ΣΑΡΛ ΝΤΕ ΓΚΩΛ: ΜΕΡΣ ΕΛ ΚΕΜΠΙΡ .ΝΤΡΟΠΙΑΣΜΕΝΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ Η ΝΑΥΤΙΚΗ ΝΙΚΗ;

Στις 8 Ιουλίου 1940 ο στρατηγός Ντε Γκωλ απευθύνεται από το Ραδιοφωνικό Σταθμό του Λονδίνου στους Γάλλους συμπατριώτες του με σκοπό να δώσε τη δική του εκδοχή για τη τραγωδία που έπληξε το γαλλικό ναυτικό στο Μερ Ελ Κεμπίρ. 

Κατά την προσωρινή διάλυση των γαλλικών στρατευμάτων που ακολούθησε μετά την συνθηκολόγηση, ένα επεισόδιο ιδιαίτερα απάνθρωπο σημειώθηκε στις 3 του Ιουλίου. Αναφέρομαι, καθώς θα καταλάβατε, στον τρομερό κανονιοβολισμό του Οράν. 

Θα μιλήσω γι' αυτό καθαρά και χωρίς περιστροφές, γιατί, σ' ένα δράμα όπου κάθε λαός παίζει τη ζωή του, πρέπει οι άνθρωποι οι ψυχωμένοι, νάχουν το θάρρος και να δουν τα πράγματα ξεκάθαρα κι υστέρα να τα κρίνουν με ειλικρίνεια. Και πρώτα θα πω αυτό: δεν υπάρχει ούτε ένας Γάλλος πού να μη πληροφορήθηκε με πόνο και με οργή ότι πλοία γαλλικά βυθίστηκαν από τους Συμμάχους μας. Αυτός ο πόνος, αυτή η οργή, έρχονται απ' ό,τι βαθύτερο έχουμε εντός μας. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να κρύβουμε τα συναισθήματα μας κι όσο για μένα, τα εκ­φράζω ανοιχτά. Ακόμη, απευθυνόμενος στους Άγγλους, τους καλώ να μας απαλ­λάξουν και ν' απαλλάξουν κι αυτοί τον εαυτό τους από κάθε απόπειρα να παρου­σιασθεί αυτή ή ντροπιασμένη τραγωδία σαν μια ναυτική νίκη.

Τα πλοία του Οράν, στην πραγματικότητα, δεν ήταν σε θέση να αρχίσουν μια ναυμαχία. Βρίσκονταν αγκυροβολημένα χωρίς την δυνατότητα να κάνουν ελιγμούς, ή να πάρουν θέσεις μάχης, ενώ παράλληλα τα πληρώματα κι οι αξιωματικοί τους είχαν υποστεί τόσες σκληρές δοκιμασίες του ηθικού των, επΙ δεκαπέντε ολόκληρες ήμερες. Άφησαν στα αγγλικά πλοία την δυνατότητα να κανονιοβολήσουν πρώτα, πράγμα που, ο καθένας, ξέρει πόσο είναι αποφασιστικής σημασίας όταν ο αγών διε­ξάγεται σε μια θαλάσσια περιοχή με τόσο περιωρισμένες διαστάσεις. Η καταστροφή τους δεν ήταν αποτέλεσμα μιας δοξασμένης μάχης. Κι αυτά τα δηλώνει ένας Γάλ­λος στρατιώτης προς τούς Άγγλους συμμάχους με την μεγαλύτερη ειλικρίνεια που επιβάλλεται από την ίδια την ναυτική υπεροχή τους.

Μετά, απευθυνόμενος στους Γάλλους, τους ζητώ να δουν τη βαθύτερη ουσία των πραγμάτων απ' τη μοναδική πλευρά πού μπορεί να ιδωθεί, δηλαδή απ' την άποψη της νίκης και της απελευθερώσεως. Δυνάμει μιας ατιμωτικής υποχρεώσεως, η Κυ­βέρνηση αυτή του Μπορντώ συγκατατέθηκε να παραδοθούν τα πλοία μας στη διάθεση του εχθρού. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι, κατ' αρχήν και κατ' ανάγκην, ο εχθρός θα τα χρησιμοποιούσε μιαν ημέρα είτε εναντίον της Αγγλίας, είτε εναντίον ιδίας της χώρας μας. "Ε, λοιπόν! Τό λέω δίχως δισταγμό, καλύτερα πού καταστράφηκαν![1]

Προτιμώ περισσότερο να ξέρω πως ακόμη και το «Δουνκέρκη», το όμορφο, το αγαπημένο, το ισχυρό μας «Δουνκέρκη», χάθηκε για πάντα μπροστά στο Μέρ - ελ Κεμπίρ, παρά να το δω μιαν ημέρα με γερμανικό πλήρωμα να βομβαρδίζει τα αγγλικά λιμάνια ή το Αλγέρι, την Καζαμπλάνκα και το Ντακάρ. 
Προκαλώντας αυτή την αδελφοκτόνο ναυμαχία, κι υστέρα ζητώντας να στρέψει εναντίον των προδομένων Συμμάχων την οργή των Γάλλων, η διορισμένη αυτή Κυβέρνηση του Μπορντώ έπαιξε τον ρόλο της,τον δουλικό της ρόλο.
Κάνοντας χρήση του γεγονότος αυτού για να στρέψει δυο λαούς, τον αγγλικό και το γαλλικό, τον ένα εναντίον του άλλου, ο εχθρός έπαιξε κι αυτός το ρόλο του, το ρόλο του σαν κατακτητού. 

Παίρνοντας το δράμα έτσι όπως είναι, θέλω να πω: λυπηρό και αποτρόπαιο, αλλά αποκρούοντας σαν απαράδεκτη τη δημιουργία ηθικής αντιθέσεως ανάμεσα στους Άγγλους και στους Γάλλους, εξαιτίας του, όλοι εκείνοι που κρίνουν σωστά, είτε ανήκουν στον ένα, είτε στον άλλο λαό, παίζουν κι αυτοί τον ρόλο τους, σαν πα­τριώτες.

Οι Άγγλοι, λαός με περίσκεψη, δεν μπορούν ν' αγνοήσουν ότι δεν θα υπήρχε γι' αυτούς καμιά νίκη πού να φαινόταν πιθανή αν ποτέ η ψυχή της Γαλλίας περνούσε στον εχθρό. 

Οι Γάλλοι, άξιοι τούτου του ονόματος, δεν μπορεί να μη παραδεχθούν ότι μια αγγλική ήττα θα είχε σαν αποτέλεσμα την παντοτεινή υποδούλωση τους. 

Ό, τι και να συμβεί, ακόμη κι αν ένας απ' αυτούς τους δυο λαούς, αν για ένα διάστημα βρεθεί κάτω απ' το ζυγό του κοινού εχθρού, οι δυο λαοί μας, οι δυο μεγάλοι λαοί μας, θα μείνουν για πάντα ο ένας δεμένος με τον άλλο, θα υπομείνουν τη μοί­ρα τους μαζί και μαζί θα νικήσουν. 

Όσο για κείνους απ' τους Γάλλους που μένουν ακόμη ελεύθεροι να δράσουν ανάλογα με την τιμή και το συμφέρον της Γαλλίας, δηλώνω εξ ονόματος τους ότι έχουν πάρει μια για πάντα, την αμετάκλητη και σκληρή απόφαση τους: Έχουν αποφασίσει μια για πάντα ν' αγωνισθούν.

Υποσημειώσεις:
[1] Το πνεύμα της Γαλλίας επέτρεψε στον λαό της να κατανόηση την σημασία του Μερς - ελ - Κε­μπίρ σε όλο της το βάθος και, μέσα στον Γολγοθά της, να βρη σ' αυτήν τη σκληρή δοκιμασία, που προσετέθη στα άλλα της δεινά, νέους λόγους να ελπίζη και καινούργιες δυνάμεις. Ο στρατηγός ΝτΕ Γκωλ, που δεν τον είχα συμβουλευθή προηγουμέ­νως ετήρησε θαυμάσια στάση, που η Γαλλία, όταν απηλευθερώθη και απεκαταστάθη στο μεγαλείο της, την επεκύρωσε. Από τον κ. Τέτζεν, σημαντικό μέλος της Αντιστάσεως και μετέπειτα υπουργό Εθνικής Αμύνης, γνωρίζω ένα γεγονός πού αξίζει να το διη­γηθώ. Δύο αγροτικές οικογένειες, από ένα χωριό κοντά στην Τουλώνα, έχασαν η κάθε μία ένα γιο στο Μερς - ελ - Κεμπίρ κατά τον αγγλικό βομβαρδισμό. Όλοι οι γείτονες θέλησαν να παρευρεθούν στην κηδεία. Οι δύο οικογένειες εζήτησαν η αγγλι­κή σημαία να σκεπάση τα φέρετρα μαζί με τη γαλ­λική και η επιθυμία τους έγινε σεβαστή. Δεν δείχνει μήπως η κίνηση αυτή ότι το πνεύμα κατανοήσεως των απλών ανθρώπων φθάνει ως το θειο ;(Ουίνστον Τσώρτσιλ: Δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος Τόμος Α  σελ 690-1)