δ) Απήντησα τω Αλβανώ αντιπροσώπω ότι δεν διεφώνουν προς τας αντιλήψεις του περί του κομμουνιστικού κινδύνου, αλλ' εξέφρασα την γνώμην ότι αδίκως οι Έλληνες της Βορείου Ηπείρου εχαρακτηρίσθησαν ότι κατά μέγα μέρος ήσαν κομμουνισταί. Προέβαλον την σκέψιν οτι οι προσελκυσθέντες εις το Ε.Α.Μ. ολίγοι ή πολλοί Βορειοηπειρώται Έλληνες είχον απατηθή από το εθνικόν προσωπείον αυτού, ως συνέβη και εις την γερμανοκρατουμένην Μακεδονίαν δια πολλούς εθνικόφρονας, ενδεχομένως δε η παρουσία παρά τω Ε. Α. Μ. της Συμμαχικής Αποστολής να συντελή εισέτι, ώστε να συγκρατή εις αυτό τους άντιληφθέντας την πλάνην των και διαγνώσαντες την παγίδα, την οποίαν εστησεν εις αυτούς ο κομμουνισμός, ώστε να επιτύχη να τους εντάξη εις τα δίκτυα του. Εξέφρασα άμα αυτώ την απορίαν διατί αφέθη η Συμμαχική Αποστολή να προσκολληθή εις τας εαμοκομμουνιστικάς συμμορίας της Αλβανίας εις εποχήν, καθ' ην αύται ήσαν ελάχιστοι εις δύναμιν και αριθμόν, έναντι των πολλών καί ισχυρών τότε εθνικιστικών ανταρτικών ομάδων, αι οποίαι μάλιστα, κατά τας πληροφορίας μου, διεξήγον πραγματικόν αγώνα αντιστάσεως κατά των ιταλικών αρχών κατοχής, και διατί αι έϊϊνικιστικαί ομάδες δεν έσπευσαν να ενταχθώσιν υπό την Συμμαχικήν Αποστολήν, ώστε να εξουδετερώσωσι τους κομμουνιστάς.
Εις τα ερωτήματα ταύτα ο Δημ. Φάλος μοι απήντησεν ότι η Συμμαχική Αποστολή ήλθεν εις Αλβανίαν κατά τας αρχάς Ιουνίου εις εποχήν, καθ' ην η δράσις των εθνικιστικών ομάδων είχε φέρει τους Ιταλούς εις δύσκολον θέσιν, διότι αι ομάδες αύται όχι μόνον ήλεγχον όλας τας οδούς από Κορυτσάς και Αυλώνος μέχρι Σκούρας, αλλά και ενήργουν αιφνιδιασμούς κατά των Ιταλικών φρουρών. Λέγεται ότι η αποστολή αύτη ήλθεν εις Αλβανίαν από την Πίνδον και εγκατεστάθη εις τα όρη της Νοτίου Αλβανίας πλαισιωμένη από εαμοκομμουνιστικάς ομάδας. Όλαι αί εθνικιστικαί ανταρτικαί ομάδες τότε έσπευδον μόλις επληροφορούντο την άφιξιν είις Αλβανίαν της Συμμαχικής Αποστολής να ενταχθούν εις αυτήν και εγκαταλείπουσαι λιμέρια και δράσιν εκινήθησαν προς συνάντησιν της αποστολής. Επειδή όμως η προσχώρησις αύτη δεν συνέφερε εις τον κομμουνισμόν, το Ε.Α.Μ. απέκλεισε την Συμμαχικήν Αποστολήν και δεν επέτρεψε να φθάσουν εις αυτήν ανεπιθύμητοι. Δια τούτο ολίγαι μόνον ομάδες κατώρθωσαν να ταχθούν υπό τας διαταγάς της Συμμαχικής Αποστόλης και αύται ως Ε.Α.Μ. Αι περισσότεραι εθνικιστικαί ομάδες και ιδίως αι μεγάλαι, αίτι-νες έδρων εις την Βόρειον Αλβανίαν, ειδοποιήθησαν ότι δεν ήσαν δεκταί, διότι ήσαν όργανα του κατακτητού. Αντιλαμβάνεσθε οποίαν απογοήτευσιν εδοκίμασαν τα ανταρτικά σώματα, άτινα διεξήγον από καιρού αγώνα κατά του Ιταλού κατακτητού. Εθεωρούντο φίλοι του Συμμαχικού Αγώνος οι κομμουνισταί, οίτινες ποτέ δεν ηνώχλησαν τους Ιταλούς, και οι διεξάγοντες την αντίστασιν εθνικόφρονες κατηγορούντο ως όργανα του εχθρού, τον οποίον επολέμουν. Η αποκαρδίωσις αύτη επέφερε την δίάλυσιν πολλών ανταρτικών ομάδων, αλλ' αι περισσότεροι εξ| αυτών επέστρεψαν εις τας περιοχάς δράσεως των, χωρίς όμως να έχωσι διάθεσιν να συνεχίσωσι την αντίοτασιν. Όταν μετά πάροδον ολίγων εβδομάδων κατέρρευσε το καθεστώς του Μουσσολίνη, τα ιταλικά τμήματα προς αποφυγήν της αιχμαλωσίας των υπό των Γερμανών, διότι δεν ήθελον να συμπολεμήσωσι μετ' αυτών, επροτίμησαν να παραδοθώσιν εις τας εαμοκομμουνιστικάς συμμορίας, αφ' ενός μεν διότι αύται δεν είχον ενοχλήσει τούς Ιταλούς, αφ' ετέρου δε διότι εις το Ε.Α.Μ. ήτο και η Συμμαχική Αποστολή. Ούτω το Ε. Α. Μ. ενισχύθη με άφθονον Ιταλικόν πολεμικόν πάσης φύσεως υλικόν και εξώπλισεν άνδρας και γυναίκας, νέους καί γέροντας δια βιαίας στρατολογίας, καθ' ην εποχήν αι εθνικιστικαί ομάδες υπελόγιζον ως ευτυχές απόκτημα την εξεύρεσιν ού μόνον ενός όπλου αλλά και ενός φυσιγγίου. Δυστυχώς ο διεθνής κομμουνισμός, κατευθυνόμενος από την Ρωσίαν, χάρις εις τας μεθόδους, τας οποίας σεις δεν γνωρίζετε, ενώ εγώ τας γνωρίζω καλώς ως ζήσας εις τον κομμουνισμόν και μάλιστα εκπαιδευθείς ειδικώς εν Ρωσία, έχει κατορθώσει να εκμεταλλεύηται εν παντί τον συμμαχικόν αγώνα της Αγγλίας και της Αμερικής . Αυτός εδημιούργησε τα διάφοοα Ε.A.M., το δε αλβανικόν Ε.Α.Μ., επικουρούμενον από το ελληνικόν και το γιουγκοσλαβικόν και από όλα τα όργανα του διεθνούς κομμουνιομού, τα οποία δρώσι ουγκεκαλυμμένως πανταχού και εντός αυτών των γραφείων των Άγγλων και των Αμερικανών, επέτυχεν από της πρώτης στιγμής να αιχμαλωτίση κυριολεκτικώς και ν' απομονώση την Συμμαχικήν Αποστολήν και ν' άπαγορεύση εις αυτήν ν' αντι-ληφθή τι εγίνετο εις την Άλβανίαν και ποίον ήτο το συμφέρον του συμμαχικού αγώνος. Κατόπιν της καταστάσεως, ήτις εδημιουργήθη εκ της άποξενώσεως των εθνικοφρόνων ανταρτικών ομάδων να ενταχθώσιν εις τον συμμαχικόν αγώνα, οί εθνικόφρονες Αλβανοί, απομείναντες εγκατελελειμμένοι εις την τύχην μας, δεν ηδυνάμεθα, εφ' όσον εθεωρούμεθα εχθροί του απελευθερωτικού αγώνος, να συνεχίσωμεν τον αγώνα αντιστάσεως κατά του κατακτητού. Μετά την επέκτασιν της γερμανικής κατοχής εν Αλβανία πα-ρητήθημεν του αγώνος αντιστάσεως και συσπειρωθέντες περί την οργάνωσιν του Έθνικού Μετώπου, απεφασίσαμεν να οργανώσωμεν την άμυνάν μας κατά του κομμουνισμού, αποδεχθέντες, εκόντες άκοντες, να συνεργασθώμεν μετά των Γερμανών, αφού επρόκειτο περί αγώνος ζωής ή θανάτου. Ελπίζομεν μόνον ότι oι Αγγλοι και οι Αμερικανοί θ' αντιληφθώσιν εγκαίρως τους κινδύνους, τους οποίους θ' αντιμετωπίση η ανθρωπότης από τον κομμουνισμόν, και θα παραμερίσωσι τους εαμοκομμουνιστάς, αλλά φοβούμεθα ότι δι' ημάς θα είναι αργά.
ε) Εν συνεχεία ο Αλβανός απεσταλμένος παρεκάλεσε να τεθώσι κατά μέρος αι τυχόν δημιουργηθείσαι μεταξύ Ελλήνων και Αλβανών παρεξηγήσεις και με εξώρκισεν, όπως προς το συμφέρον των δύο Κρατών δεχθώ να μεσολαβήσω παρά τη Ελληνική Κυβερνήσει των Αθηνών, ίνα αύτη εν συνεννοήσει μετά των αρχηγών των πολιτικών κομμάτων της χώρας ορίση την επιτροπήν, ήτις από κοινού μετ' εξουσιοδοτημένης επιτροπής της Αλβανικής Κυβερνήσεως θα καθώριζε τας λεπτομερείας της προτεινομένης ενώσεως των δύο Κρατών.
Εδηλωσα εις τον Δημ. Φάλον, ότι υφίστατο σοβαρόν κώλυμα δια την ανάμειξίν μου, αφ' ενός μεν διότι περιελαμβάνετο εις τους αλβανικούς όρους η εν ίσοτιμία ένωσις Ελλάδος και Αλβανίας, αφ' ετέρου δε διότι δεν προεβλέπετο εκχώοησις της Βορείου Ηπείρου εις την Ελλάδα, ότε θα ήρετο πάσα δυσπιστία από ελληνικής πλευράς. Ιδιαιτέρως ετόνισα αυτώ ότι η περιοχή αύτη απετέλει αναπόσπαστον μέρος της λοιπής Ηπείρου και συνεπώς μέλος τής ελληνικής πατρίδος από ιστορικής και εθνολογικής απόψεως, δεδομένου άλλως ότι η ελληνικότης αυτής είχεν αναγνωρισθή δια παλαιοτέρων διεθνών συνθηκών. Παραιτηθήτε, κατέληξα, της Βορείου Ηπείρου, ίνα δυνηθώ , έχων ως βάσιν την χειρονομίαν σας ταύτην, η οποία θα ικανοποίηση το αίσθημα του ελληνικού λαού, να δικαιολογήσω την ανάμειξίν μου, εν τη βεβαιότητι ότι τότε όλοι οι Έλληνες θα είμεθα σύμφωνοι δια την πραγματοποίησιν της ενώσεως των δύο Κρατών.
Εις την απαίτησίν μου ταύτην ο Αλβανός απεσταλμένος υπεχρεώθη να μοι εκμυστηρευθή , ότι κατά την λήψιν της αποφάσεως των εκπροσώπων του αλβανικού λαού δια την ένωσιν της Αλβανίας με την Ελλάδα είχον καθορισθή τα όρια υποχωρήσεως της δια τας επισήμους συνομιλίας διά την ένωσιν ταύτην ορισθησομένης Αλβανικής "Επιτροπής, ίνα μη ματαιωθή η συνεννόησις λόγω προβολής υπό της Ελληνικής Επιτροπής διαφόρων απαιτήσεων. Τα όρια ταύτα, διαλαμβανόμενα εις την δια την σνγκρότησιν της επιτροπής ταύτης αποφασισθείσαν εξουσιοδότησιν, περιελάμβανον ως «έσχατον όριον» υ π ο χ ω ρ ή σ ε ω ς της Αλβανίας «την π α ρ α δ οχ ή ν ενιαίου κράτους εν μέρει δυαδικού, με τοπικήν ανεξαρτησίαν εντός .των σημερινών ορίων Ελλάδος και ' Αλβανίας εις ό, τι αφορά την διοίκησιν, την δικαιοσύνην, την εκπαίδευσιν και τας πολιτικάς αρχάς».
Εννοείτε, μοι ετόνισεν, ότι κατόπιν της αποφάσεως ταύτης, ίνα γίνη παραδεκτή η απαίτησίς σας, επιβάλλεται να γίνουν εν Αλβανία νέαι συσκέψεις και διασκέψεις όλων των παραγόντων, οίτινες είχον ενεργόν ανάμειξιν εις το ζήτημα τούτο. Φαντάζεσθε, προσέθεσε, πόσος χρόνος θ' απητείτο μέχρι λήψεως νέας αποφάσεως. Πάντως, επέρανεν, εάν και η συγκροτηθησομένη Ελληνική Επιτροπή επέμενεν εις το ζήτημα της Βορείου Ηπείρου, υποχρεωτικώς θα ετίθετο τούτο υπό της Αλβανικής Επιτροπής ύπ' όψιν της Αλβανικής Κυβερνήσεως κατά το διάστημα των εργασιών αυτών, χωρίς ν' αποκλείεται να συντελεσθή υποχώρησις της Αλβανίας και εις το σημείον τούτο ίνα μη ματαιωθή η ένωσις.
στ) Παρ' όλας τας υποχωρήσεις, τας οποίας έκαμεν ο Αλβανός απεσταλμένος, τω υπέδειξα επιμόνως ότι οι Αλβανοί έδει να φανώσι περισσότερον υποχωρητικοί και προς επίτευξιν της ενώσεως να δεχθώσι την υπαγωγήν του κράτους των υπό την Ελλάδα, περιοριζόμενοι μόνον εις τοπικήν αυτοδιοίκησιν εις τας κυρίως αλβανικάς περιοχάς καί την εν αυταίς δια μόνον τους Αλβανούς λειτουργίαν τοπικών δικαστικών και εκπαιδευτικών αρχών, κατά τον μεσολαβήσοντα δε χρόνόν μέχρι της ενάρξεως των επισήμων συνομιλιών ν' αποδείξωσιν εμπράκτως ότι έπαυσαν αι διώξεις του χριστιανικού στοιχείου.
Ο Αλβανός απεσταλμένος μοι παρέσχε τότε τας εξής διαβεβαιώσεις:
1ον) Ηγγυάτο ότι η αλβανική επιτροπή ουδεμίαν θα προέβαλλεν αξίωσιν να τεθή η Αλβανία εις ίσην μοίραν με την Ελλάδα. Συνεπώς, η Αλβανία θα ενετάσσετο εις το Ελληνικόν Κράτος.
2ον) Υπέσχετο ότι τόσον ως προς το ζήτημα της Βορείου Ηπείρου, όσον και ως προς τας λοιπάς υποχωρήσεις, αίτινες ύπερέβαινον το καθορισθέν έσχατον όριον υποχωρήσεων, θα ενημέρωνε την Αλβανικήν Κυβέρνησιν, εισηγούμενος όπως δεχθή ταύτας και 3ον) Ανελάμβανε να προσκομίση μέχρι της διεξαγωγής των επισήμων διαπραγματεύσεων στοιχεία υποδεικνύοντα την ειλικρίνειαν των Αλβανών ως προς την έναντι του χριστιανικού στοιχείου στάσιν και πείθοντα περί της εκδήλου φιλικής στάσεως των αρχών της Αλβανίας έναντι των χριστιανών κατοίκων αυτής.
Αφοπλισθείς πρo της υποχωρήσεως του Αλβανού απεσταλμένου εις όλας τας αξιώσεις μου, υπεσχέθην αυτώ ότι προσεφερόμην υπό τους ανωτέρω όρους να επικοινωνήσω με τον πρόεδρον της Κυβερνήσεως των Αθηνών Ιωάννην Ράλλην και να εισηγηθώ αυτώ την εν ομοφωνία με τους λοιπούς Έλληνας πολιτικούς αρχηγούς ανάθεσιν εις έξουσιοδοτημένην ελληνικήν επιτροπήν την έναρξιν διαπραγματεύσεων μετ' αλβανικής τοιαύτης προς επίτευξιν της συμφωνίας δια την ένωσιν των δύο κρατών. Τον παρεκάλεσα μόνον, όπως συναντηθώμεν την επομένην, ίνα επιβεβαιώσωμεν την ακριβή διατύπωσιν των συμφωνηθέντων όρων, μεθ' ο να υποβάλω την πρότασιν εις την Ελληνικήν Κυβέρνησιν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου