Ο Στρατηγός Burius έχει πάρει σοβαρά το ρόλο του. Πιστεύει ότι η γαλλική στρατιωτική παρουσία θα είναι μακροχρόνια στο μεγάλο αυτό λιμάνι και μέσα στα πλαίσια ,έστω και διευρυμένα της Διοικητικής μέριμνας πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα που έχουν να κάνουν με την ψυχοσωματική υγείας των στρατιωτών που διοικεί . Η οργάνωση των οίκων ανοχής είναι μια αναγκαία διαδικασία και κρίνεται μάλλον επείγουσα.
Στις 2 /15 Φεβρουαρίου 1919 με ημερήσια διαταγή του(!) ο Στρατηγός είναι στην ευχάριστη θέση να γνωστοποιήσει στο στράτευμα ότι ο στόχος έχει επιτευχθεί. Με την ίδια διαταγή καλεί τις συμμαχικές διοικήσεις να γνωστοποιήσουν το γεγονός στους άνδρες των οποίων έχουν την ευθύνη.
Όσο σπουδαίος και αν είναι ο ρόλος των οίκων ανοχής εκστρατείας σε πολεμική μάλιστα περίοδο, ποτέ, από συστάσεως του ελληνικού κράτους κανείς δεν τόλμησε να διαφημίσει τις ευεργετικές τους επιπτώσεις μέσα από ημερήσιες διαταγές. Ο Συνταγματάρχης Τσολακόπουλος σε πραγματικά δύσκολη θέση απευθύνεται γραπτά στον Γάλλο Στρατηγό με τον οφειλόμενο σεβασμό .
Εις απάντησιν της από 2/2/εε Υμετέρας διαταγής λαμβάνω την τιμήν να αναφέρω ότι ο Ελληνικός στρατός δυστυχώς υπολείπεται πολύ του ευγενούς Γαλλικού στρατού ως προς τον πολιτισμόν. Εν ώρα μάλιστα πολέμου έχει την πρόληψιν να πιστεύει ότι εάν παρεκκλίνει και επ’ ελάχιστον του ηθικού νόμου , δεν θα έχει του θεού την βοήθειαν , εις την οποίαν ελπίζων επιτελεί θαυμάσιος πάντοτε το εαυτού καθήκον . Επειδή δε ωσαύτως θεωρεί και την ημερησίων διαταγών ως ιερόν βιβλίων , εάν η εν λόγω Υμετέρα διαταγή τεθεί εν αυτή, υπάρχει φόβος να θεωρήσει τούτο βεβήλωσαν των ιερών του και τότε ουδείς δύναται να υπολογίσει τα αποτελέσματα . Παρακαλώ όθεν Υμάς , ίνα εκτιμώντας την σοβαρότητα των λόγων τούτων , με απαλλάξατε της υποχρεώσεως ταύτης, ίνα μη αντί ωφελείας υποστώ κλονισμών το ηθικόν των ανδρών μου , περί της υγείας των οποίων ελήφθησαν όλα τα μέτρα .
Χ Τσολακόπουλος Ρέμπελος.
Παρά τις εκ των υστέρων προσπάθειες να εξιδανικευτούν οι σχέσεις Γάλλων και Ελλήνων κατά τη διάρκεια της περιπέτειας στην Ουκρανία το κλίμα της συνεργασίας δεν έπαψε ποτέ να είναι βαρύ και η καχυποψία αμοιβαία. . Μπορεί να λεχθεί ότι σε κάποιο αρκετά μεγάλο βαθμό επικρατούσε μια έρπουσα ψυχολογία των «Νοεμβριανών»[1] και κάτι τέτοιο θα μπορούσε να δικαιολογηθεί από το γεγονός ότι οι μνήμες ήσαν νωπές όσο νωπό ήταν και το αίμα που είχε χυθεί και από τα δύο μέρη[2]. Ο Burius εξακολουθεί να αντιμετώπιζε τον Έλληνα Συνταγματάρχη με υπεροψία αλλά και ο Συνταγματάρχης δεν τον αφήνει σε ησυχία.Κάθε στραβό και ανάποδο που πέφτει στην αντίληψή του γίνεται αναφορά και διαμαρτυρία. Σε όσους τον συμβουλεύουν να νερώσει το κρασί του πριν οι Γάλλοι τον σύρουν στο στρατοδικείο απαντά « Ποιος αδειάζει να ασχοληθεί και μ αυτά; » Στη γλώσσα του στρατιώτη οι λέξεις είναι διαφορετικές αλλά το νόημα είναι ακριβώς το ίδιο.
Η τροφοδοσία του στρατεύματος σχεδόν ένα μήνα μετά την άφιξη του 34ου Συντάγματος στην Οδησσό εξακολουθεί να παρουσιάζει προβλήματα και κάθε άλλο παρά ικανοποιητική μπορεί να θεωρηθεί. Τα προβλήματα γεννούν καινούργια προβλήματα . Οι ελλείψεις τώρα διαδέχονται τις παραλήψεις και η τόσο διαφημισμένη Ελληνική βάση Οδησσού απαραίτητη προϋπόθεση για μια αποτελεσματική Διοικητική μέριμνα όχι μόνο δεν λειτουργεί αλλά δεν έχει ακόμα συσταθεί[3]. Ο Έλληνας στρατιώτης κάνει τις συγκρίσεις και δικαιολογημένα διαμαρτύρεται. Ο Τσολακόπουλος που παρατηρεί με άγρυπνο μάτι τα όσα συμβαίνουν συντάσσει αναφορές , διαμαρτύρεται με τη σειρά του και καταγγέλλει. Το ποτήρι έχει πια ξεχειλίσει και στις 3/16 Φεβρουαρίου 1919 στρέφει τις διαμαρτυρίες του προς την ίδια την Γαλλική Μεραρχία. .
Προς την 156 Γαλλική Μεραρχίαν Ενταύθα
Η Γαλλική επιμελητεία αναλαβούσα να δίδει κρέας εις τον ελληνικόν στρατόν δίδει ότι περισσεύει και όταν θέλη χωρίς να καθιστά τούτο γνωστόν εις την αρμοδίαν Ελληνικήν Υπηρεσίαν να λαμβάνη τα μέτρα της. Λαμβάνω την τιμήν να σας παρακαλέσω να με ειδοποιήσετε αν προτίθεσθε να διατάξητε ανελλιπώς την τροφοδοσίαν του Ελληνικού Στρατού, όστις υπέρ πάντα άλλον καταπονείται ενταύθα και τον οποίον σπουδαίως επηρεάζει η μέγιστη διαφορά του κλίματος , δια να λάβω τα μέτρα μου υπέρ του στρατού , τον οποίον μου ενεπιστεύθησαν……
Η προειδοποίηση κρύβει πίσω της μια απειλή που οι Γάλλοι δεν μπορούν να αγνοήσουν .Διαβεβαιώνουν ότι η κατάσταση ομαλοποιείται και για να εξευμενίσουν τον Έλληνα Συνταγματάρχη αφήνουν αυθημερόν να φτάσουν στα χέρια του οι προερχόμενες από την Χερσώνα αναφορές του Ι/34, αναφορές που προφανώς μέχρι τότε κάποιος τις κρατούσε φυλακισμένες σε κάποιο συρτάρι. Είναι η πρώτη φορά που από την αναχώρησή του και μετά το Ελληνικό Τάγμα δίνει σημεία ζωής .
Ο Τσολακόπουλος έχει έναν ακόμα λόγο να είναι αγανακτισμένος από την γαλλική συμπεριφορά . Παρά τις διαμαρτυρίες του και τις αναφορές του το 2/34 Τάγμα εξακολουθεί να μαραζώνει από την εξάντληση στον πιο επικίνδυνο τομέα της πόλης ανάμεσα στο λιμάνι και το προάστιο του Περεσίς. Η Γαλλική Διοίκηση κωφεύει στις εκκλήσεις του Έλληνα Διοικητή και όταν δεν κωφεύει δίνει αόριστες υποσχέσεις. Ο Τσολακόπουλος για μια ακόμη φορά παίρνει πρωτοβουλία να παρακάμψει την Γαλλική Διοίκηση . Με επείγουσα διαταγή του ζητά από το 3/34 Τάγμα να αποδεσμεύσει το κατάκοπο 2/34 αναλαμβάνοντας στη θέση του, την φρούρηση του τόσο επικίνδυνου τομέα . Η κίνηση αυτή δεν περνά απαρατήρητη από τους Γάλλους.
Ο Burius που έχει ήδη μια γεύση από το «βιογραφικό» του Έλληνα Συνταγματάρχη πιο γνωστός σαν Ρέμπελος παρά σαν Τσολακόπουλος μεθοδεύει με προσοχή την επόμενη κίνησή του. Για την ώρα προέχει η αποστολή των μεταγωγικών του Ι/34 στην Χερσώνα.
Πριν περάσουν όμως 24 ώρες οι Γάλλοι επιχειρούν το δικό τους αντιχτύπημα..
Στις 7/20 Φεβρουαρίου ο Burius με επείγουσα διαταγή της 156ης Μεραρχίας ζητά από το ΙΙ/34 το Τάγμα που ο Τσολακόπουλος είχε αποσύρει για ανάπαυση και ανασύνταξη να φορτωθεί τις αποσκευές του και να συγκεντρωθεί στον Σιδηροδρομικό Σταθμό προς άμεση αναχώρηση.
Οι Γάλλοι έχουν αποφασίσει. Το ΙΙ/34 θα αποτελέσει την ραχοκοκαλιά ενός καινούργιου μικτού στρατιωτικού αποσπάσματος που στα χαρτιά έχει ήδη οργανωθεί και έχει τεθεί κάτω από τις διαταγές Γάλλου Αντισυνταγματάρχη που τον λένε Ζαι ( Geay) . Άγνωστος ο σκοπός ,επτασφράγιστο μυστικό η κατεύθυνση. Κανείς δεν μπορεί να πει κάτι συγκεκριμένο και ο ίδιος ο Διοικητής του 34ου Συντάγματος Τσολακόπουλος κολυμπά στην άγνοια. Είναι αλήθεια ότι από το πρωί ακούγονται περίεργες φήμες στην Οδησσό. Μιλούν για μια πανωλεθρία Γάλλων στον σταθμό της Βονιτσέφσκα 180 χιλιόμετρα Βόρειο-ανατολικά. Φαίνεται ότι κάποιο απόσπασμα έπεσε σε ενέδρα των Μπολσεβίκων και οι Γάλλοι υποχρεώθηκαν να υποχωρήσουν με μεγάλες απώλειες. Πιθανότατα η αποστολή του αποσπάσματος έχει να κάνει με τη τραγωδία στο βορρά.
Ο Ρέμπελος εταράχθηκε νευρικά και σηκώθηκε ορθός .Τι κατάστασις είναι αυτή; είπε. Εσκόρπισαν όλο μου το Σύνταγμα δεξιά και αριστερά και ούτε μας λένε καν που είναι τα τμήματά μας. Κατέβηκε αμέσως κάτω και πήγε μόνος του στο στρατηγό και του είπε καθαρά : «όπως σκορπίζομε τας δυνάμεις μας δίχως άλλο θα πάθωμε ό,τι και οι Ρώσσοι αξιωματικοί!» Ο Στρατηγός έμεινε άναυδος . Ως τόσο η διαταγή εδόθηκε και έπρεπε να εκτελεστή….Δεν μας ηξίωναν τόσης προσοχής. Μόνον το αίμα μας τους εχρειάζετο για να γλιτώνουν το δικό τους! Ας είναι. [4]
Ύστερα από μία ολονύκτια πορεία με το σιδηρόδρομο ακολουθώντας βόρεια κατεύθυνση το απόσπασμα Ζαι (Geay) περνά τη σιδερένια γέφυρα του Τιλιγκιούλ και κάνει μια πρώτη στάση στον Σταθμό της Μπερεζόφκα. Η στάση είναι ολιγόωρη τόσο όσο χρειάζεται για να αποβιβαστούν οι δυνάμεις εκείνες που έχουν ορισθεί σαν φρουρά της πόλης.[5] Στη συνέχεια το τραίνο με τον κύριο όγκο του αποσπάσματος προωθείται ακόμη πιο βόρεια στο Βασιλίνοβο. Τουλάχιστον για την ώρα το Βασιλίνοβο αποτελεί το πλέον προωθημένο σημείο της γαλλικής παρουσίας προς Βορρά.
Το Βασιλίνοβο περισσότερο χωριό παρά κωμόπολη βρίσκεται δεξιά του σιδηροδρομικού σταθμού μέσα σε ένα λάκκο . Τα σπίτια μακριά το ένα από το άλλο όλα ισόγεια δεν χωρίζονται από δρόμους αλλά από πλατείες όπου και η παραμικρή βροχή τις μετατρέπει σε βούρκο. Αριστερά του σταθμού την μονοτονία της στέπας διακόπτουν χωματένια ομαλά υψώματα όπου εκεί σπεύδουν να εγκατασταθούν τα παρατηρητήρια του πυροβολικού. Σ αυτόν τον παράδεισο του θεού κατασκηνώνει ο Έλληνας στρατιώτης. Κοιτά γύρω-γύρω τον ορίζοντα που κυκλώνει την απέραντη πεδιάδα και ρωτά
«-Κατά που πέφτει η θάλασσα κ. λοχαγέ;»
Την ίδια ημέρα που οι συμμαχικές δυνάμεις προωθούνται στο Βασιλίνοβο στο Νικολάγιεφ παρατηρείται και πάλι έντονη κινητικότητα. Ένα γερμανικό τάγμα έχει πάρει διαταγή να προωθηθεί με κατεύθυνση το Αποστόλοβο μια πόλη που βρίσκεται μόλις 50 χιλιόμετρα από τη Χερσώνα. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο εχθρός έχει ήδη προωθηθεί με ισχυρές δυνάμεις. Αν οι πληροφορίες αληθεύουν και το Τάγμα έρθει σε επαφή με τον εχθρό οφείλει να υποχωρήσει αμέσως δίχως να εμπλακεί σε μάχη. Οφείλει απλά να επιβραδύνει τη προέλασή του καταστρέφοντας πίσω του τις γέφυρες του Ινγκουλέτς και του Βισούν.
Οι επιπτώσεις που έχουν πάνω στους Έλληνες στρατιώτες όλοι αυτοί οι Γαλλικοί αυτοσχεδιασμοί μετατρέπουν τον Ρέμπελο σε ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί Ακριβώς την επομένη αγανακτισμένος για όλα όσα συμβαίνουν γύρω του απευθύνεται εγγράφως στην Διοίκηση της 2ης Μεραρχίας, που εξακολουθεί να παραμένει ακόμα (άγνωστο γιατί) στην Σκάλα Σταυρού Χαλκιδικής
Εν Οδησσώ τη 8 Φεβρουαρίου 1919
Το 34 Πεζ. Σύνταγμα
Προς
Την ΙΙ Μεραρχία
Λαμβάνω την τιμή να αναφέρω ότι χθες κατόπιν επειγούσης διαταγής της 156ης Γαλ .Μεραρχίας ανεχώρησε εις άγνωστη διεύθυνση και το Β Τάγμα μου άγνωστον προς τίνα σκοπό. Ούτω παραμένω ενταύθα με το Γ μόνο Τάγμα μου , το οποίο κατέχει την γραμμή της αντιστάσεως εις την ΝΑ παρυφή της πόλεως επί μήκους άνω των 20 χιλιομέτρων με την ευθύνη της εξασφαλίσεως της τάξεως του ημίσεως της πόλεως της Οδησσού του μάλλον επικινδύνου. Οι άνδρες καταπονούνται και ευρίσκονται διαρκώς εν κινδύνω. Δυσφορούν πολύ μη βλέποντες άλλον στρατό συμμαχικό , ή Ελληνικό να έρχεται, και θεωρούν εαυτούς εγκαταλελειμμένους.
Ενταύθα δεν υπάρχει ούτε ενός λόχου δύναμις Γαλλική και η κατάστασις εν τη πόλει είναι εις άκρον επικινδύνως επαναστατική. Και ενώ τοιαύτη είναι η κατάστασις ενταύθα και οι μπολσεβίκοι ευρίσκονται εις μικράν σχετικώς από της πόλεως απόστασιν, οίτινες είναι πολυάριθμοι και κατέστρεψαν εν τμήμα γαλλικόν, το οποίον μεταβαίνει το Τάγμα μου να βοηθήση φαίνεται ουδεμία πρόνοια σοβαρά ανάλογος της καταστάσεως λαμβάνεται και τα πάντα βαίνουν μοιραίως και τυχέως.
Δεν έχω καμμίαν είδησιν,περί τμημάτων μου, άτινα διαθέτει η Γαλλική Διοίκησις εις μεγάλας εντεύθεν αποστάσεις, χωρίς να μου λέγη προς τίνα σκοπόν αποστέλλονται και δια πόσον χρόνον. Ούτε έχω πλέον καμμίαν διοίκησιν, ή επικοινωνία μετ΄αυτών .Οι Ταγματάρχαι δεν γνωρίζουν τι έχουν να εκτελέσουν και ουδεμία τάξις υπάρχει ουδαμού. Ο τρόπος της διοικήσεως των Γάλλων προς τον ημέτερον στρατόν είναι αντιστρατιωτικώτατος και περιφρονητικός μάλλον , ενώ είνε βέβαιον ότι μόνον με το γόητρον και την αξίαν του ολίγου στρατού μας ενταύθα κρατούνται έτσι . Διότι όλος ο κόσμος πάσης εθνικότητος και κυρίως οι Ρώσσοι είνε κατηγανακτησμένοι κατ΄αυτών ένεκα των αφαντάστων καταχρήσεων, αίτινες γίνονται .Ηδη δύναμαι να είπω ότι μου διέλυσαν το Σύνταγμα και ουδεμία δύναμις πλέον ευρίσκεται ενταύθα να επιβάλη την τάξιν και να προστατεύση την πόλιν.
Ευρισκόμεθα εις την διάκρισιν εν πάση στιγμή των ρωσσικών ορδών, αίτινες κατασφάζουν πάντα μη ληστήν, μη παράφρονα και αξιωματικόν. Αποστέλλονται τμήματα του στρατού μας εις τας θέσεις τας κατεχόμενας υπό επαναστατών προς προμήθειαν καυσοξύλων και τροφών δια διαφόρους ακατονοήτους δι΄εμέ λόγους με μίαν ξηράν και περιφρονητικήν διαταγήν τάχα στρατιωτικήν, αλλά πολύ ύποπτον.
Ουδέποτε μοι εδόθη σαφής και στρατιωτική αληθώς διαταγή, ούτε διεφωτίσθην από τους αρμοδίους περί της καταστάσεως, την οποίαν όμως διακρίνω σαφώς ότι δεν είνε ποσώς καλή.Ουδέν μέτρον λαμβάνεται σοβαρόν εν τη πόλει, ένθα όλαι αι αρχαί και τα διάφορα λεγόμενα στρατεύματα και αστυνομία οργιάζουν και πολλάκις υπερβάλλουν τα κακοποιά στοιχεία, τα οποία προστατεύουν κινούντα την περιφρόνησιν.
Ουδέν δικαστήριον ή Στρατοδικείον λειτουργεί. Πλήρης αναρχία. Δια μίαν έτι φορά διαμαρτύρομαι δια την κατάστασιν ταύτην και παρακαλώ θερμώς να ληφθώσι σύντονα μέτρα υπέρ του στρατού μας, όστις είναι ανάξιος τοιαύτης τύχης. Έφθασα εις το σημείον πέρα του οποίου θα σκεφθώ , εάν πρέπη τυφλώς να υπακούω εις ασαφείς, επικινδύνους και υπόπτους διαταγάς ανθρώπων μη γνωριζόντων τι κάμνουν και τι θέλουν .Θα σκεφθώ πλέον πώς να αποθάνω και εγώ και εκείνοι , που μου ενεπιστεύθητε και έχω ακόμη κοντά μου αντίμως και με αντάξιον του Ελληνικού Έθνους και του στρατού τρόπον. Εάν αυτό που γίνεται, είναι πολιτική (που δεν πιστεύω) είνε άτιμον και δεν θα το εννοήσω ποτέ. Παρακαλώ να μου σταλούν επειγόντως μέγας αριθμός φυσιγγίων μάνλιχερ δι όπλα και πολυβόλα δια να εφοδιάσω τμήματα επακριβώς εις τας κατεχομένας υπ αυτών θέσεις δια μακράν άμυναν. Εφοδιάσας δι επαρκούς αριθμού φυσιγγίων τα αναχωρήσαντα Τάγματα, έμεινα με ελάχιστον αριθμόν φυσιγγίων σχετικώς. Οι Γάλλοι φεύγουν ενταύθα πολυάριθμοι , διότι δικαιούνται, ως λέγουσι, αδειών , ενώ οι μέχρι του 1909 ημέτεροι οπλίται ενταύθα δεν απελύθησαν έτι, αφού αι κλάσεις των , ως μανθάνω , απελύθησαν, όπερ γνωρίζουν επίσης και οι οπλίται ούτοι και το φέρουν δικαίως βαρέως. .Χρήματα δεν έχω πλέον ούτε λεπτόν . Ο μισθός του Ιανουαρίου δεν εδόθη πλήρης εις τους; Αξιωματικούς έχοντας τόσα έξοδα ενταύθα. Εζήτησα προσωρινώς χρήματα από την Γαλλικήν Μεραρχίαν και μου απήντησαν κατόπιν παραστάσεων νέων μετά δέκα ημέρας να λάβω από το Ελληνικόν Προξενείον, εις το οποίον δανείζω καυσόξυλα, που δεν δύναται να έχη!
Εννοώ κάλλιστα τα εθνικά συμφέροντα δια τα οποία τοσάκις έχυσα το αίμα μου και δια τούτο υπέμεινα μέχρι αυτού του αξιοθρηνήτου σημείου .Αλλά δεν αντέχω πλέον .Εάν δεν σταλή άλλος ελληνικός στρατός ενταύθα, παρακαλώ να με αντικαταστήσετε’ διότι φοβούμαι μήπως κάμμω καμμίαν ζημίαν. Άλλωστε και η υγεία μου είναι πολύ κακή πλέον. Εδοκίμασα όλας τας πικρίας. Φθάνει.[6]
Για να φτάνει ένας μπαρουτοκαπνισμένος αξιωματικός σαν τον Τσολακόπουλο σε σημείο να πνίγεται από την απελπισία για τα όσα βλέπει γύρω του τα πράγματα είναι περισσότερο δυσάρεστα από ότι φαίνονται μέσα από τις γραμμές. Δυστυχώς ο Διοικητής του Α Σώματος Στρατού Νίδερ είναι πολύ μακριά για να δει και να αντιδράσει. Αντιδρά όμως με ετοιμότητα το Γενικό Στρατηγείο. Μέχρι την έκδοση της από 21/2/19 Διαταγής του με βάση την οποία ο Τσολακόπουλος οφείλει να παραδώσει την διοίκηση του Συντάγματος στον Πέτρο Καρακασσώνη η απόσταση δεν είναι μεγάλη.
.........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
Στις 11/24 Φεβρουαρίου ο Συνταγματάρχης Τσολακόπουλος λαμβάνει τα πρώτα νέα για την τύχη του 2ου Τάγματος όχι τόσο από τις ξερές αναφορές όσο και από τις λεπτομέρειες που μόνο η ιδιωτική αλληλογραφία προσφέρει. Αφού έφτασαν στις 8 του μήνα στη Μπερεζόφκα όπου εγκατέστησαν σαν φρουρά ένα λόχο με διμοιρία πολυβόλων βρίσκονται τώρα στο Βασιλίνοβο 140 χιλιόμετρα μακριά από την Οδησσό. Κανείς δεν γνωρίζει ,κανείς δεν μπορεί να φανταστεί τον πραγματικό σκοπό της αποστολής πέρα από την αόριστη διαταγή που αποβλέπει στην αναχαίτιση των μπολσεβίκων[7]. Όμως μέχρι τώρα ο εχθρός δεν καταδέχεται να εμφανιστεί και αυτοί είναι καταδικασμένοι να τον περιμένουν με τα χέρια σταυρωμένα. Οι Έλληνες αξιωματικοί σε ένα πράγμα συμφωνούν απόλυτα και δίχως τον παραμικρό δισταγμό. Με τέτοιους στρατιωτικούς σχεδιασμούς μάχες δεν κερδίζονται.
Στις 13/26 Φεβρουαρίου ο Τσολακόπουλος γράφει ένα ακόμη γράμμα που αυτή τη φορά απευθύνεται στον αδελφικό του φίλο Συνταγματάρχη Κατεχάκη[8] τον Καπετάν Ρούβα του Μακεδονικού αγώνα που προΐσταται της Ελληνικής αποστολής στην Κωνσταντινούπολη.
Αγαπητέ Γιώργο.
Διατί δεν απαντάς εις τας σπουδαιοτάτας προς σε ανακοινώσεις μου και τα παράπονά μου; Προς θεού πως θέλετε να συγκρατήσω αυτόν τον ατυχή στρατόν μας ενταύθα, αφού πλείστοι εκ τούτων ανήκουν εις τας μέχρι τας ηλικίας του 1909 κλάσεις των οποίων οι ομήλικες απελύθησαν εν Ελλάδι και το γνωρίζουν αυτό εδώ;
Πώς να τους συγκρατήσω , που οι Γάλλοι μη έχοντας πλέον στρατόν ενταύθα , παρά στρατηγούς διά να εκδίδουν διαταγάς παραδόξους και να διασκορπίζουν τον ατυχήν Ελληνικόν στρατόν εις τα επικίνδυνα και απομεμακρυσμένα σημεία δια διαφόρους λόγους χωρίς να δύναμαι και εγώ ούτε να τους έχω μαζύ μου ,ή να επικοινωνώ μετ΄αυτών και τους συγκρατώ δια της επιρροής μου, ήν επ' αυτών εξασκώ .Πως να τους συγκρατήσω , που βλέπουν τους Γάλλους να τρώγουν πολυτελώς και εις αυτούς να δίδεται (και ουχί πάντοτε) ένα κομμάτι κρέας σαν να είνε σκυλιά και η διάκρισις αυτή εξασκεί κακίστην επιρροήν επί του πνεύματός των;
Πώς να βελτιώσω την κατάστασίν των, αφού από πολλού είνε γνωστόν ότι δεν έχω χρήματα και οι αξιωματικοί έτι δεν έλαβον τον μισθόν του Ιανουαρίου ουδείς δε δε προσέχει εις τας σπουδαίας μου ταύτας παραστάσεις;
Πως να τους συγκρατήσω, που βλέπουν ότι έφυγαν όλοι οι Γάλλοι με άδειαν; Ο Θεός να βάλη το χέρι Του και να μας βοηθήση να πεθάνωμεν σαν καλοί στρατιώτες.
Αυτό όμως δεν θα πη ότι η εγκατάλειψις αύτη δύναται να δικαιολογηθή δι΄οιονδήποτε λόγον.
Η γενική κατάστασις και η παντελής έλλειψις άλλων στρατιωτών εκτός του 34ου πεζ Συντάγματος Ελληνικού εις όλην την Ουκρανίαν εξασκεί απειλητικήν επιρροήν επί της πειθαρχίας των στρατιωτών μας. Εάν εις ταύτας προσθέσης και τα δίκαια παράπονα των απολυθεισών ηλικιών, αίτινες είναι ενταύθα , την έλλειψιν αλληλογραφίας, την έλλειψιν χρημάτων , τον διασκορπισμόν των τμημάτων , την παντελή άγνοιαν της γλώσσης από όλους γενικώς ,την οικτράν κατάστασιν ενταύθα , την απερίγραπτον ακρίβεια ν και χίλια άλλα ακόμη, τα οποία λησμονώ, εκτός των μεγίστων κόπων , εις ους υποβάλλονται πάντες οι ατυχείς στρατιώται μας, , θα έχης μίαν μικράν εικόνα της καταστάσεως.
Κάμνω ότι δύναμαι, αλλά είμαι βέβαιος ότι αν η κατάστασις αύτη εξακολουθήση , θα έχωμεν οικτρόν τέλος.
Εάν θελήσω να διορθώσω κάτι , θα έλθω εις σύγκρουσιν με τους Γάλλους στρατηγούς και τότε φοβούμαι να μη ζημιωθούν τα πολύτιμα εθνικά μας συμφέροντα, διά τα οποία τοσάκις έχυσα το αίμα μου. Γράψε μου, αδελφέ δύο λέξεις να με διαφωτίσης περί της καταστάσεως.Είνε φοβερά η θέσις μου και η ευθύνη μου.Δεν ηξεύρω πλέον τι να κάμω.Είναι η τελευταία αύτη παράκλησίς μου Γιώργο . Θα κλείσω πλέον τα μάτια μου και θα κάμω ό,τι με φωτίση ο Θεός. Μα είνε φοβερόν . Επέπρωτο εις την δύσιν του βίου μου να κενώσω το πικρότερον ποτήριον. Δεν αγαπώ την ζωήν΄αυτό είνε γνωστόν , αλλά δεν ευρίσκω πως να αποθάνω όπως μου αρμόζει και να προστατεύσω αυτόν τον κόσμον, τον οποίον μοι ενεπιστεύθησαν και ο οποίος προσατενίζει προς εμέ ως προς Θεόν. Τί να τους κάμω; Δεν είνε δυνατόν να φαντασθής πόσον είνε φρικτή η θέσις μου.Είνε αδύνατον να σου την περιγράψω κατά τόσούτούτω μάλλον , καθ΄όσον είμαι αυτήν την στιγμήν βαθύτατα λυπημένος ένεκα υπηρεσιακών λόγων , τους οποίους θα ιδής εις γράμματα και έγγραφα των απομεμακρυσμένων τμημάτων. Από το Α ΄Τάγμα τόσον καιρόν τώρα δεν έχω είδησιν του.Μήπως έχω είδησιν και εγώ και οι στρατιώται μου από τα σπίτια μας;Μήπως γνωρίζομεν τι γίνεται εκεί κάτω;.......
Οι στρατιώται μας βλέπουν διαρκώς προς την θάλασσαν!
Ευτυχεί τουλάχιστον η Πατρίς;
Οδησσός 13-2-1919
Σε καταφιλώ αδελφικώτατα
Χρίστος Τσολακόπουλος Ρέμπελος
Συν/ρχης Πεζικού [9]
Ο Κατεχάκης είναι «Αμυνίτης» αλλά αυτό δεν τον κάνει να ξεχνά ότι πάνω από όλα είναι στρατιώτης. Ξέρει να μιλά και να καταλαβαίνει άριστα τη γλώσσα του Στρατιώτη. Γνωρίζει τον Τσολακόπουλο. Έχει πολεμήσει μαζί του σε δύσκολους καιρούς. Έχει απόλυτη εμπιστοσύνη στα λόγια του. Από την πλευρά του όλο αυτό τον καιρό από την Κωνσταντινούπολη , δίνει τον δικό του αγώνα συντάσσοντας αιχμηρές αναφορές για τη κατάσταση του στρατού και για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Ξέρει ότι ο Τσολακόπουλος έχει δίκιο. Καταφέρνει να προωθήσει τις διαμαρτυρίες του παλιού του συμπολεμιστή μέχρι το γραφείο του ίδιου του Βενιζέλου που αγνοεί ότι ο Νίδερ βρίσκεται ακόμα στην Ελλάδα και …..διοικεί το Α Σώμα Στρατού εξ αποστάσεως.
Μπροστά σ΄αυτή την αποκάλυψη , η αντίδρασή του κ. Προέδρου είναι άμεση. Ένα επείγον μήνυμα ταξιδεύει μέσω του Υπουργείου Στρατιωτικών με παραλήπτη τον Αρχηγό Στρατού Παρασκευόπουλο. Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας, διά του Παρασκευόπουλου «παρακαλεί» τον Στρατηγό Νίδερ τον να μεταβεί αμέσως στην Οδησσό[10] και να αναλάβει (επιτέλους) τα καθήκοντά του.
Ακριβώς την επομένη[11] ο Αρχηγός Στρατού Παρασκευόπουλος με αξιοσημείωτη ταχύτητα απευθύνεται στον κ Υποστράτηγο για να του γνωστοποιήσει την επιθυμία του Βενιζέλου. Διακριτικά και για να αποφευχθούν καινούργιες καθυστερήσεις έχει φροντίσει να κλείσει θέση με το ατμόπλοιο της 5ης τρέχοντος δια Οδησσόν.
..........................................................................................................
Στις 14/27 Φεβρουαρίου ο Τσολακόπουλος φανερά ανήσυχος για τα όσα γράφουν οι εφημερίδες και μην έχοντας νέα από το Τάγμα στην Χερσώνα απευθύνεται και πάλι στη διοίκηση της 156ης Γαλλικής Μεραρχίας.
Από τριών ημερών, ως μανθάνω εκ των εφημερίδων , γίνεται μάχη εν Χερσώνει ένθα το Α Τάγμα μου. Παρακαλώ ίνα ευαρεστούμενος μι δώστε σχετικός πληροφορίας περί της δράσεως και της ήδη καταστάσεως του Τάγματός μου ίνα μεταδώσω ταύτας εις εκείνους που αγωνιούν δια τους μαχόμενους.
Πολυάσχολη η Γαλλική Διοίκηση απαντά με σιωπή.[12].
..............................................................................................................................................................
Υποσημειώσεις έκτου κεφαλαίου.
[1] Στις 18 Νοεμβρίου /9 Δεκεμβρίου ο Γάλλος Ναύαρχος Νταρτιζ ντι Φουρνιέ προωθεί γαλλικά αγήματα στη πόλη των Αθηνών που εξακολουθεί να είναι ακόμα πρωτεύουσα του Ελληνικού Βασιλείου. Το αποτέλεσμα είναι αναμενόμενο. Τα γαλλικά αγήματα συγκρούονται με ελληνικά στρατεύματα της 2ης Μεραρχίας που υπεράσπιζαν την Πρωτεύουσα. Φονικές μάχες λαμβάνουν χώρα στο Ρουφ, στο Στάδιο και στα υψώματα του Αστεροσκοπίου την ώρα που τα γαλλικά πολεμικά βομβαρδίζουν το ιστορικό κέντρο. Ταπεινωμένοι οι Γάλλοι από μια αντίσταση της οποίας την έκταση δεν είχαν υπολογίσει καταμετρούν τις απώλειές τους και παίρνουν τον δρόμο για τα πλοία . Ο απολογισμός εκείνης της ημέρας με 57 νεκρούς και 154 τραυματίες είναι τραγικός. .Από τη Θεσσαλονίκη ο Βενιζέλος αναγκάζεται να κηρύξει έκπτωτο του θρόνου του τον Βασιλιά Κωνσταντίνο και οι Αγγλογάλλοι προετοιμάζουν τη ρεβάνς. Ότι δεν κατάφεραν με τα όπλα επιχειρούν να το καταφέρουν με άλλα δραστικότερα μέτρα πίεσης ανάμεσα στα οποία ο οικονομικός αποκλεισμός που μοιραία καταδικάζει σε πείνα και αθλιότητα τον πληθυσμό. Η δράση φέρνει αντίδραση . Καινούριες απώλειες των Γάλλων καταγράφονται στα ελληνοελληνικά σύνορα ανάμεσα στο κράτος των Αθηνών και το Κράτος της Θεσσαλονίκης και οι Σενεγαλέζοι κοντά στη Κατερίνη θα επαναλαμβανουν με τρόμο για πολύ καιρό το όνομα Τσόντος Βάρδας, του παλιού Μακεδονομάχου.
[2] Εντονότατη ήταν η φημολογία στην Ελλάδα του 1919 ότι οι Γάλλοι αξίωσαν από την κυβέρνηση Βενιζέλου να αποστείλει στην Ουκρανία το Α Σώμα Στρατού για να κλείσουν μακρυά από τα αδιάκριτα βλέμματα τους λογαριασμούς τους με τους φιλομοναρχικούς που υπηρετούσαν σ΄ αυτό. Αυτό το πνεύμα της αμοιβαίας καχυποψίας διατηρήθηκε , παρά τα επίσημα ανακοινωθέντα σε όλη την διάρκεια της εκστρατείας στην Ουκρανία . Φαίνετα ότι από ένα σημείο και μετά οι Γάλλοι δεν έκαναν διάκριση ανάμεσα σε βασιλικούς και Βενιζελικούς και εφάρμοσαν μια απαξιωτική τακτική ενιαία για όλους τους έλληνες στρατιώτες. Ο Πλαστήρας μάλιστα καταγράφει ένα περιστατικό που δίνει ανάγλυφο το πνεύμα αυτής της γαλλο-ελληνικής συνεργασίας. «Ο γάλλος όμως στρατηγός (Borius) εξελάμβανε τον ελληνικόν στρατόν ως αποικιακόν τμήματης στρατιάς του , και έκρινεν καλόν, το απόγευμα όταν οι ιπποκόμοι μετέφερον συγκεντρωμένα τα άλογα προς πότισμα , να στείλη ένα γαλλικό τμήμα και να αρπάση διά της βίας όλα τα άλογα του συντάγματος και εκείνα ακόμη που είχαμε ως λάφυρα από τας μάχας .Όταν μου ανήγγειλαν το πράγμα έγινα έξω φρενών και διέταξα το σύνταγμα να πάρη τα όπλα.Για να ξεθυμάνω άρχισα να υβρίζω το σύμπαν. Την στιγμή εκείνη έτυχε να περνά μπροστά μας ένα έφιππο γαλλικό τμήμα περί τα 80 άλογα με επικεφαλής έναν υπολοχαγό.Διατάσσω αμέσως την κατάσχεσι του τμήματος αυτού κατεβάζοντες διά της βίας τους γάλλους στρατιώτας οι εύζωνοι. Ο γάλλος υπολοχαγός έκπληκτος διά το γεγονός ήρχισε να διαμαρτύρεται εντόνως. Του συνέστησα εντονώτερον να πάη να πη στον στρατηγό του ότι ο ελληνικός στρατός δεν είνε αποικιακόν τμήμα γαλλικού στρατού αλλά είνε στρατός συμμάχου κράτους που ήλθε να πολεμήση και μάλιστα χωρίς κανένα ιδιαίτερο συμφέρον» Δέλτα Πλαστήρας Αναμνήσεις σελ 50
[3] Μόλις στις 28/2/19 ο Αρχηγός Στρατού Λ. Παρασκευόπουλος θα εκδώσει διαταγή ιδρύσεως της Βάσεως με επικεφαλής τον Συνταγματάρχη Πεζικού Γονατά Στυλιανό.
[4] Π.Φωστίνης Προαναφερόμενο έργο σελ 154
[5] Ο 6/34 Λόχος του Υπολοχαγού Παπαζαχαρίου, ένας λόχος Ζουάβων και δύο γαλλικοί ουλαμοί ορειβατικού πυροβολικού.
[6] Π. Φωστίνης Προαναφερόμενο έργο σελ 155-7
[7] Τουλάχιστον στην αρχή η Βασική ιδέα του Ντ Ανσελμ περιοριζόταν απλά στη κάλυψη του σιδηροδρομικού δικτύου Οδησσός Λεμβέργη και Οδησσός Μόσχα.
8] Γεώργιος Κατεχάκης (1881-1938) Ελληνας στρατιωτικός
[9] Φωστίνης Προαναφερόμενο έργο σελ162-64
[10] ΓΕΣ/ΔΙΣ Προαναφερόμενο έργο σελ 327-8
[11] Το έγγραφο του Γενικού Στρατηγείου έχει ημερομηνία 2/3/19.
Σχετικά ο Νίδερ αναφέρει:
"Την 5 Μαρτίου επανήλθον εις την εν Καβάλλα έδραν μου και την 6ην Μαρτίου επεβιβάσθην εις Ελευθεράς του διά Ρωσίαν μέλλοντος να αποπλεύση ατμοπλοίου "Μέγας Πέτρος " του μεταφέροντος το 2ον Σύνταγμα Πεζικού συνοδευόμενος από ελαφρόν κλιμάκιον του Στρατηγείου τουΑ΄Σ.Σ συγκείμενον εκ του επιτελάρχου μου Συν/χου πεζικού Γονατά Στυλιανού, ορισθέντος παρά του Ελληνικού Αρχιστρατηγείου ως Οργανωτού Ελληνικής Βάσεως εν Οδησσώ, του Γενικού Αρχιάτρου Κουρτάκη , του συν/χου Πυροβολικού Διγενή Κ , των Ταγ/χών Πεζικού Τσολάκογλου και Σαράφη, του Ταγματάρχου Πυροβολικού Μελισσηνού, του λοχαγού Υπασπιστού μου Μπαχταλιά και άλλων κατωτέρων αξιωματικών. Επί του ιδίου ατμοπλοίου επεβιβάσθησαν οι Διοικηταί των ΙΙ και ΧΙΙΙ Μεραρχιών υποστράτηγοι Ν.Βλαχόπουλος και Ι Νεγρεπόντης ως και το 2 Σ.Π (πλην 3 λόχων των κτηνών του Συν/τος μετά του διοικητού αυτού Αντ/χου Γρηγοριάδου ( σελ 198)
[12] Η 167 Γαλλική μεραρχία (Borius) προς την οποίαν κατ΄επανάληψιν απετάθη το σύνταγμα ζητούν προφορικώς και εγγράφως πληροφορίας, διότι ανησυχεί εκ των καθ εκάστην διαδόσεων περί αιχμαλωσίας και καταστροφής του ειρημένου τάγματος , ουδέν συγκεκριμένον απήντα αρκουμένη μόνον εις την στερεότυπον φράσιν «είναι απόρρητον». Μόλις δε την πρωίαν της 24 Φεβρουαρίου απέστειλε δελτίον πληροφοριών , εν ώ επί λέξει ανεγράφετο «τα ελληνογαλλικά στρατεύματα απώθησαν τον εχθρόν δια της λόγχης» και μετά τας εκ Νικολάιεφ αποσταλείσας ενισχύσεις «ο ταγματάρχης Lanchon είναι κύριος της καταστάσεως». Καρακασσώνης Προαναφερόμενο έργο σελ 92
(Eπιστροφή)
(Eπιστροφή)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου