Ο στρατηγός κ. Πάγκαλος εξέθηκεν εις όλους τους πολιτικούς αρχηγούς την σοβαρότητα του ζητήματος, καθ' ο ηγωνιζόμην να πεισθούν αι αρχαί κατοχής να μετριάσουν τας απαιτήσεις των περί καταβολής εκ μέρους μας μεγάλων ποσών προς αυτάς. Εξήγησεν ωσαύτως ότι η άρνησίς μας δεν προήρχετο από ιδιοτροπίαν, αλλ' ανακύπτει εκ των πραγμάτων, καθ' α επαπειλείται πλήρης χρεοκοπία. Ωσαύτως ετόνισεν ότι την επιστολήν την ήθελον δια να έχω την έγκρισίν των δια την παραίτησίν μου, ως ήθελον να συγκατανεύσωσι όταν ανέλαβον την αρχήν.
Άπαντες οι πολιτικοί αρχηγοί της Χώρας επέδειξαν πλήρη κατανόησιν της δεινής θέσεως, εις ην ευρισκόμην και ενόμισαν καθήκον των vα απευθύνουν προς εμέ την κάτωθι επιστολήν των υπαγεγραμμένην παρ' απάντων των αναφερομένων κατωτέρω,
Εν Αθήναις τη 18 Αυγούστου 1942
Άπαντες οι πολιτικοί αρχηγοί της Χώρας επέδειξαν πλήρη κατανόησιν της δεινής θέσεως, εις ην ευρισκόμην και ενόμισαν καθήκον των vα απευθύνουν προς εμέ την κάτωθι επιστολήν των υπαγεγραμμένην παρ' απάντων των αναφερομένων κατωτέρω,
Εν Αθήναις τη 18 Αυγούστου 1942
Προς
Τον Κύριον Πρόεδρον της Κυβερνήσεως
Κύριε Πρόεδρε,
Μετ' αγωνίας, της οποίας δεν αμφιβάλλομεν και υμείς συμμετέχετε παρακολουθούμε την ραγδαίαν πτώσιν της δραχμής, της οποίας συνέπεια είνε η αλματική ύψωσις των τιμών των τροφίμων και των λοιπών απαραιτήτων δια την ζωήν ειδών, ήτις φέρει εις αληθή απόγνωσιν ολόκληρον τον αστικόν κύσμον και τας λαϊκάς μάζας, αίτινες εξηντλήθησαν ήδη οικονομικώς και έφθασαν εις την εσχάτην απαθλίωσιν, μη έχουσαι πλέον τι να πωλήσωσι προς συντήρησίν των.
Η Κυβέρνησις επέτυχε, βεβαίως, την μείωσιν των εξόδων κατοχής και θα ήτο ευτύχημα αν εις ταύτα και μόνον περιωρίζοντο αι υποχρεώσεις μας.
Δυστυχώς όμως, η Κυβέρνησις απεδέχθη επί πλέον και την χορήγησιν προκαταβολών απεριορίστως προς τας αρχάς κατοχής εις ελληνικάς δραχμάς και δια πάσας τας λοιπάς ανάγκας των. Τα υπό τοιαύτην δε μορφήν χορηγούμενα ποσά πληροφορούμεθα οτι ανέρχονται εις πολλά δισεκατομμύρια δραχμών μηνιαίως και δεν φαίνεται πιθανότης, ότι προκειται να μειωθούν.
Και υπάρχει μεν, καθ' α επίσης πληροφορούμεθα, η βεβαίωσις ότι αι τοιαύται καθ' υπέρβασιν των δαπανών των αρχών κατοχής προκαταβολαί, θέλουσι διακανονισθή μετά την λήξιν του πολέμου ,εν τω μεταξύ όμως, αυξάνει ο πληθωρισμός και επέρχεται η πτώσις της αξίας της δραχμής εις βαθμόν πολλαπλασίως ανώτερον του εκ των κυκλοφοριακών στοιχείων δικαιολογουμένου, με όλας τας δυσαρέστους συνεπείας, τας οποίας ανωτέρω αναφέρομεν.
Εκρίναμεν, όθεν , επιβεβλημένον ημίν καθήκον, όπως επιστήσωμεν αμέριστον, την προσοχήν υμών επί της δημιουργηθείσης και καθημερινώς επιδεινουμένης τραγικής οικονομικής καταστάσεως της χώρας και να συστήσωμεν υμίν, οτι επιβάλλεται να θέσητε τέρμα έστω και από τούδε», εις την κατάστασεν αυτήν αιτούντες από τας αρχάς κατοχής την διακοπήν ή έστω την επί χρονικόν τι διάστημα αναστολήν των προκαταβολών, καθ' 'οσον ο τόπος αδυνατεί να εξακολουθήση καταβάλλων τα άνω ποσά επιπλέον των καθορισθεισών δαπανών κατοχής ,άνευ οικονομικής συντριβής του . Και είμεθα βέβαιοι ότι εάν διαφωτισθώσι δεόντως παρά της Κυβερνήσεως αι αρχαί κατοχής θα αποδεχθούν ευμενώς την δικαίαν ταύτην αίτησιν υμών , καθ' όσον αύται δεν φαίνονται επιθυμούσαι την οικονομικήν εξαθλίωσιν της χώρας , η οποία και τα ίδια αυτών συμφέροντα παραβλάπτει σημαντικως.
Αλλ' εάν παρά πάσαν πιθανότητα δεν ήθελε γίνει αποδεκτή παρά των αρχών κατοχής η ανωτέρω αίτησις, εις ημάς απόκειται να κρίνητε εάν πρέπει vα εξακολουθήσητε υπέχοντες τας περαιτέρω ευθύνας, εν γνώσει πλέον, οτι η Ελλάς άγεται ούτως εις πλήρη οικονομικήν καταστροφήν.
Τον Κύριον Πρόεδρον της Κυβερνήσεως
Κύριε Πρόεδρε,
Μετ' αγωνίας, της οποίας δεν αμφιβάλλομεν και υμείς συμμετέχετε παρακολουθούμε την ραγδαίαν πτώσιν της δραχμής, της οποίας συνέπεια είνε η αλματική ύψωσις των τιμών των τροφίμων και των λοιπών απαραιτήτων δια την ζωήν ειδών, ήτις φέρει εις αληθή απόγνωσιν ολόκληρον τον αστικόν κύσμον και τας λαϊκάς μάζας, αίτινες εξηντλήθησαν ήδη οικονομικώς και έφθασαν εις την εσχάτην απαθλίωσιν, μη έχουσαι πλέον τι να πωλήσωσι προς συντήρησίν των.
Η Κυβέρνησις επέτυχε, βεβαίως, την μείωσιν των εξόδων κατοχής και θα ήτο ευτύχημα αν εις ταύτα και μόνον περιωρίζοντο αι υποχρεώσεις μας.
Δυστυχώς όμως, η Κυβέρνησις απεδέχθη επί πλέον και την χορήγησιν προκαταβολών απεριορίστως προς τας αρχάς κατοχής εις ελληνικάς δραχμάς και δια πάσας τας λοιπάς ανάγκας των. Τα υπό τοιαύτην δε μορφήν χορηγούμενα ποσά πληροφορούμεθα οτι ανέρχονται εις πολλά δισεκατομμύρια δραχμών μηνιαίως και δεν φαίνεται πιθανότης, ότι προκειται να μειωθούν.
Και υπάρχει μεν, καθ' α επίσης πληροφορούμεθα, η βεβαίωσις ότι αι τοιαύται καθ' υπέρβασιν των δαπανών των αρχών κατοχής προκαταβολαί, θέλουσι διακανονισθή μετά την λήξιν του πολέμου ,εν τω μεταξύ όμως, αυξάνει ο πληθωρισμός και επέρχεται η πτώσις της αξίας της δραχμής εις βαθμόν πολλαπλασίως ανώτερον του εκ των κυκλοφοριακών στοιχείων δικαιολογουμένου, με όλας τας δυσαρέστους συνεπείας, τας οποίας ανωτέρω αναφέρομεν.
Εκρίναμεν, όθεν , επιβεβλημένον ημίν καθήκον, όπως επιστήσωμεν αμέριστον, την προσοχήν υμών επί της δημιουργηθείσης και καθημερινώς επιδεινουμένης τραγικής οικονομικής καταστάσεως της χώρας και να συστήσωμεν υμίν, οτι επιβάλλεται να θέσητε τέρμα έστω και από τούδε», εις την κατάστασεν αυτήν αιτούντες από τας αρχάς κατοχής την διακοπήν ή έστω την επί χρονικόν τι διάστημα αναστολήν των προκαταβολών, καθ' 'οσον ο τόπος αδυνατεί να εξακολουθήση καταβάλλων τα άνω ποσά επιπλέον των καθορισθεισών δαπανών κατοχής ,άνευ οικονομικής συντριβής του . Και είμεθα βέβαιοι ότι εάν διαφωτισθώσι δεόντως παρά της Κυβερνήσεως αι αρχαί κατοχής θα αποδεχθούν ευμενώς την δικαίαν ταύτην αίτησιν υμών , καθ' όσον αύται δεν φαίνονται επιθυμούσαι την οικονομικήν εξαθλίωσιν της χώρας , η οποία και τα ίδια αυτών συμφέροντα παραβλάπτει σημαντικως.
Αλλ' εάν παρά πάσαν πιθανότητα δεν ήθελε γίνει αποδεκτή παρά των αρχών κατοχής η ανωτέρω αίτησις, εις ημάς απόκειται να κρίνητε εάν πρέπει vα εξακολουθήσητε υπέχοντες τας περαιτέρω ευθύνας, εν γνώσει πλέον, οτι η Ελλάς άγεται ούτως εις πλήρη οικονομικήν καταστροφήν.
Μετά πάσης τιμής
2) Γ.ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ
3) ΣΤ.ΓΟΝΑΤΑΣ
4) Δ. ΜΑΞΙΜΟΣ
5) Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
6) Γ.ΡΑΛΛΗΣ
7) Θ. ΠΑΓΚΑΛΟΣ [1]
Εις την επίδοσιν της ανωτέρω επιστολής, επηκολούθησεν η δήλωσις του οτρατηγού Παγκάλου εκ μέρους όλων των υπογραψάντων την επιστολήν, οτι «φυσικά κανείς εκ των υπογραψάντων ταύτην δεν είνε δυνατόν να αναλάβη ποτέ την διακυβέρνησιν της χώρας υπό τους αυτούς ή δυσμενεστέρους όρους εν περιπτώσει παραιτήσεως της Κυβερνήσεως Τσολάκογλου».
Η επιστολή ενέχει την σημασίαν ότι οι πολιτικοί, οίτινες συνεφώνουν με την ύπαρξιν Κυβερνήσεως κατά την κατοχήν, ησθάνοντο την ανάγκην να με βοηθήσουν ήδη και να με συμβουλεύσουν περί του ττρακτέου.
Συνίστων όθεν να αιτήσω από τας αρχάς κατοχής την διακοπήν ή αναστολήν των προκαταβολών . Αλλ ημείς ουδέποτε ητήσαμεν. Ηξιώσαμεν και επεμείναμε εις την αξίωσιν, αφού προηγουμένως τους διεφωτίζαμεν καταλλήλως.
Η ανάγνωσις των προεκτεθέντων επισήμων εγγράφων θα πιστοποιήση τούτο.
Ωσαύτως άξιον παρατηρήσεως είvε το γεγονός, ότι oι αρχηγοί των πολιτικών κομμάτων της χώρας θέτουσιν εις ενέργειαν κολακευτικά λόγια δια τους κατακτητάς, ους χαρακτηρίζουσι ως αντιλήπτορας του δικαίου και ότι «δεν φαίνονται επιδιώκοντες την εξαθλίωσιν της χώρας», ενώ ετέλουν εν πλήρη γνώσει ότι ηδιαφόρουν αναλγήτως προ του συμφέροντος των oι ξένοι γενικώς, Τα κολακευτικά λόγια ετέθησαν δια την απίθανον περίπτωσιν , καθ' ην η επιστολή θα έπιπτεν εις χείρας των εισβολέων, ίνα μη κατηγορηθούν ως υπονομεύοντες το έργον των.
Ιδού ο λόγος, δι ον ενίοτε και ημείς εθέτομεν γραμμάς τινάς φιλοφροσύνης δια τους ξένους (καλόπιασμα).
Εις την επιστολήν διατυπούται ο όρος «ότι η Κυβέρνησις απεδέχθη την χορήγησιν προκαταβολών». Δεν πρόκειται περί αποδοχής, διότι δεν είχε δικαίωμα να εκλέξη την αποδοχήν ή μη. Απλώς ανεκοινώθη ότι ταύτα απεφασίσθησαν εις την Ρώμην ερήμην της Ελλάδος.
Το περιεχόμενον της ανωτέρω επιστολής με ενεθάρρυνε εις το να επιμείνω εις την διακοπήν της καταβολής των προκαταβολών και επειδή έβλεπον ότι επέμενον οι Γερμανοί δια την απρόσκοπτον συνέχισιν της καταβολής, απεφασίσαμεν ομοφώνως, μεθ όλων των μελών του Yπουργικού Συμβουλίου να παραιτηθώμεν.
Υποσημειώσεις:
An den
Herrn Ministerpräsidenten
Herr Ministerpräsident !
Mit Verzweiflung, an der wir nicht zweifeln, dass auch Sie teilnehmen, verfolgen wir, den täglichen jähen Sturz der Drachme, dessen Folge die sprunghafte Erhöhung der Lebensmittelpreise und der Preise der sonstigen lebensnotwendigen Artikel ist,welche die bürgerliche Bevölkerung und die breiteren Volksmassen in wahre Verzweiflung stürzt, die bereits finanziell erschöpft ins äusserste Elend gerieten, da sie nichts mehr zu verkaufen haben um sich zu erhalten.
Die Regierung erreichte zwar die Verminderung der Besatzungskosten und es wäre ein Glück, wenn sich unsere Verpflichtungen darauf beschränken wurden. Leider aber übernahm die Regierung auch die unbeschränkte Vorauszahlung in griechischen Drachmen und zwar für jede Notwendigkeit der Besatzungsbehörden. Die in dieser Form gewährten Summen betragen wie wir erfahren viele Millionen monatlich und es ist unwahrscheinlich, dass sie sich verringern werden. Wie wir gleichfalls erfahren, besteht die Gewissheit, dass diese über die Besatzungskosten hinausgehenden Vorauszahlungen nach dem Kriege geregelt werden, inzwischen aber wächst die Inflation und geht der Sturz der Drachme in einem Masse weiter, das über die aus dem Umlauf gerechtfertigten Daten um ein vielfaches hinausgeht, mit all den unangenehmen Folgen, die wir oben anführten.
Wir hielten es daher für unsere Pflicht ihre Aufmerksamkeit auf die geschaffene und sich täglich verschlechternde tragische finanzielle Lage des Landes zu lenken und Ihnen zu empfehlen, dass es notwendig ist, sei es auch erst von heute an, dieser Situation ein Ende zu setzen, indem Sie von den Besatzungsbehörden die Unterbrechung oder wenigstens die zeitweilige Einstellung der Vorauszahlungen fordern, da das Land unmöglich obige Beträge, die über die festgesetzten Besatzungskosten hinausgehen, ohne seine finanzielle Vernichtung ertragen kann. Und wir sind sicher, wenn die Besatzungsbehörden gebührend von der Regierung aufgeklärt werden, werden sie dieses Ihr Ansuchen günstig erledigen, da sie nicht die finanzielle Verelendung des Landes wünschen, die
auch ihre eigenen Interessen bedeutsam schädigt. Aber wenn trotz aller Wahrscheinlickeit von den Besatzungsbehörden vorliegendes Ansuchen nicht berücksichtigt wird, liegt es an Ihnen zu beurteilen, ob Sie weiterhin die Verantwortung tragen können, um so mehr in Kenntnis darüber, dass Griechenland auf diese Weise in die vollständige finanzielle Katastrophe geführt wird.
Εις την επίδοσιν της ανωτέρω επιστολής, επηκολούθησεν η δήλωσις του οτρατηγού Παγκάλου εκ μέρους όλων των υπογραψάντων την επιστολήν, οτι «φυσικά κανείς εκ των υπογραψάντων ταύτην δεν είνε δυνατόν να αναλάβη ποτέ την διακυβέρνησιν της χώρας υπό τους αυτούς ή δυσμενεστέρους όρους εν περιπτώσει παραιτήσεως της Κυβερνήσεως Τσολάκογλου».
Η επιστολή ενέχει την σημασίαν ότι οι πολιτικοί, οίτινες συνεφώνουν με την ύπαρξιν Κυβερνήσεως κατά την κατοχήν, ησθάνοντο την ανάγκην να με βοηθήσουν ήδη και να με συμβουλεύσουν περί του ττρακτέου.
Συνίστων όθεν να αιτήσω από τας αρχάς κατοχής την διακοπήν ή αναστολήν των προκαταβολών . Αλλ ημείς ουδέποτε ητήσαμεν. Ηξιώσαμεν και επεμείναμε εις την αξίωσιν, αφού προηγουμένως τους διεφωτίζαμεν καταλλήλως.
Η ανάγνωσις των προεκτεθέντων επισήμων εγγράφων θα πιστοποιήση τούτο.
Ωσαύτως άξιον παρατηρήσεως είvε το γεγονός, ότι oι αρχηγοί των πολιτικών κομμάτων της χώρας θέτουσιν εις ενέργειαν κολακευτικά λόγια δια τους κατακτητάς, ους χαρακτηρίζουσι ως αντιλήπτορας του δικαίου και ότι «δεν φαίνονται επιδιώκοντες την εξαθλίωσιν της χώρας», ενώ ετέλουν εν πλήρη γνώσει ότι ηδιαφόρουν αναλγήτως προ του συμφέροντος των oι ξένοι γενικώς, Τα κολακευτικά λόγια ετέθησαν δια την απίθανον περίπτωσιν , καθ' ην η επιστολή θα έπιπτεν εις χείρας των εισβολέων, ίνα μη κατηγορηθούν ως υπονομεύοντες το έργον των.
Ιδού ο λόγος, δι ον ενίοτε και ημείς εθέτομεν γραμμάς τινάς φιλοφροσύνης δια τους ξένους (καλόπιασμα).
Εις την επιστολήν διατυπούται ο όρος «ότι η Κυβέρνησις απεδέχθη την χορήγησιν προκαταβολών». Δεν πρόκειται περί αποδοχής, διότι δεν είχε δικαίωμα να εκλέξη την αποδοχήν ή μη. Απλώς ανεκοινώθη ότι ταύτα απεφασίσθησαν εις την Ρώμην ερήμην της Ελλάδος.
Το περιεχόμενον της ανωτέρω επιστολής με ενεθάρρυνε εις το να επιμείνω εις την διακοπήν της καταβολής των προκαταβολών και επειδή έβλεπον ότι επέμενον οι Γερμανοί δια την απρόσκοπτον συνέχισιν της καταβολής, απεφασίσαμεν ομοφώνως, μεθ όλων των μελών του Yπουργικού Συμβουλίου να παραιτηθώμεν.
Υποσημειώσεις:
[1] Η επιστολή των Πολιτικων Αρχηγών μεταφράστηκε στα Γερμανικά και στάλθηκε στο Πληρεξούσιο του Ράιχ στην Αθήνα
Athen, den 18. August 1942. An den
Herrn Ministerpräsidenten
Herr Ministerpräsident !
Mit Verzweiflung, an der wir nicht zweifeln, dass auch Sie teilnehmen, verfolgen wir, den täglichen jähen Sturz der Drachme, dessen Folge die sprunghafte Erhöhung der Lebensmittelpreise und der Preise der sonstigen lebensnotwendigen Artikel ist,welche die bürgerliche Bevölkerung und die breiteren Volksmassen in wahre Verzweiflung stürzt, die bereits finanziell erschöpft ins äusserste Elend gerieten, da sie nichts mehr zu verkaufen haben um sich zu erhalten.
Die Regierung erreichte zwar die Verminderung der Besatzungskosten und es wäre ein Glück, wenn sich unsere Verpflichtungen darauf beschränken wurden. Leider aber übernahm die Regierung auch die unbeschränkte Vorauszahlung in griechischen Drachmen und zwar für jede Notwendigkeit der Besatzungsbehörden. Die in dieser Form gewährten Summen betragen wie wir erfahren viele Millionen monatlich und es ist unwahrscheinlich, dass sie sich verringern werden. Wie wir gleichfalls erfahren, besteht die Gewissheit, dass diese über die Besatzungskosten hinausgehenden Vorauszahlungen nach dem Kriege geregelt werden, inzwischen aber wächst die Inflation und geht der Sturz der Drachme in einem Masse weiter, das über die aus dem Umlauf gerechtfertigten Daten um ein vielfaches hinausgeht, mit all den unangenehmen Folgen, die wir oben anführten.
Wir hielten es daher für unsere Pflicht ihre Aufmerksamkeit auf die geschaffene und sich täglich verschlechternde tragische finanzielle Lage des Landes zu lenken und Ihnen zu empfehlen, dass es notwendig ist, sei es auch erst von heute an, dieser Situation ein Ende zu setzen, indem Sie von den Besatzungsbehörden die Unterbrechung oder wenigstens die zeitweilige Einstellung der Vorauszahlungen fordern, da das Land unmöglich obige Beträge, die über die festgesetzten Besatzungskosten hinausgehen, ohne seine finanzielle Vernichtung ertragen kann. Und wir sind sicher, wenn die Besatzungsbehörden gebührend von der Regierung aufgeklärt werden, werden sie dieses Ihr Ansuchen günstig erledigen, da sie nicht die finanzielle Verelendung des Landes wünschen, die
auch ihre eigenen Interessen bedeutsam schädigt. Aber wenn trotz aller Wahrscheinlickeit von den Besatzungsbehörden vorliegendes Ansuchen nicht berücksichtigt wird, liegt es an Ihnen zu beurteilen, ob Sie weiterhin die Verantwortung tragen können, um so mehr in Kenntnis darüber, dass Griechenland auf diese Weise in die vollständige finanzielle Katastrophe geführt wird.
Hochachtungsvoll
gez. TΗ. SOPHULIS
» G .CAPHANDARIS
» S. GONATAS
» D. MAXIMOS
» G. PAPANDREOU
» J. RALLIS
» J. RALLIS
» TH. PANGALOS
.jpg)
