ΤΑ 300 ΒΟΔΙΑ ΤΟΥ ΡΑΣ ΤΑΦΑΡΙ -ΜΑΚΟΝΕΝ

Εισαγωγικό σημείωμα 

Τον Αύγουστο του 1924 έκανε την εμφάνισή του στην Αθήνα , για επίσημη επίσκεψη ο Αντιβασιλέας της Αβησσυνίας Ρας Τάφαρι Μακάνεν[1].(Όταν μιλάμε για Αβυσσηνία, τη σημερινή Αιθιοπία αναφερόμαστε σε μια υποανάπτυκτη και φτωχή χώρα, χώρα τόσο φτωχή που κανένα Ευρωπαϊκό Έθνος , με εξαίρεση τη Φασιστική Ιταλία δεν είχε διανοηθεί να της στερήσει την ελευθερία και να τη μετατρέψει σε αποικία του.) 

Η Ελληνική Κυβέρνηση δέχτηκε με τιμές τον υψηλό επισκέπτη και με τη πρώτη ευκαιρία οι πολιτικοί μας προσπάθησαν να τον πείσουν ότι το Ελληνικό  Κράτος βρισκόταν  σε χειρότερη μοίρα  από το δικό του. Προς επίρρωσιν των λεγομένων τους τον περιέφεραν και σε κάτι καταυλισμούς προσφύγων, φυλακές ψυχών  του ξεριζωμένου μικρασιατικού ελληνισμού, και τελικά του απέσπασαν μια υπόσχεση για βοήθεια. Ο ευαίσθητος Αντιβασιλέας επειδή ακριβώς δεν διέθετε χρήματα προσφέρθηκε να βοηθήσει σε είδος. Για χάρη των Ελλήνων  ο Ρας Τάφαρι Μακάνεν  πήρε πρωτοβουλία   να στερήσει από τη Πατρίδα του 300 βόδια -αρωτριώντας βόας μάλιστα- και να τα στείλει στην Ελλάδα με τη βεβαιότητα ότι θα ανακούφιζαν κάπως τα βάσανα και τη δυστυχία ενός Ευρωπαϊκού Έθνους.....Πράξη αξιέπαινη και χριστιανική .Ασφαλώς.  Η Ελληνική Κυβέρνηση έξω από τις συνήθειές της κινήθηκε δραστήρια. Οι συνήθεις "εργολάβοι" ανέλαβαν να οργανώσουν την αποστολή μεταφοράς της Αβησσυνιακής βοήθειας  , δόθηκαν οι σχετικές μάχες απέναντι σε όλους εκείνους τους ανταγωνιστές  που ήθελαν να "πάρουν τη δουλειά "ρίχνοντας  το κόστος τρεις φορές πιο κάτω από το προβλεπόμενο και ένα ατμόπλοιο αναχώρησε αμέσως για την Αβησσυνία  μέσω Σουέζ. Τα όσα θλιβερά ακολούθησαν, η Ιστορία τα διέσωσε μέσα από τα επίσημα πρακτικά της Βουλής με ημερομηνία 13η Μαΐου 1925. Για το πρωτοφανές αυτό σκάνδαλο, δεν υπήρξαν ένοχοι ,ούτε αποδόθηκαν ποτέ ευθύνες. Και φυσικά ξεχάστηκε όπως δεκάδες άλλα.

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΙΣ ΤΗΣ 13ης ΜΑΙΟΥ 1925

Γ. ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Είναι γελοίον ύστερα από τόσον καιρόν να έρχωνται παλαιαί επερωτήσεις, αλλά το λάθος δεν είναι ιδικόν μου. Η επερώτησις υπεβλήθη εγκαίρως. Η υπόθεσις των βοδιών του Ράς - Τάφαρι αποτελεί εν μικρόν σκάνδαλον εκ των πολλών. Εστοίχισεν η μετακόμισις των βοών 2.000 λίρας, ενώ προσεφέρετο Γαλλική Εταιρία να μετακομίση τα βόδια αυτά προς δύο λίρας το ένα, δηλαδή αντί 800 λιρών, εξωδεύσαμεν 2.000. Ως εξής έγινεν η περίφημος αυτή, αποστολή. Εστάλη εν ατμόπλοιον διανύον δύο μίλλια καθ' ώραν. Το ατμόπλοιον αυτό εσκάλωσεν εις το Σουέζ, διότι δεν είχε τα διόδια. Εξευτελισμός της Ελλάδος. Τηλεγραφικώς τότε δια του Πρεσβευτού της Ελλάδος εν Παρισίοις παρεκαλείτο η Εταιρία [2] όπως απαλλαγή η Ελλάς των διοδίων, διότι επρόκειτο δια τους πρόσφυγας.Επί δέκα ημέρας υπέστη η Ελληνική σημαία τον εξευτελισμόν εις το Σουέζ να περιμένη την απάντησιν. Επί τέλους δεν απηλλάγη και εστάλησαν 1200 λίραι δια διόδια.Κατόπιν ο πλους διήρκεσε 30 ημέρας, ενώ γνωρίζετε ότι το όλον ταξίδιον έως τον λιμένα του Τζιμπουτί [3] είναι οκτώ το πολύ ημερών.Αντί λοιπόν 8 ημέρας, έκαμε το ατμόπλοιον 30 ημέρας. Έκαψε κάρβουνα κατά προσέγγισιν 500 τόννους, επλήρωσε λιμενικά εις το Τζιμπουτί 160 λίρας, επλήρωσεν εις τα πληρώματα μεγαλυτέρους μισθούς κλπ. Το όλον 2.000 λίρας Ενώ όλους αυτούς τους εξευτελισμούς και τα έξοδα ηδυνάμεθα να τα αποφύγωμεν, αν εδεχόμεθα την προσφοράν της Γαλλικής Εταιρίας, η οποία με 800 λίρας ηδύνατο, να φέρη τα βόδια. Τώρα ποίος είναι ο υπεύθυνος; 

ΤΙΝΕΣ ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΟΙ. Κανείς.

Γ.ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Δέν κάμω την επερώτησιν δια την επερώτησιν αυτήν καθ' εαυτήν, άλλ' όπως εκ του όνυχος κρίνωμεν τον λέοντα και εκ του βοός την όλην βοϊδικήν κατάστασιν. Η Κυβέρνησις αντί να εξετάση άλλα ζητήματα, ηθέλησε να κάμη εκστρατείαν εις την Αβησσυνίαν. Αν τουλάχιστον εστέλλετο κανέν επίσημον υποκείμενον να χαιρετίση τον Ρας - Τάφαρι και να ευχαριστήση αυτόν δια την επίσκεψίν του εις τους πρόπαδας της Ακροπόλεως, θα το εδεχόμην. Αλλ' εστάλη εις κτηνίατρος, ο οποίος εμερίμνησεν επί ημέρας δια να κατεβάσουν τα βόδια απο τα υψώματα της Αβυσσηνίας. Εν τω μεταξύ τα βόδια εσκοτώνοντο και εγένετο μία κωμωδία εις βάρος του Ελληνικού Κράτους. Εν τέλει τα βόδια, τα οποία μετεφέρθησαν εδώ δια να δοθώσιν εις τους πρόσφυγας, επωλήθησαν προς σφαγήν, διότι δεν ηδύναντο να χρησιμεύσουν εις τους πρόσφυγας. Τι έγινεν έπειτα δεν ηξεύρω. Ηθέλησα να μάθω τι εξεκαθάρισεν αυτή η υπόθεσις και τι έλλειμμα αφήκεν...

Α. ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ. (Πρωθυπουργός). Δεν εζητήσατε αυτό ατυχώς. Έπρεπε να υποβάλητε μίαν ερώτησιν και να ζητήσητε να κατατεθή λογαριασμός.

Κ. ΒΟΥΔΟΥΡΗΣ. Ηδύναντο να κατατεθώσιν αυταί αι πληροφορίαι.

Γ. ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Ακούσατε τι λέγω; Επερωτώ τους κ.κ. Υπουργούς των Εξωτερικών και της Προνοίας να πληροφορήσουν την Συνέλευσιν πόσα εστοίχισεν η μεταφορά των βοών, πόσα εισεπράχθησαν εκ της πωλήσεως αυτών και διατί η Κυβέρνησις δεν επροτίμησε την ιδιωτικήν μεταφοράν.

Α. ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ. Όταν ζητείτε πληροφορίας, δεν δύνασθε να επερωτάτε. Δύνασθε να ζητήσητε πληροφορίας. Η αίτησις αύτη περί των πληροφοριών πέμπεται εις τα γραφεία των οικείων Υπουργείων, τα γραφεία παρέχουσι τας πληροφορίας προς τον Υπουργόν, ο οποίος ανακοινοί ταύτας δια τον ερωτώντα πληρεξούσιον. Μετά ταύτα, αν δεν είναι ευχαριστημένος ο ερωτών πληρεξούσιος, υποβάλλει τακτικήν επερώτησιν. 

Επειδή όμως υμείς προέβητε εις επερώτησιν, διότι φείδεσθε των δημοσίων χρημάτων, έχω να σας είπω τα εξής : Η Κυβέρνησις ευρέθη, προ αποδοχής της δωρεάς ταύτης, απησχολήθημεν περί αυτής εν Υπουργικώ Συμβουλίω και από την εισήγησιν την οποίαν μας έκαμεν ο τότε Υπουργός επί της Προνοίας κ. Ορφανίδης, είδομεν ότι τα έξοδα ήσαν τόσα, ώστε δεν θα απέμενε σχεδόν ενεργητικόν εξ όλης αυτής της υποθέσεως. Αλλά πάντως, εφ' όσον πρόκειται περί ευγενούς προσφοράς φίλου ηγεμόνος, την οποίαν είχεν ήδη αποδεχθή το Κράτος, βεβαίως δεν θα ήτο ευπρεπές ημείς κατόπιν να την αποκρούσωμεν, δηλούντες, ότι δεν θέλαμεν την προσφοράν λόγω των εξόδων της μεταφοράς. Τούτο θα ήτο εν είδος επαιτείας, όπως ο δωρητής αναλάβη τα έξοδα της μεταφοράς. 

Γ. ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Εζητήσατε από καμμίαν Εταιρίαν προσφοράν δια τον ναύλον; 

Α. ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ. Εγώ σας λέγω, τι ενθυμούμαι από εισήγησιν του τότε αρμοδίου Υπουργού επί της Προνοίας. Με ερωτάτε, αν εζητήσαμεν προσφοράς. Σας απαντώ ότι δεν είχομεν καιρόν να ζητήσωμεν τοιαύτας. Εκρίθη σκόπιμον και εγένετο εισήγησις εις το Υπουργικόν Συμβούλιον από τον αρμόδιον Υπουργόν, ότι το σχετικώς ολιγώτερον δαπανηρόν ήτο να στείλωμεν ημείς ιδικόν μας ατμόπλοιον, διότι εν τω μεταξύ είχε ληφθή και τηλεγράφημα εις το Υπουργείον Προνοίας ότι τα βόδια ανεχώμησαν από τα υψώματα της Αβησσυνίας καΙ επρόκειτο να κατέλθουν εις την παραλίαν. 

Δυστυχώς δε εν τω μεταξύ δεν υπήρχε τόπος ώστε να δύνανται ασφαλώς να διανυκτερεύωσιν και διημερεύωσιν. Εστείλαμεν λοιπόν τό πλοίον, το οποίον κατά τας τότε γενομένας ερεύνας θα εκόστιζεν όσον το δυνατόν ολιγώτερον. 

Επροσπαθήσαμεν ώστε αι δαπάναι να είναι όσον το δυνατόν ολιγώτεραι. Λάβατε δε και τούτο υπ' όψιν ότι συνήθως τα βραδύπλοια ατμόπλοια καταναλίσκουν ολιγώτερον άνθρακα απ' ό,τι καταναλίσκουσι τα ταχύπλοα. 

Όταν ήλθον οι βόες, είδομεν ότι δεν ήταν κατάλληλοι δια τους πρόσφυγας, διότι δεν ήτο δυνατόν να εγκληματισθώσιν. Απεφασίσθη να πωληθώσι δια πλειστηριασμού, ώστε να απολαύσωσι την ανωτάτην δυνατήν τιμήν και να διατεθή το ποσόν υπέρ των προσφύγων. 

Τούτο και εγένετο. Δηλαδή επροσπαθήσαμεν, όσον ήτο δυνατόν, και κατά την μεταφοράν αυτών και κατά τον πλειστηριασμόν να κάμωμεν πάσαν δυνατήν οικοναμίαν. 

Γ.ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Εγώ δεν ήλεγξα την Κυβέρνησιν διότι απεδέχθη την δωρεάν, αλλά διότι χωρίς να εξετάση και εύρη το ευθηνότερον μέσον έστειλεν εν ατμόπλοιον το οποίον εστοίχισεν 2.000 λίρας και δεν τω εδόθησαν τα διόδια, ώστε παρέμεινεν επί δέκα ημέρας εις το Σουέζ, ενώ ηδύναντο να μεταφερθούν προς δύο μόνον λίρας κατά κεφαλήν. Πρόκειται λοιπόν περί απερισκεψίας, ήτις τόσον πολύ εστοίχισεν εις το Δημόσιον. Η απάντησίς σας δεν είναι ικανοποιητική. Άρα και η δωρεά του Ρας - Τάφαρι υπήρξε δώρον άδωρον. 

ΕΙΣ ΠΛΗΡΕΞΟΥΣΙΟΣ. Εν πάση περιπτώσει το προϊόν το εκ της πωλήσεως των βοών αυτών εκάλυψε την δαπάνην και αφήκε και εν περίσσευμα. 

Α.ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ. Εις την απορίαν του κ. πληρεξουσίου Αθηνών — Πειραιώς, δύνομαι να είπω, ότι ήλθον τηλεγραφήματα ότι τα βόδια ανεχώρησαν και κατήρχοντο προς την παραλίαν και ως εκ τούτου εθεωρήσαμεν ότι έπρεπε αντί να προκαλέσωμεν προσφοράς μειοδοσίας, να στείλωμεν ως τάχιστα ατμόπλοιον. Τώρα μάλιστα ενθυμούμαι ότι μας υπεδείχθη τότε ότι, επειδή επρόκειτο περί σκοπού όχι κερδοσκοπικού, πιθανόν η διώρυξ του Σουέζ να μη θελήση να λάβη τα διόδια. 

Γ. ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Όχι. 

Κ. ΣΠΥΡΙΔΗΣ. (Υπουργός της Εθνικής Οικονομίας). Είπεν ο αγορεύων ότι δεν εζητήθησαν τιμαί από τας ατμοπλοϊκάς Εταιρίας δια την μεταφοράν των βοών από το Σουέζ. Αυτό δεν είναι ακριβές. Εζητήσαμεν τιμάς και από την διεύθυνσιν Μεταφορών, αλλά τα ναύλα τα οποία εζήτουν οι κύριοι αυτοί ήσαν υπερβολικά. Τότε ηναγκάσθημεν να στείλωμεν το ατμόπλοιον εκείνο, δια το οποίον δεν είναι ακριβές ότι διήνυε μόνον 2 μίλια. 

Γ. ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Δύο μήνας ταξίδι έκαμε το όλον. Τώρα αυτά βεβαίως είναι μικρά πράγματα, αλλά μεγαλύτερα γίνονται. Αλλ' είναι και αυτά χαρακτηριστικά της όλης καταστάσεως. 

Κ. ΣΠΥΡΙΔΗΣ. Κύριε συνάδελφε, 10 λίρας μας είχον ζητήσει δι' έκάστην κεφαλήν προς μεταφοράν.

Γ.ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Κύριε, επί της Εθνικής Οικονομίας Υπουργέ, θα μοι επιτρέψητε να το αμφισβητήσω τούτο. Τα ατμόπλοια όλα, τα οποία μεταφέρουν ζώα από την Κύπρον, λαμβάνουν 15 σελλίνια. Η Γαλλική Εταιρία σας εζήτησε 40 σελλίνια. 

Κ. ΣΠΥΡΙΔΗΣ. Οι βόες ήσαν καθ' οδόν τότε. 

Γ.ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Δεν ήσαν καθ' οδόν. Έμενε το ατμόπλοιον εις το Τζιμπουτί 10 ημέρας και ανέμενε να κατέλθουν τα βόδια από τα βουνά. 

Σ. ΓΟΝΑΤΑΣ. Μεταξύ Κύπρου και Τζιμπουτί υπάρχει μεγάλη διαφορά αποστάσεως; 

Γ. ΦΡΑΓΚΟΥΔΗΣ. Δι' αυτό η διαφορά 15 — 40 σελλινίων;

Υποσημειώσεις:
[1] Ο μελλοντικός Αυτοκράτορας Χαϊλέ Σελασιέ.

[2] Η εταιρία εκμεταλλεύσεως της διώρυγος του Σουέζ.

[3] Η Αβησσυνία δεν είχε τότε διέξοδον εις την Ερυθράν θάλασσαν. Το Τζιμπουτί είναι λιμήν της Γαλλικής Σομαλίας. Εις αυτό όμως καταλήγει σιδηροδρομική γραμμή από την πρωτεύουσαν της Αβησυνίας Αδίς — Αμττέμττα.