Θ. ΝΙΚΟΛΟΥΔΗΣ: ΤΟ ΕΡΓΟ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΛΟΡΕΝΤΖΟ ΜΑΒΙΛΗ

Θεολόγος Νικολούδης
Λέρος 1890- Αθήνα 1946.
Λογοτέχνης, δημοσιογράφος
και πολιτικός.
Στις 31/836 ανέλαβε καθήκοντα
 υφυπουργού Τύπου  και Τουρισμού
στη Κυβέρνηση Μεταξά . 

Κυρίαι και κύριοι, Η αναπόλησις των ηρώων εις ώρας ηρωικάς, ως αυτάς τας οποίας ζη τώρα το Έθνος ολόκληρον , αποτελεί και υποχρέωσιν και ανάγκην ,Υποχρέωσιν απέναντι εκείνων, οι οποίοι ασκούντες μέχρι θανάτου την αρετήν γίνονται μορφαί αθάνατοι μέσα εις το πλαίσιον μιάς πατρίδος και ανάγκη διότι εις τας μεγάλας ώρα της ζωής , οι λαοί χρειάζεται να γνωρίζουν και να σκέπτωνται εκείνους που κατώρθωσαν αγωνιζόμενοι και θυσιαζόμενοι δια μίαν ιδέαν να προσλάβουν την έννοιαν και την έκτασιν του συμβόλου. Η σκέψις της Εταιρίας των Ελλήνων Λογοτεχνών να αφιερώση την αποψινήν συγκέντρωσιν της εις το έργον και τον θάνατον του Λορέντζου Μαβίλη , ανταποκρίνεται εις την ανάγκην, την οποίαν αισθάνεται σήμερον το Έθνος το Ελληνικόν να ζη ηθικά και να αισθάνεται ηρωικά οπίσω από τον Ελληνικόν στρατόν ο οποίος -κλείνει ένας μήνας σήμερα- εις τα βουνά της Ηπείρου και της Αλβανίας μόνον ηθικά και ηρωικά έργα μεγάλα επιτελεί , αναβαπτίζων κατά τον μεγαλειωδέστερον τρόπον την Ελληνικήν δόξαν εις την αείροον πηγήν της Ελληνικής αρετής. Ο Λορέντζος Μαβίλης υπήρξε μία τελεία μορφή ηθική. Σπανίως ο άνθρωπος έζησε κάθε στιγμήν της ζωής του με την ανησυχίαν του πρέποντος και του τελείου όσον αυτός. Όπως ατελείωτα επεξεργάζετο τον στίχον του τόσον επίμονα, προσεκτικά, ανήσυχα εσμίλευσε κάθε του σκέψιν και κάθε του πράξιν. Η ζωή και ο θάνατος του Μαβίλη υπήρξαν πράγματι ένα αριστούργημα προσοχής, θάρρους, αυτοθυσίας.

Το έργον του το ποιητικόν ωχριά ασφαλώς εμπρός εις το ποίημα της ζωής του. Όσον και αν το πρώτον έχη την γοητείαν την οποίαν ησθάνετο εντονώτερον ίσως η περασμένη γενεά , στερείται εν τούτοις του εύρους και του βάθους , που παρουσιάζει η ζωή του. Δια τούτο κατά την ώραν αυτήν κατά την οποίαν το Έθνος ολόκληρον εις μίαν υπέροχον ανάτασιν σφυρηλατεί μαζί με τα ιδικά του ιδανικά τα γενικώτερα πεπρωμένα της ανθρωπότητος , η ζωή και ο θανατος του Μαβίλη ,κατακτούν την σκέψιν και επιβάλλουν τον θαυμασμόν. Εάν θέλετε , ο ηρωισμός του προσλαμβάνει ακόμη ένα συγκινητικώτερον βάθος όταν σκευθήτε ότι ο Μαβίλης δεν ήτο τύπος αισιόδοξος. Ο ηρωισμός του δεν επήγαζεν από ενθουσιασμόν και αισιοδοξίαν όπως συνέβαινε με τον Κωνσταντίνον Μάνον ο οποίος και αυτός υπήρξε η ετέρα ποιητικήκαι ηρωική μορφή των βαλκανικών μας πολέμων. Ο ένας φιλόσοφος μάλλον ή ποιητής ,μηδενιστής εις την αρχήν , απαισιόδοξος ,ιδεαλιστής εις το τέλος , αναχωρητής θρεμμένος με τον Φίχτε και τον Σοπενάουερ . Ο άλλος περισσότερον καλλιτέχνης και άνθρωπος δράσεως κοσμογυρισμένος επίσης και πολύγλωσσος,νιτσειστής , αλλά και πλατωνιστής ,ητο περισσότερον ελληνοχαρής γέννημα και θρέμμα της κλασσικής μας φιλολογίας και του αρματωλισμού του Εικοσιένα με τον οποίον εσυγγένευεν εξ αίματος.

Ευπατρίδαι και οι δύο με διαφορετικάς αφετηρίας και διαφορετικούς χαρακτήρας αφού έζησαν "χωρίς φόβον και χωρίς ψόγον " εβάδισαν , εν τοίτοις και οι δύο προς τον θάνατον , με την ιδίαν ηθικήν αντίληψιν της ζωής, με το ίδιον θάρρος με την ιδίαν αυταπάρνησιν.Με μόνην την διαφοράν , ότι ενώ ο Μαβίλης , αφού δια τρίτην φοράν έπαιρνε το όπλον ως εθελοντής δια να τελειώση μέσα του την έννοιαν του χρέους προς την πατρίδα και την ελευθερίαν, εβάδισε προς τον θάνατον ως προς μίαν λύτρωσιν, θλιμμένος και υπερήφανος, ο άλλος ο Κωνσταντίνος Μάνος γεμάτος νειάτα, οίστρον και ενθουσιασμόν εβάδισε πραγουδώντας και λάμποντας από χαράν προς τον ίδιον σκοπόν και το ίδιον τέρμα. Αλλά, ως είπα ο ηρωισμός του Μαβίλη μας συγκινεί ακόμα βαθύτερα , διότι αντλουμένη μέσα από την μελαγχολίαν της απαισιοδόξου θεωρίας , η απόφασις της θυσίας του ποιητού , χάριν μιας εννοίας τόσον πλήρους , τόσον απολύτου, τόσον συνεπώς αισιοδόξου ως είνε η έννοια της ελευθερίας , προσλαμβάνει τας διαστάσεις μιάς πλήρους ηθικής πράξεως , η οποία δικαίως μνημονεύεται σήμερον και δύναται να οδηγή τους Έλληνας εις τον ευγενέστατον δρόμον του καθήκοντος.

Έτσι , δια να ενθυμηθώμεν και τον στίχον του ποιητού "χερουβικής χαράς χρυσός αιθέρας εφλόγισε πατώντας της Ηπείρου το χώμα" τους Έλληνας μαχητάς οι οποίοι αντικρύζουν σήμερον τους βαρβάρους.

(Από την εφημερίδα "ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ",  φύλο  της 30/11/1940)

ΣΧΕΤΙΚΌ: Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΔΡΙΣΚΟΥ