19.— Ενθυμούμαι το άλλο το οποίον σας είπα, ότι εις στρατηγός δεν ημπορεί να αρνήται. Δεν μου λέγετε σας παρακαλώ, ο στρατηγός ο οποίος διετάχθη να υπάγη εις την Ουκρανίαν και ηρνείτο τί θα ήτο; Η Κυβέρνησις είχε μίαν πολιτικήν ιδέαν εις τον νουν της. Θα υπάγωμεν εις την Ουκρανίαν, θα κερδίσωμεν ανταλλάγματα αλλαχού. Δεν ήτο έργον του στρατηγού να ερωτήση τί εσκέπτετο η Κυβέρνησις. Αλλά έρχεται ένας στρατηγός και διατάσσεται να παραδώση την Θράκην. Ή μήπως το Καραχισσάρ ή το Εσκή Σεχήρ είνε ελληνικώτερα απ' ό,τι ήτο η Ουκρανία; Λοιπόν αν τα ζητήματα τεθώσιν ούτως, ότι ούχι ως απολύτως Ελληνικαί χώραι, άλλ' ως μέλλουσαι ελληνικαί χώραι, εκείναι αι οποίαι καθωρίσθησαν υπό της Συνθήκης των Σεβρών, όλαι αυταί ήσαν εις τας χείρας μας, ο στρατός ο τουρκικός ευρίσκετο 200 χιλιόμετρα μακράν- Εγώ τας παρέδωκα ; Δεν παρέδωκα τίποτε' ας πάρουν τον διάδοχόν μου. Και θα ηδυνάμην να είπω, αν δεν ήμην πολύ ειλικρινής και στρατιώτης, θα ηδυνάμην να σας είπω ότι, εάν έμενα εγώ, δεν θα έπαιρναν την Σμύρνην, θα ηδυνάμην κάλλιστα να το είπω, αλλά δεν το λέγω διότι δεν ημπορώ να το είπω' διότι δεν ήτο δυνατόν να κρατηθή η Σμύρνη εις ην κατάστασιν ευρίσκοντο τα πράγματα. Ουχ ήττον τα πράγματα έχουσιν ούτως. Εγώ έφυγα, χωρίς ο εχθρός να μπη εις τας χώρας της συνθήκης τών Σεβρών. Συνεπώς, εάν αι χώραι αύται θεωρούνται μισοελληνικαί, ας είπωμεν ούτως, εγώ δεν παρέδωκα καμμίαν από αυτάς.
Τώρα ήθελα μόνον με δυο λέξεις να καταλήξω εις το συμπέρασμα. Διώκησα κύριοι 2 1/2 μήνας, διώκησεν ο προκάτοχος μου 20 μήνας. Δέν νομίζετε ότι, επειδή απέθανεν εις τας χείρας μου η Μικρά Ασία, είνε άδικον να κατηγορηθώ, ως θα ήτο άδικον να κατηγορηθή ο τελευταίος ιατρός ενός πάσχοντος εις τον όποιον έκαμε κακήν θεραπείαν ένας άλλος, και όταν ο τελευταίος αυτός ιατρός συνηθέστατα είνε και διασημότερος του προκατόχου του; Τί ήτο δυνατόν να γίνη; Όπου ήτο δυνατόν να γίνη τι, έγινε. Αλλά καταστρέφω την απολογίαν μου διά των εξής: Εις όλας τας εποχάς, κύριοι Στρατοδίκαι, υπήρξαν στρατηγοί επιτυχόντες και στρατηγοί αποτυχόντες. Μεταξύ των πρώτων υπήρξαν δαφνοστεφείς οι όποιοι έδρεψαν τάς δάφνας, άλλά τάς έφόρεσαν άλλοι, υπήρξαν στρατηγοί δαφνοστεφεις, όλως ανεύθυνοι των επιτυχιών, όπως υπήρξαν και στρατηγοί ατυχείς, όλως ανεύθυνοι των ατυχιών. Νομίζω δε ότι δεν ημπορείτε παρά να με κατατάξητε μεταξύ των τελευταίων. ΕπΙ πλέον προσθέτω και το εξής: Ότι υπάρχει εν παρελθόν. Το παρελθόν αυτό δεν επιτρέπεται να το αναλύσω ο ίδιος, αλλά πάντως υπάρχει και εθεώρουν ότι αποτελεί εν πολύτιμον κεφάλαιον όχι δια να χρησιμεύση εις εμέ τον ίδιον, αλλά κατ' αρχήν ήθικήν, δεν είνε δυνατόν εν παρελθόν να λησμονήται εις μίαν δυσμένειαν τύχης, διότι τότε πας τις θα έλεγε: Του κάκου εις όλον τον βιον, διότι εις εν στραβοτίναγμα όλα λησμονούνται. Πρέπει αυτά να λαμβάνωνται υπ' όψιν και να κρίνωνται πρώτον, όταν τύχη κανείς εις ατύχημα τι. Τας δύο μου αυτάς σκέψεις παρακαλώ το Στρατοδικείον να τας λάβη υπ' όψει όταν με κρίνη.
ΔΕΥΤΕΡΟΛΟΓΙΑ.
—20. Απάντησις εις Επαν. Επιτρόπους. —21. Η σύμπτυξις και η εκκένωσις. —22. Διάστασις προς αξιωματικούς. Στρατός και πολιτική.—23. Εν γνώσει των κινδύνων. —24. Η αδράνεια είναι ύβρις. Οι κατήγοροι υπερασπισταί.—25. Aι ιστορικαί γνώσεις του Επ. Επιτρόπου. Ο Κεμάλ.—26. Αδύνατον να δοθή μάχη. Απροθυμία αξιωματικών. ΑΙ Ανακρίβειαι του Σαρρηγιάννη και οι Κουραμπιέδες του Παπούλα.—27. Aι θυσίαι της Παλαιάς Ελλάδος. Ο Παπούλας. Aι εφεδρείαι και αι ευθύναι της καταρρεύσεως — 28. Επίλογος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου