ΚΟΥΛΑ ΞΗΡΑΔΑΚΗ: ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΔΕΣ

Η ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Η επανάσταση του 1821 αντήχησε σαν εγερτήριο σάλπισμα σ' ολόκληρο τoν κόσμο. Οι λάτρεις του πνεύματος και της ελευθερίας άρχισαν να γράφουν ύμνους για την Ελλάδα, να πλέκουν εγκώμια για τους Έλληνες αγωνιστές και να γεμίζουν τις στήλες των εφημερίδων με ενθουσιώδη άρθρα για το αγωνιζόμενο έθνος. Ευθύς μετά την έκρηξη της επανάστασης ο Υψηλάντης έστειλε τον γιατρό Ηπίτη για να ζητήσει βοήθεια. Ο Ηπίτης είχε σπουδάσει στην Γερμανία και Γαλλία κι ήταν γνωστός σε σημαίνοντα πρόσωπα. Όπου πήγαινε τον δέχονταν με ενθουσιασμό. Στο Μόναχο φιλοξενήθηκε στον πύργο της γνωστής μας Ρωξάνδρας Στούρτζα, όπου συναντήθηκε με τον καθηγητή Θείρσιο γνωστό ελληνομαθή και ελληνολάρτη. Στο Παρίσι ο Ηπίτης είχε μεγάλη επιτυχία. Ο πρωθυπουργός Ρισελιέ ευνοούσε την ελληνική υπόθεση. Στο σπίτι του Γάλλου πρωθυπουργού ο Ηπίτης γνώρισε τον υπουργό Νταμάς και την περίφημη για την μόρφωση της και το πνεύμα της γυναίκα του. «Η κυρία Νταμάς γράφει ο Δ. Κόκκινος (Δ. 153) όταν έμαθε τον σκοπό της αφίξεως του Ηπίτη υπερεθεμάτισε εν μέσω των ανδρών εις φιλελληνικάς εκδηλώσεις.

Έγχρωμη λιθογραφία που παριστά ομάδα ευρωπαίων 
αξιωματικών και φιλελλήνων .(Εθνικό Ιστορικό Μουσείο) 

»—Επιβάλλεται αφεύκτως, είπε, η αποδίωξις από την Ευρώπην της αγρίας και χριστιανομάχου φυλής του Μωάμεθ. Η Γαλλία δεν θα ανεχθή πλέον την παραμονή εις την Ελλάδα μιας ορδής καταστρεπτικής και ανεπιδέκτου πολιτισμού».

Ύστερα από λίγες μέρες ο Ρισελιέ πήγαινε στο ξενοδοχείο που έμενε ο Ηπίτης να τον διαβεβαιώσει για τις ευμενείς διαθέσεις της επίσημης Γαλλίας.

Μετά την επίσκεψη του Ηπίτη στην Γερμανία και Γαλλία άρχισε μια έντονη φιλελληνική κίνηση. Στο Μόναχο, στην Στουτγάρδη, Ιένα, Αϊδελβέργη, Παρίσι, Λυών, Αμιένη, ιδρύθηκαν παντού φιλελληνικά κομιτάτα με σκοπό να ενισχύσουν υλικά πια την αγωνιζόμενη Ελλάδα. Η κίνηση όμως αυτή προκάλεσε όπως ήταν φυσικό την αντίδραση των συντηρητικών και πρώτος ο Μέττερνιχ απ' την Βιέννη κατήγγειλε τον Ρισελιέ ότι εξυπηρετεί την ρωσική πολιτική. Ο βασιληάς της Γαλλίας Λουδοβίκος I Η' φάνηκε επιφυλακτικός κι εκάλεσε τον Ρισελιέ για να αναθεωρήσει την στάση του απέναντι στην ελληνική υπόθεση. Και τότε έλαμψε το πνεύμα μιας άλλης φιλελληνίδας, της ονομαστής δούκισσας ντε Ντυρά [1]. Η Κλαίρη ντε Κερσαίν δούκισσα ντε Ντυρά (1777 - 1828) ήταν μυθιστοριογράφος και συνδεότανε με τον Σατωμπριάν τον φιλέλληνα. Είχε σαλόνι στο Παρίσι και συγκέντρωνε γύρω της σημαντικά πρόσωπα που τα επηρέαζε με την έντονη προσωπικότητα της. Σε συζήτηση ανάμεσα στον Ρισελιέ και τον βασιληά η δούκισσα

ντε Ντυρά αφού υπερασπίστηκε μ' όλη τή δύναμη του λόγου της την ελληνική υπόθεση, στο τέλος πρόσθεσε:

«Εκτός των άλλων Μεγαλειότατε, μην ξεχνάτε ότι η Ελλάς είναι η Βανδέα [2] του Χριστιανισμού».

Πνευματώδες επιχείρημα βασιλόφρονος της εποχής. Το αποτέλεσμα ποιό ήταν; Η κυρία Νταμάς επηρέασε τον Ρισελιέ, η δούκισσα ντε Ντυρά τον Λουδοβίκο και μαζί όλους τους αμφιρρέποντες βασιλόφρονες, παράλληλα φυσικά με τον τύπο που υπερασπίζονταν την ελληνική υπόθεση, μέσα σε λίγους μήνες δεν υπήρχε πλέον πολιτική υπόθεση για τους ευγενείς Γάλλους, αλλά μόνον ζήτημα ανθρωπισμού και θρησκείας.

Απ' τα μέσα του 1821 αρχίζουν να κατεβαίνουν στην Ελλάδα οι πρώτοι φιλέλληνες πολεμιστές. Τους φλογερούς αυτούς εραστές της ελευθερίας τους κατευοδώνουν οι ευγενείς φιλελληνίδες, και μαζί με τους πατριωτικούς χαιρετισμούς τους δίνουν και σημαίες και λάβαρα που τα κέντησαν μόνες τους για την φίλη Ελλάδα. «Παρθενικά κοράσια της Γαλλίας εκέντησαν με τα εύμορφα χέρια τους σημαίες των φιλελλήνων πολεμιστών» γράφει ο Τερτσέτης[3] ο δε Κόκκινος[4]  αναφέρει το εξής: Όταν έφυγε από το Παρίσι ο Γάλλος αξιωματικός του ιππικού Ρενιώ η εκ των μελών του φιλελληνικού κομιτάτου ευαίσθητος κυρία Ν τ ε λ κ ό μ π ρ του εχάρισε μια μεταξωτή σημαία την οποίαν η ίδια είχε ράψει και κεντήσει και εκείνος είχε ορκιστεί να την φέρει και να την υπερασπίσει εις τα πεδία των μαχών. Η σημαία όμως χάθηκε στην μάχη της Καρύστου κατά τήν διάρκεια μιας φοβερής ιππομαχίας και ο ιπποτικός Ρενιώ έμεινε απαρηγόρητος, γιατί η σημαία ειχε γι' αυτόν προσωπική σημασία» (τούτο αναφέρει και ό Χ. Βυζάντιος «Ιστορία του τακτικού στρατού» σελ. 96) .

«Τω 1823 αι δέσποιναι του Νεοβοράκου, γράφει ο Καιροφύλας («Πυρσός» Δ. 202) , διαποικίλασαι ελληνικήν σημαίαν μήκους μεν έχουσα είκοσι ποδών, επιγραφήν δε « Ιερόν τω των Ελλήνων αγώνι» και επί της κορυφής σταυρόν, ανύψωσαν εν παρατάξει και πομπή επί περιόπτου χώρου ενώπιον μυριάδων πολιτικών. Μετά δε  την ανύψωσιν, παρελθών τις στρατηγός ηγόρευσεν, ειπών προς τοις άλλοις ότι οι Αμερικανοί επιθυμούντες εγκαρδίως την απελευθέρωσιν των απογόνων του Αριστείδου, του Σόλωνος και του Επαμεινώνδου, εύχονται υπέρ αυτής και εξέφρασαν την αγαλλίασιν ότι του γενναίου τούτου αισθήματος μετέσχον πρώται αι μητέρες, αι θυγατέρες και σύζυγοι...».

Και δεν ήταν μόνο που έστελναν αλλά έρχονταν εδώ οι ίδιες για να φέρουν τις σημαίες - δώρα στους Έλληνες αγωνιστές. «Ο Φίλος του Νόμου» (αρ. 233 της 9-8-1826) το βεβαιώνει:

«Αίγινα: Η παρουσία του κ. κόμητος ντ^' Αρκούρ μέλους και παραστάτου της εν Παρισίοις φιλελληνικής εταιρίας και της κυρίας Β ο λ μ ο ύ θ, ήτις έφερε δώρον των παρισινών φιλελληνίδων εις τον ελληνικόν στρατόν πλουσίαν ελληνικήν σημαίαν έργον τών μαλακών χειρών των, ηύξανον ουκ ολίγον τον ενθουσιασμόν των στρατιωτών μας. Όταν δε η πολύτιμος αύτη σημαία με λαμπράν παρέλασιν παρεδόθη εις το Σώμα, όλοι ορκίσθησαν άχρι τελευταίας πνοής και ρανίδος αίματος να μάχωνται υπό αυτήν».

Κάθε αγώνας όσο σκληρός και αν είναι έχει και την ρωμαντική του πλευρά. Τον ρωμαντισμό των γυναικών που τον ανεβάζει ψηλά που κάνει το παλληκάρι ήρωα. Ο Έλληνας αγωνιστής πολεμούσε γυμνός και πεινασμένος. Είχε ανάγκη από μπαρούτι και βόλια μα ένα δώρο μιας γυναίκας, μια σημαία κεντημένη με τα χέρια της σαν σύμβολο μιλούσε αλλοιώς στην ψυχή του και η ψυχή στέκει ψηλότερα απ' το σώμα και το κουράγιο τέτοιες ώρες θερμαίνει πιο πολύ απ' τ' αμπέχωνο.

1822 - 23. Ο αγώνας έχει διατρέξει πολλά στάδια κι έχει περάσει από πολλές φάσεις. Όμως η τύχη του δεν έχει ακόμα κριθεί. Οι Κυδωνιές, η Χίος, η Κάσος, η Κρήτη και τα Ψαρά έχουν γίνει ολοκαυτώματα. Οι πυρσοί του Παπανικολή και του Κανάρη εφώτισαν της οικουμένης τα πέρατα. Θρύλοι οι επαναστατικές μορφές και τραγούδια τα ηρωικά τους κατορθώματα. Όλα αυτά βέβαια απ' την δική μας πλευρά, υπάρχει όμως κι η αντίπερα. Οι φιλότουρκοι σ' όλο αυτό το διάστημα δεν έμειναν αδρανείς. Με επί κεφαλής τον Μέττερνιχ εχάλασαν τον κόσμο. Στιγμή δεν έπαψαν να δυσφημούν τον αγώνα, ν' αποκαλούν τους Έλληνες επαναστάτες, ληστές και βαρβάρους. Οι ισχυροί της Ευρώπης που για ειρωνεία της τύχης είναι ομόθρησκοι έχουν προ πολλού εγκαταλείψει τους Έλληνες κι ακόμη η διπλωματική σοφιστεία έχει κλίνει σταθερά προς το μέρος του «μεγάλου ασθενή» που πρέπει να ζήσει ακόμα. Ο σουλτάνος πήρε με το μέρος του όλους τους ισχυρούς της εποχής. Κι οι φιλότουρκοι, βοηθούν τούς Τούρκους όχι μόνο υλικά, στέλνοντας τους πυρομαχικά, αξιωματικούς, γιατρούς, μηχανικούς, κατασκόπους κλπ. αλλά και ηθικά προσπαθούν νά αφοπλίσουν τους Έλληνες.

 Τα παρατράγουδα που στο μεταξύ έγιναν απ' τους δικούς μας π.χ ωμότητες. προδοσίες , κομματικές διαμάχες κλπ, τα έχουν κάνει φλάμπουρα και τα έχουν διατυμπανίσει σ' όλον τον κόσμο σε σημείο να επηρεάσουν και φιλελληνικούς κύκλους ακόμα.

1824 - 1825. Ο αγώνας περνάει μια φάση πολύ τραγική. Δραματικές εκκλήσεις στέλνουν παντού ο Κολοκοτρώνης, ο Κοραής, ο Πίκκολος, ο Βογορίδης κι άλλοι. Σ' αυτές διεκτραγωδούν την δεινή τους κατάσταση, επικαλούνται τα φιλάνθρωπα αισθήματα των ξένων και ζητούν βοήθεια. Παρόμοιες εκκλήσεις στέλνονται κι απ' την πλευρά των γυναικών προς τις φιλελληνίδες. Η Μαντώ Μαυρογένους[5] γράφει δύο επιστολές, μια προς τις Γαλλίδες και μια προς τις Αγγλίδες.

Προς τις Γαλλίδες γράφει με ύφος αυστηρό:

«Μια κόρη απλή που ανετράφη σ' ένα βράχο κι εμεγάλωσε στη θλίψη μη αναπνέουσα παρά τον πατριωτισμό, θα ακουσθή άραγε από ένα πλήθος γυναικών βυθισμένων στις απολαύσεις της ζωής, στην πολυτέλεια, στις χαρές της τέχνης και του πολιτισμού; Και δεν κινδυνεύω να γελοιοποιηθώ αν μιλήσω για την επαναστατημένη ηρωική μου πατρίδα, σε γυναίκες που δεν ασχολούνται παρά με τις επαναστάσεις της μόδας;... Χωρίς να έχω την ματαιοδοξία θα χρησιμεύσω ως παράδειγμα σ' εσάς οι οποίες ζήτε υπό άλλας συνθήκας δεν δυσκολεύομαι να σας ομολογήσω ότι λαχταρώ για μια ημέρα μάχης όπως εσείς στενάζετε ύστερα από ένα χορό. Αυτή η χτυπητή διαφορά μεταξύ μας είναι αποτέλεσμα αντιθέτου ανατροφής. Έχετε καθηγητάς χορού της μουσικής, του τραγουδιού εγώ δεν έχω παρά την φύσιν και ένα σοφό για δάσκαλους μου. Καταγίνονται να δώσουν ευλυγισία στη μέση σας, χάρη στις κινήσεις σας, γλυκύτητα και κυματισμούς στη φωνή σας, να αναδείξουν τα εξωτερικά σας χαρίσματα που θα προσελκύουν θαυμαστάς. Ο σεβάσμιος δάσκαλος μου το εναντίον άφησε στη φύση τη φροντίδα να τελειώσει το έργο της λέγοντας μου ότι τα φυσικά μου χαρίσματα πρέπει να τα χρησιμοποιήσω για ν' αποκτήσω πιστούς και αφοσιωμένους εργάτες της πατρίδος μου. Οι απαιτήσεις σας είναι καπρίτσια και φαντασιοπληξίες. Ο πατριωτισμός είναι για σας ένα αίσθημα ενοχλητικό, στο άκουσμα του θα σας πιάνει πονοκέφαλος...».

Η Μαντώ κλείνει το γράμμα της αυτό με μια παραίνεση προς τις παρισινές κυρίες. Τους λέει ότι «πρέπει να στραφούν προς τις βαθύτερες αλήθειες που διέπουν την ανθρωπότητα, επηρεάζοντας και τους άντρες της Γαλλίας τους πλουσίους σε ανθρωπιστικά αισθήματα και ανώτερα ιδανικά».

Με διαφορετικό τόνο γράφει στις Αγγλίδες, που τις θεωρεί πιο ευαίσθητες και γενναιόφρονες από τους.άντρες τους:.



Ο έρανος στο Παρίσι.
(Συλλογή κ. Ιω Μελετοπούλου)

«...Δεν μας αρκεί ευγενικές κυρίες μόνο ο ενθουσιασμός. Οι αιώνες της τυραννίας μας έχουν εξαντλήσει οικονομικώς. Ο ηρωισμός δεν ωφελεί όταν στερείται τ΄ απαραίτητα οργανικά μέσα για να εκδηλωθή, χρήμα, όπλα, πυρομαχικά, τροφή, ενδύματα. Και αν τολμώ να επικαλεσθώ την συμπάθεια σας, σκοπός μου είναι η εξασφάλισις ενός ασύλου για τα κατατρεγμένα γυναικόπαιδα στην Εύβοια την οποία με την μεσολάβηση σας θα ευρίσκαμε τρόπο να επανακτήσουμε και να την αφιερώσουμε στην μνήμη των γυναικών της Αγγλίας...».

Την επιστολή προς τις Αγγλίδες η Μαυρογένους την έστειλε με τον Άγγλο Εδουάρδο Μπλάκιερ [6]

Εκ μέρους των Ελληνίδων έγραψε κι η Ευανθία Καϊρη μια δραματική έκκληση προς τις φιλελληνίδες όλου του κόσμου. Μέσα σ' αυτήν την έκκληση απεικονίζει την φρίκη του πολέμου. Με τραγικότητα παραθέτει την πείνα, την φτώχεια, τις σφαγές, τις φλόγες, τους τάφους και τα δάκρυα που πλημμυρίζουν την Ελλάδα και με σαρκασμό καυτηριάζει την απάθεια των Ευρωπαίων που «συγκροτούν χορούς και κάμνωσι συμπόσια, όταν μάθουνε μάλιστα καμμίαν δυστυχία μας. Εκατομμύρια,• λέει, χριστιανών βλέπουν την Ελλάδα να σπαράσσεται με αδιαφορίαν ως εις ρωμαϊκόν αμφιθέατρον. Αλλά ποίαν παραμυθίαν ελάβομεν εις τας θλίψεις μας, ποίαν άνεσιν εις τα δεινά μας όταν εμάθαμεν ότι ευρίσκονται και γυναίκες αίτινες εδάκρυσαν εις τας δυστυχίας μας και επαρακίνησαν πολλούς εις την αγάπην του έθνους μας και συνέτρεξαν εις την σωτηρίαν μας!

Ναι φίλαι της Ελλάδος, η δι' ημάς θλίψις Σας ελάφρυνε πολλάκις την ιδικήν μας. Τα υπέρ ημών δάκρυα Σας ολιγόστευσαν τα ιδικά μας, η δια τας νίκας της Ελλάδος, υπερβάλλουσα χαρά Σας ηύξησεν όχι πολλάκις την αγαλλίασιν μας. Είμεθα βέβαιοι ότι θέλει σωθεί η πατρίς μας.

Ενδέχεται όμως να μην επιζήσωμεν ημείς να ίδωμεν την λαμπράν εκείνην και επιθυμητήν ημέραν, εις την οποίαν η Ελλάς θέλει λάβει την τελείαν ελευθερίαν και ανεξαρτησίαν της. Πλην και με όσα υπεμείναμεν δεινά... θέλομεν διαδόσει πλην κλείσωμεν τους οφθαλμούς, εις τας ευτυχείς μεταγενεστέρας μας ότι αν και ευρέθησαν ωμοί και παράλογοι εχθροί μας... υπήρξαν και γυναίκες φιλελληνίδες, αίτινες δεν έλειψαν ποτέ να λέγωσι καλά υπέρ της αγωνιζομένης Ελλάδος και να την βοηθώσι το κατά δύναμιν, αλλά και συνέχαιραν με τας Ελληνίδας δια τας νίκας της πατρίδος των και συνελυπούντο με αυτάς εις τας δυστυχίας των και ενί λόγω έγιναν και αύται αυτόχρημα Ελληνίδες ως προς της Ελλάδος την τύχην...

Εσάς δε ω γενναίαι φίλαι της Ελλάδος θέλομεν παραγγείλει να ευλογώσι και να επευφημώσι πάντοτε δια την προς αυτήν αγάπην Σας, να μη λησμονήσωσι δε ποτέ την προς εσάς ευγνωμοσύνην των, να μεταδώσωσι και εις τας θυγατέρας των το γλυκό τούτο της καρδίας συναίσθημα. Και ημείς, αν και δεν δυνάμεθα κατά το παρόν να φέρωμεν εις το στήθος μας την περιπόθητον εικόνα Σας με την περιγραφήν «φιλλεληνίδες», έχομεν όμως αυτήν γεγραμμένην εις τα φύλλα της καρδίας μας και το αγαπητόν όνομα Σας δεν θέλει λείψει ποτέ ενόσω ζώμεν από το στόμα μας.

Αι ευγνωμονούσαι φίλαι Σας

Α.Ν. (η Συντάκτις)

Από Αιγαίου Πελάγους:

Ελένη Αθανασίου, Θεοδώρα Αθανασίου, Ελένη Παναγιώτου, Μαριγώ Δημητρίου, Ελένη Γεωργίου, Κωνστάντια Γεωργίου, Αναστασία Αθανασίου.

Από Ύδρας:

Βασιλική Λαζ. Δ. Τσαμαδού, Κυριακή Γ. Γκιώνη, Παναγιούλα Νικ. Σ. Μπουντούρη, Ειρήνη Δημ. Α. Μιαούλη, Μαρία Ιακώβου Τομπάζη, Κυριακή Αντωνίου Κριεζή, Ελένη Γεωργίου Σαχίνη, Ζαφειρώ Παντελή Γκίκα, Μαρδίτσα Ιω. Φ. Καλαφάτου, Κιάρα Ιωσήφ Κιάππε.

Από Σαλώνων:

Τασούλα Αναστ. Ιερέως Μπογιαντζή, Ασημώ Αναγνώστου Λαχανά.

Από Χίου:

Ανθίππη Ζ. Δράκου, Μαριγώ Νικ. Ζαχαράνη, Αργυρώ Γ. Πολιτάκη.

Ειρήνη Μεληδώνη Κρήσσα.

Ευφροσύνη Ρεντέ, εκ Κωνσταντινουπόλεως.

Από Αθηνών:

Αικατερίνη Χ. Γεωργίου Σκουζέ, Ντουντού Θωματζίκου Λογοθέτου.

Από Λεβαδείας:

Ρωξάνη Ιωάννου Κουλουρίδη, Ελισάβετ Λάμπρου Νάκου, Σμαραγδώ Λεωναρδιάδη Κατράκη, Ελένη Αναστ. Αναγνώστου εκ Λιδωρικίου. Ελένη Μαυροκορδάτου.

Η έκκληση του Καίρη τυπώθηκε στο τυπογραφείο της Ύδρας το 1825, μεταφράστηκε στα γαλλικά και εστάλη στο εξωτερικό. Την έδωσε ο Αναγνωστόπουλος στο Ρώσο πρεσβευτή στην Πόλη Ρωβιπιέρ, κι εκείνος την διεβίβασε στην τσαρίνα. Στην Αμερική την πήγε ο Αμερικανός Κ. Βάσιγκτων (Δημητρακοπούλου σελ. 12 και «Φίλος του Νόμου» της 24.-7-1825 και 31-7-1825) . Δημοσιεύτηκε στήν εφημερίδα «Ρεκόρντερ» τής Βοστώνης τήν 22-1-1829*. Επίσης εστάλη στην Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία κι αλλού.

Θερμή έκκληση προς τις Παριζιάνες έκανε και το Παρισινό Φιλελληνικό Κομιτάτο με μια προκήρυξη [7 ]:

«Φιλανθρωπική Εταιρία υπέρ των Ελλήνων

Παρίσι 12 Μαρτίου 1826.

Κυρίες,

Η υπέρ των Ελλήνων Φιλανθρωπική Εταιρία μέσα στον μεγάλο πόνο που της προξένησαν οι τελευταίες ειδήσεις απ' την Ελλάδα, στήριξε τις ελπίδες της στα φιλάνθρωπα αισθήματα των κυριών του Παρισιού. Αυτός ο θρησκευτικός ζήλος και η αγαθοεργία που τις τιμά, δεν θα βρει ποτέ μια πιο κατάλληλη ευκαιρία για να ανακουφίσει όλες τις μιζέριες, όλες τις ασθένειες, τις στερήσεις και την πείνα που έχουν συσσωρευτεί στην χριστιανική Ελλάδα. Το στρατιωτικό φιλανθρωπικό ίδρυμα που ιδρύθηκε με τις προσπάθειες της Φιλανθρωπικής Εταιρίας, δεν μπορεί να επαρκέσει ούτε στο ελάχιστο μέρος των θυμάτων. Φρικτές λεπτομέρειες μας πληροφορούν ότι το παν θα χαθεί από τα δεινά που κάθε μέρα αυξάνουν. Μητέρες, παιδιά, γέροι πλανώνται χωρίς άσυλο γύρω απ' το Ναύπλιο. Τραυματίες δεν έχουν καμμιά βοήθεια, μαχητές δεν έχουν ψωμί.

Γυναίκες, φιλόστοργες μητέρες ευτυχισμένων κι αγαπητών οικογενειών, μην στέκεστε απαθείς μπροστά σε τέτοιες συμφορές. Ξεδιαλέξτε κάτι απ' το περίσσευμα σας για να τους ανακουφίσετε ή φτιάξτε κάτι με τα χέρια σας. Ζητείστε χρυσό (κοσμήματα) . Μιλήστε εν ονόματι της θρησκείας η οποία σιγά, αλλά σας εξαναγκάζει να μιλήσετε. Κανείς δεν θα σας αρνηθή. Ελπίζουμε, περιμένουμε γρήγορη επιτυχία αυτού του ιερού σκοπού.

Από σας κυρίες μου ιδιαιτέρως επιτρέψτε μας να επικαλεστούμε την γενναιόδωρη μεσολάβηση σας και την γλυκεία επιρροή των παρακλήσεων σας.

Δεχθήτε τα σέβη μας.

Τα Μέλη του Κομιτάτου.

Αντρέ. Ο υποκόμης Σατωμπριάν. Ο δουξ Σουαζέλ. Γκωτιέ. Ο δούξ του Νταλμπέρ. Βενιαμίν Ντελεσέρ. Ο κόμης Ματιέ Δουμά. Εϋνάρ - Φιρμέν Ντιντό. Ο δουξ ντε Φιτς Τζαίημς. Ο στρατηγός Μ. Ζεράρ. Ο κόμης Ευγένιος ντ' Αρκούρ. Ο κόμης Αλέξ ντε Λαστερί. Κασιμίρ Περί. Ο κόμης ντε Σαίν Ολαίρ. Ο κόμης Σεμπαστιάν. Περί. Ο βαρώνος ντε Στάελ. Τερνώ. Βιλλεμαίν.

(Συνέχεια)

^{Υποσημειώσεις}

[1] Δ. Κόκκινος, τόμ. Β', σελ. 150.

[2] Βανδέα; Προπύργιο των Βασιλοφρόνων κατά την Γαλλική Επανάσταση.

[3]«Άπαντα» τομ· Α', σελ. 51,

[4]«Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως», τομ. 10ος, σελ. 136.
[5] Α. Ταρσού "Μ.Μαυρογένους " σελ 49-52
[6] Τh.Βlancart. Tόμος 2 σελ 328