Εισαγωγή
Αμέσως μετά τον Γαλλογερμανικόν πόλεμον του 1870/71 ο τότε αρχηγός του Γερμανικού Επιτελείου Στρατάρχης φον Μόλτκε κατανοών ότι εν περιπτώσει Ρωσσογερμανικής συρράξεως η Γαλλία δεν θα παρέμενεν αδρανής εις τα Νώτα της Γερμανίας , έθετε τας πρώτας βάσεις της μελέτης περί του τρόπου καθ΄ον ο Γερμανικός Στρατός θα ηδύνατο να αντιμετωπίση ενδεχόμςνον ταυτόχρονον διμέτωπον πόλεμον.
Θεωρών την Αυστρουγγαρίαν ως σύμμαχον και βασιζόμενος επί της κατά την εποχήν εκείνην, μεγάλης υπεροχής του Γερμανικού Στρατού , είχεν αχθή εις την απόφασιν της ταυτοχρόνου επ΄αμφοτέρων των μετώπων , επιθετικής διεξαγωγής του πολέμου.
Συν τω χρόνω όμως αι στρατιωτικαί συνθήκαι ήλλασον.
Η Γαλλία δια μεγάλων προσπαθειών κατώρθωσε ανασυντάσσουσα τον στρατόν της να αυξήση αυτόν σημαντικώς. Η ταυτόχρονος εναντίον της Γαλλίας και Ρωσσίας επιθετική ενέργεια του Γερμανικού Στρατού δεν παρείχε πλέον ελπίδας επιτυχίας.
Το μέγα όμως χρονικόν διάστημα όπερ εχρειάζετο τότε όπως συντελεσθή η Ρωσσική κινητοποίησις παρείχεν εις το Γερμανικόν Επιτελείον την ευκαιρίαν όπως ρίπτων κατ΄αρχάς τον όγκον του Γερμανικού Στρατού προς Δυσμάς προσπαθήση να συντρίψη τον Γαλλικόν Στρατόν προ ή η απειλή του Ρωσσικού Στρατού καταστή επικίνδυνος , μεθ΄ό δε να στραφή κατά τούτου.
Αλλά και το σχέδιον τούτο όπερ ο Στρατάρχης Μόλτκε έκρινεν κατά το 1879 ως το καταλληλότερον , ήλλασε κατά τα επόμενα έτη.
Η συνεχώς ισχυροποιουμένη οχύρωσις των Γαλλικών συνόρων ,έθετε εν αμφιβόλω αν δεν απέκλειε εντελώς , την επίτευξιν ταχείας αποφασιστικής νίκης εναντίον του Γαλλικού Στρατού ούτινος άλλως τε αι δυνάμεις δεν υπολείποντο κατά πολύ των του Γερμανικού τοιούτου.
Συγχρόνως η κατά το 1879 σύναψις συμμαχίας μετά της Αυστροουγγαρίας , προσέθεσε σπουδαίον παράγοντα δια τας εναντίον της Ρωσσίας επιχειρήσεις .
Η τότε εν τω Γεν. Κυβερνοίω Βαρσοβίας εκατέροθεν του Βιστούλα συγκέντρωσις μεγάλου αριθμού μονάδων της εν ειρήνη συνθέσεως του Ρωσσικού Στρατού και η εν τη περιοχή ταύτη αναμενωμένη εν περιπτώσει πολέμου συγκέντρωσις τούτου με τας κυρίας δυνάμεις του εναντίον της Αυστροουγγαρίας , παρείχον την ευκαιρίαν εις τα πολύ ταχύτερον κινητοποιούμενα στρατεύματα των Κεντρικών Αυτοκρατοριών όπως επιτιθέμενα από Ανατολικής Πρωσσίας και Γαλλικίας επιφέρωσιν τελειωτικόν κατά των Ρώσσων πλήγμα.
Ούτως εν τω επί τη βάσει των ανωτέρω καταρτισθέντι σχεδίων προεβλέπετο όπως εν περιπτώσει ταυτοχρόνου εναντίον της Ρωσσίας και Γαλλίας πολέμου, το μεν ήμισυ του Γερμανικού Στρατού μεθ΄ ολοκλήρου του Αυστροουγγρικού ανέλαβε την κατά της Ρωσσίας επίθεσιν , ενώ το έτερον ήμισυ θα ετήρει κατ΄αρχάς αμυντικήν εναντίον της Γαλλίας στάσιν.
Η κατά το 1882 εις την συμμαχίαν των Κεντρικών Αυτοκρατοριών είσοδος των Ιταλών καθιστώσα ευχαιρεστέραν την κατά της Γαλλίας άμυναν και επιτρέπουσα εις την Αυστρίαν έχουσαν τα Νώτα της ασφαλισμένα ,χρησιμοποιήση όλας τας δυνάμεις της κατά της Ρωσσίας ηύξησεν έτι μάλλον τας ελπίδας των μετ' επιτυχίας εφαρμογής του ανωτέρω σχεδίου.
Το σχέδιον τούτο παρέμεινεν ισχύον με μικράς μόνον μεταλλαγάς εν ταις λεπτομερείαις του, μέχρι το 1892 οπότε ο τότε Αρχηγός του Γερμανικού Γενικού Επιτελείου Στρατηγός φον Σλίφφεν εθεώρησεν ότι, η εν τω μεταξύ επελθούσα μεταβολή των συνθηκών εφ΄ων τούτο είχε βασισθεί, επέβαλλον την αλλαγήν του.
Ούτως εν τω επί τη βάσει των ανωτέρω καταρτισθέντι σχεδίων προεβλέπετο όπως εν περιπτώσει ταυτοχρόνου εναντίον της Ρωσσίας και Γαλλίας πολέμου, το μεν ήμισυ του Γερμανικού Στρατού μεθ΄ ολοκλήρου του Αυστροουγγρικού ανέλαβε την κατά της Ρωσσίας επίθεσιν , ενώ το έτερον ήμισυ θα ετήρει κατ΄αρχάς αμυντικήν εναντίον της Γαλλίας στάσιν.
Η κατά το 1882 εις την συμμαχίαν των Κεντρικών Αυτοκρατοριών είσοδος των Ιταλών καθιστώσα ευχαιρεστέραν την κατά της Γαλλίας άμυναν και επιτρέπουσα εις την Αυστρίαν έχουσαν τα Νώτα της ασφαλισμένα ,χρησιμοποιήση όλας τας δυνάμεις της κατά της Ρωσσίας ηύξησεν έτι μάλλον τας ελπίδας των μετ' επιτυχίας εφαρμογής του ανωτέρω σχεδίου.
Το σχέδιον τούτο παρέμεινεν ισχύον με μικράς μόνον μεταλλαγάς εν ταις λεπτομερείαις του, μέχρι το 1892 οπότε ο τότε Αρχηγός του Γερμανικού Γενικού Επιτελείου Στρατηγός φον Σλίφφεν εθεώρησεν ότι, η εν τω μεταξύ επελθούσα μεταβολή των συνθηκών εφ΄ων τούτο είχε βασισθεί, επέβαλλον την αλλαγήν του.
Η Ρωσσία δια της κατασκευής νέων σιδηροδρομικών γραμμών και βελτιώσεως του οργανισμού του στρατού της , είχε κατορθώσει να βραχύνη κατά πολύ το δια την κινητοποίησιν τούτου απαιτουμένου χρονικού διαστήματος.
Συγχρόνως προς κάλυψιν της συγκεντρώσεως των στρατευμάτων της από της Ανατολικής Γερμανίας είχεν οχυρώσει ισχυρώς την γραμμήν του Νάρεβ ποταμού ούτως ώστε η κατά ταύτης Γερμανική επίθεσις δεν παρείχε πλέον τας αυτάς ελπίδας επιτυχίας ας και πρότερον και ιδίως αφ΄ης όπισθεν της άνω γραμμής ανεμένετο η συγκέντρωσις των κυρίως Ρωσσικών δυνάμεων με προθέσεις επιθέσεως εναντίον της Γερμανίας και ουί κατά υξς Αυστροουγγαρίας ως εν αρχή υπετίθετο.
Ούτως η ταχεία εναντίον της Ρωσσίας επίτευξις αποφασιστικής νίκης δεν εφαίνετο πλέον ασφαλής. Αλλά και του Γαλλικού Στρατού η ισχύς είχεν εν τω μεταξύ σημαντικώς αυξηθεί. Η κινητοποίησις τούτου είχε τόσον βελτιωθεί , ιδίως δια κατασκευής νέων σιδηροδρομικών γραμμών , ώστε ήτο εις θέσιν να συγκεντρωθή εις τα Γερμανικά σύνορα ταχύτερον ο Γερμανικός Στρατός , καμμιά δε αμφιβολία υπήρχεν ότι θα ανελάμβανε αμέσως την επίθεσιν.Ο Στρατηγός φον Σλίφφεν θεωρών τον Γαλλικόν Στρατόν ως του επικινδυνεστέρου εχθρού και λαμβάνων υπ' όψιν του ότι ούτος θα συνεκεντρούντο εις τα Γερμανικά σύνορα πολύ προ του Ρωσσικού, επομένως ότι ο Γερμανικός Στρατός θα ηδύνατο να επιτεθή εναντίον του Γαλλικού (5) , πριν ή η από του Ρωσσικού στρατού απειλή καταστή επικίνδυνος , απεφάσισεν όπως εν περιπτώσει πολέμου ολόκληρος ο όγκος του Γερμανικού Στρατού επετέθη κατά της Γαλλίας προς επίτευξιν ταχείας και αποφασιστικής νίκης , ενώ απέναντι της Ρωσσίας θα παρέμενον μόνον αι μονάδες εκείναι αίτινες δεν θα ηδύναντο να αχθώσιν εγκαίρως εις το Δυτικόν Μέτωπον.Η Αυστροουγγαρία ήτις από του 1883 ηδύνατο να υπολογίζη και επί της βοηθείας της συμμάχου της Ρουμανίας έδη να βασισθή επί των ιδίων αυτής δυνάμεων μέχρις ου , συντριβομένου του Γαλλικού στρατού , η εις ανατολάς μεταφορά Γερμανικών ενισχύσεων επέτρεπε την ανάληψιν της επιθέσεως και κατά της Ρωσσίας.Το νέον τούτο σχέδιον διεξαγωγής του διμετώπου πολέμου παρέμεινεν εν ισχύει μέχρι της εκρήξεως του πολέμου.Συν τη παρελεύσει του χρόνου καθίστατο ολονέν καταφανέστερον ότι μόνον κατά της Γαλλίας επεβάλλετο και ήτο δυνατή η επίτευξις οριστικής νίκης.Η συντριβή των Γαλλικών δυνάμεων επιτυγχανομένη , θα ηδύνατο να θεωρηθή τότε ως τελειωτική , ενώ το τοιούτον δεν ήτο δυνατόν να λεχθή και δια την Ρωσσίαν , αστειρεύτους πηγάς προς ανανέωσιν των δυνάμεών της διαθέτουσαν.Αφ' ης δε το Ρωσσικόν Επιτελείον προς επίτευξιν ταχυτέρας και ασφαλούς συγκεντρώσεως των Ρωσσικών δυνάμεων μετέθεσε μέγα μέρος των εν Πολωνία Μονάδων εις το εσωτερικόν , είχε την απόφασιν να εγκαταλείπη εν αρχή ανυπεράσπιστον την δυτικώς του Βιστούλα χώραν, απεκλείετο κάθε ελπίς πέραν του δυνατού της ταχείας συντριβής του Ρωσσικού Στρατού διά της κατ' αυτού κατ΄ αρχάς επιθέσεως.
Εις το Γερμανικόν άλλως τε Επιτελείον , δεν παρέμεναν άγνωστοι αι προθέσεις των Ρώσσων όπως εν περιπτώσει Γερμανικής επιθέσεως το πρώτον κατά της Ρωσσίας , ο Ρωσσικός Στρατός αποφεύγων πάσαν αποφασιστικήν μάχην αποσύρεται εις το εσωτερικόν της αχανούς αυτοκρατορίας, παρερχομένου ούτως άνευ αποτελέσματος του τόσον πολυτίμου δια τας Κεντρικάς Αυτοκρατορίας χρόνου.
Μετά μακροχρονίας ανταλλαγάς σκέψεων μεταβαλλομένων αναλόγως των εξελίξεων της πολιτικής καταστάσεως τα Επιτελεία των δύο Αυτοκρατοριών , ολίγον προ της εκρήξεως του Ευρωπαϊκού πολέμου είχαν καταλήξει εις την κάτωθι απόφασιν όσον αφορά την κατά της Ρωσσίας διεξαγωγήν των επιχειρήσεων.
Η Αυστροουγγαρία ώφειλεν συγκεντρώνουσα τον κύριον όγκο των δυνάμεων της εν τη ανατολική Γαλικία πλησίον των συνόρων να προβή αμέσως εις επίθεσιν προς Βορράν (εντός της Πολωνίας).
Την επίθεσιν ταύτην θα συνέτρεχε η Γερμανία, αμέσως μεν δια προελάσεως ενός Σώματος Στρατού εις Σιλεσίαν , εμμέσως δε δια συγκεντρώσεως 13 Μεραρχιών εν τη Ανατολική Πρωσσία, αίτινες επιτιθέμεναι κατά της Γραμμής Νάρεβ θα καθήλωναν τας εν τη περιοχή ταύτη συγκεντρουμένας Ρωσσικάς δυνάμεις. Η φύσις και η έκτασις των μετά της Ρωσσίας συνόρων των δύο Αυτοκρατοριών απέκλειε την εν αμύνη παραμονήν των Αυστρογερμανικών δυνάμεων μέχρι της συντριβής της Γαλλίας ήτις ιδίως κατά τα τελευταία έτη , δεν εθεωρήτο πλέον τόσον εύκολος. Αμυντική στάσις του Αυστριακού Στρατού θα επέτρεπε εις τους Ρώσσους , ,αναλαμβάνοντας την πρωτοβουλίαν ενεργείας ή να επιτεθώσι μεθ' όλων των δυνάμεών των κατά τούτου ή απασχολούντα αυτόν δια μικρών δυνάμεων κατά των εις Ανατολικήν Πρωσσίαν ασθενών γερμανικών δυνάμεων αναγνωρίζοντος θάττον ή βράδειον ότι ουχί η προς Βιέννην αλλά η προς Βερολίνον προέλασις θα ήτο εκείνη ήτις θα έκρινε τον όλον αγώνα.
Διά της ανωτέρω υπό των δύο Επιτελείων ληφθείσης αποφάσεως ηλπίζετο ότι, επιτυγχανομένων μερικών σοβαρών πληγμάτων κατά του Ρωσσικού Στρατού πριν ή ούτος συντελέση την συγκέντρωσιν του, θα καθίστατο κατόπιν δυνατή η διεξαγωγή αμύνης επί τινα καιρόν επιτυχής.
Η άμυνα της Ανατολικής Πρωσσίας παρείχε εις το Γενικόν Γερμανικόν Επιτελείον προς λύσιν εν των δυσκολοτάτων προβλημάτων .Λαμβανομένης υπ΄όψιν των προς τούτο διτεθιμένων ασθενών δυνάμεων εφαίνετο βέβαιον ότι αι Γερμανικαί δυνάμεις θα ηναγκάζοντο θάττον ή βράδειον να υποχωρήσωσιν επί της Γραμμής του Βιστούλα ήτις εθεωρήτο το τελευταίον σημείον μέχρι του οποίου θα ηδύναντο να προχωρήσουν οι Ρώσσοι, χωρίς να τεθή εν κινδύνω η έκβασις του όλου αγώνος.
Δια τον λόγον τούτον από του καιρού της ειρήνης μεγάλα διατέθησαν μέσα διά την οχύρωσιν της Γραμμής Θορν-Κουλμ-Γκράουντεντς-Νογκάτ και κυρίως του από του Νότου παράκαμψιν ταύτης κωλύοντος Πόζεν , προ του οποίου έδει να θραυσθή πάσα προς Βερολίνον απόπειρα προελάσεως των Ρώσσων.Νοτιώτερον ο άνω Όδερρ παρείχε ισχυρόν φυσικόν κώλημα διά την περαιτέρω προέλασιν των Ρώσσων.
Η οχύρωσις της άνω Γραμμής δεν εσήμαινεν όμως και την εγκατάλειψιν της ανατολικής τοιαύτης, τόσον χρησίμου διά την διατροφήν της Γερμανίας ευπόρου Ανατολικής Πρωσσίας.
Ο τρόπος καθ' ον λυσιτελέστερον θα επεχειρήτο η από τηςΡωσσικής επιθέσεως άμυνα ταύτης απετέλει από μακρού καιρού παρά τω Γερμανικώ Επιτελείω το θέμα πολεμικών παιχνιδιών και ασκήσεων.
Αι εκατέροθεν του οχυρού Λέτσεν Μαζουριαναί λίμναι αποτελούσαν μακρόν από Βορρά προς Νότον εκτεινόμενον φυσικό κώλυμα, θα ηνάγκαζον τας προς κατάληψιν της Ανατολικής Πρωσσίας προελαυνούσας Ρωσσικάς δυνάμεις να χωρισθώσιν εις δύο, του ενός τμήματος αυτών προελαύνοντος Βορείως των λιμνών του δε ετέρου Νοτίως τούτων.
Ούτως εδίδετο εις τους αμυνομένους ευκαιρία, δια επιδεξίας χρησιμοποιήσεως των εσωτερικών γραμμών να επιτεθώσι μεθ΄όλων των δυνάμεών των διαδοχικώς κατ΄εκατέρου των δύο προελαυνόντων τμημάτων.
Προς μεγένθυσιν του μεταξύ τούτων διαστήματος, από του καιρού της ειρήνης εν συνεχεία προς την Γραμμήν των λιμνών από του νοτίου άκρου τούτων μέχρι Όρτελσμπουργκ κατασκευάσθη σειρά ελαφρών οχυρωματικών έργων άτινα θα ήσαν εις θέσιν να αναχαιτίσωσιν την εισβολήν τουλάχιστον των Ρωσσικών δυνάμεων Ιππικού.
Ο Στρατηγός Σλίφφεν εις εν των σχετικών παιχνιδίων είχε προτείνει ως καλυτέραν λύσιν δια της από μιας Γερμανικής Στρατειάς έναντι υπερτέρων Ρωσσικών δυνάμεων άμυναν της Ανατολικής Γερμανίας , την όπισθεν της Γραμμής των λιμνών συγκέντρωσιν ταύτης και αναμονήν μέχρις ου αι προελαύνουσαι Ρωσσικαί δυνάμεις χωρισθώσι υπό της Γραμμής των λιμνών , οπότε η Γερμανική Στρατιά έδει να επιτεθή μεθ΄όλων των δυνάμεών της κατά του πλησιεστέρου εκ των δύο εχθρικών τμημάτων επιζητούσα την διαδοχικήν συντριβήν αυτών.
Αι ιδέαι αυταί ήσαν κοινό κτήμα απάντων των εν τω Γενικώ Επιτελείω του Γερμανικού Στρατού εκπαιδευθέντων αξιωματικών .
Η πραγματοποίησις όμως τούτου απήτει τόλμην και διοικητικήν ικανότητα ην σπανίως συναντά τις εν τη Ιστορία.
***
Από της συνάψεως της Γαλλορωσσικής συμμαχίας (1892-3) ταΕπιτελεία των δύο τούτων Κρατών ,εν διηνεκή συνδέσμω (10) ευρισκόμενα, εξήταζον από κοινού τον τρόπον της εν περιπτώσει πολέμου εναντίον των Κεντρικών Αυτοκρατοριών διεξαγωγής των Επιχειρήσεων.
Το Γαλλικόν Επιτελείον αναμένων εναντίον του Γαλλικού Στρατού την επίθεσιν του όγκου των Γερμανικών δυνάμεων επέμεινε παρά τω Συμμάχω του όπως αι κύριαι Ρωσσικαί δυνάμεις κατευθυνθώσιν εις το δυνατόν ταχύτερον εναντίον της Γερμανίας, ης η συντριβή έδει να είναι ο κύριος σκοπός των δύο Συμμάχων .
Το Ρωσσικόν όμως Επιτελείον δεν ενόμιζεν όμως φρόνιμον την εναντίον της Γερμανίας ενέργειαν επιθέσεως πριν ή προηγουμένως καταφέρη καίριον κατά της Αυστροουγγαρίας πλήγμα από το οποίον αύτη λίαν δυσκόλως θα ηδύνατο να αναλάβη.
Μόνον μετά την συντριβήν του Αυστροουγγρικού Στρατού ήθελεν το Ρωσσικόν Επιτελείον να αναλάβη την γενικήν κατά της Γερμανίας επίθεσιν.
Συγχρόνως εθεώρει απαραίτητον την παραμονήν ικανών δυνάμεων εις τα προς Σουηδίαν σύνορα ακόμη δε και εν Καυκάσω εναντίον της Τουρκίας.
Κατόπιν επιμόνων αιτήσεων της Γαλλίας υπεσχέθη αύτη την εναντίον της Γερμανίας επίθεσιν δυνάμεως 800.000 περίπου ανδρών ήτις θα ήτο εις θέσιν να συγκρατήση εις τα Ρωσσογερμανικά σύνορα τουλάχιστον (11) 5-6 Γερμανικά Σώματα Στρατού μετά των αντιστοίχων αυτών εφεδρικών σχηματισμών.
Συχρόνως απεφασίσθη όπως αι δυνάμεις αυταί έχουσαι το Κέντρον του βάρους των εις την Νοτίαν πτέρυγα,συγκεντρωθώσιν ούτως ώστε , ενώ οι Γερανοί συνεκεντρούντο εν Ανατολική Πρωσσία , να προελάσωσι προς Αλλενστάϊν (Allenstein) , να δύνανται δε να αναλάβωσιν την κατά μήκος της αριστεράς όχθης του Βιστούλα εναντίον ενδεχομένων εις την περιοχήν Θόρν(Thorn) -Πόζεν συγκεντρώσεως των Γερμανικών δυνάμεων. Η επίθεσις έδει να αρχίσει το αργότερον αμέσως μετά την 15ην ημέραν επιστρατεύσεως .
Το Ρωσσικόν σχέδιον επιχειρήσεων δεν ανταπεκρίνετο τελείως προς τας ανωτέρω συμφωνίας, του Ρωσσικού Επιτελείου μη απομακρυνομένου της ιδέας ότι προ πάσης επιχειρήσεως κατά της Γερμανίας έδει να συντριβή ο Αυστροουγγρικός Στρατός.
Ούτω κατηρτήσθη το σχέδιον κινητοποιήσεως Α (Austria) όπερ προέβλεπε την εναντίον της Αυστρίας κινητοποίησιν των Ρωσσικών δυνάμεων διά την πιθανοτέραν περίπτωσιν καθ΄ην η Γερμανία θα έστρεφε τας δυνάμεις της το πρώτον κατά της Γαλλίας και δευτερεύουσας εναντίον της Ανατολικής Πρωσσίας επίθεσιν.
Δια την περίπτωσιν καθ΄ην παρά πάσαν προσδοκίαν η Γερμανία έστρεφε τας κυρίας δυνάμεις της τοπρώτον κατά της Ρωσσίας είχε καταρτισθεί (12) έτερον σχέδιον κινητοποιήσεως G (Germania) συμφώνως το οποίο αι κύριαι δυνάμεις του Ρωσσικού Στρατού θα κατευθύνοντο εναντίον της Ανατολικής Πρωσσίας , ενώ μικρότεραι δυνάμεις θα εκάλυπτον την επίθεσιν ταύτην από της Αυστρο-ουγγαρίας.
Συγχρόνως προεβλέπετο και πιθανή προς το εσωτερικόν υποχώρησις μέχρι της ταχείας συγκεντρώσεως όλων των δυνάμεων του Ρωσσικού Στρατού , αποφευγομένης της συγκρούσεως μετά υπερτέρων Γερμανικών δυνάμεων.
Αι υπό του σχεδίου κινητοποιήσεως Α της εναντίον της Γερμανίας δευτερεύουσαν επίθεσιν προσβλησόμεναι δυνάμεις ανήρχοντο εις δύο Στρατειάς αίτινες θα συνεκεντρούντο επί του Νιέμεν (Δυτική Βίλνα) και του Νάρεβ , ληφθέντος του μέτρου όπως συγκεντρωθώσι εις το πλησιέστερον προς το μέτωπο τούτο ευρισκομένων μονάδων, διά την όσον το δυνατόν ταχυτέραν έναρξιν της τόσον υπό των Γάλλων αναμενομένης κατά της Γερμανίας επιθέσεως.(Συνέχεια)
Συγχρόνως προς κάλυψιν της συγκεντρώσεως των στρατευμάτων της από της Ανατολικής Γερμανίας είχεν οχυρώσει ισχυρώς την γραμμήν του Νάρεβ ποταμού ούτως ώστε η κατά ταύτης Γερμανική επίθεσις δεν παρείχε πλέον τας αυτάς ελπίδας επιτυχίας ας και πρότερον και ιδίως αφ΄ης όπισθεν της άνω γραμμής ανεμένετο η συγκέντρωσις των κυρίως Ρωσσικών δυνάμεων με προθέσεις επιθέσεως εναντίον της Γερμανίας και ουί κατά υξς Αυστροουγγαρίας ως εν αρχή υπετίθετο.
Ούτως η ταχεία εναντίον της Ρωσσίας επίτευξις αποφασιστικής νίκης δεν εφαίνετο πλέον ασφαλής. Αλλά και του Γαλλικού Στρατού η ισχύς είχεν εν τω μεταξύ σημαντικώς αυξηθεί. Η κινητοποίησις τούτου είχε τόσον βελτιωθεί , ιδίως δια κατασκευής νέων σιδηροδρομικών γραμμών , ώστε ήτο εις θέσιν να συγκεντρωθή εις τα Γερμανικά σύνορα ταχύτερον ο Γερμανικός Στρατός , καμμιά δε αμφιβολία υπήρχεν ότι θα ανελάμβανε αμέσως την επίθεσιν.Ο Στρατηγός φον Σλίφφεν θεωρών τον Γαλλικόν Στρατόν ως του επικινδυνεστέρου εχθρού και λαμβάνων υπ' όψιν του ότι ούτος θα συνεκεντρούντο εις τα Γερμανικά σύνορα πολύ προ του Ρωσσικού, επομένως ότι ο Γερμανικός Στρατός θα ηδύνατο να επιτεθή εναντίον του Γαλλικού (5) , πριν ή η από του Ρωσσικού στρατού απειλή καταστή επικίνδυνος , απεφάσισεν όπως εν περιπτώσει πολέμου ολόκληρος ο όγκος του Γερμανικού Στρατού επετέθη κατά της Γαλλίας προς επίτευξιν ταχείας και αποφασιστικής νίκης , ενώ απέναντι της Ρωσσίας θα παρέμενον μόνον αι μονάδες εκείναι αίτινες δεν θα ηδύναντο να αχθώσιν εγκαίρως εις το Δυτικόν Μέτωπον.Η Αυστροουγγαρία ήτις από του 1883 ηδύνατο να υπολογίζη και επί της βοηθείας της συμμάχου της Ρουμανίας έδη να βασισθή επί των ιδίων αυτής δυνάμεων μέχρις ου , συντριβομένου του Γαλλικού στρατού , η εις ανατολάς μεταφορά Γερμανικών ενισχύσεων επέτρεπε την ανάληψιν της επιθέσεως και κατά της Ρωσσίας.Το νέον τούτο σχέδιον διεξαγωγής του διμετώπου πολέμου παρέμεινεν εν ισχύει μέχρι της εκρήξεως του πολέμου.Συν τη παρελεύσει του χρόνου καθίστατο ολονέν καταφανέστερον ότι μόνον κατά της Γαλλίας επεβάλλετο και ήτο δυνατή η επίτευξις οριστικής νίκης.Η συντριβή των Γαλλικών δυνάμεων επιτυγχανομένη , θα ηδύνατο να θεωρηθή τότε ως τελειωτική , ενώ το τοιούτον δεν ήτο δυνατόν να λεχθή και δια την Ρωσσίαν , αστειρεύτους πηγάς προς ανανέωσιν των δυνάμεών της διαθέτουσαν.Αφ' ης δε το Ρωσσικόν Επιτελείον προς επίτευξιν ταχυτέρας και ασφαλούς συγκεντρώσεως των Ρωσσικών δυνάμεων μετέθεσε μέγα μέρος των εν Πολωνία Μονάδων εις το εσωτερικόν , είχε την απόφασιν να εγκαταλείπη εν αρχή ανυπεράσπιστον την δυτικώς του Βιστούλα χώραν, απεκλείετο κάθε ελπίς πέραν του δυνατού της ταχείας συντριβής του Ρωσσικού Στρατού διά της κατ' αυτού κατ΄ αρχάς επιθέσεως.
Εις το Γερμανικόν άλλως τε Επιτελείον , δεν παρέμεναν άγνωστοι αι προθέσεις των Ρώσσων όπως εν περιπτώσει Γερμανικής επιθέσεως το πρώτον κατά της Ρωσσίας , ο Ρωσσικός Στρατός αποφεύγων πάσαν αποφασιστικήν μάχην αποσύρεται εις το εσωτερικόν της αχανούς αυτοκρατορίας, παρερχομένου ούτως άνευ αποτελέσματος του τόσον πολυτίμου δια τας Κεντρικάς Αυτοκρατορίας χρόνου.
Μετά μακροχρονίας ανταλλαγάς σκέψεων μεταβαλλομένων αναλόγως των εξελίξεων της πολιτικής καταστάσεως τα Επιτελεία των δύο Αυτοκρατοριών , ολίγον προ της εκρήξεως του Ευρωπαϊκού πολέμου είχαν καταλήξει εις την κάτωθι απόφασιν όσον αφορά την κατά της Ρωσσίας διεξαγωγήν των επιχειρήσεων.
Η Αυστροουγγαρία ώφειλεν συγκεντρώνουσα τον κύριον όγκο των δυνάμεων της εν τη ανατολική Γαλικία πλησίον των συνόρων να προβή αμέσως εις επίθεσιν προς Βορράν (εντός της Πολωνίας).
Την επίθεσιν ταύτην θα συνέτρεχε η Γερμανία, αμέσως μεν δια προελάσεως ενός Σώματος Στρατού εις Σιλεσίαν , εμμέσως δε δια συγκεντρώσεως 13 Μεραρχιών εν τη Ανατολική Πρωσσία, αίτινες επιτιθέμεναι κατά της Γραμμής Νάρεβ θα καθήλωναν τας εν τη περιοχή ταύτη συγκεντρουμένας Ρωσσικάς δυνάμεις. Η φύσις και η έκτασις των μετά της Ρωσσίας συνόρων των δύο Αυτοκρατοριών απέκλειε την εν αμύνη παραμονήν των Αυστρογερμανικών δυνάμεων μέχρι της συντριβής της Γαλλίας ήτις ιδίως κατά τα τελευταία έτη , δεν εθεωρήτο πλέον τόσον εύκολος. Αμυντική στάσις του Αυστριακού Στρατού θα επέτρεπε εις τους Ρώσσους , ,αναλαμβάνοντας την πρωτοβουλίαν ενεργείας ή να επιτεθώσι μεθ' όλων των δυνάμεών των κατά τούτου ή απασχολούντα αυτόν δια μικρών δυνάμεων κατά των εις Ανατολικήν Πρωσσίαν ασθενών γερμανικών δυνάμεων αναγνωρίζοντος θάττον ή βράδειον ότι ουχί η προς Βιέννην αλλά η προς Βερολίνον προέλασις θα ήτο εκείνη ήτις θα έκρινε τον όλον αγώνα.
Διά της ανωτέρω υπό των δύο Επιτελείων ληφθείσης αποφάσεως ηλπίζετο ότι, επιτυγχανομένων μερικών σοβαρών πληγμάτων κατά του Ρωσσικού Στρατού πριν ή ούτος συντελέση την συγκέντρωσιν του, θα καθίστατο κατόπιν δυνατή η διεξαγωγή αμύνης επί τινα καιρόν επιτυχής.
Η άμυνα της Ανατολικής Πρωσσίας παρείχε εις το Γενικόν Γερμανικόν Επιτελείον προς λύσιν εν των δυσκολοτάτων προβλημάτων .Λαμβανομένης υπ΄όψιν των προς τούτο διτεθιμένων ασθενών δυνάμεων εφαίνετο βέβαιον ότι αι Γερμανικαί δυνάμεις θα ηναγκάζοντο θάττον ή βράδειον να υποχωρήσωσιν επί της Γραμμής του Βιστούλα ήτις εθεωρήτο το τελευταίον σημείον μέχρι του οποίου θα ηδύναντο να προχωρήσουν οι Ρώσσοι, χωρίς να τεθή εν κινδύνω η έκβασις του όλου αγώνος.
Δια τον λόγον τούτον από του καιρού της ειρήνης μεγάλα διατέθησαν μέσα διά την οχύρωσιν της Γραμμής Θορν-Κουλμ-Γκράουντεντς-Νογκάτ και κυρίως του από του Νότου παράκαμψιν ταύτης κωλύοντος Πόζεν , προ του οποίου έδει να θραυσθή πάσα προς Βερολίνον απόπειρα προελάσεως των Ρώσσων.Νοτιώτερον ο άνω Όδερρ παρείχε ισχυρόν φυσικόν κώλημα διά την περαιτέρω προέλασιν των Ρώσσων.
Η οχύρωσις της άνω Γραμμής δεν εσήμαινεν όμως και την εγκατάλειψιν της ανατολικής τοιαύτης, τόσον χρησίμου διά την διατροφήν της Γερμανίας ευπόρου Ανατολικής Πρωσσίας.
Ο τρόπος καθ' ον λυσιτελέστερον θα επεχειρήτο η από τηςΡωσσικής επιθέσεως άμυνα ταύτης απετέλει από μακρού καιρού παρά τω Γερμανικώ Επιτελείω το θέμα πολεμικών παιχνιδιών και ασκήσεων.
Αι εκατέροθεν του οχυρού Λέτσεν Μαζουριαναί λίμναι αποτελούσαν μακρόν από Βορρά προς Νότον εκτεινόμενον φυσικό κώλυμα, θα ηνάγκαζον τας προς κατάληψιν της Ανατολικής Πρωσσίας προελαυνούσας Ρωσσικάς δυνάμεις να χωρισθώσιν εις δύο, του ενός τμήματος αυτών προελαύνοντος Βορείως των λιμνών του δε ετέρου Νοτίως τούτων.
Ούτως εδίδετο εις τους αμυνομένους ευκαιρία, δια επιδεξίας χρησιμοποιήσεως των εσωτερικών γραμμών να επιτεθώσι μεθ΄όλων των δυνάμεών των διαδοχικώς κατ΄εκατέρου των δύο προελαυνόντων τμημάτων.
Προς μεγένθυσιν του μεταξύ τούτων διαστήματος, από του καιρού της ειρήνης εν συνεχεία προς την Γραμμήν των λιμνών από του νοτίου άκρου τούτων μέχρι Όρτελσμπουργκ κατασκευάσθη σειρά ελαφρών οχυρωματικών έργων άτινα θα ήσαν εις θέσιν να αναχαιτίσωσιν την εισβολήν τουλάχιστον των Ρωσσικών δυνάμεων Ιππικού.
Ο Στρατηγός Σλίφφεν εις εν των σχετικών παιχνιδίων είχε προτείνει ως καλυτέραν λύσιν δια της από μιας Γερμανικής Στρατειάς έναντι υπερτέρων Ρωσσικών δυνάμεων άμυναν της Ανατολικής Γερμανίας , την όπισθεν της Γραμμής των λιμνών συγκέντρωσιν ταύτης και αναμονήν μέχρις ου αι προελαύνουσαι Ρωσσικαί δυνάμεις χωρισθώσι υπό της Γραμμής των λιμνών , οπότε η Γερμανική Στρατιά έδει να επιτεθή μεθ΄όλων των δυνάμεών της κατά του πλησιεστέρου εκ των δύο εχθρικών τμημάτων επιζητούσα την διαδοχικήν συντριβήν αυτών.
Αι ιδέαι αυταί ήσαν κοινό κτήμα απάντων των εν τω Γενικώ Επιτελείω του Γερμανικού Στρατού εκπαιδευθέντων αξιωματικών .
Η πραγματοποίησις όμως τούτου απήτει τόλμην και διοικητικήν ικανότητα ην σπανίως συναντά τις εν τη Ιστορία.
***
Από της συνάψεως της Γαλλορωσσικής συμμαχίας (1892-3) ταΕπιτελεία των δύο τούτων Κρατών ,εν διηνεκή συνδέσμω (10) ευρισκόμενα, εξήταζον από κοινού τον τρόπον της εν περιπτώσει πολέμου εναντίον των Κεντρικών Αυτοκρατοριών διεξαγωγής των Επιχειρήσεων.
Το Γαλλικόν Επιτελείον αναμένων εναντίον του Γαλλικού Στρατού την επίθεσιν του όγκου των Γερμανικών δυνάμεων επέμεινε παρά τω Συμμάχω του όπως αι κύριαι Ρωσσικαί δυνάμεις κατευθυνθώσιν εις το δυνατόν ταχύτερον εναντίον της Γερμανίας, ης η συντριβή έδει να είναι ο κύριος σκοπός των δύο Συμμάχων .
Το Ρωσσικόν όμως Επιτελείον δεν ενόμιζεν όμως φρόνιμον την εναντίον της Γερμανίας ενέργειαν επιθέσεως πριν ή προηγουμένως καταφέρη καίριον κατά της Αυστροουγγαρίας πλήγμα από το οποίον αύτη λίαν δυσκόλως θα ηδύνατο να αναλάβη.
Μόνον μετά την συντριβήν του Αυστροουγγρικού Στρατού ήθελεν το Ρωσσικόν Επιτελείον να αναλάβη την γενικήν κατά της Γερμανίας επίθεσιν.
Συγχρόνως εθεώρει απαραίτητον την παραμονήν ικανών δυνάμεων εις τα προς Σουηδίαν σύνορα ακόμη δε και εν Καυκάσω εναντίον της Τουρκίας.
Κατόπιν επιμόνων αιτήσεων της Γαλλίας υπεσχέθη αύτη την εναντίον της Γερμανίας επίθεσιν δυνάμεως 800.000 περίπου ανδρών ήτις θα ήτο εις θέσιν να συγκρατήση εις τα Ρωσσογερμανικά σύνορα τουλάχιστον (11) 5-6 Γερμανικά Σώματα Στρατού μετά των αντιστοίχων αυτών εφεδρικών σχηματισμών.
Συχρόνως απεφασίσθη όπως αι δυνάμεις αυταί έχουσαι το Κέντρον του βάρους των εις την Νοτίαν πτέρυγα,συγκεντρωθώσιν ούτως ώστε , ενώ οι Γερανοί συνεκεντρούντο εν Ανατολική Πρωσσία , να προελάσωσι προς Αλλενστάϊν (Allenstein) , να δύνανται δε να αναλάβωσιν την κατά μήκος της αριστεράς όχθης του Βιστούλα εναντίον ενδεχομένων εις την περιοχήν Θόρν(Thorn) -Πόζεν συγκεντρώσεως των Γερμανικών δυνάμεων. Η επίθεσις έδει να αρχίσει το αργότερον αμέσως μετά την 15ην ημέραν επιστρατεύσεως .
Το Ρωσσικόν σχέδιον επιχειρήσεων δεν ανταπεκρίνετο τελείως προς τας ανωτέρω συμφωνίας, του Ρωσσικού Επιτελείου μη απομακρυνομένου της ιδέας ότι προ πάσης επιχειρήσεως κατά της Γερμανίας έδει να συντριβή ο Αυστροουγγρικός Στρατός.
Ούτω κατηρτήσθη το σχέδιον κινητοποιήσεως Α (Austria) όπερ προέβλεπε την εναντίον της Αυστρίας κινητοποίησιν των Ρωσσικών δυνάμεων διά την πιθανοτέραν περίπτωσιν καθ΄ην η Γερμανία θα έστρεφε τας δυνάμεις της το πρώτον κατά της Γαλλίας και δευτερεύουσας εναντίον της Ανατολικής Πρωσσίας επίθεσιν.
Δια την περίπτωσιν καθ΄ην παρά πάσαν προσδοκίαν η Γερμανία έστρεφε τας κυρίας δυνάμεις της τοπρώτον κατά της Ρωσσίας είχε καταρτισθεί (12) έτερον σχέδιον κινητοποιήσεως G (Germania) συμφώνως το οποίο αι κύριαι δυνάμεις του Ρωσσικού Στρατού θα κατευθύνοντο εναντίον της Ανατολικής Πρωσσίας , ενώ μικρότεραι δυνάμεις θα εκάλυπτον την επίθεσιν ταύτην από της Αυστρο-ουγγαρίας.
Συγχρόνως προεβλέπετο και πιθανή προς το εσωτερικόν υποχώρησις μέχρι της ταχείας συγκεντρώσεως όλων των δυνάμεων του Ρωσσικού Στρατού , αποφευγομένης της συγκρούσεως μετά υπερτέρων Γερμανικών δυνάμεων.
Αι υπό του σχεδίου κινητοποιήσεως Α της εναντίον της Γερμανίας δευτερεύουσαν επίθεσιν προσβλησόμεναι δυνάμεις ανήρχοντο εις δύο Στρατειάς αίτινες θα συνεκεντρούντο επί του Νιέμεν (Δυτική Βίλνα) και του Νάρεβ , ληφθέντος του μέτρου όπως συγκεντρωθώσι εις το πλησιέστερον προς το μέτωπο τούτο ευρισκομένων μονάδων, διά την όσον το δυνατόν ταχυτέραν έναρξιν της τόσον υπό των Γάλλων αναμενομένης κατά της Γερμανίας επιθέσεως.(Συνέχεια)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου