ΠΟΛΥΒΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ:Η ΣΙΔΗΡΑ ΚΑΙ ΧΡΥΣΗ ΔΙΑΘΗΚΗ

49. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΑΗΔΟΝΙΟΥ

Kαι επρόσθεσε το φάσμα :

— Μαντεύω πως δεν πιστεύεις ότι ο έρως είνε η ηλιθιότης της ευφυΐας· δεν θα είνε δύσκολον να πεισθής.

Τότε μου έδειξεν εις τον κλάδον ενός δένδρου ένα μικρόν και όχι πολύ ωραίον πουλί, που ετραγουδούσεν όμως με γλυκυτάτην φωνήν, την οποίαν εσυμμάζευε με ενδιαφέρον και στοργήν η ηχώ, την επανελάμβανεν όσον ημπορούσεν αρμονικώτερα, και κατέθελγε την ακοήν του διαβάτου.

— Ήκουσες το πουλί αυτό; ερωτά ο Δαίμων. Είνε Αηδόνι. Διάκοψε το τραγούδι του και ερώτησε το διατί τραγουδά τόσον ωραία.

Επήγα κάτω οπό το δένδρον και είπα :

— Συγχώρησε με, αδελφέ, ον διακόπτω το ώραίον τραγούδι σου. Διατί τραγουδάς με τόσην μελωδίαν; Και εγώ πουλερικόν είμαι, αλλά ποτέ δεν ετραγούδησα έτσι. Φαίνεται ότι είσαι πολύ ευτυχισμένον.

Το Αηδόνι διέκοψε το τραγούδι του και μου απήντησε με φωνήν γεμάτην από θλίψιν :

— Όχι, αδελφέ' είμαι πολύ δυστυχισμένον, και ιδού  διατί ο άνθρωπος ευχαριστείται να με ακούη.

Διέκοψεν ο Δαίμων:

— Δεν πρέπει να παραξενεύεσαι, που άκουσες το αηδόνι να εκφράζη τον πόνον του με τόσο θελκτικάς στροφάς. Το αηδόνι, και αν το κάμης ακόμη να λυπηθή, θα κλάψη ώσάν. αηδόνι· τον κόρακα, και αν τον κάμης ακόμη να χαρή, θα φωνάξη ωσάν κόρακας!

Τότε ηρώτησα τον πτερωτόν τραγουδιστήν :

— Αλλά διατί είσαι δυστυχισμένον; Τί σου λείπει; Συ χαιρετάς πρώτον την αυγήν το αεράκι το πρωϊνόν, συ το αναπνέεις πρώτον με τόσην ηδονήν. Επί τέλους είσαι ελεύθερον και πετάς όπου θέλεις.

Το Αηδόνι αναστέναξε και απήντησεν :

— Αλλοίμονον! Η ανεξαρτησία είνε της ψυχής τα πτερά και όχι του σώματος. Άκουσε μίαν θλιβεράν ιστορίαν και θα καταλάβης, ότι το ωραιότερον τραγούδι είνε συνήθως συνθεσις από αναστεναγμούς.

»Εγώ αγαπούσα ένα άνθος, ένα θαυμάσιον άνθος, που ολόκληρος η φύσις του είχε προσφέρη ό,τι ωραιότερον είχεν εις χρώμα και ό,τι μεθυστικώτερον είχεν εις άρωμα. Αλλά το άνθος αυτό, αναίσθητον εις τον έρωτα μου, κωφόν εις το τραγουδί μου που του έστελνα οπό τόσον υψηλά, είχε στραφή προς τα κάτω και ηγάπησεν ένα διαβάτην, που επερνούσεν από κοντά του, σερνόμενος εις το χώμα...

»Τετέλεσται! Ο διαβάτης κατέκτησε το αγαπημένον μου άνθος, εγώ δε απέμεινα με το μέλι εις τον λάρυγγα και με το φαρμάκι εις την καρδίαν!

Ηρώτησα έκπληκτος :

— Λοιπόν ποίος ήτο ο διαβάτης εκείνος, που ένίκησε σέ, τόν βασιλέα του τραγουδιού, του έρωτος και της χαράς;

Ένας θλιβερός λαρυγγισμός απήντησεν εις την ερώτησίν μου και το πουλί απεκρίθη :

— Ήταν ένας Σάλιαγκας. Εγώ, πτωχόν πουλί, μόνον ελαφρά πτερά έφερνα εις την ράχην μου' εκείνος, σερνόμενος εις την γην, έφερνεν εις την ράχην του και ένα ολόκληρον σπήτι : και το άνθος μου τον εθαύμασε και τον επροτίμησεν!...

»Έφυγα μακρυά, πολύ μακρυά, εντροπιασμένος δια την ήτταν μου, Επεριπλανήθηκα παντού, ετραγούδησα όσον ημπορούσα δια να διασκεδάσω την λύπην μου. — Τίποτε! Έπειτα  από ολίγον καιρόν, — ένα ολόκληρον αίώνα δι' εμέ, — εξαναγύρισα εις το δένδρον, κάτω από το οποίον είχε το άνθος μου ανοίξη... Τίποτε δεν είχεν αλλάξη... όλα ήσαν εις

την ιδίαν θέσιν και το άνθος και ο εκλεκτός της ψυχής του. 

—Κύτταξε εμπρός σου και θα τα ιδής και συ.

Εστράφην περίεργος, δια να ίδω την παράξενον εικόνα.

Θεέ μου! ΔιΑ την εικόνα αυτήν το τρομερόν είχε συμμαχήση με το γελοίον!

Αλήθεια· ένα θαυμάσιον Άνθος είχεν ανοίξη εκεί κοντά' το μύρον του εβαλσάμωνε τον αέρα, αλλά εις τα πέταλα του ο ήλιος αντανακλούσε εις ένα περιδέραιον οπό σάλια.

Από κάτω, επάνω εις το χώμα, ήτο μακαρίως εξαπλωμένος ένας Σάλιαγκας, φέρων πάντοτε εις την ράχην το αναπόσπαστον σπήτι, εις δε το κεφάλι του επάνω δύο διπλά μάλιστα κέρατα, που τα επεδείκνυε με υπερηφάνειαν εις τον υπομονητικόν και ανεξίκακον ήλιον!...

Παράξενος εικών!

Εκινήθηκα ολίγον προς τά εμπρός, δια να θαυμάσω αυτό το ζεύγος· αλλ' ο Σάλιαγκας, μόλις ήκουσε το τρίξιμον, που έκαμαν τα ξηρά φύλλα εις το βάδισμα μου, έσπευσε γρήγορα να κρύψη τα κέρατα του μέσα εις το ίδιον κεφάλι του!...

Ό Δαίμων επλησίασε και μου είπε.

— Είδες τί έκρυψε;

— Ναι, είδα· έκρυψε τα κέρατα του.

— Πραγματικώς. Ολίγον τον μέλει αν τα έχη· η μόνη του φροντίς είνε να μη τα ιδούν oι άλλοι. Βλέπεις, εκεί έχει συγκεντρωθή ολόκληρος η ευαισθησία του!

Και απεμακρύνθημεν οπό το οικτρόν εκείνο θέαμα, ενώ από την κορυφήν του δένδρου εξακολουθούσε το Αηδόνι να συνοδεύη ακόμη την αθλίαν είκόνα με το γλυκύτερον τραγούδι! 

Ω! πόσον σατανικά είναι ανακατωμένα εις την ζωήν τα ωραία με τα άχρηστα! θα έλεγε κανείς, ότι η κατανομή των έχει γίνη με τέτοιον τρόπον, ώστε ό θεός να κράτηση τα άσχημα και ο Διάβολος τα ωραία!

(Επιστροφή)

Δρ ΧΑΙΝΤΣ ΓΚΡΑΟΥΠΝΕΡ: Η ΓΥΝΑΙΚΑ (Αυτεξούσια στον Κόσμο της )

Οι χρονικογράφοι του 19ου αιώνος αναφέρουν δύο περιπτώσεις κατά τας οποίας Αγγλίδες γυναίκες ηγοράοθησαν από τους άνδρες των εις την αγοράν. Η μία γυναίκα ωδηγήθη εκουσίως εις την αγοράν, συρομένη από τον λαιμόν με ένα «καπίστρι» ηγοράσθη αντί μισής κορώνας και ωδηγήθη έως το σπίτι του νέου συζύγου της. Την άλλην, την ηγόρασεν ένας ξενοδόχος δια να υπηρετή εις το πανδοχείον του.

Δεν ημπορούμεν να είπωμεν ότι η μέθοδος αυτή ήτο στερεότυπος όσον αφορά την κοινωνικήν μεταχείρισιν της γυναίκας προ εκατονταετίας. Δεν ήτο όμως την εποχήν εκείνην η γυναίκα απεριορίστως κτήμα του ανδρός;

Ο άνδρας ελέγχει τας προσωπικάς υποθέσεις της, της διαγράφει τα όρια που δεν δύναται να υπερπηδήση, αντλεί δύναμιν από το πανάρχαιον δίκαιον του ισχυροτέρου, που θέτει το θήλυ υπό την ανδρικήν εξουσίαν.

Με την Γαλλικήν επανάστασιν, δηλαδή προ της εκρήξεως ακόμη της Γαλλικής επαναστάσεως, αρχίζει σιγά σιγά να συντρίβεται αυτή η «σκλαβιά της γυναίκας».

Μια νέα κοσμοθεωρία, η επικρατήσασα αρχή της σχέσεως φύσεως και ανθρώπου συνέβαλεν εις την διάσπασιν των τειχών της δουλείας: η διδασκαλία περί ισότητος.

Επί  της βάσεως της ισότητος αυτής προσεδόθη εις την γυναίκα νέα αξία και θέσις. Δια της ενεργητικής στάσεως αυτών τούτων των γυναικών αρχίζει η απελευθέρωσίς των.

 Ο αγών ούτος του θηλυκού γένους απέβλεπεν εις την εξασφάλισιν των αυτών δικαιωμάτων με τον άνδρα. Χωρίς αμφιβολίαν τούτο εσήμαινεν επανάστασιν εις τον τρόπον της ζωής μας, που κατά τας παρελθούσας δεκαετίας έφερεν προς εσωτερικήν κρίσιν, δεδομένου ότι ανεπτύχθη παραλλήλως προς τον Φιλελευθερισμόν. Διότι ναι μεν η γυναικεία επανάστασις του παρελθόντος αιώνος συνέτριψεν αναμφιβό­λως την «άλυσσον εκείνην των δεσμών», ήγειρε όμως ακόμη μεγαλειτέρας αξιώσεις ισχύος. Την εποχήν εκείνην εχρειάσθη μεγάλη προσωπική γενναιότης εκ μέρους των «σκαπα­νέων» της επαναστάσεως, όπως π.χ. υπό της πρώτης Γερμανίδος ιατρού δόκτορος Τιμπούρτσιους, η οποία εσπούδαζεν εις το ανατομείον από κοινού με τους άλλους άρρενας σπουδαστάς. Και η γενναιότης της αυτή παρέσχε την εποχήν εκείνηγ πλούσιον υλικόν εις τα ειρωνικά σχόλια των εφημερί­δων, εκτός της θυμηδίας που προεκλήθη εις το Ράιχσταγ όταν εμνημονεύθη το αξιοσημείωτον τούτο γεγονός.

Κεντρικόν σημείον της γυναικείας κινήσεως εν Ευρώπη,  ήτο η εξωτερική υλική ανεξαρτησία από  τον άνδρα, σκοπός, τον οποίον η γυναίκα επλησίασεν αναμφιβόλως δια της βιομηχανοποιήσεως. Η αυτοπεποίθησις της γυναικός ανηψώθη και η απόδειξις των προσόντων της απεδείχθη. Πρόκει­ται περί γεγονότος που θεωρούμεν σήμερον πλέον ως αυτονόητον.

Εάν η γυναίκα ηρκείτο εις τας επιδιώξεις αυτάς, θα επετρέποντο ίσως αι κρίσεις εκείναι, που προήλθον από μίαν τοιαύτην εξέλιξιν.  Αλλά η γυναίκα εζήτει ολονέν περισσότε­ρα: πάντοτε επανήρχετο το αιώνιον πρόβλημα της γυναικοκρατίας που αναφέρεται εις την ιστορίαν των μεγάλων πολιτισμένων λαών.

Εζήτει την προς τον άνδρα εξίσωσιν εις όλα τα επίπεδα. Τοιουτοτρόπως ανεπήδησεν η γελοία εκείνη ύπαρξις της Σουφραζέττας, το θήλυ που απεχθάνεται το νοικοκυριό, αναμασσά επιστημονικάς γνώσεις, πολιτικολογεί ή συγγράφει. Η σουφραζέττα απεμακρύνετο και εξωτερικώς κατά το δυνατόν από το τύπον του γένους της, ενεδύετο κατά το  ανδρικόν πρότυπον, έκοβε τα μαλλιά της ανδρικά, εν γένει δε έδιδεν εις όλα τον ανδρικόν τόνον. Εζήτει να έχη ελευθέραν γνώμην εις την επιστήμην, την πολιτικήν και το δίκαιον, παραλλήλως δε ενεφανίσθη και η απαίτησίς της περί ελευθε­ρίας εις τον έρωτα, που εύρε το κορύφωμα της εις την θέσιν που έλαβεν η υπέρ των γυναικείων δικαιωμάτων πρωτοπόρος Ανίτα Λούγκσμπουργκ: « Η γυναίκα που έχει συναίσθησιν της αξιοπρεπείας της δεν ημπορεί να ανεχθή τον νόμιμον γάμον».

Εδώ διακρίνει τις τας ρίζας από τας οποίας προήλθεν η γυναικεία απελευθέρωσις: πρόκειται περί απεριορίστου ατομισμού, που έθετε πρωτοφανείς απαιτήσεις.

Τελευταίος σκοπός ήτο η άλωσις του κράτους, η πλήρης δηλαδή εξίσωσις δικαιωμάτων και όσον αφορά την πολιτικήν!

Γνωρίζομεν πρωτογόνους λαούς ανάμεσα εις τους ο­ποίους αι γυναίκες ομιλούν την ιδιαιτέραν των γλώσσαν που οι άνδρες δεν εχρησιμοποίησαν ποτέ. Είναι μία απόδειξις του ιδίου  προσωπικού κόσμου των γυναικών, που έρχεται μεν εις επαφήν με τον κόσμον των ανδρών, χωρίς όμως να εξομοιούται.  Η γλώσσα αυτή των γυναικών μας φαίνεται ως σύμβολον του φυσικού χωρισμού των δύο φύλων από την ΰπαρξιν του ανθρωπίνου γένους.  Η κίνησις δια την απελευθέρωσιν της γυναίκας δεν ηθέλησε ποτέ να αναγνωρίση ότι εις άλλα ευρύτερα επίπεδα και υπό άλλην έννοιαν θα υπάρχη πάντοτε μία τοιαύτη «γλώσσα των γυναικών».

Παντού όμως εις τον κόσμον, όπου συνεκροτήθη μία οιαδήποτε τάξις, όπου κράτη, κοινωνικαί μορφαί και πολιτισμοί εγεννήθησαν, υπήρξαν αποτέλεσμα της αποκλειστικής δραστηριότητος του ανδρός. Εις τα έργα αυτά αφιέρωσε τας δημιουργικάς δυνάμεις του. Όλαι αι προσπάθειαι προς καθιέρωσιν της γυναικείας κυριαρχίας προσέκρουσαν εις το γεγονός ότι δια λόγους φυσικούς δεν είναι δυνατή η κυριαρχία αύτη. Η γλώσσα των γυναικών εις την αρχέγονόν της δημιουργίαν είναι ακατανόητος από τον κόσμον των ανδρών. Αι  Ηνωμέναι Πολιτείαι παρεχώρησαν εις τας γυναίκας μίαν κακώς νοουμένη «ισότητα δικαιωμάτων», με το γεγονός δε αυτό υπογράμμισαν την ανικανότητα των να συμβάλουν ενεργώς εις την δημιουργίαν πολιτισμού. Ο άνδρας είναι δημιουργός ιστορίας, το θήλυ είναι ο αιώνιος δημιουργός των νέων γενεών. Η σουφραζέττα προσεπάθησε να εξέλθη του γυναικείου κόσμου και να δημιουργήση μέσα εις το πλαίσιον του ανδρικού φύλου ίδιον δίκαιον -πράγμα που θα ημπορούσαμε επιτυχώς να παραβάλωμεν με ένα παιδί Ευρωπαίων που το παραδίδομεν εις τους Κινέζους προς ανατροφήν δια να δημιουργήσωμεν έναν Κινέζον. Το αποτέλεσμα ήτο ότι προέκυψε μία ύπαρξις χωρίς γένος, η οποία εις την γυναικείαν γλώσσαν ήτο ή και από σκοπού έγινε ακατανόητος, απομακρυνθείσα του ιδίου κόσμου.

Κατά τον τρόπον αυτόν η λιμπεραλιστική εποχή έθραυσε την άλυσσον των δεσμών, με τα οποία η γυναίκα ήτο εξηρτημένη από τον άνδρα, παρά ταύτα όμως δεν επέτυχεν αύτη την αληθή ελευθερίαν της. Ο μητριαρχισμός απέτυχεν. Βεβαίως ο 19ος αιών εχάρισεν εις την γυναίκαν νέας κοινωνικάς παραχωρήσεις.  Ως εργάτρια κατέστη αντικείμενον εκμεταλλεύσεως του καπιταλισμού η έννοια «υποστήριξις της μητρός» ήτο άγνωστος και η ελευθερία εις τον έρωτα κατέστησε την γυναίκα υπό νέαν μορφήν εκουσίαν σκλάβαν του ανδρός.  Εάν σήμερα η Ευρώπη βαδίζει τον δρόμον που οδηγεί προς μίαν νέαν κοσμοθεωρίαν και θέλη να επαναδώση τα δικαιώματα εις την φυσικήν και δημιουργικήν τάξιν, πρέπει επίσης να δείξη και τον δρόμον που ημπορεί να ακολουθήση η γυναίκα με το αίσθημα ότι θα βαδίση προς μίαν νέαν ελευθερίαν. 

Έναντι του ανδρός η ώριμος γυναίκα πρέπει να κατέχη κάποιαν ικανότητα εξελίξεως - με άλλους λόγους: η γυναίκα ημπορεί να φθάση τα ανώτατα όρια εξελίξεως μόνον εκ παραλλήλου προς τας απαιτήσεις της μητρότητος.  Ο άνδρας δεν θα ήτο εις θέσιν να φέρη το βάρος αυτό. Η γυναίκα αντιθέτως διαθέτει φυσικάς προς τούτο ικανότητας, αι οποίαι αποτελούν το μοναδικό θαύμα της γυναικείας ζωής.

Αυτήν όμως την νεανικότητα που έχει ανεξαντλήτους ικανότητας εξελίξεως ημπορούμεν να την ίδωμεν καθαρά, εάν πάρωμεν τρεις αντιπροσωπευτικάς φωτογραφίας του ανδρός, της γυναικός και ενός δεκαετούς παιδιού και τας παραβάλωμεν. Τα χαρακτηριστικά του προσώπου δεικνύουν καθαρώτατα την ομοιότητα μεταξύ παιδιού και γυναικός.Ο άνδρας αναλόγως προς την βιολογικήν του κατάστασιν, φαίνεται ώριμος.

 Η σύγκρισις μεταξύ νεανίου και γυναικός μας αποκαλύπτει ολόκληρον το μυστικόν των ικανοτήτων του θήλεος.

Μία μητέρα με έξη παιδιά εις διάστημα είκοσι ετών επανηύρε το  βάρος του σώματος της τρεις φοράς. Τας προς τούτο ικανότητας από σωματικής απόψεως τας αντλεί από τα υπόλοιπα της ζωτικότητός της, την οποίαν μεταβιβάζει εις τα τέκνα της. ·».

Εδώ αναγνωρίζομεν την δημιουργικήν, παναρχαίαν και

μεγαλυτέραν αποστολήν της γυναικός, την οποίαν ο άνδρας οφείλει μετά προσοχής να παρακολουθή, εάν θέλη να βοηθήση την γυναίκα εις το να εύρη τον δρόμον μιας νέας εσωτερικής και εξωτερικής ελευθερίας. 

Η  βαθυτέρα μεταμόρφωσις της γυναίκας από της απόψεως της κοινωνικής της θέσεως έλαβε χώραν εις τας βιομηχανικός πόλεις.  Εν αντιθέσει προς τους αγρότας, oι βιομηχανικοί εργάται είναι χωρισμένοι εις δύο κόσμους: Ο ένας είναι του ανδρός που περικλείεται από τους τοίχους του εργοστασίου, ενώ ο άλλος είναι το σπίτι, όπου διοικεί η γυναίκα και μάλιστα κατά τρόπον, που δεν έγινε ποτέ αισθητός από τους αγρότας. (Το γεγονός ότι τώρα κατά τον πόλεμον μετεβλήθησαν τα πράγματα δεν αλλάζει καθόλου τας θεμελιώδεις αυτάς αρχάς).  Ο αγρότης εις το κτήμα του είναι ο κύριος της ζωής και της εργασίας.  Ο εργάτης παv ότι ευρίσκεται εκτός του κύκλου της εργασίας του, το αφήνει εις την γυναίκαν του. Αυτή τον αντιπροσωπεύει ενώπιον των δημοσίων αρχών, είναι η κυρία του σπιτιού, συγκατοικούσα με τους συγγενείς της. Δια τον αγρότην οι συγγενείς του ανδρός παίζουν τον σημαντικώτερον ρόλον και είναι εκείνοι οι οποίοι συνήθως επισκέπτονται το υποστατικόν.  Η μητέρα της γυναίκας, η γιαγιά δηλαδή, παίζει μεγαλύτερον ρόλον εις την ανατροφήν των παιδιών του εργάτου παρά η  μητέρα του συζύγου. 

Η μεταμόρφωσις αυτή της γυναίκας παρατηρείται καθαρά από της αρχεγόνου εποχής μέχρι της σημερινής. Σημαίνει κατ' εξοχήν τον οριστικόν δρόμον της γυναίκας από τον λαβύρινθον των διαφόρων ιδεών προς τον αληθή κόσμον της. Το παλαιόν μητριαρχικόν σύστημα ευρίσκεται εις την καμπήν κάποιας νέας αποφασιστικής στροφής. Αφήνει εις τον άνδρα ένα μεγάλον τομέα της ζωής προς γόνιμον δραστηριότητα  χωρίς να περιορίζη ουδαμού την γυναίκα, η οποία τοιουτοτρόπως δύναται να εκτέλεση την βιολογικήν αποστολήν της, ταυτοχρόνως δε και τα νέα μεγάλα καθήκοντα της που συνδέονται με την ανεξαρτησίαν της.

Εδώ αρχίζουν τα νέα, μεγάλα προβλήματα, που θα προκύψουν προ παντός μετά την επιστροφή των γυναικείων εργατικών δυνάμεων εις την οικογενειακήν ζωήν. Επί του παρόντος βλέπομεν πλήρεις ελπίδων προθέσεις, ταυτοχρόνως όμως και  τας αναποφεύκτους συγκρούσεις. Διότι ακριβώς τα συζυγικά εκείνα ζεύγη που συγκροτούνται από τους βιομηχανικούς εργάτας και εις τους κόλπους των οποίων αναπτύσσεται η νέα κοινωνική ιδέα της γυναίκας, είναι κατά πολύ μεγαλύτερον ποσοστόν ατυχή από εκείνα των βιοτεχνών, των εμπόρων, ή των χωρικών, όπου άνδρας και γυναίκα ζουν και εργάζονται καθημερινώς μέσα εις τον ίδιον κόσμον. Όσον όμως περισσότερον αναγνωρίζουν οι άνδρες ποίον   νέον περιεχόμενον ζωής ημπορεί να απασχόληση την γυναίκα . και όσον καλλίτερα εννοούν αι γυναίκες τας δυνατότητας των, που δεν θίγουν φυσικά τον άνδρα, τόσον ευκολώτερα πλησιάζομεν προς την εκπλήρωσιν του σκοπού.  

Όταν λέγομεν ότι η γυναικεία επανάστασις απέδειξεν ότι πραγματικώς η γυναίκα είναι ικανή δι' όλα τα επαγγέλματα, δεν αρνούμεθα ότι αι προϋποθέσεις δι' έκαστον επάγγελμα είναι διαφορετικαί. 

Ένα από τα σπουδαιότερα μελλοντικά προβλήματα θα είναι η εξεύρεσις νέων και καταλλήλων δια την γυναίκα επαγγελμάτων. Το πρόβλημα θα λυθή μόνον όταν στηριχθώμεν εις την ευρωπαϊκήν κοσμοθεωρίαν, συνδεομένην με την φυσικήν τάξιν.

Επαγγέλματα που προσιδιάζουν εις την γυναίκα είναι εκείνα, που συμβάλλουν εις την σύναψιν σχέσεων μεταξύ ανθρώπων και παρέχουν βοήθειαν: ως επιστημονική βοηθός, ως γραμματεύς, ως αδελφή εις το νοσοκομείον θα εργασθή καλύτερον  από τον άνδρα. Η εισπράκτωρ εις το τροχιόδρομον βοηθεί συνήθως το κοινόν, ενώ ο εισπράκτωρ τοποθετεί ευχαρίστως εαυτόν εις προνομιούχον θέσιν μεταξύ των ταξιδευόντων εις το όχημά του.  Η διευθύντρια ενός οικοτροφείου είναι ο ιδεωδώς κατάλληλος άνθρωπος εις την κατάλληλον θέσιν που δεν ημπορεί να αντικατασταθή ποτέ από τον άνδρα. Όταν ο μηχανικός ενός γερανού σηκώνη το εμπόρευμα από το ένα μέρος δια να το μεταφέρη αλλού, η κίνησις της μηχανής, το τεχνικόν μέρος, οι κινητήρες καθώς λειτουργούν, του προσφέρουν χαράν. Αντιθέτως, μία γυναίκα που θα έκαμνε την ιδίαν εργασίαν θα έβλεπε εις τον γερανόν την απλήν διαδικασίαν του συνδέσμου μεταξύ δύο εργατών, που περνούν το εμπόρευμα από το ένα μέρος στο άλλο.

Με όσα αναφέραμεν ερρίψαμεν απλώς μερικάς βασικάς ιδέας όσον αφορά την θέσιν ανδρός και γυναικός εις την κοινωνίαν. Ο άνδρας είναι ο δημιουργός και ο  αρχιτέκτων, ακόμη και εις τας λεπτομερείας είναι οικοδόμος. Δίδει πάντοτε το προβάδισμα εις την νόησιν. Η γυναίκα είναι το συνδετικό στοιχείον και η εξυπνάδα της έχει την έδραν εις την καρδιάν. Έτσι δημιουργείται ένα νέον μητριαρχικόν σύστημα υπό άλλην βεβαίως άγνωστον μέχρι, τούδε μορφήν, μία γυναικεία κυριαρχία, κατά την οποίαν η γυναίκα διευθύνει αυτόνομα τον ιδικόν της κόσμον. Ας δώσωμεν εις αμφοτέρους τους από χιλιετηρίδων εναντίον αλλήλων αγωνιζομένους πόλους της ζωής την ισότητα, που λαμβάνει υπ' όψιν την φυσικήν διαφοράν των ιδιαιτέρων κόσμων ανδρός  και γυναικός και  ας μη θελήσωμεν να πλησιάσωμεν τον ένα προς τον άλλον με μέσα τεχνητά. Από αμφότέρας τας πηγάς θα αναπηδήση ένας δημιουργικός και αρμονικός πλούτος που θα είναι αιωνίως γόνιμος και ικανός προς ανανέωσιν.

Από το περιοδικό "Σύνθημα"αριθ. 20 

Οκτώβριος 1943

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ: ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Επιστροφή

ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΣΤΟΥΛΑ ΣΤΟΝ ΟΝΤΕΡ 

Στα τέλη του 1944 η γραμμή του Γερμανικού μετώπου στην Ανατολή ξεκινά από τη περιοχή του Μέμελ στη Βαλτική Θάλασσα, σχηματίζει ένα είδος ευρείας αψίδας γύρω από την Ανατολική Πρωσία , ακολουθεί τον Νάρεβ μέχρι βόρεια της Βαρσοβίας, κατηφορίζει τον Βιστούλα μέχρι το Σαντομίρ, στρέφεται δυτικά στην Σλοβακία ,διασχίζει την Ουγγαρία βορειοδυτικά της Βουδαπέστης και βαθύτερα ακόμη μέσα από τη Σλοβενία,  τη Κροατία και τη Βοσνία με ανατολική και βορειοανατολική κατεύθυνση. 

Η ομάδα Στρατιών "ΒΟΡΡΑΣ" εξακολουθεί να παραμένει αποκομμένη από το υπόλοιπο μέτωπο,με τις πλάτες στη θάλασσα , στο προγεφύρωμα της Βαλτικής(Kurland),24 χιλιόμετρα βόρεια του Μέμελ[1]. Διαθέτει 27 Μεραρχιες υπό την διοίκηση του στρατηγού Σέρνερ. 
Ανάμεσα στο Μέμελ και τα Καρπάθια το Γερμανικό Μέτωπο ξεπερνά σε μήκος τα 700 χιλιόμετρα. Αυτή την τεράστια έκταση η Ανωτάτη Διοίκηση της Βέρμαχτ[2] τη  καλύπτει.  με δύο Ομάδες Στρατιών.   Αριστερά βρίσκεται η  Ομάδα Στρατιών  «KENTPO»[3] υπό την διοίκηση του Στρατηγού Ράινχαρτ. και δεξιά  η   Ομάδα στρατιών «Α" [4] υπό την διοίκηση του στρατηγού Χάρπε.

 Χαμηλά στην  Ουγγαρία τέλος, η Ομάδα Στρατιών "ΣΟΥΝΤ" υπό την διοίκηση του Στρατηγού Βαίλερ  με 38 Μεραρχίες, κλείνει τη Γερμανική διάταξη διατηρώντας παράλληλα την επαφή, στις όχθες του ποταμού Ντράβα, με το νοτιοανατολικό θέατρο του επιχειρήσεων υπό την διοίκηση του Στρατάρχη Κέσερλινγκ (Κροατία- Βόρεια Ιταλία).
Από τη Κουρλάνδη μέχρι το ποταμό Ντράβα 1.800.000 Γερμανοί βρίσκονται αντιμέτωποι σύμφωνα με το Λίντελ Χαρτ [5], με 5.300.000 Σοβιετικούς στρατιώτες...... 

Από τις 164 Μεραρχίες του Ανατολικού Μετώπου οι Στρατηγοί Ράινχαρτ και του Χάρπε διαθέτουν τις  99. Έχουν να αντιμετωπίσουν το κύριο όγκο της  επίθεσης ενός  εχθρού με συντριπτικά υπέρτερες δυνάμεις , που σύμφωνα με μετριοπαθείς  υπολογισμούς περιλαμβάνουν 231 Μεραρχίες πεζικού, 22 Σώματα Αρμάτων  ,29 Ανεξάρτητες Ταξιαρχίες Αρμάτων και 3 Σώματα Ιππικού. "Η σχέσις  υπεροπλίας των Ρώσων έναντι  ημών, ομολογεί ο Γκουντέριαν   ήταν για μεν το πεζικό 11:1, για τα άρματα μάχης  7:1 , για δε τα πυροβόλα 20:1.[8] 
Από Βορρά προς Νότο η τελική διάρθρωση των Σοβιετικών δυνάμεων είναι:
3ο Μέτωπο Λευκορωσίας(Τσερνιακόφσκυ) 

2ο Μέτωπο Λευκορωσίας(Ροκοσόφσκυ)

1ο Μέτωπο Λευκορωσίας(Ζούκωφ) 

1ο Μέτωπο Ουκρανίας (Κόνιεφ) 

4ο Μέτωπο Ουκρανίας (Πετρώφ)

Το σχέδιο του Γενικού Στρατηγείου σχετικά με τις τελικές επιχειρήσεις προς τη δυτική στρατηγική κατεύθυνση διαμορφώθηκε οριστικό στα τέλη Νοεμβρίου του 1944.Ο έγκαιρος προσδιορισμός του στρατηγικού σχεδίου έδωσε τη δυνατότητα στο μέτωπο να μελετήσουν διεξοδικά όλα τα επιχειρησιακά , στρατηγικά πολιτικά και υλικά ζητήματα.Πριν να καταφερθεί το χτύπημα άμεσα στο Βερολίνο , προβλεπόταν να γίνουν  προς τη δυτική στρατηγική κατεύθυνση δύο μεγάλες επιθετικές επιχειρήσεις :η μία στην Ανατολική  Πρωσία με δυνάμεις  του 3ου και 2ου  Λευκορωσικού μετώπου , η άλλη προς την κατεύθυνση  Βαρσοβίας Βερολίνου. Η τελευταία ανατέθηκε  στα στρατεύματα του 1ου Λευκορωσικού και του 1ου Ουκρανικού μετώπου. Το 1ο Λευκορωσικό μέτωπο έπρεπε να καταφέρει χτύπημα  προς τη γενική κατεύθυνση του Πόζναν. Το 1ο  Ουκρανικό μέτωπο  είχε καθήκον  να βγει στον Όντερ (Όντρα) βορειοδυτικά του Γλογκάου (Γκλούκουβ) , Μπρεσλάου(Βρότσλαβ) , Ρατιμπορ (Ρατσιμπούζι).Το 2ο Λευκορωσικό μέτωπο στρεφόταν ολοκληροτικά  κατά της ανατολικοπρωσικής  ομάδας του εχθρού .Οι κύριες δυνάμεις , που έπρεπε να διχοτομήσουν την ομάδα αυτή ,ως τις αρχές Φεβρουαρίου  διεξήγαγον  μάχες στην Ανατολική Πρωσία. Οι στρατιές της αριστερής πτέρυγας του μετώπου αυτού βγαίνουν στον κάτω Βιστούλα, βορειότερα του Μπρόμπεργκ (Μπίντγκος), όφειλαν  να περάσουν  στην άμυνα.Σαν άμεσος επιτελικός σκοπός του 1ου Λευκορωσικού μετώπου καθορίστηκε η διάσπαση της άμυνας του εχθρού ταυτόχρονα  προς δύο κατευθύνσεις  και, συντρίβοντας  την ομάδα Βαρσοβίας-Ράντομ, να βγει  στη μεσημβρινή γραμμή Λότζ. Παραπέρα προβλεπόταν  επίθεση προς τη γενική κατεύθυνση  του Πόζναν  ως τη γραμμή  Μπρομπεργκ (Μπίντγκος)-Πόζναν  και νοτιότερα  για τακτική επαφή  με τα στρατεύματα του 1ου Ουκρανικού μετώπου.Η παραπέρα προέλαση δεν καθοριζόταν  γιατί το Γενικό Στρατηγείο δεν μπορούσε  να ξέρει  από τα πριν  πως ακριβώς  θα διαμορφωθεί η κατάσταση με την έξοδο  των στρατευμάτων του 1ου Λευκορωσικού μετώπου στη γραμμή  Μπρόμπεργκ(Μπίντγκος)-Πόζναν.[9]

Η μεγάλη Σοβιετική επίθεση αρχίζει στις 12 Ιανουαρίου 1945 από το προγεφύρωμα του Baranów με δυνάμεις του 1ου Μετώπου Ουκρανίας [10](Κόνιεφ) .

Υπερβολικά απλωμένο σε μέτωπο 60 περίπου χιλιομέτρων και με σοβαρές απώλειες από το εχθρικό πυροβολικό ,που επαναλαμβάνει τη δράση του με μεγαλύτερη σφοδρότητα, το XLVIII Σώμα Αρμάτων[12] δεν είναι σε θέση να συγκρατήσει την εχθρική επίθεση . Χειρότερα ακόμη, το ΧΧΙV Σώμα Αρμάτων ,μόλις 20 χιλιόμετρα πιο πίσω στη περιοχή του Kielce-Pinczόw που θα μπορούσε να επέμβει για να στηρίξει τον αγώνα του XLVIII Σώματος Αρμάτων παραμένει ακινητοποιημένο . Κάτω από αυτές τις συνθήκες η 4η Στρατιά Αρμάτων του Στρατηγού Fritz-Hubert Gräser, περιμένει στωικά τα χειρότερα.

Στις 13 μια καινούρια σοβιετική επίθεση  εκδηλώνεται από τα προγεφυρώματα του Magnuszew[15] και του Pulawy[16] ανάμεσα σε Baranów και Βαρσοβία. Στόχος  της οι  δυνάμεις της 9ης Γερμανικής Στρατιάς (φον Λούτβιτς). Ο αγώνας  4 Σοβιετικών Στρατιών  του 1ου Μετώπου Λευκορωσίας (Žukov) εναντίον μόλις 5 Γερμανικών Μεραρχιών είναι άνισος και η 9η Γερμανική στρατιά παραχωρεί έδαφος. Εκμεταλλευόμενος τη κατάσταση ο Ζούκωφ στο τέλος της ημέρας δίνει εντολή στα τεθωρακισμένα του να κινηθούν η μεν 1η Στρατιά Αρμάτων της Φρουράς στον άξονα Kutno - Poznan και η 2η Στρατιά Αρμάτων της Φρουράς  στον άξονα Gostynin-Inowroclaw.

Στο μεταξύ νοτιότερα, στο τομέα της 4ης Στρατιάς Αρμάτων τα πράγματα βαδίζουν καλύτερα για τους Σοβιετικούς. Τα τεθωρακισμένα του Leljušenko αφήνοντας πίσω τους το Nida πλησιάζουν το Kielce όπου εξακολουθεί να παραμένει το ΧΧΙV Panzerkorps (16η και 17η Μεραρχίες Αρμάτων) ενισχυμένο με την 20η Panzergrenadier-Division και αρκετά άρματα ανάμεσα στα οποία  Tiger II, στις διαταγές του Στρατηγού Walther Nehring. Διαφαίνεται καθαρά ότι ο κύριος στόχος του Κόνιεφ είναι ο ποταμός Όντερ μεταξύ Μπρεσλάου και Γκλογκάου.

Την 13ην Ιανουαρίου οι Ρώσοι επέτυχαν εις τον τομέαν διασπάσεως  δυτικώς του Μπαρανόβ , εδαφικά κέρδη  προς την περιοχήν Κήλχε και εκείθεν  προς βορράν. Δια πρώτην φοράν  παρουσιάσθηκαν στο μέτωπο η 3η και η 4η σοβιετικές τεθωρακισμένες στρατιές της Φρουράς. Ο ολικός αριθμός των εχθρικών δυνάμεων εις τον τομέα αυτόν , ανήρχετο εις 32  μεραρχίες πεζικού και 8 Σώματα τεθωρακισμένων. Επρόκειτο περί της μεγαλυτέρας  συγκεντρώσεως δυνάμεων  εντός του μικροτέρου χώρου από της αρχής του πολέμου.[19]

Στις 14 Ιανουαρίου το Μέτωπο επεκτείνεται ακόμη βορειότερα  με την επέμβαση του 3° Μετώπου Λευκορωσίας (Ivan Cerniakovskij).

4 Στρατιές δύο Σώματα Αρμάτων και με εφεδρεία την 11η Στρατιά της Φρουράς  στρέφονται εναντίον της Ομάδας Στρατιών του Ράινχαρτ  με εμφανή πρόθεση  ν' ανοίξουν δρόμο προς Insterberg και Königsberg για  να απομονώσουν τη 4η Στρατιά από τη 3η Στρατιά Αρμάτων . Αυτή τη φορά η αντίσταση των Γερμανών αιφνιδιάζει .Τα οχυρά σε συνδυασμό με τη μορφολογία του εδάφους αποτελούν δυσάρεστη έκπληξη που γίνεται ακόμη μεγαλύτερη όταν εκδηλώνονται οι πρώτες ισχυρές αντεπιθέσεις . 

Υποσημειώσεις

[  1] 
[  2](O.K.W.) Obercommando Wehrmacht: 'Ανωτάτη διοίκη­ση  της Βέρμαχτ 

[  3] H Ομάδα Στρατιών "ΚΕΝΤΡΟ" περιελάμβανε τη 2η Στρατιά (Βάις), την 4η Στρατιά (Χόσμπαχ) και τη 3η Στρατιά Αρμάτων (Ράους)

[  4] Η Ομάδα Στρατιών Α περιελάμβανε τη 1η Στρατιά Αρμάτων (Χαινρίτσι), 17η Στρατιά (Σουλτς) 4η Στρατιά Αρμάτων (Γκραίζερ) ,9η Στρατιά (φον Λούτβιτσ) 

[  5] 

[  6] Josef Harpe

[  7] 

[  8] Χ. Γκουντέριαν: Αναμνήσεις ενός στρατιώτου σελ.379

[  9] Γ. Ζούκωφ: Αναμνήσεις και στοχασμοί Τόμος β σελ.

[10]

[11]

[12]. 

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]Χ. Γκουντέριαν: Αναμνήσεις ενός στρατιώτου σελ.389

[20]

[21]

[22]

[23]

[36]Walther Kurt Josef Nehring (Stretzin, 15 Αυγούστου 1892 – Düsseldorf, 20 Απριλίου1983)