30. Η ΤΙΜΗ
Έμεινα συγχυσμένος από το θέαμα εκείνο, και ητοιμάσθην να φύγω.
Αλλ' ο Δαίμων μ' εκάρφωσεν εις την θέσιν μου.
— Απ' εδώ αρχίζει η πραγματική πάλη, και αυτό είνε το πρώτον σημείον του Δρόμου μου. Κύτταξε εκεί καλά : βλέπεις ένα άγαλμα, που ευρίσκεται επάνω εις την κορυφήν του οβελίσκου;
— Όχι, δεν διακρίνω τίποτε. Βλέπω τον οβελίσκον, αλλά το βλέμμα μου δεν φθάνει έως την κορυφήν.
— Δίκαιον έχεις. Εκεί επάνω ευρίσκεται τοποθετημένη η τιμή των ανθρώπων.
— Η Τιμή των ανθρώπων; ηρώτησα έκπληκτος. Και ευρίσκεται και αυτή εδώ, εις τον Δρόμον του Κακού, εις τον οποίον επιστατείς συ; Αλλά διατί είνε τόσον ψηλά;
— Κάθε ηθικόν βιβλίον, που παρουσιάζεται με νέας θεωρίας περί Τιμής, αποτελεί και μίαν προσθήκην και συμβολήν εις το ύψος της. Ο στυλοβάτης αυτός έχει καταντήση παράδοξος : υψώνεται σιγά σιγά από την βάσιν.
Ο Ηθικολόγος και ο Ιδεολόγος αγωνίζονται πως να δημιουργήσουν θαυμασίως λαξευμένους ογκολίθους δια την βάσιν του οβελίσκου αυτού. Και το είδωλον ανεβαίνει. Ο Διπλωμάτης προσθέτει ογκολίθους λείους, αλλ' επικινδύνως ολισθηρούς. Και το είδωλον ανεβαίνει. Ο Πολεμιστής προσθέτει λίθους τραχείς και αλαξεύταυς, που ημπορούν να καταξεσχίσουν τας σάρκας σου. Και το είδωλον ανεβαίνει. Ο Κληρικός προσθέτει είδος ογκολίθων, που είνε από μέσα κούφιοι και έχουν μόνον στιλπνήν επιφάνειαν. Και το είδωλον ανεβαίνει, ανεβαίνει και τώρα έχει περάση επάνω και από τα σύννεφα!
«Έτσι, ο κάθε διαβάτης, που περνά, παρατηρεί υψηλά, καταλαμβάνεται από ίλιγγον και λέγει εις την συνείδησίν του :
— Λοιπόν εκεί επάνω ευρίσκεται η Τιμή; Ω! πολύ υψηλά! Ας τοποθετήσω και εγώ ένα λίθον εις την βάσιν της και ας εξακολουθήσω τον δρόμον μου».
Κύτταξε πως γίνεται η ανύψωσις. Αυτήν την στιγμήν αυξάνουν το ύψος του οβελίσκου μία Υπανδρευμένη, μία Χήρα, μία Παρθένος, ένας Έμπορος και ένας Άρχων.
Καταπληκτικόν, ω Διδάσκαλε! όσον επροστίθεντο θεωρίαι, τόσον και ο στυλοβάτης υψώνετο, ώστε η Τιμή ήρχισε να φαίνεται μικροτέρα και από την μυίγαν!
Και τότε όλοι εκείνοι που είχον προσθέση την θεωρίαν των, εξηκολούθησαν ήσυχα και πάλιν την πορείαν των εις τον Αιώνιον Δρόμον της Ζωής...
Ιδού τι ονομάζουν οι άνθρωποι τιμήν. Και όμως όλοι ωμιλούσαν δι' αυτήν και έλεγον :
Τούτο είνε «Τιμή»· τούτο είνε «Υπόληψις».
Ηρώτησα τον Δαίμονα τί εσήμαινον αύται αι δύο λέξεις και μου απήντησε :
— «Τιμή» είνε μία έννοια, που δεν καταλήγει πάντοτε εις την υπόληψιν. «Υπόληψις» είνε μία συνθήκη, που δεν προέρχεται πάντοτε από την Τιμήν. Λοιπόν βάδιζε σύμφωνα με την συνείδησίν σου και μη εμπιστεύεσαι εις τας ουτοπίας και εις τας λέξεις.
— Αλλά τότε, πώς θα ημπορούσε να εξηγήση κανείς εις τους ανθρώπους αυτούς τί είναι Τιμή;
— Η εξήγησις είνε άχρηστος· όσοι έχουν ανάγκην της διδασκαλίας αυτής, δεν θα την εννοήσουν και όσοι θα την εννοήσουν, δεν έχουν ανάγκην απ' αυτήν...
— Ώστε δεν το φθάνει κανείς αυτό το είδωλον;
— Μάλιστα' υπάρχουν άνθρωποι που το φθάνουν, αλλά προς τούτο χρησιμεύουν ως σκαλοπάτια των το Πνεύμα και η Ψυχή, κατά τας εξής αναλογίας :
Μεγάλον Πνεύμα και μεγάλη Ψυχή, ανεβαίνουν μέχρι της Τιμής δια να την φθάσουν.
Μεγάλον Πνεύμα και μικρά Ψυχή, ανεβαίνουν μέχρι της Τιμής δια να την γκρεμίσουν.
Μικρόν Πνεύμα και μεγάλη Ψυχή, κατεβάζουν την Τιμήν διά να την φθάσουν.
Μικρόν Πνεύμα και μικρά Ψυχή, κατεβάζουν την Τιμήν δια να την καταπατήσουν.
(Eπιστροφή)
Έμεινα συγχυσμένος από το θέαμα εκείνο, και ητοιμάσθην να φύγω.
Αλλ' ο Δαίμων μ' εκάρφωσεν εις την θέσιν μου.
— Απ' εδώ αρχίζει η πραγματική πάλη, και αυτό είνε το πρώτον σημείον του Δρόμου μου. Κύτταξε εκεί καλά : βλέπεις ένα άγαλμα, που ευρίσκεται επάνω εις την κορυφήν του οβελίσκου;
— Όχι, δεν διακρίνω τίποτε. Βλέπω τον οβελίσκον, αλλά το βλέμμα μου δεν φθάνει έως την κορυφήν.
— Δίκαιον έχεις. Εκεί επάνω ευρίσκεται τοποθετημένη η τιμή των ανθρώπων.
— Η Τιμή των ανθρώπων; ηρώτησα έκπληκτος. Και ευρίσκεται και αυτή εδώ, εις τον Δρόμον του Κακού, εις τον οποίον επιστατείς συ; Αλλά διατί είνε τόσον ψηλά;
— Κάθε ηθικόν βιβλίον, που παρουσιάζεται με νέας θεωρίας περί Τιμής, αποτελεί και μίαν προσθήκην και συμβολήν εις το ύψος της. Ο στυλοβάτης αυτός έχει καταντήση παράδοξος : υψώνεται σιγά σιγά από την βάσιν.
Ο Ηθικολόγος και ο Ιδεολόγος αγωνίζονται πως να δημιουργήσουν θαυμασίως λαξευμένους ογκολίθους δια την βάσιν του οβελίσκου αυτού. Και το είδωλον ανεβαίνει. Ο Διπλωμάτης προσθέτει ογκολίθους λείους, αλλ' επικινδύνως ολισθηρούς. Και το είδωλον ανεβαίνει. Ο Πολεμιστής προσθέτει λίθους τραχείς και αλαξεύταυς, που ημπορούν να καταξεσχίσουν τας σάρκας σου. Και το είδωλον ανεβαίνει. Ο Κληρικός προσθέτει είδος ογκολίθων, που είνε από μέσα κούφιοι και έχουν μόνον στιλπνήν επιφάνειαν. Και το είδωλον ανεβαίνει, ανεβαίνει και τώρα έχει περάση επάνω και από τα σύννεφα!
«Έτσι, ο κάθε διαβάτης, που περνά, παρατηρεί υψηλά, καταλαμβάνεται από ίλιγγον και λέγει εις την συνείδησίν του :
— Λοιπόν εκεί επάνω ευρίσκεται η Τιμή; Ω! πολύ υψηλά! Ας τοποθετήσω και εγώ ένα λίθον εις την βάσιν της και ας εξακολουθήσω τον δρόμον μου».
Κύτταξε πως γίνεται η ανύψωσις. Αυτήν την στιγμήν αυξάνουν το ύψος του οβελίσκου μία Υπανδρευμένη, μία Χήρα, μία Παρθένος, ένας Έμπορος και ένας Άρχων.
Καταπληκτικόν, ω Διδάσκαλε! όσον επροστίθεντο θεωρίαι, τόσον και ο στυλοβάτης υψώνετο, ώστε η Τιμή ήρχισε να φαίνεται μικροτέρα και από την μυίγαν!
Και τότε όλοι εκείνοι που είχον προσθέση την θεωρίαν των, εξηκολούθησαν ήσυχα και πάλιν την πορείαν των εις τον Αιώνιον Δρόμον της Ζωής...
Ιδού τι ονομάζουν οι άνθρωποι τιμήν. Και όμως όλοι ωμιλούσαν δι' αυτήν και έλεγον :
Τούτο είνε «Τιμή»· τούτο είνε «Υπόληψις».
Ηρώτησα τον Δαίμονα τί εσήμαινον αύται αι δύο λέξεις και μου απήντησε :
— «Τιμή» είνε μία έννοια, που δεν καταλήγει πάντοτε εις την υπόληψιν. «Υπόληψις» είνε μία συνθήκη, που δεν προέρχεται πάντοτε από την Τιμήν. Λοιπόν βάδιζε σύμφωνα με την συνείδησίν σου και μη εμπιστεύεσαι εις τας ουτοπίας και εις τας λέξεις.
— Αλλά τότε, πώς θα ημπορούσε να εξηγήση κανείς εις τους ανθρώπους αυτούς τί είναι Τιμή;
— Η εξήγησις είνε άχρηστος· όσοι έχουν ανάγκην της διδασκαλίας αυτής, δεν θα την εννοήσουν και όσοι θα την εννοήσουν, δεν έχουν ανάγκην απ' αυτήν...
— Ώστε δεν το φθάνει κανείς αυτό το είδωλον;
— Μάλιστα' υπάρχουν άνθρωποι που το φθάνουν, αλλά προς τούτο χρησιμεύουν ως σκαλοπάτια των το Πνεύμα και η Ψυχή, κατά τας εξής αναλογίας :
Μεγάλον Πνεύμα και μεγάλη Ψυχή, ανεβαίνουν μέχρι της Τιμής δια να την φθάσουν.
Μεγάλον Πνεύμα και μικρά Ψυχή, ανεβαίνουν μέχρι της Τιμής δια να την γκρεμίσουν.
Μικρόν Πνεύμα και μεγάλη Ψυχή, κατεβάζουν την Τιμήν διά να την φθάσουν.
Μικρόν Πνεύμα και μικρά Ψυχή, κατεβάζουν την Τιμήν δια να την καταπατήσουν.
(Eπιστροφή)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου