Βασική Διάρθρωσις της Δημοκρατίας της Κύπρου
1. Το Κράτος της Κύπρου είναι Δημοκρατία με Προεδρικόν σύστημα, της οποίας ο Πρόεδρος είναι Έλλην και ο Αντιπρόεδρος Τούρκος, αντιστοίχως εκλεγόμενοι υπό της ελληνικής και τουρκικής Κοινότητος δια καθολικής ψηφοφορίας.
2. Αι επίσημοι γλώσσαι της Δημοκρατίας της Κύπρου είναι η Ελληνική και η Τουρκική. Αι νομοθετικαί και διοικητικαί πράξεις και τα έγγραφα δέον να συντάσσωνται και να δημοσιεύονται εις αμφοτέρας τας επισήμους γλώσσας.
3. Η Δημοκρατία της Κύπρου θα έχη ιδίαν σημαίαν, ουδετέρου χρώματος και σχεδίου, εκλεγησομένων από κοινού υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας.
Αι Αρχαί και αι Κοινότητες θα δύνανται κατά τας εορτασίμους ημέρας να υψώνουν την ελληνικήν και τουρκικήν σημαίαν συγχρόνως μετά της σημαίας της Κύπρου.
Η ελληνική και η τουρκική Κοινότης θα δικαιούνται να εορτάζουν τας ελληνικάς και τουρκικάς εθνικάς εορτάς.
4. Ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος θα εκλέγωνται διά περίοδον 5 ετών.
Εν περιπτώσει απουσίας, κωλύματος ή χηρείας των θέσεων αυτών ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος θα αντικαθίστανται αντιστοίχως από τον Πρόεδρον και τον Αντιπρόεδρον της Βουλής.
Εν περιπτώσει χηρείας των αντιστοίχων θέσεων θα λαμβάνη χώραν η εκλογή νέων αξιωματούχων εντός τεσσαράκοντα πέντε το πολύ ήμερων.
Η εγκατάστασις εις τα αξιώματα αυτών του Προέδρου και του Αντιπροέδρου θα γίνεται υπό της Βουλής, ενώπιον της οποίας ούτοι θα ορκίζωνται πίστιν και σεβασμόν προς το Σύνταγμα. Προς τον σκοπόν αυτόν η Βουλή θα συνέρχεται εντός εικοσιτετραώρου από της συγκροτήσεως της.
5. Η Εκτελεστική Εξουσία θα ασκήται υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου. Προς τούτο ούτοι θα διαθέτουν Υπουργικόν Συμβούλιον αποτελούμενον υπό 7 Ελλήνων και 3 Τούρκων Υπουργών. Οι Υπουργοί θα υποδεικνύωνται αντιστοίχως υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου, οίτινες θα τους διορίζουν δια πράξεως υπογραφομένης από κοινού.
Οι Υπουργοί θα δύνανται να εκλέγωνται εκτός της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Αι αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου θα λαμβάνωνται κατ' απόλυτον πλειοψηφίαν.
Αι ούτω λαμβανόμεναι αποφάσεις θα πρέπει να δημοσιεύωνται πάραυτα υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου δια καταχωρήσεως, εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Εν τούτοις, ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος θα έχουν δικαίωμα οριστικής αρνησικυρίας και δικαίωμα παραπομπής επί των αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου, υπό τους αυτούς όρους τους ισχύοντας δια τους νόμους και τας αποφάσεις της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Οι Υπουργοί θα δύνανται να εκλέγωνται εκτός της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Αι αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου θα λαμβάνωνται κατ' απόλυτον πλειοψηφίαν.
Αι ούτω λαμβανόμεναι αποφάσεις θα πρέπει να δημοσιεύωνται πάραυτα υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου δια καταχωρήσεως, εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Εν τούτοις, ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος θα έχουν δικαίωμα οριστικής αρνησικυρίας και δικαίωμα παραπομπής επί των αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου, υπό τους αυτούς όρους τους ισχύοντας δια τους νόμους και τας αποφάσεις της Βουλής των Αντιπροσώπων.
6. Η Νομοθετική Εξουσία θα ασκήται υπό Βουλής των Αντιπροσώπων, εκλεγομένων δια περίοδον 5 ετών δια καθολικής ψηφοφορίας, υπό εκάστης Κοινότητος κεχωρισμένως, κατ' αναλογίαν 70% δια την ελληνικήν και 30% δια την τουρκική ν Κοινότητα,αναλογίαν άριζομένην ανεξαρτήτως στατιστικών δεδομένων. (Σημ. Ο αριθμός των Αντιπροσώπων θα ορισθή δια κοινής συμφωνίας υπό
των Κοινοτήτων).
Η Βουλή των Αντιπροσώπων θα είναι αρμοδία δι' όλα τα ζητήματα πλήν εκείνων άτινα ρητώς επιφυλάσσονται δια τας Κοινοτικάς Βουλάς. Εν περιπτώσει συγκρούσεως αρμοδιότητος, τΗν διαφοράν θα επιλύη το Ανώτατον Συνταγματικόν Δικαστήριον, όπερ θα αποτελήται από ένα Έλληνα, ένα Τούρκον και ένα ουδέτερον, διοριζομένους από κοινού υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου. Του Δικαστη ρίου θα προεδρεύη ο ουδέτερος.
7. Οι νόμοι και αι αποφάσεις της Βουλής των Αντιπροσώπων θα υιοθετούνται κατ' απόλυτον πλειοψηφίαν των παρόντων μελών, θα δημοσιεύωνται εντός προθεσμίας 15 ήμερων, εκτός αν ο Πρόεδρος ή ο Αντιπρόεδρος τα επαναφέρουν προς νέαν εξέτασιν συμφώνως προς το σημείον 9.
Αι συνταγματικαί διατάξεις, πλην των βασικών άρθρων, θα δύνανται να τροποποιούνται υπό πλειοψηφίας αποτελουμένης από τα δύο τρίτα των ελληνικών μελών και τα δύο τρίτα των τουρκικών μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Πάσα τροποποίησις του εκλογικού νόμου, ως και πάσα επιψήφισις νόμου σχετικού προς τους Δήμους και νόμου καθιερούντος φόρους ή τέλη απαιτεί απλήν πλειοψηφίαν των ελληνικών καιί των τουρκικών μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων, άτινα μετέχουν της ψηφοφορίας, των μεν και των δε κεχωρισμένως.
Καθ' όσον αφορά την έγκρισιν ταυ προϋπολογισμού ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος θα δύνανται να κάμουν χρήσιν του δικαιώματος της παραπομπής εις την Βουλήν των Αντιπροσώπων εν ή περιπτώσει κρίνουν ότι λαμβάνει χώραν δυσμενής διάκρισις. Εαν η Βουλή των Αντιπροσώπων επιμείνη επί των αποφάσεων της, ο πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος θα δύνανται να προσφύγουν εις το Ανώτατον Συνταγματικόν Δικαστήριον.
8. Ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος θα έχουν κεχωρισμένως και από κοινού το δικαίωμα της εριστικής αρνησικυρίας επί παντός νόμου ή αποφάσεως αναφερομένων εις τας εξωτερικάς υποθέσεις, πλην της συμετοχής της Δημοκρατίας της Κύπρου εις Διεθνείς Οργανισμούς και Σύμφωνα Συμμαχίας εις τα οποία συμμετέχουν τόσον η Ελλάς όσον και η Τουρκία, ως και επί της αμύνης και της ασφαλείας ως αύται καθορίζονται εις το παράρτημα I.
9. Ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας θα έχουν κεχωρισμένως και από κοινού το δικαίωμα της παραπομπής επί όλων των νόμων και αποφάσεων, αι οποίαι θα δύνανται να παραπεμφθούν εις την Βουλήν των Αντιπροσώπων εντός προθεσμίας, κατ' ανώτατον όριον, 15 ήμερων προς επανεξέτασιν.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων οφείλει να αποφανθή εντός προθεσμίας 15 ήμερων επί του αντικειμένου της παραπομπής. Εν ή περιπτώσει η Βουλή των Αντιπροσώπων εμμείνη εις τας αποφάσεις, ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος οφείλουν να δημοσιεύσουν τον εν λόγω νόμον ή απόφασιν εντός των καθοριζομένων δια την δημοσίευσιν των νόμων και αποφάσεων προθεσμιών.
Οι νόμοι και αι αποφάσεις αι οποίαι θα θεωρούνται υπό του Προέδρου ή του Αντιπροέδρου ως μεροληπτικαί δια την μίαν εκ των δύο Κοινοτήτων θα υποβάλλωνται εις το Ανώτατον Συνταγματικόν Δικαστήριον, το οποίον θα δύναται να ακυροί ή παραπέμπη τον νόμον ή την απόφασιν ταύτην εις την Βουλήν των Αντιπροσώπων προς επανεξέτασιν εν όλω ή εν μέρει. Ο νόμος ή η απόφασις αύτη δεν θα είναι εκτελεστά πριν ή αποφασίσουν το Ανώτατον Συνταγματικόν Δικαστήριον ή η Βουλή των Αντιπροσώπων εις περίπτωσιν παραπομπής.
10. Εκάστη Κοινότης θα έχη την Κοινοτικήν αυτής Βουλήν, αποτελουμένην εξ αριθμού Αντιπροσώπων, ο οποίος θα ορισθή υπό της ιδίας.
Αι Κοινοτικαί Βουλαί θα κέκτηνται το δικαίωμα να επιβάλλουν εισφοράς και προσωπικά τέλη εις τα μέλη της Κοινότητος των ίνα αντεπεξέλθουν εις τας ανάγκας των έργων και ιδρυμάτων, ων ο έλεγχος ταις ανήκει.
Αι Κοινοτικαί Βουλαί θα είναι αρμόδιαι εφ' όλων των θρησκευτικών, εκπαιδευτικών, πνευματικών καί διδακτικών ζητημάτων ως επίσης και επί της προσωπικής καταστάσεως, θα είναι ωσαύτως αρμόδιαι εφ' όλων των ζητημάτων όπου τα συμφέροντα και ιδρύματα είναι φύσεως καθαρώς κοινοτικής, ώς τά Ιδρύματα, καθιδρύματα και ενώσεις αγαθοεργαί και άθλητικαί, συνεταιρισμοί παραγωγής και καταναλώσεως, ή πιστωτικά ιδρύματα συσταθέντα προς τον σκοπόν να προαγάγουν την ευημερίαν της μιας των Κοινοτήτων. (Σημ. Εννοείται βεβαίως ότι αι διατάξεις αι περιλαμβανόμεναι εις την παρούσαν παράγραφον δεν θα δύνανται να ερμηνευθώσιν κατά τρόπον εμποδίζοντα την δημιουργίαν ιδρυμάτων μικτών ή κοινών εκεί όπου οι κάτοικοι θα το επεθύμουν).
Οι συνεταιρισμοί ούτοι παραγωγής και καταναλώσεως ή τα πιστωτικά ιδρύματα, οίτινες θα διέπωνται υπό των νόμων της Δημοκρατίας, θα υπάγωνται, καθ' όσον αφορά τον έλεγχον αυτών, εις τας Κοινοτικάς Βουλάς.
Αι Κοινοτικαί Βουλαί θα είναι επίσης αρμόδιαι δια να προαγάγουν τους σκοπούς τους επιδιωκομένους υπό των Δημαρχιών, αποτελουμένων εκ μιας μόνης Κοινότητος. Αι Δημαρχίαι αύται, αίτινες θα υπάγωνται εις τους νόμους της Δημοκρατίας, θα έπιβλέπωνται όσον αφορά εις την λειτουργίαν των υπό των Κοινοτικών Βουλών.
Εις ην περίπτωσιν η κεντρική διοίκησις θα πρέπει, από μέρους της, να προβή εις έλεγχον των ιδρυμάτων ή Δημαρχιών, μνημονευομένων εις τας δύο προηγουμένας παραγράφους, σύμφωνους προς την εν ισχύϊ νομοθεσίαν, ο έλεγχος ούτος δέον να διενεργήται δια λειτουργών ανηκόντων εις την κοινότητα εις ην ανήκει το εν λόγω ίδρυμα, καθίδρυμα ή η Δημαρχία.
11. Η Διοίκησις θα αποτελείται κατά ποσοστόν 70% εξ Ελλήνων καί 30% εκ Τούρκων.
Εννοείται, βεβαίως, ότι η ποσοστιαία αύτη αναλογία θα τυγχάνη εφαρμογής, εφ' όσον τούτο θα είναι πρακτικώς δυνατόν εις όλους τους βαθμούς της διοικητικής ιεραρχίας.
Εις τας περιοχάς ή πόλεις αποτελουμένας εκ μιας εκ των Κοινοτήτων "κατά πλειοψηφίαν πλησιάζουσαν τα 100%, τα όργανα των τοπικών διοικήσεων, εξαρτώμενα εκ της κεντρικής διοικήσεως, θα αποτελούνται εκ λειτουργών ανηκόντων εις την Κοινότητα αυτήν μόνον.
12. Οι βοηθοί του Εισαγγελέως της Δημοκρατίας, του Γενικού Επιθεωρητού, του θησαυροφύλακος και του Διοικητού της Εκδοτικής Τραπέζης δεν θα δύνανται να ανήκουν εις την ιδίαν προς τους προϊσταμένους αυτών Κοινότητα. Οι αξιωματούχοι των θέσεων αυτών θα διορίζωνται, κατόπιν κοινής συμφωνίας υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου τής Δημοκρατίας.
13. Οι Αρχηγοί και Υπαρχηγοί των Ενόπλων Δυνάμεων, των Δυνάμεων Χωροφυλακής και της Αστυνομίας θα διορίζονται κατόπιν κοινής συμφωνίας υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας.
Ο εις εκ των Αρχηγών αυτών θα είναι Τούρκος και εκεί όπου ο Αρχηγός θα ανήκη εις την μίαν εκ των Κοινοτήτων, ο Υπαρχηγός δέον να ανήκη εις την ετέραν.
14. Η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία δεν θα δύναται να καθιερωθή ειμή μόνον κατόπιν συμφωνίας του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας. Η Κύπρος θα έχη στρατόν 2.000 ανδρών, εξ ων τα 60% θα είναι Έλληνες και τα 40% Τούρκοι.
Αι δυνάμεις ασφαλείας (Χωροφυλακή και Αστυνομία) θα έχουν δύναμιν 2.000 ανδρών, ήτις θα δύναται να ελαττωθή ή να αυξηθή κατόπιν κοινής συμφωνίας του Προέδρου και του Αντιπροέδρου. Αι δυνάμεις ασφαλείας θα αποτελούνται κατά 70% εξ Ελλήνων και κατά 30% εκ Τούρκων. Εν τούτοις, δια μίαν αρχικήν περίοδον η αναλογία αύτη θα ηδύνατο να υψωθή εις εν maximum 40% δια τούς Τούρκους (και, κατά συνέπειαν, να ελαττωθή εις 60% δια τους Έλληνας), ίνα μη απολυθούν οι Τούρκοι, οι υπηρετούντες σήμερον εις το Σώμα της Αστυνομίας, πλην της επικουρικής Αστυνομίας.
15. Αι δυνάμεις αι σταθμεύουσαι εις περιοχάς του εδάφους της Δημοκρατίας κατοικουμένας κατά ποσοστόν προσεγγίζον το 100% από μέλη μιας μόνης Κοινότητος, δέον να ανήκουν εις την Κοινότητα ταύτην.
16. Εν Ανώτατον Δικαστήριον θα ιδρυθή, το οποίον θα αποτελείται εκ δύο Ελλήνων, ενός Τούρκου και ενός ουδετέρου ωριζομένων από κοινού υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας.
Το Δικαστήριον θα προεδρεύεται υπό του ουδετέρου Δικαστού όστις θα κέκτηται δύο ψήφους.
Το Δικαστήριον τούτο αποτελεί το Ανώτατον Συμβούλιον του Δικαστικού Σώματος (Διορισμοί, προαγωγαί των Δικαστών, κλπ.).
17. Αι διαφοραί αστικής φύσεως, εις ην περίπτωσιν ο ενάγων και ο εναγόμενος ανήκουν εις την αυτήν Κοινότητα, θα δικάζονται υπό Δικαστηρίου αποτελουμένου εκ Δικαστών ανηκόντων εις την Κοινότητα ταύτην. Εάν ο ενάγων και ο εναγόμενος ανήκουν εις διαφόρους Κοινότητας, η σύνθεσις του Δικαστηρίου θα είναι μικτή και θα καθορίζεται υπό του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Τα Δικαστήρια τα επιλαμβανόμενα διαφορών αστικής φύσεως σχετικών προς την προσωπικήν κατάστασιν και τα θρησκευτικά ζητήματα, τα επιφυλαχθέντα εις την αρμοδιότητα των Κοινοτικών Βουλών συμφώνως προς το σημείον 10, Θα απαρτίζωνται εξ ολοκλήρου εκ Δικαστών ανηκόντων εις την αντίστοιχον Κοινότητα. Η σύνθεσις και οι βαθμοί των Δικαστηρίων αυτών θα καθορισθούν συμφώνως προς τον νόμον τον τεθέντα υπό της Κοινοτικής Βουλής και θα εφαρμόζουν τον νόμον τον τεθέντα υπό της Κοινοτικής Βουλής.
Όσον αφορά εις τας ποινικάς υποθέσεις, το Δικαστήριον θα αποτελήται εκ Δικαστών ανηκόντων εις την ιδίαν προς τον κατηγορούμενον Κοινότητα. Εάν το παθόν μέρος ανήκει εις άλλην Κοινότητα, η σύνθεσις του Δικαστηρίου θα είναι μικτή και θα καθορίζεται υπό του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
18. O Πρόεδρος και o Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας κέκτηνται κεχωρισμένως τo δικαίωμα να δίδουν χάριν εις τους καταδικασμένους εις θάνατον, τους ανήκοντας εις τας αντιστοίχους αυτών Κοινότητας. Εις ην περίπτωσιν οι εγκληματίαι και οι παθόντες ανήκουν εις διαφόρους Κοινότητας, το δικαίωμα της χάριτος, δέον να ενασκήται κατόπιν κοινής συμφωνίας υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου. Εις περίπτωσιν διαφωνίας η φωνή της επιεικείας θα επικρατή. Εις περίπτωσιν χάριτος η κεφαλική ποινή θα μετατρέπεται εις ισόβιον κάθειρξιν.
19. Εις περίπτωσιν αγροτικής μεταρρυθμίσεως, αι γαίαι δεν θα δύνανται να διανέμωνται ειμή εις πρόσωπα ανήκοντα εις την ιδίαν κοινότητα προς τον ιδιοκτήτην καθ' ου η απαλλοτρίωσις.
Καθ' όσον αφορά τας απαλλοτριώσεις τας διενεργουμένας υπό του Κράτους ως επίσης και υπό των δημαρχιών, αύται δεν θα δύνανται να διενεργούνται ειμή έναντι δικαίας αποζημιώσεως οριζόμενης, εις περίπτωσιν αμφισβητήσεως, υπό των Δικαστηρίων. Η προσφυγή εις τα Δικαστήρια θα έχη ανασταλτικήν ίσχύν.
Τα απαλλοτριωθέντα αγαθά δεν θα δύνανται να χρησιμοποιηθούν ειμή δια τον σκοπόν δι' ον εγένετο η απαλλοτρίωσις. Εις αντίθετον περίπτωσιν τα αγαθά θ' αποδίδωνται εις τους ιδιοκτήτας αυτών.
20. Χωριστά Δημαρχεία θα δημιουργηθούν εις τας πέντε με-γαλυτέρας πόλεις της Κύπρου υπό των Τούρκων κατοίκων των πόλεων αυτών. Εν τούτοις, α) εις εκάστην των πόλεων τούτων εν όργανον συντονισμού θα δημιουργηθή το οποίον θα μεριμνή δια τας εργασίας αίτινες δέον να ενεργούνται από κοινού και θα ασχολήται με τας υποθέσεις αίτινες χρειάζονται σχετικήν συνεργασίαν. Τά όργανα ταύτα θα απαρτίζωνται εκ δύο μελών εκλεγομένων υπό των ελληνικών Δημαρχείων, δύο μελών εκλεγομένων υπό των τουρκικών Δημαρχείων και ενός Προέδρου εκλεγομένου κατόπιν κοινήςσυμφωνίας υπό των δύο Δημαρχείων, β) Ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος θα εξετάσουν εντός τεσσάρων ετών εάν ο χωρισμός ούτος των Δημαρχείων εις τας πέντε μεγαλυτέρας πόλεις θα πρέπη να συνεχισθή ή όχι.
21. Μία συνθήκη εγγυουμένη την ανεξαρτησίαν, την εδαφικήν ακεραιότητα και το Σύνταγμα του νέου Κράτους της Κύπρου θα συναφθή μεταξύ της Δημοκρατίας της Κύπρου, της Ελλάδος, του Ηνωμ. Βασιλείου και της Τουρκίας. Μία στρατιωτική συμμαχία θα συναφθή επίσης μεταξύ της Δημοκρατίας της Κύπρου, της Ελλάδος και της Τουρκίας,
Αι δύο πράξεις αύται θα έχουν συνταγματικήν ισχύν (η τε-λευταία αύτη παράγραφος θα περιληφθή εντός του Συντάγματος ως θεμελιώδες άρθρον).
22. Θα αναγνωρισθή ότι η ολοκληρωτική ή μερική ένωσις της Κύπρου μεθ' οιουδήποτε Κράτους ή η χωριστή ανεξαρτησία θα αποκλεισθούν.
23. Η Δημοκρατία της Κύπρου θα παραχωρήση την ρήτρα του μάλλον ευνοουμένου Κράτους εις την Μ. Βρεταννίαν, την Ελλάδα και την Τουρκίαν δι' όλας τας συμφωνίας οιασδήποτε φύσεως. Η διάταξις αύτη δεν περιλαμβάνει τα σύμφωνα μεταξύ της Δημοκρατίας της Κύπρου καί του Ηνωμ. Βασιλείου αφορώντα εις τας βάσεις και στρατιωτικάς ευκολίας τας παραχωρουμένας εις το Ηνωμ. Βασίλειον.
24. Η ελληνική και η τουρκική Κυβέρνησις θα έχουν το δικαίωμα να επιχορηγούν τα εκπαιδευτικά, πνευματικά, αθλητικά ιδρύματα και τα φιλανθρωπικά εργα τα ανήκοντα εις τας αντιστοίχους κοινότητας.
Ομοίως, εις ην περίπτωσιν μία εκ των Κοινοτήτων κρίνη ότι δεν διαθέτει τον αναγκαίον αριθμόν διδασκάλων, καθηγητών ή κληρικών δια την λειτουργίαν των ιδρυμάτων αυτών, η ελληνική και τουρκική Κυβέρνησις θα δύνανται να ταις παρέχουν, τα απολύτως αναγκαία μέσα δια να αντιμετωπίσουν τας ανάγκας των.
25. Εν εκ των ακολούθων Υπουργείων, είτε το Υπουργείον
Εξωτερικών, είτε το Ύπουργείον Δικαιοσύνης, είτε το Υπουργείον Οικονομικών θα ανατεθή εις Τούρκον. Εάν ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος συμφωνήσουν, θα δύνανται να υποκαταστήσουν εις το σύστημα τούτο εν σύστημα εναλλαγής.
26. Το νέον Κράτος, το οποίον θα γεννηθή διά της υπογραφής των Συνθηκών, θα πρέπει να συγκροτηθή το ταχύτερον δυνατόν και εντός προθεσμίας μη υπερβαινούσης τους τρεις μήνας μετά την υπογραφήν των Συνθηκών τούτων.
27. Άπαντα τα ανωτέρω μνημονευόμενα σημεία θα θεωρηθούν ως θεμελιώδη άρθρα του Συντάγματος της Κύπρου.
α) Σύνθεσις καί δύναμις των Ενόπλων Δυνάμεων και αι αφορώσαι εις αυτάς πιστώσεις.
β) Διορισμός και προαγωγή των στελεχών.
γ) Εισαγωγή υλικού πολέμου ως καί όλων των εκρηκτικών υλών.
δ) Παραχώρησις βάσεων καί άλλων ευκολιών εις σύμμαχα Κράτη.
α) Διορισμός και προαγωγή των στελεχών, β) Κατανομή και στάθμευσις των δυνάμεων, γ) Έκτακτα μέτρα και στρατιωτικός νόμος, δ) Αστυνομικός νόμος.
(Καθορίζεται ότι εμπίπτει εις το δικαίωμα της αρνησικυρίας κάθε μέτρον ή απόφασις φύσεως εξαιρετικής, αλλ' όχι εκείναι αίτινες αφορούν εις την κανονικήν λειτουργίαν της Αστυνομίας και της Χωροφυλακής.)
Αι συνταγματικαί διατάξεις, πλην των βασικών άρθρων, θα δύνανται να τροποποιούνται υπό πλειοψηφίας αποτελουμένης από τα δύο τρίτα των ελληνικών μελών και τα δύο τρίτα των τουρκικών μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Πάσα τροποποίησις του εκλογικού νόμου, ως και πάσα επιψήφισις νόμου σχετικού προς τους Δήμους και νόμου καθιερούντος φόρους ή τέλη απαιτεί απλήν πλειοψηφίαν των ελληνικών καιί των τουρκικών μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων, άτινα μετέχουν της ψηφοφορίας, των μεν και των δε κεχωρισμένως.
Καθ' όσον αφορά την έγκρισιν ταυ προϋπολογισμού ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος θα δύνανται να κάμουν χρήσιν του δικαιώματος της παραπομπής εις την Βουλήν των Αντιπροσώπων εν ή περιπτώσει κρίνουν ότι λαμβάνει χώραν δυσμενής διάκρισις. Εαν η Βουλή των Αντιπροσώπων επιμείνη επί των αποφάσεων της, ο πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος θα δύνανται να προσφύγουν εις το Ανώτατον Συνταγματικόν Δικαστήριον.
8. Ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος θα έχουν κεχωρισμένως και από κοινού το δικαίωμα της εριστικής αρνησικυρίας επί παντός νόμου ή αποφάσεως αναφερομένων εις τας εξωτερικάς υποθέσεις, πλην της συμετοχής της Δημοκρατίας της Κύπρου εις Διεθνείς Οργανισμούς και Σύμφωνα Συμμαχίας εις τα οποία συμμετέχουν τόσον η Ελλάς όσον και η Τουρκία, ως και επί της αμύνης και της ασφαλείας ως αύται καθορίζονται εις το παράρτημα I.
9. Ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας θα έχουν κεχωρισμένως και από κοινού το δικαίωμα της παραπομπής επί όλων των νόμων και αποφάσεων, αι οποίαι θα δύνανται να παραπεμφθούν εις την Βουλήν των Αντιπροσώπων εντός προθεσμίας, κατ' ανώτατον όριον, 15 ήμερων προς επανεξέτασιν.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων οφείλει να αποφανθή εντός προθεσμίας 15 ήμερων επί του αντικειμένου της παραπομπής. Εν ή περιπτώσει η Βουλή των Αντιπροσώπων εμμείνη εις τας αποφάσεις, ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος οφείλουν να δημοσιεύσουν τον εν λόγω νόμον ή απόφασιν εντός των καθοριζομένων δια την δημοσίευσιν των νόμων και αποφάσεων προθεσμιών.
Οι νόμοι και αι αποφάσεις αι οποίαι θα θεωρούνται υπό του Προέδρου ή του Αντιπροέδρου ως μεροληπτικαί δια την μίαν εκ των δύο Κοινοτήτων θα υποβάλλωνται εις το Ανώτατον Συνταγματικόν Δικαστήριον, το οποίον θα δύναται να ακυροί ή παραπέμπη τον νόμον ή την απόφασιν ταύτην εις την Βουλήν των Αντιπροσώπων προς επανεξέτασιν εν όλω ή εν μέρει. Ο νόμος ή η απόφασις αύτη δεν θα είναι εκτελεστά πριν ή αποφασίσουν το Ανώτατον Συνταγματικόν Δικαστήριον ή η Βουλή των Αντιπροσώπων εις περίπτωσιν παραπομπής.
10. Εκάστη Κοινότης θα έχη την Κοινοτικήν αυτής Βουλήν, αποτελουμένην εξ αριθμού Αντιπροσώπων, ο οποίος θα ορισθή υπό της ιδίας.
Αι Κοινοτικαί Βουλαί θα κέκτηνται το δικαίωμα να επιβάλλουν εισφοράς και προσωπικά τέλη εις τα μέλη της Κοινότητος των ίνα αντεπεξέλθουν εις τας ανάγκας των έργων και ιδρυμάτων, ων ο έλεγχος ταις ανήκει.
Αι Κοινοτικαί Βουλαί θα είναι αρμόδιαι εφ' όλων των θρησκευτικών, εκπαιδευτικών, πνευματικών καί διδακτικών ζητημάτων ως επίσης και επί της προσωπικής καταστάσεως, θα είναι ωσαύτως αρμόδιαι εφ' όλων των ζητημάτων όπου τα συμφέροντα και ιδρύματα είναι φύσεως καθαρώς κοινοτικής, ώς τά Ιδρύματα, καθιδρύματα και ενώσεις αγαθοεργαί και άθλητικαί, συνεταιρισμοί παραγωγής και καταναλώσεως, ή πιστωτικά ιδρύματα συσταθέντα προς τον σκοπόν να προαγάγουν την ευημερίαν της μιας των Κοινοτήτων. (Σημ. Εννοείται βεβαίως ότι αι διατάξεις αι περιλαμβανόμεναι εις την παρούσαν παράγραφον δεν θα δύνανται να ερμηνευθώσιν κατά τρόπον εμποδίζοντα την δημιουργίαν ιδρυμάτων μικτών ή κοινών εκεί όπου οι κάτοικοι θα το επεθύμουν).
Οι συνεταιρισμοί ούτοι παραγωγής και καταναλώσεως ή τα πιστωτικά ιδρύματα, οίτινες θα διέπωνται υπό των νόμων της Δημοκρατίας, θα υπάγωνται, καθ' όσον αφορά τον έλεγχον αυτών, εις τας Κοινοτικάς Βουλάς.
Αι Κοινοτικαί Βουλαί θα είναι επίσης αρμόδιαι δια να προαγάγουν τους σκοπούς τους επιδιωκομένους υπό των Δημαρχιών, αποτελουμένων εκ μιας μόνης Κοινότητος. Αι Δημαρχίαι αύται, αίτινες θα υπάγωνται εις τους νόμους της Δημοκρατίας, θα έπιβλέπωνται όσον αφορά εις την λειτουργίαν των υπό των Κοινοτικών Βουλών.
Εις ην περίπτωσιν η κεντρική διοίκησις θα πρέπει, από μέρους της, να προβή εις έλεγχον των ιδρυμάτων ή Δημαρχιών, μνημονευομένων εις τας δύο προηγουμένας παραγράφους, σύμφωνους προς την εν ισχύϊ νομοθεσίαν, ο έλεγχος ούτος δέον να διενεργήται δια λειτουργών ανηκόντων εις την κοινότητα εις ην ανήκει το εν λόγω ίδρυμα, καθίδρυμα ή η Δημαρχία.
11. Η Διοίκησις θα αποτελείται κατά ποσοστόν 70% εξ Ελλήνων καί 30% εκ Τούρκων.
Εννοείται, βεβαίως, ότι η ποσοστιαία αύτη αναλογία θα τυγχάνη εφαρμογής, εφ' όσον τούτο θα είναι πρακτικώς δυνατόν εις όλους τους βαθμούς της διοικητικής ιεραρχίας.
Εις τας περιοχάς ή πόλεις αποτελουμένας εκ μιας εκ των Κοινοτήτων "κατά πλειοψηφίαν πλησιάζουσαν τα 100%, τα όργανα των τοπικών διοικήσεων, εξαρτώμενα εκ της κεντρικής διοικήσεως, θα αποτελούνται εκ λειτουργών ανηκόντων εις την Κοινότητα αυτήν μόνον.
12. Οι βοηθοί του Εισαγγελέως της Δημοκρατίας, του Γενικού Επιθεωρητού, του θησαυροφύλακος και του Διοικητού της Εκδοτικής Τραπέζης δεν θα δύνανται να ανήκουν εις την ιδίαν προς τους προϊσταμένους αυτών Κοινότητα. Οι αξιωματούχοι των θέσεων αυτών θα διορίζωνται, κατόπιν κοινής συμφωνίας υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου τής Δημοκρατίας.
13. Οι Αρχηγοί και Υπαρχηγοί των Ενόπλων Δυνάμεων, των Δυνάμεων Χωροφυλακής και της Αστυνομίας θα διορίζονται κατόπιν κοινής συμφωνίας υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας.
Ο εις εκ των Αρχηγών αυτών θα είναι Τούρκος και εκεί όπου ο Αρχηγός θα ανήκη εις την μίαν εκ των Κοινοτήτων, ο Υπαρχηγός δέον να ανήκη εις την ετέραν.
14. Η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία δεν θα δύναται να καθιερωθή ειμή μόνον κατόπιν συμφωνίας του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας. Η Κύπρος θα έχη στρατόν 2.000 ανδρών, εξ ων τα 60% θα είναι Έλληνες και τα 40% Τούρκοι.
Αι δυνάμεις ασφαλείας (Χωροφυλακή και Αστυνομία) θα έχουν δύναμιν 2.000 ανδρών, ήτις θα δύναται να ελαττωθή ή να αυξηθή κατόπιν κοινής συμφωνίας του Προέδρου και του Αντιπροέδρου. Αι δυνάμεις ασφαλείας θα αποτελούνται κατά 70% εξ Ελλήνων και κατά 30% εκ Τούρκων. Εν τούτοις, δια μίαν αρχικήν περίοδον η αναλογία αύτη θα ηδύνατο να υψωθή εις εν maximum 40% δια τούς Τούρκους (και, κατά συνέπειαν, να ελαττωθή εις 60% δια τους Έλληνας), ίνα μη απολυθούν οι Τούρκοι, οι υπηρετούντες σήμερον εις το Σώμα της Αστυνομίας, πλην της επικουρικής Αστυνομίας.
15. Αι δυνάμεις αι σταθμεύουσαι εις περιοχάς του εδάφους της Δημοκρατίας κατοικουμένας κατά ποσοστόν προσεγγίζον το 100% από μέλη μιας μόνης Κοινότητος, δέον να ανήκουν εις την Κοινότητα ταύτην.
16. Εν Ανώτατον Δικαστήριον θα ιδρυθή, το οποίον θα αποτελείται εκ δύο Ελλήνων, ενός Τούρκου και ενός ουδετέρου ωριζομένων από κοινού υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας.
Το Δικαστήριον θα προεδρεύεται υπό του ουδετέρου Δικαστού όστις θα κέκτηται δύο ψήφους.
Το Δικαστήριον τούτο αποτελεί το Ανώτατον Συμβούλιον του Δικαστικού Σώματος (Διορισμοί, προαγωγαί των Δικαστών, κλπ.).
17. Αι διαφοραί αστικής φύσεως, εις ην περίπτωσιν ο ενάγων και ο εναγόμενος ανήκουν εις την αυτήν Κοινότητα, θα δικάζονται υπό Δικαστηρίου αποτελουμένου εκ Δικαστών ανηκόντων εις την Κοινότητα ταύτην. Εάν ο ενάγων και ο εναγόμενος ανήκουν εις διαφόρους Κοινότητας, η σύνθεσις του Δικαστηρίου θα είναι μικτή και θα καθορίζεται υπό του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Τα Δικαστήρια τα επιλαμβανόμενα διαφορών αστικής φύσεως σχετικών προς την προσωπικήν κατάστασιν και τα θρησκευτικά ζητήματα, τα επιφυλαχθέντα εις την αρμοδιότητα των Κοινοτικών Βουλών συμφώνως προς το σημείον 10, Θα απαρτίζωνται εξ ολοκλήρου εκ Δικαστών ανηκόντων εις την αντίστοιχον Κοινότητα. Η σύνθεσις και οι βαθμοί των Δικαστηρίων αυτών θα καθορισθούν συμφώνως προς τον νόμον τον τεθέντα υπό της Κοινοτικής Βουλής και θα εφαρμόζουν τον νόμον τον τεθέντα υπό της Κοινοτικής Βουλής.
Όσον αφορά εις τας ποινικάς υποθέσεις, το Δικαστήριον θα αποτελήται εκ Δικαστών ανηκόντων εις την ιδίαν προς τον κατηγορούμενον Κοινότητα. Εάν το παθόν μέρος ανήκει εις άλλην Κοινότητα, η σύνθεσις του Δικαστηρίου θα είναι μικτή και θα καθορίζεται υπό του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
18. O Πρόεδρος και o Αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας κέκτηνται κεχωρισμένως τo δικαίωμα να δίδουν χάριν εις τους καταδικασμένους εις θάνατον, τους ανήκοντας εις τας αντιστοίχους αυτών Κοινότητας. Εις ην περίπτωσιν οι εγκληματίαι και οι παθόντες ανήκουν εις διαφόρους Κοινότητας, το δικαίωμα της χάριτος, δέον να ενασκήται κατόπιν κοινής συμφωνίας υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου. Εις περίπτωσιν διαφωνίας η φωνή της επιεικείας θα επικρατή. Εις περίπτωσιν χάριτος η κεφαλική ποινή θα μετατρέπεται εις ισόβιον κάθειρξιν.
19. Εις περίπτωσιν αγροτικής μεταρρυθμίσεως, αι γαίαι δεν θα δύνανται να διανέμωνται ειμή εις πρόσωπα ανήκοντα εις την ιδίαν κοινότητα προς τον ιδιοκτήτην καθ' ου η απαλλοτρίωσις.
Καθ' όσον αφορά τας απαλλοτριώσεις τας διενεργουμένας υπό του Κράτους ως επίσης και υπό των δημαρχιών, αύται δεν θα δύνανται να διενεργούνται ειμή έναντι δικαίας αποζημιώσεως οριζόμενης, εις περίπτωσιν αμφισβητήσεως, υπό των Δικαστηρίων. Η προσφυγή εις τα Δικαστήρια θα έχη ανασταλτικήν ίσχύν.
Τα απαλλοτριωθέντα αγαθά δεν θα δύνανται να χρησιμοποιηθούν ειμή δια τον σκοπόν δι' ον εγένετο η απαλλοτρίωσις. Εις αντίθετον περίπτωσιν τα αγαθά θ' αποδίδωνται εις τους ιδιοκτήτας αυτών.
20. Χωριστά Δημαρχεία θα δημιουργηθούν εις τας πέντε με-γαλυτέρας πόλεις της Κύπρου υπό των Τούρκων κατοίκων των πόλεων αυτών. Εν τούτοις, α) εις εκάστην των πόλεων τούτων εν όργανον συντονισμού θα δημιουργηθή το οποίον θα μεριμνή δια τας εργασίας αίτινες δέον να ενεργούνται από κοινού και θα ασχολήται με τας υποθέσεις αίτινες χρειάζονται σχετικήν συνεργασίαν. Τά όργανα ταύτα θα απαρτίζωνται εκ δύο μελών εκλεγομένων υπό των ελληνικών Δημαρχείων, δύο μελών εκλεγομένων υπό των τουρκικών Δημαρχείων και ενός Προέδρου εκλεγομένου κατόπιν κοινήςσυμφωνίας υπό των δύο Δημαρχείων, β) Ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος θα εξετάσουν εντός τεσσάρων ετών εάν ο χωρισμός ούτος των Δημαρχείων εις τας πέντε μεγαλυτέρας πόλεις θα πρέπη να συνεχισθή ή όχι.
21. Μία συνθήκη εγγυουμένη την ανεξαρτησίαν, την εδαφικήν ακεραιότητα και το Σύνταγμα του νέου Κράτους της Κύπρου θα συναφθή μεταξύ της Δημοκρατίας της Κύπρου, της Ελλάδος, του Ηνωμ. Βασιλείου και της Τουρκίας. Μία στρατιωτική συμμαχία θα συναφθή επίσης μεταξύ της Δημοκρατίας της Κύπρου, της Ελλάδος και της Τουρκίας,
Αι δύο πράξεις αύται θα έχουν συνταγματικήν ισχύν (η τε-λευταία αύτη παράγραφος θα περιληφθή εντός του Συντάγματος ως θεμελιώδες άρθρον).
22. Θα αναγνωρισθή ότι η ολοκληρωτική ή μερική ένωσις της Κύπρου μεθ' οιουδήποτε Κράτους ή η χωριστή ανεξαρτησία θα αποκλεισθούν.
23. Η Δημοκρατία της Κύπρου θα παραχωρήση την ρήτρα του μάλλον ευνοουμένου Κράτους εις την Μ. Βρεταννίαν, την Ελλάδα και την Τουρκίαν δι' όλας τας συμφωνίας οιασδήποτε φύσεως. Η διάταξις αύτη δεν περιλαμβάνει τα σύμφωνα μεταξύ της Δημοκρατίας της Κύπρου καί του Ηνωμ. Βασιλείου αφορώντα εις τας βάσεις και στρατιωτικάς ευκολίας τας παραχωρουμένας εις το Ηνωμ. Βασίλειον.
24. Η ελληνική και η τουρκική Κυβέρνησις θα έχουν το δικαίωμα να επιχορηγούν τα εκπαιδευτικά, πνευματικά, αθλητικά ιδρύματα και τα φιλανθρωπικά εργα τα ανήκοντα εις τας αντιστοίχους κοινότητας.
Ομοίως, εις ην περίπτωσιν μία εκ των Κοινοτήτων κρίνη ότι δεν διαθέτει τον αναγκαίον αριθμόν διδασκάλων, καθηγητών ή κληρικών δια την λειτουργίαν των ιδρυμάτων αυτών, η ελληνική και τουρκική Κυβέρνησις θα δύνανται να ταις παρέχουν, τα απολύτως αναγκαία μέσα δια να αντιμετωπίσουν τας ανάγκας των.
25. Εν εκ των ακολούθων Υπουργείων, είτε το Υπουργείον
Εξωτερικών, είτε το Ύπουργείον Δικαιοσύνης, είτε το Υπουργείον Οικονομικών θα ανατεθή εις Τούρκον. Εάν ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος συμφωνήσουν, θα δύνανται να υποκαταστήσουν εις το σύστημα τούτο εν σύστημα εναλλαγής.
26. Το νέον Κράτος, το οποίον θα γεννηθή διά της υπογραφής των Συνθηκών, θα πρέπει να συγκροτηθή το ταχύτερον δυνατόν και εντός προθεσμίας μη υπερβαινούσης τους τρεις μήνας μετά την υπογραφήν των Συνθηκών τούτων.
27. Άπαντα τα ανωτέρω μνημονευόμενα σημεία θα θεωρηθούν ως θεμελιώδη άρθρα του Συντάγματος της Κύπρου.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I
Α
Ζητήματα αμύνης, υποκείμενα εις αρνησικυρίαν, συμφώνως προς το σημείον 9 της βασικής διαρθρώσεως, είναι τα ακόλουθα ζητήματα:α) Σύνθεσις καί δύναμις των Ενόπλων Δυνάμεων και αι αφορώσαι εις αυτάς πιστώσεις.
β) Διορισμός και προαγωγή των στελεχών.
γ) Εισαγωγή υλικού πολέμου ως καί όλων των εκρηκτικών υλών.
δ) Παραχώρησις βάσεων καί άλλων ευκολιών εις σύμμαχα Κράτη.
Β
Τα υποκείμενα εις «αρνησικυρίαν ζητήματα ασφαλείας είναι τα ακόλουθα:α) Διορισμός και προαγωγή των στελεχών, β) Κατανομή και στάθμευσις των δυνάμεων, γ) Έκτακτα μέτρα και στρατιωτικός νόμος, δ) Αστυνομικός νόμος.
(Καθορίζεται ότι εμπίπτει εις το δικαίωμα της αρνησικυρίας κάθε μέτρον ή απόφασις φύσεως εξαιρετικής, αλλ' όχι εκείναι αίτινες αφορούν εις την κανονικήν λειτουργίαν της Αστυνομίας και της Χωροφυλακής.)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου