Τετάρτη 30 Απριλίου 2014

JOΗΝ TOLAND: ΑΝ Ο ΧΙΤΛΕΡ ΕΙΧΕ ΠΕΘΑΝΕΙ ΣΤΑ 1937.



Αν ο Χίτλερ είχε πεθάνει στα 1937 την τέταρτη επέτειο της ανόδου του στην εξουσία - παρ΄όλη τη μεγάλη οικονομική κρίση - θα μπορούσε να περάσει δίχως τη παραμικρή αμφιβολία, σαν μια από τις μεγαλύτερες  προσωπικότητες της γερμανικής ιστορίας [1] . Σε ολόκληρη την Ευρώπη είχε εκατομμύρια θαυμαστές. Η Gertrude Stein [2] ( που χαρακτήρισε το Roosevelt ανιαρό ), σκέφτηκε ότι ο Χίτλερ θα έπρεπε να πάρει το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης .
Σε άρθρα περιοδικών και εφημερίδων ο George Bernard Shaw [3] υπερασπίστηκε τον Χίτλερ και τους άλλους δικτάτορες ' οι ομιλίες του Shaw  περί φασισμού εξαγρίωσαν τους  συναδέλφους του της Φαβιανής Εταιρίας [4] και προκάλεσαν ένα κύμα επικριτικών επιστολών από αντιφασίστες εξόριστους . Ένας άλλος ειλικρινής οπαδός ήταν ο Sven Hedin [5] , ο διάσημος Σουηδός εξερευνητής , ο οποίος έγραψε ότι ο Χίτλερ ήταν προικισμένος με ένα αδάμαστο πάθος για τη δικαιοσύνη , με ευρύ πολιτικό όραμα , αλάνθαστη διορατικότητα και « μια πραγματική μέριμνα για την ευημερία των συμπολιτών του . 

« Ο ίδιος ο Hedin , κατά το ένα δέκατο έκτο Εβραίος και περήφανος γι 'αυτό , υπερασπίστηκε τον αντισημιτισμό του Χίτλερ , ενώ αποδοκίμαζε τις σκληρές μεθόδους του . Μια αμερόληπτη εξέταση της συμπεριφοράς των Εβραίων στα χρόνια μετά την ανακωχή , είπε , έδειξε γιατί οι Γερμανοί απεχθάνονταν τους Εβραίους . Όπου μεθοδεύτηκε η πολιτική της υποταγής και της ηττοπάθειας, οι αρχηγοί πρωταγωνιστές ήταν Εβραίοι . Και , κατά κανόνα, ήταν οι ίδιοι Εβραίοι που διαμόρφωναν τη πρωτοπορία του κομμουνισμού και του μπολσεβικισμού »  Η περίληψη του για τα επιτεύγματα του Χίτλερ θα μπορούσε κάλλιστα να είχε γραφτεί από τον Γκαίμπελς : « Ένας άνθρωπος που μέσα σε διάστημα μόλις τεσσάρων ετών έχει ανυψώσει το λαό του από τα πολύ χαμηλότερα βάθη στην αυτοσυνειδησία ​​, στην υπερηφάνεια , στην πειθαρχία και στη δύναμη αξίζει την ευγνωμοσύνη των συμπολιτών του και το θαυμασμό όλης της ανθρωπότητας . » 

Πέρα από το να αποτελεί πηγή  έμπνευσης για μεμονωμένα άτομα εκτός  Γερμανίας , ο Χίτλερ , με το παράδειγμά του, τόνωσε την ανάπτυξη παρόμοιων κινημάτων σε όλη την Ευρώπη . Το πιο σημαντικό ήταν η Βρετανική Ένωση των Φασιστών [6] , των Blackshirts , και ο Χίτλερ είχε πρόσφατα τιμήσει τον αρχηγό τους , τον Sir Oswald Mosley [7] , με την παρουσία του στο γαμήλιο γεύμα , όταν ο τελευταίος παντρεύτηκε  με την Diana Mitford [8] . Στη Γαλλία , όπου ο αντισημιτισμός αντιπροσώπευε από καιρό μια πτυχή του εθνικισμού , της βασιλοφροσύνης και , κατά καιρούς , του Καθολικισμού , η Γαλλική Δράση, υπό τη καθοδήγηση του Charles Maurras [9] άνθισε και επηρέασε κάποιους προικισμένους συγγραφείς όπως ο André Malraux [10] . Υπήρχε επίσης το Croix de Feu [11] , η οργάνωση βετεράνων της άκρας δεξιάς » , υπό την ηγεσία του συνταγματάρχη Francois de la Rocque [12] , και μισή ντουζίνα παρόμοιες ομάδες . Ενώ σε παρόμοιους μη κομφορμιστές , ο φασισμός στην πράξη ήταν αποκρουστικός , τα επιτεύγματα και τα λόγια τόσο του Χίτλερ όσο και του Μουσολίνι τους είχαν στρέψει ενάντια στο φιλελεύθερο κράτος , τη δημοκρατία και τον κοινοβουλευτισμό .

Στο Βέλγιο ο νεαρός Leon Degrelle [13] , ο οποίος θα έφτανε να θεωρήσει τον εαυτό του ως τον πνευματικό γιο του Χίτλερ , ίδρυσε το Ρεξιστικό κίνημα του σαν ένα προπύργιο ενάντια στον κομμουνισμό . « Το κίνημά μας , »  σχολίασε χρόνια αργότερα , « ήταν περισσότερο Φαλαγγιτικό παρά φασιστικό , περισσότερο πνευματικό παρά πολιτικό . Ο Ρεξισμός κατά την άποψή ήταν μια αντίδραση ενάντια στη διαφθορά των καιρών ' ένα κίνημα της πολιτικής ανανέωσης και πολιτικής δικαιοσύνης ' μια μάχη ενάντια στο χάος , στην ανικανότητα , στην ανευθυνότητα ,στην αβεβαιότητα και , πάνω απ 'όλα , στο μπολσεβικισμό .» 

Η φασιστική επιρροή επεκτάθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες , όπου τα μέλη του Γερμανο -Αμερικανικού Σύνδεσμου [14] φορούσαν δημόσια μια ναζιστική στολή λευκό πουκάμισο , μαύρη γραβάτα , μπότες και εμβλήματα με τη σβάστικα ' καθώς και στην Κίνα, όπου ο Chiang Kai-shek [15] είχε κρυφά οργανώσει μια ομάδα ελίτ γνωστή ως Κυανοχίτωνες. [16] . 

" Ο φασισμός τώρα μοιάζει αναχρονιστικός παρατήρησε ' ένα από τα μέλη του, πολλά χρόνια αργότερα . " Αλλά στη συνέχεια φάνηκε να είναι ένα πολύ προοδευτικό μέσο για να ανάσταση της χώρας . " Ο Πρωταρχικός στόχος του φαίνεται πως ήταν η διατήρηση του έθνους . " Ο φασισμός είναι το μόνο εργαλείο για την αυτο-σωτηρία των εθνών που βρίσκονται στο χείλος της καταστροφής », ομολογήθηκε σε ένα σύγχρονο editorial του She-hid hsin-wen [17] οργάνου των κυανοχιτώνων . « Έσωσε την Ιταλία και τη Γερμανία . . . . επομένως δεν υπάρχει άλλος δρόμος από το να μιμηθούμε το φασιστικό πνεύμα της βίαιης πάλης , όπως στην Ιταλία και τη Γερμανία . » 
Ο Chiang Kai-shek ήταν εξίσου ενθουσιασμένος . « Μπορεί ο φασισμός να σώσει την Κίνα ; » ρώτησε μια ομάδα από κυανοχίτωνες και έδωσε ο ίδιος την απάντηση : «Ναι ! Ο φασισμός είναι αυτό που έχει περισσότερη ανάγκη τώρα η Κίνα . » Παρά τις όποιες δημόσιες αποκηρύξεις για χάρη των δυτικών κι αυτός ο ίδιος απεχθανόταν τη δημοκρατία . ( « Στις τελευταίες δεκαετίες έχουμε μάταια μεθύσει με δημοκρατία και προάσπιση της ελεύθερης σκέψης ») και προσυπέγραψε το Χιτλερικό Führerprinzip [18]. « Το πιο σημαντικό μέρος του φασισμού , » είπε σε μια ομάδα στελεχών του κόμματος οκτώ μήνες μετά την ανάληψη της εξουσίας από το Χίτλερ « είναι η απόλυτη εμπιστοσύνη σε σοφά προετοιμασμένο ηγέτη . » 
Από τη στιγμή που το έθνος εμπιστεύεται ολοκληρωτικά αυτό τον ένα άνδρα , δεν μπορεί να υιοθετήσει άλλα σχήματα. «Αυτό γιατί ο ηγέτης , θα είναι φυσικά, ένας σπουδαίος άνθρωπος που θα διαθέτει ένα επαναστατικό πνεύμα , και θα χρησιμεύει σαν πρότυπο για όλα τα μέλη του κόμματος . Από το άλλο μέρος , κάθε μέλος οφείλει να εξαλείψει όλα όσα στρέφονται άμεσα ενάντια στον αρχηγό και στην ομάδα και έμμεσα,ενάντια στην κοινωνία , στο έθνος και στην επανάσταση . Από την ημέρα που ενταχθήκαμε σ' αυτή την επαναστατική ομάδα, έχουμε παραχωρήσει πλήρως τα δικαιώματά μας , στη ζωή , στην ελευθερία και στην ευτυχία στην ομάδα , και τα θέσαμε στη διάθεση του ηγέτη .... Έτσι, για πρώτη φορά μπορούμε πραγματικά να ονομαζόμαστε φασίστες ».
Τα επιτεύγματα του Χίτλερ στη διάρκεια των τεσσάρων πρώτων χρόνων στην εξουσία είχαν επηρεάσει σημαντικά και άλλους με τις ίδιες αντιλήψεις. Η γοητεία του φασισμού δεν αναγνωριζόταν μόνο από τους δυσαρεστημένους και τους κοινωνικά αποκλεισμένους , αλλά και από υπεύθυνους ανθρώπους καλής θελήσεως . Υιοθέτησε νεανικά χαρακτηριστικά καθώς και διανοούμενους που το βρήκαν μια αναζωογονητική εναλλακτική λύση απέναντι στον αστικό φιλελευθερισμό. Και ενώ κάθε χώρα είχε το δικό της ξεχωριστό παρακλάδι του φασισμού , όλοι οι οπαδοί ( συμπεριλαμβανομένου του Χίτλερ και του Μουσολίνι ) πίστευαν ότι , σε κάθε περίπτωση  , η πνευματική ενότητα των εθνών τους μπορούσε να λύσει όλα τα προβλήματα . Αυτός ο σκοπός , πίστευαν , δικαιολογούσε τα μέσα .(σελ.409-411)

Υποσημειώσεις:

[ 1]

[ 2] Gertrude Stein (1874 – 1946) Αμερικανίδα συγγραφέας . 

[ 3]

[ 4] Φαβιανή Εταιρεία (Fabian Society). Πολιτικομορφωτική οργάνωση σοσιαλιστικής απόχρωσης, που ιδρύθηκε το 1883 στη Μεγάλη Βρετανία. 
[ 5]Sven Anders Hedin (Στοκχόλμη 1865-Στοκχόλμη 1952 )Σουηδός εξερευνητής , γεωγράφος και ειδικός σε θέματα γεωπολιτικής,.
[ 6]
[ 7]
[ 8] Diana Mitford (17 Ιουνίου 1910 – 11 Aυγούστου 2003) Σύζυγος του Sir Oswald Mosley, 6th Baronet, of Ancoats, ηγέτη της British Union of Fascists. Παντρεύτηκαν στα 1936 στο σπίτι του Joseph Goebbels, με υψηλό προσκεκλημένο το Καγκελάριο Adolf Hitler. 
[ 9] Charles Maurras (Martigues, 1868 – Tours, 1952) Γάλλος δημοσιογράφος δοκιμιογράφος , ποιητής και πολιτικός.
[10] André Malraux (1901 – 1976) Γάλλος λογοτέχνης και πολιτικός..
[11]Croix-de-Feu (Φλεγόμενος σταυρός ) Γαλλική πολιτική ομάδα στη διάρκεια του μεσοπολέμου.Διαλύθηκε τη περίοδο του Λαϊκού Μετώπου και αναγεννήθηκε σαν Parti social français (PSF).
[12] François de la Rocque (1885–1946)
[13]
[14]
[15] Chiang Kai-shek (1887-1975) Κινέζος πολιτικός . Πρόεδρος της Κίνας από το 1928 έως το 1948 και Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Κίνας (Ταϊβάν) έως το 1975.
[16]
[17]
[18] Ο καλύτερος πιο σύντομος ορισμός του όρου, έχει δοθεί πιθανότατα από το Rudolf Hess σε ένα δημόσιο λόγο του. «Ο Hitler είναι η Γερμανία και η Γερμανία είναι ο Hitler. Ότι και να κάνει, είναι αναγκαίο να γίνει .Ότι και να κάνει, το κάνει με επιτυχία . Σαφέστατα ο Führer έχει την ευλογία του Θείου.»

Τετάρτη 16 Απριλίου 2014

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ - 8

ΣΗΜΑΙΝΕΙ Η ΩΡΑ ΤΗΣ 13ης ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ-
ΥΠ ΑΤΜΟΝ ΤΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑ ΚΟΝΔΥΛΗ ΚΑΙ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

 O  Αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Κονδύλης[1], διοικεί το 3ο Σύντάγμα Πεζικού .  Έχει ενημερωθεί , ότι το Σύνταγμά του θα είναι η  πρώτη μεγάλη μονάδα  της 13ης Μεραρχίας  , που θα  αναχωρήσει  για την Ουκρανία.αμέσως μόλις ολοκληρωθεί η επιβίβαση στα πλοία, των τελευταίων σχηματισμών της 2ης Μεραρχίας (μονάδες πυροβολικού, μηχανικού και ιππικού) Όπως συμβαίνει  σε όλες τις μεγάλες μονάδες του Α Σώματος Στρατού έτσι και στο 3ο Σύνταγμα,  οι ελλείψεις είναι μεγάλες και τα οργανικά κενά που παρουσιάζονται κύρια σε αξιωματικούς γεννούν σκεπτικισμό ακόμα και στους αισιόδοξους. Στα χαρτιά το Σύνταγμα φαίνεται να διαθέτει  83 αξιωματικούς και 2,740 οπλίτες αλλά όλοι γνωρίζουν πως η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Οι   καθησυχαστικές   διαβεβαιώσεις, ότι το Στρατηγείο  γνωρίζει το πρόβλημα και μεριμνά για να δώσει έγκαιρα  τις κατάλληλες λύσεις  δεν λείπουν . Όπου υπάρχουν κενά, αυτά  θα καλυφθούν  με  μεταθέσεις  εθελοντών  από άλλες μονάδες . Σχετικά τώρα με  την αναγκαία προμήθεια του χειμερινού ιματισμού για τους άνδρες που θα εκστρατεύσουν, οι συνεννοήσεις με τους Άγγλους συμμάχους έχουν φτάσει σε αίσιο τέλος και δεν απομένει παρά η απλή διαδικασία παράδοσης και παραλαβής. 
Στις 21 Φεβρουαρίου/6 Μαρτίου η κατάσταση επιδεινώνεται δραματικά με αφορμή ένα  επείγον μήνυμα  του Γενικού Στρατηγείου που φτάνει   στην Έδρα του Συντάγματος στο Πράβι. Ο Κονδύλης αιφνιδιάζεται δυσάρεστα.   Τα σχέδια άλλαξαν. Για λόγους που κανείς δεν μπορεί να δώσει μια λογική ερμηνεία το  3ο Σύντάγμα Πεζικού οφείλει να αναχωρήσει για την Ουκρανία  και μάλιστα αμέσως ,πριν από τη προβλεπόμενη μεταφορά των τελευταίων σχηματισμών της 2ης Μεραρχίας.[2] Το καράβι που πρόκειται ΄να τους παραλάβει από το λιμάνι των Ελευθερών βρίσκεται ήδη στη Θεσσαλονίκη .Ονομάζεται "Αυτοκράτωρ Νικόλαος" και προβλέπεται να αποπλεύσει  μέσα στις επόμενες  δύο ημέρες. Ο χρόνος που ο Κονδύλης έχει στη διάθεσή του είναι ελάχιστος γι' αυτό πρέπει να βιαστεί. 
Στη κορυφή των άμεσων  προβλημάτων που αντιμετωπίζει το  Σύνταγμα είναι η έλλειψη του  κατάλληλου για το βαρύ κλίμα της Ρωσίας, χειμερινού ιματισμού.  Καινούριες εκκλήσεις  για άμεση αποστολή  των εφοδίων από τις Βρετανικές Στρατιωτικές Αποθήκες της  Θεσσαλονίκης  στις Υπηρεσίες της Επιμελητείας του Σώματος Στρατού ταξιδεύουν μέσα από τα τηλεφωνικά καλώδια. Οι Βρετανοί αντιμετωπίζουν το πρόβλημα  με  σκεπτικισμό. Ύστερα από τις τελευταίες διαταγές και με το χρόνο να πιέζει ασφυκτικά ο αρχικός σχεδιασμός πρέπει να αναθεωρηθεί.
Αντί το υλικό να μεταφερθεί από τη Θεσσαλονίκη στη Καβάλα και από εκεί στο Πράβι και στο λιμάνι των Ελευθερών για να διαμοιραστεί στους άνδρες  επιλέγεται ένας άλλος δρόμος που μοιάζει περισσότερο  σύντομος και περισσότερο αποτελεσματικός. Από τις στρατιωτικές αποθήκες το λιμάνι είναι δύο βήματα . Το απαιτούμενο υλικό θα φορτωθεί στο  απ΄ευθείας "Αυτοκράτωρ Νικόλαος" και θα μοιραστεί με κάθε άνεση στους άνδρες του Συντάγματος κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Θεωρητικά ο στόχος είναι εφικτός. [3] Μένει να φανεί στη πράξη.
Τα προβλήματα συνεχίζονται . Από κακό υπολογισμό ή από αμφιλεγόμενες διαταγές το πλοίο που πρόκειται να μεταφέρει το Σύνταγμα στην Ουκρανία υπερφορτώνεται πριν ακόμα ξεκινήσει. Ο χώρος που απομένει είναι πολύ μικρός για να χωρέσει το σύνολο του Συντάγματος. Ο Κονδύλης ειδοποιείται τελευταία στιγμή, να μη κατεβάσει στις Ελευθερές ολόκληρο το Σύνταγμα παρά ένα μόνο Τάγμα. Επιλέγεται το Ι Τάγμα του Τεριακίδη (τρεις λόχοι πεζικού δίχως μεταγωγικά.) [4] 
Μια καινούρια διαταγή του Γενικού Στρατηγείου με ημερομηνία 23 Φεβρουαρίου αποφασίζει για τις επόμενες μετακινήσεις. Το υπόλοιπο του 3ου Συντάγματος οφείλει να μετακινηθεί στις Ελευθερές , για να επιτρέψει την άφιξη στο Πράβι του επόμενου σχηματισμού  της Μεραρχίας.
Σύμφωνα πάντα με τον προγραμματισμό του Ελληνικού Στρατηγείου αμέσως μετά την ολοκλήρωση της μεταφοράς του  3ου Συντάγματος  ,έπρεπε να ακολουθήσει  , αυτή τη φορά με τελικό σταθμό τη Κριμαία,  το 2ο Σύνταγμα Πεζικού που βρισκόταν στη Καβάλα.  Έγκαιρα αυτή τη φορά η Επιμελητεία  προσπαθεί να ανταποκριθεί όσο μπορεί καλύτερα στο έργο της και δείχνει να τα καταφέρνει. Και ενώ η μεγάλη μονάδα ολοκληρώνει τις προετοιμασίες της μια αψυχολόγητη διαταγή δημιουργεί καινούρια αναστάτωση και φέρνει τα πάνω κάτω.. Η μεγάλη αυτή μονάδα οφείλει να μετακινηθεί άμεσα αντί για τη Κριμαία στη περιοχή της  Χρυσούπολης (Σαρι-Σαμπάν).[5]
Ο σχεδιασμός για μια ακόμα φορά ανατρέπεται. Τη σειρά του 2ου Συντάγματος  παίρνει το 5/42 Σύνταγμα των Ευζώνων .  Οι διαταγές είναι διαταγές και η Επιμελητεία στη Καβάλα για  μια ακόμη φορά καλείται να ξεπεράσει τον εαυτό της . Επιστρατεύοντας κάθε τι που  περνάει από το χέρι της και από τη φαντασία της δίνει ένα υπεράνθρωπο αγώνα να εφοδιάσει με τα αναγκαία και μέσα σε χρόνους που πιέζουν  ασφυκτικά ,  ένα  Σύνταγμα , που είναι ακέφαλο και διαμελισμένο ανάμεσα στο  τρίγωνο  Καβάλα  -Μπαδεμλή (Αμυγδαλεώνας)-  Ελευθερές. 
Στη περιοχή των Ελευθερών, ανάμεσα  στο Πράβι και τις Ελευθερές οι άνδρες του 5/42 Τάγμα ασχολούνται με έργα οδοποιίας. 
Με ελάχιστα μέσα , στη καρδιά του χειμώνα, προσπαθούν να μετατρέψουν σε δρόμο ένα κακοσχηματισμένο καρόδρομο με στρατιωτικό ενδιαφέρον που οδηγεί στη θάλασσα. .......
Δίχως άλλα απρόοπτα στις 11 το πρωί της 23 Φεβρουαρίου /8 Μαρτίου το "Αυτοκράτωρ Νικόλαος" ρίχνει άγκυρα στο λιμάνι των Ελευθερών . Ο Κονδύλης και το Τάγμα Τεριακίδη βρίσκονται ήδη στη περιοχή .
Η επιβίβαση 
ξεκινά αμέσως με απόλυτη τάξη και ολοκληρώνεται λίγο μετά το μεσημέρι.
Σε λιγότερο από 24 ώρες, ξημερώνοντας η 24 Φεβρουαρίου /9 Μαρτίου, το "Αυτοκράτωρ Νικόλαος". σηκώνει τις άγκυρες  αφήνοντας αργά πίσω του το λιμάνι των Ελευθερών. 
Με το ίδιο πλοίο ταξιδεύουν προερχόμενοι από τη Θεσσαλονίκη το Στρατηγείο και η Επιμελητεία της 2ης Μεραρχίας υπό τον Αντισυνταγματάρχη Μπαλαλά και άλλους υψηλόβαθμους αξιωματικούς ανάμεσα στους οποίους ο Συνταγματάρχης Πέτρος Καρακασσώνης. Η αποστολή του τελευταίου ,με βάση την από 21/2/19 διαταγή του Γενικού Στρατηγείου είναι να αντικαταστήσει τον Τσολακόπουλο στην Διοίκηση του 34ου Συντάγματος.[6]
Οι περισσότεροι Έλληνες στρατιωτικοί έχουν τη ματιά στραμμένη στην Ουκρανία τη καρδιά και τη σκέψη τους όμως, στην Κωνσταντινούπολη . 
Η Κωνσταντινούπολη αιώνες τώρα, πέρα από ένα σύμβολο, είναι και μια πόλη του πεπρωμένου. Η διαίσθηση του Στρατιώτη λέει ότι το όνειρο είναι πολύ ωραίο για να βγει  αληθινό ..Φοβούνται   ότι το δηλητήριο του διχασμού που χύθηκε άφθονο τα προηγούμενα χρόνια και από τα δύο μέρη,  θα διευκολύνει τους ξένους προστάτες να καθοδηγήσουν και πάλι, κατά τα συμφέροντά τους, τις τύχες των Ελλήνων και του Ελληνισμού γενικότερα..... .
Είμαστε ακόμα στα 1919 .Η ανάγκη να αναλάβουν οι στρατιωτικοί για μια ακόμα φορά πρωτοβουλίες και στην ανάγκη  να εκβιάσουν καταστάσεις, δεν θεωρείται ακόμα έγκλημα καθοσιώσεως και δεν έχει ακόμα αποκτήσει γραφικό χαρακτήρα...
 Από τον Συνταγματάρχη Καρακασσώνη έχουμε τη παρακάτω αξιόλογη μαρτυρία για τις σκέψεις και διαθέσεις μιας μερίδας τουλάχιστον  στρατιωτικών την ώρα που πήγαιναν να πολεμήσουν τους Μπολσεβίκους στην Ουκρανία.

Καθ’ όλον τον από Ελευθερών εις Οδησσόν πλουν του οπλιταγωγού «Αυτοκράτορος Νικολάου» το ανήσυχον πνεύμα του αντ/χου Κονδύλη αδιαλείπτως ευρίσκετο απασχολημένον περί την εξεύρεσιν τρόπου προς αιφνιδιαστικήν κατάληψιν της Κωνσταντινουπόλεως υπό του Ελληνικού στρατού, εξεμυστηρεύθη δε το μεγαλεπήβολον σχέδιόν του εις τον συν/χην Καρακασσώνην προτείνας αυτώ, όπως κατά την εκ Ρωσίας εις Ελλάδα επάνοδον του Ελληνικού στρατού αποβιβασθώσι μετά των συνταγμάτων αυτών παρά την Κωνσταντινούπολην και καταλάβωσιν αυτήν πραξικοπηματικώς , μετά την δοθείσαν δε υπόσχεσιν υπό του συνταγματάρχου συνεφώνησαν αμφότεροι , όπως προς πλήρη επιτυχίαν του επινοηθέντος σχεδίου ζητήσωσι την συμμετοχήν και των διοικητών των άλλων συνταγμάτων του εν Ουκρανία Ελληνικού στρατού[7].

Με επικείμενη  την αναχώρηση του Τάγματος των Ευζώνων για την Ουκρανία χρειάζονται να διευθετηθούν άμεσα κάποιες εκκρεμότητες μια από τις οποίες και το όνομα αυτού που θα  ορισθεί να αναλάβει τη Διοίκησή του.
Στο Σαρι-Σαμπάν , έκπληκτος ο Πλαστήρας ενημερώνεται και μάλιστα από το τηλέφωνο, ότι το αίτημα του να πάρει μέρος στην εκστρατεία έχει ικανοποιηθεί και επί πλέον έχει επιλεγεί  να  είναι ο καινούριος Διοικητής του Συντάγματος των Ευζώνων . 
Δίχως να χάσει χρόνο και καλύπτοντας έφιππος την απόσταση Χρυσούπολη Καβάλα σε διάστημα μόλις 2 ωρών  σπεύδει στη Διοίκηση του Σώματος για να ενημερωθεί. .Ο Συνταγματάρχης Οθωναίος παλιός του γνώριμος από το 5ο Πεζικό Τρικάλων του περιγράφει τη κατάσταση και τον ενημερώνει για τα προβλήματα που τον περιμένουν. Για μια ακόμη φορά ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά . Από το γραφείο του Οθωναίου ο Πλαστήρας επιχειρεί να στείλει τα καλά νέα στην έδρα του 5/42 στο Πράβι όπου συγκεντρώνονται τα Τάγματα του Συντάγματος.
Έπιασα το τηλέφωνο και εζήτησα τα γραφεία του συντάγματος στο Πράβι. Παρουσιάσθηκε ο υπασπιστής του συντάγματος υπολοχαγός Παπαθανασόπουλος ,άγνωστος εις εμένα.Του εζήτησα να μου πη αμέσως τι ελλείψεις έχει το σύνταγμα και του έδωκα την πληροφορίαν ότι αύριον φθάνω δια να αναλάβω την διοίκησιν και ότι την άλλην ημέραν πρόκειται το σύνταγμα να αναχωρήση διά τας Ελευθεράς όπου θα επιβιβασθή διά την Οδησσόν. Μου απάντησεν ότι είνε αδύνατον να αναχωρήση τόσον σύντομα το σύνταγμα διότι στερείται και ιματισμού και και υποδήσεως και κλινοσκεπασμάτων. Ότι ο αξιωματικός του εφοδιασμού ευρίσκετο από ημερών εις Καβάλλαν χωρίς να κατορθώση να εφοδιασθή με τα ζητηθέντα είδη.Εκάλεσα αμέσως τον αξιωματικόν του εφοδιασμού πλησίον μου, ενώ συγχρόνως διετάσσετο παρά του επιτελάρχου ο αρχηγός της επιμελητείας να παραδώση εντός της ημέρας όλα τα είδη τα ζητηθέντα παρά του ευζωνικού συντάγματος όπερ και εγένετο.Τα είδη  παρελαμβάνοντο με συνοπτικές διαδικασίες και ταυτόχρονα επιτάσσονται άμαξες και αραμπάδες για τη μεταφορά του υλικού στο Πράβι εντός της ημέρας.Το απόγευμα εξεκίνησα διά το Πράβι αφού εβεβαιώθην ότι και η αφοδιοπομπή εξεκίνησε. Έφθασα ολίγον προ της δύσεως του ηλίου εις τα γραφεία του συντάγματος όπου ήσαν συγκεντρωμένοι οι αξιωματικοί. Όλοι πλην 3-4 μου ήσαν άγνωστοι. Ως εκ των φρονημάτων των δεν διέκειντο ευμενώς προς έναν αντισυνταγματάρχην της Αμύνης και διέκρινα εις τας φυσιογνωμίας των την δυσφορίαν των .Ούτε ήσαν καλώς διατεθειμένοι δια την εκστρατείαν της Ουκρανίας την οποίαν εθεώρουν τυχοδιωκτικήν επιχείρησιν.[8]

Στις 25  Φεβρουαρίου /10 Μαρτίου το Γενικό Στρατηγείο κάνει συγκεκριμένες τις προθέσεις του για τις στρατιωτικές μονάδες που συγκεντρώνονται  στις Ελευθερές.  Το υπόλοιπο του  3ου Συντάγματος θα επιβιβαστεί σε δύο κύματα στα ατμόπλοια Ευφράτης και Ιερουσαλήμ  και  οι 9  λόχοι πεζικού των Ευζώνων , όλοι μαζί ,στο  "αυτοκράτωρ  Αλέξανδρος" που θα ακολουθήσει
Στις 27 Φεβρουαρίου/12 Μαρτίου ημέρα που  που ο Κονδύλης αποβιβάζονται από το «Αυτοκράτωρ Νικόλαος» και πατά το χώμα της Οδησσού (με το Τάγμα του Τεριακίδη), ξεκινά στο λιμάνι των Ελευθερών  η επιβίβαση των υπόλοιπων ανδρών του 3ου Συντάγματος . Πάνω στο "Ευφράτης" ανεβαίνουν οι άνδρες του 2ου Τάγματος του Λοχαγού Τηλέμαχου Παπαδόπουλου [9], ο Λόχος του Μικρού Επιτελείου και μέρος των μεταγωγικών του Σώματος. 
Στις 28 Φεβρουαρίου/13 Μαρτίου στο πλημμυρισμένο από χακί λιμάνι των Ελευθερών  καταπλέουν,  προερχόμενα από τη Θεσσαλονίκη  τα  καράβια, Ιερουσαλήμ και Αυτοκράτωρ Αλέξανδρος. Στο πρώτο θα επιβιβαστεί το μεγαλύτερο μέρος του 3ου Τάγματος  του  Συντάγματος Κονδύλη [10]  στο άλλο  το σύνολο σχεδόν της δύναμης του  5/42.[8]
. Όπως και οι συνάδελφοι του 3ου Συντάγματος  έτσι και οι Τσολιάδες  στερούνται κατάλληλου χειμερινού ρουχισμού. Για να μην επαναληφθεί το κακό προηγούμενο με το Τάγμα του Τεριακίδη λαμβάνεται πρόνοια  ώστε μέρος του υλικού που υπάρχει διαθέσιμο να μοιραστεί στους άνδρες  πριν από την επιβίβαση.Η διαταγή αυτή ευτυχώς ανακαλείται στη γέννησή της ,πριν η σύγχυση που δημιουργεί ο ασφυκτικά περιορισμένος χρόνος και η περιορισμένη ποσότητα των ειδών χειμερινού ρουχισμού οδηγήσουν σε επικίνδυνα εκφυλιστικά φαινόμενα.
Επί πλέον οι τσολιάδες που στερούνται ακόμα και αντίσκηνα, προετοιμάζονται ψυχολογικά για τα χειρότερα. Από έλλειψη χώρου, αρκετοί από αυτούς  θα ταξιδέψουν πάνω στο κατάστρωμα .Φυσικά δεν γίνεται κανένας λόγος για τις πολυβολαρχίες τόσο του 5/42 όσο και του 3ου Συντάγματος . Απλά εκφράζεται η ευχή ότι θα μεταφερθούν πολύ σύντομα[10].

Για όλους αυτούς τους αγαθούς ορεσίβιους του  5/42 Συντάγματος, το ταξίδι με άσχημο καιρό και φουρτουνιασμένη θάλασσα στάθηκε μια μεγάλη δοκιμασία. Ο ίδιος ο Πλαστήρας αφού μεσοπέλαγα διέταξε να ανοίξουν τα σαλόνια των αξιωματικών για να προσφέρουν καταφύγιο στους τσολιάδες που ταξίδευαν στο κατάστρωμα εκτεθειμένοι στο κρύο και στις κακουχίες  από έλλειψη χώρου εξαφανίζεται στην καμπίνα του γιατί όπως ο ίδιος θα ομολογήσει «Δεν μου άρεσε να φανώ στους ευζώνους πως ζαλίζομαι , γιατί σε πολλούς θα μπορούσα να χάσω και την μικράν εκτίμησιν που είχα κατορθώσει να αποκτήσω μέχρι της στιγμής εκείνης.» 
Στο μεταξύ το  ατμόπλοιο "Ευφράτης", με το Τάγμα του Παπαδόπουλου  μπαίνει στο λιμάνι της Οδησσού στις 3/16 Μαρτίου, τρεις μόνο ημέρες μετά την εγκατάλειψη του Νικολάγιεφ .
Η διαταγή αποβίβασης για τους άνδρες του 2ου Τάγματος δίνεται την επομένη την ώρα που στα ανοικτά κάνει την εμφάνισή του το Αυτοκράτωρ Αλέξανδρος με τους τσολιάδες του 5/42 Συντάγματος και τον Διοικητή τους Πλαστήρα. 
Όπως θα θυμηθεί ο ίδιος.
Όταν εβγήκα στο κατάστρωμα , το πλοίο ήταν πλευρισμένο στην προκυμαία. Ήταν παγωνιά και εφύσαγε κρύος βοριάς. Επεριμέναμε στο σαλόνι με τον Αρχηγό του Πεζικού συνταγματάρχην Μανέταν , κάποιον της ΙΙας Μεραρχίας ή του Γαλλικού Στρατηγείου με διαταγάς διά την αποβίβασιν και τον στρατωνισμόν του συντάγματος. Μετ΄ ολίγον ανήλθεν στο πλοίον ο αντισυνταγματάρχης Κονδύλης , διοικητής του άλλου συντάγματος της μεραρχίας, του 3ου Πεζικού……. Ο Κονδύλης μας κατετόπισεν με την κατάστασιν όπως την είχε αντιληφθή κατά τας τρείς αυτάς ημέρας που προηγήθηκε από ημάς, (στην πραγματικότητα οι ημέρες ήταν περισσότερες Θ.Μ) και ήτις παρουσιάζετο εντελώς ειρηνική μέχρι της στιγμής εκείνης . Έφθασαν έπειτα αξιωματικοί του Γαλλικού Στρατηγείου και του επιτελείου της ΙΙας Μεραρχίας εντεταλμένοι να οδηγήσουν το σύνταγμα προς στρατονισμόν έξω της πόλεως Οδησσού , όπου υπήρχον απέραντοι στρατώνες του ρωσικού στρατού. Το σύνταγμα ωδηγήθη εκεί από τους αξιωματικούς του, ενώ εγώ με τον συνταγματάρχην Μανέταν και τον αντισυνταγματάρχην Κονδύλην παρεμείναμεν εις την πόλιν διά να είμεθα εις διαρκή επαφήν με το Γαλλικόν Στρατηγείον και με την ΙΙαν Μεραρχίαν[11].
Την ώρα που οι σχηματισμοί του 5/42 αποβιβάζονται και οδηγούνται στα καταλύματά τους είναι η σειρά του «Ιερουσαλήμ» να μπει στο λιμάνι. Μεταφέρει το σύνολο σχεδόν του ΙΙΙ/3 Τάγματος μια διλοχία Μηχανικού και όρχο του Μηχανικού της ΙΙ Μεραρχίας.
Η άφιξη των τελευταίων αυτών ενισχύσεων πραγματοποιείται σε μια κακή στιγμή. Η αγωνία για ότι μπορεί να συμβεί από ώρα σε ώρα ψηλά στη Μπερεζόφκα , στη προωθημένη γραμμή του Μετώπου είναι διάχυτη παντού. Κανείς δεν ελπίζει σε μια αποτελεσματική αντίσταση και όλοι εύχονται η αναδίπλωση να γίνει δίχως να προηγηθεί καταστροφή.
Λίγο πριν από τα μεσάνυκτα μια διαταγή της ΙΙ Μεραρχίας
[12] που φτάνει στη Διοίκηση του 34ου Συντάγματος μιλά για καινούριες μετακινήσεις .
Το Ι/34 καθώς και η Διοίκηση του Συντάγματος σε λιγότερο από 48 ώρες πρέπει να βρίσκονται στη Κρεμμυδόβκα . Το ΙΙΙ/34 οφείλει να μετακινηθεί ανατολικά στο Γκομπλίεβο ,ανάμεσα στη λίμνη Τιλιγκιούλ και τον Εύξεινο Πόντο. Το πρώτο θα προσεγγίσει το στόχο του σιδηροδρομικά. Το δεύτερο πεζή.




Υποσημειώσεις 8oυ Κεφαλαίου.

[1] Γεώργιος Κονδύλης (1879- 1936 )Στρατιωτικός και πολιτικός,
[2] Εν όψει της κρισίμου καταστάσεως  ήτις είχε δημιουργηθή εις την Μεσημβρινήν  Ρωσίαν  προ των διαρκώς ενισχυομένων επιθέσεων  των Μπολσεβικικών στρατευμάτων , η τόσον βραδεία , ακανόνιστος  και άνευ στρατιωτικού ειρμού μεταφορά των ακμαίων Ελληνικών δυνάμεων  του Α Σ.Σ είναι δυσεξήγητος. Επίσης , η μη μεταφορά  των πρώτων τούτων  δυνάμεων  κατά τακτικά συγκροτήματα εκ Πεζικού και Πυροβολικού , είναι τουλάχιστον ασυγχώρητος  εις την Γαλλικήν Στρατιωτικήν Διοίκησιν.Στερούμενοι των σκέψεων  και των πιθανών ενεργειών  της Αρμοδίας Γαλλικής Διοικήσεως και των δυσχερειών  , ας πιθανόν αντιμετώπιζε, δεν δυνάμεθα  να εκθέσωμεν τα κατ' αυτήν.(ΓΕΣ/ΔΙΣ Προαναφερόμενο έργο σελ.67)
[3] Ο χειμερινός ιματισμός τελικά δεν θα μοιραστεί στους άνδρες του Συντάγματος Κονδύλη εν πλω. Αφού θα μείνει ξεχασμένος στη Θεσσαλονίκη για δύο περίπου μήνες θα φτάσει τελικά στην Οδησσό τον Απρίλιο , όταν ο βαρύς χειμώνας θα έχει περάσει .
[4] Πρόκειται για το 1ο Λόχο του Υπολοχαγού Μαθιουδάκη ,το 2ο Λόχο του Λοχαγού Αβέλιου και το 3ο  Λόχο του Λοχαγού Καστριώτη. Τα μεταγωγικά μάχης θα  ακολουθήσουν με το υπόλοιπο του Συντάγματος. Σύνολο αξιωματικών συμπεριλαμβανομένου και του Κονδύλη  24, άνδρες 741
[5]
[6]
[7] Καρακασσώνης Προαναφερόμενο έργο σελ 62
[8] Αρχειο της Π.Σ.Δέλτα Νικόλαος Πλαστήρας Εκστρατεία Ουκρανίας 1919 σελ 8-9
[9] Λόχος Λοχαγού Σκυλακάκη (5ος) ,Λόχος Λοχαγού Παρασκευά (6ος) Λόχος Λοχαγού Τρεπεκλή (7ος) ένα σύνολο 26 αξιωματικων και 943 οπλιτών.
[10] 9ος Λόχος Λοχαγού Αντωνίου ,10ος Λόχος Ανθυπολοχαγού Γραγκου  
[8] Στο Ατμόπλοιο Αυτοκράτωρ Αλέξανδρος επιβιβάστηκαν στις 28 Φεβρουαρίου/13 Μαρτίου πέρα από το 5/42 Ευζώνων (Ομάδα Διοικήσεως,τα τρία Ταγματα και μέρος των Μεταγωγικών Σώματος σύνολο 68 αξιωματικοί,2145 άνδρες 30 κτήνη και 30 ιππήλατα ) μικρή δύναμη ενισχύσεων για το 1 Σύνταγμα Πεζικού , το Αρχηγείο Πυροβολικού της ΙΙ Μεραρχίας , Τμήμα της ΙΙ Διμοιρίας Διανομών  και η Δ/νση Πεζικού της ΧΙΙΙ Μεραρχίας, σύνολο όλοι μαζί  9 Αξιωματικοπί και 72 ανδρών.
[9] Κατά την έναρξιν της μεταφοράς των τμημάτων της ΧΙΙΙ Μεραρχίας , το Α΄ΣΣ είχεν αποφασίσει όπως μετά την επιβίβασιν του 3ου Συντάγματος Πεζικού προηγηθή του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων το 2ο Σύνταγμα Πεζικού όπερ ήτο συγκεντρωμένον εις Καβάλλαν. Επί τη βάσει της σκέψεως ταύτης, εκανόνιζε την επισταθμείαν, χρησιμοποίησιν και προτεραιότητα εις εφοδιασμόν των ανωτέρω δύο Συνταγμάτων.Την σειράν όμως ταύτην ανέτρεψεν η ολίγον προ της διαταγής της μεταφοράς διαταχθείσα διάθεσις του 2ου Συντάγματος Πεζικού εν τη προκαλύψει του Σαρισαμπάν (Χρυσουπόλεως) , ήτις επέβαλλε την αλλαγήν της σειράς επιβιβάσεως. Ενώ είχε καθορισθή ότι εις τον λιμένα των Ελευθερών θα εγίνετο επιβίβασις μόνον προσωπικού, εν τούτοις διετάχθη η εις Ελευθεράς καθοδος των κτηνών των Συνταγμάτων προς επιβίβασιν, ήτις εματαίωσε και την προειδοποιηθείσαν ανταλλαγήν εν Θεσσαλονίκη, εις το εκεί Κέντρον Ιππωνειών ,των ακαταλλήλων κελήτων των αξιωματικών.
Παρά τα αποφασισθέντα (Παράγραφος 64) διετάχθη η αντικατάστασις των κτηνών της Ι Μεραρχίας διά τοιούτων της πεδινής εφοδιοπομπής του Α ΣΣ ενώ τούτο είχεν αναφέρει εγκαίρως , ότι εάν πραγματοποιηθή μία τοιαύτη αντικατάστασις, η εφοδιοπομπή είχε να δώση οχήματα ακατάλληλα διά την εκστρατείαν και κτήνη κατεσκληκότα και εξηντλημένα εκ της συνεχούς και κοπιώδους εργασίας ΓΕΣ /ΔΙΣ Προαναφερόμενο έργο σελ 57
[10] Στη πραγματικότητα δεν θα φτάσουν στην Οδησσό πριν από τις 18/31 Μαρτίου.
[11] Π. Δέλτα προαναφερόμενο έργο σελ 19-20
[12] Υπ αριθ. 3741/4-3-19 Διαταγή .Δεν ανευρέθη αντίγραφο. 

Επιστροφή.


ΜΩΡΙΣ ΖΕΝΕΒΟΥΑ:ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΠΑΓΟΥ


Η ευκαιρία αυτή και μαζί το πρόσχημα, δόθηκαν με την παραίτησι, στις 5 Ιανουαρίου 1950, του στρατάρχου Παπάγου, αρχηγού του στρατού. Είχε προκληθεί από μερικές λέξεις, πολύ εσκεμμένες, που ειπώθηκαν από τον αντιπρόεδρο Τσαλδάρη σ' ένα δημόσιο λόγο. Είχαν διαδο­θεί πραγματικά φήμες, που μπορούσαν να κάνουν πιστευτό πως ο χθεσινός νικητής των κομμουνιστών, ενισχυμέ­νος από το γόητρο που έχαιρε, θα έμπαινε στην πολιτική ζωή. Ο Τσαλδάρης, ηγέτης των Λαϊκών, ενοχλήθηκε από φόβο πως ο στρατάρχης θα συνεκέντρωνε, εις βάρος του, σημαντικό αριθμό οπαδών του.

Τι είχε πει, λοιπόν, ο Τσαλδάρης; Η αοριστία των λόγων του ανταγωνιζόταν την διαύγεια των προθέσεων του. « Αν άνθρωποι—είχε προφητεύσει—που αναμφισβήτητα έχουν προσφέρει κάποιαν υπηρεσία κατά την διάρ­κεια του προσφάτου αγώνος μας, διακινδύνευαν αλλού τα βήματα τους», αυτό θα ήταν για τον τόπο επιζήμιο. Ο Παπάγος θ' ανακαλούσε τελικά την παραίτησί του, αλλ' αυτή, στο μεταξύ, είχε προκαλέσει άλλες παραιτήσεις στους κόλπους της κυβερνήσεως: του αντιπροέδρου Σ. Βενιζέλου και του Υπουργού Εθνικής Αμύνης Κανελ­λοπούλου, που είχαν κηρυχθεί αλληλέγγυοι με τον στρα­τάρχη. Αυτό ήταν αρκετό για να συμπαρασύρη σε παραί­τησι ολόκληρη την κυβέρνησι.
Κι άρχισαν με το συνηθισμένο τυπικό οι τελετές: σχηματισμός υπηρεσιακής κυβερνήσεως υπό την προε­δρία του Θεοτόκη, ορκωμοσία (στις 6 Ιανουαρίου 1950), εκλογές (5 Μαρτίου). Οι εκλογές αυτές, όπως προβλε­πόταν, ερμήνευσαν την γενική ανάγκη και την προσδο­κία νέων πολιτικών δυνάμεων και σχηματισμών. Τα παραδοσιακά κόμματα έλαβαν μόνο τριανταέξι στα εκατό των ψήφων, το Λαϊκό του Τσαλδάρη και το Φιλελευθέ­ρων του Βενιζέλου. Υπεύθυνοι της πολιτικής κατά τον εμφύλιο πόλεμο, ήταν φανερό πώς αυτοί θα υφίσταντο την οργή των δυσαρεστημένων.
Ανάμεσα στις νέες δυνάμεις που επωφελήθηκαν από την αποδοκιμασία αυτή ήταν η ΕΠΕΚ (Εθνική Προο­δευτική Ένωσις Κέντρου) του στρατηγού Πλαστήρα που οι εκλογές του 1950 θα έθεταν μονομιάς στο προσκήνιο.
Αλλά το κόμμα αυτό, που θα μπορούσε να συσπει­ρώση αντιπροσωπευτικά όλες τις τάσεις μιας μετριοπα­θούς αριστεράς, απέμεινε τελικά ένα κόμμα προσωπικό και ο θάνατος του αρχηγού του, στα 1953, προεκάλεσε την εξαφάνισί του. Ένα επεισόδιο, λοιπόν, στους κόλ­πους μιας γενικής ασυναρτησίας που θα διαρκέση σχεδόν τρία χρόνια, από τον Μάρτιο του 1950 ως τον Νοέμ­βριο του 1952. 
Υπό την πολιτική κυριαρχία του Κέντρου, έξη κυ­βερνήσεις θ' ακολουθήσουν η μια την άλλη. Εδώ ταιριά­ζει να αναφερθούμε στην σκιαγράφησι του προηγουμέ­νου κεφαλαίου. Το Κέντρο, γενικά, προερχόταν από πα­λιά αντιβασιλικά κόμματα: Φιλελεύθεροι (Σ. Βενιζέ­λου), ΕΠΕΚ (Πλαστήρα) και το κόμμα του Παπανδρέου. Ο αντιβασιλισμός είναι η κοινή τους καταγωγή. Και τα τρία μαζί διέθεταν την απόλυτη κοινοβουλευτική πλειο­ψηφία: 136 έδρες επί 250. Αλλά θα φανέρωναν την ανικανότητα τους να σχηματίσουν μια κυβέρνησι ισχυρή και βιώσιμη. Γιατί οι αρχηγοί τους, στα ενδότερα του συνα­σπισμού των, παρέμειναν κομματάρχες κι αντίπαλοι. Χωρίς πρόγραμμα κοινό, με φιλοδοξίες και συμφέροντα αντίθετα, και κάποτε συνυφασμένα με κεφαλαιοκρατικά συμφέροντα. 
Δεκαοχτώ μέρες συνομιλιών κατέληξαν σε μια συμ­φωνία που προώθησε τον Βενιζέλο επικεφαλής της κυ­βερνήσεως (23 Μαρτίου). Αργότερα, σε λιγότερο από μή­να, ο Πλαστήρας ανατρέπει τον Βενιζέλο και τον αντικα­θιστά ως πρωθυπουργός (15 Απριλίου). Τέσσερες μή­νες αργότερα ο Βενιζέλος αντικαθιστά ξανά τον Πλαστήρα (21 Αυγούστου). Χάρι σε νέους κυβερνητικούς ανασχη­ματισμούς, ο Σ. Βενιζέλος θα διατηρούνταν ένα χρόνο. 'Αλλά είχε πια αποδειχθεί πως η Βουλή που προήλθε από τις εκλογές του Μαρτίου 1950 ήταν τελικά ανίσχυρη ν' αναδείξη και να στηρίξη μιά κυβέρνησι σταθερή. Έπρεπε να διεξαχθούν νέες εκλογές. Μετά την διάλυσι της Βουλής (31 Ιουλίου 1951), οι εκλογές αυτές ορίστηκαν στις 9 Σεπτεμβρίου. 
Στο μεταξύ όμως, στις 30 Μαΐου, ο στρατάρχης Πα­πάγος είχε και πάλι υποβάλει την παραίτησί του από αρχηγός του στρατού. Αν και πρόβαλε λόγους υγείας, η πραγματική αιτία της ενέργειάς του πρέπει ν' αναζητηθή προς την πλευρά του Στέμματος, που οι επανειλημμένες αναμίξεις του εμπόδιζαν την άσκησι της διοικήσεως του. Το ρεύμα της κοινής γνώμης υπέρ του στρατάρχου δεν εί­χε πάψει να σταθεροποιήται. Όλο και περισσότερο έβλε­παν σ' αυτόν τον αναγκαίο άνθρωπο, τον μόνο ικανό να συγκέντρωση γύρω στο πρόσωπο του, για ένα έργο εθνικής σωτηρίας, τις αμήχανες καλές θελήσεις. Καθώς το Λαϊκό κόμμα είχε χάσει την πολιτική του δύναμι και τα τρία κόμματα του Κέντρου δεν μπορούσαν πια να παρουσιάσουν ένα θετικό απολογισμό του έργου των, η λαϊκή φωνή, κατά κάποιο τρόπο, εκ των προτέρων, τον είχε χρίσει. 
Κατά τη διάρκεια των τριών μηνών του καλοκαιριού, ανάμεσα στην παραίτησί του στρατάρχου και στις εκλογές του Σεπτεμβρίου, η αναταραχή επαυξανόταν. Όπως τον Ιανουάριο του 1950, πολλές ελληνικές προσωπικότη­τες, κι όχι οι μικρότερες σε κύρος, έκαμαν διαβήματα στον Παπάγο για να τον μεταπείσουν, τότε, ν' ανακαλέση την παραίτησί του. 
Η υπόθεσις, εξ άλλου, και τις δυο φορές είχε λάβει διεθνείς διαστάσεις. Ο αμερικανός πρεσβευτής Πιουριφόυ, που απουσίαζε από την Αθήνα, επέστρεψε εσπευ­σμένα: οι προστάτες παρέμειναν άγρυπνοι. Ο βασιλεύς Παύλος (νεώτερος αδελφός του Γεωργίου Β' που τον είχε διαδεχθεί την 1η 'Απριλίου 1947), ο Πιουριφόυ, η ελ­ληνική κυβέρνησις συζητούσαν. Ο ελληνικός στρατός ή­ταν στα πρόθυρα κινήματος: παραλίγο, τη νύχτα της 30ής προς την 31η Μαΐου να εξαπολυθή από τα γρα­φεία του Γενικού Επιτελείου πραξικόπημα αξιωματικών αποφασισμένων να πάρουν την εξουσία για να την παρα­δώσουν στον στρατάρχη. Παρ΄ όλες τις επικρίσεις, ο Παπάγος δεν απέσυρε την παραίτησί του. 
Ωστόσο, οι επικρίσεις δεν σταμάτησαν. Μονάχα που άλλαξαν στόχο. Όταν η Βουλή διαλύθηκε τον Ιούλιο και η ημερομηνία των εκλογών ορίσθηκε για τις 9 Σεπτεμβρίου 1951, ο Παπάγος ανήγγειλε πως θα εκθέση υπο­ψηφιότητα επικεφαλής ενός νέου πολιτικού σχήματος[1]. 
Έτσι γεννήθηκε ο Ελληνικός Συναγερμός. Η πλει­οψηφία του Λαϊκού κόμματος προσχώρησε σ' αυτόν, δηλαδή ολόκληρη η ελληνική «Δεξιά». Το Κέντρο συγκράτησε τους εκλογείς του του προηγουμένου χρόνου. Έτσι, ο Ελληνικός Συναγερμός, μ' όλο που ήλθε πρώτος στις εκλογές, δεν πέτυχε ωστόσο την απόλυτη πλειο­ψηφία. Κι έτσι, το δικομματικό τώρα Κέντρο, διατηρών­τας την πλειοψηφία, ανέλαβε πάλι τον σχηματισμό της νέας κυβερνήσεως. Γι' αυτό χρειάστηκαν συζητήσεις ενός μηνός. Ο Πλαστήρας, ως πρωθυπουργός, ορκίστηκε στις 27 Οκτωβρίου. Κι άρχισαν πάλι οι προβλεπόμενες προσωπικές διενέξεις, οι εσωτερικοί ανταγωνισμοί και η παράλυσις της εξουσίας. 
Ωστόσο, η Ελλάς εξακολουθούσε να υποφέρη. Η οικονομία της, που παρασυρόταν στην καταστροφή, επέ­βαλε μια νέα νομισματική υποτίμησι. Δρακόντεια μέτρα για την καταπολέμησι του πληθωρισμού ξεσήκωναν και συντηρούσαν τη γενική δυσφορία. Ισχυρό κόμμα της Αντιπολιτεύσεως ο Ελληνικός Συναγερμός βρισκόταν σε θέσι ευνοϊκή για να καταγγείλη την εμμονή στα παλιά ήθη και την οριστική ανικανότητα του Κέντρου να κυβερνήση επιτέλους τη χώρα. Η Βουλή διαλύθηκε τον Σεπτέμβριο και οι νέες εκλογές ορίστηκαν για τις 16 Νοεμ­βρίου 1952. Σ' αυτές ο Παπάγος θριάμβευσε. Ο Ελλη­νικός Συναγερμός, με 50% των ψήφων, κέρδιζε 247 έδρες από τις 300. Δεν είχε πια απέναντί του παρά μονάχα τον συνασπισμό Πλαστήρα—Βενιζέλου. Ο Παπανδρέου, νικημένος μαζί με τους οπαδούς του κατά τις προηγού­μενες εκλογές, τή φορά αυτή είχε κατέλθει προσωπικά στις εκλογές υπό το έμβλημα του Ελληνικού Συναγερμού. Με 35% των ψήφων αλλά μονάχα με 51 έδρες, οι Πλαστή­ρας - Βενιζέλος, δεν μπορούσαν παρά να παραχωρήσουν τη θέσι τους. 
Η συντριπτική νίκη του Παπάγου, ιδιαίτερα ως προς τον αριθμό των κερδισμένων εδρών, οφειλόταν, κατά ένα μέρος στο εκλογικό σύστημα: οι εκλογές είχαν διεξαχθεί με το πλειοψηφικό σύστημα (γι' αυτό η αριστερά, με 9,5% των ψήφων δεν είχε πετύχει καμμία έδρα). Αλλ' αυτή η νίκη οφειλόταν κυρίως στην αυξανόμενη ανυποληψία του Κέντρου, στη βραδεία και μακρά χρεωκοπία που είχε συ­νοδεύσει την πολιτική του επικράτησι. Ο λαός ήταν κου­ρασμένος από τόσην αστάθεια, ασυναρτησία, ματαιοδο­ξίες και προσωπικές διαμάχες . Η σε τέτοιο βαθμό ανυ­πομονησία δεν μπορούσε παρά να είναι εκρηκτική. Έτσι εξηγείται το μέγεθος του σαρώματος.
Ο Παπάγος ορκίστηκε στις 19 Νοεμβρίου 1952. Θα έμενε στην εξουσία τρία χρόνια, ως τις 4 Οκτωβρίου 1955, μέρα του θανάτου του. Έτσι, με το τέλος της αστάθειας, γινόταν δυνατό να δράση κανείς. Η πλειοψη­φία πού διέθετε ο στρατάρχης, μοναδική στα χρονικά της σύγχρονης Ελλάδος, του άφηνε τα χέρια ελεύθερα για ε­πείγοντα θετικά έργα. Το κύρος του, η προσωπική του επιβολή, η εξασφαλισμένη συμπαράστασις των μεγάλων συμμαχικών δυνάμεων, ήταν μεγάλα πλεονεκτήματα στα χέρια του.
Η δράσις του υπήρξε ασφαλώς αποτελεσματική, το έργο του χρήσιμο και ουσιώδες. Ωστόσο δεν έφτασαν τις προσδοκίες και τις ελπίδες που είχε ξυπνήσει στο έθνος η άνοδος του στην εξουσία. 
Η νομισματική αναπροσαρμογή του Απριλίου 1953, η έναρξις οικονομικών διαπραγματεύσεων με τις Ηνω­μένες Πολιτείες, την Γαλλία, την Μεγάλη Βρεττανία και την Δυτική Γερμανία, η υπογραφή του Βαλκανικού Συμφώνου μεταξύ της Ελλάδος, της Τουρκίας και της Γιουγ­κοσλαβίας, η αναδιοργάνωσις του στρατού, συνέπεια της εισόδου της Ελλάδος στο ΝΑΤΟ, η αποκατάστασις της τάξεως στις δημόσιες υπηρεσίες, οι μεθοδικές πραγματο­ποιήσεις που ακολούθησαν στον τομέα των δημοσίων έργων, δεν ήταν λίγα' ήταν πολλά. Αλλά η μακρά α­σθένεια και η βαθμιαία εξασθένισις του στρατάρχου Πα­πάγου απονεύρωναν όλο και περισσότερο την αρχικήν αλ­κή της ανανεωτικής δράσεως που επιχειρήθηκε υπό την διεύθυνσί του. 
Αφού για μια στιγμή είχε συγκρατηθεί η άνοδος των τιμών, ξανάρχισε κι επιδεινώθηκε. Ο κρατικός προϋπο­λογισμός παρέμεινε ελλειμματικός, η πίστις δεν είχε ανα­στηλωθεί. Δεν υπήρχε εμπιστοσύνη στη δραχμή, και συ­νεπώς, ούτε αποταμίευσις, ούτε επενδύσεις. Μέσα σε τέ­τοιες συνθήκες, πως να κάνη κανείς μακροπρόθεσμες προ­βλέψεις, και πως να συνθέση ένα οικονομικό πρόγραμμα προσανατολισμένο σ' ένα καλύτερο μέλλον; Ο λαός που το αισθανόταν, άρχισε να κατέχεται και πάλι από δυσ­φορία κι ανησυχία/Η υπόθεσιςτης Κύπρου[2] περιπλέχτη­κε στο βάθος ενός αδιεξόδου. Εξ αιτίας της, συμμαχίες διακυβεύονταν, ή τουλάχιστο κλονιζόταν η συνοχή τους, Όπως στα 1952, τα πράγματα χαλούσαν έναν άν­δρα με σαφή συνείδησι των προβλημάτων και με χέρι δυ­νατό, για ν' αντικαταστήση τον πιλότο που λιγοθυμούσε και να κράτηση πάλι στη σωστή κατεύθυνσι το τιμόνι του πλοίου, πού είχε χάσει τον προσανατολισμό του. 
Μετά τον θάνατο του στρατάρχου Παπάγου, στις 4 Oκτωβρίου 1955, ύστερ' από μιαν εξάμηνη ασθένεια, ο βασιλεύς Παύλος κάλεσε τον Υπουργό του των Δημοσί­ων Έργων Κωνσταντίνο Καραμανλή.


Υποσημειώσεις:
[1] Ακόμη μια ευκαιρία να συλλάβή κανείς ζωντανά την ασυναρτησία και την σύγχυση ενός τέτοιου πολιτικού κλίματος. Βασιλόφρων, προσωπικός φίλος του βασιλέως ο Παπάγος, είχε ιδεί κατά τη διάρκεια του τελευταίου χρόνου να μεταλλάζουν οι σχέσεις του με το Στέμμα. Είχαν φτάσει στο σημείο ώστε τη στιγμή που ο στρατάρχης ανήγγειλε την πρόθεσί του να εκθέση υπο­ψηφιότητα, ο βασιλεύς δημοσίευσε ένα προσωπικό άρθρο εναντίον του. Παρατηρούσε τότε κανείς το εξής παράδοξο φαινόμενο: ένας πολιτικός σχηματισμός παραδοσιακά βασιλόφρων να παίρνη εχθρική θέσι απέναντι στον βασιλέα, ενώ το αντιβασιλικό Κέντρο, διαδήλωνε την αλληλεγγύη του προς το Στέμμα!

[2] Το ζήτημα της Κύπρου είναι ένας από τους κυκεώνες που γεννιούνται δω κι εκεί πάνω στη γη, όπως ένα κακό σπυρί πάνω στο δέρμα, και που επι­τρέπει να μετρηθή η αυθαιρεσία ή ο παραλογισμός της διεθνούς πολιτικής ζωής.

Ή Ιστορία της Κύπρου ξεκινά εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια και συνδέε­ται από πολλούς αιώνες με τον Ελληνικό πολιτισμό. Ο πληθυσμός του νησιού είναι ελληνικός σε αναλογία 80%. Ωστόσο, οι Άγγλοι, κάτοχοί της από τον περασμένο αιώνα, αρνούνταν επίμονα ν' αναγνωρίσουν στον κυπριακό λαό ένα δικαίωμα που παραχώρησαν διαδοχικά σ' άλλους, λιγότερο εξελιγμένους της Ασίας και της Αφρικής λαούς: το δικαίωμα της αυτοδιαθέσεως. Το να αντι­τάξουν, όπως κι έκαμαν, την μικρή τουρκική μειοψηφία στην ευρεία ελλη­νική πλειοψηφία, σήμαινε ((διαίρει και βασίλευε». Έτσι άνοιξαν στα σίγουρα μια πληγή κι έρριξαν εξ αρχής τον σπόρο της διαιρέσεως μέσα της.

Η πληγή αυτή φλεγόταν από ένα πυρετό, ιδιαίτερα υψηλό, κατά τα έτη 1955-1959. Για να δανειστούμε μιαν άλλη εικόνα από τον Πρόεδρο Καραμαν­λή, ήταν κατά τα χρόνια εκείνα, το επίκεντρο της ελληνικής εθνικής ζωής. Α­διάκοπα στο χείλος μιας βιαίας εκρήξεως, βασάνισε τις μέρες και τις νύχτες του. Οι αντίπαλοι του δεν διευκόλυναν βέβαια το έργο του. Το ζήτημα της Κύπρου έγινε, κι αυτό, ένα όπλο στα χέρια τους. Διαδηλώσεις στους δρό­μους, αλλεπάλληλες κοινοβουλευτικές επιθέσεις, τόσα μέσα για να εμποδιστούν διαπραγματεύσεις δυσχερείς, αντίκρυ στην διπλή εχθρότητα της Αγγλίας και της Τουρκίας.

Με δυό λόγια, θα μπορούσε να πη κανείς πως οι προκάτοχοι του Κ. Καρα­μανλή είχαν επισπεύσει τα στάδια και τις αποφάσεις που απαιτούσαν λιγότερη βιασύνη. Γιατί το ν' αναλάβης πρόωρα αυτό τον εθνικόν αγώνα, εσήμαινε πως διατρέχης τον κίνδυνο της αμέσου ρήξεως με την Μεγάλη Βρεττανία και την Τουρκία, εσήμαινε πως καταδικάζεις απο πριν τη Βαλκανική Συνεννόησι και πως καθιστάς πολύ δυσχερή τη θέσι της Ελλάδος μέσα στην Ατλαντική Συμμαχία. Θα μπορούσε, άραγε, η Ελλάς να ζητήση συμπαράστασι από τους Ρώσους; Ανάμεσα σε συμφέροντα και δυνάμεις τόσο Ισχυρές και τόσο αντιφα­τικές, κινδύνευε κάθε στιγμή να συντριβή.


Ανάμεσα σ' αυτή τη Χάρυβδι και σ' αυτή τη Σκύλλα, ο Καραμανλής από επιταγή της λογικής κι από συνείδησι ανάγκης, λοξοπλοούσε. Οι συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου, καθιερώνοντας την ανεξαρτησία της Κύπρου, επέτρεπαν στην Ελλάδα να διασώση τις εκ παραδόσεως διεθνείς της σχέ­σεις. Αυτό είναι το πρώτο πλεονέκτημα τους. Υπήρχαν και άλλα: δημιουρ­γούσαν μια γέφυρα προς την ένωσι του νησιού με την Ελλάδα, έσωζαν το Οικουμενικό Πατριαρχείο κι ό,τι απόμενε από τον Ελληνισμό της Κωνσταντι­νουπόλεως. Τούτο σημαίνει πώς ήταν τέλειες; Ασφαλώς όχι. Ποιες συμφωνίες, που συνάπτονται ύστερ' από διαπραγματεύσεις, δεν επιβάλλουν αμοιβαίες πα­ραχωρήσεις που να μην είναι συμβιβασμοί; Η ρήτρα εγγυήσεως, ανάμεσα σ' άλλα, το δικαίωμα του βέτο πού παραχωρήθηκε στον αντιπρόεδρο της Κυπρια­κής Δημοκρατίας: αν γινόταν κακή χρήσις τους, θα υπήρχε κίνδυνος να ψευτίσουν την ίδια την έννοια της ανεξαρτησίας. Αλλ' οι συμφωνίες αυτές της Ζυρί­χης και του Λονδίνου, παρ' όλο που είχαν δύσκολα συναφθεί, μέσα σ' ένα κλίμα δυσπιστίας, πάθους κι εθνικών εγωισμών, και παρ' όλο που έφερναν τα σημά­δια αυτά, δεν απέκλειαν ωστόσο την ελπίδα πως η καλή θέλησις, η επιθυμία κατανοήσεως θα έκαμε τους ενδιαφερομένους μια μέρα να συγκλίνουν προς την εμπιστοσύνη και την φιλία. Ό χρόνος κι ή υπομονή θα βοηθούσαν στη βελτίωσί τους. Είναι γνωστό πώς τίποτε από αυτά δεν έγινε. Και είναι κρίμα.

Σχετικό: Η ζωή και το έργον του Αλ. Παπάγου.

 

Παρασκευή 11 Απριλίου 2014

ΒΑΛΤΕΡ ΝΤΑΡΡΕ: ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ

(Αποσπάσματα της ομιλίας του Γερμανού Υπουργού Επισιτισμού και Γεωργίας του Ράιχ στην Επιτροπή της Οικονομικής πολιτικής του NSDSP στις 25 /1/39.)


Η βασική ιδέα του νέου οικονομικού συστήματος, όπως άλλωστε αυτή περιλαμβάνεται στην εθνικοσοσιαλιστική κοσμοθεωρία, είναι η ιδέα της τάξης, δηλαδή μιας ορισμένης δέσμευσης του ατόμου ή της υπαγωγής αυτού στα συμφέροντα της ολότητας ...

Εάν ήταν ήδη οργανωμένη η εσωτερική οικονομία υπό το πνεύμα του επισιτιστικό-οικονομικού αγορανομικού συστήματος μας, θα μπορούσαμε τότε να προχωρήσουμε και στην εξωτερική οικονομία με μία εντελώς άλλη αντίληψη ...

Αρχικά ωφεληθήκαμε ήδη αρκετά γιατί, με τη συνδρομή της οργανωμένης εσωτερικής αγοράς, πετύχαμε και την οργάνωση της μετοχέτευσης των εισαγωγών από το εξωτερικό .Διοχετεύσαμε κατά κάποιο τρόπο το ρεύμα των εντός της κοίτης και το καταστήσαμε πραγματικό αποδοτικό, ενώ μέχρι τότε οι χείμαρροι των αγαθών εισέρρεαν σα κύματα, χωρίς να τα συγκρατεί κάποιο εμπόδιο με αποτέλεσμα να επιφέρουν διαταραχές μεγαλύτερες, παρά την όποια τελική τους αξία.

Η οργάνωση της εσωτερικής αγοράς καθιστά επομένως σήμερα δυνατή και την οργάνωση των εισαγωγών, και η οργάνωση των εισαγωγών συνεπάγεται και την οργάνωση των εξαγωγών, ούτως ώστε αμφότερες δύνανται να εναρ­μονιστούν ορθολογικά μεταξύ τους και να συνενωθούν . . .
Μέσα σε αυτό το ευρύ πλαίσιο συντελείται η νέα διαμόρφωση του κεντρικού ευρωπαϊκού χώρου.. Με ενδιέφερε να εκθέσω, πόσο στενά συνδέεται ακριβώς η ένωση αυτή με τις νέες οικονομικές ιδέες που έχουν να κάνουν με τη δέσμευση , οργάνωση και ασφάλεια, οι οποίες βρίσκονται σε αντίθεση με τις μέχρι σήμερα κυριαρχούσες αρχές της νομαδικής ασυδοσίας και της αστάθειας.
Από το τρόπο που η τελική πραγμάτωση και τελειοποίηση των σκέψεων μας εξαρτάται από τη πραγματοποίηση του μεσευρωπαϊκού οικονομικού συγκροτήματος, κατά τον αυτόν τρόπον και το συγκρότημα τούτο συνδέεται αιτιολογικά με τις νέες ιδέες. Τούτο όμως σημαίνει επίσης, ότι στο μέλλον η πολιτική θα διέπει την εμπορική πολιτική , και ότι επομένως η εμπο­ρική πολιτική καθίσταται τελείως όργανο της πολιτικής,· ενώ προηγουμένως η εμπορική πολιτική, χαρακτηριζόμενη από την αρχή του μάλλον ευνοούμενου κράτους, βρισκόταν πάνω από το έθνος, πάνω από τη πολιτική , διάγουσα βίο ελεύθερο, στερημένο σχέσεων. Τώρα όμως όλα τα έθνη αναλαμβάνουν μόνα των, σα κυρίαρχα, τη διαμόρφωσή τους επί της εξωτερικής οικονομίας σχέσεων τους και τις κατατάσσουν στο πλαίσιο της γενικής πολιτικής των ή κάτω από αυτό.....
Εξ άλλου ο ευμετάβλητος και πλούσιος σε μηχανορραφίες χειρισμός ενός παρομοίου οικονομικού συγκροτήματος στη Κεντρική Ευρώπη κατά το παρελθόν, δείχνει σαφέστατα, πως η εμπορική πολιτική έχει καταστεί σήμερα το απόλυτο όργανο, και μάλιστα το σημαντικότατο, της εθνικής πολιτικής. 
Η πρώτη μετά την Συνθήκη των Βερσαλλιών δράση της Γερμανίας στη Κεντρική Ευρώπη πάνω στην εμπορική πολιτική καταπολεμήθηκε τότε, όπως είναι γνωστό, με σφοδρότητα μέσα από το σχηματισμό δυναμικό-πολιτικών συνασπισμών. Η γαλλική πολιτική της βίας μας εκμηδένισε τη τελωνειακή ένωση με την Αυστρία, η οποία επρόκειτο να αποτελέσει τον πυρήνα της εμπορικής πολιτικής της . Οι σχεδιαζόμενες συμβάσεις προτιμήσεως με την Ουγγαρία και τη Ρουμανία ματαιώθηκαν τότε λόγω των ενστάσεων μακρινών υπερπόντιων χωρών , οι οποίες βασίζονταν πάνω στην αρχή του μάλλον ευνομούμενου κράτους . Απέναντι σε αυτή τη φυσική συνένωση ενός μεγάλου χώρου έταξαν αντιμέτωπο ένα τεχνητό κατασκεύασμα: Η Γαλλία σκόρπισε το χρυσάφι της και η Αγγλία μεταχειριζόταν σαν δόλωμα τις μεγάλες αγορές της απέναντι στις οποίες κατέβαλε συνάλλαγμα τοις μετρητοίς. Μέσα στη ταραχώδη δίνη γεννήθηκαν τότε το σχέδιο του Ταρντιέ , έπειτα το σχέδιο της Στρέζας, το σχέδιο του Χότζα-ποιος θυμάται σήμερα όλες τις φάσεις και τις φράσεις της ταλαντευόμενης εκείνης εξέλιξης.
.Αυτές είναι, κατά κάποιο τρόπο οι μαγνητικές δυναμικές γραμμές μιας νέας οικονομικής τάξης στην Ευρώπη. Είναι πρόδηλο πόσο μεγάλος είναι ο ρόλος, που στη δεδομένη περίπτωση ταιριάζει στο χώρου της Κεντρικής Ευρώπης και ιδιαίτερα στη Μεγάλη Γερμανία, γιατί ακριβώς εδώ γεννιούνται νέες ιδέες τάξης, οι οποίες με τη σειρά τους επηρεάζουν άλλες περιοχές .....
Στις ανακοινώσεις που έκανα στη Βρέμη (12.4.34) και στο Αμβούργο [1] έδινα τη πρώτη θέση στη σκέψη, ότι μια οργανωμένη και κατευθυνόμενη εσωτερική αγορά θα πρέπει να καθιστά επίσης δυνατή κάθε οργανωμένη εισαγωγή. Ότι δηλαδή εμείς οι εθνικοσοσιαλιστές αγροτικοί πολιτικοί δεν είμαστε εχθροί του εξωτερικού εμπορίου, αλλά απεναντίας πιστεύουμε, ότι μάλλον, με τη δική μας νέα τάξη θα είναι πιθανώς δυνατόν συν τω χρόνω να προκύψει μία μεγαλύτερη ανάπτυξη των σχέσεων μας εις το πεδίον του εξωτερικού εμπορίου, παρά υπό το καθεστώς της πα­λιάς ελεύθερης οικονομίας του συναγωνισμού.
Αλλά στην ιδέα της μετοχετεύσεως των εισαγωγών προστέθηκε μία άλλη ιδέα. Δεν μας φάνηκε φυσικό να καταβάλλουμε για ένα γεωργικό προϊόν, που παρήχθη στο εξωτερικό, με βάση τα πληρωθέντα ημερομίσθια σε δούλους ή κουλήδες , την ίδια τιμή, όπως για το αντίστοιχο προϊόν, το οποίο παρήχθη σα παράδειγμα από Γιουγκοσλαβους ή Ούγγρους αγρότες, με βάση ένα πολύ ανώτερο επίπεδο πολιτισμού. Διότι το αχαλίνωτο ελεύθερο κυνήγι της φθηνότερης τιμής είχε επί πλέον και αυτή τη συνέπεια.. Συνειδητά αποφύγαμε αυτή τη τρέλα και έτσι, κατά την εκτέλεση των αγορών μας, καταλήξαμε σε μίαν ελαστικό­τητα ως προς την διαβάθμιση των τιμών, που ήταν ανάλογες με το επίπεδο πολιτισμού της συγκεκριμένης χώρας . . . Τέλος, με τις καλούμενες μικτές επιτροπές, οι οποίες απαρτίζονταν από ηγέτες αντιπροσώπους των αγροτών των εκάστοτε δια­πραγματευόμενων τις εμπορικές συνθήκες χώρες, δημιουργήσαμε ένα εντελώς νέο όργανο προσέγγισης ...
Αν τώρα τελειώνοντας θέλουμε να λάβουμε υπ' όψη μία παραπέρα ανάπτυξη των εμπορικών αυτών σχέσεων, οφείλουμε πάλι να προσέξουμε, ώστε η οικονομική συγκρότηση όλων αυτών των χωρών να βασίζεται επί της γε­ωργίας. Η Ανατολική και ή Νοτιοανατολική Ευρώπη είναι περιοχές αγροτικές και μπορούμε να βρισκόμαστε σε διαρκείς ανταλλακτικές σχέσεις μαζί τους, μόνον εάν κατανοήσουμε τη στάση, το φρόνημα και τις ανάγκες των κατοικούντων εκεί αγροτών και εάν κατορθώσουμε να βοηθήσουμε την ορθολογική ανάπτυξη του αγροτισμού αυτού, ιδιαίτερα δε εάν επιτύχουμε .την ειλικρινή συνεργασία τους με το γερμανικό αγροτισμό ...
Όλα αυτά είναι ακόμη μελλοντικές δυνατότητες . . . 
Αλλ' ακριβώς εκεί βρίσκεται το ισχυρό κίνητρο μιας μελλοντικής συνεργασίας της Μεγάλης  Γερμανίας με την Νοτιοανατολική Ευρώπη. Ο γερμανικός αγροτισμός θεωρεί πάντως σαν ένα εξαιρετικά ευχάριστο καθήκον το να μεταδώσει βαθμηδόν την μεγάλη και πολύπλευρη πείρα, την οποία συγκέντρωσε στο πέρασμα του χρόνου, και αναγεννημένο αγροτισμό των χωρών αυτών. Εάν επιτύχουμε μέσα από μια τέτοια ορθολογική συνεργασία να ανυψώσωμε σιγά- σιγά την απόδοση του αγροτισμού της Νοτιοανατολικής Ευρώπης μέχρι του δικού μας επιπέδου — μεγάλη·αποστολή διαρκείας δεκαετηρίδων! — τότε προκύπτουν και γι αυτές τις χώρες απροσδόκητες δυνατότητες. Οι κυβερνήσεις βλέπουν από εδώ και πέρα τις ανάγκες αυτές της εποχής. Θέλουν να καταστήσουν τις χώρες των περισσότερο ισορροπημένες και περισσότερο ανεξάρτητες από οικονομικής άποψης και συγχρόνως να ανυψώσουν σταδιακά το βιωτικό επίπεδο των λαών των. Ευνοούν επομένως κατηγορηματικά τις εδώ εκτεθείσες εντατικοποιήσεις και διαρ­ρυθμίσεις , για χάρη των δικών τους συμφερόντων. Εάν τα συμφέροντα αυτά ταυτίζονται με το δικό μας, τούτο αποτελεί ευοίωνο σημείο της φυσικής ομοιογένειας. Πάνω στο δρόμο αυτών των επιδιώξεων τόσο οι κυβερνήσεις των χωρών της Κεντρικής όσο και εκείνες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης αρχίζουν να λαμβάνουν μέτρα οργάνωσης και κατεύθυνσης, όμοια με εκείνα που λάβαμε εμείς.
Η νέα τάξη, όπως διαμορφώνεται σήμερα μπροστά μας, και της οποίας η Γερμανία αποτελεί την καρδιά και τον εγκέφαλο, μπορεί να βασίζεται μόνο πάνω στην έντιμη συνεργασίας των λαών, και σε καμία περίπτωση στην υποδούλωση και στην εκμετάλλευσης, οι οποίες αποτελούσαν την ουσία του παλαιού ιμπεριαλισμού και της κεφαλαιοκρατίας. Όλα επομένως τα μέτρα και οι συμφωνίες, στις οποίες προβαίνουμε, πρέπει να αποσκοπούν προς το καλώς εννοούμενο αμοιβαίο συμφέρον των λαών, εάν πρόκειται πράγματι να διαρκέσουν επί μακρόν. Άλλωστε οι σχέσεις μας, οι οποίες είναι θεμελιωμένες πάνω σε μία νέα τάξη, δεν περιορίζονται στο παραμικρό μόνο στο στενό με μας συνδεόμενο χώρο, αλλά θα εκτείνονται και πέρα τούτου σε όλα τα υπόλοιπα κράτη και συγκροτήματα κρατών, τα οποία από πολιτικής απόψεως διαπνέονται από καλή θέληση ...
Σήμερον ακριβώς πολλά ακόμα βρίσκονται στη φάση της δημιουργίας τους. Ένας νέος κόσμος γεννιέται και μέσα σ' αυτόν μία νέα Ευρώπη, μία νέα ευρωπαϊκή τάξη. Αυτής της τάξης σταθερός και αυτάρκης πυρήνας θα είναι ή Κεντρική Ευρώπη γύρω από τον οποίο θα μπορούν , καλά σχηματισμένα , να τάσσονται και οι υπόλοιπες σχέσεις και συμφέροντα, όπως το απαιτεί η σχέση της φιλίας ή της συνεργασίας. Και η Μεγάλη Γερμανία θα είναι ο εγκέφαλος και ή καρδία αυτού του νέου Οργανισμού, διότι από αυτή ξεπήδησε η φλογερή ιδέα, η ώθηση προς επίτευξη της νέας αυτής ευρωπαϊκής τάξη: Η αγροτική μας πολιτική θα χρησιμεύσει σ' αυτή και στο μέλλον σαν σκαπανέας και πρωτοπόρος!



[1] Έκθεση της Υπηρεσίας  Επισιτισμού  του Ράιχ 1935.





Σάββατο 5 Απριλίου 2014

ΑΓΓΕΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΡΑΝΤΑΡΗΣ


μὴ συσχηματίζεσθαι τῷ αἰῶνι τούτῳ,
ἀλλὰ μεταμορφοῦσθαι τῇ ἀνακαινώσει
τοῦ νοὸς ὑμῶν”
(ΠΡΟΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ 12,2)


Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, εμφανίζεται στις φιλολογικές συντροφιές και τους πνευματικούς κύκλους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης αργότερα, ένας νέος, η συνεισφορά του οποίου στα ελληνικά γράμματα υπήρξε ανακαινιστική και η σκέψη του συνετέλεσε στον προσδιορισμό της έννοιας της ελληνικότητας και στην οριοθέτηση του νέου ελληνισμού ως προς την αρχαιότητα, τον χριστιανισμό, τη νεοελληνική λαϊκή παράδοση και τη σχέση του με την Ευρώπη.
Ο ποιητής, φιλόσοφος και κριτικός της λογοτεχνίας Γιώργος Σαραντάρης, γεννήθηκε στις 20 Απριλίου του 1908 στην Κωνσταντινούπολη και μεγάλωσε στην Ιταλία όπου η οικογένειά του με καταγωγή από την Πελοπόννησο είχε εγκατασταθεί λόγω των εμπορικών της δραστηριοτήτων. Σπούδασε νομικά στα πανεπιστήμια της Μπολόνια και της Ματσεράτα, ενώ από πολύ νέος ασχολήθηκε με την ποίηση και τη φιλοσοφία. 
Από το 1931, οπότε και μεταβαίνει στην Αθήνα προκειμένου να εκπληρώσει τη στρατιωτική του θητεία, θα εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα και θα αρχίσει την πάλη του, σε μια πνευματική περιπέτεια ανάλογη με του Σολωμού, για να καθυποτάξει την ελληνική γλώσσα, μια γλώσσα “κατ’ εξοχήν πλατωνική”, καθώς όπως έλεγε “η πατρίδα του ποιητή είναι η γλώσσα [...] οφείλει να επιστρέψει στην πατρίδα για ν’ αποδώσει στο έργο το ύφος που του αρμόζει, κείνη τη γραμμή που αποκαλύπτει «αλήθεια» τον πρόσκαιρο κόπο του ανθρώπου. Ήθος του ποιητή είναι η γλώσσα ˙ αυτή εμπεριέχει το έθνος (που για μας αντιπροσωπεύει ό,τι «η Πατρίδα κ’ η Πίστις» για το Σολωμό), και στο έθνος τόσο ο ποιητής όσο ο πολίτης πιστεύουνε”. Θα φτάσει μέχρι την άποψη ότι “μονάχα ελληνιστί η ποίηση μπορεί χωρίς φόβο να καταπιάνεται με ιδέες, να θίγει και να μη μολύνει ό,τι καθαρό έχει ο ανθρώπινος λόγος”. Συμμετέχει στην πνευματική ζωή του τόπου, τυπικά στα πλαίσια της λεγόμενης γενιάς του τριάντα, ουσιαστικά όμως ακολουθώντας μια ξεχωριστή προσωπική διαδρομή και αφήνοντας πλούσιο έργο. Πέρα από τις πέντε ποιητικές συλλογές, τα τρία φιλοσοφικά δοκίμια και αρκετές δημοσιεύσεις σε εφημερίδες και περιοδικά, μεγάλο μέρος του έργου του εκδόθηκε μετά το θάνατό του, ενώ μέχρι σήμερα μέρος του έργου του παραμένει ανέκδοτο και τα πρωτόλειά του είναι γραμμένα στα ιταλικά. 
Συνδέθηκε με τον ιδεοκρατικό φιλοσοφικό όμιλο του Τσάτσου και του Κανελλόπουλου, με την ομάδα του Συκουτρή και του Δημοσθένη Δανιηλίδη, με τα ελληνικά γράμματα του Ανδρέα Καραντώνη. Στο αρχείο του έχουν βρεθεί επιστολές και επιστολόχαρτα του Εθνικού Παμφοιτητικού Συλλόγου, χωρίς όμως άλλη ένδειξη ενδεχόμενης περαιτέρω σχέσης του με την εθνικιστική οργάνωση. Στενή σχέση είχε επίσης με τον Ν.Γ. Πεντζίκη, τη Μελισσάνθη και τη Ζωή Καρέλη. 
Είναι εκείνος που ανέδειξε και επηρέασε τον Ελύτη, “ο αιρετικός της ύλης αλλ’ ομόθρησκος των αετών”, όπως τον χαρακτήρισε ο τελευταίος σε ποίημα αφιερωμένο στη μνήμη του. Ο “ηλιοπότης” Ελύτης με τη λατρεία του ελληνικού φωτός, δεν πηγάζει απευθείας απ’ τον Περικλή Γιαννόπουλο, αλλά διαθλάται μέσα απ’ την επιρροή του Σαραντάρη. 
Ο Σαραντάρης με ευρεία ευρωπαϊκή παιδεία, ανανέωσε την ελληνική ποίηση, που έμενε μέχρι τότε προσκολλημένη στα “κλαψοπούλια του καρυωτακισμού”, όπως έλεγε ο Καραντώνης, και επηρεασμένος από τον Ουγκαρέττι και τον ιταλικό ερμητισμό, με μικρά ελευθερόστιχα ποιήματα, προσάρμοσε τον μοντερνισμό με την ποιητική παράδοση του δημοτικού τραγουδιού και του Σολωμού. Η ποίησή του εκφράζει τη φιλοσοφία της χαράς, τη δοξολογία του φωτός, την αισιοδοξία. 
Η φιλοσοφική σκέψη του είναι υποστασιακή και άμεσα κοινωνική. Επηρεασμένος από τον Πλάτωνα, τον χριστιανικό υπαρξισμό του Κίρκεγκορ, αλλά και τον Νίτσε, τον Τζιοβάνι Τζεντίλε και τον Ντοστογιέφσκι, διακηρύσσει την πίστη του στην αιωνιότητα της ύπαρξης του ανθρώπου και τη δυνατότητα να φτάσει στο απόλυτο. Πρόκειται για τη μετάβαση από το άτομο στον άνθρωπο, μέσω της μελέτης του θανάτου και της προσπέλασης του Θεού - Ανθρώπου. Άλλος άξονας της σκέψης του είναι ο αντιδυτικισμός: “Η φιλοσοφία της Ευρώπης είναι φτωχή και ανεπαρκής για την τωρινή νεότητα ακριβώς γιατί σα φιλοσοφία δε νίκησε το φόβο του θανάτου”, θα πει και θα τονίσει την ανεπάρκεια του δυτικού πολιτισμού. Κεντρική θέση που αφορά την αυτοσυνειδησία του νέου ελληνισμού είναι αυτή ακριβώς η άτεγκτη αντιδυτική στάση. Χωρίς να προβάλλει κάποιο ασκητικό ιδεώδες ή κάποιο πρότυπο αναχωρητισμού, με κατάφαση στη ζωή και στην πλησμονή του έρωτα, ο Σαραντάρης αντιτάχθηκε στον “ηδονισμό”, μια έννοια που περιέκλειε τον υλιστικό προσανατολισμό της ζωής, τον ατομισμό και τον κερματισμό - διάσπαση του ανθρωπίνου προσώπου, τη γνωσιοκρατία και τον εμπειρικό σχετικισμό. Οραματιζόταν μια υπερβατική συγκρότηση της κοινωνίας: “Η ομιλία μου στους διπλανούς μου, όταν πηγάζει από κείνο τον εαυτό μου που πιστεύει στη ζωή, είναι ειλικρινής, είναι γνήσιο προϊόν της αιωνιότητάς μου, δεν επηρεάζεται απ’ το χώρο και απ’ το χρόνο˙ και όταν μια τέτοια ομιλία γεννάει τη συνεννόηση των ατόμων, γεννάει δηλαδή την κοινωνία, τότε η κοινωνία δεν επηρεάζεται απ’ το χώρο και απ’ το χρόνο, μια παρόμοια κοινωνία μπορεί ήσυχα να σκεφτεί το θάνατο, μπορεί με παρρησία, που δεν αποκλείει την ταπεινότητα, ν’ ατενίσει το Θεό”. Εκτιμούσε ιδιαίτερα τον Περικλή Γιαννόπουλο που στάθηκε “ο πιο θερμός, ο πιο ενθουσιώδης κι ο πιο πειστικός υποστηρικτής της ανωτερότητας της ελληνικής φυλής” και ο οποίος “πιο γνήσια από κάθε άλλο νεοέλληνα στον αιώνα μας αντιμετώπιζε θεωρητικά το πρόβλημα του νεοελληνισμού. Προπάντων η αντιευρωπαϊκή του θέση, μ όλο το βάρος της ευθύνης που σηκώνει, θα σταματήσει την προσοχή και της δικής μας και των γενεών που θα έρθουν όταν από τη βάση ατενίζεται ο προορισμό τους έθνους”. Της ίδιας ποιότητας ήταν η γνώμη του και για τον Σπυρίδωνα Ζαμπέλιο.


Τετάρτη 2 Απριλίου 2014

ΙΩΑΝΝΗΣ ΖΑΜΠΕΛΙΟΣ (1787 -1856)


ΕΙΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝ

Ενώ τας δούλας συντρίβοντες αλύσεις
και του ζυγοΰ το βάρος, ορμώμεν ήδη,
αρπάζοντες τα ξίφη,
ποδοβολούντες, εις άνισον αγώνα, 
Σέ παραστάτιν
και πρόμαχον καλούμεν, Δέσποινα κόρη, 
θεά Ελευθερία!
Κατάβα πάλιν 
εις τα αρχαία ταύτα 
σκηνώματα σου· 
όπου προκαθεσθείσα, 
πότε εις Θήβας
τυραννοκτόνον τον αδελφόν εκίνεις,
πότε εις Μαραθώνα, 
με άγριον βλέμμα τινάσσουσα το δόρυ 
εις δεινήν πάλην τον Πέρσην προσεκάλεις.
Ελθέ! Κι' αντάμοι τον όμιλον των άλλων 
Παρθένων  φέρε, εφ'  ών και προεδρεύεις:
την δαφνηφόρον Νίκην,
την λαμπράν Δόξαν,
και την ηχούσαν Φήμην.   *
Ράπισον, σπείρε
τας θείας σου εμπνεύσεις, το στερρόν θάρρος,
και την θερμήν ανδρείαν,
να αισθανθώσι των πάππων μας οι τάφοι
της κατάβασης αμάξης σου τον κρότον
τα κόκκαλά των
να σαλευθώσι, να τρίξωσι κι' εκείνα:
του ξίφους σου η λάμψις
ν' αστράψη, να θαμβώση, να καταπλήξη
τα χαύνα των τυράννων και δειλά πλήθη!..