ΑΡΙΣΤΕΙΔHΣ Ε ΒΕΚΙΑΡΕΛΗΣ :TO ΣYNTEΧΝΙΑΚΟΝ ΚΡΑΤΟΣ

Γ.
ΤΟ ΣΥΝΤΕΧΝΙΑΚΟΝ ΚΡΑΤΟΣ
Η ΟΡΓΑNΩΣΙΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ

Η  Αλληλεγγύη δεν βασίζεται, επί της γενναιοφροσύνης και της ευσπλαγχνίας, ούτε είναι παραχώρησις του Κράτους, αλλά πληρωμή οφειλομένου χρέους, το οποίον το Κράτος πρέπει να εξασφαλίζη, εν τη μερίμνη του αποκα­ταστάσεως  κοινωνικής  δικαιοσύνης.

Ως εκ τούτου η Κοινωνική Πρόνοια έπαυσε να είναι εμπεπιστευμένη εις τα αισθήματα των φιλανθρώπων ή ακό­μη και εις τους υπολογισμούς των αναμενόντων έντοκον αμοιβήν καλής τοποθετήσεως, και ανεγνωρίσθη ως αναγκαίον τμήμα του οικονομικού και κοινωνικού οικοδομήματος, ανελήφθη δε υπ' αυτού τούτου του Κράτους μεταβληθέντος από Κράτος όργανον τάξεως, εις Κράτος κοινωνικής Δικαιο­σύνης και Προνοίας,

Aι πλείσται των νομοθεσιών προέβλεψαν δια τας Ασφα­λίσεις (Γερμανία από 1883)4 ασθένειαι και ατυχήματα' 1889 αναπηρία, γήρας' 1911 θάνατος. Αγγλία : 1908 γήρας, μετα­πολεμικώς επί Λόϋδ Τζώρζ επέκτασις των ασφαλίσεων), ήδη δε τα πλείστα των Κρατών συνεπλήρωσαν ή εθέσπισαν ανάλογον νομοθεσίαν Προνοίας, δια την οποίαν άλλως τε προέβλεψεν και η Συνθήκη των Βερσαλλιών, ως ελέχθη ανωτέρω. (52)

Ο Ιταλικός Κορπορατισμός θεωρεί την Κοινωνικήν Πρόνοιαν ως βασικήν οργανικήν λειτουργίαν του, δι' ο και επεκτείνει τας ασφαλίσεις και επί  των ανεξαρτήτων εργαζομένων και των αγροτών, είναι δέ αληθές ότι αι σχετικοί εμπνεόμενοι εκ των αρχών του οργανώσεις του αφθονούν, ώστε δικαίως επί του προκειμένου να καυχάται ότι προηγείται πάντων των Κρατών, όπου η λύσις των προβλημάτων αγωγής και περιθάλψεως δεν είναι άμεσοι κρατικαί λειτουργίαι.

Ο νόμος του Απριλίου και το διάταγμα Ιουλίου 1926 απαιτούν όπως τα συνδικάτα «εκτός των σκοπών προστασίας των οικονομικών και ηθικών συμφερόντων των μελών των, αποβλέπουν και εις την . περίθαλψιν, τεχνικήν μόρφωσιν, εκπαίδευσιν και αγωγήν των μελών των» υποχρεωτικώς, η δε επακολουθήσασα νομοθεσία καθορίζει ότι η ασφάλισις δεν έχει χαρακτήρα ιδιωτικού δικαίου πηγάζοντος εκ της ασφαλιστικής συμβάσεως, αλλ' αποτελεί δικαίωμα αυτομάτως προερχόμενον.

Ο Χάρτης της Εργασίας εις το κεφάλαιον «περί Προνοίας, Περιθάλψεως, Αγωγής και Εκπαιδεύσεως» διαλαμβάνει τας κάτωθι διακηρύξεις:
Άρθρ. 26. «Η πρόνοια είναι μία υψηλή εκδήλωσις της αρχής της συνεργασίας. Ο εργοδότης και ο εργαζόμενος οφείλουν να συντρέχουν εν αναλογία  εις τα  βάρη ταύτης. 

Το Κράτος μέσων συντεχνιακών οργάνων και των επαγγελματικών σωματείων θέλει φροντίσει να εναρμονίση και ενοποιήση, κατά το δυνατόν περισσότερον, το σύστημα και τα ιδρύματα προνοίας».

Άρθρ. 27. «Το φασιστικόν Κράτος προτίθεται να προβή :

1) εις την τελειοποίησιν της ασφαλίσεως κατά των ατυχημάτων

2) εις την βελτίωσιν και επέκτασιν της ασφαλίσεως μητρότητος'

3) εις την σύστασιν ασφαλίσεως κατά των επαγγελματικών ασθενειών και της φυματιώσεως, ως απαρχήν προς την γενικήν ασφάλισιν κατά πασών των ασθενειών'

4) εις την τελειοποίησιν της ασφαλίσεως κατά της ακουσίας ανεργίας'

5) εις τον καθορισμόν ιδιαιτέρων ασφαλιστικών τύπων προικίσεως των νεαρών εργαζομένων γυναικών».
Άρθρ. 28. «Τα εργατικά σωματεία οφείλουν να υπερασπίζωσι τα συμφέροντα των μελών αυτών κατά τας διοικητικάς και δικαστικάς διαδικασίας τας σχεπκάς με την ασφάλισιν κατά των ατυχημάτων και τας κοινωνικάς ασφαλίσεις.

Τα συλλογικά συμβόλαια εργασίας θέλουν προβλέπει εφόσον τεχνικώς θα είναι δυνατόν, περί συστάσεως αλληλοβοηθητικών ταμείων ασθενειών, τροφοδοτούμενων δια εισφορών των εργοδοτών και εργαζομένων και διοικουμένων υπό αντιπροσώπων των δύο μερών, υπό την επίβλεψιν των συντεχνιακών οργάνων».

Άρθρ. 29. «Η περίθαλψις των αντιπροσωπευομένων, εταίρων και μη, αποτελεί δικαίωμα και υποχρέωσιν των επαγγελματικών σωματείων, άτινα οφείλουσι να ασκώσι το έργον της περιθάλψεως απ'ευθείας δια των οργάνων των, μη επιτρεπομένου να μεταβιβάζωσι τούτο εις έτερα ιδρύματα ή οργανισμούς ειμή προκειμένου περι σκοπών γενικού ενδιαφέροντος υπερβαλλόντων τα συμφέροντα των μεμονωμένων κατηγοριών».

Άρθρ. 30. «Η αγωγή και η  εκπαίδευσις, και ιδίως η

επαγγελματική τοιαύτη, των παρ' αυτών αντιπροσωπευομένων εταίρων ή μη, είναι εκ των πρωτίστων καθηκόντων των επαγγελματικών σωματείων. Ταύτα οφείλουν να υποστηρίζωσι την δράσιν των εθνικών ιδρυμάτων των ασχολουμένων με την χρησιμοποίησιν των ωρών σχολής των εργαζομένων και με τας άλλας εκδηλώσεις τας σχετικάς με την αγωγήν». 

Οι υπάρχοντες εν Ιταλία Οργανισμοί είναι οι ακόλουθοι Οργανισμός Κοινωνικής Προνοίας, εις τον οποιον μετέχουν και εισφέρουν άπαντες οι εργαζόμενοι, από ηλικίας

15 μέχρι 60 ετών, οίτινες υποχρεωτικώς ασφαλίζονται κατά της ανεργίας, αναπηρίας, γήρατος, και φυματιώσεως. Διεδέχθη το ταμείον προνοίας αναπηρίας γήρατος εργατών (ιδρυθέν 1909) αριθμεί ήδη υπέρ τα 6 εκατομ. ησφαλισμένων, επωφελούνται δε άλλα 8 εκατομ., μέλη των οικογενειών των. Από του 1922 — 1935 εχορήγησεν 515.000 συντάξεις, ποσού 2 δισεκατομμυρίων ιταλικών λιρών. Ήδη χορηγεί ετησίως υπέρ τας 60 χιλ. συντάξεις, έχει άνω των 7 δισεκατομ. αποθεματικά κεφάλαια και προβλέπει την ίδρυσιν σανατορίων εις εκάστην επαρχίαν εντός του 1937 δια 20.000 ασθενείς, εξ ων πέρυσιν ελειτούργησαν 42 με 15.000 κλίνας.

Οργανισμός Ασφαλίσεως ατυχημάτων εργασίας, όστις προνοεί δια την ασφάλειαν κατά των ατυχημάτων, την υγιεινήν των εργαζομένων και την πρόληψιν και θεραπείαν των επαγγελματικών ασθενειών. Κατά μέσον όρον πληρώνει 500 χιλ. ατυχήματα ετησίως δι' αποζημιώσεων 250 εκατ. λιρεττών. Έχει ίδια ιατρεία και κλινικάς.

Ο οργανισμός ούτος ιδρυθείς τω 1883 ανεκαινίσθη τω 1926, η καταβαλλομένη εισφορά είναι παγία, χορηγεί δε αποζημιώσεις ετησίως περί τα 200 εκατομ. λιρών Ιταλίας, έναντι 8 δισεκ. συνόλου ασφαλειών. Ειδικός οργανισμός Προπαγάνδας προλήψεως ατυχημάτων είναι επιφορτισμένος με σχετικά καθήκοντα.

Εθνικός οργανισμός Μητέρας και Παιδιού,διαθέτων Μαιευτήρια δωρεάν δια τον τοκετόν των μητέρων και φροντίζων δια την υγείαν και την ανατροφήν των εμπιστευομένων εις αυτόν παιδιών και μέχρις ενηλικιώσεώς των ακόμη και εξευρέσεως εργασίας. Ο οργανισμός της Μητέρας δεν διακρίνει νομίμους ή παρανόμους τοκετούς (την σεμνοτυφικήν μας «κλεψιγαμίαν», διότι, λέγουν, το δικαίωμα της ζωής είναι υπέρ παν άλλο «νόμιμον» και «ηθικόν»)— μεριμνά όμως δια την νομιμοποίησιν τής ενώσεως των γονέων και την αναγνώρισιν των τέκνων, εξασκών την ηθικήν του επιρροήν και παρέχων οικονομικήν ενίσχυσιν δια την νομιμοποίησιν.

Οι Ιταλοί θεωρούν ότι λύουν το πρόβλημα των «ανυμφεύντων μητέρων» δια του Οργανισμού των τούτου, όστις αναλαμβάνει φροντίδα δια τα εξώγαμα παιδιά, τα οποία έτσι δεν πετιούνται εις τους δρόμους η ιεροκρυφίως εις τας βρεφοδόχους. Ο οργανισμός συντηρείται δια παγίων καταβολών εκ 5 λιρεττών ετησίως των εργοδοτών, 2 λιτ. των εργαζομένων καί αναλόγου επιχορηγήσεως του Κράτους.

Εκ των πόρων του ιδρύματος είναι και ο επιβληθείς επί των αγάμων φόρος.

Περιέθαλψε, κατά το 1935, πρόσωπα 1.713.978 δαπανήσας 152.940.000 λιρέττας διαθέτει δε 9.404 κέντρα —οίκους μητέρων καί παιδιών, ιατρεία, εστιατόρια, βρεφοκομεία, κέντρα διανομής γάλακτος, εξευρέσεως εργασίας, κέντρα αποθέσεως παιδιών κατά τας ώρας εργασίας των γονέων

(garderies) κλπ.— (Feuille Inf. corp. Ιουλίου 1936).

Αλληλοβοηθητικά Ταμεία. Τα ταμεία ταύτα, εις τα οποία συνεισφέρουν εξ ημισείας οι εργοδόται και οι εργαζόμενοι, παρέχουν ιατρικήν περίθαλψιν, δάνεια και βοηθήματα εις τους ασθενούντας εργαζομένους, εις τους οποίους καταβάλλουν και το ήμισυ του ημερομισθίου των. Τα ταμεία ταύτα έχουν ιδρύσει αναρρωτήρια καί νοσοκομεία.

Υπάρχουν περί τας 10.000 ταμεία, συνησπισμένα εις ομοσπονδίας υπό τον έλεγχον των οποίων διατελούν.

Φυματίωσις. Δια την φυματίωσιν προνοεί το ίδρυμα Κοινωνικής Προνοίας. Λόγω του εξαιρετικού της ασθενείας ιδιαίτεραι φροντίδες λαμβάνονται, λειτουργούν δε ήδη, υπαγόμενα εις διαφόρους Οργανισμούς, 255 θεραπευτικά Σανατόρια καί 68 προληπτικά (preventoriums).

Εκτός των οργανισμών τούτων υπάρχουν και διάφοροι άλλοι: χορηγήσεως επιδομάτων πολυτέκνων, συμπληρώσεως του ημερομισθίου 40ώρου, παροχής στέγης, οικιακών εργαλείων χειροτεχνίας, αναπαυτηρίων συνταξιούχων εργατών κλπ.

Το Ίδρυμα Βοηθείας, το οποίον ιδρύθη από τας συνομοσπονδίας των εργαζομένων, παρέχει ιατρικάς γνωματεύσεις χρησίμους δια την διεξαγωγήν των παρά τοις ειδικοίς ταμείοις και οργανισμοίς υποθέσεων, Το ίδρυμα τούτο επικουρεί τους προσφεύγοντας και διεξάγει τας δίκας περί παροχής αποζημιώσεων κλπ. (Χάρτης άρθρ. 28).

Ο Οργανισμός χρησιμοποιήσεως ωρών σχολής των εργαζομένων (Institute nazionale Dopolavoro) είναι ο κυριώτερος δημόσιος οργανισμός μορφώσεως, φυσικής, ηθικής και καλλιτεχνικής αγωγής, αναψυχής και εκπαιδεύσεως ως και περιθάλψεως, παρέχων δωρεάν τα μέσα ταξειδίων και εγκαταστάσεως εις όρη ή θάλασσαν.

Ασχολείται με την καλήν χρησιμοποίησιν των μετά την εργασίαν ωρών του εργαζομένου καί διαθέτει πλείστας σχολάς επαγγελματικάς, βιβλιοθήκας, καί γυμναστήρια εις κάθε κοινότητα. Φροντίζει δια την υγιεινήν των μελών του, την παρακολούθησίν των δια των ιδρυμάτων, διεκπεραιώνει τας διοικητικάς υποθέσεις των εργαζομένων, ασφαλίζει τυχόν μη άλλου ησφαλισμένους, οργανώνει εκδρομάς και αθλητικάς παιδιάς, και φροντίζει δια την καλλιτεχνικήν ανάπτυξιν δια εκπτώσεων εις θέατρα, Ωδεία, Κινηματογράφους, ή οργανώσεως διαλέξεων, εκθέσεων κλπ.

Το ίδρυμα διαθέτει ιδίους ερασιτεχνικούς θιάσους, χορωδίας, ορχήστρας και το περίφημον «Άρμα του Θέσπιδος» το οποίον είναι περιοδεύον θέατρον εφάμιλλον των καλλιτέρων μονίμων θεάτρων.

Ο οργανισμός ούτος ιδρύθη το 1919 από ιδιωτικήν πρωτοβουλίαν, από του 1925 δε επλαισιώθη εντός του Κράτους ως λειτουργία αυτού.

Έτερος οργανισμός φυσικής αγωγής, καθολοκληρίαν πλαισιωμένος εντός του Κράτους, είναι ο οργανισμός των Προσκόπων (Balilla) τελών υπό την εποπτείαν του ιδίου αρχηγού της Κυβερνήσεως και εξαρτώμενος εκ του υπουργείου Εθνικής Αγωγής (ως μετωνομάσθη μετά την μεταρρύθμισίν του το υπουργείον Δημοσίας Εκπαιδεύσεως). Διαιρείται εις το τμήμα των προσκόπων (Balilla 8—14 ετών) των πρωτοπόρων (avan-guardisti 14—18 ετών) και έχει επαρχιακά και κοινοτικά τμήματα συντεταγμένα κατά σώματα (ναυτικά, αέρος, αλπινιστών, ποδηλατών, ξιφομάχων, παγοδρόμων κλπ.).

Σκοπός του είναι η υγιεινή παρακολούθησις, η περίθαλψις και ασφάλεια, η μόρφωσις, η φυσική αγωγή, εν πνεύματι προπαρασκευής ευσυνείδητων πολιτών. Οι αρχηγοί του και διδάσκαλοι είναι εκ των μελών της Εθνικής Φρουράς, αριθμεί δε υπέρ τα 5 εκατομμύρια μέλη, άρρενα και θήλεα, στρατιωτικώς συντεταγμένα υπό 25.000 διδασκάλους καί ιατρούς. 

Ο χαρακτήρ των 'Εργων Προνοίας της Ιταλίας είναι υποχρεωτικός δι' όλους τους εργαζομένους, μέλη και μη των συνδικάτων (είπομεν ότι τα συνδικάτα εκπροσωπούν και τους μη εγγεγραμμένους εις αυτά) αι δε εισφοραί, υποχρε-ωτικαί δι' όλους (τα μέλη έχουν και προαιρετικάς), κανονίζονται δια Β. Δ.

Αύται είναι ετησίως δια τον εργοδότην το μισθολόγιόν του μιας ημέρας δια δε τους εργαζομένους ομοίως αι απολαυαί των μιας ημέρας.

Αι εισφοραί κατανέμονται εις τα έργα προνοίας, αναψυχής κλπ. και εις τας λειτουργίας των συνδικάτων (εγγυήσεις συμβολαίων, συμμετοχή εις δαπανάς Υπουργείου). Τω 1935 αι εισφοραί των εργατών ανήλθον εις 300 εκατομ. λιρεττών.

Οι οργανισμοί κοινωνικής προνοίας διατελούν υπό τον έλεγ-χον των Σωματείων και του Υπουργείου, όσον αφορά τας δαπάνας και τα έξοδα διαχειρίσεως περιοριζόμενα εις το ελάχιστον. Ούτω ο Οργανισμός Κοινωνικής Προνοίας έχει γενικά έξοδα 4,5% επί των εισφορών ας εισπράττει, ο δε Οργανισμός Μητέρας και Παιδιού 9% περίπου συμπεριλαμβανομένων των εξόδων της δημογραφικής πολιτικής.

«Δεν δυνάμεθα να επαγγελθώμεν τον επίγειον Παράδεισον, έλεγεν ο Μουσολίνι κατά το πρώτον έτος της κατακτήσεως της αρχής, αλλά γνωρίζομεν ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να υψωθούν ηθικώς και υλικώς προς όφελος του Έθνους».

Και εκτός τυχόν πάσης άλλης επιφυλάξεως οφείλει τις να ομολογήση ότι επί του προκειμένου αι προσπάθειαι επιτυγχάνουν.

(Επιστροφή)