ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ: ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΟΥ ΕΑΜ- ΕΛΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΜΦΥΛΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΤΟ ΘΕΡΜΟΣ

Ευρισκόμην εν αναμονή εις τα γραφεία του ΕΛΑΣ, προς συνάντησιν του Σαμαρινιώτη και εκαλούμην να εισέλθω.

Μόλις εισήλθον αντίκρυσα τον Τζίμαν (Σαμαρινιώτην). Εκάθητο έχων εμπρός του, μίαν μεγάλην τράπεζα. Εις ολίγην απόστασιν από αυτόν και εις το δεξιόν άκρον του δωματίου τούτου, εκάθητο καταγινόμενος με την ανάγνωσιν διαφόρων εγγράφων εις μίαν μικράν τράπεζαν ο συντ/ρχης Στέφανος Σαράφης. Δεν είχε διακριτικά ούτε επωμίδας ούτε παράσημα. Ένα αμπέχωνον κοινόν. Δια την εξίσωσίν του με τους μεθ' ους συνειργάζετο καπεταναίους. Εις το άκρον του δωματίου υπήρχον δύο βαρύτατα οπλισμένοι άνδρες του ΕΛΑΣ. Τέλος έμπροσθεν της τραπέζης του Σαμαρινιώτη υπήρχον δύο κενά καθίσματα δια να κάθονται προφανώς εκεί οι κατηγορούμενοι και ακούουν τας ασυστόλας συκοφαντίας και σκευωρίας του κομμουνιστού Σαμαρινιώτη. Μόλις με είδε εισερχόμενον μου είπε: Καθήστε κ. Παπαϊωάννου και μου έδειξε το κάθισμα. Και ταυτοχρόνως κρατών εις χείρας του μία δέσμη χαρτιών μου είπεν:

- Ασχολούμαι πως να ημπορέσω και αν θα ημπορέσω να σε τακτο­ποιήσω όπως έμπλεξες τα πράγματα!... Του απήντησα:

- Δεν μπορώ να καταλάβω τι θέλεις να πης.

- Τότε μου είπεν:

- Σου αποδίδουν ευθύνας δια την επίθεσιν και το χυθέν αίμα!... Απήντησα:

- Εγώ τουλάχιστον δεν έχω καμίαν ευθύνην δια τας δύο αυτάς κατηγορίας, όλως αναιτίως και όλως απροσδοκήτως χωρίς να έχη καμμίαν εκ μέρους μου αφορμήν μου επετέθη το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ εις Θέρμον. Ολίγον μετά την επίθεσιν, του είπον, οι επιτεθέντες εναντίον μου, ενώ­πιον όλων σχεδόν των κατοίκων του Θέρμου, εδήλωσαν ότι μετεμελήθησαν δι' αυτό που έκαναν, και εφώναξαν προς ημάς τους περικυκλωμέ­νους:

- Παρεξήγησις! Αδέλφια είμαστε! Συνεργασία! Επίσης ότι είμαι ελεύ­θερος να επιστρέψω εις το Τμήμα μου, αλλά ιδού ότι ευρέθην κατηγο­ρούμενος ενώπιον σας, ενώπιον των υπευθύνων της επιθέσεως και της αιματοχυσίας. 

Εις την απάντησιν μου ταύτην, ο Σαμαρινιώτης μου απήντησεν:

- Δεν ξέρω αυτά που μου λες. Εγώ, συνέχισε, βγάζω τα συμπεράσμα­τα απ' αυτά τα έγγραφα που έχω εδώ.

Του απήντησα:

- Δεν γνωρίζω τί γράφουν τα έγγραφα αυτά. Αυτά, όμως, που λέγω εγώ είναι γνωστά εις όλους τους κατοίκους του Θέρμου.

Και τότε μου λέγει:

- Εν πάση περιπτώσει δια να τελειώσουμε εγώ ετοίμασα μία επιστολήν μου λέγει. Θα σου την αναγνώσω. Και ανέγνωσε ένα κείμενον μιας περίπου σελίδος, δια του οποίου ούτε ολίγον ούτε πολύ, εκαλούμην να συμφωνήσω ότι τα εν Θέρμω διαδραματισθέντα γεγονότα με όλας τας φρικτάς συνεπείας (αιματοχυσίαν και δοκιμασίαν μας), υπήρξαν αποτέ­λεσμα ιδικής μου υπαιτιότητος!...

Όπως ήτο επόμενον μη δυνάμενος να δώσω την αρμόζουσα εις αυτόν απάντησιν ενώπιον τοιούτου θράσους, λόγω συνθηκών υφ' ας διετέλουν του απήντησα:

- Κύριε Σαμαρινιώτη είναι καταπληκτική αυτή η αξίωσις. Τουλάχι­στον χάριν της αληθείας, μου είναι αδύνατον να δεχθώ ότι εγώ επροκάλεσα την επίθεσιν. Μου απήντησε:

- Πρέπει να πιστεύσης ότι δι' αυτού του τρόπου, θα ημπορέσω να επιτύχω την απαλλαγήν σου. Και μοι προσέθεσεν:

- Επί της προτάσεως μου αυτής, πρέπει να γνωρίζης ότι επιμένουν και τα άλλα μέλη της επιτροπής. Απήντησα:

- Είμαι υποχρεωμένος να αρνηθώ! Μου απήντησε.

- Έν τοιαύτη περιπτώσει δεν θα ημπορέσω να σε βοηθήσω. Και έλαβε την απάντησιν:

- Μπορείτε να με καταδικάσετε αδίκως εις οιανδήποτε ποινήν. Εγώ αποδοχήν αυτών που μου λέτε είναι αδύνατον να δεχθώ, διότι, θα ευρισκόμην μακράν των πράγματι λαβόντων χώραν εκ μέρους σας δρα­ματικών εκείνων γεγονότων!

Θα επαναλάβω - μου είπεν - ότι είναι αξίωσις τούτο των μελών της επιτροπής, διότι τα άλλα μέλη είναι απολύτως κατηγορηματικά. Δια να απομακρυνθή η βαρύτατη σου ευθύνη. Του απήντησα:

- Αλλά και αξίωσις παντός ανθρώπου σεβόμενου εαυτόν είναι να μη κακοποιή την αλήθειαν ανεξαρτήτως συνεπειών! Θα δεχθώ την μοίραν μου!

Ήτο προφανές ότι δια της απειλής, ειλημμένης αποφάσεως ήδη της εκτελέσεως μου και δη, δι' απάνθρωπων μέσων ως εσυνήθιζεν ο ΕΛΑΣ , υφιστάμην απάνθρωπον και αποκρουστικόν εκβιασμόν ! Παρά ταύτα με την βοήθειαν του Θεού διετήρησα την ψυχραιμίαν μου και περιέσωσα τελικώς την αξιοπρέπειάν μου!

 Αλλά ας συνεχίσωμεν: Ο Σαμαρινιώτης αντελήφθη ότι ήμην αμετάπειστος και δεν απέμεινε τίποτε άλλο εις αυτόν παρά μία ελπίς, περί αποδοχής των όσων μου προέτεινε να με αφηνεν ολίγον ελεύθερον, ίνα σκεφθώ τους κινδύνους που διέτρεχον εάν δεν απεδεχόμην τας προτά­σεις του. Και μου είπεν:

- Θα σε αφήσω ένα τέταρτο ελεύθερον μόνον σου, να σκεφθής καλύτερα και να αποφασίσης. Και μου είπεν να αποσυρθώ.

Απομακρυνόμενος του είπον:

- Δεν νομίζω ότι υπάρχει περίπτωσις άλλης απαντήσεως! Και εξήλθον!... Έξωθεν του ανακριτικού, ας είπομεν, αυτού γραφείου με ανέμενεν ο στενός συνεργάτης μου, Χαραλαμπίδης Μιχαήλ ο οποίος με αγωνία με ηρώτησε εάν ετελείωσα.

Εις απάντησιν μου περί των διαμειφθέντων μετά του Σαμαρινιώτη μου είπεν:

- Εγνώριζα πως σκέπτεσαι και δι' αυτό έμεινα εδώ. Και συνέχισε με χαμηλήν φωνήν:

- Να δώσης ό,τι θέλουν ό,τι ζητούν ώστε να φύγωμεν το ταχύτερον απ' εδώ. Καί εάν ζήσωμεν, θα δώσωμεν εις αυτούς την πρέπουσα απά­ντησιν μαζί. Σου το ορκίζομαι! Σκέψου τα παιδιά σου, την γυναίκα σου καί τα νιάτα σου! Πρέπει να γλυτώσης και θα τους δώσουμε το μάθημα που χρειάζονται.

Αποδοχήν - ότι εγώ έδωσα αφορμήν δια την επίθεσιν εν Θέρμω -είπον εις τον Χαραλαμπίδην - δεν θα δεχθώ ποτέ! Ανεξαρτήτως συνε­πειών!...

Εγνώριζα τον χαρακτήρα σου μου απήντησεν - και δι' αυτό παρέμει­να κοντά σου ενδιαφερόμενος να σε αποσπάσω από τους όνυχας αυτών. Δώσε, μου επανέλαβεν - ό,τι σου ζητούν «παπάς δεμένος γράφει καί ξεγράφει»! Σου ορκίζομαι - προσέθεσεν - θα μείνω μαζί σου να αγωνισθώμεν μέχρι τέλους! Εγνώριζα και εγώ τα αισθήματα του αγνού αυτού πολεμιστού και οι λόγοι του εκείνην την στιγμήν με συνεκίνησαν βαθύ­τατα. Εις άλλη περίπτωσιν, δυσκόλως θα ηδυνάμην ίσως να μη δεχθώ την σύστασιν αυτήν, όμως τώρα δεν έπρεπεν να δοθή το συγχωροχάρτι που εζήτουν οι καπεταναίοι του ΕΛΑΣ δια το εθνικόν των έγκλημα και δεν εδόθη, ανεξαρτήτως συνεπειών.

Μετά πάροδον, όχι ενός τετάρτου της ώρας αλλά μετά ημίσειαν και πλέον ώραν, με εκάλεσεν ο Σαμαρινιώτης να εισέλθω και πάλιν στο γραφείον του. Και εισήλθον. Μου είπε:

- Κύριε Παπαϊωάννου, ετροποποίησα το κείμενον που σου είχα προτείνει να υπογράψης. Τώρα δεν ημπορείς να αρνηθής. Τούτο θα απετέλη απερισκεψίαν! Και επέμενεν και πάλιν εις το τροπάριόν του. Έχω όλην την διάθεσιν, να σε βοηθήσω αλλά τα άλλα μέλη της επιτροπής είναι κατηγορηματικά. Έλα να δώσωμεν ένα τέρμα εις αυτά τα γεγονότα!...

Αίφνης επεμβαίνει και ο μέχρι της στιγμής εκείνης καθήμενος εις το παραπλεύρως γραφείον, δήθεν αδιάφορος, αλλά παρακολουθών την διεξαγομένην συζήτησιν, ο ψευδοδημοκράτης όστις εδέχθη να γίνη όργανον του ΚΚΕ ήτοι να ταχθή υπό τας διαταγάς διαφόρων ανωνύμων αλλά επωνύμων γνωστών αναρχικών. Επεμβαίνει ο «πολύς» Στέφανος Σαράφης όστις διαδραματίζει εκεί επάνω τον πλέον επαίσχυντον ρόλον, καταγινόμενος να παρασύρη εκλεκτούς αξιωματικούς του Εθνικού μας Στρατού, εις τον θλιβερόν κατήφορον που ηκολούθησεν αυτός. Και τούτο δια να αποδεικνύη συνεχώς την πίστιν και αφοσίωσίν του προς τας προθέσεις των καπεταναίων του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Ούτος μου λέγει:

- Κύριε Παπαϊωάννου, δεν πρέπει να αρνηθής να μας βοηθήσης, να θεωρηθή λήξαν το θέμα. Και να συνεργασθώμεν. Είναι ανάγκη να παραδεχθής και εσύ μίαν αφορμήν, δια την σύγκρουσίν μας εις Θέρμον! Και πάλιν όπως βλέπωμεν εδώ, ανερυθριάστως επιδιώκουν να αποσπάσουν μίαν δικαιολογίαν δια την αντεθνικήν των πράξιν, της επιθέσεως των εν Θέρμω. Ενεφανίσθη τουτέστιν αμέσως ως φερέφωνον του προ ολίγου λέγοντος τα ίδια προς εμέ γνωστού κομμουνιστού Σαμαρινιώτη και συνέχισεν:

- Από το Αγρίνιον έχομεν καλάς πληροφορίας, δια τα δημοκρατικά σου αισθήματα! Αλλά και εξ Αθηνών, δεν σου αποκρύπτομεν ότι είχομεν εκδηλώσεις ενδιαφέροντος για σένα. Πράγματι, ως εκ των υστέρων επληροφορήθην, είχον μεσολαβήσει δια την απελευθέρωσίν μου, οι αείμνηστοι, Θεμιστοκλής Σοφούλης και Γεώργιος Παπανδρέου εντόνως διαμαρτυρηθέντες, προς την εν Αθήναις ηγεσίαν του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ δια την αντεθνικήν δράσιν του ΕΛΑΣ εκδηλωθείσαν δια της επιθέσεως τούτου εναντίον μου εν Θέρμω. Εις τούτον απήντησα ότι δεν έχω υπ' όψιν μου τας επεμβάσεις περί ων μοι ομιλείτε και του προσέθεσα:

- Εις το σημείον αυτό να μου επιτραπή μία παρένθεσις: Είχεν ο Σαράφης πληροφορίας δια τα δημοκρατικά μου αισθήματα από το Αγρίνιο· αλλά και εξ Αθηνών εδέχετο, απεσταλμένους και μηνύματα - ως μου είπεν - δια να δύναμαι να απαλλαγώ, από τα δεσμά των. Καί βεβαίως, δεν ησθάνθην καμίαν υποχρέωσιν, να ευχαριστήσω δια τας πληροφορίας του, δι' εμέ, τον Σαράφην, ας άλλωστε δεν εδυσκολεύθη να μοι ανακοινώση. .....