εργάζεται ο Μουσολίνι, παρά σε οποιοδήποτε άλλο κτίριο άλλων κυβερνητών. Μόλις είπα πως με είχε καλέσει να τον επισκεφθώ, με συνόδευσαν σιωπηλοί μέχρι τον προθάλαμο του Μουσολίνι. Τρία τέσσερα λεπτά αναμονής και η πόρτα άνοιξε.
Ο Μουσολίνι εργαζόταν μέσα σ' ένα τεράστιο μαρμάρινο σαλόνι σχεδόν γυμνό. Στεκόταν πίσω από το γραφείο του στην άλλη άκρη της εισόδου, σε μια γωνιά. Φαινόταν πολύ μακριά μέσα σ' αυτήν την απεραντοσύνη του σαλονιού. Με έναν Ρωμαϊκό χαιρετισμό και μ' ένα χαμόγελο με προσκάλεσε να πλησιάσω. Στην συνέχεια αφού καθήσαμε, ο Ντούτσε άνοιξε την συζήτησι. Τον είχα ξαναδεί κατά την διάρκεια μιας εθιμοτυπικής ακροάσεως όταν με είχε δεχθή μαζί με άλλους φοιτητές της Μαδρίτης. Αλλά, όπως όλοι άλλωστε, τον γνώριζα κι' από τις φωτογραφίες πού σχεδόν πάντα τον απεικόνιζαν με στρατιωτική στολή την ώρα που χαιρετούσε ή εκφωνούσε λόγους. Όμως ο Ντούτσε του Παλάτσο Βενέτσια ήταν πολύ διαφορετικός. Με τα μαλλιά του που άσπριζαν, κάπως κουρασμένος και με κάποια δόσι ανεμελιάς για την πολιτική του ενδυμασία Δεν ήταν ο αρχηγός των θορυβωδών συγκεντρώσεων αλλά εκείνος μιας υπέροχης γαλήνης. Μιλούσε αργά, αρθρώνοντας όλες τις συλλαβές-όταν έδωσε μια διαταγή από το τηλέφωνο την έδωσε απλά με έναν πολύ ήρεμο τόνο,-μερικές φορές όταν κάποια λέξις μου τον εξέπληττε, έσπρωχνε το κεφάλι προς τα πίσω άνοιγε διάπλατα τα μάτια και για μια στιγμή έδειχνε τις κυκλωμένες από το ασπράδι κόρες των ματιών του άλλες φορές χαμογελούσε ήρεμα. Έχει μια αξιοσημείωτη προδιάθεση να παρακολουθή τον συνομιλητή του. Μιλήσαμε μισή ώρα περίπου. Έπειτα με συνόδευσε μέχρι την έξοδο. Δεν είναι πολύ ψηλός τώρα δεν έχει, αν υποθέσουμε πως είχε ποτέ, την άκαμπτη στάσι του στρατιωτικού αρχηγού: αντιθέτως' η πλάτη του άρχιζε να καμπουριάζη ελαφρά. Φθάνοντας στην πόρτα, με τόνο πατρικό, και δίχως ίχνος εμφάσεως μ' αποχαιρέτησε: « Εύχομαι σ΄ εσάς και στην Ισπανία κάθε ευτυχία». Έπειτα επέστρεψε στο γραφείο του και ξανάρχισε την εργασία του.
Η ώρα είναι 7. Οι κάτοικοι της Ρώμης μετά το τέλος των καθημερινών ασχολιών τους. σκορπίζονταν στους δρόμους μέσα στο ζεστό απόγευμα Η λεωφόρος ήταν γεμάτη κίνησι και θόρυβο όπως στην οδό Αλκαλά παρόμοια ώρα Ο κόσμος έμπαινε στα καφενεία και στους κινηματογράφους .
Θα μπορούσε να πη κανείς πως μόνον ο Ντούτσε συνέχιζε να δουλεύη πλάι στο λαμπατέρ, σε μια γωνιά του τεραστίου και άδειου σαλονιού. Να προστατεύη τον λαό του και την Ιταλία, να νοιώθη τους κτύπους της καρδιάς της σαν να ήταν η μικρή του κόρη. Ποιό σύστημα διακυβερνήσεως; ποιό σύστημα μέτρων και σταθμών, συμβουλίων και συνελεύσεων μπορεί να αντικατασταθή με την εικόνα αυτή του ήρωος που έγινε Πατέρας, ένας πατέρας που αγρυπνά κοντά σ' ένα συνεχώς αναμμένο λαμπατέρ πάνω από τις αγωνίες και την ανάπαυσι του λαού του;
Από τον πρόλογο στο βιβλίο του Μουσσολίνι «Ο Φασισμός» Οκτώβριος 1933