ROBERT STROMBERG: ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΣΕΛΙΝ

Δημιουργεί  ένα πολύ παράξενο συναίσθημα η ιδέα, να πάει κανείς να βρει  το Celine. Celine ο τρομερός! Celine ο έξαλλος! Celine ο αποδιοπομπαίος τράγος ! Celine ο τρελός!

Ο Celine ζει στο Meudon, στα όρια του Παρισιού. Ζει σε ένα τριώροφο σπίτι του δέκατου ένατου αιώνα  από ξύλο και κονίαμα με τη σύζυγό του Λουσέτ Almanzor και  μισή δωδεκάδα σκυλιά, πάνω κάτω Ο ιδιοκτήτης του σπιτιού λέει,είναι η σύζυγός του..

-Νόμιζα ότι θα ερχόσασταν αύριο ... δεν σας περίμενα ... δεν έχω προετοιμάσει ...νόμιζα αύριο ...ελάτε ελάτε... 

Αυτά ήταν τα πρώτα του λόγια. Απευθύνθηκε τη σύζυγό του στα γαλλικά, λέγοντάς της να πάρει το παλτό μου, και να μου προσφέρει μια καρέκλα. 

Είναι ένας  εύσωμος άνθρωπος - αλλά κάπως σκυφτός.. Κινήθηκε αργά, σέρνοντας τα πόδια - σαν να ήταν πάρα πολύ αδύναμος  να κάνει διαφορετικά - στην άλλη πλευρά ενός μεγάλου  δωματίου  που έμοιαζε σα  συνδυασμός κουζίνας, τραπεζαρίας και γραφείου. Κάθισε πίσω από  ένα μεγάλο στρογγυλό τραπέζι, σπρώχνοντας στην άκρη, σωρούς από βιβλία, εφημερίδες και περιοδικά  και κάποια  από αυτά στο πάτωμα, κάνοντας χώρο για μας.

-Τι είναι αυτό που θέλετε; Για ποιο λόγο σας χρειάζεται ; Δεν θέλω σκάνδαλο! Έχω βαρεθεί.

Όταν κατάφερα τελικά να τον ικανοποιήσω  , βολεύτηκε  πιο άνετα στο κάθισμά του.

-Υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για σας στην Αμερική, άρχισα.

Απέρριψε τον ισχυρισμό μου με ένα ξεφύσημα  και μια κίνηση του χεριού του.
-Τι είδους ενδιαφέρον; Ποιος νοιάζεται; Οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για την Marlene Dietrich και τις ασφάλειες - αυτό είναι όλο !

- Εσείς πως νιώθετε,  ασκείτε ακόμα την ιατρική;

- Όχι, όχι πλέον , σταμάτησα πριν από έξι μήνες, δεν νοιώθω αρκετά καλά.

- Οι άνθρωποι εδώ σας ξέρουν ως Celine; (Πραγματικό όνομα του Celine είναι Louis-Ferdinand Destouches, M.D.)

-Με ξέρουν τόσο όσο χρειάζεται για να μη νοιώθουν ευχαριστημένοι. 

Άλλες εξηγήσεις δεν έδωσε. 

-Πως ξοδεύετε το περισσότερο χρόνο σας;

-Μένω πάντα σπίτι...τα σκυλιά...έχω πράγματα να κάνω , είμαι απασχολημένος...δεν βλέπω κανένα...δεν βγαίνω...είμαι απασχολημένος. 

-Ασχολείστε με τη συγγραφή;

-Ναι, ναι, γράφω ....Πρέπει να κρατηθώ ζωντανός, για το λόγο αυτό γράφω. Όχι! Το μισώ. Το μισούσα πάντα ..... είναι το πιο φοβερό πράγμα που θα μπορούσα να κάνω .....ποτέ δεν άρεσε, αλλά είμαι σε θέση να το κάνω.....δεν μ' ενδιαφέρει στο παραμικρό , εκείνο που γράφω ... αλλά πρέπει να το κάνω. Πρόκειται για βασανιστήριο, είναι το πιο δύσκολο έργο στο κόσμο.

Το πρόσωπό του είναι οστεώδη, λιπόσαρκο, και γκρίζο ΄ και τα μάτια του είναι φοβερά όταν τα παρατηρεί  κανείς προσεκτικά -ήταν έξαλλος  με τη σκέψη ότι έπρεπε  ακόμα να δουλεύει..

-Είμαι σχεδόν 67 - Τον Μάιος θα είμαι 67 για να υφίσταμαι αυτό το βασανιστήριο, για να κάνω τη πιο δύσκολη δουλειά στον κόσμο.

Ο Gallimard, ο εκδότη του, πρόσφατα εξέδωσε το τελευταίο βιβλίο του, North. 

-Είναι σχετικό με τα όσα οι Γερμανοί υπέφεραν κατά τη διάρκεια του πολέμου,  είπε ο Celine. Κανείς δεν έχει γράψει σχετικά μ΄αυτό ! όχι! όχι! δεν οφείλεις να αναφέρεις, αυτό , πόσο υπέφεραν , κάθισε καλά  Σσσς! 

Έβαλε το δάχτυλό του στα χείλη κάνοντας το σημάδι  της προτροπής  για σιωπή.

 -Δεν είναι ωραίο να μιλάμε γι 'αυτό ...ηρέμησε....Όχι . Μόνο η άλλη πλευρά υπέφερε  Σσσς!  
Ανάμεσα στα βιβλία που μεταφράστηκαν στην αγγλική γλώσσα είναι το Death on the Installment Plan [Mort à crédit, 1936], Journey to the End of the Night [Voyage au bout de la nuit, 1932] and το Guignol's Band.
Ο Celine κατηγορήθηκε από πολλούς αξιόλογους ανθρώπους ότι έγραψε εμπρηστικά και αντισημιτικά
άρθρα και φυλλάδια κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στη Γαλλία. Αυτά εμφανίστηκαν σε πολυάριθμες γαλλικές εφημερίδες και σύμφωνα με πληροφορίες, ανατυπώθηκαν από τους Γερμανούς, για λαϊκή κατανάλωση στη Γερμανία. Τα βιβλία του, όμως, είχαν απαγορευτεί στη ναζιστική Γερμανία. Αποτέλεσμα αυτών των κατηγοριών ήταν να εγκαταλείψει αναγκαστικά τη χώρα. Πήγε στη Δανία, όπου έζησε για έξι χρόνια, αλλά πέρασε δύο από εκείνα τα χρόνια σε μια δανέζικη φυλακή.
-Γιατί πήγατε στη Δανία;
-Είχα χρήματα εκεί. Εδώ δεν είχα τίποτα .
-Αναγκαστήκατε να εγκαταλείψετε τη Γαλλία....ήταν η κυβέρνηση σας  εκείνη που σας είπε να φύγετε....ή στάθηκε μια δική σας απόφαση;
-Είχαν λεηλατήσει το διαμέρισμά μου στο Montparnasse [Μονμάρτρη]
-Ποιοι;
-Τρελοί, να ποιοι ....πήραν ότι μπόρεσαν να κουβαλήσουν όλα μου τα υπάρχοντα, όλα όσα είχα...ήμουν έξω τότε μαζί με τη σύζυγό μου, όταν γυρίσαμε όλα ήσαν κατεστραμμένα, διαμελισμένα ...νεκρά...πήγα στη Δανία..
Λίγες ημέρες μετά τη συνομιλία μου με το Celine γνώρισα ένα πρώην μέλος της γαλλικής αντίστασης, που έτυχε να συμμετέχει στην ομάδα των πλιατσικολόγων,  για την οποία είχε μιλήσει ο Celine Ο άνθρωπος αυτός με διαβεβαίωσε πως αν ο CeIine βρισκόταν στο σπίτι την ώρα της εισβολής, είναι σχεδόν βέβαιο, ότι θα τον εκτελούσαν.
-Γιατί φυλακίστηκες στη Δανία;
-Ήμουν  εγκληματίας πολέμου.
-Είχατε κατηγορηθεί για συνεργασία με τον εχθρό;
-Σας είπα ήμουν εγκληματίας πολέμου. Δεν καταλαβαίνετε! Εγκληματίας πολέμου! Εγώ δεν κατηγορήθηκα για συνεργασία με τον εχθρό! Ήμουν εγκληματίας πολέμου.Το καταλάβατε;
-Υπάρχει η εντύπωση ότι έχετε γράψει διάφορα πράγματα εναντίον των Εβραίων. 
-Δεν έγραψα τίποτα εναντίον των Εβραίων ... αυτό που είπα ήταν ότι " οι Εβραίοι μας ωθούν σε πόλεμο", αυτό είναι όλο.
Είχαν μια διένεξη με τον Χίτλερ και η υπόθεση δεν μας αφορούσε, δεν είχαμε κανένα λόγο να ανακατευτούμε . Οι Εβραίοι υπέστησαν ένα  πόλεμο συμφορών που διαρκούσε δύο χιλιάδες χρόνια και τώρα ο Χίτλερ τους είχε δώσει αφορμή, για άλλες συμφορές. Δεν έχω τίποτα εναντίον των Εβραίων .... δεν είναι λογικό να πούμε τίποτα, καλό ή κακό, για περίπου πέντε εκατομμύρια ανθρώπους.
Αυτό ήταν το τέλος της συζήτησης για το θέμα αυτό.
Ο Celine ήρθε πίσω στη Γαλλία το 1950, μετά από έξι χρόνια θλίψης, στη Δανία.

Όταν επέστρεψε μεγάλες κραυγές διαμαρτυρίας ακούστηκαν από πολλές πλευρές του γαλλικού Τύπου και από πολλούς κυβερνητικούς αξιωματούχους οι οποίοι απαίτησαν περαιτέρω τιμωρίες. Τίποτα δεν έγινε επίσημα , ωστόσο, όπως ανέφερε ο ίδιος ο Celine, οι γείτονές του εξέφραζαν ξεκάθαρα τα όσα σκεφτόντουσαν για το άτομό του. 
Καθώς τον έβλεπα και τον άκουγα, καθισμένος  στη κουζίνα του Celine, είχα την αίσθηση   ότι, παρά τα όλα όσα έλεγε , παρ 'όλη τη φυσική του τραχύτητα και τη  φαινομενική απέχθειά του  για προσωπικές  επαφές , κατά βάθος ήταν ευτυχής  που κάποιος είχε έρθει να τον δει ,  για να τον ακούσει  και να του υποβάλει ερωτήσεις' να του θυμίσει το παρελθόν ,απόδειξη ότι δεν είχε  ξεχαστεί -πως ο κόσμος διάβαζε ακόμη το  Mort à crédit και το Voyage au bout de la nuit. Μιλούσαν ακόμη γι αυτόν παρ όλες τις δυσκολίες  και τα πάθη   και τη πικρή γεύση που άφηνε σε μερικούς. Εάν διαθέτει ακόμα κάποιο πνεύμα μέσα του  , πράγμα που φαίνεται αμφίβολο , πρόκειται για ένα πνεύμα που λέει. -Ξέρω ποια είναι η σωστή μουσική .... ξέρω τη σωστή μελωδία....δεν  ακούνε τίποτα.

-Είπατε κάποτε  ότι δεν μπορείτε  να διαβάσετε τα σύγχρονα βιβλία, γιατί  ήταν "θνησιγενή, ημιτελή, κενά..." Διαβάζετε κάτι τώρα; 

-Διαβάζω  την Εγκυκλοπαίδεια και το Punch, αυτό είναι όλο. Το Punch δεν είναι διασκεδαστικό , προσπαθούν να το κάνουν  διασκεδαστικό , αλλά δεν τα καταφέρνουν. 

-Υπάρχει σήμερα κάποιος  τον οποίο   θεωρείτε αξιόλογο συγγραφέα;

Πριν προλάβω να πω κάποιο όνομα  με πρόλαβε.

-Ποιος, Χέμινγουεϊ; Είναι ένας υποκριτής , ένας ερασιτέχνης οι  Γάλλοι  ρεαλιστές του 19ου αιώνα, είναι εκατό φορές καλύτεροι. 

Και άρχισε να απαριθμεί μια σειρά από  Γάλλους συγγραφείς, τόσο γρήγορα, που  δεν μπόρεσα να τους συγκρατήσω.. 

-Ο Dos Passos [1] είχε ένα καλό στυλ, αυτό είναι όλο.

-Ποια  η γνώμη σας για το Camus; Ρώτησα αθώα. 

-Camus! Προς στιγμή σκέφτηκα ότι θα μου εκτόξευε το βάζο .. Camus! επανέλαβε, έκπληκτος. Είναι μια μετριότητα ..... ένας ηθικολόγος  ..... λέει πάντα στους άλλους  τι είναι σωστό και τι είναι λάθος - τι  πρέπει να κάνουν και τι δεν πρέπει να κάνουν .....  να παντρεύονται  , να μη  παντρεύονται ...αυτό είναι δουλειά  της εκκλησίας.... είναι μια μετριότητα.

Στη συνέχεια, ο Celine αναφέρθηκε στο αγγλικό μυθιστοριογράφο Lawrence Durrell.

-Ένα ολόκληρο βιβλίο για το πώς φιλά ένα κορίτσι, οι διαφορετικοί τρόποι που μπορεί να φιλήσει κάποιος και τι σημαίνουν ...  είναι αυτό  τρόπος γραφής ; Δεν  είναι τέτοιος ο δικός μου τρόπος  γραφής...  είναι ένα τίποτα , καθαρή ματαιοπονία. Τα βιβλία μου δεν είναι έτσι , τα βιβλία μου έχουν ύφος , τίποτα άλλο,  μόνον ύφος. Αυτός είναι ο μόνος λόγος  για τον οποίο κάποιος οφείλει να γράψει. Ποιος ξέρει πόσοι έχουν προσπαθήσει να αντιγράψουν το ύφος  μου... αλλά δεν μπορούν. Δεν μπορούν να το πετύχουν  σε τετρακόσιες σελίδες συνεχόμενες , απλά ερευνήστε το, δεν μπορούν να το κάνουν ...... είναι το μόνο που έχω, μόνο το ύφος, τίποτα άλλο. Δεν υπάρχουν μηνύματα στα βιβλία μου, αυτά είναι δουλειά της εκκλησίας. 

 Ξεφύσησε  και κουνούσε βαριεστημένα το χέρι του.

-Όχι, τα βιβλία μου σύντομα θα ξεχαστούν , δεν σημαίνουν τίποτα...  δεν αλλάζουν τίποτα,είναι μάταιο .... Έκανα  τα πάντα ,  τον καουμπόη στην Αμερική, το λαθρέμπορο οινοπνευματωδών στο Λονδίνο, το καρχαρία, ότι μπορείς να φανταστείς. Από τα 11 χρόνια μου εργάζομαι . Ξέρω περί τίνος πρόκειται.... γνωρίζω τη γαλλική γλώσσα .Έχω ταλέντο  στο γράψιμο  και τέλος. Ακούστε τους ανθρώπους πως  μιλούν στο δρόμο  ... όσα λένε δεν έχουν  να κάνουν στο παραμικρό με τα βιβλία ... και μόνιμη επωδός  :Και τότε του είπα ...και εκείνος μου είπε  και τότε εγώ του είπα¨-ηθοποιοί να τι είναι. Όλοι ζητούν τα χειροκροτήματα . Ο επίσκοπος λέγει:
- Χθες μίλησα μπροστά από 2000 άτομα  αύριο θα μιλήσω σε 3000 , αυτή είναι η θρησκεία ! Κοιτάξτε το Πάπα - όταν οι άνθρωποι βλέπουν τον Πάπα  τους έρχεται η διάθεση να τον φάνε. Είναι τόσο υπέρβαρος- τρώει πολύ, πίνει υπερβολικά.... ηθοποιοί να τι είναι όλοι αυτοί. 

Οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για ασφάλεια και διασκέδαση - αυτό είναι όλο. Το σεξ.! Να που εντοπίζεται ο αγώνας ... ο ένας θέλει να φάει τον άλλο...Να γιατί φοβούνται τον Μαύρο. Είναι δυνατός είναι γεμάτος ενέργεια . Γεμάτος δύναμη! Θα επικρατήσει. Να γιατί φοβούνται ...έχει έρθει η ώρα του , είναι υπερβολικά πολλοί ...δείχνει τους μυς του ...ο λευκός άνθρωπος φοβάται ,,, είναι μαλθακός. Βρέθηκε στη κορυφή για πολύ καιρό , η βρόμα έφτασε μέχρι την οροφή , και ο Μαύρος το αισθάνεται , την οσφραίνεται, και αναμένει τη νίκη.... δεν θα χρειαστεί να περιμένει πολύ καιρό ακόμη 

Ήρθε η ώρα του κίτρινου χρώματος ..... το μαύρο και το λευκό θα αναμιχθούν και το κίτρινο θα κυριαρχήσει, αυτό είναι όλο. Είναι ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα ενός βιολογικού γεγονότος.... όταν το μαύρο και άσπρο αναμειγνύονται το κίτρινο βγαίνει ισχυρότερο, αυτή είναι η αλήθεια ..... ύστερα από διακόσια χρόνια κάποιος παρατηρώντας το άγαλμα ενός λευκού ανθρώπου θα διερωτηθεί αν αυτό το τόσο παράξενο πράγμα υπήρξε κάποτε πραγματικά.... και κάποιος θα απαντήσει . Ασφαλώς όχι , πρέπει να το ξαναέβαψε κάποιος . Αυτή είναι η απάντηση! Ο λευκός άνθρωπος είναι ένα πράγμα του παρελθόντος που έχει κλείσει το κύκλο του , που έχει ήδη εξαφανιστεί Σήμανε η ώρα για κάτι νέο. Όλοι εδώ έχουν άποψη αλλά δεν ξέρουν τίποτα ... αφήστε τους να πάνε εκεί κάτω και στη συνέχεια θα δείτε πόσο θα αναθεωρήσουν τη φλυαρία τους εκεί πέρα , , ήμουν στην Αφρική, ξέρω πως είναι, ξέρω ότι είναι πολύ ισχυρή , (οι Μαύροι ) ξέρουν που τελικά θα καταλήξουν ... ο λευκός άνθρωπος έχει θάψει για υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα ,το κεφάλι του μέσα στη μήτρα ....επέτρεψε στην εκκλησία να τον διαφθείρει ................. δεν σου επιτρέπεται να πεις αυτό ... ο Πάπας σε κοιτάζει πρόσεχε ...μη λες τίποτα! Ο Ουρανός το απαγορεύει . ΌΧΙ Είναι αμαρτία ...θα σε σταυρώσουν....ώρα για ύπνο ...κάτσε καλά...μη γαβγίζεις ,,,μη δαγκώνεις , να το φαΐ σου ...Σιωπή.
Δεν υπάρχει τίποτα μέσα τους... μοιάζουν με ταύρους ,ανέμισε κάτι για να τους αποσπάσεις τη προσοχή: βυζιά, πατριωτισμό, εκκλησία, οτιδήποτε πράγμα και πραγματικά θα ορμήσουν .
Δεν χρειάζεται πολύ, είναι ευκολότατο...θέλουν πάντα να παρασύρονται ...δεν έχει τίποτα σημασία... η ζωή είναι πολύ εύκολη.

Για κάποιο χρονικό διάστημα που φάνηκε πολύ μεγάλο, ο Céline δεν είπε τίποτα. Στο τέλος είπα  ότι δεν είχα γνωρίσει μέχρι τώρα μια γυναίκα, που να μην ένοιωθε άρρωστη από τα βιβλία του , τα οποία δεν μπορούσαν ποτέ να τελειώσουν. 

-Φυσικά , φυσικά  τι περιμένατε...τα βιβλία μου δεν είναι για γυναίκες ... έχουν τα δικά τους μικρά μυστικά... το κρεβάτι ...τα χρήματα ... τα παιχνιδάκια τους... τα βιβλία μου  δεν έχουν σχέση με τα δικά τους μικρά μυστικά γνωρίζουν  να ξεφεύγουν από τα δύσκολα. Όχι δεν βλέπω πλέον κανένα ... ναι η κόρη μου ζει, είναι στο Παρίσι  , δεν τη βλέπω ποτέ. Έχει πέντε παιδιά. Δεν τα έχω δει ποτέ.

Ξανά παρατεταμένη σιωπή. Και μετά.

-Αναμφίβολα είμαι ένας φυγάς...ένας λεπρός.

Σιωπή.

-Ανοίγεις τη πόρτα και μπαίνει ο εχθρός.

Σιωπή.

-Πρέπει να σας αφήσω τώρα... πρέπει να γράψω.

Με συνόδευσε στη πόρτα.

Υποσημειώσεις:
[1]John Roderigo Dos Passos (14/1/1896-28/9/1970 ) Αμερικανός συγγραφέας και καλλιτέχνης. Περισσότερο γνωστος από τη  U.S.A. trilogy, αποτελούμενη από τα έργα  The 42nd Parallel (1930), 1919 (1932) και  The Big Money (1936). 

(Συνέντευξη που ο LOUIS-FERDINAND CELINE παραχώρησε στο ROBERT STROMBERG και η οποία δημοσιεύτηκε στο αμερικανικό περιοδικό “Evergreen Review” τον Ιούλιο του 1961.)