ΧΑΝΣ ΜΠΑΙΡ: ΕΥΡΩΠΗ ΕΝΑ ΕΝΙΑΙΟ ΣΥΝΟΛΟ ΣΤΟΝ ΚΟΙΝΟ ΖΩΤΙΚΟ ΑΓΏΝΑ

Από τώρα νοιώθουν οι ευρωπαϊκοί λαοί ότι αποτελούν μια πνευματική κοινότητα που ίσως η πιο ευγενική της εκδήλωση να βρίσκεται στο γενικό θαυμασμό και την εκτίμηση που περιβάλλουν σ' ολόκληρη την ήπειρο μας τις μεγαλοφυΐες της σκέψης, των χρωμάτων και της μουσικής, τους μεγάλους αυτούς που είχαν το αμοιβαίο συναίσθημα της αλληλοσυμπλή­ρωσης και που εξουδετερώνοντας τόπο και χρόνο έσφιγγαν ο ένας το χέρι του άλλου σ' ένα αδιάσπαστο δεσμό. Η ελληνική φιλοσοφία, η ισπανική ζωγραφική, η ιταλική Αναγέννηση, η γαλλική μαθηματική επιστήμη, οι Γερμανοί κλασσικοί  όλες αυτές είναι εκδηλώσεις που κινούν το θαυμασμό ολόκληρης της Ευρώπης, η οποία τις θεωρεί σαν βλάστηση κοινών ριζών και εκλάμψεις κοινών προϋποθέσεων. Για πρώτη φορά στις ημέρες μας μια πανίσχυρη θέληση έθεσε την πανευρωπαϊκή αυτή πνευματική κοινότητα μπροστά στο δίλημμα; Ή να συσφιχθεί σε ένα ενιαίο σύνολο ενός κοινού ζωτικού αγώνα ή να καταρρεύσει, ή να παλέψει με ενωμένες δυνάμεις ή διαιρεμένη να πέσει θύμα της καταστροφής. Σ' εμάς τους νέους, ανατέθηκε η βαρεία για τις ερχόμενες δεκαετίες ιστορική αποστολή να διαμορφώσουμε μια σταθερή ζωτική κοινότητα, βγαλμένη από τη σημερινή αποφασιστική πάλη, που διεξάγει η Ευρώπη για την ύπαρξή της.

Το αιώνιο πεπρωμένο μας τοποθέτησε σε μια εποχή που έχει ίσως μεγαλύτερη σπου­δαιότητα στην πανευρωπαϊκή Ιστορία και από αυτό ακόμα το κοσμοϊστορικό γεγονός της εμφάνισης του Χριστιανισμού στον αρχαίο κόσμο. Ίσως για μας που είμαστε εντολοδόχοι μιας τόσο βαριάς αποστολής να είναι αναγκαία ·προϋπόθεση η αναγνώριση των πνευματικών στοιχείων που διέπουν τη γέννηση της νέας αυτής εποχής, γιατί μονάχα με τον τρόπο αυτό θα μπορέσουμε να συλλάβουμε τους βαθύτερους νόμους του τόσο εξαιρετικού αυτού φαινομένου της Ιστορίας μας.

Ας συγκεντρώσουμε λοιπόν τη σκέψη μας γύρω στους εσωτερικούς νόμους εκείνους που επιδρούν πάνω στα Ιστορικά γεγονότα και που άλλωστε αποτελούν το βάθρο, πάνω στο οποίο θα δημιουργηθεί η νέα ευρωπαϊκή κοινή τάξη πραγμάτων. Περιληπτικά μπορούμε να τους διατυπώσουμε σε δυο φράσεις : 

Πρώτο: 

Η ισχυρότερη δύναμη στη ζωή των λαών είναι το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και του πολλαπλασιασμού. 

Δεύτερο: 

Ο μόνος τρόπος που επιτρέπει την ανάπτυξη του ένστικτου της αυτοσυντήρησης είναι ο αγώνας που κυριαρχεί σ' ολόκληρο τον κόσμο των ζωντανών όντων. Ο άνθρωπος δεν είναι ικανός να επιφέρει καμιά αλλοίωση στους νόμους αυτούς της φύσης. Καμιά Ιδεολογία και καμιά αντίσταση δεν μπορούν να τους κλονίσουν. Οι νόμοι αυτοί διέπουν τον αγώνα ζωής των ατόμων και των λαών. Αυτοί κυβερνούν τη φύση πού είναι ένα ζωντανό σύνολο όπως απέδειξε πειστικά ο μεγάλος Γερμανός φιλόσοφος Έρνστ Κρηκ στον περασμένο αιώνα. 

Ας εξετάσουμε όμως το ζήτημα πιο λεπτομερειακά, 

1ον) Κάθε φυτό και κάθε ζώο υπακούει στο πανίσχυρο ένστικτο της αυτοσυντή­ρησης και του πολλαπλασιασμού και δεν ζει παρά σ' ένα διαρκή αγώνα. Το έδαφος όπου ριζώνουν τα φυτά, δεν περιέχει παρά μονάχα μια ορισμένη και όχι ανεξάντλητη ποσότητα των θρεπτικών ουσιών που χρειάζεται ο φυτικός κόσμος για ν' αναπτυχθεί. Κι' ωστόσο τα φυτά που φυτρώνουν και τρέφονται από τη γη είναι άπειρα. Το ένα κατορθώνει να εξασφαλίσει τις ουσίες που έχει ανάγκη για να εξελιχθεί, το άλλο πάλι όχι. Άλλα ανθίζουν και άλλα μαραίνονται. Τα δυνατότερα από τα φυτά μεγαλώνουν από το οξυγόνο που αναπτύσσεται από τα σαπισμένα φυτά και είναι αποθηκευμένο μέσα στη γη. Έτσι και στα φυτά η ζωή πηγάζει από ένα αιώνιο αγώνα. Αλλά και στα ζώα επικρατούν ol ίδιοι κανόνες. Κάθε τι που ζει βρίσκεται σε ακατάπαυστο αγώνα. Κι' αφού ο άνθρωπος περιλαμβάνεται στον κόσμο των όντων της φύσης δεν μπορεί παρά να υποκύψει στους ίδιους και αμετάβλητους αυτούς νόμους. 

Η ανθρωπότητα αναπτύχθηκε ακριβώς στον αιώνιο αυτό αγώνα. Και στη περίπτωση των ανθρώπων τα πάντα κρίνονται από τη φυσιολογική εκείνη νομολογία που ανέκαθεν και σε συνεχή θα λέγαμε πειράματα βοήθησε να νικήσει το φυσικότερο δικαίωμα του ανθρώπου: το δικαίωμα του να κριθεί η τύχη του από τον αγώνα. Και το δικαίωμα αυτό, όταν το κρίνουμε από τη σκοπιά της παγκόσμιας Ιστορικής διάρκειας, συμπίπτει με το δικαίωμα της Ικανότητας. Δε θριαμβεύει μονάχα ο ισχυρότερος, αλλά ταυτόχρονα ο γενναιότερος και εκλεκτότερος. Ο εξασθενισμένος με το άρρωστο σώμα και ο ψυχικά εκφυλισμένος διανοούμενος δεν μπορεί να ζήσει και σύμφωνα με τους αμείλικτους Ιστορικούς νό­μους, καταστρέφεται. 

2ον) Ο αγώνας της φύσης δε διεξάγεται ποτέ από μεμονωμένα όντα, αλλά πάντοτε από ομάδες, ζωικού και φυτικού χαρακτήρα, ή από φυλές και ανθρώπινες κοινότητες. Το άτομο αγωνίζεται πάντοτε ως εκπρόσωπος μιας μεγαλύτερης ομάδας και ποτέ ως αυτούσια μονάδα. Η διαπίστωση αυτή είναι βασική γιατί μεταβάλλει ολό­τελα τις παλιές θεωρίες περί του αγώνα της ζωής. Η λιμπεραλιστική Ιδεολογία του αυτόνομου χωριστού όντος δεν αντα­ποκρίνεται στην πραγματικότητα. Όσο μπορούμε να παρακολουθήσουμε τον άνθρωπο στην προϊστορική εποχή, πουθενά δεν τον βρίσκουμε μεμονωμένο. Σχετικά είναι χαρακτηριστική η εξεύρεση προϊστορικών τάφων σε μεγάλες σειρές. Εξ άλλου αυτή και μόνο η κλίση του για αυτοσυντήρηση και διαιώνιση δεν μπορεί να του επιτρέψει να ζήσει περισσότερο από μια γενεά παρά μονάχα σε συμβίωση με ένα άλλο ον. Στο σημείο αυτό βρισκόμαστε σε μια αγεφύρωτη αντίθεση με το λιμπεραλισμό και τη θεωρία της αυτάρκειας του ατόμου που διακήρυξε. Η διαπίστωση ότι το ένστικτο της αυτοσυντήρησης δεν μπορεί να εκπληρωθεί παρά μονάχα όταν τα όντα ζουν σε μεγαλύτερες ομάδες, μας οδηγεί σε μια έννοια που θα θέλαμε σήμερα για πρώτη φορά να προσθέσουμε στο οικοδόμημα της ευρωπαϊκής σκέψης: Πρόκειται περί της έννοιας της ενότητας για τον αγώνα της ζωής. 

3ον) Το αριθμητικό μέγεθος των μονάδων που διεξάγουν ενωμένες τον ζωτικό αγώνα μπορεί να είναι διάφορο. Πολλές φορές παρατηρείται προ παντός μεταξύ των ανθρώπων, με την ένωση μικρότερων ομάδων, μια επέκταση σε άλλες μεγαλύ­τερες. Φαίνεται πως το κίνητρο κάθε μιας τέτοιας συνένωσης είναι η σκοπιμότητα στη διεξαγωγή του αγώνα της ζωής και μάλιστα με επιδίωξη μιας ηγεσίας που να παρέχει δυνατότητες μεγαλύτερης επιτυχίας. Αν το κίνητρο αυτό επενεργεί συνειδητά ή ασυνείδητα, αυτό δεν έχει σημασία για τη μελέτη μας. 

4ον) Μολονότι το μέγεθος των ομάδων παρουσιάζει διάφορές μεγάλες, ωστόσο οι νόμοι που τις διέπουν είναι αμετάβλητοι και σταθεροί. Οι νόμοι αυτοί διέπουν: α) τη δύναμη και β) την εσωτερική σύνθεση των ομάδων στο ζωτικό τους αγώνα. 

α) Όπως η δύναμη στην άψυχη φύση, έτσι και στις ομάδες των ζωντανών όντων δεν μπορεί να φθάσει το ανώτατο όριο εξωτερικής επενεργείας της παρά μονάχα με την εσωτερική συνοχή. Αντίθετα η διάσπαση προκαλεί φυγοκεντρικά χωριστά ρεύματα που συνεπάγονται αιώνια αδυνα­μία. Από Ιστορικής άποψης, η ενότητα και η συνοχή των δυνάμεων μιας ομάδας ενωμένης στον αγώνα της ζωής αποτελούν πάντοτε μια βάση ανόδου, η εσωτερική διάσπαση πάλι επιφέρει πάντοτε την κατά­πτωση. Στις ομάδες λοιπόν Ισχύει ο νόμος της ενίσχυσης: Από την εσωτερική συνοχή πηγάζει εξωτερική δύναμη και αντίστροφα! 

β) Η συνοχή πρέπει προ πάντων να νοηθεί σαν κατευθυντήριο μέτρο της θέλη­σης και των επιθυμιών που πηγάζουν από το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και ακτινοβολούν προς τον εξωτερικό μας κόσμο και οδηγούν ύστερα σε ορισμένες ενιαίες μορφές. Το μέτρο αυτό όμως δεν οδηγεί ούτε και στη ζωική ακόμα ομάδα στην ενιαιοποίηση όλων των μελών, σύμφωνα με την αρχή της εσωτερικής υφής των χημικών στοιχείων. Είναι γνωστό ότι και τα ζώα εμφανίζουν πολυποίκιλα και διάφορα είδη. Έτσι μπορούμε να διατυπώσουμε την αρχή ότι στον άνθρωπο και στα ζώα συνενώνονται διάφορες δυνάμεις, για την πραγματοποίηση ενιαίων ενεργειών. 

5ον) Η διαφορά που χαρακτηρίζει τα μέλη της ομάδας δεν είναι μονάχα διαφορά στις κλίσεις, αλλά και στην αξία. Μέτρον αξίας στην περίπτωση αυτή είναι η διαφορά ικανότητας του καθενός μέλους στον κοινό ζωτικό αγώνα όλων. Ολόκληρη η φύση στηρίζεται στην αριστοκρατική αυτή αρχή της εκλεκτικότητας. 

6ον) Και κάτι άλλο βασικό: Σε μια τέτοια ομάδα που διεξάγει από ,κοινού τον αγώνα της ζωής, τα μεμονωμένα μέλη δεν εξαρτώνται μονάχα από την ύπαρξη της ολότητας άλλα και γενικότερα συμμετέχουν στις διακυμάνσεις της αυξανόμενης ή μειούμενης δύναμης του συνόλου. Γι' αυτό το καθένα μέλος χωριστά μονάχα τότε μπορεί να ωφεληθεί όταν συμβαδίζει και συνεργάζεται με την ενεργητικότητα στην ομάδα όπου ανήκει. Το πλεονέκτημα της ολότητας είναι και πλεονέκτημα του κάθε ατόμου και αντίθετα κάθε τι το μειονεκτικό απειλεί ολόκληρο το σύνολο. 

7ον) Μια ομάδα πού διεξάγει κοινό βιωτικό αγώνα, αναγνωρίζεται ασφαλέστερα απ' έξω παρά από μέσα. Προ πάντων στα σύνορα της που έρχεται σε άμεση επαφή με τις αντίπαλες δυνάμεις, νοιώθει ·πιο συνειδητά την ενότητα της. 

8ον) Ο άνθρωπος είναι το μόνο ον που είναι προικισμένο με τα προμηθεϊκά χαρίσματα. Μονάχα ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα με ελεύθερη θέληση και δημιουργικό πνεύμα να διαμορφώσει Ιστορία και ν' αναπτύξει ένα είδος ομάδας που ταιριάζει μονάχα σ' αυτόν, κάτι που δε γνωρίζει ούτε το ζώο ούτε το φυτό: Είναι η κοινότητα που προκύπτει από την Ιστορία και τη δημιουργική του δύναμη της διαμόρφωσης της ομάδας του κοινού βιοτικού αγώνα. 

Η κοινότητα αυτή στον άνθρωπο, που όπως τονίσαμε, είναι η εξύψωση της ομάδας του κοινού ζωτικού αγώνα, διέπεται από τη φυσιολογική της πλευρά, από τους ίδιους κανόνες που Ισχύουν και στις ομάδες των άλλων όντων. Βέβαια στην ανθρώπινη κοινότητα έχουν διαφορετική εκδήλωση που δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτα το παρόμοιο και που δεν εμφανίζεται παρά μονάχα στον άνθρωπο. Κι' αυτό γιατί ο άνθρωπος διαθέτει την ικανότητα της αυτόβουλης ενέργειας. 

Ποια σημασία έχουν όμως τα οκτώ αυτά βασικά πορίσματα από τις παρατηρήσεις των φαινομένων στη ζωή των φυτών, των ζώων και προ πάντων του ανθρώπου για την συνένωση της Ευρώπης; 

Η κατηγορηματική απάντηση στο ερώτημα αυτό μπορεί να δοθεί αμέσως και να διατυπωθεί σε μια και μόνο φράση: Η Ευρώπη είναι μια ομάδα που έχει να διεξαγάγει ένα κοινό αγώνα ζωής κι' έτσι είναι ενωμένη στον κοινό αυτό αγώνα! 

Η ευρωπαϊκή Ιστορία δεν είναι παρά η ελεύθερη επιρροή των δυνάμεων σε πάλη για την εξεύρεση της μορφής που γεννιέται σήμερα. 

Τώρα για πρώτη φορά στην ευρωπαϊκή Ιστορία των τριών χιλιάδων ετών εμφανίστηκε η Ευρώπη ως πραγματικότητα στη συνείδηση μας. Αν ρίξουμε μια ματιά προς τα πίσω, τότε θα αντιληφθούμε ξαφνικά τις τρεις χιλιετηρίδες σαν κάτι ενιαίο στις γενικές τους γραμμές, δηλ. κάτι το ευρωπαϊκό. Οι μεγαλοφυΐες της πολιτικής, οι άφθαστοι ήρωες των πολέμων και τα μεγάλα πνεύματα της διανόησης, της τέχνης και της επιστήμης που συναντούμε στο δρόμο της ζωής της ηπείρου .μας από την πρώτη Ελληνική Ολυμπιάδα μέχρι των ήμερων μας και από τη μάχη του Μαραθώνα μέχρι τη σκληρή σημερινή πάλη στο ανατολικό μέτωπο — όλα αυτά είναι δυνάμεις μιας ενιαίας Ιστορικής εξέλιξης, δυνάμεις που παρ' όλες τις εξωτερικές διαφορές είναι κοινοί πλίνθοι του οικοδομήματος της Ευρώπης! 

Η αναγνώριση μεγάλων αληθειών απαιτεί μεγάλα χρονικά διαστήματα για να ωρίμαση. Όπως χρειάστηκε να επιτελέσει μια χρονικά μεγάλη εξέλιξη ο άνθρωπος προτού αντιληφθεί τη σχέση μεταξύ τοκετού και αναπαραγωγής ή όπως ήταν ανάγκη να περάσουν πολλοί αιώνες έως ότου γίνει αντιληπτή η αξία και η φύση του εθνικού χαρακτήρα των λαών, Έτσι και η επίγνωση τής Ευρωπαϊκής κοινότητας στον αγώνα της ζωής μπόρεσε να γίνει αντιληπτή στο μέγεθος της σιγά σιγά και με το πέρασμα των αιώνων.

Ήδη ο Πλάτων είχε μιλήσει περί Ευρώπης. Και ύστερ' απ' αυτόν πολλοί άλλοι μπόρεσαν να διακρίνουν το υπόγειο ρεύμα πού κυλούσε κάτω από τα κύματα που συγκλόνιζαν την επιφάνεια της Ευρώπης. Σε στιγμές μεγάλου κινδύνου οι λαοί ενώθηκαν σε καινή άμυνα. Μετά το πέρασμα όμως του κινδύνου χωρίζονταν και πάλι για ν' αρχίσουν τους πολέμους τους, ο ένας εναντίον του άλλου. (Συνέχεια και τέλος)