Ο λόγος δια τον οποίον ο αρχιστράτηγος Αναστάσιος Παπούλας ευρίσκετο εις τας Αθήνας δέον ν' αναζητηθή εις την δημιουργηθείσαν κατάστασιν μετά την απόρριψιν παρά της κυβερνήσεως της προτάσεως του περί αυτονομήσεως της Μικρασίας. Ο αρχιστράτηγος είχεν ήδη αποστείλει εις την Κωνσταντινούπολιν τους αξιωματικούς της στρατιάς, Σαρρηγιάννην καί Σκυλακάκην, όπως συζητήσουν με τα μέλη της εκεί Αμύνης και τον πατριάρχην Μελέτιον τα της οργανώσεως της αυτονομήσεως της Μικρασίας. Συνώδευαν τον Ιατρόν Σιώτην, εκ των δραστηριωτέρων μελών της εν Κωνσταντινουπόλει Εθνικής Αμύνης και δι' αυτού ήλθεν εις επαφήν με τους ενδεδειγμένους παράγοντας οι οποίοι και εδέχθησαν τον τεθέντα παρά του Παπούλα όρον, όπως όλαι αι σχετικαί συνεννοήσεις διεξαχθούν μετά της κυβερνήσεως. Ο Σιώτης συνώδευσεν ακολούθως, τον Σαρρηγιάννην (υπαρχηγόν πάντοτε του Επιτελείου) εις Αθήνας, ενώ ο Σκυλακάκης έμεινεν εις την Σμύρνην. Σκοπός του ταξιδιού του Σαρρηγιάννη ήτο να διευκολύνη την επαφήν του εκπροσώπου της Εθνικής Αμύνης Κωνσταντινουπόλεως, με την κυβέρνησιν, προκειμένου ν' ανατττύξη εις αυτήν τας εισηγήσεις της δια την αυτονόμησιν της Μικράς Ασίας, τας οποίας αύτη δια μακρού υπομνήματος της είχεν υποβάλει προς τον αρχιστράτηγον, δια του Σιώτη πάντοτε εις τας αρχάς του Φεβρουαρίου.Ήδη τα πράγματα έπειθαν ότι η κυβέρνησις ήτο αποφασισμένη να προβή εις εφαρμογήν των ριζικών αποφάσεων της δια την Μικράν Ασίαν όταν συστάσει του υπουργού των εξωτερικών της Μεγάλης Βρεταννίας, Κώρζον, απεφάσισε ν' αναμείνη τας αποφάσεις της Συν-διασκέψεως η οποία θα συνήρχετο περί τα μέσα Μαρτίου.
Ο αρχιστράτηγος Παπούλας ευθύς ως έλαβε γνώσιν της απορρίψεως των προτάσεων του,υπέβαλε την παραίτησίν του.Έλαβεν όμως διαταγήν του υπουργού των στρατιωτικών να μεταβή εις τας Αθήνας, όπου είχεν αλλεπαλλήλους δραματικάς συνομιλίας τας οποίας και εκθέτει ο ίδιος.
Ο πρωθυπουργός Γούναρης τον παρεκάλεσε να υποβάλη έγγραφον σημείωμα εις το οποίον να εκθέτη την γνώμην του αν πρέπει να εκκενωθεί η Μικρασία. Ο Γϊαπούλας συνέταξε τούτο το σημείωμα.
«Κατόπιν των θυσιών εις τας οποίας υπεβλήθη το ελληνικόν Κράτος εν Μικρά Ασία δεν δυνάμεθα να εγκαταλείψωμεν την Μικράν Ασίαν. Εάν όμως η Κυβέρνησις είναι ηναγκασμένη λόγω του αδιεξόδου εις το οποίον ευρίσκεται το ζήτημα, να εγκαταλείψη και να εκκενώση την Μικράν Άσίαν, παρακαλώ να μου επιτρέψη να ανακηρύξω την αυτονομίαν της Μικράς Ασίας, άλλως να με αντικαταστήση» (45).
Την επομένην ο Σιώτης συνηντάτο μεσολαβήσει του Παπούλα με τον πρωθυπουργόν Γούναρην. Επί τέσσαρας ολοκλήρους ώρας ο Σιώτης ανέπτυξε τας απόψεις των εν Κωνσταντινουπόλει και Σμύρνη, παρισταμένου και του επιτελάρχου Πάλλη. Ουδεμία συμφωνία επήλθε.
Μετά δύο ή τρεις ημέρας εκλήθη εις την Βουλήν η οποία συνεζήτει το σχέδιον νόμου περί Αναγκαστικού Δανείου (46). Ο πρωθυπουργός διέταξε τον αρχιστράτηγον να αναχώρηση το γρηγορώτερον εις Σμύρνην.
« Εις τον κ. Πρωθυπουργόν, ιστορεί ο Παπούλας, παρετήρησα τα εξής επί λέξει : —
- Ν' αναχωρήσω, κ. Πρόεδρε, αλλά τι θα είπω εις τον κόσμον εκεί, ο οποίος αδημονεί και ο οποίος δια να μάθη θα μου προπαρασκευάση ίσως και υποδοχήν.
Ο πρωθυπουργός εις την παρατήρησίν μου ταύτην απήντησε:
— Να τους πης ότι θα τους προστατεύσω μεν και δεν θα εγκαταλείψωμεν την Σμύρνην.
Συγχρόνως ο υπουργός των στρατιωτικών μου προσέθεσε. —
Όταν ψηφισθή το νομοσχέδιον στρατηγέ, θα σας στείλωμεν και χρήματα».
Ο Παπούλας επέστρεψεν εις την Σμύρνην την 23ην Μαρτίου. Οι σμυρναίοι έκλεισαν τα καταστήματα των και παρά τας υποδείξεις του αρμοστού προς την επιτροπήν Αμύνης, υπεδέχθησαν εν συναγερμώ τον αρχιστράτηγον. Τας αντιλήψεις της κυβερνήσεως εξέθεσεν ούτος προς τόν ύπατον αρμοστήν και προς την Μικρασιατικήν Άμυναν, τονίσας προς αυτήν ότι επεβάλλετο η ενίσχυσις του στρατεύματος δι ανδρών και εφοδίων. Ταυτοχρόνως, εκάλεσε τον υπαρχηγόν του επιτελείου, επειδή ο αρχηγός Πάλλης εύρίσκετο εις Αθήνας, και τον διέταξε να καθοδηγήση την επιτροπήν Μικρασιατικής Αμύνης εις την οργάνωσιν των προσερχομένων προς κατάταξιν.
« Έξαφνα μετά τρεις ή τέσσαρας ημέρας, εξακολουθεί ο Παπούλας, από την συνάντησίν μου με τον κ. Στεργιάδην, εδεχόμην την επίσκεψιν τον γενικού γραμματέως της υπάτης αρμοστείας, κ. Γουναράκη, ο οποίος μοι ανήγγειλεν ότι ο κ. Στεργιάδης αναχωρεί εντός της ημέρας δια λόγους υπηρεσιακούς και μοι είπε — προσέθηκεν ο κ. Γουναράκης — να σας ερωτήσω εάν θέλετε τίποτε δια την κυβέρνησιν.
Εις τον κ. Γουναράκην απήντησα ότι ευχαριστώ τον κ. Στεργιάδην, εξέφρασα όμως την έκπληξίν μου προς αυτόν δια την σπουδήν του ταξιδιού του κ. υπάτου αρμοστού.
Πράγματι , ο κ. Στεργιάδης ολίγας ώρας αργότερον ανεχώρει εις τας Αθήνας, όπου και πραγματικώς ησχολήθη εις την κατασυκοφάντησιν πάντων».
45) Ιωάννου Δ. Πασσά: «Η αγωνία ενός Έθνους» (σ. 188 και εξής).
46) Του νομοσχεδίου δια του οποίου θα εδιχοτομούντο τα χαρτονομίσματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου