ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

Αυτό εδώ είναι το λαϊκό δικαστήριο  της περιφερείας Ζαμσβκβορένιε, μας λέει ο πρόεδρος Θωμάς Ιλαριόνεβιτς. Όλη η Μόσχα είναι μοιρασμένη  σε δέκα τέτοιες περιφέρειες. Κάθε περιφέρεια  έχει ένα δικαστήριο  αυτού του βαθμού Ναρόντνι Σουντ. Η δική μας περιφέρεια , ή καλύτερα αχτίνα (ραιγιόν), έχει 430.000 κατοίκους.

Δ. ΓΛΗΝΟΣ : Και τί είδους υποθέσεις δικάζετε; Αυτός είναι πρώτος βαθμός δικαιοσύνης ; 

ΘΩΜΑΣ ΙΛΑΡΙΟΝΕΒΙΤΣ: Ναι. Υπάρχουν όμως  και μέσα στα συνδικάτα και στις φάμπρικες  τα συντροφικά δικαστήρια, όπου δικάζουνε μικρές διαφορές , μικροκλοπές , μικροκαυγάδες ανάμεσα στους εργάτες . Οι δικαστές είναι εργάτες , που τους ορίζουνε τα συνδικάτα.Τα δικαστήρια αυτά  προσπαθούν να διαπαιδαγωγούν  τους εργάτες , να τους εμπνέουνε το πνέμα της συναδελφικότητας , να προλαβαίνουνε και να περιορίζουνε την εγκληματικότητα.  Οι ποινές που επιβάλλουν αυτά τα "συντροφικά"  δικαστήρια  είναι επίπληξη ,αποβολή από το συνδικάτο  από 1 ως 3 μήνες , πρόστιμο ως 25 ρούμπλια . Αν ο καταδικασμένος δε δέχεται την απόφαση , κάνει ένσταση  στην επιτροπή  του συνδικάτου  και, αν πάλι  δεν συμφωνή, έρχεται στο δικό μας δικαστήριο.Αυτά τα συντροφικά δικαστήρια  έφεραν ως τώρα  άριστα αποτελέσματα. Η ιδέα πως ένας φταίχτης θα δώση λόγο στους ίδιους τους συντρόφους του  ενεργεί με την πιό έντονη παιδαγωγική επίδραση.

Δ. ΓΛΗΝΟΣ: Μα για τους άλλους, που δεν είναι εργάτες,  δεν υπάρχουν συντροφικά δικαστήρια ;

ΘΩΜΑΣ ΙΛΑΡΙΟΝΕΒΙΤΣ:Για εκείνους που δεν είναι μέλη  στα συνδικάτα, πρώτο δικαστήριο είναι  το δικό μας. Μα πριν να σας πω ποιές υποθέσεις δικάζουμε εμείς, είναι ανάγκη να σας δώσω  μια εξήγηση. Η δικαιοσύνη μας είναι ταξική δικαιοσύνη.

Ο σύντροφος Θωμάς Ιλαριόνεβιτς σίγουρα διάβασε  στα μάτια μου κάποια απορία. Γιατί σταμάτησε λίγο, χαμογέλασε. Είπε μερικές φράσεις  ρούσικες στη συντρόφισσα Τσερνιάκ , που δεν τις κατάλαβα εγώ , και ξαναγύρισε σε μένα:
ΘΩΜΑΣ ΙΛΑΡΙΟΝΕΒΙΤΣ: Σας  ξαφνιάζει η φράση  ταξική δικαιοσύνη; Ωστόσο εμείς  πιστεύουμε, πως ως τώρα σε όλους τους λαούς η δικαιοσύνη ήτανε  και είναι ταξική, με τη διαφορά πως εκείνοι δεν το ομολογούν , ενώ εμείς τ΄ομολογούμε.

Δ. ΓΛΗΝΟΣ: Μα τι εννοείτε με αυτό; Αλλοιώς κρίνετε ένα κλέφτη ή ένα φονιά αν είναι εργάτης και αλλοιώς τον κρίνετε αν είναι αστός  ;

ΘΩΜΑΣ ΙΛΑΡΙΟΝΕΒΙΤΣ: Να πως το εννοούμε. Εμείς πιστεύουμε , πως κάθε έγκλημα έχει κοινωνικό χαρακτήρα. Δεν πιστεύουμε στη θεωρία του "γεννημένου εγκληματία". Ο κοινωνικός χαρακτήρας του εγκλήματος μας επιβάλλει να διερευνούμε και τα αίτια και τις συνθήκες  και τους σκοπούς, που δημιούργησαν το έγκλημα από κοινωνική ή από ταξική άποψη. Γιατί ένας εργάτης εγκλημάτισε; Τον έκανε η ανεργία; Η πείνα; Η κακή ανατροφή, η αμορφωσιά του; Γιατί ένας "επιχειρηματίας". ένας "αστός"  εγκλημάτισε ; Kai φυσικά ξεχωρίζουμε  και δικάζουμε ιδιαίτερα  και τιμωρούμε  ιδιαίτερα όλα τα εγκλήματα  που γίνονται από εχτρούς της εργατικής τάξης  και των φτωχομεσαίων αγροτών  και με σκοπό να βλάψουνε  το εργατοαγροτικό  προλεταριάτο. Αυτά τα εγκλήματα δεν έρχουνται στο δικό μας δικαστήριο  και οι κατάδικοι  από τέτοια εγκλήματα  δεν υπάγονται στο εργατικό -σωφρονιστικό σύστημα. Αυτά τα εγκλήματα  χαρακτηρίζονται γενικά σαν εγκλήματα "πολιτικά" και δικάζουνται ή από τα ιδιαίτερα δικαστήρια του επιτροπάτου των εσωτερικών ή από δικαστήρια  ανώτερα από το δικό μας , το "δικαστήριο της πόλεως", το " δημοκρατικό  δικαστήριο". Ένας υπάλληλος λ.χ, ένας διαχειριστής, που κλέβει  τη δημόσια περιουσία, την "κοινοχτησία" όλων των πολιτών , είναι οχτρός του προλεταριάτου και δικάζεται σαν πολιτικός εγκληματίας.
Δ. ΓΛΗΝΟΣ : Εσείς λοιπόν εδώ τί υποθέσεις δικάζετε;  
ΘΩΜΑΣ ΙΛΑΡΙΟΝΕΒΙΤΣ: Αστικές διαφορές  ως χίλια ρούμπλια και ποινικές υποθέσεις, που έχουν ως δέκα χρόνια φυλακή. Για αστικές  διαφορές περισσότερο από χίλια ρούμπλια ή για εγκλήματα που μπορεί  να έχουνε για τιμωρία το θάνατο, αρμόδιο είναι το "δικαστήριο της πόλης".Το "δικαστήριο της πόλης " δικάζει και σαν εφετείο απάνω στις αποφάσεις  του δικού μας δικαστηρίου .Υπάρχουνε σε κάθε δημοκρατία  και από κάθε δικαστήριο τρίτου βαθμού  , "το δικαστήριο της; δημοκρατίας" και ένα ανώτατο δικαστήριο για όλη τη Σοβιετική Ένωση.

Δ. ΓΛΗΝΟΣ: Εσείς δικάζετε  και τους νέους, που εγκληματούν ή υπάρχουν ιδιαίτερα δικαστήρια για τους νέους και τα παιδιά;
ΘΩΜΑΣ ΙΛΑΡΙΟΝΕΒΙΤΣ: Υπάρχουν ιδιαίτερες επιτροπές από παιδαγωγούς, γονιούς και δικαστές , που κρίνουνε τα παιδιά  κάτω των 16 χρόνων.Τα παιδιά αυτά , και αν ακόμη καταδικαστούν , δεν τα στέλνουμε στη φυλακή. Αν πρόκειται για βαριά εγκλήματα  τα στέλνουμε  σε ειδικά παιδικά άσυλα γιατροπαιδαγωγικά , αν πρόκειται για μικροεγκλήματα εξετάζονται  οι συνθήκες της ζωής του παιδιού  και γίνεται προσπάθεια  να μπή το παιδί κάτω  από την επιτήρηση ειδικών παιδαγωγών. Για τα αλητόπαιδα  υπάρχουν οι κομμούνες και οι εργατικές αποικίες των παιδιών για τους νέους από 16-18 χρονών αρμόδιο είναι το δικό μας δικαστήριο .Μα και μεις, αποβλέποντας  στον παιδαγωγικό σκοπό  της ποινής τιμωρούμε  τα ελαφρά εγκλήματα με τη μισή ποινή, παρά αν τα έκανε ένας μεγάλος.
Δ. ΓΛΗΝΟΣ: Μα εξηγείστε μου καλύτερα τι είδους αστικές υποθέσεις δικάζετε , τη στιγμή που όλη η οικονομία έχει κοινωνικοποιηθή και ο γάμος διαλύεται χωρίς δικαστική απόφαση;
ΘΩΜΑΣ ΙΛΑΡΙΟΝΕΒΙΤΣ: Μένουν αρκετά ζητήματα , βέβαια όμως πολύ πιο απλοποιημένα  παρά στο αστικό καθεστώς. Δικάζουμε κληρονομικές διαφορές  σε κινητά και ακίνητα, γιατί η ακίνητη ιδιοχτησία βρίσκεται ακόμη στα αγροτικά σπίτια και η κληρονομιά στους αγρότες  μεσονοικοκυραίους. Έχουμε τις διαφορές στα ζητήματα της κατοικίας,Έχουμε τα ζητήματα της πατρότητος και της διατροφής συζύγων  και παιδιών. Έχουμε τις διαφορές για χρέη  και άλλα παρόμοια, καθώς και όλες τις ποινικές υποθέσεις.
Δ. ΓΛΗΝΟΣ : Και πόσες υποθέσεις δικάζει σ' ένα χρόνο το δικαστήριό σας;

ΘΩΜΑΣ ΙΛΑΡΙΟΝΕΒΙΤΣ: Στα 1933 δικάσαμε 16446 υποθέσεις' απ αυτές 4.885 ποινικές και 11.561 αστικές. Eφέτος σε 7 μήνες δικάσαμε 8.150 υποθέσεις, 2.260 ποινικές και 5.890 αστικές.

Δ. ΓΛΗΝΟΣ:  Και τι είδους ποινές επιβάλλετε στα εγκλήματα;

ΘΩΜΑΣ ΙΛΑΡΙΟΝΕΒΙΤΣ: Πρόστιμο, αναγκαστική εργασία χωρίς φυλακή από ένα μήνα ως ένα χρόνο , φυλακή ως δέκα χρόνια, εξορία από την πόλη μέχρι τρία χρόνια και εξορία στη Σιβηρία από 3-5 χρόνια.

Δ. ΓΛΗΝΟΣ : Τί είδους ποινή είναι η αναγκαστική εργασία χωρίς φυλακή; Πρώτη φορά το ακούω. Έχει καμιά σχέση με τα καταναγκαστικά έργα;

ΘΩΜΑΣ ΙΛΑΡΙΟΝΕΒΙΤΣ: Όχι .Καταναγκαστικά έργα εφαρμόζονται μόνο σε άλλους βαρυποινίτες εγκληματίες και ταξικούς οχτρούς, όπως σας εξήγησα.Τα σοφρονιστικά έργα είναι μια αλαφριά ποινή, για εγκλήματα μικρά. Οι κατάδικοι δουλεύουνε σε ορισμένο εργοστάσιο κάτω από την επίβλεψη ειδικού γραφείου.Κατά τ' άλλα είναι λεύτεροι., δεν είναι "δεσμώτες". Έχουνε περιορισμένη λευτεριά. Όταν δείξουνε καλή διαταγή , τους αφίνουν ολότελα λεύτερους να δουλεύουνε στο εργοστάσιό τους με κάποια μόνο επιτήρηση και τους κρατούν 25% από το ημερομίσθιό τους.

Δ. ΓΛΗΝΟΣ: Ως προς τη φυλακή, ποιός επιβάλλει την ποινή, αν πρόκειται για περισσότερα από δέκα χρόνια;

ΘΩΜΑΣ ΙΛΑΡΙΟΝΕΒΙΤΣ: Περισσότερα από δέκα χρόνια φυλακή δεν έχουμε στον ποινικό μας κώδικα. Μετά τα δέκα χρόνια φυλακή έρχεται η θανατική ποινή.

Δ. ΓΛΗΝΟΣ: Αυτό δεν το καταλαβαίνω . Δεν έχετε λ.χ είκοσι χρόνια φυλακή; Ισόβια δεσμά;

ΘΩΜΑΣ ΙΛΑΡΙΟΝΕΒΙΤΣ: Όχι. Σας βλέπω που απορείτε, και με το δίκιο σας. Για να το καταλάβετε αυτό , πρέπει να σας εξηγήσω κάπως βαθύτερα το σωφρονιστικό μας σύστημα.

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΜΑΜΜΕΛΗΣ: ΜΗΤΕΡΑ

Νύχτα! Γιορτή στην κούνια μπρος

με ασήκωτο κεφάλι,

κλαμένη κόρη τραγουδεί

λυπητερά κι' αγάλι.

-Νάνι , μικρό μου αμαρτωλό

και σπλάχνο μου αρνημένο'

για σε θρηνώ αμετάλαβη

και σκλάβα αργοπεθαίνω!

Νάνι, του πόνο μου βλαστό

κι' ανθί της αμαρτίας'

ζωντανεμένο σύμβολο

της θείας αδικίας!

Νάνι, μικρό μου και έπαρε

το μύρο σου  απ' τα ουράνια

κι' όθρισε με τα χερουβείμ

να πάψουν τα τυράννια!

Νάνι, λυγμέ και σπαραγμέ!

Της μνήμης μου άγριο χάδι!

Σκίρτημα αγνώριστου έρωτα!

Στοργή και οργή απ' τον Άδη!

Νάνι, του λάγνου συρφετού

φύτρο χωρίς πατέρα!-

Φαρμάκι γίνου , ή λησμονιά

στην άραχλη μητέρα!

Χριστέ μου, ή πάρτο, ή πάρε με,

ή σήκω με απ' το βούρκο

κι' ελέησέ με! Δε βαστώ

να νανουρίζω Τούρκο.

ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΜΑΡΤΕΛΆΟΣ : ΘΟΥΡΙΟΣ

Mπρος, παιδιά! Aς πολεμούμε!
O καιρός της δόξας ήλθε.
Aν το Γένος αγαπούμε,
στη φωτιά, μπρος, στη φωτιά!
Στας Aθήνας, μπρος, στη Πόλι.
Mπρος, παιδιά, γνήσια Eλλήνων!
Mπρος, λοιπόν, μπρος κατ’ εκείνων,
που το Γένος μας μισούν!

Tα όπλα ας λάβωμεν,
άγωμεν, πατριώτες, άγωμεν·
ας τρέξει και αθώο αίμα
για τη λευτεριά.

Mπρος, παιδιά, της Πατρίδος!
Ένα Tούρκο να μη αφήσουμε.
Nα σκοτώσουμε, να σφάξουμε
κι όποιον άλλο μας μισεί.
Στο τουφέκι χωρίς φόβο.
Eίν’ ο Γάλλος στα νησιά μας,
π’ αγαπά τη λευθεριά μας
και τυράννους κυνηγά.

Tα όπλα ας λάβωμεν,
άγωμεν, πατριώτες, άγωμεν·
ας τρέξει και αθώο αίμα
για τη λευτεριά.

Όπου φωλεύει ο Tούρκος,
ας διωχθεί με τη φωτία,
διά να λάμψει η Eλευθερία
κι ο σταυρός να υψωθεί.
Στο τουφέκι λοιπόν ούλοι,
παιδιά, γέροντες, παπάδες
και γυναίκες. Oύλοι, ούλοι,
στο τουφέκι, με καρδιά!

Tα όπλα ας λάβωμεν,
άγωμεν, πατριώτες, άγωμεν·
ας τρέξει και αθώο αίμα
για τη λευτεριά.

Όθεν είσθε των Eλλήνων
παλαιά ανδρειωμένα,
κόκκαλα εσκορπισμένα,
τώρα λάβετε πνοήν.
Στες φωνές της σάλπιγγός μου,
απ' το μνήμα αναστηθείτε,
και το Γένος μας να ιδείτε
εις τη πρώτη του τιμή.

Tα όπλα ας λάβωμεν,
άγωμεν, πατριώτες, άγωμεν·
ας τρέξει και αθώο αίμα
για τη λευτεριά.

Σηκωθείτε, για να ιδείτε
πόσοι θάν’ οι Λεωνίδες.
Σηκωθείτε, να χαρείτε
πώς η Eλλάς θα ξαναζεί.
Σηκωθείτε! Kαι θα ιδείτε
πώς ανδρείως πολεμούμε,
πώς εχθρούς καταπατούμε,
πόσο μοιάζουμε με σας!

Tα όπλα ας λάβωμεν,
άγωμεν, πατριώτες, άγωμεν·
ας τρέξει και αθώο αίμα
για τη λευτεριά.

(πηγή: ΒΙΚΙΘΗΚΗ https://el.wikisource.org/wiki/%CE%98%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%82_(%CE%9C%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%AC%CE%BF%CF%85)

Αντώνιος Μαρτελάος (1754 – 1819) Επτανήσιος ποιητής. Σπούδασε Ελληνική και Ιταλική λογοτεχνία Υπήρξε δάσκαλος τόσο του Ugo Foscolo όσο και του Διονυσίου Σολωμού . Η επιρροή του Μαρτελάου στο Σολωμό είναι αισθητή και η δεύτερη στροφή του Ύμνου στην Ελευθερία το αποδεικνύει αρκετά καθαρά.

ΑΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΙ ΗΜΕΡΑΙ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

(Σύντομο αφιέρωμα σε δύο συνέχειες που δημοσιεύτηκα στην εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΑ ΝΕΑ στα φυλα της 18 και 19 Φεβρουαρίου 1927)

1.Η ΜΑΥΡΗ 27 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Την πρωίαν της 27 Αυγούστου 1922 οι κάτοικοι της Σμύρνης εξύπνησαν ή μάλλον ητένισαν το φως της αυγής - διότι από πολλών ήδη νυκτών δεν εκοιμώντο -ητένισαν λοιπόν το φως της αυγής με δάκρυα εις τους οφθαλμούς, διότι αι ελπίδες των πλέον οριστικώς εσβέσθησαν. 
Η Σμύρνη πάλιν δούλη! 
Από βραδύς οι Σμυρναίοι είδον τα τελευταία λείψανα της ηττηθείσης στρατιάς μας να διέρχονται την προκυμαίαν κατά μάζας. Το θέαμα των φευγόντων ήτο αξιoδάκρυτον .Δια της προκυμαίας παρήλασε υποχωρούσα και η μεραρχία Ιππικού υπό τον Σκουμπουρδήν. Αξιωματικοί και ιππείς της Μεραρχίας εφαίνοντο τόσον εύθυμοι επί των ίππων των , ώστε ενόμιζες ότι εκτελούσαν παρέλασιν επιθεωρήσεως. Ο Στεργιάδης επίσης είχε αφ' εσπέρας δραπετεύσει επιβάς αγγλικού πολεμικού. Οι Τούρκοι ακόμη δεν είχον φανή. Ανεμένετο όμως από στιγμής εις στιγμήν η είσοδός των εις την Σμύρνην .

Στιγνή μελαγχολία κατείχε τους πάντας και τα πάντα. 

Εις τας 10 το πρωί , η πρωτοπορεία του Τουρκικού στρατού, αποτελουμένη εξ' ολίγων ιππέων εισήλθεν εις Σμύρνην . Θρήνοι και κοπετοί αντήχησαν ανά πάσαν την πόλιν εις την θέαν των  Τούρκων ιππέων , οι οποίοι είχαν εις τας όψεις των κάτι από τας φυσιογνωμίας των Μογγόλων του Ταμερλάνου. Παρήλασαν δια της οδού Αλλιότη κατήλθον εις την προκυμαίαν και διασχίσαντες ταύτην με βραδέα βήματα κατηυθύνθησαν εις τους στρατώνας. Οι Τούρκοι και οι Εβραίοι υπεδέχθησαν τους νικητάς εν εξάλλω ενθουσιασμώ και αραί και βλασφημίαι και λόγοι περιφρονήσεως ηκούοντο κατά των Ελλήνων. Αυθημερόν εισήλθεν εις την πόλιν ο διοικητής ομάδος Μεραρχιών στρατηγός Νουρεδίν πασσάς , όστις προωρίσθη υπό του Κεμάλ ως δολοφόνος της Σμύρνης. Ο αιμοχαρής πασσάς εξετέλεσε το ανατεθέν εις αυτόν καθήκον μετά του μεγαλητέρου φανατισμού . 

2.Η ΕΚΔΙΚΗΣΙΣ ΤΟΥ ΝΟΥΡΕΔΔΙΝ

 Δύο ημέρας μετά την είσοδον των πρώτων τουρκικών στρατευμάτων  εις Σμύρνην εισήλθεν  εντός αυτής  θριαμβευτικώς  ο Κεμάλ  πασσάς . Η είσοδος του εις την μαρτυρικήν πρωτεύουσαν της Ιωνίας ενεθύμιζε την είσοδον του Μωάμεθ εις την Κωνσταντινούπολιν. Έτριβε τους οφθαλμούς του , μη δυνάμενος  να πιστεύση εις το θαύμα και προ της εκπάγλου(= υπερόχου Θ.Μ) ωραιότητος της ατυχούς πόλεως  έμεινε κατάπληκτος .

-Επι τέλους , εψιθύρισε .Γκιαούρ Ισμίρ , σε έχω στα χέρια μου.

Οι Χριστιανοί κάτοικοι, Έλληνες  και Αρμένιοι , ήσαν κλειστοί  εις τα σπίτια των, αναμένοντες με αγωνίαν να ίδουν την τύχην, ήτις τους ανέμενεν.

Άμα τη εισόδω του εις Σμύρνην  ο Μουσταφά Κεμάλ εξαπέλυσε προς τον Μουσουλμανικόν κόσμον ένα θριαμβευτικόν διάγγελμα δι' ου εξήγγελε κατά τον μάλλον μεγάλαυχον τρόπον την απροσδόκητον νίκην του.

Την επομένην της καταλήψεως ήρχισαν αι προγραφαί. Υπήρχε κατάλογος ονομάτων Ελλήνων Σμυρναίων , οι οποίοι  έπρεπε να φονευθούν .Πρώτος εκλήθη υπό του Νουρεδδίν ο αείμνηστος Μητροπολίτης Σμύρνης. Ο ατυχής Ιεράρχης, ενώ ηδύνατο να σωθή φεύγων, δεν έπραξε τούτο , αλλά καίτοι  βέβαιος περί της τύχης ήτις τον ανέμενε, έμεινε εν μέσω του ποιμνίου του, μη εννοών να εγκαταλείψη αυτό  εις τας κρισιμωτάτας εκείνας στιγμάς. 

Ο Νουρεδδίν είχε να κανονίση παλαιούς λογαριασμούς με τον Μητροπολίτην Χρυσόστομον. Έστειλε και τον εκάλεσε. Την ώρα που ο Μητροπολίτης άφινε την Μητρόπολιν δια να μεταβή παρά τω Νουρεδδίν  εγνώριζεν ότι δεν θα επανέλθη πλέον. Ησπάσθη τους περι αυτόν , τοις απηύθυνε λόγους παρηγορητικούς και γαλήνιος επορεύθη εις την οδόν του Μαρτυρίου.

Έξωθεν του Διοικητηρίου είχε συναχθή αμέτρητος όχλος Τούρκων και Εβραίων , συναθροισθείς  εκεί , διότι  επληροφορήθη , ότι πρόκειται  να προσαχθή ο Μητροπολίτης.

Και όταν εφάνη  το φέρον αυτόν αυτοκίνητον όλος εκείνος ο συρφετός εξέσπασεν εις γιουχαϊσμούς .

Ο Νουρεδδίν υπεδέχθη τον Μητροπολίτην με σατανικόν μειδίαμα εις τα χείλη. Αφού τον ενέπαιξε και τον έβρισε, ακολούθως του είπε:

-Έβλαψες  πολύ τον Τουρκικόν λαόν , αυτός ας σε δικάση. Και εις ένα νεύμα  του Σατράπου , ο Μητροπολίτης ωδηγήθη έξω και παρεδόθη  εις το αλλαλάζον πλήθος των Καννιβάλων.

Σημειωτέονότι ο καθολικός Αρχιεπίσκοπος είχε στείλει υπάλληλόν του  εις τον Μητροπολίτην και τω προσέφερε φιλοξενίαν  και  άσυλον  έως ότου παρέλθουναι πονηραί ημέραι.

Επίσης ο κ. Χόρτων Γεν.Πρόξενος της Αμερικής  προσεφέρθη να παράσχη άσυλον εις τον Μητροπολίτην. Αλλ' αμφοτέρας τας ευγενείς  και χριστιανικάς προσφοράς  ο αείμνηστος Χρυσόστομος τας απέκρουσε.

-Θα μείνω εδώ εις την θέσιν μου, έλεγεν εις τους παροτρύνοντας αυτόν να δεχθή τας προσφοράς. Όλοι έφυγαν από την θέσιν των. Ας μείνει κάποιος.

Και έμεινε δια να παραδοθή εις τον όχλον. 

Και αρπαγείς  ο τετιμημένος ιεράρχης από τους αναμένοντας καννιβάλους, ωδηγήθη μέσα εις τον περίβολον ενός καφενείου, παρά το Διοικητήριον, όπου εν μέσω καγχασμών, ύβρεων και προπηλακισμών διεξήχθη δήθεν η διαδικασία, ενώπιον πενταμελούς δικαστηρίου αποτελουμένου εξ αχθοφόρων όπερ κατεδίκασεν αυτόν εις θάνατον.
Από το καφενείον αυτό , αφού τον απεγύμνωσαν τελείως και ξερρίζωσαν την γενειάδα του, τον έσυραν δέροντες και υβρίζοντες αυτόν εις την συνοικίαν του Ικί Τσεσμέ, όπου απετελειώθη.
Έκαστος Τούρκος ήθελε να μπήξη το εγχειρίδιόν του εις το μητροπολιτικόν σώμα, εις τρόπον, ώστε εντός μιάς ώρας έμεινεν εις τας χείρας των δολοφόνων μόνον ο σκελετός του αειμνήστου Ιεράρχου. Έτσι απέθανεν ο Μητροπολίτης Σμύρνης. Απέθανεν όπως πρέπει να αποθνήσκουν οι άξιοι αρχηγοί. Θα δυνηθή άρα γε ποτέ το Έθνος να εκδικηθή τον θάνατον του Μητροπολίτου Σμύρνης;
Μαζί με τον Μητροπολίτην εφονεύθησαν εκ των πρώτων , αλλ' άγνωστον δια τίνος τρόπου , οι συνοδεύσαντες αυτόν Δημογέροντες Τσουρουκτσόγλου και Κιλισμπαλής.
Ο θάνατος του Μητροπολίτου Σμύρνης ήτο το σύνθημα της λεηλασίας. Υπό το πρόσχημα, ότι ζητούνται κρυμμένοι έλληνες αξιωματικοί , εις τας διαφόρους οικίας, ήρχισαν δήθεν έρευναι εντός αυτών , πράγματι όμως λεηλασίαι.
Από πάσαν γωνίαν της Σμύρνης ηκούοντο οιμωγαί σφαζομένων και κοπετοί απαγομένων παρθένων. Αι ξέναι οργανώσεις έκαναν το παν δια να μετριάσουν την συμφοράν .Τα ιδρύματα των Καθολικών και των διαμαρτυρομένων ήνοιξαν τας πύλας των και παρείχον άσυλον εις πάντα ζητούντα αυτό. Ιδιαιτέρως εθαυματούργησεν η Αμερικανική φιλανθρωπία. Ο αντίπρόσωπος της Αμερικανικής Περιθάλψεως Εγγύς Ανατολής κ. Τζέημς με κίνδυνον της ζωής του έσωσεν όλα τα ορφανά, άτινα από πάσαν γωνίαν της Ανατολής είχε περισυλλέξη.
Τα πολεμικά πλοία απεβίβασαν αγήματα προς προστασίαν των υπηκόων των, άτινα όμως επεκτείναντα τα δικαιώματα των επενέβαινον και επρολάμβαναν πολλάς βιαιότητας των Τούρκων ληστών. Ιδιαιτέρως λαμπρά υπήρξεν η διαγωγή των Ιταλών ναυτών. Είχε σιγάση η φωνή της πολιτικής και της διπλωματίας δια να ακουσθή η φωνή του αδελφικού αίματος.

3.Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΤΟΥ ΚΕΜΑΛ

Ο Μουσταφά Κεμάλ εισήλθεν εις την Σμύρνην  την Τρίτην. Εισερχόμενος εύρε την ωραίαν πόλιν πλέουσαν εις το αίμα. Διότι αφ' ης εκρεουργήθη ο Μητροπολίτης , ως εκ συνθήματος ήρχισαν οι φόνοι των Χριστιανών. Δεν υπήρχεν  άσυλον, το οποίον δεν παρεβιάσθη , δεν υπήρχεν ιερόν , το οποίον δεν εβεβηλώθη. Ιερείς εσφάζοντο μέσα εις τους ναούς, παρθένοι εβιάζοντο εις τους ναούς, και εβιάζοντο  επάνω εις την Αγίαν Τράπεζαν. Στρατιώται κρυμμένοι συνελαμβάνοντο  και οδηγούμενοι  εις τας φυλακάς εφονεύοντο  καθ' οδόν.

Την ημέραν εκράτει κάποια ησυχία.Την νύκτα αντήχουν από πάσαν γωνίαν της Σμύρνης θρήνοι και οδυρμοί.

Άπαντες  οι εναπομείναντες  πληθυσμοί  της υπαίθρου  χώρας συλλαμβανόμενοι  ωδηγούντο εκτός των χωρίων των, όπου εφονεύοντο.

Ουδέποτε ο θάνατος , εξυπηρετήθη τόσον, όσον την εποχήν εκείνην και ο Ταμερλάνος μέσα εις τον τάφον του θα ωμολόγησεν, ότι ο Κεμάλ  τον υπερέβη εις την θηριωδίαν.

Την ιδίαν ημέραν  της αφίξεώς του εις Σμύρνην ο Κεμάλ παρεκάθησεν  εις δείπνον, παρατεθέν  προς τιμήν του , υπό των αξιωματικών του, εις την βεράνταν του Σπόρτιν.

Προς τιμήν των Συμμάχων σημειούμεν , ότι ουδείς αξιωματικός των πολεμικών πλοίων των Συμμάχων  προσήλθεν  εις το δείπνον εκείνο , καίτοι εκλήθησαν.

Την Τετάρτην , δηλαδή την επομένην  της αφίξεως του Κεμάλ  εξερράγη η πυρκαϊά , ήτις απετέφρωσε  την Σμύρνην.

Οι ατυχείς Έλληνες της Σμύρνης , φεύγοντες  το πυρ , εξήλθον εις τους δρόμους πανοικεί .Η προκυμαία επληρώθη μέχρις ασφυξίας  κόσμου. Το νεκροταφείον επίσης .Οι τάφοι δεν εφιλοξένουν  μόνον νεκρούς αλλά και ζώντας. Και αι ορδαί των καννιβάλων , εισορμώσαι μέσα εις το αγωνιούν πλήθος και εις την προκυμαίαν και εις το νεκροταφείον , έσφαζον, διήρπαζον, ελήστευον και απήγαγον παρθένους όσας ενόμιζαν καταλλήλους  δια τας κτηνώδεις ορέξεις των [1].

Ύψωναν οι δυστυχείς Χριστιανοί τας χείρας προς τον Ουρανόν, επικαλούμενοι  το έλεος του Θείου , μη ζητούντες  παρ' αυτού , ειμή τον θάνατον , δια να λυτρωθούν  από τα δεινά.

Πρώτην φοράν ο Θεός εφάνη  εύσπλαχνος, διότι ο θάνατος λυτρωτής των πόνων επήλθε ταχύς και εθέριζεν αδιάκοπα . Οι θνήσκοντες έμενον άταφοι .Ποιός να τους θάψη και που; Απέθνησκον  άλλοι από πείναν, άλλοι από φόβο και άλλοι από πληγάς.

Εις το κατώφλι μιας οικιας  της προκυμαίας αφήκε την τελευταίαν του πνοήν  ο ιατρός Ιπποκράτης Αργυρόπουλος , ευκλεής γόνος της αρχοντικωτέρας  οικίας της Σμύρνης, αδελφός του ποιητού  και βουλευτού κ. Μ. Αργυροπούλου.Και πολλοί άλλοι που εγεννήθησαν  επάνω εις τα τρίχαπτα (τα εκ τριχών  πεπλεγμένα λίαν λεπτοφυή και σε πιο ελεύθερη ερμηνεία "μετάξια και δαντέλες" Θ.Μ) απέθανον επάνω στα πλακόστρωτα της Προκυμαίας. 

Τι θα γινόταν όλος αυτός ο κόσμος;

4.ΜΑΚΡΑΝ ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ

Μετά την διάσπασιν του Μετώπου και δύο ή τρεις ημέρας προ της εισόδου των τούρκων  εις την Σμύρνην, η Κυβέρνησις Γούναρη παρητήθη  και εσχημάτισε τοιαύτην ο κ. Τριανταφυλλάκος με Υπουργόν των Εσωτερικών τον κ. Μπούσιον και της Εθνικής Οικονομίας  τον κ. Μανέαν.

Η Κυβέρνησις Τριανταφυλλάκου βασιζομένη επί ενός διατάγματος  της προκατόχου Κυβερνήσεως, καθ' ό απηγορεύετο η εις το Ελληνικόν Κράτος ομαδική μετανάστευσις εκ Μ. Ασίας, όχι  μόνον δεν εφρόντισε να στείλη πλοία προς παραλαβήν  των καταδιωκομένων και σφαζομένων πληθυσμών  της Μ. Ασίας, αλλ' απ' εναντίας  ημπόδιζε ν' αποβιβασθώσιν εις τας παρά τας Μικρασιατικάς ακτάς νήσους, όσοι ηδύναντο εξ ιδίων να φθάσωσιν εις αυτάς.

Ευτυχώς, οι τότε διοικηταί των νήσων κ.κ Αν Σπηλιωτόπουλος  και Σταυριανίδης  δεν εσεβάσθησαν και πολύ τας διαταγάς της Κυβερνήσεως.

Οι πρώτοι φθάσαντες εις Αθήνας πρόσφυγες , αδημονούντες δια την τύχην των αδελφών των , ήρχισαν  να ενεργούν παρά τη Κυβερνήσει, όπως αποσταλούν πλοία εις Σμύρνην  προς μεταφοράν  προσφύγων.

Η καταρτησθείσα προς τούτο  επιτροπή , αποτελουμένη εκ του Μητροπολίτου Εφέσου , νυν Καβάλλας, κ Χρυσοστόμου και των Σμυρναίων  δημοσιογράφων κ.κ. Π. Καψή  και Λ. Κοκκινίδη, επεσκέφθη κατά πρώτον  τον κ. Μπούσιον, όν ενόμιζεν  ως ενδιαφερόμενον περισσότερον των άλλων , δια την τύχην των Μικρασιατών. Ατυχώς συνήντησαν  την παγερωτέραν αδιαφορίαν. Ο κ. Μπούσιος ούτε καν ηθέλησε  να ακούση την επιτροπήν. Το ίδιον και ο Πρωθυπουργός  κ.Τριανταφυλλάκος. Ευτυχώς ο τότε υπουργός της Εθνικής Οικονομίας  κ. Μανέας, διαφωνήσας , αντιθέτως προς τον συνάδελφόν του, ανέλαβεν  υπό ατομικήν  του ευθύνην  να στείλη εις Σμύρνην  όσα ηδύνατο πλοία  προς διάσωσιν των προσφύγων  και εστάλησαν  κατά διαταγήν  του 4-5 μεγάλα Αγγλικά φορτηγά , τα οποία μετέφερον  τους πρώτους πρόσφυγας  εκτελέσαντα 2-3 ταξείδια.

Ταυτοχρόνως, τα εν τη Μεσογείω πλέοντα φορτηγά πλοία μιας Αμερικανικής Εταιρείας , ης μας διαφεύγει  το όνομα και ήτις αντιπροσωπεύεται  εν Πειραιεί υπό του κ. Μιχαληνού, διετάχθησαν να πλεύσουν εις Σμύρνην  και να παραλάβουν πρόσφυγας  δωρεάν. Κατ' αυτόν τον τρόπον εσώθησαν πολλοί. Αλλ΄υπήρχον ακόμη χιλιάδες αναμένοντες και τις οίδε τι θα εγίνοντο αν εν τω μεταξύ δεν εκηρύσσετο η επανάστασις της Χίου, ο αρχηγός της οποίας κ. Πλαστήρας  εθεώρησεν ως υποχρέωσίν του  να διατάξη όπως  άπαντα τα Ελληνικό πλοία σπεύσωσιν  εις την Σμύρνην  και τας Μικρασιατικάς ακτάς προς παραλαβήν προσφύγων.Ούτω εσώθησαν οι εναπολειφθέντες Ελληνες Μ.Ασίας.

Υποσημειώσεις:
[1] Σε μια παρόμοια τραγική ιστορία και στις ολέθριες επιπτώσεις που μπορεί να προκύψουν αναφέρεται ο ποιητής  Απόστολος Μαμμέλης (Προύσσα 1876- Αθήνα 1935) στο αιρετικό για τις ημέρες μας ποίημά του "Μητέρα"

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ: ΕΠΙΛΟΓΟΣ 3

Επιστροφή
Στις 10 το βράδυ το Ράδιο . Αμβούργο διακόπτει το πένθιμο εμβατήριο του Ζικφρίδου από το Λυκόφως των Θεών για να αναγγείλει.

«0 Φύρερ μας . Αδόλφος Χίτλερ μαχόμενος μέχρι της τελευταίας πνοής εναντίον του Μπολσεβικισμού, έπεσε για την Γερμανία σήμερα τo απόγευμα στο Γενικό επιτελείο της Καγκελαρίας του Ράιχ. Στις 30 Απριλίου ο Φύρερ είχε διορίσει σαν διάδοχό του τον Αρχιναύαρχο Νταίνιτς. 0 Αρχιναύαρχος, διάδοχος του Φύρερ θα μιλήσει τώρα στο Γερμανικό λαό".[1]

Μέσα στο πυρετό της εξόδου το μήνυμα περνά απαρατήρητο. Υπάρχει ακόμα αρκετός κόσμος στα καταφύγια και η πρώτη ομάδα που είχε προγραμματιστεί να φύγει στις 9 δεν έχει ξεκινήσει ακόμα. Επικεφαλής της πρώτης ομάδας είναι ο Mohnke. Πρόκειται να μοιραστούν τη τύχη τους μαζί του ο Hans Baur, ο Hans Rattenhuber, οι γραμματείς του Χίτλερ Traudl Junge και Gerta Cristian καθώς και η διαιτολόγος του Constanze Manzialy. Πρώτος σταθμός ο σιδηροδρομικός Σταθμός της Friedrichstrasse. Λίγο πριν από τα μεσάνυχτα o Aρχιναύαρχος απευθύνει στο ακόλουθο διάγγελμα όχι στο Γερμανικό λαό όπως κανείς θα περίμενε, αλλά στο Στρατό:

«Γερμανική Βέρμαρχτ, συναγωνιστές. 0 Φύρερ έπεσε. Πιστός στη μεγάλη ιδέα του να σώσει τους λαούς της Ευρώπης από το Μπολσεβικισμό, είχε αφιερώσει την ζωή του και βρήκε το θάνατο πολεμώντας. Μαζί μ’ αυτόν εξαφανίζεται ένας από τους μεγαλύτερους ήρωες της Γερμανικής Ιστορίας. Με ευλαβική υπερηφάνεια και οδύνη χαμηλώνουμε μπροστά του την σημαία. Αναλαμβάνω την υπέρτατη διοίκηση όλων των δυνάμεων της Γερμανικής Βέρμαχτ με την θέληση να συνεχίσω τον αγώνα εναντίον του Μπολσεβικισμού έως ότου τα στρατεύματα τα οποία πολεμούν στο μέτωπο και οι εκατοντάδες χιλιάδες οικογενειών της Ανατολικής περιοχής της Γερμανίας σωθούν από τη σκλαβιά και την καταστροφή. Εναντίον των Άγγλων και των Αμερικανών οφείλω να εξακολουθήσω μαχόμενος σε ένταση και χρονική διάρκεια ανάλογη εκείνης που ­θα χρησιμοποιήσουν για να με εμποδίσουν στη διεξαγωγή του πολέμου εναντίον των Μπολσεβίκων». [2]

Πολλοί λίγοι ακούν το διάγγελμα και λιγότεροι ακόμη δείχνουν πρόθυμοι να υπακούσουν. Η απόφαση για την ανάγκη μιας συνθηκολόγησης έστω και άνευ όρων είναι για το Βάιλντιγκ μονόδρομος. Η μεθόδευση καινούριων διαπραγματεύσεων περνά από στόμα σε στόμα  μέσα στο πυρακτωμένο καμίνι του Βερολίνου. Ευσυνείδητοι αξιωματικοί υπογράφουν τις αποστρατεύσεις των ανδρών τους με την ελπίδα ότι αν συλληφθούν δεν θα θεωρηθούν αιχμάλωτοι πολέμου. Στο μπούνκερ του Ζωολογικού κήπου ο στρατηγός Σίντοου επιστατεί προσωπικά στην εκκένωση των τραυματιών . Όπου λειτουργούν τα τηλέφωνα διαταγές έρχονται και φεύγουν .Το σύνθημα «δεν θα συνθηκολογήσουμε" ακούγεται όλο και συχνότερα στη περιοχή του Ζωολογικού κήπου.[3] 

Λίγο αργότερα ο ασύρματος της Βοσστράσσε αρχίζει να καλεί στη γερμανική και στη ρωσική γλώσσα.

-Εδώ 56ο σώμα τεθωρακισμένων. Ζητούμε άμεση κατάπαυση του πυρός. 0ι αντιπρόσωποί μας θα προσέλθουν στο Πότσνταμερμπρύ­κε στις 12.30 μετά τα μεσάνυχτα. Σημείο αναγνωρίσεως λευκή σημαία με φόντο κόκκινο φως. Παρακαλούμε απαντήσετε.[4]

Η απάντηση φτάνει σύντομα από τον τομέα της 79ης Μεραρχίες τυφεκιοφόρων του Κόκκινου Στρατού. Για μια ακόμη φορά ο Στρατηγός Chuikov αποδέχεται το αίτημα των Γερμανών και για μια ακόμη φορά ο von Dufving συνοδευόμενος από δύο αξιωματικούς εμφανίζονται στο προκαθορισμένο σημείο στις 12,50 της 2 Μαΐου   κάτω από λευκή σημαία. Οδηγούνται στο Τσουίκοφ . Ύστερα από κάποιες διαδικαστικές διευκρινήσεις που διαρκούν πολύ λίγο εμφανίζεται ο Weidling, [5]

Η ιδιότητα του σαν Διοικητή της Άμυνας του Βερολίνου διευκολύνει τον διάλογο. Ο Σολοκόφσκυ είναι παρών επίσης στη διαδικασία της παράδοσης.. 

Τσουίκωφ: Είσθε ο Διοικητής της Φρουράς του Βερολίνου;
Weidling: Μάλιστα, είμαι ο Διοικητής του LVI Σώματος Τεθωρακισμένων.
Τσουίκωφ: Πού είναι ο Κρεμπς; Τι σας είπε;
Weidling: Τον είδα χθες στην Καγκελαρία. Έχω την εντύπωσι ότι απεφάσισε να αυτοκτονήση…Επαναλαμβάνω ότι έχω διατάξει όλες τις μονάδες μου να παραδοθούν.
Τσουίκωφ: Ποια είναι τα όρια της δικαιοδοσίας σας;
Ο Weidling εξήγησε με την βοήθεια ενός χάρτου.
Τσουίκωφ: Ο Στρατάρχης έχει διατάξει παύσι πυρός επίσης. Ποιές περιοχές έχουν ναρκοθετηθή;
Weidling: Δεν έχομε νάρκες. Δεν έχομε βάλει εκρηκτικά ούτε στις γέφυρες.
Σολοκόφσκυ: Τι συνέβη με τον Χίτλερ και τον Γκαίμπελς;
Ο Weidling­ τους είπε ό,τι γνώριζε.
Τσουίκωφ: Έτσι, λοιπόν, ο πόλεμος τελείωσε.
Weidling: Κατά τη γνώμη μου, κάθε περαιτέρω θυσία θα είναι πράξις τρέλας και ένα έγκλημα.
Τσουίκωφ: Αυτό είναι απολύτως σωστό. Υπηρετείτε στον Στρατό πολύ καιρό;
Weidling: Από το 1911. Άρχισα με τον βαθμό….
Στο σημείο αυτό ο Helmuth Weidling κατέρρευσε. Ένα τηλεφώνημα ανέφερε ότι λίγοι Γερμανοί ακόμη πυροβολούσαν.
Weidling: Θα κάνω ό,τι είναι δυνατόν για να σταματήσω τις εχθροπραξίες από δικής μας πλευράς.
Τσουίκωφ: Υπόγραψε μια διαταγή και η συνείδησίς σου θα είναι ήσυχη.[6]
Ο Weidling­ κάθησε και άρχισε να ετοιμάζη το σχέδιο της διαταγής ΄Κανείς δεν μιλούσε. Ήταν 7.57 το πρωί ώρα Μόσχας .Ο Τσουίκωφ πρότεινε να πάρουν το πρωινό τους. Ο Weidling συνέχισε να γράφη.
Τσουίκωφ: Μήπως σας χρειάζεται ο Υπασπιστής σας;
Weidling: Μάλιστα ,παρακαλώ.Ένας ψηλός με μαύρα μαλλιά μπήκε μέσα. Φορούσε ένα μονόκλ και γκρίζα γάντια.Τα μαλλιά του ήσαν καλοχτενισμένα . Ήταν ο Συνταγματάρχης Ρέφιορ , ο δεύτερος Επιτελάρχης του Weidling­ .[7]

Ο Σοβιετικός στρατηγός Τσούικωφ διαβάζει το κείμενο της διαταγής  και δίνει τη τελική του έγκριση . Με χέρι που τρέμει Weidling υπογράφει το σύντομο διάγγελμα προς τούς υπερασπιστές του Βερολίνου.

Στις 30 Απριλίου ο Φύρερ στον οποίον είχαμε ορκισθεί αφοσίωση μας εγκατέλειψε. Εσείς βεβαίως νομίζετε ακόμη ότι οφείλετε να υπερασπίσετε το Βερολίνο κατά διαταγή του Φύρερ. Παρ' όλα αυτά ή έλλειψη βαρέων όπλων πολεμοφοδίων και ολόκληρη ή κατάσταση καθιστούν πλέον τον αγώνα παράλογο. Κάθε ώρα πού θα πολεμήσετε επιπλέον θα παρατείνετε τις τρομερές ταλαιπωρίες των αμάχων και των τραυματιών. Σε συνεννόηση με την ανωτάτη διοίκηση των Ρωσικών στρατευμάτων σας καλώ να σταματήσετε τον αγώνα. Weidling­.[8]

Οι άνδρες της Μεραρχίας Müncheberg δεν δείχνουν διάθεση να συμμορφωθούν. Υπερασπίζονται με αυτοθυσία τις θέσεις τους στο Ζωολογικό κήπο και το Tiergarten ενώ τα τελευταία άρματα θυσιάζονται κοντά στη πύλη του Βραδεμβούργου.[9] Στην καινούρια έδρα του στρατηγείου του , στο Ενυδρείο του Ζωολογικού κήπου (προηγούμενη έδρα το ξενοδοχείο Έντεμ)  ο ήρωας των υψωμάτων του Seelow Werner Mummert[10]  εξακολουθεί να διευθύνει τον αγώνα αν και τραυματισμένος   Προέχει η κάλυψη της υποχωρήσεως των τραυματισμένων και των αμάχων πριν επιχειρήσουν με τη σειρά τους την έξοδο. 

Ένας άλλος που μεθοδεύει τη παράδοση είναι και ο ο υφυπουργός προπαγάνδας Fritsche . Με νεκρούς το Φύρερ και το Γκαίμπελς και το Μπόρμαν να βιάζεται να συναντήσει το Νταίνιτς είναι αμέσως o επόμενος στην ιεραρχία και κατά συνέπεια οφείλει να αναλάβει πρωτοβουλία και να πετύχει θεωρητικά εκεί που απέτυχαν οι άλλοι.  Στο γραφείο του στο Υπουργείο προπαγάνδας προσπαθεί να συντάξει ένα κείμενο με το οποίο θα κάνει έκκληση στον εχθρό για κατάπαυση των εχθροπραξιών. Αγνοεί τις ενέργειες του Weidling . Ένας από τους γραμματείς έχει ήδη ξεκινήσει τη μετάφρασή του στα ρωσικά. Τους διακόπτουν χτυπήματα στη πόρτα. Από τη μια στιγμή στην άλλη , ο γραμματέας Junius βρίσκεται πρόσωπο με πρόσωπο με το στρατηγό Burgdorf. Δείχνει μεθυσμένος και είναι εκτός εαυτού. Πλησιάζει το Φριτς .

-Θέλεις να παραδώσεις τη πόλη αλλά δεν θα τα καταφέρεις. Θα σε σκοτώσω....

Μια σφαίρα που προοριζόταν για το Φρίτσε καρφώνεται τελικά στο ταβάνι γιατί οι ψυχραιμότεροι καταφέρνουν να τον αφοπλίσουν. Ο Στρατηγός απομακρύνεται και ο Φρίτσε μπορεί να ολοκληρώσει τη πρωτοβουλία του. Ταχυδρόμος ορίζεται ο γραμματέας Junius. Οι Ρώσοι που ήδη συνομιλούν με το Βάιλντιγκ δεν δείχνουν ιδιαίτερη βιασύνη. Απλά λένε στο Γερμανό απεσταλμένο ότι το αίτημα διαβιβάζεται αρμοδίως και θα υπάρξει απάντηση.....[11] 

Από αυτούς που προτιμούν την έξοδο παρά τη συνθηκολόγηση είναι ο Krukenberg.[12] Γύρω στις 2 τη νύχτα η μικρή ομάδα του  διασχίζει με χίλιες προφυλάξεις τη Charlottenstrasse και τη Friedrichstrasse κάτω από τα συνεχή πυρά του εχθρού. Μια ώρα αργότερα μια δεύτερη ομάδα ενώνεται με τη πρώτη.Την αποτελούν κυρίως Σκανδιναβοί  και Γερμανοί κάτω από τη διοίκηση του  πρώην αρχηγού τους στην Εσθονία, Brigadifihrer Ziegler [13]. Με το φως της μέρας τα πράγματα δυσκολεύουν γιατί  η ομάδα που έχει χάσει την ευελιξία της και τους ρυθμούς της λόγω του όγκου της εντοπίζονται από τους σοβιετικούς που χωρίς να χάσουν χρόνο στρέφουν πάνω τους τα  πυρά τους.

- Θα προσπαθήσουμε να περάσουμε μέσα από το Gesundbrunnen με κατεύθυνση το Pankow και το Wittenau, αποφασίζει ο Krukenberg.

Στη διασταύρωση της Brunnenstrasse και Lortzing Strasse, οι φυγάδες εντοπίζονται και πάλι , Το πυρ είναι αδιάκοπο , οι όλμοι που πέφτουν ασταμάτητα προκαλούν βαριές απώλειες. . Καθένας προσπαθεί να καλυφθεί όπως μπορεί. Είναι σε όλους φανερό ότι δεν μπορεί να προχωρήσουν περισσότερο. Δίπλα στο Krukenberg  πέφτει νεκρός ο Ziegler .

- Δεν μπορούμε να μείνουμε άλλο εδώ αποφασίζει ο Krukenberg. Θα προσπαθήσουμε να ξεφύγουμε σχηματίζοντας  μικρές ομάδες. 

Στο ύψος της Ziegelstrasse  ο   Krukenberg αναγνωρίζει στη μισοκαμένη σιλουέτα ενός Τίγρη , το ίδιο ακριβώς άρμα  που το προηγούμενο απόγευμα ύστερα από διαταγή του Μόνκε είχε στείλει στη Καγκελαρία για να υποστηρίξει την έξοδο της Ομάδας Μπόρμαν [14]. Δεν μπορεί όμως να εντοπίσει κανένα απολύτως ίχνος , ούτε από το Reichsleiter ούτε από τους συντρόφους του. Την ίδια ώρα η ομάδα Μόνκε αφού κατάφερε να περάσει το ποτάμι κατάφερε να φτάσει μέχρι τη Schönhauser Allee αλλά η παρουσία ισχυρότατων δυνάμεων του εχθρού δεν της επιτρέπει να προχωρήσει περισσότερο. Παραμένει εγκλωβισμένη σε ένα υπόγειο κοντά στη  περιοχή του Pankow ελπίζοντας σε ένα θαύμα. 

Στις 5:55 χαράματα της 2 Μαΐου στο κέντρο της πόλης ,ο Dufving, ο Hans Refior, ο Siegfried Knappe, μέλος του επιτελείου του Weidling. και ένας Γερμανός ταγματάρχης επικεφαλής μιας εκατοντάδας στρατιωτών εμφανίζονται στο τέλος της Bendlerstrasse. Ειδοποιημένοι οι Σοβιετικοί τους περιμένουν από την απέναντι όχθη του Landwehrkanal.Ο κύριος όγκος των υπερασπιστών του Βερολίνου παραδίδεται την ίδια ημέρα. 

Στις 2 Μαίου σε ένα δρόμο του Βερολίνου , ο Bärenfänger, αποφασίζει να βάλει τέλος σε μια μακρά αγωνία. Η γυναίκα του που τον συνοδεύει μαζί με το μικρότερο αδελφό της πεθαίνουν πρώτοι. Στη συνέχεια στρέφει το όπλο πάνω του. Οι μάχες έχουν πλέον σταματήσει. Μόνο σποραδικά ακούγονται κάποιοι πυροβολισμοί .Στις πλατείες ο αριθμός των τραυματιών τυλιγμένοι σε κουβέρτες μεγαλώνει ώρα με την ώρα και ανάμεσά τους οι νοσοκόμες του Ερυθρού Σταυρού και της Οργάνωσης BdM πολύ λίγα μπορούν να προσφέρουν για να ανακουφίσουν το πόνο τους. Καπνοί υψώνονταν πάνω από τα ερείπια και σκοτεινιάζουν τον ουρανό. Στο κέντρο οι πρώτες γυναίκες του ερυθρού στρατού έχουν αρχίσει να ρυθμίζουν τη κυκλοφορία των αυτοκινήτων στους δρόμους και μικρές ομάδες στρατιωτών που ξεπροβάλλουν από τα ερείπια , δεν κουβαλάνε πια τα όπλα τους και συγκεντρωμένοι σε μικρές ομάδες απλά περιμένουν τις καινούριες διαταγές.[15]
Ανάμεσά του υπάρχουν ακόμα αυτοί που επιμένουν. Οι γέφυρες του Σπαντάου συμβολίζουν τις πύλες που οδηγούν στην ελευθερία και μαγνητίζουν πολίτες και στρατιωτικούς. Μια ακόμα έξοδος προετοιμάζεται.

Ένας αυτόπτης μάρτυς έτσι θα περιγράψει αυτή την παράτολμη ενέργεια:

«Μόλις ή πρώτη χλωμή πρωινή ακτίνα εμφανίζεται στον ορίζοντα της φλεγόμενης πόλης, ηχούν τα κανόνια. Τεθωρακισμένο πεζικό, πυροβολητές και S.S. ακολουθούν από πίσω τρέχοντας. Μέτρο-μέτρο προχωρούν προς την γέφυρα. Ο Mummert βαδίζει επικεφα­λής. Οι Ρώσοι δεν φαίνεται να έχουν καταλάβει ακόμη. Ο στρατηγός γυρνά. στους στρατιώτες του και με τις παλάμες γύρω από το στόμα του ουρλιάζει:
-Εφ΄ όπλου λόγχη. Επίθεση. Μαρς. Οι άνδρες ξεκινούν για την επίθεση. Ένα βουερό Hurra αντηχεί σήμερα το πρωί στο Χάβελ. Οι Ρώσοι αιφνιδιάζονται. Για λίγα δευτερόλεπτα. Έπειτα τα όπλα τους απαντούν. Οι στρατιώτες της Μύνχενμπεργκ, της Νόρτλαντ, της Ι8ης Μεραρχίας, δεν μπορούν να συγκρατηθούν περισσότερο. Αρχίζει η επίθεση. . Η επίθεση στην γέφυρα του Χάβελ στο Δυτικό Σπαντάου. Στρατιώτες κάθε βαθμού και κάθε είδους, Βαυαροί και Γερμανοί του Βορρά, Σάξονες και Πρώσοι της , Ανατολής, Βεστφαλοί, Σιλεσιανοί, Γάλλοι, Ισπανοί, Σκανδιναβοί, Λετονοί, .Ολλανδοί, γυναίκες του Βερολίνου, παιδιά έφηβοι, κοπέλες είναι εκείνοι πού την αυγή της 3ης Μαΐου επιτίθενται στις Ρωσικές γραμμές. . Η γέφυρα του Χάβελ αντηχεί κάτω από τα βήματα των επιτιθεμένων. Χειροβομβίδες του εχθρού, εκρηκτικές ρουκέτες και τερετίσματα πολυβόλων ανοίγουν τρομακτικά κενά. Οι άνδρες πέφτουν κατά ομάδες, Οι τραυματίες παραμένουν στο έδαφος, πέφτουν στο νερό, ή πατιούνται μέχρι θανάτου. ‘ Αλλά εμπρός... εμπρός... Ο Χάρτμανν, ο Ρευνβαρτ ο Ραμλάου και άλλοι βρίσκονται επικεφαλής. Κραυγάζουν καταπρόσωπο στον εχθρό το θυμό τους, το μίσος τους, το τρόμο τους. Κραυγάζουν, πέφτουν επάνω στις ρωσικές προφυλακές, στην άκρη της γέφυρας. Πολυβολούν, πετούν τις τελευταίες χειροβομβίδες, μάχονται με τούς υποκόπανους των όπλων. Πίσω τους έρχονται ‘Ισπανικά και Γαλλικά S.S. Κραυγάζουν «Αρρίμπα Εσπάνια» «Βίβ λα Φρανς». Δεν νοιάζονται πλέον για τις κραυγές των συναγωνιστών που έχουν μείνει πίσω. . Ο Λοχίας Vaulot πέφτει επικεφαλής της ομάδος του. Μια ρωσική σφαίρα τον κτυπά λίγα εκατοστά ψηλότερα από τον σταυρό του Ιππότη. [16]

Παρά τις τεράστιες απώλειες το εγχείρημα στέφεται από επιτυχία. Χιλιάδες στρατιωτών και πολιτών καταφέρνουν να φθάσουν στις προφυλακές του Βενκ. 

Στο Βερολίνο τα όπλα σιωπούν οριστικά νοτιοδυτικά όμως της Πρωτεύουσας, παρατηρείται έντονη κινητικότητα . Τραίνα και φορτηγά αυτοκίνητα σε αδιάκοπη κίνηση μεταφέρουν δυτικά προς τον Έλβα τους εξαντλημένους άνδρες του Μπούσε που ξέφυγαν από τη σοβιετική παγίδα. Για πρώτη φορά γίνονται γνωστές από τις αφηγήσεις των φυγάδων οι άγνωστες λεπτομέρειες για τα όσα τραγικά συνέβησαν στη Πρωτεύουσα τις τελευταίες ημέρες. 

Όμως τα μεγάλα προβλήματα για τη 12η Στρατιά τώρα αρχίζουν. Η μάχη με το χρόνο είναι ανελέητη. Οι Σοβιετικοί πλησιάζουν και όσοι βρεθούν ανατολικά του Έλβα θα περάσουν κάτω από την αιχμαλωσία τους. Δίπλα από το ποτάμι στρατιωτικοί και πολίτες ,στη συντριπτική τους πλειοψηφία γυναικόπαιδα ελπίζουν σε ένα θαύμα. Στο Tangermünde ο διάλογος με τους Αμερικανούς δεν είναι εύκολος. Από τη μια ο Βαρώνος Maximilian von Edelsheim , διοικητής του XXXXVIII Σώματος Αρμάτων και από την άλλη ο William Simson παζαρεύουν τα όρια που ο ανθρωπισμός συναντά τις αμερικανικές δεσμεύσεις απέναντι στους Σοβιετικούς. Τα μεγάλα θύματα είναι οι πρόσφυγες για μια ακόμη φορά. Το ποτάμι θα το περάσουν μόνο οι στρατιωτικοί.  Όσοι προλάβουν.............. [17]

Η συνθηκολόγηση της 8ης Μαΐου βρίσκει το Στρατάρχη Ferdinand Schörner Διοικητή της Ομάδας Στρατιών Κέντρο , της ισχυρότερης μονάδας του Γερμανικού Στρατού που βρίσκεται ακόμα υπό τα όπλα. Πολλές μονάδες αρνούνται να παραδοθούν στους Ρώσους και συνεχίζουν έναν απελπισμένο αγώνα με απώτερο σκοπό να προσεγγίσουν τις συμμαχικές γραμμές. Οι περισσότεροι δεν θα τα καταφέρουν. Και η τελευταία τους επιλογή είναι ο τιμημένος θάνατος ή η ταπεινωτική αιχμαλωσία.

Ανάμεσά σ' αυτούς που αρνούνται να παραδεχθούν την ήττα είναι και μια ομάδα αξιωματικών των S.S. 

Συγκεντρώθηκαν σε κάποιο ξέφωτο της Βοημίας. Την νύχτα άναψαν μια φωτιά και γύρω από την φωτιά με δάκρυα στα μάτια τραγούδησαν το « Αν όλοι γίνονταν άπιστοι...» Με την πρώτη ακτίνα του πρωινού ανεζήτησαν τον εχθρό και σκοτώθηκαν πολεμώντας.

Υποσημειώσεις: 
[  7] Ερικ Κιούμπυ σελ 239-40
[  8] Ερικ Κιούμπυ σελ 240
[10] Werner Mummert(31 Mαρτίου 1897 – 28 Ιανουαρίου 1950)

[14] Η Ομάδα Bormann εγκαταλείπει το  Führerbunker λίγο μετά τα μεσάνυχτα. Τον ακολουθούν ο γιατρός Ludwig Stumpfegger, ο Αρχηγός της Χιτλερικής Νεολαίας  Artur Axmann, και ο πιλότος του Χίτλερ  Hans Baur. Προχωρούν πεζή μέσα από τα τούνελ του μετρό με κατεύθυνση το σταθμό Friedrichstraße . Από εκεί βγαίνουν στην  επιφάνεια και προσεκτικά επιχειρούν να περάσουν το Spree από τη γέφυρα Weidendammer  υπό τη προστασία ενός γερμανικού τεθωρακισμένου. Εύκολο στόχος του ρωσικού πυροβολικού , το τεθωρακισμένο ακινητοποιείται και παίρνει φωτιά. Μέσα στη σύγχυση, αρκετοί από την ομάδα περνούν απέναντι. Ο Bormann, ο Stumpfegger, και ο  Axmann συμπορεύονται μέχρι το σταθμό Lehrter αλλά από κει και πέρα ο Axmann αποφασίζει να ξεκόψει.Ο Bormann, και ο Stumpfegger, συνεχίζουν  ακολουθώντας τις γραμμές προς τη κατεύθυνση το σταθμό Stettiner  αλλά στη γέφυρα της Invalidenstraße πιθανότατα τραυματίζονται θανάσιμα από εχθρικά πυρά.
[16] W.Haupt:La caduta di Berlino σελ 202-3

Επιστροφή

TRAUDL JUNGE:TO THE LAST HOUR- Hitler's Last Secretary

Καθόμασταν ξανά μαζί για να γευματίσουμε ' ήταν στα τέλη Αυγούστου του 1944. Η συμπεριφορά του Χίτλερ απέναντί μου ήταν πολύ παράξενη. Έμοιαζε σχεδόν αποστασιοποιημένος, μη φιλικός. Δεν μου απηύθυνε το λόγο σε όλη τη διάρκεια του γεύματος  και όταν τύχαινε να συμπέσουν οι ματιές μας το βλέμμα του ήταν σοβαρό και προβληματισμένο.

Δεν μπορούσα να φανταστώ τι μπορούσα να έχω  κάνει ή με τι τρόπο να τον είχα ενοχλήσει.  Δεν έδωσα όμως παραπέρα συνέχεια και απλά σκέφτηκα ότι πιθανότατα βρισκόταν σε κακή διάθεση.

Την ίδια ημέρα ο Hermann Fegelein (Αξιωματικός Σύνδεσμος των Waffen SS) μου τηλεφώνησε. "Μπορώ να έρθω για καφέ σπίτι σου το απόγευμα; ρώτησε. Αναρωτήθηκα γιατί ξαφνικά ήθελε να έρθει να με συναντήσει , δεν το είχε επιχειρήσει ποτέ στο παρελθόν, απάντησα καταφατικά. Η ώρα του καφέ ήρθε και πέρασε αλλά ο   Fegelein δεν εμφανίστηκε. Κάποια στιγμή το τηλέφωνο ξαναχτύπησε. Είπε ότι η σύσκεψη διήρκεσε  περισσότερο από το κανονικό και τώρα ήταν απασχολημένος με τρέχουσα εργασία , γι αυτό , αν ήθελα θα μπορούσα να "πεταχτώ" εκεί για λίγο. Ωραία σκέφτηκα, με την ευκαιρία θα βγάλω το σκύλο μου βόλτα  και ξεκίνησα για το καινούριο γραφείο  του   Fegelein στο τελευταίο κτίριο στο σύμπλεγμα του επιτελείου.

Ο Fegelein με χαιρέτησε. 

"Καλώς την , πολύ ευγενικό από μέρους σου , θα ήθελες ένα schnapps;' Θεέ μου, τι πρόκειται να ακολουθήσει μετά; Υπέθετα πως ήθελε να κουβεντιάσει κάποιο θέμα μαζί μου.  "Όχι," είπα, "Δεν θέλω για την ώρα ένα  schnapps  , αλλά εσύ ήθελες να έρθεις σπίτι μου για καφέ , έτσι δεν είναι; Τι συμβαίνει; Θέλω να πω , γιατί μου κάνεις τέτοια τιμή παρόλο που γνωρίζεις ότι είμαι πιστή στο σύζυγό μου; 

Τότε με πλησίασε και μ΄αγκάλιασε με τρόπο πατρικό  και είπε , Είναι καλύτερα  να σου το πω εδώ και τώρα. Ο άντρας σου σκοτώθηκε. " Ο  Führer το γνωρίζει από χθες , αλλά ήθελε  να περιμένει την επιβεβαίωση και μετά  διαπίστωσε ότι δεν μπορούσε να σου το πει  ο ίδιος. Αν αντιμετωπίσεις ποτέ πρόβλημα έλα να με βρεις .Θα έχεις πάντα τη βοήθειά μου. ............. 

Για μια στιγμή  δεν ήμουν σε θέση να σκεφτώ το παραμικρό  και ο  Fegelein δεν μου άφησε χρόνο  γι αυτό. Συνέχισε να μιλά , και με  φωνή του έμοιαζε υπερβολικά απόμακρη  τον άκουσα να λέει "τι τρομερή  καταστροφή" ήσαν όλα αυτά , ο πόλεμος αυτός και οι Μπολσεβίκοι και όλα ανεξαιρέτως , αλλά μια ημέρα τα πράγματα θα ήσαν διαφορετικά....  Παράξενο πως ακόμα τα θυμάμαι, παρά το γεγονός ότι μόλις και μετά βίας άκουγα τα λόγια του.

Ξαφνικά βρέθηκα έξω  στο καθαρό αέρα. Ζεστό καλοκαίρι η βροχή έπεφτε απαλά  και εγώ περπατούσα κατά μήκος του δρόμου,  έξω από το στρατόπεδο πάνω στο δροσερό πράσινο λιβάδι και όλα ήσαν ήσυχα και μοναχικά. Ένοιωσα υπερβολικά μόνη και όλα αυτά ήσαν υπερβολικά θλιβερά. Επέστρεψα στο δωμάτιό μου αργά. Δεν ήθελα να δω ή να ακούσω κανένα  Δεν είχα καμία διάθεση να ακούσω εκφράσεις  συλλυπητήριων  και  συμπάθειας

Τότε μια τηλεφωνική κλήση ήρθε από Φύρερμπουνκερ . "Θα έλθετε για δείπνο απόψε, Κυρία Junge?" Είπα, "Όχι , δεν θα έρθω για δείπνο απόψε." Αυτός που τηλεφώνησε  έκλεισε τη γραμμή. Αλλά το τηλέφωνο ξαναχτύπησε. Αυτή τη φορά  ήταν στη γραμμή ο Linge προσωπικά . 

Είπε, "Ο  Führer θα ήθελε να σου μιλήσει για λίγο γι αυτό έλα και αν δεν θέλεις δεν είσαι αναγκασμένη να μείνεις για δείπνο ....... 

Οδηγήθηκα σε ένα μικρό δωμάτιο  που κάποτε ήταν η αίθουσα υποδοχής της δεσποινίδας Schroeder .Τώρα ήταν προσωρινά γραφείο του  Hitler.  Πόσο ζοφερό και ασκητικό έμοιαζε τώρα . Μόλις ο  Linge έκλεισε τη πόρτα  πίσω μου  ο Χίτλερ με πλησίασε αμίλητος ,Πήρε στα χέρια του τα χέρια μου .  "Ω, παιδί μου , είμαι τόσο θλιμμένος. Ο σύζυγός σου ήταν ένας εξαιρετικός σύντροφος." Η φωνή του ήταν απαλή και θλιμμένη. Αισθάνθηκα μεγαλύτερη συμπόνοια για το Χίτλερ παρά για τον εαυτό μου .... "Πρέπει να μείνεις μαζί μου, και να μη νοιάζεσαι, Πάντα θα είμαι εδώ για να σε βοηθήσω.........

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ: ΕΠΙΛΟΓΟΣ 2

(Επιστροφή)

Ο Στρατηγός Krebs εγκαταλείπει το Σοβιετικό Στρατηγείο στις 1.08 μετά το μεσημέρι και επιστρέφει  στο  Führerbunker  λίγο μετά τις 2. Στη διάρκεια της σύσκεψης που ακολουθεί ο  Στρατηγός δεν έχει να προσθέσει τίποτα περισσότερο στα όσα είναι ήδη γνωστά από το Ντουφίγκ. Οι Σοβιετικοί επιμένουν στη παράδοση άνευ όρων και δεν δείχνουν το παραμικρό ενδιαφέρον για συνεργασία με τη καινούρια Κυβέρνηση Γκαίμπελς. Για το Γκαίμπελς η σοβιετική αδιαλλαξία σηματοδοτεί και το τέλος των διαπραγματεύσεων.

Δίνει εντολή να κοινοποιηθεί στους Σοβιετικούς η απόρριψη του τελεσιγράφου τους   και ασχολείται προσωπικά με την σύνταξη ενός μηνύματος προς το νέο Αρχηγό του Κράτους. Αγνοεί όμως ότι ο  Νταίνιτς είναι ήδη ενημερωμένος, έστω και αποσπασματικά, από το Μπόρμαν. [1]

Αρχιναύαρχε Dönitz
-απόρρητο-επείγον-προσωπικό.
Ο Φύρερ απεβίωσε χθες στις 30 . Σύμφωνα με τη διαθήκη της 29 Απριλίου διορίζεστε πρόεδρος του Ράιχ, ο πρωθυπουργός Γκαίμπελς Καγκελάριος, ο Reichsleiter (Διοικητής του Ράιχ ) Μπόρμαν Πρόεδρος του Κομματος, και ο Υπουργός Σάις-Ινκβαρτ ως Υπουργός Εξωτερικών. Σύμφωνα με τη διαταγή του Φύρερ , η διαθήκη έχει σταλεί σ' εσάς και το Στρατάρχη Σερνερ προς φύλαξη και δημοσιοποίηση. Ο Reichsleiter Μπόρμαν σκοπεύει να σας επισκεφτεί και να σας ενημερώσει για τη κατάσταση. Η ώρα και ο τρόπος της ανακοίνωσης στον Τύπο και τους στρατιώτες επαφίεται σε εσάς. Επιβεβαιώστε την παραλαβή του τηλεγραφήματος. Γκαίμπελς[2]

Τα κακά νέα διαδίδονται μέσα στο καταφύγιο με ταχύτητα αστραπής . Το κλίμα εφησυχασμού  που μέχρι τώρα στηριζόταν στην ελπίδα μιας συνθηκολόγησης με λιγότερο ή περισσότερο αξιοπρεπείς όρους,   παραχωρεί τη θέση του στην αβεβαιότητα και το φόβο του κινδύνου. Το εγχείρημα μιας εξόδου είναι δύσκολο από μόνο του, και  κάτω από τα συνεχή πυρά του εχθρού μοιάζει σχεδόν ακατόρθωτο. Κανείς όμως μέσα στο καταφύγιο δεν δείχνει τη παραμικρή διάθεση να πέσει στα χέρια των Σοβιετικών. 

Σύμφωνα με το γενικό  σχεδιασμό η έξοδος προβλέπεται να πραγματοποιηθεί μετά τις 9  το βράδυ.  Οι πολιορκημένοι σε μικρές ομάδες θα επιχειρήσουν να ξεγλιστρήσουν μέσα από τις σοβιετικές γραμμές   προς τη κατεύθυνση του Σπρέε αναζητώντας τη σωτηρία είτε προς τη κατεύθυνση του Dönitz είτε προς εκείνη των Αμερικανών.[3]

Ανάμεσα στην απόφαση και την εκτέλεση αυτής της παράτολμης επιχείρησης μεσολαβούν οι ώρες αγωνίας του ζεύγους  Γκαίμπελς. Όλοι γνωρίζουν την απόφαση του υπουργού και  της γυναίκας του να μην εγκαταλείψουν το Βερολίνο αλλά να πεθάνουν εκεί μαζί με τα παιδιά τους. Μέχρι τη τελευταία στιγμή κάθε προσπάθεια να αποδεσμευτεί η τύχη των παιδιών από εκείνη των γονιών πέφτει στο κενό.[4] Η απόφαση έχει παρθεί από καιρό [5]και μοιάζει τελεσίδικη. Για τους Γκαίμπελς δεν νοείται ζωή δίχως το Φύρερ. Ο Helmut Kunze [6] o τριανταπεντάχρονος οδοντίατρος  στο διπλανό καταφύγιο είναι απόλυτα ενημερωμένος για όσα σε λίγο πρόκειται να συμβούν. Η Mάγδα Γκαιμπελς του έχει ζητήσει  να τη βοηθήσει ώστε τα παιδιά της να έχουν ένα ανώδυνο θάνατο. 

-Tα παιδιά  δεν πρέπει να πέσουν ζωντανά στα χέρια των Ρώσων . Αν συμβεί το μοιραίο και δεν μπορούμε να βγούμε από εδώ οφείλετε να με βοηθήσετε.[7] Για το γιατρό έστω και κάτω από τη ψυχολογική φόρτιση που προκαλεί η απελπισία μιας μάνας έτσι  και αλλιώς αποφασισμένης να οδηγήσει τα πράγματα στις ύστατες συνέπειές της η συνεργασία του στη διάπραξη του εγκλήματος μοιάζει το μικρότερο κακό σε σύγκριση πάντα με μια παρατεταμένη και βασανιστική  θανάσιμη αγωνία.[8]

Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό η κ. Γκαίμπελς μαζί  με το γιατρό θα επισκέπτονταν τα παιδιά λίγο πριν από την ώρα της βραδινής κατάκλισης. Με πρόσχημα το επικείμενο ταξίδι που θα πραγματοποιούσαν την επομένη στην αγαπημένη τους Πομερανία  όφειλαν να εμβολιαστούν με το εμβόλιο "των παιδιών και των στρατιωτών" .

Στη πράξη το εμβόλιο δεν είναι τίποτα άλλο από μια ενέσιμη μορφή αναισθητικού, μορφίνη πιθανότατα  που θα τα ναρκώσει ώστε ο θάνατος που θα ακολουθήσει,  να είναι ανώδυνος. 

Το πρώτο μέρος του σχεδίου μοιάζει εύκολο. Φτάνει να αποδειχθεί και στη πράξη. Η Μάγδα τηλεφωνεί στον οδοντίατρο κι του ζητά να τη συναντήσει αμέσως. Ο γιατρός αντιλαμβάνεται ότι η αποφασιστική στιγμή έχει έλθει.

Έξω από το μικρό διαμέρισμα των Γκαίμπελς ο Γιόζεφ και η Μάγδα συνομιλούν με τον Axmann που έρχεται να τους αποχαιρετίσει. Ακόμα και τη τελευταία στιγμή ελπίζει ότι τουλάχιστον τα παιδιά θα σωθούν .

-Είναι η οριστική σας απόφαση Υπουργέ μου;.....
Η Μάγδα απάντησε στη θέση του άντρα της.-Ο Γκαουλάιτερ του Βερολίνου και η οικογένειά του παραμένουν στο Βερολίνο και θα πεθάνουν εδώ.[9]

Βλέποντας το γιατρό να πλησιάζει ο Γκαίμπελς στρέφεται προς το μέρος του. Δεν υπάρχει ούτε χρόνος ούτε διάθεση για περιττούς προλόγους. 
- Γιατρέ θα σας ήμουν  υπόχρεος αν βοηθούσατε τη σύζυγό μου να "κοιμίσει " τα παιδιά.
Αφήνοντας  το γιατρό με τη γυναίκα του ο Καγκελάριος Γκαίμπελς  κατεβαίνει  και πάλι κάτω. 
Οφείλει να διευθετήσει μερικές  ακόμη εκκρεμότητες. Καλεί το Schwägermann για τις τελευταίες οδηγίες. Πρόθεσή του είναι να αυτοκτονήσει μαζί με τη γυναίκα του στο κήπο της Καγκελαρίας κάνοντας χρήση πυροβόλου όπλου. Αλλά για τη περίπτωση που κάτι πάει στραβά πρέπει να βρίσκεται εκεί κοντά κάποιος σε θέση να δώσει αμέσως τις χαριστικές βολές. Επιθυμεί τα σώματά τους να καούν και στη συνέχεια να ταφούν.  Διευκρινίζει: Όλα πρέπει να τα κάνουν  δίχως να εκθέσουν τις ζωές τους σε υπερβολικό κίνδυνο. Προσδιορίζει την ώρα της αντίστροφης μέτρησης: Μόλις ξεκινήσει η έξοδος . Εξομολογείται: Δεν θέλω να ζήσω μόνο και μόνο για να υπογράψω το κείμενο της παράδοσης. 

Λίγο μετά τις 5 η Μάγδα ακολουθούμενη από το γιατρό μπαίνει στο δωμάτιο των παιδιών. Τους μοιράζει σοκολάτες Προετοιμασμένα ψυχολογικά  να δεχθούν το εμβόλιο "των παιδιών και των στρατιωτών" τα παιδιά δεν προβάλουν αντιστάσεις. Τα παιδιά πείθονται και ο γιατρός  Kunze αναλαμβάνει εργασία. [10]

-Θα χρειαστούν τουλάχιστον δέκα λεπτά για να δράσει το φάρμακο προειδοποιεί τη Μάγδα. 

Εκείνο το δεκάλεπτο της αναμονής ο οδοντίατρος, πατέρας και ο ίδιος συνειδητοποιεί πως δεν είναι σε θέση να συνεχίσει. Η Μάγδα σε κακή ψυχολογική κατάσταση καταφεύγει στις καλές υπηρεσίες του Ludwig Stumpfegger [ 11]  του τριανταπεντάχρονου γιατρού από τη Βαυαρία που αντικαθιστά  τον Theodor Morell στο Führerbunker. 

Ο χειρούργος ανταποκρίνεται με ετοιμότητα στην απελπισμένη έκκληση της Μάγδας και σπεύδει στο  παιδικό δωμάτιο . Όλα γίνονται γρήγορα.  Ο  Stumpfegger, βγάζει  με προσοχή από τη τσάντα του  6 γυάλινες αμπούλες   ανοιχτού γαλάζιου χρώματος με μια κόκκινη κουκκίδα στη  μέση . Η Μάγδα με προσεκτικές απαλές κινήσεις ανοίγει το κάθε στόμα, ενώ ο Stumpfegger με τα μακρυά και λεπτά  του δάκτυλα σπάζει το κάθε φιαλίδιο αδειάζοντας το περιεχόμενο μέσα . Ο νεαρός Hellmut φορούσε ακόμα σιδεράκια στα πάνω δόντια του που προεξείχαν όπως και του πατέρα του.[12].

Όταν ο Rach ήρθε λίγα λεπτά αργότερα τη βρήκε να κλείνει τα μάτια των παιδιών και να φιλά με τρυφερότητα το καθένα στο μέτωπο. Είναι τόσο τραγικό για μένα , είπε με δυνατά αναφιλητά. ΄Ήταν τόσο οδυνηρό να φέρω καθένα  από αυτά στο κόσμο. [13]

Στη συνέχεια η Μάγδα κατεβαίνει στο κάτω όροφο για να συναντήσει τον άνδρα της. -Τα παιδιά είναι νεκρά του λέει. Τώρα πρέπει  να σκεφτούμε του εαυτούς μας.  

Για την επόμενη μισή ώρα ο  Joseph Goebbels πηγαινοέρχεται ασταμάτητα καπνίζοντας ." Έμοιαζε σαν τον οικοδεσπότη κάποιας εκδήλωσης που  περιμένει υπομονετικά να αποχαιρετίσει και τους τελευταίους καλεσμένους του."[14]. 

Η ώρα για την έξοδο πλησιάζει. Από το παλιό επιτελείο του Φύρερ ένας μετά τον άλλον σπεύδουν να το χαιρετήσουν. Ανάμεσά τους άνδρες και γυναίκες με όπλα στο χέρι και κράνος στο κεφάλι. Ο Γκαίμπελς χαμογελά  στη   Traudl Junge . "Θα τα καταφέρετε" ...προβλέπει. Σφίγγει το χέρι του Hans Baur, του πιλότου. "Αν καταφέρετε να φτάσετε στο Dönitz, να του περιγράψετε τη ζωή μας εδώ κάτω  αυτές τις τελευταίες ημέρες.[15] 

Στις 8.15 ο Γκαίμπελς καλεί και πάλι το  Schwägermann, "Πρέπει τώρα να βιαστούμε...Δεν μας μένει  χρόνος  Προσθέτει: 

"Schwägermann, αυτή ήταν η χειρότερη τραγωδία από όλες. οι Στρατηγοί πρόδωσαν το  Führer μας. Είναι το τέλος ." 

Ξαναγυρίζει στο φλέγον ζήτημα . Μια αμφιβολία φαίνεται να το βασανίζει "Πρέπει να κάψεις τα σώματά μας. Μπορείς να το κάνεις;"[ 16]

Σαν  δώρο αποχωρισμού του δίδει ένα μικρό πορτραίτο του Φύρερ μέσα σε ασημένια κορνίζα.  Η Μάγδα  του απλώνει το χέρι. 
"Hauptsturmführer του λέει . Αν τύχει να συναντήσετε ξανά το Harald [17] δώσετε τους χαιρετισμούς μας και πείτε του ότι πεθάναμε με τιμή. 
Γύρω στις 8.30 θυμάται ο Νaumann, ο  Γκαίμπελς άρχισε να αποχαιρετά τους παρευρισκόμενους.Εντελώς ήρεμος  ευχαρίστησε τον ευχαρίστησε  για την αφοσίωσή και τη κατανόησή του στα χρόνια της συνεργασίας τους..

"Μου είπε κάτι  ...τίποτα που να σχετιζόταν με τη πολιτική ή το μέλλον απλά μια λέξη αποχαιρετισμού. [18]

Η κυρία Γκαιμπελς μόλις και μετά βίας του απλώνει το χέρι της    και ο Νaumann το φιλά με  σεβασμό. 

-Ας μη πεθάνουμε εδώ στο Μπούνκερ ...παρακαλεί η Μάγδα. βλέποντας το Rach ακολουθούμενος  από  τον S.S. Scharführer Ochs, να περνούν από μπροστά κουβαλώντας τα  μπιτόνια με τη βενζίνη.

-Όχι φυσικά όχι .Θα ανεβούμε στο κήπο.τη καθησυχάζει ο σύζυγός της.  

Με μια βαθύτερη αίσθηση της ιστορίας περισσότερο παρά της πραγματικής  κατάστασης έξω η Μάγδα λέει : ‘Όχι στο κήπο . Στη Wilhelm Platz καλύτερα —όπου ξόδεψες τη ζωή σου εργαζόμενος.[19] 
Κάποιες τελευταίες  χειραψίες και το ζευγάρι στηριγμένοι ο ένας στο μπράτσο του άλλου κινούν αργά προς τις σκάλες που οδηγούν στο κήπο της καγκελαρίας. 

 -Θα τις ανεβούμε μόνοι μας για να μη μπείτε στον κόπο να μας κουβαλήσετε διευκρινίζει ο Γκαίμπελς. 

Στη πόρτα  της εξόδου που βλέπει στο κήπο, ο Schwägermann περιμένει ακίνητος και σιωπηλός δίπλα στα δοχεία της βενζίνης . Οι  μελλοθάνατοι τον προσπερνούν δίχως να ρίξουν μια ματιά προς το μέρος του. Μέσα στο σκοτάδι δύο πυροβολισμοί φέρνουν τη λύτρωση. Σκιές από το πουθενά ρίχνουν βιαστικά  πάνω στα νεκρά σώματα το εύφλεκτο υλικό και βιάζονται να εξαφανιστούν στο εσωτερικό του  καταφυγίου [20].

Μετά την αυτοκτονία του Φύρερ και του Γκαίμπελς η ευθύνη για το τρόπο διαχείρισης των πολιτικών και στρατιωτικών εξελίξεων, μετατοπίζεται από το Φύρερμπούνκερ στη Μπεντλερστράσσε. Ο Βάιλντιγκ οφείλει να λάβει σημαντικότατες αποφάσεις και μάλιστα δίχως αναβολή. Ζητά να τον συναντήσουν οι διοικητές των τομέων για να λάβουν μια συλλογική απόφαση. Ανάμεσα σ΄αυτούς είναι και ο  Βέλερμαν.

Περπατώντας πάνω από τις γκρεμισμένες πέτρες διασχίσαμε τα συντρίμμια της Μπεντλερστράσσε κι έτσι φθάσαμε στην παλιά αυλή του Υπουρ­γείου Στρατιωτικών, όπου βρισκόταν το οχυρό, φτιαγμένο πάνω στην επιφάνεια της γης, κι ήταν κάτι καινούργιο για μένα. Στο φράκτη της αυλής στις 20 Ιουλίου του 1944 είχαν μαζί εκτελεσθή ο Στρατηγός Όλιμπριχτ, ο Συνταγματάρχης Κόμης Στόφφενμπεργκ και άλλοι. Έφρασα επί τέλους στο δωμάτιο του Συντα­γματάρχου τελείως εξαντλημένος. Οι αξιωματικοί μπήκαν στο δωμάτιο του Βάΐντλινγκ. Είχε διατάξει να μπουν όλοι οι αξιωμα­τικοί του Επιτελείου του. Ο Βέλερμαν λέει: «Με τη φυσιογνω­μία του λυπημένη και τα χαρακτηριστικά του τραβηγμένα, τα γυαλιά του σφικτά κολλημένα στο πρόσωπο του ο τελευταίος Δι­οικητής του Βερολίνου πήρε θέσι πίσω από το γραφείο του και με ζωηρή και σταθερή φωνή ανήγγειλε με βαρειά καρδιά την απόφασί του να παραδοθή». (Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Ντοΰφ-βινγκ ο Βάΐντλινγκ πήρε την απόφασι αφού έθεσε το θέμα σε ψη­φοφορία).

Στο φως των κεριών ο Βάιλντιγκ  ενημερώνει τους αξιωματικούς του πάνω  στις  τελευταίες εξελίξεις. Τα μέσα που έχουν πλέον στη διάθεσή τους δεν επιτρέπουν τη συνέχιση ενός αγώνα που δεν προσφέρει τίποτα περισσότερο από το να παρατείνει το μαρτύριο των αμάχων. Δεν κρύβει τη προσωπική του γνώμη αλλά ζητά από τους αξιωματικούς τους να εκφράσουν ελεύθερα και τη δική τους. 

"Τους ενημέρωσα ' είπε ο Weid­ling  για τα γεγονότα του τελευταίου εικοσιτετραώρου  και για τα σχέδια μου..Στο τέλος άφησα καθένα τους την δυνατότητα   να επιλέξουν μια άλλη  οδό διαφυγής ,αλλά κανένας δεν μου πρότεινε  άλλες λύσεις. Παρόλα αυτά, όσοι ήθελαν να επιχειρήσουν τη φυγή, μπορούσαν να το κάνουν.

Υποσημειώσεις
[  1]
[  2]
[  3] Στο Καταφύγιο της Νέας Καγκελαρίας είχε συγκεντρωθεί ένα ανήσυχο πλήθος υπαλλήλων του Κόμματος, στρατιωτών και γυναικών. Ήταν όλοι υπό τις διαταγές του Μπόρμαν. αν κι όπως είπε κάποιος από τους συμμετέχοντες: «Δεν υπήρχε στην πραγματικότητα κάποιος αρχηγός». Όλοι έτρεχαν εδώ κι εκεί σαν κοτόπουλα με κομμένο το κεφάλι . Όταν όλοι είχαν συγκεντρωθεί, ενημερώθηκαν για τον τρόπο με τον οποίο έπρεπε να πραγματοποιηθεί -έξοδος. Έπρεπε να κινηθούν διαδοχικά οργανωμένοι σε μικρές  ομάδες, μέσα στις σήραγγες, και να κατευθυνθούν προς τον υπόγειο σταθμό του Βίλχελμσπλατς. Από εκεί θα προχωρούσαν πάν., στις γραμμές του υπόγειου σιδηροδρομικού σταθμού έως το σταθμό της οδού Φρίντριχ, απ' όπου θα έβγαιναν ξανά στην επιφάνεια: Στην οδό Φρίντριχ, θα ενώνονταν με ό.τι είχε απομείνει από το τάγμα του Μόνκε. το οποίο υπερασπιζόταν την περιοχή της Καγκελαρίας. και με τη βοήθεια του θα επιχειρούσαν να βρουν τρόπο να περάσουν προς τον ποταμό Σπρέε και μέσα από τις ρωσικές γραμμές, με βορειοδυτική κατεύθυνση. Όταν θα έφταναν στα Βορειοδυτικά προάστια του Βερολίνου, θα χωρίζονταν κατευθυνόμενοι είτε προς τα γερμανικά αρχηγεία είτε προς την κατεύθυνση  που ο καθένας έκρινε ασφαλή.
Αυτό ήταν το σχέδιο.  Hugh Trevor-Roper Χίτλερ Οι τελευταίες μέρες  σελ 320.
[   4] Μια πρόταση  που αποδίδεται κατά άλλους στο Γκαίμπελς και κατά άλλους στο Νάουμαν ήταν να μεταφερθούν τα παιδιά στην Ιταλική Πρεσβεία που τότε βρισκόταν στη γωνία της Tiergartenstrasse.
[ 5] Στα 1942 είχε πει στην Edda Ciano . «Την ημέρα μιας ενδεχομένης ήττας, θα αυτοκτονήσουμε, ο σύζυγος μου, τα παιδιά μου, και εγώ. Από τους Ρώσους καλύτερος ο θάνατος. Πιστέψαμε. Πιστεύουμε σ' αυτό τον άνθρωπο. Και αν αυτός χαθεί, θα χαθούμε μαζί του. ( Edda Ciano: La mia testimonianza, Russoni 1972 σελ,. 130)
[  6]Helmut Kunz  (26 September 1910 – 1976) Γεννήθηκε στο Ettlingen 8 χιλιόμετρα νότια της πόλης  Karlsruhe.Σπούδασε πρώτα νομικά και στη συνέχεια οδοντιατρική. Στα  1939, υπηρέτησε στη 3η Μεραρχία SS Totenkopf. Τραυματίστηκε  σοβαρά στα 1941 και μετατέθηκε Στο Βερολίνο στο Ιατρικό Κέντρο των Waffen-SS .Προς τα τέλη Απριλίου αποσπάσθηκε στη Καγκελαρία . Συνελήφθη από τους Σοβιετικούς στις 2. Μαΐου 1945  Μεταφέρθηκε στη Σοβιετική Ένωση όπου παρέμεινε για 10 χρόνια αιχμάλωτος και μετά την επιστροφή του   στη Γερμανία κατηγορήθηκε σαν ο άνθρωπος που δηλητηρίασε τα παιδιά των Γκαίμπελς. αλλά αθωώθηκε 
[  7] C.Ryan  σελ 399
[ 8] Το βράδυ,στις 27 Απριλίου , η Μάγδα Γκαιμπελς είχε σταματήσει στο διάδρομο του καταφυγίου το γιατρό των SS Helmut Kunz, πουμόλις είχε φτάσει."Είπε ότι ήθελε να μου μιλήσει για κάτι φοβερά σημαντικό", είπε ο  Kunz  λίγο αργότερα στους Σοβιετικούς ανακριτές του . "Πρόσθεσε αμέσως ότι η κατάσταση ήταν τέτοια  που το πιθανότερο ήταν  ότι εκείνη και εγώ θα έπρεπε να σκοτώσουμε τα παιδιά της .Συμφώνησα.(Antony Beevor σελ 488-9)
[  9]
[10]
[11]Ludwig Stumpfegger (1 Ιουλίου  1910 –  2 Mαίου 1945(;)
[12] David Irving σελ 
[13]David Irving σελ 932
[14]Τη πρωτομαγιά παρέμεναν ακόμα στη Καγκελαρία οι Wilhelm Mohnke, Traudl Junge,Gerda Christian,Constanze Manziarly,Else Krüger,Otto Günsche,Walther Hewel,Ernst-Günther Schenck,Hans-Erich Voss,Johann Rattenhuber,Peter Högl,Werner Naumann,Martin Bormann, Hans Baur,Ludwig Stumpfegger,Artur Axmann,Georg Betz,Heinz Linge,Erich Kempka,Heinrich Doose,Günther Schwägermann,Ewald Lindloff,Hans Reisser,Armin D. Lehmann,Josef Ochs,Heinz Krüger,Werner Schwiedel,Gerhard Schach,Hans Fritzsche
[15]
[16]Ηuge Trevor Roper σελ 319
[17] 
[18] C.Ryan  σελ 404
[19] David Irving σελ 933
[20]

Συνέχεια και τέλος