Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΝΕΙ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΣΤΟ ΑΝΤΙΜΠΟΛΣΕΒΙΚΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΙΣ 29ης ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1918

ΠΡΟΕΔΡΟΣ. Οι κ.κ. Α. Σίδερης και Α. Κουριέλ επερωτώσι την Κυβέρνησιν εάν επιβεβαιούται, η φήμη, περί συμμετοχής των Ελληνικών στρατευμάτων εις την κατά της Ρωσσίας εκστρατείαν και εν τοιαύτη περιπτώσει να δηλώση εις την Βουλήν ποία συμφέροντα του Ελληνικού λαού απαιτούσι ταύτην. 

Ε. ΡΕΠΟΥΛΗΣ. (Αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως). Προλαμβάνω τους αξιότιμους βουλευτάς έκ Θεσσαλονίκης εις την ανάπτυξιν της επερωτήσεώς των, διότι νομίζω ότι δεν υπάρχει έδαφος όπως αναπτυχθή η επερώτησίς των αύ­τη. Το έδαφος παρέχεται υπό συντετελεσμένων γεγονότων, υπό αποφάσεων της Κυβερνήσεως, των όποιων λαμβάνει γνώσιν η Βουλή και το Έθνος, απόκειται δε εις την Βου­λήν να κανονίση τα της συζητήσεως κατά τας ιδίας της αντιλήψεις. Εφ' όσον δεν υπάρχει τοιούτον τι γεγονός υ­πό την κρίσιν της Βουλής, δεν νομίζω ότι έχει τόπον η  συζήτησις, την οποίαν προκαλούν οι αξιότιμοι συνάδελφοι, ελπίζω δε, ότι, και οι ίδιοι δεν θα επιμείνουν εις την ανάτττυξιν της επερωτήσεώς των ταύτης (Χειροκροτήματα). 

Ο Λαός  ολοκλήρου του 'Εθνους 

ΠΡΟΕΔΡΟΣ. Ο κ. Σίδερης έχει τον λόγον. 

Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Κύριοι βουλευταί, ομολογώ, ότι η επερώτησις αύτη ώφειλε να προκαλέση αμέριστον την προσοχήν της Βουλής, διότι είναι επερώτησις ενδιαφέρουσα ου μόνον τον Ελληνικόν λαόν του ελευθέρου Κράτους αλλ' ολοκλήρου του Ελληνικού Έθνους. Δια των δηλώσεων, τας οποίας έκαμεν ο κ. Πρόεδρος της Κυβερνήσεως κατά την πρώτην ημέραν της ενάρξεως των εργασιών της Βουλής, εδήλωσεν, ότι η Κυβέρνησις ακολουθεί απαρασάλευτος τας αρχάς τας οποίας διετύπωσεν ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ουΐλσων, έτι δε δια δηλώσεων τας οποίας έκα­μεν ευχαριστών την Βουλήν δι' όσα αύτη υπέρ αυτού δια του κυρίου Προέδρου της Βουλής είπεν, ο κ. Πρόεδρος της Κυβερνήσεως εδήλωσεν, ότι εις την πολιτικήν αυτού κατευ­θύνεται υττό δύο αρχών, η μία των οποίων είναι, ότι νομί­ζει ότι αι σχέσεις αι ηθικαί αι υπάρχουσαι μεταξύ των α­τόμων δέον να κρατώσι και μεταξύ τών λαών. 

Τα εσωτερικά της Ρωσίας 

Νομίζω, κύριοι βουλευταί, ότι η φήμη αύτη περί της συμμετοχής του Ελληνικού στρατού εις εκστρατείαν μετ' άλλων εις την Ρωσσίαν είναι εντελώς αντίθετος, άντικρυς αντίθετος προς τας δηλώσεις του κυρίου Προέδρου της Κυ­βερνήσεως, αι οποίαι δηλώνουν την κατεύθυνσιν περί της πολιτικής του Κράτους, πως εννοεί δηλαδή να κανονίζη την πολιτικήν του, διότι, νομίζω, ότι εάν πράγματι πρέ­πει να κρατώσι και πρέπει να κρατώσιν αι ηθικαί αρχαί, αι οποίαι κρατούσι μεταξύ των ατόμων και μεταξύ των λα­ών, και εάν είναι αληθές επίσης ότι ημείς ακολουθούμεν αληθώς τας αρχάς εκείνας, τας οποίας διετύπωσεν εις το πρόγραμμα αυτού ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ουΐλσον, νομίζω, λέγω, ότι η πολιτική αύτη ακριβώς εί­ναι αντίθετος προς την διατυπωθείσαν αρχήν και υπ' αυτού του Προέδρου της Αμερικανικής Δημοκρατίας. 

Κύριοι βουλευταί, είναι γνωστή, κάπως γνωστή, βε­βαίως όχι ακριβώς, η κατάστασις η διαμορφωθείσα εν Ρωσσία. Οιαδήποτε και αν είναι αύτη, είτε όπως μανθάνομεν αυτήν έξ ιδικών μας και άλλων αστικών φύλλων κατά ένα τρόπον βεβαίως εξωφρενικόν, είτε όπως μανθάνομεν αυτήν εξ άλλων φύλλων σοσιαλιστικών της Ευρώπης, της Γαλ­λίας και της Αγγλίας, μέλη δε του Υπουργικού Συμβου­λίου αναγινώσκουσι ταύτα και γνωρίζουσι πως εκθέτουν ταύτην, οπωσδήποτε δεν θέλω ν' αποδεχθώ εντελώς ανεπι­φυλάκτως ή να φέρω την παραμικροτέραν κρίσιν επί της εσωτερικής αυτής καταστάσεως, χωρίς και να αναγνωρίσω ταύτην να εκφρασθώ υπέρ αυτής, νομίζω, λέγω, ότι οιαδή­ποτε, και αν είναι η εσωτερική κατάστασις αυτή δεν δι­καιολογείται ποσώς εξ αυτών των ηθικών αρχών τας οποίας έξήγγειλεν ο κ. Πρόεδρος της Αμερικανικής Πολιτείας και εξ αυτής της ηθικής αρχής η οποία περιμένομεν να πηγάση από τον πόλεμον τούτον, το δικαίωμα, το οποίον θα ισχύση και υπέρ ημών και υπέρ πάντος έθνους, το δικαίω­μα όπως κάθε λαός κανονίζη μόνος τα εσωτερικά του, χω­ρίς να δύναται ν' αναμιχθή άλλος εις αυτά. 

Νομίζω, κατά τούτο λοιπόν, ότι η πολιτική αύτη — διό­τι κατά τας δηλώσεις του κ. Προέδρου της Κυβερνήσεως, δέχομαι ως καταφατικήν την απάντησιν εις την επερώτησίν μου — η πολιτική αύτη δεν είναι σύμφωνος ούτε με την επαγγελθείσαν πολιτικήν υπό του κ. Προέδρου της Κυβερ­νήσεως κατά την πρώτην ημέραν, ούτε σύμφωνος προς αυτό το δίκαιον. 

Π. ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ. Ώστε κατά την γνώμην την ιδικήν σας, δεν πρέπει να πάνε τα συμμαχικά στρατεύματα εις την Γερμανίαν, διότι δεν πρέπει να αναμιγνύονται εις τα ξένα πράγματα. 

Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Ασφαλώς. 

Π. ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ. Αν καή το σπίτι το ιδικόν σου, ε­γώ δεν πρέπει να σε βοηθήσω να σβύσης τη φωτιά; 
Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Θα σας απαντήσω. 
Ν. ΞΗΡΟΣ Να τα τηλεγραφήσωμεν στον Ουΐλσωνα για να φωτισθή. 

Οι σκοποί της εκστρατείας .

Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Κύριοι βουλευταί, ο κ. συνάδελφος είπεν, ότι αν το σπίτι του καίεται ημείς πρέπει να πάμε να τον βοηθήσουμε. Δεν είναι ανάγκη να εκθέσω πολλά, δια να εννοήσωμεν ποίος είναι ο σκοπός της εκστρατείας αυτής. Είναι μακράν του ν' αποβλέπη την βοήθειαν του σπι­τιού του άλλου. Σκοπεί την υποστήριξιν των συμφερόντων εκείνων, οι οποίοι είναι συνδεδεμένοι με τα οικονομικά και χρηματικά συμφέροντα τής χώρας εκείνης. 

Τούτο είναι ζήτημα του οποίου την απόδειξιν έχετε α­μέσως δια του εξής γεγονότος, ότι όλα τα σοσιαλιστικά κόμματα της Ευρώπης, ανεξαρτήτως αποχρώσεως, ως εκ­προσωπούντα ουχί τα χρηματικά συμφέροντα, διαμαρτύ­ρονται κατά της συμμετοχής αυτής. Τούτο είναι απόδειξις, ότι η εκστρατεία εκείνη δεν έχει τον σκοπόν, τον οποίον είπεν ο κ. συνάδελφος. 

Π.ΚΑΡΑΠΑΝΟΣ. Η αντίληψίς σας φθάνει μέχρι του σημείου, ώστε να κατακρίνητε και την αποστολήν του Ελληνικού στρατού εν Βουλγαρία; 

Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Αν μου έλεγεν ο κ. Πρόεδρος της Κυ­βερνήσεως, ότι ο στρατός θα μεταβή στη Θράκη, το πρά­γμα θα ήτο πολύ διάφορον. 

Ν. ΞΗΡΟΣ. Εγκρίνετε τον μπολσεβικισμόν; Είπατε το καθαρά. 

Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Αυτό είναι άλλο ζήτημα. 

Ανοίγει νέα πολεμική περιπέτεια 

Αλλά πλην της παραβιάσεως αυτής της αρχής, η ο­ποία νομίζω ότι πρέπει να κρατή και εις τας σχέσεις των εθνών, ως και εις τας σχέσεις των ατόμων και από τας ο­ποίας περιμένομεν μίαν αναγέννησιν του νεωτέρου δημοσίου δικαίου και των σχέσεων των εθνών, νομίζω ότι δεν είναι εξυπηρέτησις των Ελληνικών συμφερόντων η συμμετοχή εις την εκστρατείαν εκείνην, και ακριβώς δια τούτο διαμαρτύρομαι. Αλλά συγχρόνως έχω και κάτι άλλο να προσθέσω. 

Η εμπόλεμος κατάστασις ως προς τον πόλεμον τον αρξάμενον έληξεν. Ανοίγει μία νέα πολεμική κατάστασις. Νομίζω ότι αυτήν την νέαν πολεμικήν κατάστασιν δεν θα έπρεπε να κρίνωμεν απλώς και μόνον επί τη βάσει της εμ­πιστοσύνης, την οποίαν έχει η πλειοψηφία στην Κυβέρνησιν. Γνωρίζετε, ότι εις πολλά μέρη υπάρχουν νομοθετικαί 

διατάξεις, κατά τας οποίας εις πολλάς περιπτώσεις σπου­δαίας, δεν αρκεί η ψήφος της Βουλής, χρειάζεται αλλού δημοψήφισμα κλπ. 

Ε. ΡΕΠΟΥΛΗΣ. Κατά το πολίτευμα το κρατούν και επομένως εδώ η γνώμη της πλειοψηφίας της Βουλής είναι γνώμη της πλειοψηφίας του Έθνους. 


Άδικος και ασύμφορος προς τα συμφέροντα του Έθνους 

Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Είμεθα σύμφωνοι, αρκεί μόνον η γνώ­μη της πλειοψηφίας της Βουλής να δοθή μετά έκθεσιν εις την Βουλήν της πολιτικής ταύτης, την οποίαν όμως ουδέ­ποτε ήκουσα να εκτεθή, τουναντίον μάλιστα ήκουσα από τον Πρόεδρον της Κυβερνήσεως, ότι δεν ημπορεί να εκθέ­ση, ποία είναι η πολιτική της Κυβερνήσεως. 

Νομίζω λοιπόν, ότι δεν είναι ούτε δημοκρατικόν, ούτε φιλελεύθερον να συζητούμεν μίαν πολιτικήν την οποίαν να μη γνωρίζωμεν καν. Τούτο δεν είναι μικρόν πράγμα. Προς εξακρίβωοιν της κοινής γνώμης πρέπει τουλάχιστον να συζητηθή το πράγμα αυτό δημοσία εις τον τόπον κλπ. και τότε η πλειοψηφία εκφράζουσα την θέλησίν της μετά την διασάφησιν των πραγμάτων, να δύναται να εκφράση την 

θέλησιν του λαού και τότε η Κυβέρνησις να καλύψη την πολιτικήν ευθύνην δια της ψήφου εμπιστοσύνης προς αυτήν. 

Εγώ όμως δεν δύναμαι ν' ακολουθήσω εις τούτο την πλειοψηφίαν και δηλώ, ότι διαμαρτύρομαι κατά της εκστρα­τείας αυτής διότι την ευρίσκω και άδικον και ασύμφορον προς το συμφέρον του Κράτους και του Έθνους (Χειρο­κροτήματα) . [1]

Δεν κυβέρνα η Βουλή 

ΠΡΟΕΔΡΟΣ. Ο κ. Αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως έ­χει τον λόγον. 

Ε. ΡΕΠΟΥΛΗΣ. Αισθάνομαι την ανάγκην, κύριοι, να μη αφίσω άνευ απαντήσεως την παρατήρησιν του αξιοτίμου βουλευτού. Ήλπιζα, το ομολογώ, ότι πειθόμενος εις τας συστάσεις, τας οποίας έκαμα εξ ονόματος της Κυβερ­νήσεως, θα απέφευγε να εκθέση τας γνώμας αυτού επί της υποθέσεως την οποίαν έχει ως θέμα της επερωτήσεώς του. Αλλ' ο κ. βουλευτής ηθέλησε να εκθέση τας ιδέας του. Δικαίωμα του μόνον ότι τούτο δεν είναι εις πλήρη τάξιν και αρμονίαν προς την τάξιν την κοινοβουλευτικήν. 

Δεν εξεπλάγην όμως ότι ο κ. βουλευτής δεν εδίστασεν να ευρεθή εις τόσην δυσαρμονίαν προς την κοινοβουλευτικήν τάξιν, όταν τον ήκουσα να εκθέτη τας ιδέας του περί του τρόπου της διοικήσεως, τον οποίον φαντάζεται προσή­κοντα. Διότι ηκούσατε τον κ.βουλευτήν ειπόντα ότι εφ' όσον υπάρχει τυχόν τοιαύτη εκκρεμής υπόθεσις υπό την κρί­σιν της Κυβερνήσεως, καθήκον της Κυβερνήσεως είναι να έλθη ενώπιον της Βουλής, να εκθέση τας ιδέας της, να ζη­τήση την γνώμην της Βουλής και τότε να προβή εις την απόφασίν της. Δηλαδή ο κ. βουλευτής δεν εζήτησε τίποτε ολιγώτερον από την τελείαν ανατροπήν των όρων του πο­λιτεύματος. 

Διότι ποία είναι η βάσις του πολιτεύματος, να διοική η Βουλή ή η Κυβέρνησις; Θέλετε; Θέλετε την Βουλήν συνδιοικούσαν μετά της Κυβερνήσεως. Και ποίος είναι υπεύ­θυνος; 

Εάν υπήρξαν Κυβερνήσεις, αι οποίαι δεν είχον το σθέ­νος να αντιμετωπίσωσι τας περιστάσεις με ιδίας γνώμας και να υποβάλλωσι την ιδίαν πολιτικήν υπό την κρίσιν της Βουλής, εάν δεν είχον τοιούτον σθένος, εάν υπήρξε ποτέ Κυβέρνησις, ήτις να προσεπάθει τεχνιέντως να είσαγάγη την Βουλήν εις τας Κυβερνητικάς ευθύνας προκειμένου να λάβη υττ' όψει, όχι να συζητήση απόφασιν, την οποίαν έλαβε και πολιτικήν, την οποίαν είχεν υπ' όψει κατά της τοιαύτης τάσεως αντετάχθησαν και ευλόγως οι αντιπολιτευόμενοι, διότι είναι τάσις ανατροπής εις τας κοινοβουλευτικάς Κυ­βερνήσεις.

Αι Κυβερνήσεις κυβερνούν και αι Βουλαί ελέγχουν. Δια τούτο είπον ακριβώς, ότι εφ' όσον η Βουλή δεν έχει συγκεκριμμένα γεγονότα επί των οποίων να στηρίξη την κρί­σιν της της πολιτικής Κυβερνήσεως, δεν υπάρχει λόγος συζητήσεως, θέλει να συζητήσωμεν επί εικασιών τας ο­ποίας έχει, ότι πιθανόν η Κυβέρνησις να πράξη τούτο ή εκείνο. 

Ουδέ έχει το δικαίωμα να προβή εις οιασδήποτε ανακοινώσεις εις την Βουλήν προκειμένου περί ενεργείας, την οποίαν έχει εις κίνησιν, προκειμένου περί ενεργείας, την οποίαν έχει η Κυβέρνησις, διότι ποικίλαι είναι αι ενέργειαι τας οποίας έχει η Κυβέρνησις εις κίνησιν. Δεν είναι επιτετραμμένον εις την Κυβέρνησιν, να έρχηται εις τοιαύτας δηλώσεις εις την Βουλήν, αι οποίαι υπάρχει κίνδυνος να παραβλάψωσι την διαχείρισιν των εθνικών υποθέσεων. Αλλ' ο κ. βουλευτής ως είδατε εις την επερώτησίν του ζητεί να μάθη εάν τυχόν είναι αληθής η φήμη περί συμμετοχής Ελληνικών στρατευμάτων εις την κατά της Ρωσσίας εκστρατείαν και ποία συμφέροντα του Ελληνικού λαού απαιτούσι ταύτην. Εγώ δεν έχω υπ' όψει μόνον την ενέργειαν της Κυ­βερνήσεως, αλλά παν ό,τι πράττει η Κυβέρνησις διαχειρι­ζομένη την Εθνικήν υπόθεσιν εξυπηρετεί τα συμφέροντα του Ελληνικού Έθνους (Χειροκροτήματα). 

Είναι γνωστή η πολιτική της Κυβερνήσεως 

Βεβαίως διαφέρομεν εις τας αντιλήψεις τας πολιτικάς, ουδέ θέλω να είπω ότι είναι απολύτως τάχα ορθότερα αι ιδικαί μας αντιλήψεις και όχι των κ.κ. βουλευτών. Τούτο είναι πολιτικόν ζήτημα. Εκείνο το οποίον θέλω να είπω εις την Βουλήν είναι, ότι εκπλήττει την Βουλήν η εμφάνισις οιουδήποτε βουλευτού εμφανιζομένου δια να ομιλήση εν ονόματι των συμφερόντων του λαού, και να λέγη ότι ο Λαός εκφράζει αυτήν την γνώμην του δια τα εθνικά ζητήμα­τα δια της εθνικής αντιπροσωπείας. 

Η Εθνική Αντιπροσωπεία εμπιστεύεται την διαχείρισιν των εθνικών υποθέσεων εις την εκτελεστικήν εξουσίαν εις την Κυβέρνησιν. Εάν συμβαίνουν περιστάσεις κατά τας οποίας διακυβεύονται πολύ ήττονος σημασίας να μη απολαύη της εμπιστοσύνης του Λαού η Κυβέρνησις, η Κυβέρνησίς αυτή δεν δύναται να σταθή ουδέ 24 ώρας. 

Αλλ' ο κ. βουλευτής προσέθηκε και άλλο τι, το οποίον ,με εκπλήττει περισσότερον, διότι είπεν ότι ούτε ο αξιότι­μος Πρόεδρος της Κυβερνήσεως εδήλωσε ποία είναι η πολι­τική της Κυβερνήσεως, ούτε από άλλο μέλος του Υπουρ­γικού Συμβουλίου εδηλώθη. 

Αγνοεί ο κ. βουλευτής ποία είναι η πολιτική της παρούσης Κυβερνήσεως. Είναι η πολιτική την οποίαν γνωρίζει το Έθνος το Ελληνικόν από του Φεβρουαρίου 1915, είναι η πολιτική η οποία τον Σεπτέμβριον του 1916 μετετέθη εις την Θεσσαλονίκην, πατρίδα του κ. βουλευτού (Εύγε, εύγε).  

Πολιτική Συμμαχική

Είναι πολιτική η οποία επανήλθεν εκ Θεσσαλονίκης και απεκατέστησε την ενότητα του Κράτους και εξακολουθεί έκτοτε να επικρατή, είναι η πολιτική των αποτελεσμάτων, τα οποία όλοι αντιλαμβανόμεθα, είναι η πολιτική την οποί­αν σύσσωμος η Βουλή επεδοκίμασε κατά τας δηλώσεις του αξιοτίμου Προέδρου της Κυβερνήσεως. (Χειροκροτή­ματα). Αλλά δια να επανέλθω εις το γεγονός θα έλεγον εις τον κ. βουλευτήν ότι η συζήτησις επί της επερωτήσεώς του ούτε εις τους υποβάλλοντας την επερώτησιν βουλευτάς υποθέτω ότι έχει να προσκομίση κέρδος τι πέραν του κέρ­δους, το οποίον συγκομίζουσι δι' απλής ερωτήσεως. Ολι­γώτερον κέρδος έχει να προσδώση εις την όλην διαχείρισιν των εθνικών πραγμάτων όταν κινδυνεύωμεν να άκούωμεν ι­δέας όπως αυτάς, τας οποίας εξεστόμισεν ο κ. βουλευτής, όστις θα ηδύνατο, προκειμένου περί της στρατιωτικής ενερ­γείας της Ελλάδος να σιωπήση, διότι εάν επρόκειτο ο Ελληνικός στρατός να βαδίση εδώ κι' εκεί, όπου είναι Ελ­λάς, δυνατόν να είναι τούτο πολιτική του κ. βουλευτού, η πολιτική όμως της Ελλάδος είναι πολιτική Συμμαχική (Χει­ροκροτήματα) .

«Αφεονταί σοι αι αμαρτίαι»

Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Κύριοι βουλευταί, δεν διεννοήθην ποσώς να συζητήσω νυν την πολιτικήν, την οποίαν από του Φεβρουαρίου 1915 εξηκολούθησεν η Κυβέρνησις των Φιλελευ­θέρων, την πολιτικήν εκείνην, η οποία κατά την έκφρασιν του κ. Αντιπροέδρου της Κυβερνήσεως ελθούσα εις Αθή­νας έσχε την επιδοκιμασίαν της Βουλής. Είμαι και εγώ εις εξ εκείνων, ο οποίος όχι μόνον επεδοκίμασεν, αλλά και εδήλωσε τας επί της πολιτικής εκείνης σκέψεις αυτού κατά την επιδοκιμασίαν εκείνην. Αυτό το οποίον είπον και δια­φωνώ με τον κ. Αντιπρόεδρον της Κυβερνήσεως είναι τούτο. 

Είναι επιτετραμμένον εις την Κυβέρνησιν να έχη πολι­τικήν, η οποία ν' αρχίζη από το 1915 και να τελειώνη εις το 1919 χωρίς να θέλη εν εκάστη ειδική περιπτώσει να εκθέση και δικαιολογήση ταύτην; Εκείνο, το οποίον εκ της ορθής ερμηνείας του πολιτεύματος επιβάλλεται εις την Κυβέρνησιν είναι τούτο; εις τοιαύτα μεγάλα ζητήματα να είπη εις την Βουλήν πως η πολιτική εκείνη, η οποία ακο­λουθείται από του 1915, την υποχρεώνει κατά την παρούσαν στιγμήν να πράξη ούτως ή ούτως (νά μεταβή εις την Ρωσσίαν), το οποίον δεν είναι δά και μικράς σημασίας. 

Αλλ εκείνο, το οποίον με κάμνει να διαφωνώ προς τον κ. Αντιπρόεδρον της Κυβερνήσεως είναι τούτο. Δεν είπον εγώ, ότι η Βουλή θα διοική την χωράν, αλλά την Κυβέρ­νησιν της Χώρας έχει η Βουλή, και αξιώ, ότι τούτο θα πη κοινοβουλευτισμός και κοινοβουλευτικώτερον των Κρατών εί­ναι η Γαλλία. 

Εΐδομεν, ότι το Δημόσιον δίκαιον της τρίτης δημοκρα­τίας υπέστη μεταβολήν έτι το δημοκρατικώτερον, ήτις παντού ακολουθείται. Και ενώ κατά την επανάστασιν του 1789 διηρέθησαν αι εξουσίαι εις εκτελεστικήν και νομοθετικήν και δικαστικήν με ωρισμένα όρια, εν τούτοις όμως αι τρεις αύται εξουσίαι κατήντησαν τίποτε άλλο παρά μία δύναμις, εξουσίαι συγκεντρούμεναι είς το Κοινοβούλιον, όπερ και νομοθετεί και κυβερνά ουσιαστικώς την χώραν, ουχί απλώς εγκρίνων κατ' αρχήν την πολιτικήν της Κυβερνήσε­ως, αλλά συζητούν και κρίνον συγκεκριμένως εν εκάστη περιπτώσει ' τούτο είναι κοινοβουλευτισμός και κοινοβουλευτικόν πολίτευμα. Δεν είμεθα εδώ δια να λέγωμεν εις την Κυβέρνησιν αφέονταί σοι αι αμαρτίαι. 

Ε. ΡΕΠΟΥΛΗΣ. Αναλόγως προς το πολίτευμα.. Εφ' όσον η Κυβέρνησις απολαμβάνει της εμπιστοσύνης της Βουλής.

Εγώ δεν είμαι Βουλή; 

Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Όταν τελευταίως ανεκινήθη εις την Βουλήν την Γαλλικήν το ζήτημα της αριστεράς όχθης του Ρήνου [2] ήτο γνωστή η πολιτική, την οποίαν ηκολούθει η Γαλλική Δημοκρατία, εν τούτοις όμως, διότι εγεννήθη το ζήτημα ως το της αριστεράς όχθης του Ρήνου η Βουλή απήτησεν από την Κυβέρνησιν να δηλώση ποίαν πολιτικήν θα μετήρχετο ειδικώς επ' αυτού του ζητήματος.

Ε. ΡΕΠΟΥΛΗΣ. Εάν μας καλέση και ημάς η Βουλή βεβαίως θα το είπωμεν.

Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Μία τοιαύτη απάντησις είναι, ως να μου λέτε, ότι δεν δύναμαι να ομιλήσω, διότι εγώ ως Βου­λή σας καλώ, άλλο ζήτημα, εάν η πλειοψηφία δεν συμφω­νεί μαζύ μου.

Ν. ΞΗΡΟΣ. Αφήσατε τα πλέον, η Κυβέρνησις απολαύει της εμπιστοσύνης της Βουλής.

Α. ΣΙΔΕΡΗΣ Σεις φαίνεται, ότι δεν εκαταλάβατε τό πράγμα.

Ν. ΞΗΡΟΣ. Τί είπατε κ. Σίδερη; Ότι δεν καταλαμβά­νω εγώ; Είναι ανάξιόν σας. .....

Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Δεν είπον ότι δεν καταλαβαίνετε.

Ν. ΞΗΡΟΣ. Είναι ανάξιον ενός βουλευτού. 

Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Δεν είναι ανάξιον έγνοια σας, αφήστε αυτά είχατε ομιλίαν και δεν εννοήσατε. 

Ν. ΞΗΡΟΣ. Δεν αντιλαμβάνεσθε την θέσιν σας οφείλε­τε να έχητε σεβασμόν περισσότερον και αν δεν έχετε θα σας τον διδάξω εγώ.

Η Βουλή έχει αντίθετον γνώμην

Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Βλέπω ότι δεν έχετε σεις τον σεβασμόν προς εμέ και ούτω δεν έχω ούτε την υποχρέωσιν, να έχω και εγώ προς σας σεβασμόν. Σέβομαι τους βουλευτάς οι οποίοι με σέβονται.

Έλεγα ότι αύτη είναι η διαφορά μας, με την Κυβέρνησιν και λέγω ότι τούτο είναι το κοινοβουλευτικόν δι' ο ανέφε­ραν το παράδειγμα της Γαλλίας, όπου ειδικώς δια το ζή­τημα εκείνο εκλήθη η Κυβέρνησις από την Βουλήν να εκθέση την πολιτικήν αυτής. Δεν θα μου είπητε βεβαίως ότι αυτό γίνεται εις την Γαλλίαν αλλά εις την Ελλάδα που να γίνουν αυτά.

Βεβαίως εγώ εισηγούμαι την γνώμην εκείνην την σύμφωνον με τας ορθάς ιδέας περί ελευθέρου πολιτεύματος, την σύμφωνον προς την πρόοδον των πραγμάτων, σύμφωνον με τας δημοκρατικάς αντιλήψεις και την δημοκρατικήν μορφήν και ερμηνείαν του πολιτεύματος. Η Βουλή έχει το δικαίωμα να έχη δυστυχώς άντίθετον γνώμην. (Χειροκρο­τήματα εκ των θεωρείων).

---

[1]Η εκστρατεία της Ουκρανίας ειτεκρίθη ως γνωστόν και υπό της κυρίως αντιπολιτεύσεως, αργότερον όμως, εντόνως,   Εττί του παρόντος απλώς επιδοκιμάζει  αύτη την πολεμικήν των σοσιαλιστών.
[2] Της στρατιωτικής κατοχής των Γερμανικών εδαφών των πέ­ραν του Ρήνου. Η ζώνη αύτη και μετά την αποχώρησιν των συμ­μαχικών δυνάμεων έμεινεν «απηγορευμένη» δια τας γερμανικάς ενόττλους δυνάμεις και μόνον ο Χίτλερ την κατέλαβε  ιτραξικοπηματικώς.