Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΗ JAMES CLEVELAND OWENS

O James Cleveland Owens, γνωστός και σαν Jesse [1] υπήρξε ένας αφροαμερικανός αθλητής , που με τα χρώματα των ΗΠΑ κέρδισε, στα 1936, στους Ολυμπιακούς του Βερολίνου, 4 χρυσά μετάλλια . Το όνομά του και κυρίως το μαύρο δέρμα του κορμιού του, χρησιμοποιήθηκαν με τρόπο έντεχνο από τον στρατευμένο εναντίον του Εθνικοσοσιαλιστικού καθεστώτος,διεθνή τύπο για την ανάπτυξη μιας παραφιλολογίας σύμφωνα με την οποία ο ρατσιστής Χίτλερ βαθιά ταπεινωμένος από τις θεαματικές επιτυχίες ενός "μη Άριου " αθλητή αρνήθηκε να το συγχαρεί , αποχωρώντας μάλιστα εσπευσμένα από το Στάδιο. 

Η αλήθεια όμως είναι πολύ διαφορετική......

O James Cleveland Owens, γεννήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 1913 στο Oakville της Αλαμπάμα . Εγγόνι σκλάβου, παιδί εργάτη στις βαμβακοφυτείες του Νότου πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του με πολλές στερήσεις. Στα 9 του χρόνια, η πολυμελής οικογένεια, αναζητώντας καλύτερη τύχη, μετακινήθηκε στο Κλήβελαντ του Οχάιο . Το βιοτικό της επίπεδο δε σημείωσε σημαντικές βελτιώσεις αλλά ο νεαρός Owens, μπόρεσε να συνεχίσει τις σπουδές του σε ένα κανονικό σχολείο, τελείως διαφορετικό από το μονοτάξιο του Νότου . Όπως και στο Oakville έτσι και στο Κλήβελαντ εξακολούθησε να εργάζεται ευκαιριακά στα πλαίσια της βελτίωσης του πενιχρού οικογενειακού εισοδήματος. Ο αθλητισμός ήταν μια διέξοδος για τις ελεύθερες ώρες του. Οι επιδόσεις του στον αγώνα δρόμου και στο άλμα εις μήκος σύντομα τον έκαναν να ξεχωρίζει από τους άλλους νέους. Εικοσάχρονος έλαβε μέρος στο πρωτάθλημα των νέων και για πρώτη φορά η τεχνική και οι επιδόσεις του τράβηξαν πάνω του τη προσοχή των αθλητικών παραγόντων. 

Οι επιδόσεις του αυτές και πάνω από όλα οι δυνατότητες να πετύχει ακόμα μεγαλύτερες επιτυχίες, του άνοιξαν διάπλατα το δρόμο για το Κρατικό Πανεπιστήμιο του Οhio . Από το σημείο αυτό και μετά, η ενασχόληση του με τον αθλητισμό συνεχίστηκε πάνω σε καθαρά επαγγελματικές βάσεις.

Στις 25 Μαίου 1935 πήρε μέρος στο Big Ten meet που πραγματοποιείται στο Ann Arbor, του Michigan, και πέτυχε παγκόσμιο ρεκόρ στο άλμα εις μήκος με 8,13 μέτρα [2]

Το 1936 είναι χρονιά που το Βερολίνο προετοιμάζεται να φιλοξενήσει τους αθλητές όλου του κόσμου στα πλαίσια των ΧΙ Ολυμπιακών αγώνων . Οι φιλελεύθεροι ειδικά της Μεγάλης Βρετανίας ,της Γαλλίας και των ΗΠΑ συνέχιζαν σε κάθε ευκαιρία να καταγγέλλουν  την αντισημιτική πολιτική της Γερμανικής κυβέρνησης και ζητούσαν ανοικτά την αποχή των αθλητών από τη διοργάνωση . Η Αμερικανική κυβέρνηση μάλιστα ζήτησε από τη Κυβέρνηση του Βερολίνου μια σειρά από διαβεβαιώσεις πριν πει το τελικό ναι. Έκρουε ανοικτές θύρες[3]. Στο τέλος μια δεκάδα μαύρων αθλητών πέρασε στο δυναμικό της Εθνικής Ομάδας. Ανάμεσα σε αυτούς και ο πολλά υποσχόμενος James Owens . 

Στη ρατσιστική Εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία ο Όουενς διαπίστωσε με τα μάτια του ότι η εικόνα που περίμενε να δει λόγω της προπαγάνδας του διεθνούς τύπου,  ήταν πολύ διαφορετική από τη πραγματικότητα. Στο ολυμπιακό χωριό, στα ξενοδοχεία , στα εστιατόρια , και σε κάθε σημείο της πρωτεύουσας οι μαύροι Αθλητές αντιμετωπίζονται όπως ακριβώς οι λευκοί [3]. Ο ίδιος γεύεται την αγάπη του κόσμου που φτάνει στα όρια της υπερβολής. Η ανταπόκριση του Έλληνα αθλητικογράφου Τάκη Σακελλαρίου από το Βερολίνο, είναι απόλυτα χαρακτηριστική για το τρόπο που οι Γερμανοί αντιμετώπισαν τον Αμερικανό αθλητή.

"Ο δημοφιλέστερος άσσος της ΧΙ Ολυμπιάδος ασφαλώς είναι ο νέγρος Τζέσε Όουενς , ο οποίος τρεις φορές ως γνωστόν εφόρεσε το Ολυμπιακό στεφάνι του νικητού . "Η μαύρη ανεμοζάλη" όπως ταποκαλείται εις την Αμερικήν είναι παιδί ακόμα. Μόλις 22 χρονών .Η πλαστικότης του κορμιού του και η ευλυγισία του αποτελούν θαύμα. Είναι ένας μπρούτζινος Απόλλωνας αφού το σοκολατί ανοικτό χρώμα του δεν μπορεί να χαρακτηρισθή ως μαύρο. Ο Όουενς είναι προϊόν της καινούριας ράτσας της επιμιξίας των Αμερικανών με τους μαύρους. Οπλισμένος με υπέροχα σωματικά και ψυχικά χαρίσματα αποτελεί σύμβολον και πρότυπον μιας ράτσας που εξελίσσεται συνεχώς. Ο νέγρος εξ άλλου είναι συμπαθέστατος.Τα κατσαρά του μαλλάκια το βαθυμελάχροινο πρόσωπό του, τα μαργαριταρένια του ...δόντια και τα φτερωτά του πόδια εδημιούργησαν κύκλον θαυμαστών που τον ενοχλούν με τις πιο παράξενες αξιώσεις. Κορίτσια όλων των φυλών κι όλων των Εθνών πολιορκούν τ΄ολυμπιακό χωριό και ζητούν τον νέγρον να τους υπογράψη αυτόγραφα, να τους διηγηθή την καριέρα του και να τους μιλήση...... Εις το Ολυμπιακό Χωριό τον περιποιούνται εξαιρετικά όλοι. Είναι το χαϊδεμένο παιδί των αθλητών, προπονητών κλπ. Ο Αμερικανός προπονητής του ένας αγαθός ολοστρόγγυλος Νεουρκέζος έχει τη γνώμη ότι ο νέγρος του είναι άξιος να επιτύχη εις τα 100 μέτρα χρόνους κάτω των 10'' και στο άλμα απλούν 9 μέτρα![4] 

Την 1η Αυγούστου, ενώ στην Ισπανία ο εμφύλιος συνεχίζεται για δεύτερη εβδομάδα, στο σημαιοστολισμένο Βερολίνο πραγματοποιείται η τελετή έναρξης της 11ης Ολυμπιάδας. Ο βιογράφος του Χίτλερ Toland επιχειρεί να περιγράψει εκείνες τις στιγμές.

The opening ceremonies on August ι were blessed by a clear blue sky. That afternoon Hitler led the parade to the stadium down the Via Triumphalis. His car, followed by a long caravan, proceeded slowly down the ten-mile boulevard, protected from the crowds by 40,000 Brownshirts and other guards. When the procession reached the stadium Hitler, in the simplest uniform, and the two Olympic officials strode forward, followed by the King of Bulgaria, crown princes from Sweden, Greece and Italy, and Mussolini's sons. They marched through the tunnel into the world's largest stadium to be greeted by a brassy voluntary from thirty trumpets. The orchestra, led by Richard Strauss and assisted by a chorus of 3000, broke into "Deutschland uber Alles" followed by the "Horst Wessel Lied" and the "Olympic Hymn," composed by Strauss for the occasion. The crowd of 110,000 cheered as Hitler took his place in the official stand. Some of the delegations used the Olympic salutation, a stiff right arm ex­tended to the side but, to the delight of the audience, Austrians modified this to the Nazi salute. The Bulgarians outdid them by adding a smart goose step. The greatest applause came for the 250-member French team, whose salute was more Roman than Olympian. They were followed by the British in straw hats who, by merely executing an "eyes right," offended numerous onlookers. The Americans got the least applause, and some de­rogatory stamping of feet, as they passed the Tribune of Honor, eyes right, without even dipping their flag.[5]

Είναι σχεδόν απόλυτα επιβεβαιωμένο ότι στη διάρκεια της πρώτης ημέρας των αγώνων (2 Αυγούστου ) ο Φύρερ δεν μπόρεσε να ελέγξει ούτε να κρύψει τον ενθουσιασμό του για τις γερμανικές διακρίσεις και αυτός ακριβώς ο ενθουσιασμός καταγράφηκε από τα τηλεοπτικά μέσα . Όπως διαβεβαιώνει ο βιογράφος του Toland :

The next day Hitler was present to congratulate Hans Wolke, a Ger­man, for breaking the Olympic record for the shot-put. He also congrat­ulated the three Finns who swept the 10,000-meter run as well as the German women who placed first and second in the javelin throw. By the time the German entrants in the high jump were eliminated it was dark and so not there to shake hands with the three American winners, two of whom were black.[6] 

Το γεγονός αυτό δεν πέρασε απαρατήρητο από τα μέλη της Ολυμπιακής επιτροπής. Γνωρίζοντας ότι τα μάτια όλου του κόσμου ήταν στραμμένα πάνω στη Γερμανική πρωτεύουσα και σε όσα λάμβαναν χώρα σ αυτή, και σε μια προσπάθεια να προστατέψουν το Καγκελάριο από εκδηλώσεις που θα μπορούσαν να παρεξηγηθούν, χαρακτηριζόμενες μεροληπτικές , αντέδρασαν με ετοιμότητα. Το ίδιο κιόλας βράδυ ο Πρόεδρος της Ολυμπιακής επιτροπής απέστειλε στο Γερμανό καγκελάριο επιστολή μέσα από την οποία τονιζόταν ότι σαν τιμητικός προσκεκλημένος της μεγάλης αυτής Διεθνούς εκδήλωσης, είχε την υποχρέωση να τηρήσει απέναντι στους ολυμπιονίκες αθλητές μια ενιαία και όχι επιλεκτική συμπεριφορά. Με λίγα λόγια έπρεπε να αποφασίσει αν θα χαιρετούσε  όλους τους Ολυμπιονίκες δίχως εξαιρέσεις ή θα τηρούσε μια διακριτική στάση ουδετερότητας.Ύστερα από αυτή τη διακριτική σύσταση ο Χίτλερ αναθεώρησε τη συμπεριφορά του και αποφάσισε να τηρήσει μια αυστηρή ουδετερότητα απέναντι σε όλους τους αθλητές. 

Η απόφαση έχει παρθεί, όταν στις 3 Αυγούστου ο Owens κέρδισε  το πρώτο του χρυσό στα 100 μέτρα με χρόνο 10,3'. Ο ίδιος έδειχνε  έκπληκτος για τη μεγάλη του επιτυχία και στους δημοσιογράφους δήλωσε:

Δεν γνωρίζω πως επέτυχα το νέον παγκόσμιον  ρεκόρ. Ενόμιζα ότι  είχα πτερά.Το θαυμάσιον περιβάλλον με επηρέασε σημαντικώς. Ησθανόμην μίαν χαράν  και χωρίς κανένα  κόπον διέτρεξα  το διάστημα.[7]

Στις 4 Αυγούστου ημέρα που στην Ελλάδα εγκαθιδρύεται μια προαναγγελθείσα δικτατορία, στο Βερολίνο η προσοχή και το ενδιαφέρον των θεατών επικεντρώθηκε για δεύτερη φορά πάνω στον Όουενς και τη προσπάθειά του να κατακτήσει το χρυσό μετάλλιο , στο άλμα εις μήκος. Το χρυσό διεκδικεί και ο Luz Long που θεωρείται ο καλύτερος Γερμανός αθλητής . Στο αγώνισμα αυτό νικητής τελικά αναδείχτηκε ο Όουενς με 8,06 μέτρα . Ο Γερμανός Luz Long ακολούθησε δεύτερος στη κατάταξη  με 7,87 μέτρα [8].

Ήταν η ώρα να ξεσπάσει το σκάνδαλο. Απόγευμα προχωρημένο, στην εξέδρα των επισήμων, η θέση του  Φύρερ ήταν άδεια. Οι δημοσιογράφοι έσπευσαν να ρωτήσουν τον ολυμπιονίκη , αν ο Χίτλερ , πριν αποχωρήσει, τον συνεχάρη για τη νίκη του. Ο αθλητής που ασφαλώς υποψιαζόταν  ότι η περίπτωσή του είχε ξεφύγει  από τα στενά αθλητικά όρια και αποκτούσε χαρακτηριστικά μιας υπόγειας πολιτικής αντιπαράθεσης, απρόβλεπτων διαστάσεων ,  απάντησε  αρνητικά, με τρόπο μάλιστα λακωνικό . 

Αν οι δημοσιογράφοι φρόντιζαν να κάνουν την ίδια ερώτηση και στους "άριους" πρωταθλητές στα αγωνίσματα εκείνης της ημέρας, πάλι την ίδια απάντηση θα έπαιρναν. 

Στις 5 Αυγούστου ο Owens διεκδίκησε το τρίτο του χρυσό στα 200 μέτρα. Κέρδισε με ευκολία τη πρώτη θέση σημειώνοντας μάλιστα καινούριο  ολυμπιακό ρεκόρ με χρόνο  20,7 δευτερόλεπτα. Δεύτερος ανέβηκε στο βάθρο των νικητών ένας άλλος μαύρος Αμερικανός , ο μεγαλύτερος αδελφός του Jackie Robinson,  ο Mack, με 21,1'και τρίτος ο Ολλανδός Osendarp με 21,3' .

Με το αγώνισμα στα 200 μέτρα ολοκληρώθηκε θεωρητικά η συμμετοχή του αθλητή στους Ολυμπιακούς αγώνες του Βερολίνου . Μόνο θεωρητικά. 

Στις 9 Αυγούστου ημέρα διεξαγωγής του αθλήματος της σκυταλοδρομίας 4Χ100  ο  Όουενς αιφνιδιάστηκε  από την απόφαση του υπεύθυνου της αμερικανικής ομάδας και παλαιού αθλητή, να αντικαταστήσει μαζί με τον επίσης μαύρο Metcalfe τους Marty Glickman and Sam Stoller, αθλητές στο αγώνισμα της σκυταλοδρομίας.

Η απόφαση αυτή δημιούργησε  όπως είναι φυσικό καινούριες ιστορίας συνωμοσίας , που  γιγαντώθηκαν όταν έγινε γνωστό ότι επρόκειτο για την αντικατάσταση δύο εβραίων αθλητών. Μια ιστορία στήθηκε σε χρόνο μηδέν.  Μετά τις νίκες Όουενς, θορυβημένοι οι υπεύθυνοι της γερμανικής αποστολής  για μια ενδεχόμενη νίκη της αμερικανικής ομάδας που θα είχε σαν  μοιραίο επακόλουθο την απονομή χρυσών μεταλλίων σε δύο Εβραίους προχώρησαν στο αυτονόητο.  Απαίτησαν τον αποκλεισμό τους, και το αίτημά τους αυτό φαίνεται πως συνάντησε την απόλυτη κατανόηση της Αμερικανικής πλευράς (!!!).

Για μια ακόμα φορά η αλήθεια ήταν διαφορετική. Οι επιτυχίες του Όουενς ασφαλώς και προβλημάτισαν τους Γερμανούς, πρόσωπα και ταχτικές επανεξετάστηκαν και ειδικά στο αγώνισμα της σκυταλοδρομίας επιστράτευσαν ότι καλύτερο διέθεταν. Ο γερμανικός πυρετός όπως είναι λογικό επηρέασε και το αμερικανικό στρατόπεδο.Και εδώ υπήρξε μια σημαντική ανακατάταξη δυνάμεων με αποκορύφωμα την αντικατάσταση των δύο αθλητών όχι γιατί ήσαν Εβραίοι αλλά γιατί στη κατάταξη των προκριματικών στη Νέα Υόρκη, είχαν καταλάβει τη 5η και 6η θέση αντίστοιχα.  Οι Αμερικανοί κρατούσαν τα πρωτεία του αγωνίσματος από τους Ολυμπιακούς του 1920 και ασφαλώς δεν είχαν καμιά διάθεση να διακινδυνεύσουν. Τελικά οι αλλαγές έπιασαν τόπο [12 ] 

Συνεχίζοντας τη παράδοση οι  Αμερικανοί, κέρδισαν ξανά τη πρώτη θέση με  δεύτερους τους Ιταλούς. Οι Γερμανοί περιορίστηκαν στη τρίτη θέση......

Στις 16 Αυγούστου με μια θεαματική τελετή λήξης των αγώνων έπεσε η αυλαία της κορυφαίας αυτής αθλητικής εκδήλωσης [13]. 

Οι Αμερικανοί αθλητές επιβιβάσθηκαν στο υπερωκεάνιο Queen Mary και πήραν το δρόμο της επιστροφής για την πατρίδα.. 

Στις 24 Αυγούστου η αμερικανική ομάδα έφτασε  στη Νέα Υόρκη και οι αθλητές έγιναν αντικείμενα  θερμής υποδοχής από πλήθος κόσμου. Κυκλωμένος από μικρόφωνα και δημοσιογράφους ο Όουενς κλήθηκε να απαντήσει σε μια σειρά από  ερωτήσεις που είχαν να κάνουν με τις εντυπώσεις του  αναφορικά με τους αγώνες , τη ρατσιστική Γερμανία ,  το Χίτλερ και την απαράδεκτη συμπεριφορά απέναντί του.  
Ο αθλητής από τις ημέρες του Βερολίνου γνώριζε πολύ καλά τι έπρεπε να πει για να γίνει αρεστός σε ένα σύστημα, που παντοδύναμο κρατούσε τα πάντα κάτω από τον έλεγχο του και έτρεφε ιδιαίτερη αδυναμία αν όχι στις κατασκευασμένες, τουλάχιστον  στις  επιλεκτικές αλήθειες .
Παρ΄όλα αυτά, και παρ΄όλες τις συστάσεις που του έγιναν να προσαρμόσει τη συμπεριφορά του  στις ανάγκες των καιρών, προτίμησε να επιμείνει στις δικές του αλήθειες , έχοντας συνείδηση  ότι σε πολλά αυτιά κάθε άλλο παρά ευχάριστα θα ακούγονταν.  Αντί να εκφράσει τη δυσφορία και το θυμό του για το απάνθρωπο ρατσιστικό καθεστώς που γνώρισε εκεί πέρα στην Ευρώπη , χρησιμοποίησε αντίθετα ένα λόγο συναινετικό που χαρακτηρίζονταν από μία θαυμαστή μετριοπάθεια και φανέρωναν έναν άνθρωπο κατασταλαγμένο και ισορροπημένο. 

Ο ανταποκριτής  του "Τύπου των σπορ του Pittsburgh" παρουσίασε  τις πρώτες δηλώσεις του  αθλητή με τον παρακάτω τρόπο  : 

Fuhrer Adolf Hitler's failing to receive him after he won the 100 meters dash didn't disappoint him , he said, because he realized that the German leader was a busy man and had to limit his time at the games. Germans were good sportsmen and their organization of the games was faultless, he said. [14] 

Σ΄αυτή την ίδια συνέντευξη έκανε για πρώτη φορά αναφορά σε ένα άγνωστο μέχρι τότε γεγονός, που από μόνο του ανέδειξε κάτω από διαφορετική οπτική τη τόσο αμφιλεγόμενη συμπεριφορά του Φύρερ της Γερμανίας, στα πλαίσια  μιας ιστορίας που ο ο ίδιος ο Αvery Βrundage Πρόεδρος τότε της  USOC [15] είχε εύστοχα χαρακτηρίσει " fairy tale":[16]

Hitler had a certain time to come to the stadium and a certain time to leave. It happened he had to leave before the victory ceremony after the 100 meters. But before he left I was on my way to a broadcast and passed near his box. He waved at me and I waved back. I think it was bad taste to criticize the 'man of the hour' in another country. [17]

Τέλος για την αντιμετώπιση που είχε από τους Γερμανούς η θέση του αθλητή ήταν  απόλυτη. 

... I was treated marvelous by everyone" said Owens."Anything any of the Americans athletes, including  myself , wanted they got for us. My biggest thrill was when the American  flag was raised after my victory in the 100 meters. My hardest event was the broad jump." [18]

Στις 13 Σεπτεμβρίου στο Canyon of Heroes του Broadway οργανώθηκε για χάρη των αθλητών μια κλασσική αμερικανική ticker-tape parade . Τελευταία αναλαμπή , μιας μεγάλης γιορτής που είχε φτάσει στο τέλος της, στάθηκε η μεγάλη δεξίωση στο Waldorf-Astoria η οποία, παρά τις όποιες προσδοκίες, στάθηκε για τον Όουενς μια επιπλέον πικρή εμπειρία. Αν και τιμώμενο πρόσωπο, του συνέστησαν διακριτικά αντί για τη κύρια είσοδο να προτιμήσει τη πόρτα υπηρεσίας και ν ' ανεβεί στο λαμπερό χώρο της δεξίωσης χρησιμοποιώντας τον υπηρεσιακό αναβατήρα,προορισμένο για μεταφορά προσωπικού και εμπορευμάτων. Μια ανακοίνωση που εκδόθηκε εκείνες τις ημέρες από το Λευκό Οίκο ερμηνεύθηκε σαν μια προσπάθεια της Επίσημης Πολιτείας να επανορθώσει έστω και αργά μια σειρά από σημαντικές παραλείψεις σε βάρος του μαύρου αθλητή. Αυτή η ανακοίνωση, εκδήλωσε τη πρόθεση του Αμερικανού Προέδρου να συναντηθεί με τον Ολυμπιονίκη , και να το συγχαρεί για τη μεγάλη του επιτυχία. Δυστυχώς επρόκειτο για μια πρωτοβουλία δίχως συνέχεια ή καλύτερα για μια αβάσιμη φήμη. Το 1936 ήταν για την Αμερική έτος εκλογών και στη Δημοκρατική Αμερική ένας μαύρος στο λευκό Οίκο, μπορούσε να ανατρέψει ευαίσθητες πολιτικές ισορροπίες. Για την ιστορία ο Πρόεδρος Roosevelt όχι μόνο αρνήθηκε να δεχτεί τον Αθλητή στο Λευκό Οίκο αλλά αρνήθηκε ακόμα και να εκτεθεί, με την αποστολή ενός απλού συγχαρητήριου τηλεγραφήματος.

Πολυάσχολο το Αμερικανικό Κράτος ξέχασε γρήγορα το μαύρο Αθλητή. Οι χορηγοί του γύρισαν τη πλάτη, πολλοί υποστηρικτές του εξαφανίστηκαν. Για να επιβιώσει ο ίδιος και για να συντηρήσει την οικογένειά του, κατέφυγε και πάλι σε "δουλειές του ποδαριού". Δούλεψε σαν υπάλληλος βενζινάδικου, σαν πωλητής, προσπάθησε δίχως επιτυχία να στήσει και να διαχειριστεί, κάποιες προσωπικές επιχειρήσεις. Για χάρη της επιβίωσης λοιπόν, ο λαμπρός αυτός αθλητής με τα 4 Ολυμπιακά χρυσά κατάντησε να συμμετέχει   σε γραφικούς αυτοσχέδιους αγώνες ταχύτητας με αντιπάλους άλογα , σκυλιά ακόμα και ανθρώπους , τη συμμετοχή των οποίων δελέαζε με τη παραχώρηση  ενός  σημαντικού  προβαδίσματος [20 ] .

Η κατάντια αυτή του λαμπρού αθλητή, που ενώ είχε κερδίσει την αγάπη και τον ανυπόκριτο θαυμασμό στη ρατσιστική Εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία  πριν βρεθεί  αντιμέτωπος με την αδιαφορία και την απαξίωση μέσα στην ίδια του την πατρίδα, προκάλεσε  πολλά υποκριτικά σχόλια , αρνητικά τα περισσότερα. Σ΄ όλους αυτούς  τους επικριτές του είχε έτοιμη την απάντηση. 

"People said it was degrading for an Olympic champion to run against a horse, but what was I supposed to do?" "I had four gold medals, but you can't eat four gold medals." [21 ]

Η πικρία και η απογοήτευση  από τη καιροσκοπική συμπεριφορά Αμερικανού Προέδρου Ρούσβελτ απέναντί του, τον οδήγησαν στο χώρο των Ρεπουμπλικάνων. Τους επόμενους μήνες του 1936 στρατεύτηκε ανοιχτά υπέρ του Alf Landon [22] και πήρε ενεργό μέρος στη προεκλογική εκστρατεία με ομιλίες σε διάφορες πόλεις. 
Στηλιτεύοντας την υποκρισία όσων επιμένουν να ρωτούν για το αν ο Χίτλερ τελικά καταδέχτηκε να του σφίξει το χέρι, ο Όουενς απάντησε. 

« Είναι αλήθεια, ο Hitler δεν μου έσφιξε το χέρι  αλλά μέχρι τώρα δεν το έκανε ούτε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ .[23].» 

Από το γερμανικό ρατσισμό ο αθλητής πέρασε πολύ σύντομα στις ψευδαισθήσεις του Αμερικανικού ονείρου και δήλωσε με λόγο καταγγελτικό.

"When I came back to my native country, after all the stories about Hitler, I couldn't ride in the front of the bus," he said later. "I had to go to the back door. I couldn't live where I wanted. I wasn't invited to shake hands with Hitler but I wasn't invited to the White House to shake hands with the president either." [24] 

Στις 9 Οκτωβρίου 1936 μιλώντας σε ανοικτή συγκέντρωση των ρεπουμπλικάνων στη Βαλτιμόρη προχώρησε σε  σύγκριση των  δύο τόσο διαφορετικών συμπεριφορών, του Χίτλερ και του Ρούσβελτ.

"Some people say Hitler snubbed me. But I tell you, Hitler did not snub me. I am not knocking the President. Remember, I am not a politician, but remember that the President did not send me a message of congratulations because people said, he was too busy.[25]

Σχεδόν μια εβδομάδα αργότερα , στις 15 Οκτωβρίου 1936 ο Owens μίλησε σε μια άλλη συγκέντρωση μιας χιλιάδας μαύρων ρεπουμπλικάνων στο Kansas City  .Για μια ακόμη φορά ο λόγος του στάθηκε  καταγγελτικός. 

 "Hitler didn't snub me – it was our president who snubbed me. The president didn't even send me a telegram."[26]

(Συνέχεια και τέλος)

Υποσημειώσεις:

[ 1]  Τo όνομα Jesse το έλαβε από ένα καθηγητή του στο Cleveland όταν με τη χαρακτηριστική βαριά προφορά του Νότου. συστήθηκε σα J.C .
[ 2] Στα 1935, ο Owens παντρεύτηκε τη Ruth Solomon και μαζί της απέκτησε τρία κορίτσια:Τη Gloria, τη Beverly και τη Marlene.
[ 3] Αξίζει το κόπο να θυμηθούμε τa πικρόχολα σχόλια ενός δεδηλωμένου αντίπαλου του Εθνικοσοσιαλιστικού καθεστώτος του γνωστού δημοσιογράφου William L. Shirer:

The Olympic games held in Berlin in August 1936 afforded the Nazis a golden opportunity to impress the world with the achievements of the Third Reich, and they made the most of it. The signs ”Juden unerwuenscht” (Jews Not Welcome) were quietly hauled down from the shops, hotels, beer gardens and places of public entertainment, the persecution of the Jews and of the two Christian churches temporarily halted, and the country put on its best behavior. 

No previous games had seen such a spectacular organization nor such a lavish display of entertainment. Goering, Ribbentrop and Goebbels gave dazzling parties for the foreign visitors – the Propaganda Minister’s ”Italian Night” on the Pfaueninsel near Wannsee gathered more than a thousand guests at dinner in a scene that resembled the Arabian Nights. The visitors, especially those from England and America, were greatly impressed by what they saw: apparently a happy, healthy, friendly people united under Hitler – a far different picture, they said, than they had got from reading the newspaper dispatches from Berlin. 

And yet underneath the surface, hidden from the tourists during those splendid late-summer Olympic days in Berlin and indeed overlooked by most Germans or accepted by them with a startling passivity, there seemed to be – to a foreigner at least – a degrading transformation of German life.(THE RISE AND FALL OF THE THIRD REICH A History of Nazi Germany σελ 206-7 )

[  4] Εφημερίδα ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ , 10 Αυγούστου 1936.

[  5] JohnToland Adolf Hitler Σελ 392. Ενδιαφέρουσα και η ανταπόκριση του Ε. Θωμόπουλου από το Βερολίνο ,που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ" στο φύλο της 4ης Αυγούστου 1936 
[  6] JohnToland Adolf Hitler Σελ 392-3 

[  7] Εφημερίδα ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 4 Αυγούστου 1936
[  8]
[  9]
[10]
[11]
[12]
[13]
[14] The Pittsburg Press Sports 24 Αυγούστου 1936 σελ 26.
[15] United States Olympic Committee
[16]

[17] The Pittsburg Press Sports 24 Αυγούστου 1936 σελ 26. Πέρα από την ομολογία του αθλητή , το θέμα αν ο Χίτλερ αντάλλαξε  χειραψία με το  μαύρου αθλητή παραμένει ακόμα ανοικτό .Παραθέτω ενδεικτικά δύο χαρακτηριστικές μαρτυρίες εκ διαμέτρου αντίθετες. Η πρώτη έχει να κάνει με μια δήλωση του του πολυπαρασημοφορημένου πιλότου της Fleet Air Arm's, Eric Brown, ο οποίος στα 2014 σε μια έρευνα του BBC two δήλωσε δίχως μισόλογα "I actually witnessed Hitler shaking hands with Jesse Owens and congratulating him on what he had achieved." Σε μια διαφορετική κατεύθυνση κινείται ο συγγραφέας David Clay Large που στο βiβλίο του Nazi games επιχειρεί να καταδείξει ότι ο Χίτλερ παρέμενε ένας αμετανόητος ρατσιστής. Παρουσιάζει το Balbur von Schirach να ρωτά το Χίτλερ αν θα επιθυμούσε μια συνάντηση με τον Όουενς για να εισπράξει την απάντηση."Πιστεύεις πραγματικά ότι θα επιτρέψω στον εαυτό μου να φωτογραφηθώ ανταλλάσσοντας χειραψία με ένα νέγρο;"
[18] The Pittsburg Press Sports 24 Αυγούστου 1936 σελ 26.
[19]
[20] Τις πρώτες 10-20 γιάρδες στις 100
[21]
[22]
[23]
[24]
[25] The AFROAMERICAN 10/10/36  
[26] St. Joseph News-Press. 16/101936 Jeremy Schaap: Triumph: The Untold Story of Jesse Owens and Hitler's Olympics