Κυριακή 18 Ιουλίου 2010

E. VON MANSTEIN: NIKAI ΑΠΟΛΕΣΘΕΙΣΑΙ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΧΙΙ -
Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ ΣΤΑΛΙΝΓΚΡΑΝΤ
......
H ΟΔΟΣ ΠΡΟΣ ΣΤΑΛΙΝΓΚΡΑΝΤ
Η καταστροφή της 6ης Στρατιάς είναι, εννοείται, καταλογιστέα εις την άρνησιν του Χίτλερ -εμπνεομένου, προ παντός. από ζητήματα κύρους- να εκκενώση οικειοθελώς το Στάλινγκραντ. Το ότι η Στρατιά ευρέθη εις τόσον δύσκολον κατάστασιν, τούτο οφείλεται εις τα επιχειρησιακά σφάλματα τα οποία διεπράχθησαν υπό της Ανωτάτης Διοικήσεως κατά την προπαρασκευήν  και διεύθυνσιν  της επιθέσεως του 1942, ιδιαιτέρως δε εν τω καθορισμώ των αντικειμενικών σκοπών.
Η αφήγησις της εκστρατείας του χειμώνος του 1942-1943 θα αποδείξη εις ποίαν κατάστασι έθεσαν , τα σφάλματα αυτά , την νοτίαν πτέρυγα του ανατολικού μετώπου. Θα περιορισθώ ενταύθα να περιγράψω τα σημεία τα οποία έσχον αποφασιστικήν σημασίαν δια την τύχην της 6ης Στρατιάς.
Η Γερμανική επίθεσις του 1942 ενηργήθη προς δύο αποκλινούσας κατευθύνσεις-τον Καύκασον και το Στάλινγκραντ - διότι ο Χίτλερ καθώρισε τους αντικειμενικούς σκοπούς  επί τη βάσει, προ παντός, απόψεων  χαρακτήρος οικονομικού. Ομοίως, όταν αύτη ανεχαιτίσθη, προέκυψε  μέτωπον  το οποίον δεν ηδύναντο να κρατήσουν και να καλύψουν αι διαθέσιμοι δυνάμεις. Μετά την απελευθέρωσιν  της 11ης Στρατιάς από τους αγώνας της Κριμαίας, αύτη διεσκορπίσθη προς όλας τας κατευθύνσεις, και η Διοίκησις δεν διέθετε καμμίαν γενικήν εφεδρείαν εις το τμήμα τούτο του μετώπου.
Η Ομάς Στρατιών Α ευρίσκετο προσανατολισμένη προς νότον , μεταξύ της Μαύρης θαλάσσης και της Κασπίας θαλάσσης, ενώ η Ομάς Στρατιών Β διετήρει , με μέτωπον προς ανατολάς  και βορειο-ανατολάς , μέτωπον διαρθρούμενον  επί του Βόλγα ποταμού  και νοτίως του Στάλινγκραντ , οπόθεν εκάμπτετο προς τον μέσον ρουν του Ντον ποταμού , βορείως της πόλεως, και εκείθεν  ηκολούθη τον ποταμόν  μέχρι και πέραν του Βορονέζ .
Αμφότεραι αι Ομάδες Στρατιών  διέθετον ανεπαρκείς δυνάμεις διά να αμυνθούν  τόσον εκτεταμένων μετώπων , επί τοσούτω μάλλον διότι η νοτία πτέρυξ του αντιπάλου δεν είχε ηττηθεη και είχε επιτύχει- με πολύ μεγάλας απωλείας-, να διαφύγη τον εκμηδενισμό της.Εξ άλλου , ο αντίπαλος κατείχε ακόμη εφεδρείας πολύ σημαντικάς, ευρισκομένας όπισθεν  των άλλων τομέων  του μετώπου και εις το εσωτερικόν της χώρας.Τέλος, μεταξύ των δύο Ομάδων Στρατιών υφίστατο ένα άνοιγμα 300 χιλιομέτρων πλάτους-εις την περιοχήν των στεππών των Καλμούχων-το οποίον εκάλυπτε στοιχειωδώς μία μόνη Μεραρχία, η 16η μηχανοκίνητος εις Ελίστα. Η καταβληθείσα προσπάθεια να κρατηθή το εκτεταμένον αυτό μέτωπον κατά τρόπον  μόνιμον , απετέλεσε το πρώτον σφάλμα εκτός των διαπραχθέντων τοιούτων κατά την προπαρασκευήν  και διεύθυνσιν  της θερινής επιθέσεως , το οποίον έμελλε να οδηγήση την6ην Στρατιάν  εις την απελπιστικήν  της κατάστασιν  κατά το τέλος Νοεμβρίου 1942.
Το δεύτερον σφάλμα, το και βαρύτερον, υπήρξε η υπό του Χίτλερ επιβληθείσα υποχρέωσις προς την Ομάδα Στρατιών Β να εμπλέξη την 6ην Στρατιάν και την 4ην Τεθωρακισμένην Στρατιάν ,δηλαδή την κυριωτέραν αμυντικήν του δύναμιν , εις το Στάλινγκραντ και πέριξ της πόλεως ταύτης.Η ασφάλεια τότε της βορείου πτέρυγος της Ομάδος ταύτης κατά μήκος του ποταμού Ντον , είχε ανατεθή εις τρεις Στρατιάς, την 3ην Ρουμανικήν ,μίαν Ιταλικήν  και μίαν Ουγγρικήν , εις τον τομέα δε του Βορονέζ , εις την 2αν ΓερμανικήνΣτρατιάν, με δυνάμεις πολύ μικράς.
Ο Χίτλερ έπρεπε να γνωρίζη ότι αι συμμαχικαί μονάδες δεν ήσαν ικαναί  ν' αντιμετωπίσουν , έστω και όπισθεν  του ποταμού Ντον , μίαν ισχυράν σοβιετικήν επίθεσιν.Το ίδιο συνέβαινε και με την 4ην Ρουμανικήν Στρατιάν  εις την οποίαν  ανετέθη  η κάλυψις της δεξιάς πτέρυγος της 4ης Τεθωρακισμένης Στρατιάς, η οποία ήτο ακάλυπτος. 
Δεδομένου ότι το Στάλινγκραντ δεν κατέστη δυνατόν να καταληφθή, παρά μερικώς, κατά την πρώτην επίθεσιν, η απόφασις να ολοκληρωθή η κατάληψις διά κανονικής επιθέσεως  επί τω σκοπώ εξασφαλίσεως  της κυριαρχίας επί του Βόλγα , θα εδικαιολογήτο υπό τον όρον να περιωρίζετο  η επίθεσις αυτή εις χώρον  πολύ περιωρισμένου χρόνου. Αντιθέτως , η εμπλοκή των κυρίων δυνάμεων  της Ομάδος Στρατιών Β εντός της πόλεως  επί χρονικόν διάστημα πολλών εβδομάδων, με τα πλευρά ανεπαρκώς φυλασσόμενα , απετέλει αποφασιστικόν σφάλμα.Ταύτα εσήμαινον εγκατάλειψιν  της πρωτοβουλίας εις τον αντίπαλον και διευκόλυνσιν αυτού όπως εκμεταλλευθή την ευκαιρίαν  να κυκλώση την 6ην Στρατιάν , η οποία του προσεφέρετο  κατόπιν των τοιούτων ενεργειών .
Η γελοία πράγματι Οργάνωσις  της Διοικήσεως εις την νότιον γερμανικήν πτέρυγα , υπήρξε  το τρίτον σφάλμα.
Η Ομάς Στρατιών Α' δεν διέθετε ίδιον Διοικητήν ,διωκείτο  παρέργως (βοηθητικώς) από τον Χίτλερ.
Η Ομάς αυτή Στρατιών είχε εξουσίαν επί επτά Στρατιών , εξ ων αι τέσσαρες ανήκον  εις συμμαχικά στρατεύματα.Κανονικώς δεν δυνάμεθα να ζητήσωμεν  από ένα Επιτελείον να διοική πλέον των 3 έως 5 .Επιπλέον του κανόνος αυτού αι δυσχέρειαι πολλαπλασιάζονται  όταν πρόκειται περί συμμαχικών δυνάμεων.
Το Επιτελείον της Ομάδος Στρατιών Β είχε φρονίμως ενεργήσει να τοποθετηθή όπισθεν του αμυντικού μετώπου του Ντον (εις Σταρομπιέλσκ) ίνα δύναται να το επιβλέπη καλλίτερον, αλλά η θέσις αυτή το απεμάκρυνε πολύ από το νότιον τμήμα του μετώπου της.
Επί πλέον ο Χίτλερ  διά των επεμβάσεών του την είχε ευρέως  απομακρύνει από την εξουσίαν της 6ης Στρατιάς.

Ο ΤΕΛΙΚΟΣ ΑΓΩΝ ΤΗΣ 6ης  ΣΤΡΑΤΙΑΣ
..................................................................................................................................................................
Την 8 Ιανουαρίου, ο Στρατηγός Χουλ, Διοικητής του XIVου Τεθωρακισμένου Σ.Στρατού, παρουσιάσθη ημίν προερχόμενος από το Στρατηγείον του Χίτλερ.Ο Φύρερ τον είχε μεταφέρη από τον θύλακα δι΄ενός αεροπλάνου δια να πληροφορηθή υπ' αυτού επί της καταστάσεως της 6ης Στρατιάς. Ο Χουλ μου εδήλωσε ότι περιέγραψε την κατάστασιν ειλικρινώς. Αλλως τε ο Χίτλερ ετηρείτο πλήρως ενήμερος από τας ιδικάς μας ημερησίας αναφοράς, αλλά δεν τας επίστευε.Εξεπλάγην από την προξενηθείσαν εις τον Χουλ εντύπωσιν κατά την διαμονήν του εις το Γενικόν Στρατηγείον του Χίτλερ,διαπιστώνων μέχρι ποίου σημείου επηρεάσθη ούτος από την διαθηλωθείσαν προς αυτόν αληθή ή ψευδή εμπιστοσύνην του Χίτλερ.
Τα πάντα θα ενεργηθούν ,είπεν ο Χίτλερ , διά να ανεφοδιασθή η Στρατιά κατά τον απαιτούμενον χρόνον και δια να απελευθερωθή αύτη όταν επιστή η στιγμή.Ο Χουλ επέστρεψεεντός του θύλακοςμε την πεποίθησιν αυτήν, αλλά κατόπιν διαταγής του Χίτλερ επεφορτίσθη με την Διεύθυνσιν των ανεφοδιασμών. Δεν ηδυνήθη να μεταβάλη τίποτε, διότι η ανεπάρκεια του ανεφοδιασμού δεν έπρεπε να αναζητηθή εν τη κακή οργανώσει τούτου τούτου άλλα εις τας κακάς μετεωρολογικάς συνθήκας και εις την μετριότητα των μέσων τα οποία εχρησιμοποιούσε η Αεροπορία. Μία των δηλώσεών του με έθιξε προσωπικώς. Φαίνεται ότι, εις τους κύκλους της 6ης Στρατιάς ελέγετο ότι είχα αποστείλει Σήμα με το εξής περιεχόμενον: «Κρατήστε καλώς , θα σας εξαγάγω εκείθεν.   Μανστάϊν .» Καίτοι ενήργουν τα πάντα δια να εξασφαλίσω την σωτηρίαν της 6ης Στρατιάς, εν τούτοις δεν ανήκε εις τας συνηθείας μου να δίδω εις το στράτευμα υποσχέσεις τας οποίας δεν ήμην βέβαιος ότι θα πραγματοποιήσω και αι οποίαι δεν εξηρτώντο αποκλειστικώς από εμέ.
Ο Στρατηγος Χούλ, ο οποίος δεν έφοβείτο, πρcσεπάθησε και αυτός επίσης κατά την επίσκεψίν του εις τον Χίτλερ, να τον κάμη να καταλάβη πόσον φθοροποιά του γοήτρου του απέβαινον μερικά γεγονότα, ως η κύκλωσις της 6ης Στρατιάς του Στάλινγκραντ. Επεχείρησε ομοίως να τον πείση να αναθέση την Διοίκησιν εις ένα Στρατιωτικόν, τουλάχιστον δια το μέτωπον της Pωσσίας. Επειδή ο Χούλ πριν μεταβή προς συνάντησιν του Χίτλερ εις το Λότζεν είχε διέλθη δια του Στρατηγείου μου , ο Χίτλερ ίσως θα επίστευσεν ότι τα λόγια του ενεπνεύθησαν από εμέ, ενώ εις την πραγματικότητα τοιούτον τι δεν συνέβαινε. Όταν μετά την πτώσιν του Στάλινγκραντ, και εγώ ο ίδιος προσωπικώς επρότεινα εις τον Χίτλερ τροποποίησιν της Στρατιωτικής ηγεσίας, ετήρησε στάσιν απολύτως επιφυλακτικήν, επηρεασμένος από την ανωτέρω σκέψιν. Εάν δεν συνέβαινε πράγματι τούτο, θα έπρεπε να τείνη φιλοφρονέστερον την προσοχήν του εις την προτάσιν μου, δεδομένου μάλιστα ότι ετέλει ακόμη υπό την εντύπωσιν της καταστροφής της 6ης Στρατιάs δια την οποίαν ήτο και υπεύθυνος.
Την 9 'Ιανουαρίου οι Ρώσσοι εκάλεσαν την Στρατιάν να συνθηκολογήση. Η συνθηκολόγησις απερρίφθη τη διαταγή του Χίτλερ. Τότε και εγώ ήμην πλήρως σύμφωνος διότι κατά την εποχήν εκείνην η συνέχισις του αγώνος αποτελούσεν ανάγκην, οσονδήποτε σκληρά και αν ήτο αύτη.
Δεν τοποθετούμαι με το μέρος της Kαθαρώς στρατιωτικής απόψεως καθ' ην μία Στρατιά ουδέποτε επιτρέπεται να συνθηκολογήση εφ' όσον ευρίσκεται εις κατάστασιν επιτρέπουσαν την αντίστασιν, δηλ. εφ' όσον διατηρεί την μαχητικήν της αξίαν. Eγκατάλειψις της αρχής αύτης θα εσήμαινε το τέλος του στρατιωτικού πνεύματος. Εφ' όσον εν τω κόσμω θα υπάρχουν στρατιώται η άποψις αύτη θα υφίσταται και θα διατηρείται. Και αν ακόμη ο αγών παρουσιάζεται άνευ διεξόδου , τούτο δεν θα εδικαιολογούσε μίαν συνθηκολόγησιν. Εάν όλοι οι Διοικηταί οι οποίοι θα έκρινον την κατάστασιν των απελπιστικην εσυνθηκολόγουν, τότε ουδείς πλέον πόλεμος θα ήτο δυνατόν να κερδηθή. Πολλάκις εις παρομοίαs καταστάσειs εδόθη διέξοδος. Εν πάσει περιπτώσει, εις ό,τι αφεώρα τον Στρατηγόν Πάουλους, απόρριψις της συνθηκολογήσεως αποτελούσε καθήκον. Η Στρατιά του είχε ακόμη να διαδραματίση κεφαλαιώδη ρόλον εις το πλαίσιον της τότε γενικής καταστάσεωs. Έπρεπε να καθηλώση επί κατά το δυνατόν μακρότερον χρόνον τα προ αυτής εχθρικά στρατεύματα.
Αρχάς Δεκεμβρίου, εις την κύκλωσιν της 6ηs Στρατιάς συμμετείχον εξήκοντα περίπου μεγάλαι μονάδεs. (Μεραρχίαι Πεζικού, Ταξιαρχίαι Τεθωρακισμέναι ή μηχανοκίνητοι). Η προχώρησις της 4ηs Τεθωρακισμένης Στρατιάς εξηνάγκασε τους Ρώσσους ν' αποσύρουν δυνάμειs διά περιορισμένον χρονικό διάστημα, αλλά κατέφθανον άλλα στρατεύματα δια να τας αντικαταστήσουν. Την 19 'Ιανουαρίου επί των 259 Μ. Μονάδων των αναγνωρισθεισών εις τον τομέα της Ομάδοs Στρατιών του Ντον , αι 90 ευρίσκοντο προ της 6ης Στρατιάς .Ευκόλως δύναται να κατανοηθή τι θα ηδύνατο να συμβή εάν αι μεγάλαι αυταί μονάδεs απηλευθερούντο από της 9ης Δεκεμβρίου με την προταθείσαν συνθηκολόγησιν, λαμβανομένων υπ’ όψει και των όσων ήδη είπον περί της καταστάσεώs μας και του κινδύνου όν δετρέχομεν από την νότιον πτέρυγα του γερμανικού μετώπου.
Η 6η Στρατιά λοιπόν έπρεπε να πολεμά πάντοτε , έστω και εάν τίποτε δεν ανέμενε διά τον εαυτόν της. Κάθε κερδιζομένη ημέρα άπο την Στρατιάν , προσελάμβανε αποφασιστικήν σπουδαιότητα διά την τύχην ολοκλήρου του γερμανικού μετώπου. Δεν πρέπει να λέγεται ότι δεδομένου ότι ο πόλεμος τελικώς θα εχάνετο, θα ήτο καλλίτερον να επιταχυνθή το τέλος διά να εξοικονομηθούν άσκοποι οδύναι. Τούτο θ' απετέλει όψιμον σοφίαν. Κατά την εποχήν εκείνην, δεν ήτο καθόλου βέβαιον ότι η Γερμανία έχανε στρατιωτικώς τον πόλεμον. Ειρήνη διά συμβιβασμού ευρίσκετο πάντοτε εις το πλαίσιον των δυνατοτήτων, αλλά, έπρεπε προς τούτο να αποκατασταθή η κατάστασις εις το τμήμα τούτο του μετώπου , πράγμα το οποίον τελικώς εγένετο. Διά την επίτευξιν του αποτελέσματος αυτού ήτο απαραίτητον η 6ηΣτρατιά να συνεχίση να καθηλώνη προ αυτής εχθρικάς δυνάμεις κατά το δυνατόν μακρότερον χρονικόν διάστημα. Η απαιτουμένη διάρκεια του πολέμου υπεχρέωνε την Ανωτάτην Διοίκησιν να ζητήση την εσχάτην ταύτην θυσίαν από τα γενναία στρατεύματα.Το ό,τι η Ανωτάτη Διοίκησις έφερε την ευθύνην της καταστάσεως ταύτης της 6ης Στρατιάς, τούτον αποτελεί άλλο θέμα.
Αποκρουσθείσης της προτάσεωs συνθηκολογήσεωs ο εχθρός επετέθη εφ’ όλων των μετώπων μετά σφοδράν προπαρασκευήν πυροβολικού, χρησιμοποιήσας πολυάριθμα άρματα μάxηs. Η κυριωτέρα πίεσις ενισχύθη εκ Δυσμών κατά της εξεχούσης της σχηματιζομένης εν τη περιοχή της Μαρινόβσκα, του εχθρού επιτυχόντως πολλάς διεισδύσεις.
Την 11 η κατάστασις εχειροτέρευσε. Η Στρατιά ήτο ανίσχυρος να την αποκαταστήση, ελλείψει πυρομαχικών και καυσίμων. Απώλεσε την κοιλάδα της Καρπόβκα και το χωρίον Καρπόβκα, πράγμα που εστέρησε την Στρατιάν, εν τη περιοχή ταύτη καταφυγίων εντός των οποίων ηδύνατο να προφυλάσσωνται ακόμη από το ψύχος, Αι μετεωρολογικαί συνθήκαι απηγόρευον πάντα εναέριον ανεφοδιασμόν.
Την 12, ή 6η Στρατιά απέστειλε το κάτωθι Σήμα, διαβιβασθέν υφ' ημών απ' ευθείας προς την Ανωτάτην Διοίκησιν Στρατού:
«Κατά την διάρκειαν σκληροτάτων μαχών των τελευταίων ημερών και παρά την ηρωϊκήν αντίστασιν, ο εχθρός επέτυχε πολλάς βαθείας διεισδύσεις, αι οποίαι με μεγάλην δυσκολίαν αντιμετωπίσθησαν. Δεν διαθέτομεν πλέον εφεδρείας και ή συγκρότησις τοιούτων είναι αδύνατος. Διαθέτομεν πυρομαχικά δια τρεις ακόμη ημέρας, τα καύσιμά μας έξηντλή θησαν. Τα βαρέα όπλα παρέλυσαν. Αι απώλειαι, πολύ ηυξημέναι, η ανεπάρκεια διατροφής και το ψύχος έχουν επιπλέον, κατά πολύ ελαττώσει την ισχύν αντιστάσεως των στρατευμάτων. Εάν ο εχθρός συνεχίση τας επιθέσεις του μετά της ιδίας σφοδρότητος, πρέπει να προβλέψωμεν ότι το μέτωπον του φρουρίου δεν θα ανθέξη πέραν των μερικών ημερών. Από της στιγμής ταύτης δεν θα υπάρχουν παρά αγώνες μεμονωμένοι».
Την 12 Ιανουαρίου ο καιρός απηγόρευσε τον εφοδιασμόν και παρημπόδισε την επέμβασιν της Αεροπορίας Διώξεως υπεράνω τοο πεδίου της μάχης. Περί την εσπέραν, ο Στρατηγός Ρίσκεττ, επιφορτισμένος με τον έλεγχον των πτήσεων , εξήλθε του θύλακος και μας εσκιαγράφησε μίαν συγκεχυμένην εικόνα της καταστάσεως. Η Στρατιά, μας είπε, δεν ηδύνατο να κρατήση πλέον των δύο έως τεσσάρων ημερών , προθεσμίαν την οποίαν ο ηρωϊσμός και τό πνεύμα θυσίας των στρατιωτών της 6ης Στρατιας, θα παρέτεινον επί πολλάς ακόμη ημέρας. Κατά την γνώμην του, και αυτήν ακόμη η βελτίωσις του εναερίου ανεφοδιασμού παρέμενε άνευ αποτελέσματος , διότι ή Στρατιά δεν διαθέτει πλέον αρκείς δυνάμεις δια να σταματά τας διεισδύσεις του αντιπάλου.
Ταυτοχρόνως μας έδωσε και μίαν αναφοράν του Πάουλους επί της τακτικής καταστάσεως.
Επί του νοτίου μετώπου, ο εχθρός, μετά διήμερον σφοδράν προπαρασκευήν πυροβολικού επέτυχε μίαν βαθείαν διείσδυσιν, παρά την ηρωϊκήν αντίστασιν της 297ης Μ. Πεζικού. Επί 100 αρμάτων του εχθρού κατεστράφησαν τα τεσσαράκοντα. Η Μεραρχία και αυτή δεν διέθετε εφεδρείας δια να αποκαταστήση το ρήγμα, αλλ' ούτε και γενικώτερον διετίθεντο σχετικαί εφεδρείαι. 
Το μέτωπον παρέμεινε ανέπαφον, αλλά υφίστατο ισχυροτάτην πίεσιν. Μίαν άλλην διείσδυσιν επέτυχε ο εχθρός βορειο-ανατολικώτερον. Η εκεί πολεμούσα 16ηΤεθωρακισμένη Μεραρχία είχε φθάσει εις το όριον της δυνάμεώς της.
Ο Στρατηγός Πάουλους , ανέφερε ακόμη ότι η Στρατιά θα εμάχετο μέχρι και του τελευταίου φυσιγγίου της, κρατούσα τας θέσεις της. Βράχυνσις του μετώπου δια την οποίαν ό Χίτλερ, είχε δώσει την συγκατάθεσίν του εις τον Στρατηγόν Χούλ, δέν ήδύvατο παρα να επισπεύση το τέλος διότι κανένα βαρύ όπλον δεν ηδύvατο πλέον να μετακινηθή. 0 εναέριος εφοδιασμός παρέμενε αvεπαρκής επί τόσον μακρόν χρονικόν διάστημα, ώστε και επιτυγχανομένη βελτίωσις να μη δ΄ύναται πλέον να μεταβάλλη την κατάστασιν κατά τίποτε. Η διάρκεια αντιστάσεως δεν εξηρτάτο πλέον παρά από την ισχύν των Ρωσσικών επιθέσεων. Το αεροδρόμιον του Πιτόμνικ απωλέσθη κατά την ημέραν εκείνην. Εντός του θύλακος του Στάλινγκραντ δέν παρέμενε πλέον παρά το τοιούτον του Γκούμρακ. Κατά την νύκτα, ο Στρατηγός Πάουλους ανέφερε ότι παράτασις της αντιστάσεως θα ηδύνατο να επιτευχθή , κατά πάσαν πιθανότητα, εάν του αποστέλλοντο ενισχύσεις εκ περισσοτέρωv ταγμάτων μετά του οπλισμού των. Από πολλού είχε ήδη ζητήσει και κατ' επανάληψιν μάλιστα, την αποστολήν πολλών χιλιάδων ανδρών δια την άναπλήρωσιν των απωλειών. Δεν ηδυνήθημεν να ικανοποιήσωμεν τας αίτήσεις του ,διότι δεν διεθέτωμεν ούτε άνδρας , ούτε καν ένα τάγμα. Εξ' άλλου, αφ' ης στιγμής η 4η Τεθωρακισμένη Στρατιά εσταμάτησε τας προσπαθείας της , δεν ηδυνάμεθα πλέον να αναλάβωμεν την ευθύνην αποστολής δυνάμεων εντός του θύλακος , και αυτούς τους αξιωματικούς οι οποίοι επέστρεφον εκ των αδειών των, οι οποίοι , πιστοί εις τας ωραιοτέρας των στρατιωτικών παραδόσεων επέμενον οι ίδιοι να συναντήσουν τους συναδέλφους των. Μεταξύ τούτων ωρισμένοι έφερον τόσον ένδοξα ονόματα ως των Μπίσμαρκ και Μπύλωβ.
Την 13 Ιανουαρίου ο Λοχαγός Μπέρ, πρώτος υπασπιστής του Στρατηγού Πάουλους, μας προσεκόμισε το ημερολόγιον επιχειρήσεων της 6ης Στρατιάς ως επίσης και επιστολάς διά τον επιτελάρχην μου και δι' εμέ. Αύται συντεταγμέναι υπό πνεύμα τηs μάλλον αγνής θυσίας , ανεγνώριζε ότι το παν επράξαμεν το ανθρωπίνως δυνατόν δια να επιτύχωμεν την σωτηρίαν της Στρατιάς, εξέφραζον όμως την πικρίαν διότι δέν είχον τηρηθή αι υποσχέσεις σχετικώς με τον ανεφοδιασμόν.Αι υποσχέσεις αυταί δεν είχον δοθή ούτε από εμέ, ούτε και από τον Στρατηγόν νοη Richthofen, αλλά από τον Γκαίριγκ.
Την 16, νέοι και σκληροί αγώνες ελάμβανον χώραν εφ' ολοκλήρου του μετώπου. Η κατά την ημέραν πτήσις αεροπλάνων ήτο αδύνατος λόγω των απωλειών αι οποίαι προεκαλούντο από την Δίωξιν καί το Α/Α πυροβολικόν. Ο ανεφοδιασμός δεν ηδύνατο να ενεργηθεί πλέον δια νυκτερινών προσγειώσεων ή ρίψεως δι' αλεξιπτώτων, πράγμα το οποίον, μοιραίως, προκαλούσε απώλειαν του μεγίστου μέρους αυτών. Ακριβώς κατα την ήμέραν ταύτην ό Χίτλερ επεφόρτισε τον Στρατάρχην Milch να οργανώση τας μεταφοράς. Την 17ην Ιανουαρίου, η Στρατιά ανέφερε ότι εκ νέου ήτο δυνατή η χpησιμoπoίησις του αεροδρομίου Γκούμρακ. Η Διοίκησις της Γερμανικής αεροπορίας όμως είχε αντίθετον γνώμην, ημείς όμως επιμείναμεν να γίνη δοκιμή.
Την 19 'Ιανουαρίου, έσχον μίαν πρώτην συνάντηοιν μετά του Στρα τάρχου Milch ο οποίos την προτεραίαν εΙχε τραυματισθη ελαφρωs, λόyω συγκρούσεως του αυτοκινήτου του μετά μιας ατμομηχανής. Του υπεγράμμισα ότι παρίστατο ανάγκη βελτιώσεως του ανεφοδιασμού παρά την άπελπιστικήν κατάστασιν της 6ης Στρατιας. Είμεθα ύπεύθυνοι έναντι των συναδέλφων μας μέχρι τελευταίας στιγμής. Εξ' άλλου , η Στρα τιά καθήλωνε προ αυτής 90 εχθρικάς Μεγάλας Μονάδας, πάσα δε κερδι ζομένη ημέρα αποτελούσε σημαντικόν κέρδος δια το υπόλοιπον του με τώπου. Ο Στρατάρχης Milch μας υπεσχέθη να φέρη εκ Γερμανίας όλα τα διαθέσιμα μέσα, τας τελευταίας εφεδρείας αεροσκαφών και τα απαιτούμενα συνεργεία επιδιωρθώσεων καί επισκευών. Ταύτα ήσαν απαραίτητα διότι τα αεροδρόμια - Μοροσόβσκυ καί Ταζίνσκαγια εΙχον περιέλθει οριστικώς εις χείρας του εχθρού ο δε ανεφοδιασμός του λοιπού έπρεπε να ενεργήται από τα αεροδρόμια το Νοβοτσερκασκ καί Ροστώφ καί άλλων ακόμη περισ σότερον απομεμακρυσμένων. Καθ' ά ο Στρατηγός μας εγνώρισε, ό διορι σμός του εις την θέσιν ταύτην πολλάς έβδόμάδας ενωρίτερον θα ηδύνατο να προκαλέση πολύ αισθητήν βελτίωσιν, διότι διέθετε πολλά μέσα τα όποία ήσαν απρόσιτα δια τον Στρατηγόν Richthofen Τό γεγονός ότι τα μέσα ταυτα δεν είχον ακόμη χρησιμοποιηθή είναι και πάλιν καταλογιστέον εις τον Γκαίριγκ.
Την 24 'Ιανουαρίου, ελάβομεν παρά του Στρατηγού Zeitzler, Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού, το ακόλουθον Σήμα:
«Τό φρούριον δεν θα κρατήση ακόμη παρά μερικάς ημέρας. Λόγω του ρυθμού των ανεφοδιασμών, οι άνδρες απώλεσαν όλας των τας δυνάμεις και τα όπλα παρέλυσαν. Εντός ολίγου θα άπωλέσωμεv τό τελευταίον μας αεροδρόμιον, πράγμα που θα υποβιβάση τον ανεφοδιασμόν μας εις το ελάχιστον. Δεν είμεθα πλέον εις θέσιν να κρατηθώμεν εις Στάλινγκραντ. Οι Ρώσσοι δύνανται να διεισδύσουν από τούδε εις διάφορα σημεία του μετώπου απογυμνωθέντα τελείως λόγω θανάτου των αμυνομένων. Ev (321)..........................................