Γόνος των Κωνσταντίνου και Δημητρίου Τσολάκογλου, οίτινες ως μέλη της Φιλικής Εταιρίας απηγχονίσθησαν το 1820 εν Λαρίση παρά του Χουρσίτ πασά, ανετράφην με πάσαν επημέλειαν εις την Πίστιν και την Πατρίδα.
Την 7 Ιουλίου 1912 εξελθών του Στρατ. Σχολ. Υπαξιωματικών ωνομάσθην Ανθυπολαχαγός και ετοποθετήθην εις το 4ον Σύνταγμα Πεζικού εν Λαρίση.
Μετά τρίμηνον εκηρύχθη ο Ελληνοτουρκικός πόλεμος , καθ ον μετέσχον εις τας μάχας Ελάσσονος, Σαρανταπόρου , Γιαννιτσών, Μπανίτσης και Δρίσκου. Κατά τας τρεις πρώτας μάχας ανήκον εις το Τάγμα Βελισσαρίου, όστις καθιέρωσε την τακτικήν του «Εμπρός, αέρα, παιδιά».
Κατά τον Έλληνοβουλγαρικόν πόλεμον μετέσχον εις απάσας τας μέχρις Άνω Τζουμαγιάς μάχας, ήτοι: Βυσσώκας, Λαχανά, Δεμίρ -Ισσάρ ,Κρέσνα , Ανω Τζουμαγιά.
Προήχθην : Εις Yπολοχαγόν τον Νοέμβριον 1913, εις Λοχαγόν 25 Μαρτίου 1915, εις Ταγματάρχην 19 Μαϊου 1918.
Κατά Δεκέμβριον του 1917 ετοποθετήθην εις το Επιτελείον Ι Μεραρχίας, ήτις κατά Μάρτιον του 1918 ενετάχθη εις το μέτωπον Στρυμόνος, κατά των Βουλγάρων και των Γερμανών.
Από 1ης Ιουνίου 1918 εξετέλουν καθήκοντα Επιτελάρχου I Μεραρχίας μέχρι της ανακαταλήψεως της Ανατολικής Μακεδονίας και μετέπειτα μέχρι Φεβρουαρίου 1919, ότε μετετέθην εις το Επιτελείον Α' Σώματος διά να συμμετάσχω της εις Ρωσίαν εκστρατείας (Οδησσόν — Βεσσαραβία — Γαλάτσι).
Την 2 Ιουνίου εκ Ρουμανίας μετεσταθμεύσαμεν εις Σμύρνην και έκτοτε παρέμεινα διαρκώς εις Μικράν Ασίαν μέχρι της καταρρεύσεως, υπηρετήσας:
4 μήνας ως επιτελής Α' Σώματος Στρατού, 20 μήνας ως διοικητής τάγματος του 1/38 Συντάγματος Ευζώνων, 14 μήνας ως επιτελάρχης της ΙV Μεραρχίας.
Προήχθην: Εις Αντισυνταγματάρχην τον Αύγουστον 1923, εις Συνταγματάρχην τον Σεπτέμβριον 1925, εις Υποστράτηγον τον Μάρτιον 1934, εις Αντιστράτηγον τον Αύγουστον 1940.
Διώκησα Μεραρχίαν ως Συνταγματάρχης και Υποστράτηγος επί 4 έτη.
Διετέλεσα επί 5 μήνας Φρούραρχος Αθηνών , Απρίλιος — Αύγουστος 1935, επί εν έτος Διοικητής Σχολής Ευελπίδων , επί 1 1/2 έτος Επιθεωρητής Πεζικού , Διοικητής Σώματος Στρατού επί 20 μήνας. Τέλος, ωνομάσθην Διοικητής Τμήματος Στρατιάς την 9.3.41.
Η ονομασία μου ως Διοικητού επί του πεδίου της μάχης έχει ιδιαιτέραν σημασίαν, δεδομένου ότι ο τότε πρωθυπουργός Κορυζής εξεφράζετο δι' εμέ, ότι «ωφείλετο η ευγνωμοσύνη της Πατρίδος», εκ του λόγου ότι είχον γνωματεύσει ότι είχομεν υποχρέωσιν να αντιτάξωμεν και το δεύτερον ΟΧΙ κατά των Γερμανών «σαν τίμιοι και ειλικρινείς Σύμμαχοι των Άγγλων, έστω και εάν πρόκειται να περάση ο οδοστρωτήρ των Γερμανών» και «με την πεποίθησιν ότι η τελική Νίκη θα ήτο με το μέρος των Άγγλων».
Η ονομασία μου ως Διοικητού επί του πεδίου της μάχης έχει ιδιαιτέραν σημασίαν, δεδομένου ότι ο τότε πρωθυπουργός Κορυζής εξεφράζετο δι' εμέ, ότι «ωφείλετο η ευγνωμοσύνη της Πατρίδος», εκ του λόγου ότι είχον γνωματεύσει ότι είχομεν υποχρέωσιν να αντιτάξωμεν και το δεύτερον ΟΧΙ κατά των Γερμανών «σαν τίμιοι και ειλικρινείς Σύμμαχοι των Άγγλων, έστω και εάν πρόκειται να περάση ο οδοστρωτήρ των Γερμανών» και «με την πεποίθησιν ότι η τελική Νίκη θα ήτο με το μέρος των Άγγλων».
Την 24η Ιουλίου 1939 ανέλαβον την Διοίκησην του Γ' Σώματος Στρατού Θεσσαλονίκης. Μέχρι της εποχής εκείνης η Ζώνη Ενεργείας του Σώματος περιωρίζετο από του όρους Αλή Μπουτούς (Β.Α. Σιδηροκάστρου) μέχρι του χωρίου Σκρα, επί της γιουγκοσλαυϊκής μεθορίου. Έκτοτε επεξετάθη δυτικώτερον, ώστε να περιλαμβάνη άπασαν την σερβικήν μεθόριον και μέρος της ελληνοαλβανικής μεθορίου, μέχρι του οροσήμου Σμαρδέσι (ναι).
Τουτέστιν το Γ' Σώμα Στρατού ήτο επιφορτισμένον με τον Τομέα εκατέρωθεν του Στρυμόνος (από Αλή- Μπουτούς μέχρι του τριεθνούς, (Ελλάδος — Σερβίας — Βουλγαρίας), πραεκάλυπτε άπασαν την σερβικήν μεθόριον (δεδομένης της σταθεράς φιλίας μας με τους Σέρβους) και ανελάμβανε ζώνην ενεργείας προς την Αλβανίαν ιππαστί της οδού Φλώρινα — Κορυτσά,ικανήν δι' ελιγμόν τριών Μεραρχιών.
Τουτέστιν το Γ' Σώμα Στρατού ήτο επιφορτισμένον με τον Τομέα εκατέρωθεν του Στρυμόνος (από Αλή- Μπουτούς μέχρι του τριεθνούς, (Ελλάδος — Σερβίας — Βουλγαρίας), πραεκάλυπτε άπασαν την σερβικήν μεθόριον (δεδομένης της σταθεράς φιλίας μας με τους Σέρβους) και ανελάμβανε ζώνην ενεργείας προς την Αλβανίαν ιππαστί της οδού Φλώρινα — Κορυτσά,ικανήν δι' ελιγμόν τριών Μεραρχιών.
Συμφώνως τω σχεδίω αμύνης επί του προς Αλβανίαν μετώπου έδει να οργανωθή η Ι Βα αποκληθείσα Τοποθεσία αντιστάσεως δια τινων σκυροδέτων έργων και τοιούτων εκστρατείας, ως και παθητικών αντιαρματικών κωλυμάτων, ώστε να δοθή ισχύς τις εις την άμυναν.
Η χάραξις ταύτης απήτει Ιδιάζουσαν επιμέλειαν, δεδομένου του σημαντικού σκοπού της αμύνης.
Αλλά πλην της σπουδαιοτάτης ταύτης εργασίας, ήτις δεν επεδέχετο αναβολήν, το Γ' Σ. Στρατού ήτο επιφορτισμένον με την παρακολούθησιν των προς Βουλγαρίαν συντελουμένων οχυρών, την τήρησιν αυτών, την μελέτην σχεδίων ενεργείας, ανταποκρινομένων εις εκάστην περίπτωσιν με την οργάνωσιν της Ι Β Τοποθεσίας. Ως γνωστόν, η μεν Ι Βα ήτο Τοποθεσία αντιστάσεως, παράλληλος της μεθορίου, αφ' ης απείχε 8 έως 15 χιλιόμετρα, Η ΙΒ Τοποθεσία, εστοιχίζετο από Καϊμακτσαλάν προς Βέρμιον, Τέλος, το Σώμα Στρατού είχεν επιφορτισθή με την επιστράτευσιν του Γ' Σώματος Στρατού, της ομάδος Μεραρχιών, της Μεραρχίας Ιππικού και άλλων σχηματισμών.
Αλλά πλην της σπουδαιοτάτης ταύτης εργασίας, ήτις δεν επεδέχετο αναβολήν, το Γ' Σ. Στρατού ήτο επιφορτισμένον με την παρακολούθησιν των προς Βουλγαρίαν συντελουμένων οχυρών, την τήρησιν αυτών, την μελέτην σχεδίων ενεργείας, ανταποκρινομένων εις εκάστην περίπτωσιν με την οργάνωσιν της Ι Β Τοποθεσίας. Ως γνωστόν, η μεν Ι Βα ήτο Τοποθεσία αντιστάσεως, παράλληλος της μεθορίου, αφ' ης απείχε 8 έως 15 χιλιόμετρα, Η ΙΒ Τοποθεσία, εστοιχίζετο από Καϊμακτσαλάν προς Βέρμιον, Τέλος, το Σώμα Στρατού είχεν επιφορτισθή με την επιστράτευσιν του Γ' Σώματος Στρατού, της ομάδος Μεραρχιών, της Μεραρχίας Ιππικού και άλλων σχηματισμών.
Αν λάβη τις υπ' όψει ότι συνεχίζετο η εκπαίδευσις οπλιτών και αξιωματικών και ότι παρενέπεσε η μερική επιστράτευσις του Σεπτεμβρίου 1939, θα κατανοήση τον όγκον εργασίας της Διοικήσεως και του Επιτελείου Σώματος ως και πάντων των αξιωματικών όλων των Μονάδων.
Πάντες οι αξιωματικοί ειργάζοντο νυχθημερόν δια ν' ανταποκριθώσι εις τα καθήκοντά των. Επειδή εκάστη Μονάς διέθετε το 1/5 των οργανικών θέσεων εις αξιωματικούς, ένεκα τούτου έκαστος εξετέλει πολλαπλάσια χρέη, πράγμα όπερ συνετέλεσε να καταντήσουν πολλοί εις τα σανατόρια.
Παρά τον φόρτον των εργασιών, παρά την μεγίστην έλλειψιν αξιωματικών ,αι μεν επιτελικαί εργασίαι επερατώθησαν άπασαι, η δε οργάνωσις των Ι Β και Ι Βα τοποθεσιών , ετελειοποιήθη. Επί πλέον εβελτιώθησαν τα πεδία βολής των οχυρών.
Απόδειξιν δια τας επιτελικάς εργασίας αποτελεί το γεγονός ότι συνετελέσθη επιστράτευσις και συγκέντρωσις μεγάλων Μονάδων και ανελήφθησαν ευρύταται επιθετικαί επιχειρήσεις από της 16ης ημέρας από της ενάρξεις της επιστρατεύσεως, ενώ το πέρας της επιστρατεύσεως μόνον ττροεβλέπετο ενιαχού δια την 20ήν ημέραν.
Ουχ' ήττον δια να συντελήται συστηματική και γόνιμος εργασία τταρέστη ανάγκη να εποπτεύω αγρύπνως και τέλος να καταφύγω εις σκληρά μέτρα κατ' εκείνων, οίτινες εκ κακής έξεως παρημέλουν τα καθήκοντα των ή δεν ειργάζοντο με το σύστημα και τον δραστήριον ρυθμόν, που απήτουν αι περιστάσεις. Λέγω ταύτα δια να αποδείξω, ότι ενήργουν συμφώνως προς τα καθήκοντα ηγήτορος μεγάλης Μονάδος.
Κατά το θέρος 1940, ττροβλέπων ως βεβαιοτάτην την μετά της Ιταλίας σύρραξιν, συνεκέντρωσα δυνάμεις τινάς παρά τας IΒ και ΙΒα ταττοθεσίας υπό την εύσχημον δικαιολογίαν να εκπαιδεύσω τους άνδρας, εθίζων αυτούς με τας συνθήκας που ττροσομοιάζουν με τας της εκστρατείας. Ούτω παρεσχέθη η ευκαιρία να τελειοποιήσω δια των κληρωτών την αμυντικήν οργάνωσιν των ΙΒ και IΒα τοποθεσιών.
Ενταύθα εξαίρω ότι εμερίμνων δια δύο τοτοθεσίας, διότι το Γενικόν Επιτελείον δεν ηδύνατο να καθoρίση εις ποίαν εξ αυτών θα αντετάσσετο η αντίστασις. Οσαύτως τονίζω ότι ελάμβανον πολλάς προφυλάξεις καθ' όσον ο τότε Πρόεδρος της Κυβερνήσεως απηγόρευε την συγκέντρωσιν δυνάμεων τταρά τα σύνορα διά να μη δώση αφορμήν ττολέμου.
Εσχημάτισα όθεν ανά εν τάγμα (εκ κληρωτών) εξ εκάστου των έξ Συνταγμάτων που προωρίζοντο διά την Αλβανίαν και ούτως απέστειλα έξ Τάγματα Πεζικού μειωμένης συνθέσεως, άνευ μεταγωγικών, δια να κατασκευάζουν ορύγματα, ν' ασκώνται εις τα καταφύγια κατά των πυρών του Πυροβολικού, να εκτελώσιν ασκήσεις επί παντοδαπού εδάφους και να ζήσουν υπό συνθήκας εκστρατείας.
Την πολύτιμον χρησιμότητα τούτων θα ίδωμεν παρακατιόντες. Αλλά και προς τους κατοίκους παρά την μεθόριον είχε τον αντίκτυπον η τταρουσία τοιαύτης δυνάμεως, καθ' όσον ενεπνεύσθησαν με αίσθημα ασφαλείας, διεχύθη εθνική αισιοδοξία και παρεσχέθη η ευκαιρία ν' αντιληφθούν πάντες, ότι ο Ελληνικός Στρατός είνε αποφασισμένος να ττροασπίση το πάτριον έδαφος, πράγμα που ικανοττοίησε τους Μακεδόνας.
Οι Μακεδόνες -—θα κάμω την παρέκκλισιν ταύτην ως αισθανόμενος, ότι οφείλεται φόρος τιμής και θαυμασμού πρός αυτούς -— είνε φλογεροί πατριώται, ενθουσιώδεις και υψηλόφρονες. Πάντες, πανταχού όπου μετέβαινον, εξεδήλουν την χαράν των και την εμπιστοσύνην των προς τον αναδημιουργούμενον Στρατόν και πάντες εδεικνύοντο ότι είχον πλήρη επίγνωσιν των συνεπειών ενός ολοκληρωτικού πολέμου και των ανακυπτουσών δι' όλους υποχρεώσεων. Ούτοι επωφελούντο πάσης ευκαιρίας δια να επιδείξουν εμπράκτως τον πατριωτισμόν των και την προθυμοποίησίν των προς κάθε θυσίαν. Κατά την μερικήν κινητοποίησιν του Σεπτεμβρίου 1939 απέστειλαν προθύμως, εγκαίρως και με ενθουσιασμόν τα τέκνα των προς στράτευσιν, παρέδωσαν τα προς επίταξιν κτήνη και είδη και εν τέλει παρητήθησαν πάσης αποζημιώσεως (λόγω επιτάξεως κτηνών, αυτοκινήτων, τρακτέρ και άλλων αναλωσίμων ειδών).
Κατά τον πόλεμον επέδειξαν όλας τας αρετάς (πειθαρχίαν πρωτοβουλίαν, τόλμην, επιθετικόν πνεύμα, εγκαρτέρησιν εις τας παντοίας κακουχίας και στερήσεις του πολέμου) και ακλόνητον πίστιν επί την Νίκην.
Εάν εξετάσωμεν την πλευράν του Σώματος των αξιωματικών θα εύρωμεν τούτο άκρως ικανοποιημένον, διότι αι προσπαθείαι του (δια την εκπαίδευσιν των ανδρών, δια την οργάνωσιν των αμυντικών τοποθεσιών και δια την εξύψωσιν του φρονήματος) εστέφθησαν υπό επιτυχίας και διότι έκαστος των αξιωματικών ενεπνεύσθη την αυτοπεποίθησιν , ότι θα ανταποκριθή εις τα καθήκοντα του, αν η Πατρίς το καλέση. Επίσης εσφυρηλατήθη η π ί σ τ ι ς εκάστου προς την υπεροχήν των ψυχικών και διανοητικών αρετών της φυλής μας δια την Νίκην ή τον Θάνατον.
Παρά τον φόρτον των εργασιών, παρά την μεγίστην έλλειψιν αξιωματικών ,αι μεν επιτελικαί εργασίαι επερατώθησαν άπασαι, η δε οργάνωσις των Ι Β και Ι Βα τοποθεσιών , ετελειοποιήθη. Επί πλέον εβελτιώθησαν τα πεδία βολής των οχυρών.
Απόδειξιν δια τας επιτελικάς εργασίας αποτελεί το γεγονός ότι συνετελέσθη επιστράτευσις και συγκέντρωσις μεγάλων Μονάδων και ανελήφθησαν ευρύταται επιθετικαί επιχειρήσεις από της 16ης ημέρας από της ενάρξεις της επιστρατεύσεως, ενώ το πέρας της επιστρατεύσεως μόνον ττροεβλέπετο ενιαχού δια την 20ήν ημέραν.
Ουχ' ήττον δια να συντελήται συστηματική και γόνιμος εργασία τταρέστη ανάγκη να εποπτεύω αγρύπνως και τέλος να καταφύγω εις σκληρά μέτρα κατ' εκείνων, οίτινες εκ κακής έξεως παρημέλουν τα καθήκοντα των ή δεν ειργάζοντο με το σύστημα και τον δραστήριον ρυθμόν, που απήτουν αι περιστάσεις. Λέγω ταύτα δια να αποδείξω, ότι ενήργουν συμφώνως προς τα καθήκοντα ηγήτορος μεγάλης Μονάδος.
Κατά το θέρος 1940, ττροβλέπων ως βεβαιοτάτην την μετά της Ιταλίας σύρραξιν, συνεκέντρωσα δυνάμεις τινάς παρά τας IΒ και ΙΒα ταττοθεσίας υπό την εύσχημον δικαιολογίαν να εκπαιδεύσω τους άνδρας, εθίζων αυτούς με τας συνθήκας που ττροσομοιάζουν με τας της εκστρατείας. Ούτω παρεσχέθη η ευκαιρία να τελειοποιήσω δια των κληρωτών την αμυντικήν οργάνωσιν των ΙΒ και IΒα τοποθεσιών.
Ενταύθα εξαίρω ότι εμερίμνων δια δύο τοτοθεσίας, διότι το Γενικόν Επιτελείον δεν ηδύνατο να καθoρίση εις ποίαν εξ αυτών θα αντετάσσετο η αντίστασις. Οσαύτως τονίζω ότι ελάμβανον πολλάς προφυλάξεις καθ' όσον ο τότε Πρόεδρος της Κυβερνήσεως απηγόρευε την συγκέντρωσιν δυνάμεων τταρά τα σύνορα διά να μη δώση αφορμήν ττολέμου.
Εσχημάτισα όθεν ανά εν τάγμα (εκ κληρωτών) εξ εκάστου των έξ Συνταγμάτων που προωρίζοντο διά την Αλβανίαν και ούτως απέστειλα έξ Τάγματα Πεζικού μειωμένης συνθέσεως, άνευ μεταγωγικών, δια να κατασκευάζουν ορύγματα, ν' ασκώνται εις τα καταφύγια κατά των πυρών του Πυροβολικού, να εκτελώσιν ασκήσεις επί παντοδαπού εδάφους και να ζήσουν υπό συνθήκας εκστρατείας.
Την πολύτιμον χρησιμότητα τούτων θα ίδωμεν παρακατιόντες. Αλλά και προς τους κατοίκους παρά την μεθόριον είχε τον αντίκτυπον η τταρουσία τοιαύτης δυνάμεως, καθ' όσον ενεπνεύσθησαν με αίσθημα ασφαλείας, διεχύθη εθνική αισιοδοξία και παρεσχέθη η ευκαιρία ν' αντιληφθούν πάντες, ότι ο Ελληνικός Στρατός είνε αποφασισμένος να ττροασπίση το πάτριον έδαφος, πράγμα που ικανοττοίησε τους Μακεδόνας.
Οι Μακεδόνες -—θα κάμω την παρέκκλισιν ταύτην ως αισθανόμενος, ότι οφείλεται φόρος τιμής και θαυμασμού πρός αυτούς -— είνε φλογεροί πατριώται, ενθουσιώδεις και υψηλόφρονες. Πάντες, πανταχού όπου μετέβαινον, εξεδήλουν την χαράν των και την εμπιστοσύνην των προς τον αναδημιουργούμενον Στρατόν και πάντες εδεικνύοντο ότι είχον πλήρη επίγνωσιν των συνεπειών ενός ολοκληρωτικού πολέμου και των ανακυπτουσών δι' όλους υποχρεώσεων. Ούτοι επωφελούντο πάσης ευκαιρίας δια να επιδείξουν εμπράκτως τον πατριωτισμόν των και την προθυμοποίησίν των προς κάθε θυσίαν. Κατά την μερικήν κινητοποίησιν του Σεπτεμβρίου 1939 απέστειλαν προθύμως, εγκαίρως και με ενθουσιασμόν τα τέκνα των προς στράτευσιν, παρέδωσαν τα προς επίταξιν κτήνη και είδη και εν τέλει παρητήθησαν πάσης αποζημιώσεως (λόγω επιτάξεως κτηνών, αυτοκινήτων, τρακτέρ και άλλων αναλωσίμων ειδών).
Κατά τον πόλεμον επέδειξαν όλας τας αρετάς (πειθαρχίαν πρωτοβουλίαν, τόλμην, επιθετικόν πνεύμα, εγκαρτέρησιν εις τας παντοίας κακουχίας και στερήσεις του πολέμου) και ακλόνητον πίστιν επί την Νίκην.
Εάν εξετάσωμεν την πλευράν του Σώματος των αξιωματικών θα εύρωμεν τούτο άκρως ικανοποιημένον, διότι αι προσπαθείαι του (δια την εκπαίδευσιν των ανδρών, δια την οργάνωσιν των αμυντικών τοποθεσιών και δια την εξύψωσιν του φρονήματος) εστέφθησαν υπό επιτυχίας και διότι έκαστος των αξιωματικών ενεπνεύσθη την αυτοπεποίθησιν , ότι θα ανταποκριθή εις τα καθήκοντα του, αν η Πατρίς το καλέση. Επίσης εσφυρηλατήθη η π ί σ τ ι ς εκάστου προς την υπεροχήν των ψυχικών και διανοητικών αρετών της φυλής μας δια την Νίκην ή τον Θάνατον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου