"ΤΕΡΘΙΟ" ΜΙΛΑΝ-ΑΣΤΡΑΫ

Δ. ΚΑΛΛΟΝΑ
VIVA LA MUERTE
Η Ισπανία μέσα στις φλόγες.
Σελ.205.
Εκδόσεις ΛΟΓΧΗ

Διατηρώ ακόμα ζωντανή στη μνήμη μου τη σιλουέτα και τη φυσιογνωμία ενός αξιωματικού που εγνώρισα στο μεγάλο σαλόνι του Γκραντ Οτέλ, στη Σαραγόσσα. 

Μάλλον ψηλός , τυλιγμένος σε μια γαλάζια μπέρτα, μ΄ ένα μαύρο μονόκλ στο δεξί μάτι, είχε κάτι το αφάνταστα επιβλητικό επάνω του. Ήταν κομψός και μεγαλοπρεπής. Ευγενής και αφελής συγ­χρόνως. Γέρος και νέος. Στρατιώτης και άνθρωπος του σαλονιού. Όταν άφησε τη μεταξωτή μπέρτα να πέση από το δεξί του ώμο, εφάνηκε ότι ο αριστερός βραχίονας είχε κοπή. Όταν τα φώτα έπεσαν πάνω στο πρόσωπό tou, ετόνισαν ,μία φυσιογνωμία χαραγμένη από τη θέληση και τov αγώνα. Μια βαθειά ουλή αυλάκωνε το αριστερό του μάγουλο. Εν άλλο τραύμα , είχε χαράξεις τοξοειδώς το πηγούνι. Ένα χυμένο μάτι κρυβόταν πίσω από το μαύρο μονόκλ! Το βάδισμά του, τέλος, άφινε να εννοηθή ότι ο αξιωματικός αυτός είχε τραυματισθή επανειλημμένα στα πόδια . Αδύνατος, κομψός, παρά τα εξήντα χρόνια του, ευθυτενής και ζωηρός , όπως ένας νέος τριάντα χρόνων. Συμπαθέστατος με τις κάπως νευρικές κινήσεις του είχε κάτι από τους κοντοτιέρου του μεσαίωνα. 

Όταν εμπήκε στο σαλόνι , όλοι, άνδρες και γυναίκες, ανώτεροι και κατώτεροι αξιωματικοί σηκώθηκαν με σεβασμό. Ένας ψίθυρος - ένα όνομα - ένα σύμβολο : Μιλάν Αστράϋ. Ένας αληθινός ήρωας. Πολεμάει επί σαράντα χρόνια. Έχασε το ένα χέρι του και το ένα μάτι του . Έχει τραυματισθή τριάντα φορές, τον εσεβάσθηκε όμως ο θάνατος. Ακάλυπτος πάντα με το πιστόλι στο χέρι, πρώτος μεταξύ των πρώτων, αφάνταστα τολμηρός, ταχύς και αποφασιστικός , σκληρός και ακούραστος, αναδείχθηκε ένας άριστος στρατιωτικός αρχηγός. Στο Μαρόκο επολέμησε χρόνια ολόκληρα επί κεφαλής διαφό­ρων μονάδων. Εκεί έχασε το δεξί του μάτι και το αριστερό χέρι του' εκεί ετραυματίσθηκε είκοσι πέντε φορές ! Επί πλέον, ο στρατηγός Μιλάν Αστράϋ είνε ένας θαυμάσιος ρήτορας. Eμπvευσμένος, προικισμένος με μια επιβλητικώτατη φωνή, ξέρει να παρασύρη τους στρατιώτες. Αυτή του η ικανότητα έχει καταστή παροιμιώδης. Είνε αυ­τός, τέλος, που. ώργάνωσε το περίφημο «Τέρθιο», την Ισπανική Λεγεώνα των Ξένων. 

Όταν στα 1920, η Ισπανική Κυβέρνηση , απεφάσισε να ιδρύση την Ισπανική Λεγεώνα των Ξένων, ανέθεσε τη δύσκολη αυτή αποστολή στον αντισυνταγματάρχη τότε Μιλάν Αστράϋ, δοκιμασμένο αρχηγό και άριστο οργανωτή. Του έδωκε πλήρη εξουσιοδότηση και όλα τα αναγκαία μέτρα. Και όπως ήταν φασικό, τον άφησε να διαλέξη τους συνεργάτες του. Ως υπαρχηγό ο Μιλάν Αστράϋ απέσπασε τον τριακονταετή τότε ταγματάρχην Φράνκο, το σημερινό «Καουντίγιο» που είχε πολλές επιτυχίες στο ενεργητικό του και είχε αποκτήσει, φήμη εξαιρετικού αρχηγού. Ήταν μια εποχή κατά την οποία η Ισπανία είχε περιέλθει  σ' αδιέξοδό με την υπόθεση του Μαρόκου. Οι Μαρο­κινοί , υποκινούμενοι από τον περίφημο πρίγκηπα Ελ Ραϊζούνι και από άλλους  φυλάρχους, ωργάνωναν συνεχείς επαναστάσεις  και  εί­χαν φέρει σε δυσχερή θέση τους Ισπανούς. Μεγάλες θυσίες  σ' άνδρες και  χρήμα εστοίχιζαν οι  επιχειρήσεις αυτές. Οι  καλλίτεροι α­ξιωματικοί και oι καλλίτεροι στρατιώτες της Ισπανίας εχάνονταν στα βoυvα και τις ερήμους της Αφρικής. Oι εφημερίδες της αριστεράς  κατηγορούσαν  το Βασιλέα και τις συντηρητικές Κυβερνήσεις,  ότι σπαταλούν άσκοπα το  χρήμα του Ισπανικού λαού και το ισπανικό αίμα σε  μια υπόθεση από την οποία δεν έχει κανένα ουσιαστικό όφε­λος η  Ισπανία, μόνο και μόνο για την ικανοποίηση μιας "μεγαλομανούς πολιτικής». Ωρισμένοι  στρατιωτικοί είχαν μάλιστα κηρυχθή  αναφανδόν υπέρ της εγκαταλείψεως του Μαρόκου. Ακόμη και αυ­τός ο Πρίμο ντε Ριβέρα,  ήταν κηρυγμένος υπέρ της εγκαταλείψεως. Kαι  μόνο κατόπιν  ισχυράς  πιέσεως των αξιωματικών του στρατού του Μαρόκου και συγκεκριμένα του Φράνκο και του Μιλάν Αστραϋ, αναγκάσθηκε ν΄ αναθεωρήση τις  ιδέες του. Έπειτ΄από όλην αύτη την κίνηση, η  Ισπανική Κυβέρνηση , απεφάσισε να ιδρύση σώματα από ιθαγενείς στρατιώτες μ' επι κεφα­λής Ισπανούς αξιωματικούς - είνε oι περίφημοι "ρεγκουλάρες" - και το «Τέρθιο», την Ισπανική Λεγεώνα των Ξένων.

Την απόφαση για την ίδρυση της  Ισπανικής Λεγεώνος, των Ξέ­νων την  έλαβαν στις 28 Απριλίου του 1920. Και  τον Οκτώβριο  του ιδίου χρόνου , ο  υπαρχηγός Φράνκο επιθεωρούσε  τους πρώτους λεγεωναρίους στο Αλγεθίρας.

Τυχοδιώκτες απ' όλα τα μέρη του κόσμου. Άνθρωποι που εβαρέθηκαν την ήρεμη ζωή και άνθρωποι  τους οποίους η ζωή είχεν απο­γοητεύσει. Φυγόδικοι  και καταστραμμένοι οικονομικά. Άνθρωποι τέλος που επροτίμησαν έναν αξιοπρεπή θάνατον  από μια  καταφρονημένη  ζωή, άγνωστοι, μεταξύ άγνωστων, έσπευσαν να καταταχθούν στο «Τέρθιο». Ισπανοί που δεν είχαν κανένα πόρο ζωής απετέλεσαν τους πρώτους πυρήνες της Λεγεώνας. Πολλοί απ' αυτούς κρύβουν  το πραγματικό τους όνομα. Άλλοι δηλώνουν  με  υπερηφάνεια την ευ­γενική τους καταγωγή. 'Αλλοι απ' αυτούς εμπνέουν τον φόβο, άλ­λοι την συμπάθεια, άλλοι τον θαυμασμό, και άλλοι τον οίκτο. Αλλά κανένας δε θα κατηγορηθή  ποτέ για δειλία ή για τον παραμικρό δισταγμό. Όλοι  αυτοί που παρελαύνουν μπροστά  στον τριακονταετή ταγματάρχη στο Αλγεθίρας, είνε  όλοι άνδρες γεροί, τολμηροί, δυ­νατοί, αποφασισμένοι να πολεμήσουν και να πεθάνουν. Δεν χρειά­ζονται παρά μόνο ψυχωμένους αρχηγούς. Και αυτούς τους έχουν. Ο Μιλάν Αστράϋ, ο Βέλενζουέλλα που σκοτώθηκε στο Μαρόκο με το πιστόλι στο χέρι και ο Φράνκο, αργότερα, υπήρξαν αρχηγοί  αντάξιοι των ανδρών του «Τέρθιο».
«Όταν μου εδόθηκε η εντολή, λέγει ο Μιλάν Αστράυ—να οργανώσω τη Λεγεώνα των Ξένων, προσπάθησα πρώτα να φαντασθώ πως έπρεπε να είνε οι λεγεωνάριοί μου. Και τους είδα ακριβώς όπως είνε σήμερα. Έπειτα διερωτήθηκα ποίοι θα ήσαν οι αρχηγοί , oι ικανοί να με βοηθήσουν .Και εσημείωσα τον Φραγκίσκο Φράνκο από τους πρώτους . Του ετηλεγράφησα προσφέροντας του την θέση του υπαρχηγού .Εδέχθηκε αμέσως και εργασθήκαμε μαζί για να δημιουργήσουμε τη Λεγεώνα. Κατά τον ίδιο τρόπο εδιάλεξα όλους τους αξιωματικούς ».
Στις 16 Οκτωβρίου είχε σχηματισθή το πρώτο τάγμα που ετέθη υπό την διοίκηση του Φράνκο . Από αυτή την ημέρα η Ισπανική Λεγεώνα των Ξένων, έγραψε σελίδες αφαντάστου ηρωισμού . Επάλαισε επί χρόνια προς τους πολεμιστάς όλων των Μαροκινών φυλών . Αντιμετώπισε τον Ελ Ραϋζούνι και τον Αβδ-ελ-Κριμ. Άφησε τους νεκρούς της στο Μπενί Αρρός και στη Μελίλλα. Στις επιχειρήσεις της Μελίλλας, σε μια μέρα είχε 143 νεκρούς και βαρειά πληγωμένους , πέντιε υπολοχαγούς και ένα λοχαγό με πολλαπλά τραύματα.
Ο στρατηγός Μιλάν Αστράϋ μιλεί με θαυμασμό για την αντοχή και τον ηρωισμό των ανδρών του «Τέρθιο »  . 
...οι άνδρες της Λεγεώνος ξέρουν να υποφέρουν και ξέρουν επίσης να μάχονται. Εβάδιζαν επί ολόκληρες ώρες κάτω από ένα φλογερό ήλιο, χωρίς ν΄ αναπαυθούν ούτε στιγμή, χωρίς ίχνος νερού, χωρίς το παραμικρό παράπονο .Και όταν έφθασαν στο πεδίο των επιχειρήσεων , επετίθεντο αμέσως, πρωτού προφθάσουν να σκουπίσουν τον ιδρώτα τους.

Αλλά και στον εμφύλιο Ισπανικό πόλεμο το  «Τέρθιο» έγραψε σελίδες εφάμιλλες εκείνων που έγραψε στο  Μαρόκο. Στην Ουέσκα στο Οβιέδο , στο Τερουέλ, στη  Λερίντα, στο Μπιλιμπάο, επολέμησε στην πρώτη γραμμή, Και είχε τις  μεγαλείτερες απώλειες. Είτε στο πεζικό, είτε στην αεροπορία, είτε στ' άρματα μάχης, oι άνδρες της Ισπανικής Λεγεώνας των Ξένων . διακρίθηκαν πάντα. Δεν υπάρχει σήμερα ένας λεγεωνάριος άθικτος. Όλοι φέρουν πολλαπλά τραύματα και όλοι  σχεδόν έχουν παρασημοφορηθή με το μετάλλιο της στρατιωτικής αξίας. Στις επιχειρήσεις για την κατάληψη: της Λέριντα, το «Τέρθιο» είχε απώλειες 85 περίπου τοις εκατό. Στο μέτωπο της Αστουρίας 80 % και 70 % στο Τερουέλ. Σ' όλες τις επιχειρήσεις το «,Τέρθιό» αποτελεί την πρωτοπορεία. Kaι oι πρώτες οβίδες , oι πρώτες χειροβομβίδες  και oι πρώτες σφαίρες, είνε για τις «Mπαντέρες » του . Οι άνδρες του «Τέρθιο» «ξέρουν να πολεμούν και ξέρουν να πεθαίνουν».

Η Iσπανική  Λεγεώνα των Ξένων έχει ιδρυθή πάνω στις ίδιες βάσεις, στις οποίες έχει οργανωθή και η Γαλλική Λεγεώνα. Αλλά  διαφέρει κάπως απ'  αυτή. Πρώτα-πρώτα η πλειοψηφία στο «Τέ|ρθιο»^: αποτελείται από Ισπανούς, ενώ στη Γαλλική Λεγεώνα τα 90 % είνε ξένοι. Έπειτα η πειθαρχία στην Ισπανική Λεγεώνα είνε πιο αυστηρή , πιο άγρια, αν θέλετε.

Ο δεκανέας του «Τέρθιο» είνε παντού δεκανέας. Και στο στρατώνα και στη μάχη και στη διασκέδασι. Ο λοχαγός είνε πρόσωπο ιερό και η παραμικρή παράβαση τιμωρείται κατά τρόπο σκληρό. Μόνον έτσι μπορεί να διατηρηθή πειθαρχία μεταξύ τέτοιου είδους ανθρώπων. Γιατί μέσα στη Λεγεώνα δεν υπάρχουν μόνο κόμητες και βαρώνοι- υπάρχουν και κακούργοι , απόφοιτοι φυλακών, παλληκαράδες όλων των ποιοτήτων , εκ φύσεως κακοί και "εκ δυστυχίας" ανισόρροποι.Η Ισπανική Λεγεώνα  των Ξένων , αποτελείται από 20 «Μπαντέρες» και η δύναμη της ανέρχεται σε 20.000 άνδρες  περίπου. Η «Μπαντέρα» αντιστοιχεί  προς ένα τάγμα και αποτελείται  από τρεις λόχους  πεζικού και ένα λόχο πολυβόλων. Κάθε  «Μπαντέρα» έχει στη δύναμή της , το ανάλογο πυροβολικό , 6 καταδιωκτικά  αεροπλάνα  που εκτελούν χρέη «συνδρόμων»  του πεζικού και τις βοηθητικές  υπηρεσίες της.  Τελευταία εφοδιάστηκε και με ωρισμένο αριθμό  αρμάτων  μάχης. Μόνο ιππικό  δεν διαθέτει το «Τέρθιο».

Από τις 20 «Μπαντέρες» οι 18 είνε μάχημες, μια παραμένει ως εφεδρεία στο  Ριφ του Μαρόκου  και μια  είνε διεσπαρμένη  στις διάφορες βοηθητικές υπηρεσίες, αποθήκες, γραφεία κλπ.

Κάθε λεγεωνάριος παίρνει 800 πετσέτες  εφ άπαξ , όταν κατατάσσεται και 5 πετσέτες  την ημέρα , από τις οποίες  οι δύο  αφίνονται για το συσσίτιο .Το συσσίτιο  του «Τέρθιο» όμως  είνε εξαιρετικό. Τέσσαρα πιάτα  το μεσημέρι , και τρία το βράδυ , φρούτα , γλυκά , κρασί, κονιάκ. Πρόκειται δηλαδή για ένα  «γεύμα πολυτελείας»

«Η  «Λεγεώνα των Ξένων « έχει τον επίσημο ύμνο της , έχει τα θαυμάσια ανέκδοτά της. Έχει τους ήρωές της και τα μασκώτ  που ακολουθούν  πιστά τη  «Μπαντέρα», στην οποία ανήκουν  ως την πρώτη γραμμή.  Κατσίκες, σκυλάκια, μικρά αρνιά , μικρές τίγρεις, γάτοι και ό,τι άλλο μπορείτε να φαντασθήτε ακόμα , χρησιμοποιούνται  ως μασκώτ. Εξ άλλου κάθε «Μπαντέρα» , εκτός από τον αριθμό της , έχει και την επίσημη ονομασία της, όπως αίφνης η «Μπαντέρα Ζαν Ντ’ Αρκ».

Υπάρχει  ακόμη  ένας μικρός λεγεωνάριος ηλικίας δέκα πέντε  χρονώ , που έχει λάβει μέρος σε τρεις  μάχες, που έχει πολεμήσει  στην πρώτη γραμμή, περνώντας μπροστά από τα εχθρικά πολυβόλα και που έχει φθάσει στο βαθμό του λοχία!

Είδα αυτούς τους «ντεσπεράδος» στο στρατόπεδό τους στα περίχωρα της Λέριντα. Ήταν  χωρισμένοι σε μεγάλες συντροφιές  και ξαπλωμένοι πάνω στη χλόη , που την εχρύσωναν οι τελευταίες αναλαμπές του δειλινού.

Άνδρες ψημένοι , με αδρά χαρακτηριστικά , με δυνατά μπράτσα οι περισσότεροι, μ’ ένα βλέμμα που είχε την κρυάδα  του ατσαλιού. Άλλοι είχαν μακρυές γενειάδες. Άλλοι φαβορίτες  που έφθαναν ως το στόμα! Άλλοι εκάπνιζαν  μακρυές πίπες  που θύμιζαν Ανατολή. Ετραγουδούσαν  κάτι νοσταλγικούς σκοπούς  που άφιναν στο ήσυχο ανοιξιάτικο σούρουπο μια πικρή γεύση θανάσιμης μελαγχολίας. Ξεμανίκωτοι, καθώς ήσαν , με βγαλμένα τ’  αμπέχωνα, με τα  μαλλιά ανάκατα , με τα μπράτσα και τα στήθια στιγματισμένα , έμοιαζαν σαν πειρατές που μόλις είχαν ξεμπερδέψει από το καράβι που εκούρσεψαν. Κ' εσκέφθηκα τότες πόσα δράματα κρύβονται κάτω απ'ο αυτή τη ψεύτικη ευθυμία. Κι' ακόμα εφαντάστηκα όλους αυτούς  τους άγνωστους ήρωες  που έχουν ταφή  πάνω στις φαλακρές κορφές των βουνών του Μαρόκου, μέσα στη φλογισμένη έρημο , ή στη ρίζα μιας φοινικιάς. Κ' είδα έπειτα αυτό το νεαρό λοχία που πηδά μπροστά στα εχθρικά πολυβόλα , με την ίδια αφέλεια που έπαιζε πέρυσι το κρυφτό! . Η σάλπιγγα σημαίνει τώρα διανομή συσσιτίου . Τα τραγούδια  σταματούν .Δεν ακούγονται πια παρά τα παραγγέλματα  των αξιωματικών που επιστατούν στη διανομή .Αύριο , κατά τα χαράματα, η Λεγεώνα θα φύγη για την πρώτη γραμμή.  Πολλοί απ' αυτούς, δίχως άλλο βλέπουν για τελευταία φορά  αυτό τον ήλιο που στέλνει στον κάμπο τα τελευταία του μειδιάματα.

Στην έξοδο του Στρατοπέδου  ένα μεγάλο πανώ ορθώνεται κάτω από την Ισπανική σημαία.

Στο πανώ αυτό με το κόκκινο φόντο είναι γραμμένο , με μαύρα μεγάλα γράμματα, το σύνθημα του "Τέρθιο":

"VIVA LA MUERTE!" (Ζήτω ο θάνατος).