ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ
Η ΕΠΙΘΕΣΗ
Η ΕΠΙΘΕΣΗ
Στις 28 Ιουνίου, ημέρα που οι άνδρες της 50ης Μεραρχίας Πεζικού καταλαμβάνουν το Οχυρό του Ίνκερμαν κάνοντας ακόμη πιο στενή την πολιορκία της Σεβαστούπολης, η Ομάδα Στρατιών von Weichs [1] ξεκινά την προγραμματισμένη επίθεση σε ένα μέτωπο 150 χιλιομέτρων ανάμεσα στην περιοχή του Ομπογιάν και του Ορέλ.
Σε ρόλο δόρατος η 4η Στρατιά Αρμάτων του Hoth . Αιχμή του δόρατος το XLVIII Σώμα Αρμάτων του Κempf .[2] Το διαμάντι στην αιχμή του δεν είναι άλλη από τη 24η Μεραρχία Αρμάτων του von Hauenschild [3]. Ο πρώτος στόχος της μεγάλης αυτής μονάδας συγκεκριμένος και ξεκάθαρος . Διάσπαση του εχθρικού μετώπου και κατάληψη του Βορονέζ[4].
Σε ρόλο δόρατος η 4η Στρατιά Αρμάτων του Hoth . Αιχμή του δόρατος το XLVIII Σώμα Αρμάτων του Κempf .[2] Το διαμάντι στην αιχμή του δεν είναι άλλη από τη 24η Μεραρχία Αρμάτων του von Hauenschild [3]. Ο πρώτος στόχος της μεγάλης αυτής μονάδας συγκεκριμένος και ξεκάθαρος . Διάσπαση του εχθρικού μετώπου και κατάληψη του Βορονέζ[4].
Το VIII αεροπορικό Σώμα [5] αναλαμβάνει το ρόλο της γιγάντιας προστατευτικής ομπρέλας. Τα καταδιωκτικά εξαφανίζουν τα σοβιετικά αναγνωριστικά , υποστηρίζουν με άνεση τη δράση των γερμανικών βομβαρδιστικών, προωθούνται βαθειά στα μετόπισθεν του εχθρού , πετούν πάνω από το Ντον , μεγαλώνουν τη σύγχυση. Την ίδια ώρα με ταχύτητα που κόβει την ανάσα, τα γερμανικά τεθωρακισμένα κινούμενα κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής Κούρσκ- Καστόρνοε- Βορονέζ. ανατρέπουν δίχως δυσκολία την άμυνα δύο σοβιετικών μεραρχιών της 40ης Στρατιας [6] και προωθούνται σε βάθος.
Από την έδρα της Τακτικής διοίκησης του Μετώπου του Μπριάνσκ (Bryansk), στο Νίζνιν Ολτσάνεκ [7] ο Διοικητής του Μετώπου Γκόλικωφ προσπαθεί να διαχειριστεί μια σειρά από καταστροφικές ειδήσεις. Η επίθεση που έχει εκδηλωθεί στο Νότιο άκρο του Μετώπου του για την ώρα επικεντρώνεται στο τομέα της 40ης Στρατιάς και συγκεκριμένα στο χώρο ευθυνης της 12ης και 160ης Μεραρχίας.
Από την έδρα της Τακτικής διοίκησης του Μετώπου του Μπριάνσκ (Bryansk), στο Νίζνιν Ολτσάνεκ [7] ο Διοικητής του Μετώπου Γκόλικωφ προσπαθεί να διαχειριστεί μια σειρά από καταστροφικές ειδήσεις. Η επίθεση που έχει εκδηλωθεί στο Νότιο άκρο του Μετώπου του για την ώρα επικεντρώνεται στο τομέα της 40ης Στρατιάς και συγκεκριμένα στο χώρο ευθυνης της 12ης και 160ης Μεραρχίας.
.jpg)
Αυτό που ο Διοικητής του του
Μετώπου του Μπριάνσκ Γκόλικωφ βλέπει σε κλίμακα πάνω στο χάρτη ,ο διοικητής της 40ης
Στρατιάς Πάρσεροφ [8] το βλέπει μέσα από τις διόπτρες του. Ο εχθρός με συνεχείς επιθέσεις
πεζικού υποστηριζόμενο από άρματα πιέζει αφόρητα τις άμυνες των δύο Μεραρχιών σε μια προσπάθεια να διευρύνει τη πριονιά που έχουν προκαλέσει τα άρματα. Με τη χαλύβδινη γροθιά να κατευθύνεται
ανατολικά προς τη πόλη του Βορονέζ [9] ο Γκόλικωφ
πρέπει να αντιδράσει αποφασιστικά , πριν προλάβει ο εχθρός να σκορπίσει σύγχυση και πανικό στα μετόπισθεν. Έχοντας
πλήρη συναίσθηση της σοβαρότητας της
κατάστασης αποφασίζει να βγάλει από την εφεδρεία του δύο Ταξιαρχίες Αρμάτων [10] και προνοητικά ενημερώνει το Στάλιν για τις ενέργειές του.
Στο μεταξύ εκμεταλλευόμενος τον αρχικό αιφνιδιασμό και δίχως να ανησυχεί για τα ακάλυπτα πλευρά του[11] ο von Hauenschild συνεχίζει τη προέλασή του ανατολικά . Στα δεκαπέντε περίπου χιλιόμετρα ένα ποτάμι , ο Τιμ του κλείνει το δρόμο , η γέφυρα όμως που συνδέει τις δύο όχθες είναι ανέπαφη και οι λίγοι Ρώσοι στρατιώτες που τη φρουρούν δεν αποτελούν σημαντικό εμπόδιο .
Ακολουθεί μια άνιση και σύντομη μάχη. Οι Ρώσοι πριν εγκαταλείψουν τη γέφυρα, επιχειρούν να την ανατινάξουν. Μόλις τη τελευταία στιγμή οι Γερμανοί προλαβαίνουν να σβήσουν το φιτίλι την ώρα που τα άρματα , με πρώτο εκείνο του von Hauenschild περνούν στην απέναντι όχθη.
Ακολουθεί μια άνιση και σύντομη μάχη. Οι Ρώσοι πριν εγκαταλείψουν τη γέφυρα, επιχειρούν να την ανατινάξουν. Μόλις τη τελευταία στιγμή οι Γερμανοί προλαβαίνουν να σβήσουν το φιτίλι την ώρα που τα άρματα , με πρώτο εκείνο του von Hauenschild περνούν στην απέναντι όχθη.
Ένα δεύτερο ποτάμι , ο Κσεν , σε παράλληλη πορεία με το πρώτο κυλά τα νερά του δέκα χιλιόμετρα ανατολικότερα Η ελπίδα ότι τα τεθωρακισμένα θα ξεπεράσουν με την ίδια ευκολία και το δεύτερο αυτό υδάτινο εμπόδιο, στο δρόμο τους για το Βορονέζ , εμψυχώνει αξιωματικούς και άνδρες.
Στο μεταξύ στο Νίζνιν Ολτσάνεκ η γενική
εικόνα παρουσιάζεται πλέον ξεκάθαρη.
Στόχος της γερμανικής επίθεσης είναι για την ώρα το Μέτωπο του Μπριάνσκ . .Στη προσπάθειά του αυτή έχει ρίξει στη μάχη 10 τουλάχιστον Μεραρχίες υποστηριζόμενες από 2-3 σχηματισμούς Αρμάτων Το βάρος της επίθεσης εξακολουθούν να δέχονται οι δύο Μεραρχίες της 40ης Στρατιάς και στη διάρκεια της ημέρας εμπλέκεται μια ακόμη Μεραρχία , η 15η Μεραρχία της γειτονικής 13ης Στρατιάς . Golikov και Zakharov [12] μοιάζουν να συμφωνούν στην εκτίμηση ότι ο εχθρός κατάφερε τελικά να αιφνιδιάσει και να διασπάσει τη ρωσική άμυνα επιτιθέμενος σε ένα σημείο πολύ πιο νότια από ότι η Σταβκα περίμενε [13]. Από πληροφορίες, τώρα με το τέλος της ημέρας , τα τεθωρακισμένα του εχθρού πρέπει να βρίσκονται 12 περίπου χιλιόμετρα πίσω από τις πλάτες τους , πάνω στον δρόμο για το Βορονέζ. Αυτή η παρουσία του εχθρού ανάμεσα στο Τιμ και το Κσεν (Kshen) , πίσω από τις σοβιετικές γραμμές, αντιπροσωπεύει ένα σοβαρό κίνδυνο και ο Γκόλικωφ (Golikov) ελπίζει ότι η επέμβαση των τεθωρακισμένων του XVI και του Iου Σώματος Αρμάτων που ήδη σπεύδουν στη περιοχή . θα αποσοβήσουν το κίνδυνο.[14]. Εκατοντάδες χιλιόμετρα πίσω, στη Μόσχα η Stavka που παρακολουθεί τις εξελίξεις με σκεπτικισμό σίγουρη πλέον ότι ο στόχος του εχθρού είναι το Voronezh (Βορονέζ) αποφασίζει να ενισχύσει ακόμα περισσότερο την άμυνά του με δύο επιπλέον Σώματα Αρμάτων ( IV και XXIV) τα οποία αποσύρρει από το μέχρι τότε ήρεμο Μέτωπο του Τιμοσένκο . Επιπλέον , για καθαρά προληπτικούς λόγους βγάζει από τη στρατηγική της εφεδρεία το XVII Σώμα Αρμάτων [15] με εντολή να φτάσει στο Καστόρνοε (Kastornoye) πριν από τον εχθρό.
Στόχος της γερμανικής επίθεσης είναι για την ώρα το Μέτωπο του Μπριάνσκ . .Στη προσπάθειά του αυτή έχει ρίξει στη μάχη 10 τουλάχιστον Μεραρχίες υποστηριζόμενες από 2-3 σχηματισμούς Αρμάτων Το βάρος της επίθεσης εξακολουθούν να δέχονται οι δύο Μεραρχίες της 40ης Στρατιάς και στη διάρκεια της ημέρας εμπλέκεται μια ακόμη Μεραρχία , η 15η Μεραρχία της γειτονικής 13ης Στρατιάς . Golikov και Zakharov [12] μοιάζουν να συμφωνούν στην εκτίμηση ότι ο εχθρός κατάφερε τελικά να αιφνιδιάσει και να διασπάσει τη ρωσική άμυνα επιτιθέμενος σε ένα σημείο πολύ πιο νότια από ότι η Σταβκα περίμενε [13]. Από πληροφορίες, τώρα με το τέλος της ημέρας , τα τεθωρακισμένα του εχθρού πρέπει να βρίσκονται 12 περίπου χιλιόμετρα πίσω από τις πλάτες τους , πάνω στον δρόμο για το Βορονέζ. Αυτή η παρουσία του εχθρού ανάμεσα στο Τιμ και το Κσεν (Kshen) , πίσω από τις σοβιετικές γραμμές, αντιπροσωπεύει ένα σοβαρό κίνδυνο και ο Γκόλικωφ (Golikov) ελπίζει ότι η επέμβαση των τεθωρακισμένων του XVI και του Iου Σώματος Αρμάτων που ήδη σπεύδουν στη περιοχή . θα αποσοβήσουν το κίνδυνο.[14]. Εκατοντάδες χιλιόμετρα πίσω, στη Μόσχα η Stavka που παρακολουθεί τις εξελίξεις με σκεπτικισμό σίγουρη πλέον ότι ο στόχος του εχθρού είναι το Voronezh (Βορονέζ) αποφασίζει να ενισχύσει ακόμα περισσότερο την άμυνά του με δύο επιπλέον Σώματα Αρμάτων ( IV και XXIV) τα οποία αποσύρρει από το μέχρι τότε ήρεμο Μέτωπο του Τιμοσένκο . Επιπλέον , για καθαρά προληπτικούς λόγους βγάζει από τη στρατηγική της εφεδρεία το XVII Σώμα Αρμάτων [15] με εντολή να φτάσει στο Καστόρνοε (Kastornoye) πριν από τον εχθρό.
Στη περιοχή του Κσεν και πριν οι Γερμανοί φτάσουν στο δεύτερο ποτάμι δέχονται πυρά του
ρωσικού πυροβολικού. Μια απελπισμένη προσπάθεια του Πάρσερωφ να αναχαιτίσει με τις δικές του δυνάμεις τη γερμανική προέλαση δεν έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Τα υπολείμματα από δύο Μεραρχίες πεζικού [16] θυσιάζονται σε έναν άνισο αγώνα. Τα γερμανικά άρματα
συνεχίζουν τη πορεία τους ανατολικά. Φτάνουν τελικά στο Κσεν περνούν στην
απέναντι όχθη από μια γέφυρα που αυτή τη φορά, είναι παντελώς
αφύλακτη. Ο Στρατηγός Χάουενσιλντ, πρέπει να πάρει τις αποφάσεις
του. Η ημέρα τελειώνει, τα ρεζερβουάρ των καυσίμων είναι σχεδόν άδεια, οι
μηχανοκίνητες δυνάμεις που βαδίζουν στα αχνάρια τους είναι ακόμα πολύ
πίσω. Η λογική λέει. Διακοπή της προέλασης .Σχηματισμός ακανθόχοιρου μέχρι
να φθάσει ο ανεφοδιασμός. Ο Διοικητής αποφασίζει. Η προέλαση συνεχίζεται .
Έχει πια νυχτώσει όταν οι
τυφεκιοφόροι μοτοσυκλετιστές και τμήματα του 24ου Συντάγματος βρίσκονται μπροστά σε ένα μικρό χωριό
που ο στρατιωτικός χάρτης το αναφέρει σαν Τζεφροσίνοβσκα (Jefrosinovka). Από τα φορτηγά των
διαβιβάσεων που είναι σκορπισμένα ένα γύρω ,από το δάσος των οδικών πινακίδων στραμμένων προς κάθε διεύθυνση και την έντονη κινητικότητα οχημάτων που έρχονται και φεύγουν το συμπέρασμα βγαίνει αβίαστο . Το χωριό φιλοξενεί πιθανότατα το σταθμό
Διοίκησης κάποιας μεγάλης μονάδας του εχθρού. Οι Γερμανοί δεν μπορεί να γνωρίζουν
ότι στο μικρό αυτό χωριό βρίσκεται η έδρα της Διοίκησης της 40ης Στρατιάς του
Πάρσεροφ. Οι Ρώσοι από την άλλη αιφνιδιασμένοι και με πλήρη άγνοια για τη πραγματική
δύναμη του εχθρού που έχει ξεπηδήσει από το πουθενά, αντιδρούν σπασμωδικά . Στη
προσπάθειά τους να δώσουν χρόνο στους επιτελικούς να φύγουν διασφαλίζοντας
ταυτόχρονα το πολύτιμο υλικό της Στρατιάς, οχυρώνονται στις θέσεις τους
και δίνουν μια απελπισμένη μάχη . Η θυσία τους δεν είναι μάταιη.
Οι επιτελικοί αξιωματικοί καταφέρνουν τελικά να διαφύγουν. Στη πράξη όμως, μια ολόκληρη ρωσική Στρατιά,
είναι πλέον ακέφαλη..........
Την επομένη η επίθεση του εχθρού επαναλαμβάνεται με την ίδια ένταση. Στο Καστόρνοε (Kastornoye) όπου ώρα με την ώρα αναμένεται η άφιξη του XVII Σώματος Αρμάτων ο Πάρσερωφ προσπαθεί να ξαναστήσει το στρατηγείο του. Δραστήριοι επιτελικοί αξιωματικοί αγωνίζονται να ξαναενώσουν μια Στρατιά που η γερμανική επίθεση έχει κόψει στα δύο. Ο υποδιοικητής της Στρατιάς Ζματσένκο [20] αναλαμβάνει προσωρινά τη διοίκηση των τριών μεραρχιών της Στρατιάς που έχουν αποκοπεί βόρεια της εχθρικής διείσδυσης (45η 121η και 160η ) και μεθοδεύει τη σύμπτυξή τους....
Στο τέλος της δεύτερης ημέρας , η τύχη της 40ης Στρατιάς έχει πια κριθεί και οι 5 Μεραρχίες βρίσκονται σε υποχώρηση. Γύρω στα μεσάνυχτα μια από τις Μεραρχίες αυτές, η 45η απευθύνει μια δραματική προειδοποίηση. Απειλείται με κύκλωση........
Ο Γκόλικωφ αισθάνεται ότι πολλά πράγματα κινούνται πλέον ανεξέλεγκτα. Η επικοινωνία με τις Μεραρχίες της 40ης Στρατιάς που υποχωρούν είναι άσχημες..... Το XVII Σώμα Αρμάτων του Φεκλένκο ακινητοποιημένο από έλλειψη βενζίνης βρίσκεται ακόμα στον δρόμο του Βορονέζ και το σημαντικότερο, τα Σώματα Αρμάτων του Μιτσούλινλ (IV) και του Μπαντανώφ (XXIV) που είχαν εντολή να μετακινηθούν από το Μέτωπο του Τιμοσένκο δεν έχουν κάνει ακόμη την εμφάνισή τους. Αργά το βράδυ ένα αυστηρό μήνυμα φτάνει στον Γκόλικωφ.
Από τον τομέα του Βολτσιάνσκ το XL Σώμα Αρμάτων [26] του άτυχου Stumme που τώρα διοικείται από τον στρατηγό Geyr von Schweppenburg [27] κατευθύνεται με ορμή προς το ποταμό Οσκόλ . Στη πορεία θα μετασχηματιστεί σε εσωτερική πτέρυγα και στρεφόμενο προς Βορρά για να συναντήσει όσο πιο γρήγορα το XLVIII Σώμα Αρμάτων του Κέμπφ (Κempf) πίσω από τις πλάτες των ρωσικών δυνάμεων στην περιοχή του Στάρυ Οσκόλ. Στόχος της 23ης Μεραρχίας Αρμάτων το βόρειο άκρο του Νοτιο-Δυτικού Μετώπου. Περισσότερο συγκεκριμένα οι Μεραρχίες της 21 Στρατιάς του Γκορντώφ .Αρχίζει να διαφαίνεται ο κυκλωτικός ελιγμός που περιγραφόταν με σαφήνεια στις καρτέλες του ταγματάρχη Ράιχελ. Προπομπός η 23η Μεραρχία Αρμάτων [28] , Όμως και εδώ η γενική άποψη που διαμορφώνεται από την αρχή είναι ότι οι Ρώσοι αρνούνται να εμπλακούν σε μάχη και αναδιπλώνονται μεθοδικά. Τη νύχτα της 30 Ιουνίου ο Στάλιν απευθύνεται στο Γκολικωφ.
Την επομένη η επίθεση του εχθρού επαναλαμβάνεται με την ίδια ένταση. Στο Καστόρνοε (Kastornoye) όπου ώρα με την ώρα αναμένεται η άφιξη του XVII Σώματος Αρμάτων ο Πάρσερωφ προσπαθεί να ξαναστήσει το στρατηγείο του. Δραστήριοι επιτελικοί αξιωματικοί αγωνίζονται να ξαναενώσουν μια Στρατιά που η γερμανική επίθεση έχει κόψει στα δύο. Ο υποδιοικητής της Στρατιάς Ζματσένκο [20] αναλαμβάνει προσωρινά τη διοίκηση των τριών μεραρχιών της Στρατιάς που έχουν αποκοπεί βόρεια της εχθρικής διείσδυσης (45η 121η και 160η ) και μεθοδεύει τη σύμπτυξή τους....
Στο τέλος της δεύτερης ημέρας , η τύχη της 40ης Στρατιάς έχει πια κριθεί και οι 5 Μεραρχίες βρίσκονται σε υποχώρηση. Γύρω στα μεσάνυχτα μια από τις Μεραρχίες αυτές, η 45η απευθύνει μια δραματική προειδοποίηση. Απειλείται με κύκλωση........
Ο Γκόλικωφ αισθάνεται ότι πολλά πράγματα κινούνται πλέον ανεξέλεγκτα. Η επικοινωνία με τις Μεραρχίες της 40ης Στρατιάς που υποχωρούν είναι άσχημες..... Το XVII Σώμα Αρμάτων του Φεκλένκο ακινητοποιημένο από έλλειψη βενζίνης βρίσκεται ακόμα στον δρόμο του Βορονέζ και το σημαντικότερο, τα Σώματα Αρμάτων του Μιτσούλινλ (IV) και του Μπαντανώφ (XXIV) που είχαν εντολή να μετακινηθούν από το Μέτωπο του Τιμοσένκο δεν έχουν κάνει ακόμη την εμφάνισή τους. Αργά το βράδυ ένα αυστηρό μήνυμα φτάνει στον Γκόλικωφ.
Να θυμάσαι ότι έχεις περισσότερα από 1000 [21] τεθωρακισμένα στο μέτωπό σου και ο εχθρός ούτε 500. Αυτό πάνω απ' όλα. Κατά δεύτερο λόγο όπου ο εχθρός έχει 3 Μεραρχίες Αρμάτων εσύ έχεις περισσότερα από 500 τεθωρακισμένα . Ο εχθρός 300 το πολύ 400. Το παν εξαρτάται τώρα από την ικανότητά σου να κάνεις καλή χρήση αυτών των δυνάμεων και να κερδίσεις το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. [22]Στις 30 Ιουνίου ημέρα που τα άρματα του von Hauenschild στα μισά του δρόμου για το Βορονεζ, αντιμετωπίζουν για πρώτη φορά μια μεγάλη μάχη με τεθωρακισμένες δυνάμεις του εχθρού [23] , 150 χιλιόμετρα νοτιότερα κάτω από την προστατευτική ομπρέλα του IV Αεροπορικού Σώματος [24] κινείται με βορειοανατολική διεύθυνση η 6η Γερμανική Στρατιά.
Από τον τομέα του Βολτσιάνσκ το XL Σώμα Αρμάτων [26] του άτυχου Stumme που τώρα διοικείται από τον στρατηγό Geyr von Schweppenburg [27] κατευθύνεται με ορμή προς το ποταμό Οσκόλ . Στη πορεία θα μετασχηματιστεί σε εσωτερική πτέρυγα και στρεφόμενο προς Βορρά για να συναντήσει όσο πιο γρήγορα το XLVIII Σώμα Αρμάτων του Κέμπφ (Κempf) πίσω από τις πλάτες των ρωσικών δυνάμεων στην περιοχή του Στάρυ Οσκόλ. Στόχος της 23ης Μεραρχίας Αρμάτων το βόρειο άκρο του Νοτιο-Δυτικού Μετώπου. Περισσότερο συγκεκριμένα οι Μεραρχίες της 21 Στρατιάς του Γκορντώφ .Αρχίζει να διαφαίνεται ο κυκλωτικός ελιγμός που περιγραφόταν με σαφήνεια στις καρτέλες του ταγματάρχη Ράιχελ. Προπομπός η 23η Μεραρχία Αρμάτων [28] , Όμως και εδώ η γενική άποψη που διαμορφώνεται από την αρχή είναι ότι οι Ρώσοι αρνούνται να εμπλακούν σε μάχη και αναδιπλώνονται μεθοδικά. Τη νύχτα της 30 Ιουνίου ο Στάλιν απευθύνεται στο Γκολικωφ.
Δύο θέματα μας απασχολούν.
Πρώτον , η ασθενής ασφάλεια του μετώπου σου στο ποταμό Kshen και βόρεια -ανατολικά του Tim . Είμαστε ανήσυχοι για τον κίνδυνο αυτό γιατί ο εχθρός μπορεί να οδηγηθεί στα μετόπισθεν της 40ης Στρατιάς και να κυκλώσει τις μονάδες μας . Κατά δεύτερο λόγο, είμαστε ανήσυχοι για την ασθενή διασφάλιση του μετώπου σου κοντά στο Liyny . Εδώ ο εχθρός μπορεί να οδηγηθεί στα μετόπισθεν της 13ης Στρατιάς . Σε αυτόν τον τομέα ο Katukov ( 1ο Σώμα Αρμάτων) θα λειτουργεί επιχειρησιακά αλλά ο Katukov δεν έχει κανένα δεύτερο κλιμάκιο άξιο λόγου.. Νομίζετε ότι οι δύο από αυτές τις απειλές είναι πραγματικές και πώς προτίθεσαι να τις αντιμετωπίσεις; [29]
'Ενα μεγάλο βασανιστικό ερώτημα σχετικά με τις προθέσεις του εχθρού τυραννά το Γκόλικωφ. Τι θα γίνει στη συνέχεια; Τι σχεδιάζουν οι Γερμανοί; Θα στραφούν βόρεια για να κυκλώσουν την 13η Στρατιά ή θα επιχειρήσουν κινούμενοι νότια να κυκλώσουν την αριστερή πλευρά της 40ης Στρατιάς. Πάνω στο χάρτη , η απειλή της δεύτερης υπόθεσης δείχνει να είναι η πλέον επικίνδυνη. Ότι έχει αντέξει από την επίθεση της 24ης Μεραρχίας Αρμάτων τώρα με τη παρέμβαση του XL Σώμα Αρμάτων απειλείται με κατάρρευση και καταστροφή. [30]
Τις πρώτες ώρες της 1ης Ιουλίου ο Γκόλικωφ δέχεται τη σκληρή κριτική του Vasilevskii [31]
Απέναντι στις ρωσικές γραμμές τα πάντα μοιάζουν να βρίσκονται σε κίνηση, μια κίνηση που είναι δύσκολο να κρυφτεί. Η Στάβκα μπροστά στο κίνδυνο να δει δύο Στρατιές της [33] να συνθλίβονται μέσα στη γερμανική λαβίδα έχει δώσει έγκαιρα εντολή για μια ελεγχόμενη υποχώρηση...... Στη διάρκεια της ημέρας η Μεραρχία Grossdeutschland [34] περνά τον άνω ρου του Olym 60 περίπου χιλιόμετρα δυτικά του Voronezh ενώ η 16η Μηχανοκίνητη Μεραρχία [35] στα δεξιά του XXXXVIII Σώματος Αρμάτων [36] αρχίζει από το απόγευμα να στρέφεται προς νότο προς το Staryy Oskol [37].Αργά το απόγευμα της ίδιας ημέρας η 6η Γερμανική Στρατιά έχει διαλύσει ολόκληρο σχεδόν το δεξιό μισό του Νοτιοδυτικού Μετώπου δυτικά του ποταμού Oskol και έχει δημιουργήσει επιπλέον ένα ισχυρό προγεφύρωμα στην απέναντι όχθη.
Στις 2 Ιουλίου η 24η Μεραρχία Αρμάτων έχει στο ενεργητικό της τη κατάκτηση των πόλεων Καστόρνοε και Γκορσέτσνοε. Νοτιότερα η 23η Μεραρχία Αρμάτων πιέζει όλο και πιο επίμονα προς τη κατεύθυνση της 28ης Στρατιάς του Ριαμπιτσέφ στα αριστερά της διαλυμένης πλέον 21ης Στρατιάς.
Η ρωσική υποχώρηση πραγματοποιείται με τόσο γρήγορους ρυθμούς που ολόκληρος ο σχεδιασμός της πρώτης φάσης της Κυανής επιχείρησης , η κύκλωση των ρωσικών δυνάμεων στη περιοχή του Staryy Oskol μοιάζει ουτοπία. Bock και Πάουλους φαίνεται να συμφωνούν ότι κάθε προσπάθεια να κυκλωθούν τα ρωσικά στρατεύματα δυτικά του Ντον είναι καταδικασμένη λόγω της ταχύτητας με την οποία οι Ρώσοι υποχωρούν.[38].
Τις πρώτες ώρες της 1ης Ιουλίου ο Γκόλικωφ δέχεται τη σκληρή κριτική του Vasilevskii [31]
H Stavka είναι δυσαρεστημένη γιατί στο Μέτωπό σου διάφορα Σώματα Αρμάτων έπαψαν να είναι σχηματισμοί αρμάτων και ενεργούν με μεθόδους πεζικού-παραδείγματα Katukov (1η Αρμάτων) αντί να καταστρέψει το το εχθρικό πεζικό , ξοδεύει μια ημέρα στη περικύκλωση δύο Συνταγμάτων, και εσύ προφανώς συμφωνείς μ΄αυτό....Και που είναι τα άρματα αυτά; ....[32 ]Το πρωί της 1ης Ιουλίου , ο Bock βρίσκεται στη Διοίκηση της 4ης Στρατιάς Αρμάτων . Η άποψή του ότι η Στρατιά οφείλει να βαδίσει κατ΄ευθεία προς το Βορονέζ " δίχως παρεκκλήσεις δεξιά και αριστερά" βρίσκει σύμφωνο το Hoth, το διοικητή της Στρατιάς.
Απέναντι στις ρωσικές γραμμές τα πάντα μοιάζουν να βρίσκονται σε κίνηση, μια κίνηση που είναι δύσκολο να κρυφτεί. Η Στάβκα μπροστά στο κίνδυνο να δει δύο Στρατιές της [33] να συνθλίβονται μέσα στη γερμανική λαβίδα έχει δώσει έγκαιρα εντολή για μια ελεγχόμενη υποχώρηση...... Στη διάρκεια της ημέρας η Μεραρχία Grossdeutschland [34] περνά τον άνω ρου του Olym 60 περίπου χιλιόμετρα δυτικά του Voronezh ενώ η 16η Μηχανοκίνητη Μεραρχία [35] στα δεξιά του XXXXVIII Σώματος Αρμάτων [36] αρχίζει από το απόγευμα να στρέφεται προς νότο προς το Staryy Oskol [37].Αργά το απόγευμα της ίδιας ημέρας η 6η Γερμανική Στρατιά έχει διαλύσει ολόκληρο σχεδόν το δεξιό μισό του Νοτιοδυτικού Μετώπου δυτικά του ποταμού Oskol και έχει δημιουργήσει επιπλέον ένα ισχυρό προγεφύρωμα στην απέναντι όχθη.
Στις 2 Ιουλίου η 24η Μεραρχία Αρμάτων έχει στο ενεργητικό της τη κατάκτηση των πόλεων Καστόρνοε και Γκορσέτσνοε. Νοτιότερα η 23η Μεραρχία Αρμάτων πιέζει όλο και πιο επίμονα προς τη κατεύθυνση της 28ης Στρατιάς του Ριαμπιτσέφ στα αριστερά της διαλυμένης πλέον 21ης Στρατιάς.
Η ρωσική υποχώρηση πραγματοποιείται με τόσο γρήγορους ρυθμούς που ολόκληρος ο σχεδιασμός της πρώτης φάσης της Κυανής επιχείρησης , η κύκλωση των ρωσικών δυνάμεων στη περιοχή του Staryy Oskol μοιάζει ουτοπία. Bock και Πάουλους φαίνεται να συμφωνούν ότι κάθε προσπάθεια να κυκλωθούν τα ρωσικά στρατεύματα δυτικά του Ντον είναι καταδικασμένη λόγω της ταχύτητας με την οποία οι Ρώσοι υποχωρούν.[38].
H ταχύτητα με την οποία οι Ρώσοι της 21ης Στρατιάς παραχωρούν έδαφος προβληματίζει ακόμα περισσότερο το διοικητή του XL Σώματος Αρμάτων [39]. 'Ενα βασικό ερώτημα απαιτεί μια πειστική απάντηση .Γιατί οι Ρώσοι αρνούνται να δόσουν μάχη και υποχωρούν; Επιχειρούν να διαφύγουν πίσω από το Ντον και εκεί να ανασυντάξουν τις δυνάμεις τους; Αν είναι έτσι , οι Γερμανοί οφείλουν να εμποδίσουν με κάθε τροπο μια παρόμοια προσπάθεια. Με βάση τη κοινή λογική τα άρματα πρέπει να ορμήσουν πίσω από τους φυγάδες ,να τους καταδιώξουν και να τους καταστρέψουν πριν περάσουν το Ντον .
Ο Πάουλους που ενημερώνεται σχετικά αρνείται να εγκρίνει οποιαδήποτε απόκληση από το αρχικό σχέδιο [40]. Με βαριά καρδιά ο Γκέυρ συνεχίζει την στροφή προς Βορρά. 'Oπως είναι αναμενόμενο ο κλοιός κλείνει αλλά είναι άδειος. Οι Ρώσοι όχι μόνο καταφέρνουν να φυγαδεύσουν συντεταγμένα το κύριο όγκο δύο Στρατιών τους αλλά έχουν σύρει στην υποχώρηση και όλο το βαρύ τους οπλισμό. [41]
Αυτό που δεν προβληματίζει τους Στρατηγούς φαίνεται πως αντηχεί σαν καμπανάκι κινδύνου στα αυτιά του παλιού Δεκανέα του Μεγάλου Πολέμου [42].
Ασφαλώς ο Χίτλερ επιχειρεί να ερμηνεύσει πειστικά τη συμπεριφορά ενός εχθρού που αρνείται συνειδητά να εμπλακεί σε αγώνες μεγάλης κλίμακας και στη πράξη υποχωρεί. Τι μπορεί να συμβαίνει; Ο Σοβιετικός Στρατός έφτασε στα όρια των δυνατοτήτων του και κρίνει μάταιη κάθε παραπέρα αντίσταση ή για μια ακόμη φορά ενεργοποιείται το δόγμα της ανταλλαγής , του χώρου με το χρόνο. Τι ακριβώς επιδιώκουν οι Ρώσοι σ΄αυτή τη δεύτερη περίπτωση; [43] Θα αφήσουν τόσο εύκολα από τα χέρια τους το Βορονέζ;
Όπως και να έχει το θέμα ο Φύρερ καταλήγει στο συμπέρασμα, απόλυτα λογικό. ότι ο βασικός στόχος του Βλαιχς δεν είναι άλλος από τη καταδίωξη και κύκλωση των σοβιετικών στρατευμάτων , πριν ξεφύγουν πίσω από το Ντον. Φοβούμενος καθυστερήσεις που μπορεί να βάλουν σε κίνδυνο όχι μόνο την ομαλή εξέλιξη της πρώτης φάσης της επίθεσης αλλά και της ίδιας της εκστρατείας αποφασίζει να παραιτηθεί από τη κατάληψη του Βορονέζ . Συζητά διεξοδικά το θέμα με τον Αρχηγό του ΓΕΣ Ξηράς , Στρατηγό Χάλντερ ο οποίος φαίνεται να συμφωνεί [44] .Το θέμα είναι αποφασιστικής σπουδαιότητας και το ίδιο βράδυ της 2 Ιουλίου ο Χάλντερ ενημερώνει τηλεφωνικά στον Στρατάρχη φον Μποκ, ότι ο Χίτλερ δεν δίδει πλέον καμιά σημασία στην κατάληψη της πόλεως Βορονέζ και ότι οφείλει να στρέψει αμέσως τις ταχυκίνητες δυνάμεις του νοτιοανατολικά ενάντια στις μάζες του εχθρού που υποχωρούν.[45] .
Ο Πάουλους που ενημερώνεται σχετικά αρνείται να εγκρίνει οποιαδήποτε απόκληση από το αρχικό σχέδιο [40]. Με βαριά καρδιά ο Γκέυρ συνεχίζει την στροφή προς Βορρά. 'Oπως είναι αναμενόμενο ο κλοιός κλείνει αλλά είναι άδειος. Οι Ρώσοι όχι μόνο καταφέρνουν να φυγαδεύσουν συντεταγμένα το κύριο όγκο δύο Στρατιών τους αλλά έχουν σύρει στην υποχώρηση και όλο το βαρύ τους οπλισμό. [41]
Αυτό που δεν προβληματίζει τους Στρατηγούς φαίνεται πως αντηχεί σαν καμπανάκι κινδύνου στα αυτιά του παλιού Δεκανέα του Μεγάλου Πολέμου [42].
Ασφαλώς ο Χίτλερ επιχειρεί να ερμηνεύσει πειστικά τη συμπεριφορά ενός εχθρού που αρνείται συνειδητά να εμπλακεί σε αγώνες μεγάλης κλίμακας και στη πράξη υποχωρεί. Τι μπορεί να συμβαίνει; Ο Σοβιετικός Στρατός έφτασε στα όρια των δυνατοτήτων του και κρίνει μάταιη κάθε παραπέρα αντίσταση ή για μια ακόμη φορά ενεργοποιείται το δόγμα της ανταλλαγής , του χώρου με το χρόνο. Τι ακριβώς επιδιώκουν οι Ρώσοι σ΄αυτή τη δεύτερη περίπτωση; [43] Θα αφήσουν τόσο εύκολα από τα χέρια τους το Βορονέζ;
Όπως και να έχει το θέμα ο Φύρερ καταλήγει στο συμπέρασμα, απόλυτα λογικό. ότι ο βασικός στόχος του Βλαιχς δεν είναι άλλος από τη καταδίωξη και κύκλωση των σοβιετικών στρατευμάτων , πριν ξεφύγουν πίσω από το Ντον. Φοβούμενος καθυστερήσεις που μπορεί να βάλουν σε κίνδυνο όχι μόνο την ομαλή εξέλιξη της πρώτης φάσης της επίθεσης αλλά και της ίδιας της εκστρατείας αποφασίζει να παραιτηθεί από τη κατάληψη του Βορονέζ . Συζητά διεξοδικά το θέμα με τον Αρχηγό του ΓΕΣ Ξηράς , Στρατηγό Χάλντερ ο οποίος φαίνεται να συμφωνεί [44] .Το θέμα είναι αποφασιστικής σπουδαιότητας και το ίδιο βράδυ της 2 Ιουλίου ο Χάλντερ ενημερώνει τηλεφωνικά στον Στρατάρχη φον Μποκ, ότι ο Χίτλερ δεν δίδει πλέον καμιά σημασία στην κατάληψη της πόλεως Βορονέζ και ότι οφείλει να στρέψει αμέσως τις ταχυκίνητες δυνάμεις του νοτιοανατολικά ενάντια στις μάζες του εχθρού που υποχωρούν.[45] .
Προς το τέλος της 2ης Ιουλίου, η κατάσταση στην κατεύθυνση του Βορονεζ χειροτέρεψε έντονα. Η άμυνα στο όριο επαφής των μετώπων Μπριανσκ και Νοτιο-δυτικό διασπάσθηκε σε βάθος 80 χιλιομέτρων . Οι εφεδρείες των μετώπων σ’ αυτήν την κατεύθυνση μπήκαν στη μάχη .Το συγκρότημα του εχθρού απειλούσε να προελάσει προς Ντον και καταλάβει το Βορονέζ.
Για να εμποδιστεί, το Γενικό Στρατηγείο διέθεσε , από την εφεδρεία του στο διοικητή του μετώπου του Μπριάνσκ αντιστράτηγο Φ.Ι Γκόλικοφ δύο Στρατιές πεζικού (την 6η και 60η ,σημείωση Γ.Ζ), με εντολή να τις αναπτύξει στη δεξιά όχθη του Ντον στον τομέα Ζαντόνσκ- Πάβλοφσκ και υποχρέωσε το Γκόλικοφ να αναλάβει την καθοδήγηση των πολεμικών επιχειρήσεων στην περιοχή του Βορονέζ, [48]
Ο Φύρερ εξακολουθεί να είναι ανήσυχος. Αξιολογεί με περίσκεψη τις τελευταίες πληροφορίες για τις συγκεντρώσεις του εχθρού στη περιοχή του Βορονέζ [49] και υποψιαζεται ότι οι Σοβιετικοί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα επιχειρήσουν να παρασύρουν το Μποκ σε μια μάχη φθοράς μια που για τη Στάβκα η σύμπτυξη με ασφάλεια των στρατευμάτων έχει σπουδαιότατη σημασία. Παρά το γεγονός ότι οι οδηγίες του έχουν ήδη διαβιβαστεί τηλεφωνικά στο Bock από το Halder δεν εφησυχάζει. Νοιώθει την ανάγκη να μιλήσει και ο ίδιος μαζί του σχετικά με αυτό το αποφασιστικής σημασίας θέμα. Απορρίπτει τη λύση του τηλεφώνου. . Μέσα στη νύχτα , στις 4 το πρωί της 3 Ιουνίου ο Φύρερ αναχωρεί από το Rastenburg για το Στρατηγείο του Bock τη Πολτάβα .Σέρνει μαζύ του μια πολυμελή συνοδεία ανωτάτων αξιωματικών μεταξύ αυτών το Halder, το Στρατάρχη Keitel και το Schmundt [49]. Το μέσο είναι ένα μεταγωγικό αεροπλάνο τύπου Κόνδωρ .
Το αεροπλάνο προσγειώνεται στη Πολτάβα γύρω στις 7 Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο. Η σύσκεψη ξεκινά αμέσως. Ο Φύρερ λέει ξεκάθαρα στο Μποκ..
-Δεν επιμένω πλέον για την κατάκτηση της πόλεως ,ούτε και την θεωρώ αναγκαία, γι αυτό σας εξουσιοδοτώ να βαδίσετε αμέσως προς Νότον. Θέση ξεκάθαρη. [50]
Στη ξεκάθαρη αυτή θέση δεν εκφράζονται αντιρρήσεις. Απεναντίας Σχετικές διαταγές διαβιβάζονται στην 6η Στρατιά και ο Πάουλους με τη σειρά του κάνει δεκτό το αίτημα του Geyr von Schweppenburg να κινηθεί με τις ταχυκίνητες δυναμεις του προς το Ντον. Το ίδιο βράδυ της 3 Ιουλίου μια καταπληκτική είδηση φτάνει στο Στρατηγείο του Μποκ . Προωθημένα γερμανικά στοιχεία βρίσκονται στο Ντον Δυτικά της πόλης του Βορονεζ.
Ο Μποκ ελπίζει σε μια άμεση κατάκτηση της πόλης και φαίνεται να υποτιμά το κίνδυνο που η 5η Στρατιά Αρμάτων[51] αντιπροσωπεύει Νότια του Υelets(Γιελέτς) ......
Στη καλύτερη περίπτωση φαίνεται να ερμηνεύει ευρύτερα αυτή τη τόσο πολύ συγκεκριμένη εντολή του Φύρερ . Γι αυτόν το "δεν επιμένω πλέον στη κατάκτηση της πόλεως" δεν σημαίνει και απαγορεύω. Έχοντας ένα προγεφύρωμα στην απέναντι όχθη του Ντον [52] και με τις προφυλακές του τρία μόλις χιλιόμετρα από την πόλη κάνει το τραγικό λάθος.[53]
Υποσημειώσεις:
[ 1] Ομάδα Στρατιών ή Συγκρότημα Βάιχς.Περιελάμβανε τη 2η Στρατιά,τη 4η Στρατιά Αρμάτων και τη 2η Ουγγρική Στρατιά.
[ 2]Ανατολικά του Κουρσκ, Αριστερά η G.D,στο κέντρο η 24η Μεραρχία Αρμάτων και δεξιά η 16η Μηχανοκίνητη Μεραρχία.
[ 3]
[ 3]
[ 4]
[ 5]
[ 6] Οι δυνάμεις του Μετώπου του Μπριγιάνσκ, διαρθρωμένες σε 5 Στρατιές περιελάμβαναν 29 μεραρχίες και 11 ταξιαρχίες τυφεκιοφόρων,3 Σώματα και 8 Ταξιαρχίες Αρμάτων και δύο Σώματα Ιππικού. Περισότερο αναλυτικά:Η 40η Στρατιά του Πάρσερωφ κάλυπτε το δρόμο και τον σιδηρόδρομο που από το Κούρσκ οδηγούσε στο Καστόρνοε και το Βορονεζ.
Δεξιά της 40ης ακολουθούσαν στη σειρά η 13η , η 48η , η 3η και τέλος η 61η Στρατιά έκλεινε τη διάταξη στην άλλη πλευρά της οδικής γραμμής Ορέλ-Μόσχα.
[ 6] Οι δυνάμεις του Μετώπου του Μπριγιάνσκ, διαρθρωμένες σε 5 Στρατιές περιελάμβαναν 29 μεραρχίες και 11 ταξιαρχίες τυφεκιοφόρων,3 Σώματα και 8 Ταξιαρχίες Αρμάτων και δύο Σώματα Ιππικού. Περισότερο αναλυτικά:Η 40η Στρατιά του Πάρσερωφ κάλυπτε το δρόμο και τον σιδηρόδρομο που από το Κούρσκ οδηγούσε στο Καστόρνοε και το Βορονεζ.
Δεξιά της 40ης ακολουθούσαν στη σειρά η 13η , η 48η , η 3η και τέλος η 61η Στρατιά έκλεινε τη διάταξη στην άλλη πλευρά της οδικής γραμμής Ορέλ-Μόσχα.
[ 7]
[ 8]
[ 9]
[ 8]
[10]
[11] Ο Guderian είχε πει: Τα στρατεύματα των τεθωρακισμένων έχουν το διοικητή επικεφαλής και την ευχάριστη δυνατότητα να αφήνουν τα πλευρά τους πάντα ακάλυπτα.
[14] O Στάλιν έκρινε ανεπαρκή το Διοικητή της Feklenko και τον αντικατέστησε στις 4 Ιουλίου όταν η Στρατιά είχεπλέον διαλυθεί με τον Υποστράτηγο L.P.Korchagin
[11] Ο Guderian είχε πει: Τα στρατεύματα των τεθωρακισμένων έχουν το διοικητή επικεφαλής και την ευχάριστη δυνατότητα να αφήνουν τα πλευρά τους πάντα ακάλυπτα.
[14] O Στάλιν έκρινε ανεπαρκή το Διοικητή της Feklenko και τον αντικατέστησε στις 4 Ιουλίου όταν η Στρατιά είχεπλέον διαλυθεί με τον Υποστράτηγο L.P.Korchagin
[15] 160η και 6η.
[21] Τα Τεθωρακισμένα Σώματα Στρατού ήταν: Ι, XVI ,XVII,IV,XXIV.Τα δύο τελευταία προήρχοντο από το μέτωπο του Τιμοσενκο.
[22] Walter Kerr: Il segreto di Stalingrado σελ.80
[23] Ο Φεντορένκο (Fedorenko ) Διοικητής των τεθωρακισμένων δυνάμεων του Κόκκινου Στρατού βρισκόταν στο Καστόρνογε από τις 30 Ιουνίου και καθοδηγούσε το Γκόλικωφ για τη χρήση των Σωμάτων Αρμάτων,
[24]
[25]
[22] Walter Kerr: Il segreto di Stalingrado σελ.80
[23] Ο Φεντορένκο (Fedorenko ) Διοικητής των τεθωρακισμένων δυνάμεων του Κόκκινου Στρατού βρισκόταν στο Καστόρνογε από τις 30 Ιουνίου και καθοδηγούσε το Γκόλικωφ για τη χρήση των Σωμάτων Αρμάτων,
[24]
[25]
[26] 3η και 23η Μεραρχίες Αρμάτων ,100η Μεραρχία Κυνηγών και 29η Μεραρχία Πεζικού (Μηχανοκίνητη)
[42] Επειδή μετά το τέλος του πολέμου οι περισσότεροι γερμανοί στρατηγοί προσπάθησαννα αποδώσουν κάθε ευθύνησχετικά με τις στρατιωτικές ήττες στις "ολέθριες , "παράλογες" και "ερασιτεχνικές πρωτοβουλίες του πρώην δεκανέα είναι χρήσιμη η αναφορά στις παρακάτω κρίσεις:
"Δια να προσδιορισωμεν τον ρόλον του εις το πεδίον τούτο αναμφισβήτως δεν δυνάμεθα να περιορισθώμεν να ομιλούμεν περί του"Δεκανέως του Πρώτου παγκοσμίου πολέμου" . Είναι βέβαιον ότι κατείχε αντίληψιν διά να κρίνη τας επιχειρησιακάς δυνατότητας, ως απέδειξε τούτο η υπ'αυτού υΙοθέτησις του εκθειαζομένου σχεδίου υπό της Ομάδος Α,προκειμένου περι της επιθέσεως κατά του Δυτικού μετώπου. Επιπλέον, διέθετε γνώσεις και καταπληκτικήν μνήμην. ως και τα σχετικά με τον όπλισμόν ζητήματα·Ηδύνατο να ομιλη μέ εκπληκτικήνμνήμην,ως ακρίβειαν περί των αποτελεσμάτων των νέων οπλών του εχθρού··...·"· (Ε.φόν Μανστάιν:Nίκαι απολεσθείσαι, σελ 24-3.)
"Μόνον οι μη αληθώς αντικειμενικοί ιστορικοί θα ηδύναντο να συγκρατηθούν και να μην θαυμάσουν τον άνδραν αυτόν. Η ικανότης του εις τον εντοπισμόν των λεπτομερειών, η αίσθησίς του δια την ιστορίαν, η σταθερά μνήμη του η στρατηγική φαντασία του,είχον τας ατελείας των,ουδόλως όμως απείχον από του να είναι ανεπτυγμέναι εις λαμπρόν βαθμόν·Υπεράνω όλων η προς Ανατολάς Εκστρατεία απετέλει προσωπικήν του υπόθεσιν, η δε βιαία και μαγνητική προσωπικ;oης του εκυριάρχει κατά την πορείαν της, ακόμη και κατά την ήτταν.Άπο της λήξεως του πολέμου ο Χίτλερ κατέστη το πρόσφορον δοχείον εναποθηκεύσεως απάντων των σφαλμάτων και κακών προβλέψεων της Γερμανικής στρατιωτικοπολιτικής."(Α. Κλαρκ: Βαρβαρόσσα )
"Οι νικημένοι Φασίστες στρατηγοί μπορούν ανενόχλητα να προσπαθούν να αποδείξουν στα καινούργια αφεντικά τους, τους Αμερικανούς ηγέτες ,ότι δεν ευθύνονται για την αποτυχία της Χιτλερικής περιπέτειας, ρίχνοντας την ευθύνη στον Χίτλερ, που έδινε λανθασμένες οδηγίες Όμως δεν πρόκειται να τα καταφέρουν" (Α Ι Ερεμένκο: Οι στρατιωτικοί λόγοι της Γερμανικής ήττας στο Στάλινγκραντ .
[43]
[44] M. Οικονομάκος ι ελπίδες πάγωσαν στο Βόλγα σελ. 49 .
[45]
[42] Επειδή μετά το τέλος του πολέμου οι περισσότεροι γερμανοί στρατηγοί προσπάθησαννα αποδώσουν κάθε ευθύνησχετικά με τις στρατιωτικές ήττες στις "ολέθριες , "παράλογες" και "ερασιτεχνικές πρωτοβουλίες του πρώην δεκανέα είναι χρήσιμη η αναφορά στις παρακάτω κρίσεις:
"Δια να προσδιορισωμεν τον ρόλον του εις το πεδίον τούτο αναμφισβήτως δεν δυνάμεθα να περιορισθώμεν να ομιλούμεν περί του"Δεκανέως του Πρώτου παγκοσμίου πολέμου" . Είναι βέβαιον ότι κατείχε αντίληψιν διά να κρίνη τας επιχειρησιακάς δυνατότητας, ως απέδειξε τούτο η υπ'αυτού υΙοθέτησις του εκθειαζομένου σχεδίου υπό της Ομάδος Α,προκειμένου περι της επιθέσεως κατά του Δυτικού μετώπου. Επιπλέον, διέθετε γνώσεις και καταπληκτικήν μνήμην. ως και τα σχετικά με τον όπλισμόν ζητήματα·Ηδύνατο να ομιλη μέ εκπληκτικήνμνήμην,ως ακρίβειαν περί των αποτελεσμάτων των νέων οπλών του εχθρού··...·"· (Ε.φόν Μανστάιν:Nίκαι απολεσθείσαι, σελ 24-3.)
"Μόνον οι μη αληθώς αντικειμενικοί ιστορικοί θα ηδύναντο να συγκρατηθούν και να μην θαυμάσουν τον άνδραν αυτόν. Η ικανότης του εις τον εντοπισμόν των λεπτομερειών, η αίσθησίς του δια την ιστορίαν, η σταθερά μνήμη του η στρατηγική φαντασία του,είχον τας ατελείας των,ουδόλως όμως απείχον από του να είναι ανεπτυγμέναι εις λαμπρόν βαθμόν·Υπεράνω όλων η προς Ανατολάς Εκστρατεία απετέλει προσωπικήν του υπόθεσιν, η δε βιαία και μαγνητική προσωπικ;oης του εκυριάρχει κατά την πορείαν της, ακόμη και κατά την ήτταν.Άπο της λήξεως του πολέμου ο Χίτλερ κατέστη το πρόσφορον δοχείον εναποθηκεύσεως απάντων των σφαλμάτων και κακών προβλέψεων της Γερμανικής στρατιωτικοπολιτικής."(Α. Κλαρκ: Βαρβαρόσσα )
"Οι νικημένοι Φασίστες στρατηγοί μπορούν ανενόχλητα να προσπαθούν να αποδείξουν στα καινούργια αφεντικά τους, τους Αμερικανούς ηγέτες ,ότι δεν ευθύνονται για την αποτυχία της Χιτλερικής περιπέτειας, ρίχνοντας την ευθύνη στον Χίτλερ, που έδινε λανθασμένες οδηγίες Όμως δεν πρόκειται να τα καταφέρουν" (Α Ι Ερεμένκο: Οι στρατιωτικοί λόγοι της Γερμανικής ήττας στο Στάλινγκραντ .
[43]
[44] M. Οικονομάκος ι ελπίδες πάγωσαν στο Βόλγα σελ. 49 .
[45]
[46] 6η και 60η Στρατιές της Εφεδρείας
[47] XVII ,IV και XXIV
[48] Α.Μ Βασιλέφσκι:Το έργο όλης της ζωής μου.Σύφχρονη Εποχή σελ 258. Αναφέρεται στο Ζούκωφ Αναμνήσεις και Στοχασμοί Τ.β σελ 82
[49]
[50] Στο θέμα αυτό οι αγγλοσάξωνες συγγραφείς ακολοθούν με ευκολία την άποψη των στρατηγών.
Έχοντας την ανάμνηση της Δουνκέρκης στα 1940 και του Λένινγκραντ το 1941, ο Χίτλερ φοβόταν ότι το Βορονέζ θα απασχολούσε ιδιαίτερα τα πολύτιμα θωρακισμένα του για ατέλειωτες ημέρες. Ο Κάιτελ αναγνώριζε τους γνωστούς κακούς οιωνούς και τον παρακάλεσε να πάει αεροπορικά ο ίδιος στην Πολτάβα και να διατάξει τον Βeck να αφήσει ήσυχη την πόλη. Ο Χίτλερ έφτασε μετά από τρίωρη πτήση στην Πολτάβα στις 7 π.μ. της 3 Ιουλίου. Ωστόσο, αντιμετωπίζοντας τον στρατάρχη με το γρανιτένιο πρόσωπο, έχασε τα λόγια του. Αντί να απαγορεύσει ξεκάθαρα στον Βeck να καταλάβει την πόλη του Βορονέζ, ο Χίτλερ διατύπωσε τις οδηγίες του με τέτοιες αοριστολογίες, ώστε άφησε τον Βeck να αναρωτιέται: «Κατάλαβα σωστά τα λόγια σας; Μπορώ να καταλάβω το Βορονέζ, αν αυτό είναι εύκολο και χωρίς αιματοχυσία; Αλλά δεν θα πρέπει να εμπλακώ σε σκληρές μάχες για την κατάληψη της πόλης;» Ο Χίτλερ το επιβεβαίωσε γνέφοντας καταφατικά. (David Irving .O πόλεμος του Χίτλερ. Τόμος 2 σελ.410)
Για το ίδιο θέμα:
Στις 3 Ιουλίου ο Χίτλερ πέταξε για μια ακόμα φορά με την ακολουθία του στην Πολτάβα, για να συσκεφθεί με το Στρατάρχη νοη Βοck. Και αυτή τη φορά βρισκόταν σε θριαμβευτική διάθεση λόγω της κατάληψης της Σεβαστούπολης, ενώ είχε μόλις προαγάγει τον Manstein σε Στρατάρχη. «Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης», έγραψε ο Βοck στο ημερολόγιο του, «ο Φύρερ έδειχνε να απολαμβάνει ιδιαίτερα το γεγονός ότι οι Άγγλοι απομάκρυναν κάθε στρατηγό όταν τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά. θάβοντας έτσι κάθε είδους πρωτοβουλία στο στρατό τους!» Οι παρόντες Γερμανοί στρατηγοί αναγκάστηκαν να συμμετάσχουν στην ευφορία του Φύρερ με ένα δουλοπρεπές γέλιο. Παρ' όλο που ο Χίτλερ βρισκόταν εμφανώς σε ενθουσιώδη διάθεση, ταυτόχρονα ανησυχούσε γιατί δεν ήθελε να επιτρέψει στις σοβιετικές στρατιές να ξεφύγουν, ιδιαίτερα σε εκείνες που βρίσκονταν στα νοτιοανατολικά του Βορόνεζ, ανάμεσα στις καμπές του Ντον. Όλα έδειχναν ότι η πόλη θα έπεφτε γρήγορα. 0 Χίτλερ πήρε τότε μια καταστροφικά συμβιβαστική απόφαση. Επέτρεψε στον Βοck να συνεχίσει τη μάχη για το Βορόνεζ με ένα από τα Σώματα των τεθωρακισμένων να έχει ήδη εμπλακεί και έστειλε την υπόλοιπη στρατιά του Hoth νοτιότερα. Όμως οι γερμανικές δυνάμεις που έμειναν δεν είχαν τη δύναμη να επιτύχουν ένα γρήγορο αποτέλεσμα. Οι Σοβιετικοί υπερασπιστές άντεξαν στις σκληρές οδομαχίες, στις οποίες οι Γερμανοί έχασαν τα κύρια πλεονεκτήματα τους. Περισσότερο τυχαία παρά αποτέλεσμα κάποιας συγκεκριμένης στρατηγικής, η μάχη του Βορόνεζ αποτέλεσε μέρος της φάσης κατά την οποία ο Κόκκινος Στρατός άρχισε να επικεντρώνει την άμυνα του στις πόλεις και όχι σε αυθαίρετες γραμμές πάνω στο χάρτη. Η καινούργια ευέλικτη τακτική είχε επιτρέψει στις στρατιές του Τimoshenko να υποχωρήσουν και να αποφύγουν την περικύκλωση, αλλά μέχρι τότε είχαν τόσες απώλειες, που στις 12 Ιουλίου η Stavka αποφάσισε με οδηγία της, τη σύσταση μιας νέας Διοίκησης Ομάδας Στρατιών με την ονομασία Μέτωπο Σταλινγκραντ(Beevor Στάλινγκραντ σελ 118-9 Στο γενικό πνεύμα και ο Οικονομάκος (Οι ελπίδες πάγωσαν στο Βόλγα σελ 49-50)
[47] XVII ,IV και XXIV
[48] Α.Μ Βασιλέφσκι:Το έργο όλης της ζωής μου.Σύφχρονη Εποχή σελ 258. Αναφέρεται στο Ζούκωφ Αναμνήσεις και Στοχασμοί Τ.β σελ 82
[49]
[50] Στο θέμα αυτό οι αγγλοσάξωνες συγγραφείς ακολοθούν με ευκολία την άποψη των στρατηγών.
Έχοντας την ανάμνηση της Δουνκέρκης στα 1940 και του Λένινγκραντ το 1941, ο Χίτλερ φοβόταν ότι το Βορονέζ θα απασχολούσε ιδιαίτερα τα πολύτιμα θωρακισμένα του για ατέλειωτες ημέρες. Ο Κάιτελ αναγνώριζε τους γνωστούς κακούς οιωνούς και τον παρακάλεσε να πάει αεροπορικά ο ίδιος στην Πολτάβα και να διατάξει τον Βeck να αφήσει ήσυχη την πόλη. Ο Χίτλερ έφτασε μετά από τρίωρη πτήση στην Πολτάβα στις 7 π.μ. της 3 Ιουλίου. Ωστόσο, αντιμετωπίζοντας τον στρατάρχη με το γρανιτένιο πρόσωπο, έχασε τα λόγια του. Αντί να απαγορεύσει ξεκάθαρα στον Βeck να καταλάβει την πόλη του Βορονέζ, ο Χίτλερ διατύπωσε τις οδηγίες του με τέτοιες αοριστολογίες, ώστε άφησε τον Βeck να αναρωτιέται: «Κατάλαβα σωστά τα λόγια σας; Μπορώ να καταλάβω το Βορονέζ, αν αυτό είναι εύκολο και χωρίς αιματοχυσία; Αλλά δεν θα πρέπει να εμπλακώ σε σκληρές μάχες για την κατάληψη της πόλης;» Ο Χίτλερ το επιβεβαίωσε γνέφοντας καταφατικά. (David Irving .O πόλεμος του Χίτλερ. Τόμος 2 σελ.410)
Για το ίδιο θέμα:
Στις 3 Ιουλίου ο Χίτλερ πέταξε για μια ακόμα φορά με την ακολουθία του στην Πολτάβα, για να συσκεφθεί με το Στρατάρχη νοη Βοck. Και αυτή τη φορά βρισκόταν σε θριαμβευτική διάθεση λόγω της κατάληψης της Σεβαστούπολης, ενώ είχε μόλις προαγάγει τον Manstein σε Στρατάρχη. «Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης», έγραψε ο Βοck στο ημερολόγιο του, «ο Φύρερ έδειχνε να απολαμβάνει ιδιαίτερα το γεγονός ότι οι Άγγλοι απομάκρυναν κάθε στρατηγό όταν τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά. θάβοντας έτσι κάθε είδους πρωτοβουλία στο στρατό τους!» Οι παρόντες Γερμανοί στρατηγοί αναγκάστηκαν να συμμετάσχουν στην ευφορία του Φύρερ με ένα δουλοπρεπές γέλιο. Παρ' όλο που ο Χίτλερ βρισκόταν εμφανώς σε ενθουσιώδη διάθεση, ταυτόχρονα ανησυχούσε γιατί δεν ήθελε να επιτρέψει στις σοβιετικές στρατιές να ξεφύγουν, ιδιαίτερα σε εκείνες που βρίσκονταν στα νοτιοανατολικά του Βορόνεζ, ανάμεσα στις καμπές του Ντον. Όλα έδειχναν ότι η πόλη θα έπεφτε γρήγορα. 0 Χίτλερ πήρε τότε μια καταστροφικά συμβιβαστική απόφαση. Επέτρεψε στον Βοck να συνεχίσει τη μάχη για το Βορόνεζ με ένα από τα Σώματα των τεθωρακισμένων να έχει ήδη εμπλακεί και έστειλε την υπόλοιπη στρατιά του Hoth νοτιότερα. Όμως οι γερμανικές δυνάμεις που έμειναν δεν είχαν τη δύναμη να επιτύχουν ένα γρήγορο αποτέλεσμα. Οι Σοβιετικοί υπερασπιστές άντεξαν στις σκληρές οδομαχίες, στις οποίες οι Γερμανοί έχασαν τα κύρια πλεονεκτήματα τους. Περισσότερο τυχαία παρά αποτέλεσμα κάποιας συγκεκριμένης στρατηγικής, η μάχη του Βορόνεζ αποτέλεσε μέρος της φάσης κατά την οποία ο Κόκκινος Στρατός άρχισε να επικεντρώνει την άμυνα του στις πόλεις και όχι σε αυθαίρετες γραμμές πάνω στο χάρτη. Η καινούργια ευέλικτη τακτική είχε επιτρέψει στις στρατιές του Τimoshenko να υποχωρήσουν και να αποφύγουν την περικύκλωση, αλλά μέχρι τότε είχαν τόσες απώλειες, που στις 12 Ιουλίου η Stavka αποφάσισε με οδηγία της, τη σύσταση μιας νέας Διοίκησης Ομάδας Στρατιών με την ονομασία Μέτωπο Σταλινγκραντ(Beevor Στάλινγκραντ σελ 118-9 Στο γενικό πνεύμα και ο Οικονομάκος (Οι ελπίδες πάγωσαν στο Βόλγα σελ 49-50)
(Συνέχεια και τέλος κεφαλαίου)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου