Το κείμενο που ακολουθεί είναι η απομαγνητοφωνημένη ομιλία του Tomislav Sunic στο συνέδριο του NPI, στην Ουάσινγκτον, την 26η Οκτωβρίου 2013.
Κυρίες και Κύριοι,
Θα μπορούσαμε να αντικαταστήσουμε το ουσιαστικό “η πτώση” με άλλες σχετικές λέξεις που έχουν ισχυρότερα, πιο φορτισμένα, νοήματα, όπως “το τέλος” ή “χάος” - ή “το τέλος ενός κόσμου”, αν όχι “το τέλος του κόσμου”. Αυτές οι λέξεις και εκφράσεις έρχονται στο μυαλό μου, μαζί με πολλές τρομακτικές εικόνες σχετικά με τις παρούσες και μελλοντικές μας ταυτότητες.
Ελπίζω πως κανείς από εμάς εδώ δεν ισχυρίζεται πως είναι μελλοντολόγος. Εκ των υστέρων, οι περισσότεροι μελλοντολόγοι έχουν διαψευσθεί. Θυμηθείτε την πρόσφατη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, ένα φαινόμενο που ούτε ένας Αμερικανός ή Ευρωπαίος σοβιετολόγος δεν μπόρεσε να προβλέψει. Η κύρια θέση μου είναι πως οι προφητείες σχετικά με την πτώση δεν είναι τίποτα καινούργιο. Από αμνημονεύτων χρόνων, έχουν υπάρξει ιστορίες, παραμύθια και μύθοι, που προμήνυαν την πτώση, την παρακμή ή το τέλος του χρόνου. Η μεγάλη πλειοψηφία των Ευρωπαίων στοχαστών και συγγραφέων, από την αρχαιότητα μέχρι τον σύγχρονο κόσμο, έχουν απασχοληθεί με την θεωρία της πτώσης και των επακόλουθών της.
Στην αντίθετη πλευρά της πτώσης υπάρχει ο ιστορικός οπτιμισμός και η πίστη στην Πρόοδο. Η Πρόοδος έχει γίνει μια κοσμική θρησκεία σήμερα, αλλά ευτυχώς φαίνεται να ραγίζει σιγά σιγά και δέχεται κριτική έρευνα. Η πίστη στην Πρόοδο και οι υποστηρικτές της είχαν μια πολύ δυνατή φωνή στα τελευταία 200 χρόνια – και ειδικά τα τελευταία 70 χρόνια. Οι σύγχρονοι υποστηρικτές της Προόδου συνήθως είναι μεταμφιεσμένοι με διαφορετικά κοστούμια, όπως η Φιλελεύθερη ή η Κομμουνιστική περιβολή, ή ακόμα και η Χριστιανική. Κάπως υποτιμητικά, μπορούμε να αποκαλούμε αυτούς τους ανθρώπους “βελτιωτές του κόσμου”.
Το Τραγικό εναντίον των Πολιτισμικών Πεσιμιστών
Αντιθέτως, εμείς που απορρίπτουμε την θρησκεία της Προόδου και τον ιστορικό οπτιμισμό μπορούμε να διαχωριστούμε σε δύο κατηγορίες: Τους στοχαστές του τραγικού και τους πολιτισμικούς πεσιμιστές. Οι στοχαστές του τραγικού είναι εκείνοι που πιστεύουν στην κυκλική φύση του χρόνου και των ταυτοτήτων, είναι αυτοί που υποστηρίζουν πως μετά από κάθε ηλιόλουστη μέρα έρχεται μια βροχερή μέρα. Τοποθετώ τον εαυτό μου ανάμεσά τους και παραθέτω ένα απόσπασμα από τον φιλόσοφο Clement Rosset, που είναι κοντά στη διανοητική κληρονομιά μας και ένας δηλωμένος αντίπαλος του ιστορικού οπτιμισμού:
“Κάθε μη-τραγική σκέψη είναι αναπόφευκτα μία μη-ανεκτική σκέψη. Όσο πιο μακριά μετακινείται από την τραγική της θεώρηση, τόσο περισσότερο τείνει προς μία συγκεκριμένη μορφή “οπτιμισμού”, τόσο περισσότερο γίνεται απάνθρωπη και καταπιεστική... Γενικά μιλώντας, η τραγική σκέψη βλέπει σε κάθε μορφή φιλοσοφικού οπτιμισμού μία εγγυημένη πηγή τυραννίας”. (Logique du pire)
Αυτή είναι η πρώτη μου παρατήρηση: Οι ιστορικοί οπτιμιστές, είτε είναι κομμουνιστές, είτε φιλελεύθεροι, ή και όλοι οι βελτιωτές του κόσμου μαζί, έχουν μία βαθιά ριζωμένη μανία να επιβάλουν στην κοινωνία τους λογικά κοινωνικά κατασκευάσματα, ή κοινωνικά συμβόλαια – που, κατά κανόνα, καταλήγουν σε πολιτικούς εφιάλτες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου