ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ: ΕΙΠΑΝ ΚΑΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙ ΑΥΤΟΝ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ : O κ. ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ!
(Το άρθρο αυτό με την υπογραφή του Γεώργιου Βλάχου δημοσιεύτηκε  στις 25 Αυγούστου 1922 στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. Το ίδιο άρθρο αναδημοσιεύτηκε  στην εφημερίδα "ΠΑΤΡΙΣ" δώδεκα χρόνια αργότερα (27 Νοεμβρίου 1934) 

Ένας κύριος εισέρχεται εις την Σχολήν των ευελπίδων, τρέφεται εκεί και εκπαιδεύεται, όπως όλοι οι μαθηταί, δι’ εξόδων σχεδόν του Κράτους. Γίνεται ανθυπολοχαγός, φορεί γαλόνια, του κάμουν σχήματα οι στρατιώται, παραμερίζουν οι πολίται όταν περνά, είναι αξιωματικός, παίρνει μισθόν. Προάγεται. Σήμερον λοχαγός, αύριον ταγματάρχης, μεθαύριον συνταγματάρχης, έπειτα αντιστράτηγος. Και τα έτη αυτά πληρώνεται, είναι σεβαστός, είναι σπουδαίος.

Το Κράτος εις το οποίον εστοίχισε τόσα, γυρίζει τον βλέπει, τον καμαρώνει: - Ιδού ένας κύριος, τον οποίον ανέθρεψα, εμεγάλωσα, ετίμησα, επλήρωσα, δια να τον έχω την στιγμήν της ανάγκης. Οιασδήποτε ανάγκης· αυτής την οποίαν κρίνω εγώ και υπέρ ης θα θυσιασθή ασυζητητί αυτός. Διότι θυσιάζονται άλλοι: χωρικοί, εργάται, άνθρωποι του γραφείου, πολίται και πολίται μηδεμίαν πραγματικήν έχοντες προς εμέ υποχρέωσιν, όταν εγώ το ζητήσω. Αυτά σκέπτεται το Κράτος.

Και η στιγμή έρχεται: Μία εκστρατεία και το Κράτος καλεί δεξιά και αριστερά τους Έλληνας· παιδιά δεκαοκτώ ετών, αφήνουν τα θρανία, άνθρωποι οικογενειάρχαι κλείνουν το σπίτι, το μαγαζί, ζώνονται τις παλάσκες, τον γυλιόν, τα φυσέκια, αποχαιρετούν άλλοι με ενθουσιασμόν, άλλοι με δάκρυα και στενοχώριαν, και τρέχουν εκεί που τους στέλλει το Κράτος. Πού πηγαίνουν; Δεν ερωτούν! Τι θα γίνει, δεν ξεύρουν. Εμπρός παιδιά! Και πηγαίνουν εμπρός. Σκοτωθήτε παιδιά! Και σκοτώνονται. Και όλοι είναι παιδιά; Όχι. Είναι και άνθρωποι προ πολλού καταθαλόντες θαρύν τον φόρον των θυσιών προς την πατρίδα, άνθρωποι κουρασθέντες από τα πολεμικά, άνθρωποι ξένοι και προς της νίκης τα αγαθά και προς της δόξης τα κέρδη. Εν τούτοις πηγαίνουν. Διότι έτσι είναι, διότι έτσι γίνεται. Διότι ο πολίτης δεν παζαρεύει με την Πατρίδα.

Τότε έρχεται και η σειρά του κ. Αντιστράτηγου: 

- Περάστε, κ. Αντιστράτηγε. Σας χρειαζόμεθα. Αρχηγόν του στρατού. Αρχηγόν του Επιτελείου, αυτό ή εκείνο..., λέγει πνιγμένον από την ανάγκην το Κράτος. 

- Δεν πάω, λέγει ο κ. Αντιστράτηγος. 

- Διατί; 

- Διότι η εκστρατεία αυτή δεν μου αρέσει. Διότι θα αποβή ολεθρία, διότι τα πράγματα θα πάνε έτσι κι έτσι... Και ο κ. Αντιστράτηγος προμαντεύει την καταστροφήν. Και το Κράτος; Το Κράτος το οποίον εφήρμοσε τον νόμον περί ληστείας διά να συλλάθει τους ανυποτάκτους της υπαίθρου της χώρας, το οποίον εφάνη αμείλικτον όταν κανείς τσοπάνης, πατήρ τεσσάρων ή πέντε τέκνων, δεν προσήλθεν εν καιρώ, κουνεί το κεφάλι του, μετρά τα έξοδα και τους μισθούς που επλήρωσε, καμαρώνει τα γαλόνια και τους βαθμούς και τον αφήνει και φεύγει.

Τότε εις την έξοδον τον συλλαμβάνει ένας δημοσιογράφος - ο δημοσιογράφος είναι εν ζωή και γράφει αυτήν την στιγμήν - και του λέγει: 

- Κύριε Αντιστράτηγε, κάτι εκρυφάκουσα από την πόρτα: Θεωρείτε την εκστρατείαν καταστρεπτικήν; Έτσι την νομίζω και εγώ. Έρχεσθε σεις με το κύρος σας και εγώ με την πένναν μου, να το ειπούμε εις τον κόσμον; Διότι είναι φοβερόν, να ξέρετε ότι θα επέλθη μία καταστροφή και ούτε να πηγαίνετε να την καταστήσετε ίσως μικροτέραν, ούτε να επιχειρήτε να την σταματήσετε, εκ φόβου ότι θα χάσετε αγαθά της προφητείας.

Αλλ’ ο κ. Αντιστράτηγος θεωρεί τούτο καταστρεπτικόν. Και σιωπά και πηγαίνει εις το Φάληρον και κλειδώνεται και περιμένει. Τι περιμένει. Περιμένει ως κόραξ την καταστροφήν, τον θάνατον, από τον οποίον πρόκειται να τραφή η φιλοδοξία του. Κάτω εις τα πεδία των μαχών γίνονται λάθη. Ο Αντιστράτηγος τα γνωρίζει και σιωπά. Γίνονται επιχειρήσεις μέλλουσαι να φέρουν την προφητευθείσαν κατα­ στροφήν. Ο κ. Αντιστράτηγος τας γνωρίζει και σιωπά.

Και όταν η καταστροφή επήλθε, όταν κλαίουν όλα γύρω του όταν ο οίκος της Ελλάδος επληρώθη από τραυματίας, νεκρούς, πρόσφυγας, δυστυχίαν, ο κ. Αντιστράτηγος φορεί το φράκο του και της κτυπά την θύραν. 

- Τι θέλετε; 

- Είμαι ο κ. Αντιστράτηγος. Θέλω να γίνω πρωθυπουργός. Έχω τα χαρτιά μου εν τάξει: «Τα έχω ειπεί». 

Αλλ’ η Ελλάς έχει εργασίαν, μαζεύει τα τέκνα της. Αν δεν είχε, θα έπαιρνε την σκούπαν και θα του έλεγε εκεί, εις την οδόν: 

- Φύγε, απ’ εδώ. Άνθρωπε μικρέ, που περίμενες να κατασκευάσης πρωθυπουργικόν φράκον από τα ράκη. Φυγ’ απ’ εδώ, ανυπότακτε στρατιώτατων αναγκών μου, αυτόκλητε κηδεμών της ατυχίας μου, τέκνον άχρηστον, άνθρωπε μηδέν. Αυτά θα έλεγε εις τον Αντιστράτηγον κ. Μεταξάν δακρύουσα η Ελλάς, αν έστρεφε ποτέ προς τον κ. Μεταξάν η Ελλάς τα βλέμματα.

(Επιστροφή)

ΑΡΙΣΤΟΣ ΚΑΜΠΑΝΗΣ: ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΙΡΟΚΡΑΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ» ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΟΚΕΝΤΡΙΣΜΟ ΚΑΙ ΕΓΩΚΕΝΤΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΔΡΑΓΟΥΜΗ

Ύστερ’ απ τον πόλεμο του ί897 — στα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα, ένας πατριωτικός-εθνικιστικός οργασμός παρατηρήθηκε. Ο εθνικισμός αυτός είχε κάθε λογής εκδηλώσεις: Βιβλία μεγαλοϊδεατικά, όπως λ.χ του Δημήτριου Αναστασόπουλου του Αθηναίου, που ζητούσε με εύγλωττα και ωργισμένα κηρύγματα να σώσουμε την ελληνική επιρροή στα Ιεροσόλυμα (Οι Πανσλαβισταί μεγάλοι εχθροί του Γένους), του Ν. Καζάζη, του Περικλή Γιαννόπουλου που ήθελε προπάντων μια αισθητική αναγέννησι, του Ι. Δραγούμη που ήταν άνθρωπος της πράξεως και του λόγου κ’ έγραφε εθνικά βιβλία που υπογράμμιζαν την αξία του Μακεδονικού Αγώνα και των Εθνικών οργανώσεων στην Τουρκία.Έπρεπε να δοθή περιεχόμενο στον Ελληνικό πατριωτισμό. 
Σατιρικό και λιβελλογραφικό ήταν το χαωτικό τάλαντο τον πρώτου, όπως μπορούμε να συμπεράνουμε απ τα σκορπισμένα στις εφημερίδες και τα περιοδικά άρθρα του κι απ τα πολεμικά του φυλλάδια «Νέον Πνεύμα» και «Έκκλησις προς το Πανελλήνιον Κοινόν». Προπαγανδίζοντας τον Ελληνισμό— την επιστροφή, στην Ελληνική γη, στο Ελληνικό χρώμα, στην Ελληνική γραμμή, ζητώντας την απαλλαγή μας από τη Φράγκικη επίδρασι με τα πιο ανθελληνικά, όπως παρατήρησε ο Νιρβάνας, φραστικά μέσα, ο Περικλής Γιαννόπουλος είχε γράψει ένα πλήθος βιβλία (Εθνικά Ιδανικά, Ελλ. Αρχιτεκτονική, Ελληνική Γλυπτική, Ελληνική Ζωγραφική, Ελληνική Μουσική, Ελληνική Γλώσσα, Ελληνική Φιλολογία, Ελληνική Γραμμή και χρώμα, Ελληνική Εκκλησία, Πολυτεχνείον, Πανεπιστήμιον, Πολίτευμα, Η Ελληνίς, Σαλπίσματα, Οι Θεοί, Ελληνική Αναγέννησις, ο Έλλην). Όλην αυτή την παραγωγή , όπου αναρίθμητα ήταν τα κεφαλαία γράμματα την εξαφάνισε, όταν είδε πως δε βρέθηκε κανένας να βοηθήση την έκδοσί της. Έπειτα αυτοκτόνησε κατά τρόπον που έδειχνε την έλλειψι ηθικής και πνευμα­τικής ισορροπίας. Την τυπωμένη εδώ κ' εκεί παραγωγή του Γιαννό­πουλου συγκέντρωσε ο Γ, Κατσίμπαλης σ’ ένα πολυσέλιδο τεύχος των «Νέων Γραμμάτων» , που παρουσιάζει ζωηρό ενδιαφέρον (αριθ. 1-3, 1938).
Η κεντρική ιδέα του αισθητικού πατριωτισμού του Γιαννόπουλου είναι δανεισμένη από τον Ταίν. Ο συγγραφέας της «Εκκλήσεως» ειν' ένας πιστός της μοιροκρατικής θεωρίας του «περιβάλλοντος». Οι Έλληνες κάθε εποχής δεν είναι τίποτε. Η Ελληνική γη είναι το παν. Γέννημά της θαυμάσιο είναι το «Ελληνικό ζώο». Αυτό το κήρυγμα ο Κώστας Χατζόπουλος το χαρακτήριζε ως αισθητικό ψευτοπατριωτισμό. «Το φύσει φύσεως τελείας Ελληνικόν Ζώον , τελειότερον παντός άλλου κτλ , ανήλθεν εντελώς εις τον τύπον άνθρωπος , κατά την Παλαιάν μας εποχήν , και τέλειος άνθρωπος –θεός κατά την Αθηναϊκήν. Ο Αρχαίος Ελληνισμός έθιξε το θείον πλάσας τας Αθήνας .
Εδώ …ημείς οι ίδιοι ερχόμενοι από τα απειράριθμα Αιώνια Ελληνικά Γένη , πολυειδείς και πολύμορφοι , εσυγκεντρώθημεν , ηνώθημεν και επλάσαμεν νέον Γένος το : Αθηναϊκόν . Και το Γένος αυτό τότε κτλ εκδηλούται θαυμάσια, τελειώνει τον Άνθρωπον ιδεολογικώς και πραγματικώς , συνθέτει , εκδηλώνει και τελειώνει τον Ανθρωπισμόν ιδεολογικώς , την υπερτάτην θρησκείαν της Οικουμένης , η οποία πριλαμβάνεται εις το ιερώτατον τριαδικόν σύμβολον: Ωραίον, Αληθές, Αγαθόν…Αι θεουργικαί θρησκείαι , όλαι ανεξαιρέτως , είναι δευτερεύουσαι , κατώτεραι , είναι δια τα πλήθη , απευθύνονται εις το αίσθημα μόνον. Οιαδήποτε θεουργική , δογματική θρησκεία άλλη , μη δεχομένη να συνυπάρχη υπό την ανωτέραν αυτήν , την Πνευματικώς πανελευθέραν , χωρίς να θέλη ν' αναμιχθή  εις τα έργα και τα δόγματα, είναι απλώς ανήθικος». Και πρέπει να πολεμιέται απ την πολιτεία. Όποια θρησκεία τέτοια θέλει να μοναρχίση είναι «κακούργα», γεννάει «παπισμούς»- σαπίζει τους λαούς ... Όλη η Ελληνική μας ιστορία ως την «Αλεξανδρινή εμφάνισι» είναι  μόνο «Ανατροφή, Εκπαίδευσις, Οργάνωσις, εξάσκησις της φυλής» σ' όλους τους ανθρώπινους αγώνες, συνείδησις, μελέτη και έκφρασις και συστηματοποίησις τους σε «φαεινότατα αξιώματα , αφθάστου διανοητικής ουσίας, δυνάμεως και καλλονής μορφής... Αι Αθήναι είναι σχολείον ανθρωποπλαστικόν και εθνοπλαστικόν. Ημείς κτλ , θέτομεν τα θεμέλια των ανθρωπίνων πολιτισμών. Είμεθα ο τρελός έφηβος , ο όλος φως, χαρά , ορμή, έρως, φίλημα, είμεθα ο ποιητής , ο ψάλτης, ο μάντις κτλ θίγομεν με απαράμιλλον ασφάλειαν τας ακροτάτας  εκδηλώσεις του Ζώου «Άνθρωπος», με διαίσθησιν και διόρασιν, ώστε μετά τόσους αιώνας  οι τωρινοί σοφοί με τα χίλια των εργαλεία και γυαλιά να είναι εμπρός ημών τότε παπουτσήδες! Νέοι και Νέαι! Αγαπήσετε με πάθος πύρινον την Μητέρα Γην.... Και τότε η Μητέρα Ελληνική Γη, αγαλλομένη έως τα βάθη των σπλάχνων  της θα αισθάνεται τα στήθη της να φουσκώνουν από τας ηδονάς της συλλήψεως!» Οι Έλληνες που εξανθρώπισαν άλλοτε την Οικουμένη θα την εξανθρωπίσουν ξανά, και η Αθήνα θα ξαναγίνη το μεγάλο πνευματικό κέντρο της Γης!...
Ακολουθούν ένας ύμνος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που ήταν «ο ώριμος ανδρικός εγκέφαλος του Ελληνισμού», μια εξήγησις της Βυζαντινής εποχής και το συμπέρασμα πως η «Ελληνική φυλή» πρέπει να περιορίση το χριστιανικό της συναίσθημα στα λογικά και πραγματικά του όρια - πρέπει να ξαναγυρίση  στον εαυτό της -στην Ελληνική Γη, «που σηκώνεται  και τρώει τον κάθε ξένο».

Από όλον αυτό το βερμπαλισμό και την ωργισμένη ωραιολογία, από τον προχειρολόγο, και σα μεθυσμένο Ελληνοπαθή ρωμαντισμό, ο στοχαστικός αναγνώστης σήμερα δεν αποκομίζει τίποτε θετικό. Δεν υπάρχει καμμιά πνευματική ισορροπία, καμμιά επιστημοσύνη, κανένας λογικός ειρμός στους παράδοξους λίβελλους του Γιαννόπουλου, που πρέπει περισσότερο να τον αντιμετωπίσουμε σαν ένα κήρυκα ωφέλιμων μύθων , μύθων που όταν τους πιστεύη κανείς, γίνεται εθνικώς πιο περήφανος. Στο θάνατο του Γιαννόπουλου επακολουθούν πολεμικοί θρίαμβοι.
Η προφορική του προπαγάνδα είχε πιο πολλούς καρπούς από τα παράδοξά του φυλλάδια και τα σατιρικά του άρθρα, όπου ο φραστικός τρόπος του δημοσιογράφου Βλάση Γαβριηλίδη (συσσώρευσις και αντίθεσις, ροπή προς κάθε εμφατική επανάλειψι) αναπτύσσει μια φτωχή φιλοσοφία δανεισμένη από τον Ιππόλυτο Ταιν , που ήταν αριστοτέχνης του λόγου.
Περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο Ίων (ή Ιωάννης ) Δραγούμης (1878-1920), φίλος και θαυμαστής του Γιαννόπουλου, προξενικός και διπλωματικός υπάλληλος , οργανωτής των δυνάμεων του σκλάβου Ελληνισμού, έτοιμος να θυσιάση τη ζωή των άλλων , ή τη ζωή του, για να εξυπηρετήση τις πολιτικές του ιδέες- συγγραφέας αντιρρητορικός που τα βιβλία του γραμμένα στην απλή γλώσσα, απερίτεχνη και στεγνή, βοηθούν είτε υπογραμμίζουν τη δράσι του, ολοκληρώνουν την πολιτική του προσωπικότητα («Μαρτύρων και ηρώων αίμα» 1907. «Σαμοθράκη» 1908 , «Όσοι Ζωντανοί»  1911, «Ελληνικός Πολιτισμός» 1914, «Σταμάτημα», «Μονοπάτι»). 

«Τα λογοτεχνικά έργα του Ίωνος Δραγούμη, παρατηρεί σωστά ο Κ. Παράσχος, δεν υπάγονται σε κανένα από τα γνωστά είδη, αλλά μάλλον συγγενεύουν με ωρισμένα ιδιότυπα έργα, σαν «Το ταξίδι στη Σπάρτη» του Μπαρρές , που είναι κράμα από κηρύγματα ιδεολογικά, κομμάτια αυτοβιογραφίας, ιδιαίτερες εντυπώσεις, σελίδες ημερολογίου, αναλύσεις ψυχικών καταστάσεων και στα οποία περισσότερο παρ’ όσο στα έργα , τον κύριο χαρακτήρα δίνει ο τόνος.  Ό,τι έγραψε ο Δραγούμης ξεχωρίζει αμέσως από τον τόνο -τόνο όχι ανθρώπου των γραμμάτων , αλλά μιας πλούσιας προσωπικότητος που θέλει προπαντός να εκφρασθή. Στα έργα του που μπορούν να ονομασθούν όπως και του Μπαρρές …idéologies passionées κτλ βρίσκει κανείς μαζί και πλάι σε πολιτικές συζητήσεις κ’ ενέργειες, και σε κηρύγματα εθνικιστικά, σελίδες αυτοβιογραφικές , ταξιδιωτικές εντυπώσεις, λυρικές περιγραφές , όπως η «θάλασσα»  στη «Σαμοθράκη» , ερωτικές εξομολογήσεις, όπως η θαυμάσια Αγνή των «Μαρτύρων καΙ Ηρώων Αίμα», σκέψεις καθαρά φιλοσοφικές όπως το «Αιώνων Διάβα στο «’Οσοι Ζωντανοί» , σχεδόν ξηρά επιστημονικές αναλύσεις ζητημάτων, όπως της Ελληνικής φυλής στο ίδιο βιβλίο. Και μαζί μ’ αυτά έναν άνθρωπο που ενθουσιάζεται , που θυμώνει , που ατονεί , που αυτοκεντρίζεται, που ρεμβάζει και δρα , που διχάζεται και κατόπι σε μια πύρινη στιγμή δράσεως βρίσκει την ενότητά του.». 

Πατριδολατρεία και εγωλατρεία, Ελληνοκεντρισμός και εγωκεντρισμός- ιδού ο Δραγούμης , εθνοκήρυκας, συγγραφέας, συνωμότης,μεγαλοϊδεάτης, επαναστάτης.

(Από την Ιστορία της Νέας Ελληνικής λογοτεχνίας. Βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ 1948) 

ENNO VON RINTELEN:ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΗΣ 20 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 ΣΤΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΣΥΝΘΗΚΟΛΟΓΗΣΗΣ ΔΥΟ ΗΜΕΡΕΣ ΑΡΓΟΤΕΡΑ

Αι Ιταλικαί μεραρχίαι εις  Αλβανίαν προυχώρουν ομοίως και είχον φθάσει εις τα Αλβανικά σύνορα, ενώ αι εκ Θεσσαλονίκης γερμανικαί δυνάμεις είχον φθάσει εις Ιωάννινα δια της άνω των 1500μ. ύψους δια­βάσεως του Μετσόβου. Εκεί ο Έλλην Αρχιστράτηγος [1] επρότεινε συνθηκολόγησιν. Έλαβον από την Ανωτάτην  Διοίκησιν των Ενόπλων Δυνάμεων την διαταγήν να παρακάλεσω την Ανωτάτην Ιταλικήν Διοίκησιν όπως αποστείλη ένα πληρεξούσιον δια τας διαπραγματεύσεις της συνθη­κολογήσεως. Ο Μουσολίνι όμως αντετίθετο με την δικαιολογίαν ότι οι Έλληνες ώφειλον να ζητήσουν ανακωχήν από τα Ιταλικά στρατεύ­ματα πριν ή μετάσχη ούτος εις οιασδήποτε διαπραγματεύσεις. Δεν κατόρ­θωσα να. τον πείσω. Διετείνετο ότι οι Ιταλοί επί μήνας και εις αγώνας πλήρεις απωλειών έφερον το κύριον βάρος του πολέμου τούτου και συνε­πώς έπρεπεν εις αυτούς να προταθή η συνθηκολόγησις [[2].

Παρά την άρνησιν ταύτην, η Ανωτάτη Διοίκησις των Ενόπλων Δυ­νάμεων με διέταξε την επομένην 22αν Απριλίου, να ζητήσω την συγκατάθεσιν του Ντούτσε εις τους υπό της Γερμανικής Ανωτάτης Ηγεσίας καθορισθέντος όρους συνθηκολογήσεως. Όταν εξέθεσα εις τον Μουσο­λίνι την αξίωσιν ταύτην, ούτος ηγανάκτησε και όταν προσέτι ο Στρατηγός Γκουτσόνι ανέφερεν ότι γερμανικαί δυνάμεις της Σωματοφυλακής "Α­δόλφος Χίτλερ» ηθέλησαν δια των όπλων να εμποδίσωσιν ιταλικούς σχη­ματισμούς όπως προχωρήσωσιν πέραν της γεφύρας "Πόντε ντι Μπεράτι» (3) ο Ντούτσε εξεμάνη ώστε εφοβήθην ότι θα απεχώρουν άπρακτος. Ο Μουσολίνι εδήλωσε κατηγορηματικώς ότι θα εξηκολούθη τον αγώνα εάν οι Έλληνες δεν ζητήσωσι την συνθηκολόγησιν από τους Ιταλούς.

Προσεπάθησα να τον καθησυχάσω με την υπόδειξιν ότι πιθανόν να είχε προταθή ανακωχή και εις το ιταλικόν μέτωπον ή να προταθή τοιαύτη εντός βραχυτάτου χρόνου, και ως εκ τούτου θα ήτο σκόπιμον να συμφωνήσωμεν από τώρα επί των όρων. Ο Μουσολίνι διεσαφήνισεν ότι δύο σημεία της γερμανικής προτάσεως ήσαν απαράδεκτα· εν πρώτοις ο όρος ότι οι ανήκοντες εις τον Ελληνικόν Στρατόν θα απεστέλλοντο αμέσως μετά τον αφοπλισμόν των εις τας εστίας των και δεύτερον ότι οι αξιωματικοί θα διετήρουν τα ξίφη των. Οι Έλληνες, διετείνετο, δεν το ήξιζον. Τω απήντησα ότι η απόλυσις όλων των αιχμαλώτων ήτο ανα­γκαία διότι θα ήτο αδύνατον να διατραφή ή να μεταφερθή ο όγκος αυτών. Δεν δύναται τις να αρνηθή ότι ο Ελληνικός Στρατός υπερήσπισε με γεν­ναιότητα και αφοσίωσιν την πατρίδα του. Εάν δεν συνέβαινε τούτο, οι Ιταλοί δεν θα ήσαν ηναγκασμένοι να μάχωνται επί τόσους πολλούς μήνας εναντίον των. Και δια τα γερμανικά στρατεύματα, η διείσδυσις δια της γραμμής Μεταξά υπήρξε πολύ δυσχερής. Δια της αναγνωρίσεως ταύτης, η οποία εκφράζεται με την συγκατάθεσιν όπως οι Έλληνες αξιωματικοί φέρωσι τα ξίφη των, θα εξυψούντο μόνον τα ιδικά μας κατορθώματα.

Ο Μουσολίνι κατενόησε τούτο, ηρέμησε και εδήλωσε την συγκατάθεσίν του, επέμεινεν όμως εις το ότι οι Έλληνες ώφειλον να ζητήσωσι προηγουμένως συνθηκολόγησιν και από τους Ιταλούς[4].

Όταν οι Έλληνες απέστειλαν την ιδίαν ημέραν εις την Ανωτέραν Διοίκησιν της Ενδεκάτης Ιταλικής Στρατιάς ένα πληρεξούσιον με λευκήν σημαίαν, κατέστη δυνατή η σύναψις ανακωχής την 23ην Απριλίου εις Θεσσαλονίκην»[5].

ENNO VON RINTELEN:Mussolini als Bundesgenosse : Erinnerungen des deutschen Militärattachés in Rom 1936-1943 σελ 140

Υποσημειώσεις:

[1]

[2]

[3]

[4] Από το προσωπικό ημερολόγιο του Γερμανού στρατηγού Χάλντερ

21 Απριλίου 1941

..............

—1800—2000. Πτήσις προς τον Όλυμπον και επάνοδος προς Θεσσαλονίκην. Εσπέρα εις το Στρατηγείον της Δωδεκάτης Στρατιάς.

Ελήφθησαν νέαι διαταγαί από το Αρχηγείον των Ενόπλων Δυνάμεων. Φαίνεται ότι καθ' ον χρόνον το Αρχηγείον των Ενόπλων Δυνάμεων έδωσε την διαταγήν του τερματισμού των διαπραγματεύσεων της ανακωχής, ο Φύρερ εσκέπτετο ότι ηδύνατο να θέση τον Μουσολίνι προ τετελεσμένου γεγονότος. Τούτο δεν συνέβη όμως. Ο Μουσολίνι ετηλεφώνησεν απ ευθείας εις τον Χίτλερ και εζήτησε συμμετοχήν της Ιταλίας. Ούτω ο Φύρερ διέταξεν όπως η συναφθείσα μετά της Δωδέκατης Στρατιάς συνθηκολόγησις μη πραγματοποιηθή  προ της εγκρίσεως του.

Τούτο θα παρείχεν εις τους Ιταλούς μίαν διέξοδον όπως φανούν ως συμμέτοχοι κατά την σύναψιν της συνθηκολογήσεως. Τοιούτος ελιγμός γελοιοποιεί τον Στρατάρχην διοικητήν της Δωδέκατης Στρατιάς εις τα όμματα του Ελληνικού Στρατού και επί πλέον θέτει θεμέλια συστηματικής παραποιήσεως της Ιστορίας, προορισμένα να δημιουργήσουν τον μύθον ότι οι Ιταλοί ήσαν εκείνοι οίτινες έεξηνάγκασαν τους Έλληνας προς  συνθηκολόγησιν.

Εν τη πραγματικότητι δεν υπήρχεν επαφή μετά των Ελλήνων την στιγμήν της συνθηκολογήσεως, ως σαφώς διεπιστώθη υπό του Έλληνος Στρατηγού Διοικητού. Η συνθηκολόγησις κατέστη αναγκαία μόνον δια τον λόγον ότι τα γερμανικά στρατεύματα είχον εμφανισθή δια μέσου της γραμμής υποχωρήσεως των Ελλήνων. Δια την παραποίησιν ταύτην της Ιστορίας, από της στιγμής ακόμη καθ' ήν ελάμβανον χώραν τα γεγονότα, διεμαρτυρήθη ζωηρώς ο διοικητής της Δωδεκάτης Στρατιάς, όστις επέμενεν όπως το ανακοινωθέν του γερμανικού Αρχηγείου των Ενόπλων Δυνάμεων παράσχη ακριβή απολογισμόν τής πραγματικής καταστάσεως προς τον σκοπόν όπως τα γερμανικά στρατεύματα λάβουν τον οφειλόμενον εις αυτά φόρον τιμής δια τα κατωρθώματά των.

Συζητώ μετά του Λίστ τας ανακριβείας των εκθέσεων του Φον Ριχτόφεν,  αι οποίαι τείνουν εις την μείωσιν των κατωρθωμάτων του  Στρατού   ξηράς.

[5]

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ: Η ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

 H εκθρόνισις του Βασιλέως Κωνσταντίνου και η αναχώρησις αυτού  εξ Ελλάδος αφήκε πλέον ολόκληρον την χώραν υπό την εξουσίαν του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Η εξουσία αύτη απέβη ουσιαστικώς δικτατορική, μολονότι δια την τήρησιν των προσχημάτων ανεκλήθη εις την ζωήν η αντισυνταγματικώς διαλυθείσα τον Οκτώβριον του 1915 Βουλή της 31ης Μαΐου ιδίου έτους.

Ήτο προφανές ότι το κόμμα των φιλελευθέρων μετά την επιστράτευσιν του 1915 και την δράσιν των επιστρατικών συνδέσμων του 1916, δεν ηδύνατο να στηριχθή επί της εμπιστοσύνης του Ελλη­νικού λαού. Αν εκράτει σήμερον την εξουσίαν, δεν την εκράτει δια της κοινής γνώμης, αλλά διά των λογχών του Στρατού της Εθνικής Αμύ­νης.  Άνευ αυτών ουδ' επί στιγμήν θα ηδύνατο να παραμείνη εις Αθή­νας η κυβέρνησις των φιλελευθέρων.

Η Βουλή της 31ης Μαΐου δεν ωφέλησε ποσώς τον εθνικόν αγώ­να, τουναντίον ανερρίπισε τα κομματικά πάθη και παρημπόδισε την ψυχικήν του λαού Ένωσιν.

Μολαταύτα είναι αναμφισβήτητον ότι η επιτυχία του Εθνικού κινήματος Θεσσαλονίκης, η ταχεία οργάνωσις του Στρατού της Εθνι­κής Αμύνης και η γενομένη επιτυχής απαρχή της πολεμικής αυτού δράσεως περιέβαλον τον Ελευθέριον Βενιζέλον με νέον γόητρον και τω περιεποίησαν δύναμιν μεγάλην.

Εκ της καλής ή κακής χρήσεως της δυνάμεως ταύτης εξηρτάτο η  περαιτέρω εξέλιξις της εθνικής υποθέσεως. Δυστυχώς εις την Ελλάδα δεν συμβαίνει ό,τι εις τας πολιτικώς προοδευμένας χώρας της Δυτικής Ευρώπης, ιδία εις την Αγγλίαν και την Γαλλίαν, όπου υπάρχει μια διανοουμένη τάξις πραγματικώς ιθύνουσα, ελέγχουσα τους κυβερνήτας και επιβάλλουσα. εν ανάγκη, εκάστοτε διά της υγιούς γνώμης της, τους καταλλήλους άνδρας.

Εν Ελλάδι τάξις iθύνουσα δεν υφίστατο ποτέ και δια τούτο η επιρροή του αρχηγού απέβη αείποτε τεραστία.

Δια τούτο ουσιαστικώς κατά την κρίσιμον περίοδον, της οποίας την Ιστορίαν πραγματευόμεθα, δεν βλέπομεν παρά δύο άρχοντας πανισχύρους, αλληλλοδιαδεχομένους εν τη ενασκήσει μιας εξουσίας παντοδυνάμου, τον Βασιλέα Κωνσταντίνον και τον Ελευθέριον Βενιζέλον.

Η απεριόριστος και μέχρι δουλοφροσύνης εξικνουμένη αφοσίωσις των οπαδών προς εκάτερον τούτων είχε την φυσικήν συνέπειαν να τους καταστήση εγωϊστικωτέρους και αυτογνωμονεστέρους.

Δια τούτο είπομεν ότι το παν εξηρτάτο κατά την κρίσιμον εκείνην στιγμήν της εθνικής Ιστορίας μας από την χρήσιν, την οποίαν θα έκαμνεν ο Ελευθέριος Βενιζέλος της απεριορίστου εξουσίας, δι' ης περιεβλήθη.

Άνδρες βεβαίως σκεπτόμενοι τα δέοντα γενέσθαι και διορώντες τα συμπορευόμενα λάθη δεν έλλειπον, αλλά πάσα υπόδειξίς των απέ­βαινε ματαία και ενίοτε επικίνδυνος. Η  δίωξις επί δυσμενεία κατά του καθεστώτος, περί ης περαιτέρω θα γίνη λόγος, δεν εστρέφετο μόνον κατά των αντιπάλων, εστρέφετο και κατά των φανατικωτέρων της εθνικής πολιτικής οπαδών, οσάκις ούτοι δεν έστεργον να διακηρύτ­τουν τυφλώς καί δουλοφρόνως εν παντί καί πάντοτε το αλάθητον του αρχηγού.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος έλαβε τοιαύτην ανύψωσιν δια του κινήματος τής Θεσσαλονίκης, ώστε δεν ήτο δυνατόν να μην υποστή και αυτός την επίδρασιν του μεγαλείου, την οποίαν υπέστησαν και άν­δρες πραγματικώς μεγάλοι κατά την μαρτυρίαν της Ιστορίας. Ένας στρατός ολόκληρος, τον οποίον ο μεγαλουργός πατριωτισμός του Ελληνικού λαού έστησεν εντός ολίγων μηνών εις το Μακεδονικόν μέτωπον, εκαλείτο « Στρατός Βενιζελικός » ( « ARMEE VENIΖELISTE » ), ουχί Ελληνικός. Μια χώρα ολόκληρος αποσχισθεΪσα του Ελληνικού Βασιλείου ωνομάζετο «Ελλάς Βενιζελική ». Τα πυροβόλα του Στρατού της Αμύνης ακόμη έφερον επιγραφήν αντί «Ελληνικός Στρατός», «ARMEE VENIZELISTE ». Οι Έλληνες πολεμισταί εις το μέτωπον απέθνησκον με την κραυγήν « Ζήτω ο Βενιζέλος ».

Ο παγκόσμιος τέλος θαυμασμός αφήκε δια μίαν στιγμήν τα μεγάλα του πολέμου γεγονότα δια να τιμήση τον Επαναοτάτην Αρχηγόν τον τολμήσαντα να στραφή κατά παντοδυνάμου και δημοφιλεστά­του Βασιλέως, δια να εξαγάγη βιαίως το Έθνος εκ της ουδετερότητος.

Εν τω μέσω της αποθεώσεως αυτής οφείλομεν να ομολογήσωμεν ότι εχρειάζετο υπεράνθρωπος δύναμις δια να κράτηση τις την ψυχραιμίαν του και την μετριοπάθειάν του. Το « Φίλιππε, άνθρωπος ει» δεν ήτο κάτι, το οποίον εξ ιδιοτροπίας ήθελε να ακούη ο Ισχυρός της Μακεδονίας Βασιλεύς. Επεβάλλετο από ψυχικήν ανάγκην, την οποίαν διησθάνετο ο πατήρ του Αλεξάνδρου εν τω φόβω του μη υποστή της λαμπράς τύχης του τας συνεπείας.

Δ. ΚΟΚΚΟΣ: Ο ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΟΜΕΝΟΣ

Εν μέσω της εκλογικής αυτής ανεμοζάλης, 

ενόμισα καθήκον μου κ' εγώ να εισπηδήσω,
και μετ' αγώνος φοβερού και πυρετώδους πάλης
νεκρός ή μόνον νικητής, παιδιά, να επιζήσω !
Τουτέστι « ταν ή επί τας ! », οι πάντες μ'εννοείτε,
αι δ' εξηγήσεις περιτταί μοι φαίνονται, πολίται!

Αντιπολιτευόμενος ! ιδού το πρόγραμμα μου!
Την τωρινήν κυβέρνησιν αγρίως θα πατάξω !
Πατρίς εδώ, πατρίς εκεί, πατρίς το σύνθημά μου,
πατρίς, μα τον θεόν, πατρίς - enfin θα πατριάξω!

Οράτε ότι την πτωχήν πατρίδα μας προδίδουν,
διότι τρώγουν μοναχοί και εις ημάς δεν δίδουν.
Τα οικονομολογικά ! - ιδού πρώτη φροντίς μου !
Τα στρατοναυτολογικά ! - ιδού και η δευτέρα !
Τα εξωεσωτερικά ! - εν όλω πόθοι τρεις μου,
εκ της κοιλίας θ΄ αντηχούν οξείς εις τον αιθέρα.
Το μεγαλείον, η πατρίς, η δόξα, το καθήκον,
και το ανήκον άπασι και πάσι το προσήκον !

Άλλως, μενόντων ωδέ πως των πάντων συμφερόντων, 

και των ταμείων τρομερώς συνδιασπαθιζόντων, 

κ' εκείνων πάντων, δηλαδή, τρωγόντων και πινόντων, 

ημών δε πάντων των λοιπών πεινόντων και διψώντων, 

ημείς θα καταντήσωμεν, αναμφιβόλως, τσίροι,
και νεκρικόν μετ' ου πολύ θ’ ακούσωμεν ψαλτήρι.

Λοιπόν ! Λοιπόν άπαντ' αυτά ευκόλως εννοοΰντες,
και βλέποντες πως η πατρίς επνίγη εντός έλους, 

πρέπει, εν γένει τον λαόν ορθώς ποδηγετούντες,
να φθάσωμεν εις ασφαλή λιμένα, επί τέλους. 

Τοιουτοτρόπως η πατρίς, νικώσα, μετά θάρρους 

θα πέσει ως μικρός ιχθύς εις πεινασμένους γλάρους !

Ελπίζω, συμπολίται μου, την ψήφον σας να έχω !
Ελπίζω να μ' εκλέξετε, ως αντιπρόσωπόν σας,
διότι, μα τον Ιησούν Χριστόν μας. δεν αντέχω,
και φευ ! θα μ' έχετε βαρύ φορτίον στον λαιμόν σας!
Εν τούτοις, αν μοι πέπρωται ο τάλας ν' αποθάνω,
τα κατωτέρω γράφατε στον τάφον μου επάνω :

«Αντιπολιτευόμενος ο μακαρίτης ήτο’
είχ' ευγενή αισθήματα, αρχάς και πεποιθήσεις,
και υπό τούτων πάντοτε αγνώς ενεφορείτο’
αλλ' όμως τον κατέβαλον στομαχικαί παθήσεις.
Απέθανε φιλόπατρις και ομιλών και γράφων -

με άλλους λόγους νηστικός κατήλθεν εις τον τάφον».