ΚΛ. ΠΑΡΑΣΧΟΣ:ΤΟ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟ ΙΔΑΝΙΚΟ ΤΟΥ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗ

Το πατριωτικό του ιδανικό, πύρινη εστία της ζωής και του έργου του, το βρήκε ο Βαλαωρίτης μέσα του, σπαρμένο από τους προγόνους του, το ανέπνευσε στο περιβάλλον όπου ανατράφηκε και ανδρώθηκε, το καλλιέργησε και το εφύλαξε, τέλος , "ως άρτον προθέσεως" σε όλη του τη ζωή.

Σχεδόν τίποτε δεν θα είχε να μας πη ο ποιητής του "Διάκου" αν  δεν τον γονιμοποιούσε  αδιάκοπα το πατριωτικό του ιδανικό. Αυτό δίνει ενότητα  στο έργο του, αυτό δίνει  στον ποιητή ορμή, ενθουσιασμό , θέρμη. Χάρις σ'αυτό ακόμη αναπνέουμε  στα βαλαωρίτικα ποιήματα τον λεπτόν εκείνον αέρα της υψηλοφροσύνης  που συναντούμε  παντού όπου υπάρχει κάποιο ιδανικό. Στο ιδανικό του οφείλει ο Βαλαωρίτης τον αρρενωπό τόνο του , που είναι το χαρακτηριστικότατο γνώρισμά του  και η μεγαλύτερή του αρετή , και τη δύναμη να ξαναζωντανεύει  τους ανθρώπους και την ατμόσφαιρα του 21. Αν δεν πίστευε στο ιδανικό του , αν δεν ζυμωνόταν όπως ζυμώθηκε  μ΄αυτό , η ιστορία θάμενε  και στα χέρια του, όπως έμεινε στα χέρια τόσων άλλων, ένα άψυχο υλικό ,ακίνητο και στείρο. Μια θυσία του ατόμου για το γενικό καλό.Έτσι μόνο , σ' όλη του τη ζωή , κατάλαβε  τον πατριωτισμό - τον ηρωισμό , δηλαδή, γιατί πατριωτισμός  και ηρωισμός ήσαν ταυτόσημοι  γι αυτόν- ο Βαλαωρίτης. Και χωρίς άλλο  ο ηρωισμός του είναι και ο ανώτερος απ ΄όλους, αν όχι και ο μοναδικός. Μόνο που για τον Βαλαωρίτη  ό, τι λέμε εμείς  σήμερα  "γενικό και καλό" δεν υπήρχε πέρα από τα σύνορα της πατρίδος. Την ανθρωπότητα  την περιόριζε, ή καλύτερα, την έκλεινε , στα "όρια" της πατρίδος του.Και δύσκολα  θα μπορούσε  να καταλάβη, φαντάζομαι , τις θυσίες μερικών  συγχρόνων  του ανθρωπιστών  για το καλό ολόκληρης της ανθρωπότητος, ή λόγου σαν  και τούτα: "Μόνο όλα τα έθνη  μαζί μπορούν να δημιουργήσουν  έναν οπωσδήποτε πλήρη άνθρωπο" (Αμιέλ). "Είτε το θέλουμε είτε όχι , μια πατρίδα έχουμε:τον κόσμο" (Μισλέ).

Στο ζήτημα αυτό και ο Κάλβος και ο Σολωμός , οι δύο άλλοι σημαντικώτεροι πατριωτικοί μας ποιηταί , είναι ανώτεροι από τον Βαλαωρίτη. Εκείνοι , τον αγώνα για την ελευθερία τον άπλωναν  σε ψηλότερες σφαίρες , ο Σολωμός σε όλη την ενέργεια  του ανθρώπου , σε όλη την πάλη του πνεύματος με την ύλη , και ο Κάλβος σε όλη την ανθρωπότητα. Ενώ ο Βαλαωρίτης  τον περιόριζε στα εθνικά πλαίσια , στην ανεξαρτησία του Έλληνος ωσάν Έλληνος ,ως πολίτου ανήκοντος  σ΄ορισμένο κράτος. Αλλά και σε κάτι άλλο ακόμη, υστερεί ο Βαλαωρίτης  από τον Κάλβο και τον Σολωμό. Δεν έζησε όπως εκείνοι, την Επανάσταση. Γι αυτό και το έργο του , μ' όλο τον γνήσιο ηρωικό τόνο του , δίνει συχνά  την εντύπωση  έργου ιστορικού μάλλον  παρά ποιητικού , φαντάζει σα μιαν έμμετρη  ιστορική αναπαράσταση του 21 , και μπορεί  να ονομασθή "ασύγχρονο", ενώ στη διάθεση  και στο πνεύμα  ήταν ίσως ο Βαλαωρίτης πιο σύγχρονος  με τους Αρματωλούς και τους Κλέφτες, παρότι ο Κάλβος και ο Σολωμός.
Όπως με την πολιτική δράση του, τα πατριωτικά του ιδανικά προσπαθούσε να  πραγματοποιήση, έτσι και με την ποίησή του , τα ίδια αυτά ιδανικά  μόνον εξυπηρετούσε. Άλλωστε στον Βαλαωρίτη ποίηση,πατριωτική ιδέα και πολιτική είναι πράγματα αξεχώριστα, ταυτόσημα σχεδόν.Το ένα γεννούσε το άλλο κι καμιά στιγμή της ζωής του  δεν έπαυσαν και τα τρία αυτά κίνητρα να τον κινούν. Ο Βαλαωρίτης δεν ήθελε να είναι παρά μόνον πατριωτικός ποιητής , όχι γιατί  την πατριωτική ποίηση  την θεωρούσε εξυπηρετική  του εθνοπλαστικού σκοπού του , αλλά και γιατί πίστευε  πως είναι η μόνη αληθινή.
Γι αυτόν τα πατριωτικά  θέματα μόνο και μόνο επειδή  είναι πατριωτικά , είναι ωραία  και ανώτερα από όλα τα άλλα: 
"Αι ταλαιπωρίαι  και τα δυστυχήματα της φυλής, γράφει στον πρόλογο  του "Διάκου", και εν πεζώ λόγω ιστορούμενα, είναι πάντοτε ποίησις . Εάν δε , επρόσθετε, απ' αρχής  μέχρι τέλους , παρακολουθήση τις  τον βαθμιαίον  εξελιγμόν  του εθνικού δράματος και την αλληλουχίαν  των περιστάσεων, εν αις  συγκεφαλαιούται ο μυριετής αγών, ουδέν άλλο βλέπει , ειμή γενεάς επί γενεών .... οιονεί  πολυαρίθμους  χορδάς γιγαντιαίας  αιολικής φόρμιγγος... προσδοκώσης πεπειραμένους δακτυλίους, ίνα  δια της πρώτης αυτών κρούσεως εκπέμψη φθόγγους  ηδίστους και εξαισίους υμνωδίας". Πίστευε όμως και κάτι άλλο  ο Βαλαωρίτης . Πίστεψε ότι  η ηρωική ήταν όχι μόνον  η ποιητικότερη, αλλά και η γνησιότερη  νεοελληνική παράδοσις , η τρανότερη , μαζί  με τη λαϊκή  γλώσσα  και την ορθόδοξη πίστη απόδειξις της ενότητος  της φυλής , την οποίαν, καθώς έγραφε, "ουδέποτε  ο πέλεκυς  της ξενοκρατίας επέτυχε  να καταστρέψη".

Μα και ανεξάρτητα από όλα αυτά , εθνικιστής μεγαλοϊδεάτης καθώς ήταν , δεν μπορούσε να μην αιστάνεται τι πηγή εθνικού φρονηματισμού  ήταν το 21. Και από τέτοιο φρονηματισμό είχε τόση  ανάγκη ακόμη  ο ελληνισμός για την πλήρη πολιτική του αποκατάσταση! Πού αλλού, αν όχι στο 21 , θα εύρισκαν οι σύγχρονοι του Βαλαωρίτη, οι άνθρωποι του 1860  και του 1870 , την μεγάλη  ελευθερώτρια πνοή, που χωρίς αυτήν ήταν αδύνατον να πραγματοποιήσουν  τα εθνικά τους όνειρα; Όταν έγραφε  ο Βαλαωρίτης  στο προοίμιον  του ποιήματός του "Ο Βράχος και το Κύμα" ότι "η δημοτική ποίησις αείποτε πένθιμος, μελαγχολική , αλλ' αείποτε πλήρης ζωής  και ελπίδων , φέρει εστεμμένον το μέτωπον  με κλάδους  κυπαρίσσου και δάφνης, ως αν ήθελε να είπη προς ημάς τους μεταγενεστέρους  ότι εκ των παθημάτων θέλει βλαστήση η νίκη" με τη λέξη "παθήματα" τί άλλο εννοούσε , παρά θυσίες από τους συγχρόνους του για να πραγματοποιηθή το μεγάλο εθνικό έργο; 
Και ο Βαλαωρίτης, όπως και πολλοί άλλοι νεοέλληνες εθνικισταί ποιηταί και πολιτικοί , θεωρούσε το ελληνικό κράτος , τέτοιο που δημιουργήθηκε μετά την Επανάσταση και την Ένωση, πρόσκαιρο σα μιαν ενδιάμεση μόνο μορφή του μεγάλου ελληνικού κράτους της εθνικής ιδέας.
"Το έργο των πατέρων μας , έγραφε στον πρόλογο της Ωδής του στον Πατριάρχη, αφέθη ατελείωτον και πρέπει να συμπληρωθή". 
Και στον πρόλογο του "Διάκου":
Υπό την έποψιν ταύτην η κατάργησις του ελληνικού βασιλείου υπήρξεν αληθής δολοφονία της μεγάλης εθνικής ιδέας....| Η εθνική ιδέα για τον Βαλαωρίτη ήταν η ίδια η υπόστασις του Έλληνος. "Αφαιρουμένης λέγει στο τέλος του ίδιου αυτού προλόγου , ταύτης της μεγάλης ιδέας, η εθνική ποίησις , το Εγώ του Έλληνος , μένει νεκρόν γράμμα και τα άθλα και τα βάσανα και αι προσδοκίαι τοσούτων αιώνων αποβάλλουσιν εκ μιας το ιδανικόν δι ου περικοσμούνται και παρίστανται ως πελώριος όγκος ελεεινών ερειπίων , ασκόπως συσσωρευμένων και οικτρώς συνεχομένων δια μόνον του αίματος και της σαρκός απειραρίθμων γενεών. Τοιαύτη εξώμοσις της εθνικής πίστεως είναι ασυγχώρητον έγκλημα".Για να μη συντελεσθή το "ασυγχώρητο" αυτό έγκλημα , προσπαθούσε ο Βαλαωρίτης να τονώση με κάθε τρόπο το πατριωτικό αίσθημα των συγχρόνων του, τόσο ώστε και τα ποιήματα και οι πολιτικές του πράξεις και οι λόγοι του και ότι άλλο έκανε ή είπε να μας φαίνονται σαν ενέσεις πατριωτισμού στους ανθρώπους της γενεάς του. Τίποτε δεν παρέλειπε από ό,τι ενόμιζε πως μπορούσε να συντελέση οπωσδήποτε στην επιτυχία του σκοπού του , στο ξύπνημα του πατριωτισμού. Και ως ένα σημείον, τουλάχιστον , επέτυχε αυτό που επεδίωκε ο Βαλαωρίτης. Κάποια ανταπόκριση βρήκε με το περιβάλλον του ο αρματωλός ποιητής , ζωντάνεψε ένα ιδανικό ,το πατριωτικό. Ξύπνησε πατριωτικούς ενθουσιασμούς , αδιάφορο αν οι πατριωτικοί αυτοί ενθουσιασμοί ήσαν ξώδερμοι και παροδικοί, όπως όλα την εποχή εκείνη.
Πάντως χάρις στον πατριωτισμό, δημιούργησε ο Βαλαωρίτης ένα έργο , το οποίον για τους περισσοτέρους Έλληνας ζη ως σήμερα ακόμη, και υπήρξε με την ποίηση και τη δράση του ένας μοναδικός ,όπως τον ονομάζει ο Παλαμάς , "ξυπνητής ενεργείας". Δεν ξεύρω αν μας δίδη , όσο άλλοι ποιηταί ή λογοτέχναι , συνείδηση της μοναδικής μας αξίας ως Ελλήνων , ο Βαλαωρίτης. Αν στο έργο του βρίσκωμε τα πιο απτά δείγματα της φυλετικής μας υπεροχής, ή απλώς της φυλετικής μας ευγενείας , αν ο εθνικός του μυστικισμός και για την εποχή που έζησε , αλλά για σήμερα προ πάντων , είναι ο πιο γόνιμος και ο πιο πειστικός . Εκείνο όμως για το οποίον κανείς δεν μπορεί να αμφιβάλλη είναι η πίστις σ΄ένα ιδανικό , στο εθνικό ή σε άλλο, αδιάφορο του Βαλαωρίτη.
Σ΄εποχή απολύτου σχεδόν ματεριαλισμού, είχε τη δύναμη να πιστέψη σε κάτι ηρωικό , σε κάτι αντίθετο προς το ρεύμα της εποχής του. Να πιστέψη και να του αφιερώση ό,τι πολυτιμότερον είχε, όλην του τη ζωή.
Σπάνια ιδανικό εταυτίσθη σε τέτοιο βαθμό με τον άνθρωπο που το εξυπηρέτησε , όσο το πατριωτισμό με  τον Βαλαωρίτη.
Ήταν η ίδια του η υπόστασις και η μεγάλη πνοή που εθέρμανε το έργο του. Το 1868 έγραφε στον Ανδρέα Στράτο:"Το είδος της ποιήσεώς μου δεν δύναται να υπάρξη όταν το Έθνος κοιμάται. Ο οίστρος , η έμπνευσις δεν διεγείρεται εν εμοί εκ του θεάματος διαυγών ναμάτων ή εκ της μελωδικής αρμονίας των φθόγγων της αηδόνος ή εκ της πλημμύρας των σεληνιακών ακτίνων. Όχι. Εγώ δεν δύναμαι να ψάλλω παρ' όταν το έθνος μου βρυχάται .Τότε τα οστά των τεθνεώτων εγείρονται ενώπιόν μου , περιβάλλονται αυτομάτως την αρχαίαν σάρκα των , βλέπω ρέον το αίμα των, ατενίζω τους κεραυνούς των βλεμμάτων των , και θερμαινόμενος εκ της φλογός των στιχουργώ τότε, αγορεύω, ζω , δαιμονίζομαι".
Έτσι σαν το πάθος πρέπει να εννοηθή η βαλαωριτική ποίηση. Πάθος όχι ταπεινό και εγωιστικό , αλλά υψηλό και πνευματικό , και που απέβλεπε στο καλό ενός συνόλου , μιας εθνότητος, των Ελλήνων.

BRUNO SPAMPANATO: Ένας Φασίστας της αριστεράς II

Επιστροφή
Στα 1941 τρίτο έτος του πολέμου ο Bruno Spampanatoανέλαβε καθήκοντα Εθνικού Γραμματέα της συνομοσπονδίας των εργαζομένων στο Εμπόριο.[1] Παράλληλα εξακολουθούσε να γράφει ασταμάτητα δημοσιεύοντας τα βιβλία Dentro la Storia[2], Luce ad occidente [3], Perché questa guerra [4].
Μετά τη συνθηκολόγηση της 8 Σεπτεμβρίου 1943 [13] την ώρα που οι δήθεν επαναστάτες δυσκίνητοι από τις τόσες τιμητικές διακρίσεις και τα παράσημα στο στήθος τιμής ένεκεν για τη προσφορά τους(!) στη διάρκεια της εικοσαετίας κρύφτηκαν στα μοναστήρια, εμφανίστηκαν και πάλι στο προσκήνιο οι παλιοί αγωνιστές, οι φασίστες της δεκαετίας του 20 με πρωτοπόρους τους εκφραστές της φασιστικής αριστεράς [5]. Όλοι αυτοί όχι απλά προσχώρησαν στη Repubblica Sociale Italiana [6] αλλά επωμίστηκαν αδιαμαρτύρητα ευθύνες και παραλείψεις των απόντων μεγαλόσχημων.[7] 
Η Repubblica Sociale Italiana ή αλλιώς Δημοκρατία του Σαλό [8] γεννήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1943 [9] Μια από τις πρώτες βασικές επιδιώξεις του Ντούτσε ήταν η ταχύτερη δυνατόν νομιμοποίηση του καινούριου καθεστώτος απέναντι σε φίλους και εχθρούς, κάτι που όφειλε να γίνει μέσα από τις αποφάσεις μιας Συνταγματικής Συνέλευσης και πάνω από όλα, μέσα από τη ψήφιση ενός καινούριου Συντάγματος. Για το σκοπό αυτό ,από τον Οκτώβριο και μετά ο Ντούτσε πραγματοποίησε πολλές επαφές με διανοούμενους ανάμεσα στους οποίους και ο Spampanato ο οποίος εκείνη την εποχή διεύθυνε από τη Ρώμη την εφημερίδα Il Messaggero [10] και παράλληλα είχε την ευθύνη του Radio Fante ενός ραδιοφωνικού σταθμού που απευθυνόταν στους Ιταλούς στρατιώτες, που πολεμούσαν στο πλευρό των Γερμανών συμμάχων.  Η βασική ιδέα του Bruno Spampanato ήταν να αναζητήσει μια σειρά καινούριων αξιών που θα προσδιόριζαν τη σχέση του λαού με τη νεογέννητη Δημοκρατία, όπου κόμματα μη φασιστικά θα ήσαν ευπρόσδεκτα στη κοινή προσπάθεια και όπου ένας προηγούμενος αμαρτωλός αντιφασισμός δεν θα στεκόταν πλέον πλέον εμπόδιο για την όποια πολιτική ανέλιξη.[11] 
Ο Spampanato δεν παραγνώριζε τις αντιστάσεις που θα συναντούσε από το ίδιο το φασιστικό κόμμα το οποίο σε κάθε ευκαιρία διεκδικούσε ακόμα και κάτω από αυτές τις συνθήκες, τον ηγετικό ρόλο του καθοδηγητή και του οδηγού. Στις 28 Οκτωβρίου το σχέδιο που είχε να κάνει με την οργάνωση της Συνταγματικής Συνέλευσης είχε ολοκληρωθεί και βρισκόταν πάνω στο γραφείο του Buffarini Guidi [12]. Τελικά οι απόψεις των σκληροπυρηνικών , αυτών που υπερασπίζονταν τυφλά τα προνόμια και δικαιώματα τους το σχέδιο δεν εγκρίθηκε ιδιαίτερα μετά τις αντιρρήσεις του Alessandro Pavolini που υποστήριζε φανερά τη θέση, ότι κανείς δεν μπορούσε να αφαιρέσει από το φασιστικό κόμμα το καθοδηγητικό του ρόλο.[13] 
Στο Συνέδριο που έλαβε χώρα στη Βερόνα παρουσιάστηκαν με τη μορφή μανιφέστου (manifesto di Verona ή carta di Verona) τα 18 προγραμματικά σημεία του Partito Fascista Repubblicano, που είχε ξεπηδήσει σαν το φοίνικα από τις στάχτες του Partito Nazionale Fascista. Η συνέλευση των φασιστών αντιπροσώπων τα ενέκρινε στις 14 Νοεμβρίου 1943 και επικυρώθηκε με τον τρόπο αυτό η ιδρυτική πράξη της Repubblica Sociale Italiana.[14] 
Παρ΄όλα αυτά ,πολλοί και διάφοροι λόγοι δεν επέτρεψαν το μετασχηματισμό των προγραμματικών αυτών σημείων σε νόμους του κράτους και με ελάχιστες εξαιρέσεις ποτέ δεν εφαρμόστηκαν.[15] 
Λίγο μετά την έκδοση του τελευταίου του βιβλίου από τις εκδόσεις Mondadori και με τίτλο A Roma si vive così , ο Spampanato εγκατέλειψε με τους τελευταίους φασίστες τη Ρώμη λίγο πριν την είσοδο των συμμαχικών στρατευμάτων στις 4 Ιουνίου 1944. Κάτω από αντίξοες πραγματικά συνθήκες κατάφερε να σύρει στην υποχώρηση τα πολύτιμα μηχανήματα του ραδιοσταθμού του . Στο Μιλάνο τοποθετήθηκε στις διοικήσεις της Xª Flottiglia MAS[15] όπου από την άνοιξη του 1945 ανέλαβε τη διεύθυνση του εβδομαδιαίου προπαγανδιστικού εντύπου της Δεκάτης L'Orizzonte [16]και στη συνέχεια μετατέθηκε στην Ανώτατη Διοίκηση..... 
Στο 4ο τόμο του ‘Contromemoriale’ ο Spampanato πέρα από μια σαφή εικόνα ενός αναπόφευκτου τέλους μας άφησε μια δραματική περιγραφή της τελευταίας συνομιλίας που είχε ο ίδιος με το Duce στις 24 Απριλίου 1945.[20] 

Στις 25 Απριλίου 1945, την ώρα που η κατάρρευση της Κοινωνικής Δημοκρατίας ήταν ζήτημα ημερών αν όχι ωρών ο Spampanato με 20 άνδρες της 10ης MAS, επέστρεψαν στα γραφεία του ραδιοσταθμού Radio Fante στη οδό Rovani για να μεταδώσουν ένα τελευταίο μήνυμα . Ο εκφωνητής έκανε έκκληση στους στρατιώτες να μη διαλυθούν, αλλά να περιμένουν τον εχθρό με τα όπλα στα χέρια, και τότε μόνο να τα παραδώσουν στα χέρια των αξιωματικών τους , σώζοντας τη στρατιωτική τους τιμή [21]. Επικηρυγμένος από το Ράδιο Μπάρι, ο Spampanato κατάφερε κάτω από περιπετειώδεις συνθήκες να γλυτώσει από τους διώκτες του στο Βορρά . Διέσχισε με χίλιους κινδύνους το ιταλικό στιβάλι, από πάνω μέχρι κάτω και τελικά αναγνωρίστηκε και συνελήφθη νότια της Νάπολης. Φυλακίστηκε αρχικά στο Poggioreale και λίγο αργότερα μεταφέρθηκε στις φυλακές της Regina Coeli στη Ρώμη. Στη διάρκεια της δίκης του Αν και αντέκρουσε με επιχειρήματα ένα προς ένα τα βασικά σημεία του κατηγορητηρίου τελικά κρίθηκε ένοχος και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 12 χρόνων και δύο μηνών. 
Απελευθερώθηκε στις 21 Μαΐου 1947 στα πλαίσια της λεγόμενης αμνηστίας Togliatti [23], και ένα έντυπο της εποχής με εμφανή σκωπτική διάθεση του αφιέρωσε τους στίχους : 
“Torna bruno Spampanato - 
come nel passato - 

ancora non s’e’ firmato – 

ma un giorno o l’altro – 

prima o poi si firmera’….[24]

Σχεδόν αμέσως μετά την αποφυλάκισή του προσχώρησε στο νεοσύστατο Movimento Sociale Italiano.[25] Ανάμεσα στα 1949 και στα 1951 ασχολήθηκε με τη συγγραφή του Contromemoriale [26], ένα είδος αντιαπομνημονευμάτων που πρωτοδημοσιεύτηκαν σε συνέχειες στο L'Illustrato. Στη συνέχεια κυκλοφόρησαν  με τη μορφή βιβλίου με τον ίδιο πάντα τίτλο. 

Τον Μάιο του 1952 αποδέχθηκε τη πρόταση του Franz Turchi,[28] να αναλάβει τη διεύθυνση μιας καινούριας ανεξάρτητης εφημερίδας με δεξιό προσανατολισμό που θα είχε το τίτλο Il Secolo . Το πρώτο φύλο εκδόθηκε στη Ρώμη στις 16 Μαΐου και σε διάστημα μικρότερο του μηνός οι αναγνώστες της εφημερίδας είδαν τον τίτλο να διευρύνεται σε Secolo d'Italia. Μετά από μικρό χρονικό διάστημα παραιτήθηκε από τη διεύθυνση της εφημερίδας [30] που εξελισσόταν σε επίσημο δημοσιογραφικό όργανο του ΜSI και περιορίστηκε δημοσιογραφικά πάντα στις εκδόσεις των περιοδικών Sud illustrato [31], Noi[32] και La Voce [33]. 

Στις πολιτικές εκλογές του 1953 το M.S.I κέρδισε το 5,85%, των ψήφων και εξασφάλισε 29 βουλευτικές έδρες , Σε αυτές τις εκλογές ο Spampanato υποψήφιος του M.S.I στη περιφέρεια της Campania εκλέχτηκε για πρώτη φορά Βουλευτής. Στη διάρκεια του IV Εθνικού συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο του επόμενου χρόνου στο Viareggio επικράτησαν οι μετριοπαθείς και εξελέγη Γενικός Γραμματέας ο Arturo Michelini [34] . Ο Spampanato πιστός στις αξίες της "φασιστικής αριστεράς", ή για να το πούμε καλύτερα στην ομάδα όσων είχαν πολεμήσει κάτω από τη σημαία της RSI και εμπνέονταν από τις αξίες της, διαχώρισε ξεκάθαρα τη θέση του. Σε αντίθεση με τους συντηρητικούς που από τη μια επιχειρούσαν να διατηρήσουν κάποιες μνήμες από την "κολασμένη" εικοσαετία και παράλληλα ήσαν πρόθυμοι να εκπαιδευτούν στις μεθοδεύσεις και τους κανόνες του κοινοβουλευτικού παιχνιδιού , ο ίδιος , παρέμεινε υπέρμαχος της σοσιαλίζουσας - εθνικής γραμμής, εμφανώς εξτρεμιστής, τόσο στο τρόπο. όσο και στη μεθόδευση του πολιτικού αγώνα, αντιαστός και αντιαμερικάνος.[36] . Παραμένει στο κοινοβούλιο μέχρι το 1958, Την ίδια χρονιά εκδόθηκε ένα ακόμη έργο του L'Italia "Liberata" Ediz. di Illustrato .Πέθανε στη Ρώμη από αιφνίδιο θάνατο, στις 4 Φεβρουαρίου 1960.Το Ιταλικό κοινοβούλιο τίμησε τον πολιτικό άνδρα σε ειδική συνεδρίαση στις 9 Φεβρουαρίου 1960.

   Υποσημειώσεις:    
10 Αγγελιοφόρος
20 BRUNO SPAMPANATO: CONTROMEMORIALE
25 Ιταλικό Κοινωνικό Κίνημα

34 Να σημειώσουμε για την ιστορία ότι η πολιτική Μιchelini είχε σαν συνέπεια την δημιουργία εντός του MSI της Ομάδας του Ordine Nuovo με τους Pino Rauti, Clemente Grazizni,Sergio Baldassini.

Έργα του ίδιου

• Divenire fascista
• Le origini e lo sviluppo del Fascismo
• 1929 Un bilancio di partito Εditrice Tirenna
• Discorsi al popolo
• La politica finanziaria della Destra storica
• Luci ed ombre del secolo
• Trent'anni
• Popolo e regime, Bologna, Cappelli, 1932.
• Idee e baionette
• Democrazia fascista
• L'Italia di noi
• Uomini nel tempo
• Dentro la Storia
• Luce ad occidente
• Perché questa guerra
• 1944 A Roma si vive così, Milano-Verona, Mondadori, .
• 1945 Vita intima dei partiti nell'Italia occupata, Milano-Verona, Mondadori, .
• 1952 L'Italia liberata, Di illustrato
• Contromemoriale

  Βιβλιογραφία

• Baldoni Adalberto , La Destra in Italia, Pantheon, Roma, 1999
• Ganapini Luigi, La repubblica delle camicie nere, Garzanti, Milano, 2010
• Parlato Giuseppe , La sinistra fascista, Il Mulino, Bologna, 2000
• Rimbotti Luca Leonello, Il fascismo di sinistra, Edizioni settimo sigillo, Roma, 1989
• Spampanato Bruno, Contromemoriale 4° volume, Centro Editoriale Nazionale, Roma, 1974

                                                                                                   

BRUNO SPAMPANATO: Ένας Φασίστας της αριστεράς

Ο Bruno Spampanato γεννήθηκε στο Salerno της Καμπανίας μια πόλη χτισμένη στον ομώνυμο κόλπο με θέα τη Τυρρηνική θάλασσα. Ο πατέρας του Vincenzo, καθηγητής Λυκείου υπήρξε ένθερμος εθνικιστής. Τόσο από τη πλευρά της μητέρας ,όσο και του πατέρα τα παραδείγματα φιλοπατρίας και αυτοθυσίας των προγόνων του στην υπηρεσία της εθνικής ολοκλήρωσης, ήσαν πολλά και ονομαστά..... Στα 1919 ο δεκαεπτάχρονος Bruno όπως και πολλές χιλιάδες συμπατριωτών του είδαν στο νεοσύστατο Partito Nazionale Fascista[3] τη μοναδική λύση για την έξοδο της χώρας από τη κρίση και εντάχθηκε με ενθουσιασμό στις γραμμές του. Πνεύμα ανήσυχο ,με κατασταλαγμένες απόψεις σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό, για τα μεγάλα προβλήματα του καιρού του, είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει από τα μέσα, τη δυναμική μετεξέλιξη του πρωτόγνωρου αυτού πολιτικού φαινομένου αντλώντας έμπνευση για τη σύνταξη των πρώτων του πολιτικών κειμένων. Στα 18 του , φοιτητής της Νομικής και πολλά υποσχόμενος δημοσιογράφος, συνεργάσθηκε αρχικά με την L'Idea Nazionale [4] και λίγο αργότερα με το Il Mattino [5] και το Il Popolo d'Italia [6] . Την ίδια εποχή πρωτοεμφανίστηκαν άρθρα του και σε ξένα περιοδικά. .... Στα 1922 έδωσε δυναμικό παρόν στο Συνέδριο του Partito Nazionale Fascista στη Νάπολι [8] και λίγο αργότερα ,στις 28 Οκτωβρίου της ίδιας χρονιάς, πήρε μέρος στη Marcia su Roma [9]. Στα 1923, αρκετά σίγουρος για τον εαυτό του απάντησε θετικά στην ελκυστική πρόταση να αναλάβει την ευθύνη της διεύθυνσης του Gente Nostra [10] ενός δεκαπενθήμερου περιοδικού με σαφείς εθνικούς προσανατολισμούς. Από τα 1924 πτυχιούχος ήδη της Νομικής επιχείρησε να μοιράσει για ένα διάστημα το δημιουργικό του χρόνο ανάμεσα στις επαγγελματικές του υποχρεώσεις, στη δημοσιογραφία και στη συγγραφή μελετών ιστορικού και κοινωνικού περιεχομένου . Πολύ σύντομα ανακάλυψε ότι κάτι τέτοιο ξεπερνούσε κατά πολύ τις δυνάμεις του και ότι όφειλε να κάνει τις επιλογές του. Στη διετία 1924-1926 είδαν το φως της δημοσιότητας τα έργα του : Divenire fascista[11], Le origini e lo sviluppo del Fascismo [12] και το Un bilancio di partito[13] Τρία έργα ιδεολογικού ενδιαφέροντος όπου οι θέσεις και οι προβληματισμοί του συγγραφέα άρχισαν να παρουσιάζουν τις πρώτες δημιουργικές αμφισβητήσεις σχετικά με τη φύση και τη πορεία του κινήματος. 

Στα 1926 ο Spampanato πήρε τη μεγάλη απόφαση να εγκαταλείψει τη δικηγορία και να ασχοληθεί αποκλειστικά με τη δημοσιογραφία. Στην απόφασή του αυτή σημαντικό ρόλο φαίνεται να έπαιξε η πρόταση να αναλάβει τη διεύθυνση της μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδα της Νάπολης Lo Stato[14] Την ίδια περίοδο έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη μελέτη και την ανάπτυξη θεμάτων που αφορούσαν τη συνδικαλιστική δράση. Στα 1930, οι εμπειρίες του αυτές τον οδήγησαν στη θέση του διευθυντή της Unione dei Lavoratori dell'Agricoltura[15] του Avellino. Πολύ σύντομα η εξέλιξη των πολιτικών του ιδεών τον κατέταξαν στους πρωτοπόρους εκφραστές του λεγόμενου φασισμού της αριστεράς[16] .Όλα ξεκίνησαν τον Απρίλιο του 1930 με ένα αμφιλεγόμενο άρθρο του στο περιοδικό Critica fascista. Το συγκεκριμένο άρθρο με τον τίτλο "Equazioni rivoluzionarie: dal bolscevismo al fascismo"[17] θα σταθεί αρχή μιας δυναμικής αντιπαράθεσης με τις πιο συντηρητικές δυνάμεις μέσα στο κόμμα, μια αντιπαράθεση που θα διαρκέσει για τουλάχιστον ένα χρόνο δίχως οικονομία στις εκατέρωθεν βολές. .Ο νεαρός διανοούμενος εξέφραζε ανοικτά την άποψη ότι και αυτός ακόμη ο μπολσεβικισμός κατευθυνόταν νομοτελειακά προς τη κατεύθυνση ενός είδους φασισμού ανατολικού τύπου [18]. Οι ειδικές ιδιαιτερότητες του ρωσικού λαού, είχαν οδηγήσει , μετά την Οκτωβριανή επανάσταση στη γέννηση ενός μεταβατικού καθεστώτος που στην ωριμότερη φάση του θα εξελισσόταν αναπόφευκτα σε αυτού του είδους το φασισμό.[19]. Τα δύο καθεστώτα , ρωσικό και ιταλικό μπορεί να είχαν ξεπηδήσει από μια επαναστατική διαδικασία αλλά σε αντίθεση με τα όσα συνέβησαν στη Ρωσία η φασιστική επανάσταση βαθιά ριζωμένη στο Risorgimento κατάφερε να πετύχει την ολοκλήρωσή της κερδίζοντας παράλληλα μια ευρύτατη λαϊκή υποστήριξη κάνοντας χρήση μιας συνθηματολογίας , της ίδιας συνθηματολογίας που στο παρελθόν χαρακτηρίστηκε ανίκανη να διεγείρει και να κατευθύνει τις μάζες. Για ένα χρόνο περίπου, πάνω σ' αυτές τις θέσεις του Spampanato συγκρούονται από τη μια, η "φασιστική αριστερά" με πρωτοπόρο το Sergio Panunzio [20] ο οποίος, προεκτείνοντας τη συλλογιστική Spampanato έφτασε στο σημείο να εντοπίσει στις δύο επαναστάσεις ,τη ρωσική και τη φασιστική επανάσταση, "la diagonale del contatto storico delle due grandi rivoluzioni moderne"[21] και από την άλλη , τους διανοούμενους "Μποταϊκούς " περισσότερο συντηρητικούς, ευαίσθητους πάντα, σε ακραίες προερχόμενες από την αριστερά θέσεις, απόψεις και ερμηνείες[22]. 

Στα 1932 ο Spampanato πειραματίστηκε με τα περιοδικά La Montagna και Politica Nuova. Παράλληλα στο διάστημα της τετραετίας (1932-1935) εξέδωσε τα έργα Popolo e Regime (1932) [25] Democrazia fascista (1933),[26] Discorsi al popolo,[27] La politica finanziaria della Destra storica[28] και Idee e baionette[29]

Ιδιαίτερα το βιβλίο Φασιστική Δημοκρατία στον απόηχο μάλιστα  των εορτασμών για τη συμπλήρωση των δέκα χρόνων φασιστικής διακυβέρνησης,  προκάλεσε έκπληξη και προβληματισμό, Ο Bruno Spampanato υποστήριξε με μια σειρά επιχειρημάτων την θέση, ότι ένα πραγματικό δημοκρατικό σχήμα δεν μπορούσε να δημιουργηθεί πουθενά αλλού παρά μόνο μέσα σε ένα φασιστικό περιβάλλον γιατί ακριβώς ο Φασισμός είναι  έκφραση και αποτέλεσμα μιας λαϊκής επανάστασης σε συνεχή κίνηση. 

Τί ακριβώς αντιπροσώπευε για το Spampanato, η φασιστική ιδέα; Όπως για πολλούς Ιταλούς Εθνικιστές ήταν μια ιδέα που γεννήθηκε μέσα στη φρίκη και το αίμα των χαρακωμάτων του μεγάλου πολέμου , όπου φαινομενικά "λαοί χωριστοί" που όμως ήσαν παιδιά της ίδιας Ιταλίας , απέκτησαν συνείδηση και συνυπευθυνότητα μιας ιερής ¨κοινής καταγωγής ώστε να αναπτύξουν  στη συνέχεια , τις αρχές μιας νέας δημοκρατίας [30]. 

Το νόημα αυτό της πραγματικής, της γνήσιας δημοκρατίας απόλυτα νέο , υπήρξε κατά τρόπο παράδοξο έκφραση ενός συντεχνιακού και ολοκληρωτικού κράτους που είχε από τη φύση του τη καταπληκτική δυνατότητα να προβλέψει και να διασφαλίσει  όλες σχεδόν τις ανάγκες του λαού μια που  στη πραγματικότητα, στην ουσία και όχι στο τύπο, ο φασισμός ήταν ένα "κράτος του λαού" . 

Για το Spampanato, αυτό το είδος δημοκρατίας που είχε τις αντοχές και τη δυνατότητα να αναπτυχθεί και να διαμορφωθεί μέσα στα σπλάχνα ενός αυταρχικού καθεστώτος , του φασιστικού, εκφράζει   το μοναδικό αληθινό σχήμα  δημοκρατίας , όπου ο λαός αναδεικνύεται  σαν δημιουργός και αναμορφωτής. Κάτω ακριβώς από τη προστασία μιας αυταρχικής "εξουσίας" σε ρόλο όχι καθοδηγητικό αλλά άγρυπνης "επιτήρησης" και "προστασίας" από τη μια έμπαινε τέλος στα καθεστώτα αυθαιρεσίας και αναρχίας και από την άλλη, διασφαλιζόταν  χάρις στο  συντεχνιακό σύστημα, η ορθή χρήση και δίκαια κοινωνική κατανομή όλων των πόρων που ήταν σε θέση να παράξει  το Έθνος.

Στον αντίποδα της Φασιστικής Δημοκρατίας υπάρχουν φυσικά οι  πλουτοκρατικές δημοκρατίες της Ευρώπης και της Αμερικής. Αυτές είναι  δημοκρατίες μόνο κατ' όνομα μια που βρίσκονται σε πλήρη εξάρτηση των απαιτήσεων του Κεφαλαίου , μιας οικονομίας στο έλεος των συμφερόντων των πλούσιων lobbies ύπατων ρυθμιστών και αυτών των συνταγματικών πλαισίων της πολιτικής ζωής των λαών.  

Για το Σπαμπανατο είναι  παραπάνω από ξεκάθαρο ότι οι συγκεκριμένες "πλουτοκρατίες" επιβάλλοντας   , με τη χρήση του ψήφου , ένα είδος ψεύτικης και απατηλής δημοκρατίας αποσκοπούσαν αποκλειστικά στη δημιουργία μιας "βαλβίδας εκτόνωσης , για την εξαέρωση του επαναστατικού πάθους του λαού για τη ποδηγέτηση και πρόληψη των ενστίκτων εξέγερσης των δίχως μέλλον ταπεινότερων τάξεων 

Δηλώνει  υπέρμαχος του φασιστικού κορπορατισμού, προάγγελο του οποίου θεωρεί το Ντανουντσιανό  Σύνταγμα  του Καρνάρο (Carta del Carnaro) 

Στο διάστημα 1935 -1942 δημοσίευσε αρκετά βιβλία ανάμεσα στα οποία  L'Italia di noi και Uomini nel tempo.

Με την έκρηξη του πολέμου κατετάγη εθελοντής . 

Υποσημειώσεις
    1
    2
    3

  4..Εθνική ιδέα. Εκδόθηκε την 1 Μαρτίου 1911 με τη μορφή εβδομαδιαίας εφημερίδας.Υπεστήριξε την ιταλική επέμβαση στη Λιβύη και στα τουρκοκρατούμενα νησιά του Αιγαίου. Τάχθηκε υπέρ της εισόδου της χώρας στο μεγάλο πόλεμο και με την οικονομική ενίσχυση εθνικιστικής προέλευσης κύκλων μετετράπη στις 2 Οκτωβρίου 1914 σε ημερησία. ............ Στις 28 Δεκεμβρίου 1925 η εφημερίδα απορροφήθηκε από μια άλλη τη Tribuna αλλά διευθυντής παρέμεινε ο Roberto Forges Davanzati,

   5.Πρωία.Η ναπολιτάνικη εφημερίδα Il Mattino στα 1922 μετρούσε 30 χρόνια ζωής και ήταν η μεγαλύτερη σε κυκλοφορία εφημερίδα της νότιας Ιταλίας. 
   6 Ο Λαός της Ιταλίας

   7
   8
   9.Η πορεία προς τη Ρώμη  ξεκαθάρισε  το τοπίο. Ο Βασιλιάς ανέθεσε  στο Μουσολίνι εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Πρόκειται για μια κυβέρνηση συνασπισμού όπου οι  Φασίστες αποτελούσαν μειοψηφία και στην οποία η Βουλή έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης  με μεγάλη μάλιστα πλειοψηφία.
 10.Δικός μας κόσμος
11
12
13.Ένα κομματικό ισοζύγιο. Nel suo libro ‘Un bilancio di partito’ egli parla di rivoluzione fascista considerando appunto gli avvenimenti che hanno portato quest’ultimo al potere, come ‘rivoluzionari’: una rivoluzione pragmatica e basata – secondo Spampanato – su poche, chiare, ma fondamentali idee e progetti sociopolitici, economici e culturali. Un programma, quello fascista, in netta antitesi alla vecchia politica europea. Spampanato sostiene che la rivoluzione non è solo uno “scannatoio” o una semplice sostituzione di uomini e di metodi di governo, bensì un atto di fede di un popolo che si solleva e cerca di ritrovarsi. “L’azione stessa è il bisogno insopprimibile di estrinsecazione della dinamica della rivoluzione; è la molla e la propulsione del momento in cui entra il popolo”. Soltanto con l’avvento del fascismo la situazione politica italiana, fino a quel tempo (primi anni Venti), l’Italia ebbe modo di ritrovare una ragione di lotta e, soprattutto, la giustificazione sacrale e sostanziale di un’unità nazionale ben lungi dall’essere stata completata.(Giuseppe Carlino LA ‘DEMOCRAZIA FASCISTA’ DI BRUNO SPAMPANATO)
14
15
16. 
17.Επαναστατικές εξισώσεις από το Μπολσεβικισμό στο Φασισμό.Riportatonell'antologia curatada F.Malgeri e G. de Rosa, Critica Fascista ,S.Giovanni Valdarno, Landi,1980, pp 589-593.Βλέπε και Luca Leonelo Rimbotti Il fascismo di sinistra pp 120-121
18
19
20.
21.Η  διαγώνιος της ιστορικής επαφής των δύο μεγάλων σύγχρονων επαναστάσεων.
22
23
24
25 Λαός και καθεστώς(1932)
26 Φασιστική Δημοκρατία.  Edizioni di «Politica nuova», Roma 1933
27
28 Η οικονομική πολιτική της Ιστορικής Δεξιάς.
29 Ιδέες και ξιφολόγχες 
30http://www.storiaverita.org/?p=1189
31

(Συνέχεια)