Τετάρτη 16 Φεβρουαρίου 2011

BUCHHEIT GERT: H ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΟΥ ΣΤΑΛΙΝΓΚΡΑΝΤ

GERT BUCHHEIT    
      Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ
ΕΝΟΣ ΔΕΚΑΝΕΩΣ
ΑΘΗΝΑΙ 1964
Δεν δυνάμεθα να αποδεχθώμεν ανεπιφυλάκτως την γνώμην του Λίντελλ Χαρτ καθ' ην αι γερμανικαί προοπτικαί ουδέποτε υπήρξαν περισσότερον λαμπραί από το δεύτερον δεκαπενθήμερον του Ιουλίου 1942. Βε­βαίως, η εκπληκτικώς ραγδαία προέλασις των παραλλήλως ενεργουσών εις την καμπήν του Ντον και νοτίως του Ροστώβ, δύο τεθωρακισμένων στρατιών, εξεδίωξεν τους Ρώσσους από θέσεως εις θέσιν και εδημιούργησε εις την Σοβιετικήν Διοίκησιν κατάστασιν πνευματικής συγχύσεως, ήτις καταλλήλως εκμεταλλευόμενη θα ηδύνατο να επιφέρη ακόμη λαμπροτέρας επιτυχίας. Την εποχήν εκείνην, λόγου χάριν, η 4η Τεθωρακισμένη Στρατιά, θα ήτο δυνατόν να καταλάβη ευχερώς το Στάλινγκραντ, αν δεν απεστέλλετο υπό του Χίτλερ εις τον Νότον, προς υποστήριξιν της υπό των τεθω­ρακισμένων του φόν Κλάϊστ διαβάσεως τοϋ Ντόν. Ο Κλάϊστ δεν εζήτησε την ενίσχυσιν ταύτην, ης άλλωστε ουδεμίαν είχεν ανάγκην. Τουναντίον, αι φάλαγγες της 4ης Στρατιάς ουδέν άλλο επέτυχον ει μή την συμφόρησιν των οδικών δικτύων, όταν δε δεκαπέντε ημέρας βραδύτερον, ανεστράφησαν και πάλιν προς βορράν, οι Ρώσσοι είχον συγκεντρώση αρκετάς δυ­νάμεις, ώστε να είναι εις θέσιν να απαγορεύσουν πάσαν εναντίον του Στά­λινγκραντ αιφνιδιαστικήν ενέργειαν.
Το επεισόδιον τούτο υπενθυμίζει την περίφημον διαταγήν ανασχέσεως της κινήσεως των τεθωρακισμένων εν όψει της Δουνκέρκης. Δια μίαν ακόμη φοράν ο Χίτλερ παρεσύρθη από την ανυπομονησίαν του εις βάρος της συνέσεως και της λογικής. Εκείνο το οποίον τον παρέσυρε ήτο η ακράδαντος πεποίθησίς του, ότι οι Ρώσσοι είχον παύση να αποτε­λούν σοβαρόν αντίπαλον και ότι θα κατέρρεον ασφαλώς, ευθύς ως εστερούντο των πετρελαίων του Καυκάσου. Αντιθέτως, η εκτίμηση του Γε­νικού Επιτελείου ήτο, ότι, οι Ρώσοι, παρά την πείσμονα αντιστασίν των, συνεπτύσσοντο μεθοδικώς, και ότι η κρίσις του αγώνος θα εξηρτάτο από τας μελλοντικάς των αντιδράσεις. «Η πρόβλεψις της επερχομένης κρίσεως και η συγκέντρωσις των απαιτουμένων δια την επιτυχή αντιμετώπισίν της μέσων αποτελεί την πεμπτουσίαν και την κατευθυντήριον γραμμήν παντός σχεδίου επιχειρήσεων» λέγει ο Χάλντερ. Το Γενικόν Επιτελείον ανέμενε την εκδήλωσιν της κρίσεως την στιγμήν καθ' ην το γερμανικόν μέτωπον υπερμέτρως επεκταθέν, και επομένως αραιώς καλυπτόμενον θα αντιμετώπιζε την ενέργειαν της ρωσικής μάζης συγκεντρουμένης είτε εις το βαθύπεδον του Βόλγα, είτε εις τον Καύκαυσον. Ο Χίτλερ όμως επέμενεν ότι, ο εχθρός (όστις εν τούτοις έδειξεν δείγματα της ισχύος του επιτυγχάνων βαθείας διεισδύσεις εις το Κεντρικόν Μέτωπον) είχεν υπερβή τα όρια των δυνατοτή­των του! Η ραγδαία εξέλιξις της προελάσεως, απετέλει κατ' αυτόν, την μεγαλυτέραν νίκην του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Αι αντιρρή­σεις οφείλοντο εις την μωροδοξίαν του Γενικού Επιτελείου, το οποίον μη αναλαβόν την ευθύνην της επιθέσεως, επεθύμει να μειώση την δόξαν του Φύρερ!

Η Ομάς Στρατιών Α, έλαβε κατηγορηματικήν διαταγήν, υπερβαί­νουσα τον ορεινόν όγκον του Καυκάσου να φθάση μέχρι της γραμμής Βατούμ-Βακού, ενώ συγχρόνως εμειούτο η ισχύς της δια της αναλήψεως μεγάλης αξίας μηχανοκινήτων μεραρχιών, καθ' ην στιγμήν τα Σοβιέτ συνεκέντρουν τας Υπερκαυκασίας και Σιβηριακάς εφεδρείας των και ηπείλουν δια του ιππικού των το εντελώς ακάλυπτον πλευρόν του Κλάϊστ. Ακόμη και αι μεραρχίαι της Κριμαίας αίτινες μετά την πτώσιν της Σεβα­στουπόλεως κατέστησαν διαθέσιμοι, απεστάλησαν υπό του Χίτλερ, προς κατάπληξιν πάντων εις το Βόρειον Μέτωπον με εντολήν να καταλά­βουν το  Λένινγκραντ! Μόνον τυφλός δεν θα έβλεπεν ότι, οι Ρώσοι ενισχυόμενοι ολίγον κατ' ολίγον κατά την διάρκειαν του Αυγούστου, θα εξετόξευον εκ της αντιπέραν όχθης του Ντον, σειράν ισχυρών αντεπιθέ­σεων, δοκιμάζοντες την γερμανικήν αμυντικήν ισχύν. Δικαίως τονίζει ο Χάλντερ ότι αι ληφθείσαι τότε υπό του Χίτλερ, ως Αρχιστρατήγου α­ποφάσεις, ουδεμίαν είχον σχέσιν με τας αρχάς της Στρατηγικής και της διευθύνσεως των επιχειρήσεων, αλλ' απετέλουν «εκδηλώσεις ακαταμαχή­των ωθήσεων, οφειλομένων εις εμπνεύσεις της στιγμής, χωρίς ουδεμίαν συνείδησιν των ορίων του «δυνατόν γενέσθαι», και χωρίς ουδένα κανόνα ει μη «επιθυμίας και όνειρα». Υπό την καταστροφικήν επίδρασιν του Γκαίριγκ και του Ρόζεμπεργκ, ο  Χίτλερ ωμίλει την εποχήν εκείνην, δια μίαν ταχείαν,   μέχρι   του  Περσικού   κόλπου  δια   μέσου  του   Ιράν  προέλασιν ! Ωργάνωνε μυστικώς «ταξιαρχίας πετρελαίου» δια την εκμετάλλευσιν των εγκαταστάσεων του Βατούμ και του Βακού, και ωργάνωνε την δια κομισσαρίων του Ράϊχ διοίκησιν των καταληφθησομένων περιο­χών ! Ο Χίτλερ ουδεμίαν είχεν ιδέαν των κινδύνων, ους περιείχε ταυτόχρο­νος επιχείρησις επί δύο κατ' ορθήν γωνίαν αποκλινόντων αξόνων, έναντι πείσμονος και αποφασιστικού αντιπάλου. Ματαίως το Γενικόν Επιτελείον επανειλημμένως του επέστησε την προσοχήν επί της δια της συνεχούς προς ανατολάς και νότον προελάσεως, υπερμέτρου επεκτάσεως του μετώ­που. Ματαίως εζήτει την εμπλοκήν των γενικών εφεδρειών. Δια μόνον των στερουμένων μηχανοκινήτων και τεθωρακισμένων μέσων, ουγγρικών, ρουμανικών, σλοβακικών και ιταλικών και ελαχίστων τήδε κακείσε δι­εσπαρμένων επί του μετώπου του Ντον γερμανικών μεραρχιών, ήτο αδύ­νατος η αντιμετώπισις των αναμενόμενων ισχυρών εχθρικών αντεπιθέσεων. Εξ άλλου εκάστη εκ των ως άνω μεραρχιών εκάλυπτε μέτωπον υπερβαί­νον πολλάκις τα 60 χιλιόμετρα. Από του τέλους Αυγούστου μέχρι των αρχών Οκτωβρίου το Γενικόν Επιτελείον είχε διαπιστώσει σοβαράς σοβιετικάς κινήσεις εν εξελίξει βορείως του Ντον και ανατολικώς της καμπής του Βόλγα. Αεροπορικαί αναγνωρίσεις και ραδιογωνιομετρικαί διαπιστώ­σεις επέτρεψαν τον εντοπισμόν ισχυρών σοβιετικών συγκεντρώσεων ανα­τολικώς του Στάλινγκραντ, εις την περιοχήν του Αστραχάν και εις την νοτίαν ζώνην του Καυκάσου.

Ο  Χίτλερ όμως είχεν αγκιστρωθή εις την γνώμην ότι η Ρωσία ήτο ήδη «νεκρά». Κατηγορεί το Γενικόν Επιτελείον ότι, υπό το προσωπείον της αντικειμενικότητος έκρυπτε την ιδίαν του δειλίαν, και αρνούμενος να παραδεχθή τας καθημερινώς εξ όλων τών τομέων τού μετώπου, συγκεντρουμένας άεροπορικάς και ραδιογωνιομετρικάς πληροφορίας διεκήρυσσε περιφρονητικώς ότι : «μόνον ανόητοι και μωρόπιστοι θεωρητικοί, ήτο δυνατόν νά πίπτουν θύματα των αδεξίων πονηριών του Στάλιν».
Εν τω μεταξύ, ο άρχων του Κρεμλίνου, παρακολουθών με αγρίαν ευχαρίστησιν την ως προς δύο μαγνητικούς πόλους (Στάλινγκραντ και Καύκασον) γερμανικήν προέλασιν, συνεκέντρου επιμελώς τας νεο-συγκροτηθείσας εφεδρείας του. Τά μεταφερθέντα πέραν τών Ουραλίων και νεοκατασκευασθέντα κέντρα πολεμικής βιομηχανίας, καθώς και η βάσει του νόμου περί εκμισθώσεως και δανεισμού αμερικανική βοήθεια, απέδιδον τους καρπούς των. Τον αποφασιστικόν όμως παράγοντα απε­τέλεσαν η ακένωτος πηγή ανθρωπίνου υλικού και η αξιόλογος οργανωτική ικανότης της σοβιετικής διοικήσεως. Από των μέσων Οκτωβρίου η σοβιε­τική διοίκησις ήρχισε συγκεντρούσα μέγα αριθμόν μονάδων πυροβολικού ανατολικώς του Βόλγα. Βαρύ πυροβολικόν, ολμοβόλα, πεδινόν και Α/Τ πυροβολικόν συνεκεντρούτο και ωργανούτο εις ειδικάς μεραρχίας, εκάστη των οποίων περιελάμβανε 250 περίπου σωλήνας, κατά τρόπον ώστε, καθίστατο δυνατή η ανάπτυξις 110 περίπου πυροβόλων όλων των διαμετρημάτων επί μετώπου ενός χιλιομέτρου.Συμφώνως προς τας συγκεντρωθείσας πληροφορίας, ο Χάλντερ εξετίμα εις έν και ήμισυ εκατομμύριον ανδρών τας βορείως του Στάλινγκραντ συγκεντρωθείσας ρωσικάς εφεδρείας και εις ήμισυ εκατομμύριον τας εις τον τομέα του δυτικού Καυκάσου, βο­ρείως του ορεινού όγκου συγκεντρουμένας. Όταν όμως παρουσίασε τους αριθμούς τούτους εις τον Χίτλερ, ούτος με τρέμοντα εξ οργής χείλη, ώρμησεν εναντίον του συνομιλητού του κραυγάζων ότι, απηγόρευε του λοιπού τοιούτου είδους «μωράς φλυαρίας».Εν τούτοις αι εκτιμήσεις του Χάλντερ εστηρίζοντο επί ισχυρών δεδο­μένων. Εις πόλιν τινά της Ουκρανίας ανευρέθη ιστορική στρατιωτική μελέτη αναφερομένη εις τας εναντίον των λευκορωσικών δυνάμεων του στρατηγού Ντενίκιν, επιχειρήσεις του Ερυθρού Στρατού κατά το έτος 1919. Κατά την εποχήν εκείνην το επί του Ντον και προ του Στάλινγκραντ μέτωπον παρουσίαζε πλείστας ομοιότητας με το γερμανικόν μέτωπον του θέρους και του φθινοπώρου του 1942. Και τότε η 10η Ερυθρά Στρατιά αποτελούμενη από πέντε κακώς εξωπλισμένας μεραρχίας συνεπτύσσετο προ εχθρού φαινομενικώς υπέρτερου, μέχρι της επεμβάσεως του Στάλιν. Ο τελευταίος ούτος ανεδιωργάνωσε το ιππικόν, συνεκρότησε την «ταξιαρχίαν Μπουντιέννυ», αυτεσχεδίασε τεθωρακισμένα τραίνα, και κατώρθωσε να αποσπάση απόφασιν του Ανωτάτου Σοβιέτ της Μόσχας διά την μέχρις εσχάτων άμυναν του Τσαρίτσιν, ως τότε ωνομάζετο το Στάλινγκραντ. Η επίθεσις του Ντενίκιν απέτυχε και το μέτωπον του διεσπάσθη, εις το αυτό ακριβώς σημείον εις ό έμελλε να διασπασθή το 1942 το γερμανικόν μέτωπον. Ο Ερυθρός Στρατός κατώρθωσε τότε να εισδύση μέχρι του Ροστώβ.Ο Χάλντερ όστις μετέφρασε και εμελέτησε το βιβλίον τούτο, διείδεν εις τας σελίδας του μίαν προειδοποίησιν της μοίρας. Υπενθυμίζεται ότι ο λευκορώσος στρατηγός διήλθε το υπόλοιπον της ζωής του ως θλιβερός εξόριστος, το δε Τσαρίτσιν   μετωνομάζετο   το   1925 εις Στάλινγκραντ.
Όλα τα ανωτέρω ετέθησαν υπ' όψιν του Φύρερ. Ο Χάλντερ του ανέπτυξε την κατάστασιν λεπτομερώς επί του χάρτου και ετόνισεν ότι ήτο επικίνδυνον να υποτιμάται ένας άνθρωπος των ικανοτήτων του Στά­λιν. Εάν ο πείσμων και πονηρός Γεωργιανός ευρίσκετο εις την αυτήν με την του 1919 θέσιν, ασφαλώς θα αντέδρα κατά τον αυτόν τρόπον. Η κρίσις θα εξέσπα όπωσδήποτε όταν οι Γερμανοί θα έφθανον εις τον Βόλγαν, και με όλην την καλήν θέλησιν, ήτο αδύνατον να αγνοηθούν τα ευπρόσβλητα σημεία της γερμανικής παρατάξεως. 
Το επί του μετώπου του Ντον βορειοανατολικόν πλευρόν της 6ης Στρατιάς, εκαλύπτετο υπό των δορυφόρων μεραρχιών, ενώ αι γερμανικαί μεραρχίαι εχρησιμοποιήθησαν διά την οργάνωσιν των ισχυρών αμυντικών συγκροτημάτων μεταξύ Ορέλ και Ντον καθώς και εις τον ισθμόν του Στάλινγκραντ. Ούτω, τα δύο πλευρά της προς Στάλινγκραντ ενεργείας εκαλύπτοντο υπό δυνά­μεων εις άς προείχον τα ουγγρικά και τα ρουμανικά στοιχεία.
Όταν ήρχισεν η προς Βόλγαν προέλασις, ακολουθηθείσα από τους πρώτους επί των ερειπίων της πόλεως αγώνων, παρέστη ανάγκη να αποσυρθούν από το μέτωπον του Ντον, αι μόλις εγκατασταθείσαι εκεί γερμανικαί  μεραρχίαι, διά να χρησιμοποιηθούν εις τον πόλεμον φθοράς της 6ης Στρατιάς. Περί τα τέλη Ιουλίου, η 8η Ιταλική Στρατιά, κατέλαβε με ελαφράς σχετικώς δυνάμεις, θέσεις επί ευρυτάτου μετώπου κατά μήκος του Ντον. Ο αντίπαλος επωφελήθη της ευκαιρίας δια να διευρύνη με μικράν σχετικώς προσπάθειαν το εις Ιλανσκάγια, σημείον συνδέσμου των Ιταλών μετά της 6ης Στρατιάς, προγεφύρωμα του. Ο Χίτλερ ηρκέσθη να αποστείλη εις το μέτωπον του Ντον τον στρατηγόν Βαρλιμόντ, δια να τον ενημέρωση επί της καταστάσεως. Εν τω μεταξύ το ρήγμα απεφράχθη υπό της 6ης Στρατιάς, χωρίς όμως και να κατορθωθή η εκείθεν του ποταμού απόρριψις του εχθρού. Ο Βαρλιμόντ όμως διεπίστωσε κατά την επιτόπιον επιθεώρησίν του, ότι απετέλει χίμαιραν η σκέψις καθ' ην θα ήτο δυνατή η καθ' όλην την διάρκειαν του χειμώνος διατήρησις του ευρύτατου εκείνου μετώπου με τας διατιθέμενας δυνάμεις. Εις τας απέραντους στέππας του Ντον, δεν υπήρχον δάση δια την κατασκευήν καταφυγίων, ούτε φυσικά υλικά διά την κατασκευήν μονιμωτέρων έργων.Ο στρατάρχης Αντωνέσκου επίσης, με την πείραν του παλαιού επιτελούς, πλειστάκις επέστησε την προσοχήν του Φύρερ, επί της αδυνα­μίας των 3ης και 4ης Ρουμανικών Στρατιών, η έλλειψις συγχρονισμένου υλικού, αντιαρματικών όπλων και βαρέος πυροβολικού των οποίων τας καθίστα ανικάνους προς αντιμετώπισιν επιθέσεως καλώς υποστηριζόμενης. Παρά ταύτα οι ανατεθέντες εις τας εξησθενημένας αυτάς μεραρχίας αμυντι­κοί επί του Ντον τομείς, υπελογίσθησαν βάσει των γερμανικών αμυντικών δεδομένων. «Ήτο φανερόν ότι υπό τας συνθήκας ταύτας, αι ρουμανικαί μεραρχίαι ησθάνοντο εαυτάς εκτεθειμένας, άνευ δυνατοτήτων αντιστάσεως εις εχθρικήν δια τεθωρακισμένων μέσων ενέργειαν. Ήτο παραλογισμός να αναμείνη τις από τας μεραρχίας εκείνας, άμυναν αντίστοιχον με την άμυναν των συγχρονισμένων και αρτίως εκπαιδευμένων γερμανικών μεραρχιών», γράφει ό στρατηγός Χάνς Ντόερ.
Ο Αρχηγός του ρουμανικού Κράτους, και οι στρατηγοί του μετώπου δεν ήσαν οι μόνοι οίτινες επέσυρον την προσοχήν του Χίτλερ επί ασθε­νών σημείων της διατάξεως και της ελλείψεως εφεδρειών.Ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου τον συνεβούλευσεν εγκαίρως να  αναστείλη την επίθεσιν, εν όψει της συνεχούς σκληρύνσεως εττί της οποίας προσέκρουον αμφότερα τα σκέλη της και των προαγγελτικών ση­μείων επικείμενης ρωσικής εναντίον του βορείου πλευρού επιθέσεως. Κόπος χαμένος ! Ο Χίτλερ ηδιαφόρει δι΄ όλα αυτά, περιεφρόνει τας αντιρρήσεις και δεν συγκατένευσεν εις την διάθεσιν των αναγκαιουσών δυνάμεων ει μη κατόπιν του καταστροφικού αποτελέσματος της μάχης του Στάλινγκραντ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου