ΜΑΡΚΟΣ ΒΑΦΕΙΑΔΗΣ- ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ

                   

Στο στρατό 

Στο στρατό κατατάχτηκα σαν κληρωτός της κλάσεως του 1926, στις 7 του Απρίλη στα έμπεδα του Πραβιού. Πρέπει να σημειωθεί ότι, και καλά θυμάμαι, η πλειοψηφία των κληρωτών ήτανε πρόσφυγες Μικρασιάτες και οι περισσότεροι δεν είχαμε κανένα ντοκουμέντο που να δείχνει πότε γεννηθήκαμε, πόσο χρονώ είσαι. Έχοντας υπόψη αυτό το πράγμα, το υπουργείο των Στρατιωτικών είχε σχηματίσει επιτρο πές από αξιωματικούς που περνούσαν απ' αυτή όλοι οι νέοι πάνω από 16 χρονώ κι εκεί, εκτός από την προφορική δήλωση του νέου πόσω χρονώ είναι, η επιτροπή με δικά της κριτήρια καθόριζε και την ανάλογη ηλικία. Το βασικό ρόλο στον καθορισμό της ηλικίας έπαιζε η σωματική διάπλαση του νέου που μπορούσε να είναι και 18 χρονώ αλλά του δίνανε 20 χρόνια για να μαζεύουν όσους μπορούν πιο πολ λούς. Αλλά και για όσους ήτανε λίγο μεγαλύτεροι στην ηλικία το ίδιο,τους κατάτασσαν στην ίδια κλάση. Δεν δημιουργούνταν ζητήματα ανυ ποταξίας κλπ. Όσοι δήλωναν ότι είναι 20 χρονώ πέρναγαν αμέσως και χωρίς άλλη διαδικασία και μάλιστα με έπαινο σαν καλός πατριώτης. Και οι περισσότεροι απ' τους πρόσφυγες Μικρασιάτες, μέλη της Κομ. Νεολαίας, ήμασταν αυτής της κατηγορίας. 

Η κατάταξη: Τα χρονικά όρια για την κατάταξη ήτανε απ' τις 7 - 14 του Απρίλη αλλά εμείς, σαν μέλη της Κομ. Νεολαίας, αποφασίσαμε να καταταγούμε από την πρώτη μέρα γιατί, το να υπη ρετούμε στο στρατό το θεωρούσαμε, μια που αναγκαστικά ήμασταν υποχρεωμένοι να καταταγούμε στον αστικό στρατό, σαν επαναστατικό καθήκον και πραγματοποίηση της Λενινιστικής εντολής για το νέο προλετάριο —όπως ακούγαμε στις διαλέξεις και τα μαθήματα που μας γίνονταν πώς, όταν θα τον καλέσουν στον αστικό στρατό και θα του δώσουν το όπλο να μάθει καλά την τέχνη του πολέμου όχι βέβαια για να σκοτώνει τα αδέρφια του τους εργάτες των άλλων χωρών στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους που κάνει η άρχουσα τάξη, αλλά να το στρέψει ενάντια στους εκμεταλλευτές της χώρας του κλπ. Πράγματι, ο Λένιν, μιλώντας για το ρόλο της γυναίκας στον ιμπεριαλιστικό πό λεμο, τονίζει πως οι προλετόρισσες γυναίκες ποτέ δεν θα συμβιβα στούν με τέτοιο αισχρό ρόλο να καταριούνται κάθε πόλεμο, να ζητάνε αφοπλισμό. Εκείνες θα λένε στους γιους τους: «Εσύ γρήγορα θα γίνεις μεγάλος. Εσένα θα σου δώσουν όπλο. Πάρε το και να μάθεις καλά την πολεμική τέχνη. Αυτή η επιστήμη είναι απαραίτητη για τους προλετάριους όχι για να πυροβολούν ενάντια στα αδέρφια τους, τους εργάτες των άλλων χωρών, όπως αυτό γίνεται με τον τωρινό πόλεμο και όπως σε συμβουλεύουν να κάνεις οι προδότες του σοσιαλισμού, αλλά για να αγωνιστείς ενάντια στην μπουρζουαζία της δικής σου χώρας για να βάλεις τέλος στην εκμετάλλευση, στην πείνα και ατούς πολέμους...». Δεν ήταν φυσικά ξεχωριστή - ατομική απόφαση του κάθε νεολαίου αλλά της ίδιας της οργάνωσης της Κομμουνιστικής Νεο λαίας Καβάλας, που ήταν εξάλλου συνδυασμένη και με τη δημιουργία - σχηματισμό της οργάνωσης της Κ.Ν. μέσα στον ίδιο το στρατό, κι αυτής της κλάσης. 

Όμως υπήρξαν κι άλλοι που δεν βιάζονταν και όταν τους λέγαμε «άιντε να πάμε μαζί» λέγανε: «εγώ θα δουλέψω και τις 7 μέρες και θα 'ρθω». Στο μεταξύ όλοι δουλεύαμε. Θέλω να πω ότι δεν ήτανε η ανεργία που μας ανάγκαζε να πάμε στο στρατό. Ίσια - ίσια, ήτανε μια «θυσία» μας ατομική, ας πούμε, από κομματική υποχρέωση. Και το ποσό που χάναμε για τις 7 μέρες δεν ήτανε λίγο. Ήτανε περί τις 750 δρχ., γιατί πληρωνόμασταν με με 105 δραχμές τη μέρα. Με την ίδια απόφαση είχε καθοριστεί και η σύνθεση του καθοδηγητικού οργάνου για όλες τις στρατιωτικές μονάδες που στρατωνίζονταν στις πόλεις Πράβι, Καβάλα, Δράμα και όπου αλλού στην ακτίνα αυτής της περιοχής. Η σύνθεση της καθοδηγητικής επιτροπής ήταν (κατ' αλφάβητο) 1) Βαφειάδης Μάρκος, 2) Καρακάσης, 3) Μάλαμος Χ., 4) Μανδαλίδης Α., 5) Πολίτης Κ. Όπως ήτανε επόμενο, στο Πράβι, από τις πρώτες κιόλας μέρες της κατάταξης μας συγκεντρώθηκε μια αρκετά μεγάλη ομάδα από νεολαίους, και, απ' όσα θυμάμαι, θα ξεπερνούσε τους 70 -80 νεολαίους. Αρχίσανε να παρουσιάζονται και αρκετές δυσκολίες όχι μόνο και τόσο στη σύνδεση - οργάνωση αλλά, όπως δεν είχαμε όλοι μας και ιδέα από συνωμοτικά μέτρα, χωρί.ς στοιχειώδη προετοιμασία για αντιμιλιταριστική δράση στο στρατό κυρίως στις διάφορες εκδηλώσεις ατομικής είτε μικροομάδων που άρχισαν να ξεσπαθώνουν ανάμεσα στους νεοσύλλεκτους ενάντια στον πόλεμο, τη διχτατορία του Πάγκαλου, κατά των αξιωματικών, για εκμετάλλευση κλπ. Δηλαδή, άρχιζε ο κα θένας με το δικό του τρόπο, όπως και στην παραγωγή στο εργοστά σιο είτε στο μαστοράδικο, στο γιαπί και στο χωριό του να μιλάει χω ρίς καμιά προφύλαξη στο διπλανό του για τις πεποιθήσεις του κλπ. Είναι αλήθεια ότι τέτοιες εκδηλώσεις ήταν ελάχιστες από νεολαίους που ήτανε από την Καβάλα, το Πράβι, τη Θάσο, που γνωριζόντουσαν αναμεταξύ τους είτε καπνεργάτες ήτανε είτε από άλλα επαγγέλματα και είχαμε συγκροτηθεί σε ομάδες. Ήταν όμως και αρκετοί νεολαίοι από τα γύρω χωριά —καπνοχώρια κυρίως— όπου, παρόλα που το κίνημα ήταν αρκετά καθυστερημένο, σε αρκετά χωριά είχαν δημιουργηθεί βάσεις της Κομ. Νεολαίας και αυτοί δημιουργούσαν το μεγάλο το σαματά. Αλλά, από την άλλη μεριά, ακριβώς οι τέτοιες εκδηλώσεις μας βοήθησαν —στην καθοδηγητική επιτροπή— να συνδεθούμε και μ' αυτούς τους νεολαίους. 

Σ' αυτό το διάστημα της παραμονής μας στο Πράβι —στα έμπεδα— δεν παρουσιάστηκαν κρούσματα διώξεων ενάντια σε κανέναν και ένας λόγος έπρεπε να 'τανε η αδιαφορία που δείχναν οι αξιωματικοί που, όπως λέγονταν, οι περισσότεροι ήτανε δημοκρατικοί και αντιδιχτατορικοί. Αλλά, πολλοί από μας που ζούσαμε στα καπνεργατικά κέντρα ήμασταν φακελωμένοι από την ασφάλεια και, όπως θα δούμε, τους έστελνε η ασφάλεια στις μονάδες που υπηρετούσαμε. 

Στο Πράβι μείναμε περί τις 40 μέρες. Έγινε εθελοντική και με επιλογή κατάταξη στα διάφορα όπλα: πεζικό - πυροβολικό - ιππικό -βοηθητικές υπηρεσίες κλπ. Εγώ έπεσα στο ιππικό, όπως και αρκετοί άλλοι νεολαίοι μαζί και ο Κ. Πολίτης. Ο Καρακάσης και ο Χ. Μάλαμος στο πυροβολικό. Έδρα του Δ ' Συντάγματος Ιππικού βρίσκονταν