ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΣ ΘΡ. : Η ΦΩΝΗ ΕΚ ΤΟΥ ΤΑΦΟΥ. ΤΙ ΔΙΕΚΗΡΥΣΣΕ ΚΑΙ ΤΙ ΕΠΙΣΤΕΥΕ (Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΜΠΑΚΟΣ)

Τι θάλεγε ο στρατηγός Μπάκος , εάν δεν εκρεουργείτο  υπό των κομμουνιστών  και παρουσιάζετο  προ του  δικαστηρίου της πατρίδος του.[1] Φωνογραφώ  τας σκέψεις του, όπως πολλές φορές τις άκουσα , σαν μια  υποχρέωσι προς την μνήμην του .

«Εγκατελείφθημεν από τους υπευθύνους, τους οποίους ο Ελληνικός λαός, η πατρίς και αι σκληραί του Έθνους δοκιμασίαι, έθεσαν εις υποχρέωσιν θέσεως και τιμής, όπως αναλάβωσι τας επιβαλλομένας ευθύνας[2]. Ο μόνος συνδετικός κρίκος μεταξύ εκείνων, που δεν ανελάμβαναν τας ευθύνας των και εκείνων που εγκατελείποντο, ήτο μια ψυχρή διαταγή, που η απουσία των υπευθύνων καθίστα ακόμη σκλη­ρότερη και που θα μπορούσε να μεταφρασθή: Πεθάνετε όλοι σας, διαλυθήτε. Αυτό ε­πιβάλλει η τιμή της Ελλάδος έναντι των συμμάχων μας.[3] Δεν υπάρχει τιμή δια το στράτευμα, εξεταζόμενον εν αντιπαραβολή προς την τιμήν της Ελλάδος. Αυτό ετονίσθη. Αλλά και δεν υπάρχει μεγαλυτέρα σοφιστεία από αυτήν την εξαγγελίαν και, μόνον εις  στόμα αρνουμένων τας ευθύνας των, εις τας σκληροτέρας στιγμάς του Έθνους, δύναται να εύρη θέσιν. Ένας στρατός δεν αποτελεί κάτι το νεκρόν, το ψυχρόν, το ασυγκίνητον. Ο στρατός υφίσταται τοιαύτας ψυχολογικάς επιδράσεις, τας οποίας μόνον ψυχικαί πάλιν ανατάσεις, μόνον παραδείγματα θυσίας, αυτοθυ­σίας και συμμετοχής εις τον πόνον και τας αγωνίας του δύναται προς στιγμήν να δαμάση, να σταματήση και να μετατρέψη ακόμη, αν υπάρχη συνέχεια.[4]

Κανένας χείμαρρος, κανένας καταρράκτης δεν εσταμάτησε από θαυματοποιόν, θεώμενον μακρόθεν και με μόνην την εντολήν «στάσου». Αλλά αντίθετα, υπάρχουν άπειρα παραδείγματα μικρών και μεγάλων μονάδων, όπου οι ηγήτορες καθίσταντο θαυματοποιοί, εις τας σκληροτέρας δοκιμασίας των μονάδων αυτών και τον θάνα­τον μετέτρεπον εις ανάστασιν ζωής, είτε δια αυτού τούτου του συνολικού θανάτου, καθιστώντος αθάνατον το μεγαλούργημα, είτε δια της αναστάσεως εις το απόλυτον της εφεδρικής εκείνης δυνάμεως, της οποίας το βάθος και συνεπώς εv εκδηλώσει το ύψος  ανέρχεται, δυσθεώρητα και η άνοδος αποκτά την επωνυμίαν «θαύματα». Και το θαύμα των θαυματοποιών ήτο απλούστατον. Δυνατόν και επιβεβλημένον για τον καθένα. «Το θαύμα ονομάζεται παρουσία του υπευθύνου ηγήτορος».[5] Παλαιά και νεώτερα στρατεύματα παρέτειναν την πείναν των και την δίψαν των εις εκπλη­κτικά όρια αντοχής, διότι πεινούσαν μαζί τους και διψούσαν οι ηγήτορες των. Έλ­ληνος μεγάλου αρχηγού ήτο η χειρονομία «να χύση το νερό, που τούφεραν να πιή, αφού δεν αρκούσε για τους στρατιώτας του». Τα θαύματα είνε απλά, αλλά παρου­σιάζουν την ψυχικήν, πνευματικήν και σωματικήν συμμετοχήν. Εγκατελείφθημεν από όλους. Και από εκείνην την στιγμήν υπήρξαμεν ανεξάρτητοι και επωμίσθημεν τας ευθύνας εκείνων, οι οποίοι τας ηρνήθησαν.

Κατέστημεν κατ' ανάγκην και Κυβέρνησις αφού ό Βασιλεύς, σύμφωνα με  το Πολίτευμα, είνε ανεύθυνος. Ο Βασιλεύς ηθικώς υπεύθυνος κατά την κατάρρευσιν του Έθνους, έδωκε την κατεύθυνσιν «Πολεμήσατε». Πώς η Κυβέρνησις Κορυζή εσημείωσε την παρουσίαν της εις την εντολήν ταύτην; Πώς ο υπουργός των Στρατιωτικών Παπαδήμας Ν. εσημείωσε την υποχρέωσίν του; Πώς ο Αρχιστράτηγος Παπάγος υλοποίησε την εντολήν του Αρχιστρατήγου των ενόπλων δυναμεων Βασιλέως; Πώς το επιτελείον του Στρατηγείου επολλαπλασίασε, ως φυσικός  πολλαπλασιαστής, την δυναμικότητα του Αρχιστρατήγου; Πώς ο διοικητής της Στρατιάς Πιτσίκας Ι. εξεδήλωσε την επέμβασίν του; Πώς αντέδρασε ο στρατευόμενος λαός, οι στρατιώται μας; Το μέτωπον;

—Ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως ηυτοκτόνησε, παρουσιάσας εις τους μαχομένους στρατιώτας την γνώμην του ως υπευθύνου ηγέτου[7]. Κρίμα, που δεν ήλθε να αυτοκτονήσωμε μαζί. Θα υπήρχον πολλοί, που θα αυτοκτονούσαν μαζί μας, όταν έβλεπον τον Κυβερνήτην.

—Ο υπουργός των Στρατιωτικών Παπαδήμας Ν, διέταξε την διάλυσιν των μετόπισθεν από της 16ης Απριλίου, δόσας και ούτος εμπράκτως την γνώμην του, χωρίς όμως συγχρόνως να αυτοκτονήση, ουδέ να διακινδυνεύση εις μίαν επίσκεψιν εις το μέτωπον, δια να δείξη κάποιαν συμπόνιαν ή αλληλεγγύην προς τα τέκνα της πατρίδος, προς τους στρατιώτας. χάρις εις τους οποίους έφερε τον υπερήφανον τίτλον: «Υπουργός επί των Στρατιωτικών».

—Ο Αρχιστράτηγος Παπάγος, διατάσσων παράκαιρον ανακωχήν [8] εις τον τομέα των οχυρών και προβιβάζων εις θέσεις, φυγάδας του μετώπου τούτου, ωθών εις ανάληψιν ευθυνών από τα κατώτερα όργανα αφανώς, διατάσσων «σκοτωθήτε» εκ τού εμφανούς δια διαταγών, απουσιάζων του πόνου εκείνων, των οποίων έφερε τον τιμητικώτερον δι' ένα στρατιώτην τίτλον «Αρχιστράτηγος» και απουσιάσας και από το κύκνειον του θανάτου άσμα του.

Ο πολλαπλασιαστής του, το επιτελείον του, επολλαπλασίαζε την καταφαινομένην γνώμην του, προσκαλούν τους υφισταμένους ηγέτας (Πιτσίκαν I.) να διατυπώσουν εντονώτερα τηλεγραφήματα επί της καταστάσεως και αφήνων εις τούτους την ανεπίσημον εντύπωσιν, ότι δέον να αναλάβουν την ευθύνην της ανακωχής.[9] Ο τότε συνταγματάρχης Κιτριλάκης ετηλεφώνησε συγκεκριμένως εις τον συνταγματάρχην Μπαλοδήμον της Στρατιάς να προβή η Στρατιά εις ανακωχήν, προσθέτων ότι τούτο είνε τη εγκρίσει του παρισταμένου και ακούοντος Αρχηγού του Επιτελείου του Γεν. Στρατηγείου Μελισσινού, αλλά και του Αρχιστρατήγου. Ο κ. Μπαλοδήμος ηρνήθη, ζητήσας ηριθμημένην διαταγήν.

—Ο στρατηγός Πιτσίκας δι' όλης της στάσεως και δια των τηλεφωνημάτων «αντιστήτε λίγο ακόμη και η Κυβέρνησις θα λάβη την απόφασίν της», έδωσε την ιθύνουσαν γνώμην του. Και εζήτησε ακόμη από έναν εθελοντήν στρατιώτην του, αλλά και πολιτικόν, τον κ. Κανελλόπουλον, ως νομομαθή, να διατυπώση τους καλυτέρους όρους της προς τους Γερμανούς ανακωχής, πράγμα που δεν συνεζητήθη από τον στρατηγόν Τσολάκογλου.

— Και οι στρατιώται; Το μέτωπον; Δημοψήφισμα έντονον δια της φράσεως : Μας παραδίδετε αιχμαλώτους, σώσατέ μας». Το πάσχον και στρατευόμενον Έθνος, ο λαός, εκ του οποίου εκπορρέουν άπασαι αι αλλαι δυνάμεις, εψήφισε, απήτησε την ανακωχήν.[10]

Και αφού άπαντες απουσίαζον, αφού άπαντες υπήρξαν αρνηταί των ευθυνών των, ανελάβομεν ημείς τας επιβεβλημένας ευθύνας, και ως κυβερνήται και ως ηγέται, διότι ήμεθα παρόντες και δεν ηθέλαμεν να εγκαταλείψωμεν τους στρατιώτας μας. Με μίαν όμως διαφοράν. Επεβάλλομεν εις τον εαυτόν μας, ως στρατιωτικοί ηγέται, την υποχρέωσιν τιμής, ην επέβαλλε η τοιαύτη θέσις και αποστολή μας». Εδώσαμεν ως στρατός την μεγαλυτέραν δυνατήν αντίστασιν κατά του διμετώπου εχθρού. Εκείνην που επιβάλλεται, εκείνην που ορίζει ο κανονισμός, εκείνην, που ώριζε η τιμή και η συνολική του Έθνους θέλησις, εκείνην, που επέβαλε το ΟΧΙ και η θέσις του νικητου, έναντι  των ηττημένων Ιταλών. Οι μαχηταί του μετώπου εις την πάροδον του χρόνου δύνανται να το μαρτυρήσουν εν ψυχρώ  πλέον όρκω, όρκω τιμής. Και όταν το παν εχάθη, τότε υποκατεστήσαμεν τους αρνητάς και τους απόντας και ανελάβομεν τας ευθύνας εκείνων και εσώσαμε τους στρατιώτας μας από την αιχμαλωσίαν, από την δουλείαν, από την εξαθλίωσιν, ψυχικήν και σωματικήν, αυτών και των οικογενειών των. Και πιο πολύ ακόμη, εδώσαμε τους στρατιώτας του μέλλοντος, έξησφαλίσαμε την συνέχειαν της εντολής «συνεχίσατε τον αγώνα», την εθνικήν αντίστασιν, τον εξωτερικόν κατά του εχθρού αγώνα, τον οποίον οι υπεύθυνοι ούτε προείδον, ούτε προπαρεσκεύασαν. Εξησφαλίσαμεν μίαν ανακωχήν. Δεν ανήκεν εις ημάς να προβλέψωμεν, ότι οι αντίπαλοί μας «θα υπερέβαινον εις ατιμίαν τους ατίμους εαυτούς των» και θα επρόδιδον την υπογραφήν των.[11] Και όμως, δεν προέβησαν και εις την συνολικήν αιχμαλωσίαν των στρατιωτών μας. Ιδού το κέρδος, ιδού η ωφέλεια της πολεμικής ενεργείας μας. Και ακόμη, είχαμε νικηθή και παρουσιάσθημεν ως νικηταί του ενός των αξονοφόρων. Ιδού η ηθική, η τεραστία του Έθνους ωφέλεια, η οποία και τώρα είνε εκμεταλλευτή.

Και καταλήγω: Ως στρατιώται εκάμαμε το καθήκον μας εις το απόλυτον. Ως κυβερνήται του μετώπου επετύχομεν το καλύτερον. Δεν ανήκει εις τους αρνητάς να κρίνουν τας πράξεις μας. Η ιστορία θα μας δικαιώση, διότι το καθήκον εις ένα Έθνος δεν είνε μονομερές, είνε συνολικόν. Τίποτε δεν επιτυγχάνεται δια της αρνήσεως, αλλά δια της θέσεως. Και η θέσις, η πράξις, η ανάληψις ευθύνης δεν είνε δυνατόν ποτέ να τεθή εις σχέδια, προς εκάστοτε εφαρμογήν. Η πραγματικότης και μόνον αυτή αποτελεί τον παράγοντα δι' απόφασιν. Εις την θέσιν, την στυγνήν πραγματικότητα, εθυσιάσαμεν ό.τι οι άλλοι ονομάζουν «τιμήν του στρατιώτου». Αλλά υπεράνω της τιμής του στρατιώτου υφίσταται η υποχρέωσις του ηγέτου και υπεράνω αμφοτέρων «η σωτηρία του Έθνους». Ετηρήθηοαν εις το ακέραιον. Η ιστορία ας κρίνη και ας καταμερίση ευθύνας, αλλά τονίζω, «δεν υπάρχουν γεγονότα αντιγράφοντα άλληλα», υπάρχουν αποφάσεις μετατρέπουσαι τα γεγονότα εις ωφέλειαν ή ζημίαν και ο πόλεμος είνε σειρά τοιούτων γεγονότων και αποφάσεων.  Η απόφασις μας δεν εζημίωσε, αλλά ωφέλησε το Έθνος. Και τούτο ουδείς εχέφρων άνθρωπος δύναται να το αμφισβητήση. Αι ύβρεις ή αι καταδίκαι μας υπό οιουδήποτε, απετέλουν τρόπον ενεργείας πολεμικής, έστω ότι επεβάλλοντο παρά την λύπην την ατομικήν και πιθανήν σύγχυσιν δια τους εκπληρώσαντας εις το ακέραιον τας ευθύνας των, έναντι εκείνων, οίτινες τας ηρνήθησαν. Αλλά και η πάροδος του χρόνου επιβάλλει και την αποκατάστασιν, αποκατάστασιν, η οποία και αυτή θα άποδείξη την πραγματικότητα, θα παρουσίαση την αλήθειαν. Και η αλήθεια είνε: «Επράξαμεν το καθήκον μας έναντι του εντολοδόχου Έθνους, έναντι των στρατιωτών μας εις το ακέραιον. Υπήρξαμεν και εμείναμεν νικηταί. Υψώθημεν υπεράνω της ατομικής μας τιμής και εστραγγίσαμεν μέχρι της τελευταίας  τρύγος το ποτήρι του πόνου και της αγωνίας μαζί με τους στρατιώτας μας. τους οποίους ωδηγήσαμεν εις τον θάνατον, αλλά και την ζωήν. Μένει ακόμη ένα στυγνόν ερώτημα: Διατί παραλάβατε Κυβερνήται και εκτός μετώπου; Θα ηδυνάμην να απαντήσω: Διότι απουσίαζε η πολιτική ηγεσία, διότι αύτη ηρνήθη τας ευθύνας της, ή διότι ίσως ενόμιζε ότι τούτο αποτελεί την καλυτέραν πολιτικήν στρατηγικήν, Ήτο άλλως τε διεθνής η τακτική αυτή. Θα ηδυνάμην να προσθέσω: Η απουσία της πολιτικής ηγεσίας μας ώθησεν εις  τον Γολγοθάν των ευθυνών να περισώσωμεν, να βοηθήσωμεν όσο μπορούσαμε τους στρατιώτας μας. Όταν αυτή παρουσιάσθη, κατεθέσαμεν τον σταυρόν. Αλλά απαντώ ειλικρινώς: Ίσως διεπράξαμεν ένα σφάλμα,

Το μέγεθος τούτου, σεις κρίνατε το. Κρίνατε το όμως με την ψυχράν λογικήν και με μόνον σκοπόν: «Να αποβή η κρίσις σας  καταδικαστική ή αθωωτική, ως στορικόν παράδειγμα δι' οιονδήποτε μέλλον.

Αλλά εις το σφάλμα επεστράτευσα όλην την ενεργητικότητα μου και την αγάπην μου δια το στράτευμα. Έσωσα τον στρατόν από την οδύνην και την καταδίκην των στρατοπέδων αιχμαλωσίας, έσωσα τους αναπήρους. Εξέδωσα απόρρητον διαταγήν, όπως οι  ταμίαι καταβάλουν τας αποδοχάς εις τας οικογενείας των εις την Μ. Ανατολήν ή τα ανταρτικά σώματα αναχωρούντων αξιωματικών. Την παραμονήν της παραιτήσεως μου από της θέσεως του υπουργού Εθνικής Αμύνης, εκάλεσα όλους τους αξιωματικούς εις την αίθουσαν συνεδριάσεως της Βουλής και αφού τους επεσήμανα τον κομμουνιστικόν κίνδυνον, τους εξώρκισα να οργανωθώμεν να τον αντιμετωπίσωμεν όλοι μαζί. Εγώ δυστυχώς είμαι ουσιαστικώς αιχμάλωτος των Γερμανών. Όσοι όμως μπορούν πρέπει να σπεύσουν εκεί όπου η Πατρίς μας αγωνίζεται εις τα βουνά ή την Μ. Ανατολήν».

Η προφητεία αποκαταστάσεως  εγένετο  αφού  οι   διατελέσαντες υπουργοί επί κατοχής προήχθησαν εις αντιστρατήγους υπ' αυτού τούτου του κατηγόρου αρχιστρατήγου  Παπάγου όταν παρέλαβε ως υπεύθυνος Κυβερνήτης.

Υποσημειώσεις:
[  1] Το πρώτο δικαστήριο δοσιλόγων έγινε τον Δεκέμβριο του 1944, όμως οι κομμουνιστές αντάρτες θεώρησαν ότι οι δίκες αργούσαν και θα ήταν παρωδία. Στις 18 Δεκεμβρίου 1944, στη διάρκεια της κομμουνιστικής ανταρσίας, την περίοδο των Δεκεμβριανών, οι πολιτοφύλακες της Ο.Π.Λ.Α. του Ε.Λ.Α.Σ., [Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός], επιτέθηκαν και εισέβαλαν στις ανδρικές και γυναικείες φυλακές Αβέρωφ, αφού κατάφεραν να ανατινάξουν τμήμα του μαντρότοιχου που υπήρχε γύρω από το χώρο. Η φρουρά έδωσε μάχη και κατόρθωσε να φυγαδεύσει τον Γεώργιο Τσολάκογλου, όμως οι αντάρτες συνέλαβαν 100–130 κρατούμενους, μεταξύ τους και το Μπάκο, ο οποίος κρατούνταν εκεί εν όψει της δίκης του. Οδηγήθηκε ως όμηρος σε περιοχή της Πάρνηθας όπου, αφού καταδικάστηκε σε θάνατο από λαϊκό δικαστήριο έπειτα από δίκη-παρωδία, εκτελέστηκε με φρικώδη τρόπο. Οι κομμουνιστές αντάρτες τον έδεσαν από τα πόδια σε δυο άλογα τα οποία έτρεχαν αντίθετα και τον έσκισαν στη μέση, ενώ το πτώμα του βρέθηκε διαμελισμένο σε ένα πηγάδι στον Ασπρόπυργο. http://el.metapedia.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%8E%CF%81%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%9C%CF%80%CE%AC%CE%BA%CE%BF%CF%82

[11]  21 Απριλίου 1941 —1800—2000. Πτήσις πρoς τον Όλυμπον και επάνοδος προς Θεσσαλονίκην. Εσπέρα εις το Στρατηγείον της Δωδέκατης Στρατιάς. Ελήφθησαν νέαι διαταγαί από το Αρχηγείον των Ενόπλων Δυνά­μεων. (Χίτλερ). Φαίνεται ότι καθ' ον χρόνον το Αρχηγείον των Ενόπλων Δυνάμεων έδωσε την διαταγήν του τερματισμού των διαπραγματεύσεων της ανακωχής, π Φύρερ εσκέπτετο ότι ηδύνατο να θέση τον Μουσολίνι προ τετελεσμένου γεγονότος. Τούτο δεν συνέβη όμως. Ο Μουσολίνι ετηλεφώνησεν απ' ευθείας εις τον Χίτλερ και εζήτησε συμμετοχήν της Ιταλίας. Ούτω ο Φύρερ διέταξεν όπως η συναφθείσα μετά της Δωδέκα­της Στρατιάς συνθηκολόγησις μη πραγματοποιηθή προ της εγκρίσεως του.

Τούτο θα παρείχεν εις τους Ιταλούς μίαν διέξοδον όπως φανούν ως συμμέτοχοι κατά την σύναψιν της συνθηκολογήσεως. Τοιούτος ελιγμός γελοιοποιεί τον Στρατάρχην διοικητήν της Δωδεκάτης Στρατιάς (Λιστ) εις τα όμματα του Ελληνικού Στρατού και επί πλέον θέτει θεμέλια συστη­ματικής παραποιήσεως της ιστορίας, προωρισμένα να δημιουργήσουν τον μύθον ότι οι Ιταλοί ήσαν εκείνοι οίτινες εξηνάγκασαν τους Έλληνας προς συνθηκολόγησιν. 

Εν τη πραγματικότητι δεν υπήρχεν επαφή μετά των Ελλήνων την στιγμήν της συνθηκολογήσεως, ως σαφώς διεπιστώθη υπό του Έλληνος Στρατηγού Διοικητού. Η συνθηκολόγησις κατέστη αναγκαία μόνον διά τον λόγον ότι τα γερμανικά στρατεύματα είχον εμφανισθή διά μέσου της γραμμής υποχωρήσεως των Ελλήνων. Διά την παραποίησιν ταύτην τής Ιστορίας, από της στιγμής ακόμη καθ΄ ην ελάμβανον χώραν τα γεγονότα, διεμαρτυρήθη ζωηρώς ο διοικητής τής Δωδέκατης Στρατιάς, όστις επέμενεν όπως το ανακοινωθέν του γερμανικού Αρχη­γείου των Ενόπλων Δυνάμεων παράσχη ακριβή απολογισμόν της πραγματικής καταστάσεως προς τον σκοπόν όπως τα γερμανικά στρατεύματα λάβουν τον οφειλόμενον εις αυτά φόρον τιμής δια τα κατωρθώματά των. (Από το ημερολόγιο του στρατηγού Halder σελ 70-75 ελληνική μετάφραση.  ΓΕΣ ΔΙΣ: TO ΤΕΛΟΣ ΜΙΑς ΕΠΟΠΟΙΪΑΣ Απρίλιος 1941σελ 235

ΓΚΥ ΣΑΝΤΕΠΛΕΡ: Η ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΗ ΠΟΛΙΣ.

Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟ

«Η είσοδος ήταν μεγαλοπρεπής, πανηγυρική' μας έδωσε την εντύπωσι ότι εζήσαμε μια σπάνια, αλησμόνητη ώρα, ότι αισθανθήκαμε το θριαμβευτικό πέρασμα της Ιστορίας. Χθες ο Διάδοχος της Ελλάδος, χθες ο νικηφόρος Ελληνικός στρατός μπήκε στα Γιάννινα.

»Οι πριγκήπισσες Ελένη και Αλίκη της Ελλάδος, ντυμένες με ταγιέρ και καπέλλα από γούνα, εστέκοντο όρθιες στο άνοιγμα του κεντρικού παραθύρου (του Διοικητηρίου) : η Πριγκήπισσα Ελένη, μελαχροινή και ψηλή, η Πριγκήπισσα Αλίκη, πιο μικροκαμωμένη, με λαμπρό ξανθό χρώμα' και οι δυο χαριτωμένες, χαμογελαστές, ακτινοβολώντας νεότητα, η μια με περισσότερο μεγαλείο, με περισσότερη χάρι η άλλη. Αντί για ακολουθία, οι Υψηλότητές τους είχαν την παράταξι των Αδελφών του Ερυθρού Σταυρού.

»...Ένα πρωί, από τα πρώτα εκείνα πρωινά της Ανοίξεως, που ξανοίγει στο θείο ξανάνιωμα του κόσμου... Και στα ελευθερωμένα Γιάννινα όλα ήταν ξανάνιωμα και φως!

»Όταν αντήχησαν οι κανονιοβολισμοί που ανήγγειλαν την είσοδο του Διαδόχου, ρίγος διέτρεξε τους ανθρώπους και σαν να μετεδίδετο και στα πράγματα... Κεφάλια ξαναμμένα από ενθουσιασμό, εκατοντάδες, χιλιάδες κεφάλια!... Στους εξώστες, στα παράθυρα και τις στέγες κυανόλευκες σημαίες κυματίζουν σα φτερά. Γενεές γενεών επερίμεναν του κάκου τη στιγμή αυτή πού έρχεται. Γέροι την ευχήθηκαν στο θλιβερό χειμώνα της σκλαβιάς, σαν ύστατη χάρι του ουρανού. Ετοιμοθάνατοι την περίμεναν μάταια και στην τελευταία πνοή τους την εθρήνησαν που δεν ερχόταν, την εθρήνησαν περισσότερο από τη ζωή τους... Και να την!... Πλησιάζει η στιγμή αυτή! Αυτήν είναι!... Νομίζω πώς ακούω τις καρδιές να κτυπούν!

»Στις δύο πλευρές της πλατείας, ακίνητοι ιππείς παρατεταγμένοι. Καταγής αναρίθμητα κόκκινα κουρέλια. Επάνω στα κομμάτια των ξεσχισμένων φεσιών ο Διάδοχος Κωνσταντίνος, συνοδευόμενος από μικρή απόστασι από τους Πρίγκηπες Ανδρέα, Χριστόφορο, Γεώργιο και Αλέξανδρο, τον στρατηγό Δαγκλή και όλο το Επιτελείο, περνά.... Ξεσπούν ζητωκραυγές πού μεταδίδονται παντού, φρενιτιώδεις, γεμάτες χαρά τόσο μεγάλη, που φαίνεται σα να σπάζη τα στήθη, στενά για να τη συγκρατήσουν' και οι φωνές, ανίσχυρες να την εκφράσουν, να την μεταδώσουν στον αέρα, να σμίξουν με την παγκόσμια χαρά, με τη μεγάλη χαρά του ξανανιώματος της γης!... Άνθη, κλαδιά δάφνης, αρώματα, κόκκοι ρυζιού —σύμβολα πίστεως και διαρκείας— ραίνουν τα βήματα του Νίκη του... Ο Ελληνικός Ύμνος, ο Ύμνος της Ελευθερίας, αντηχεί θριαμβευτικός.... Αφού εχαιρέτισε με το ξίφος ο Διάδοχος Κωνσταντίνος με ωραίο και ευγενικό παράστημα, βασιλικώτατος σε μεγαλείο, τέλειος στρατηλάτης, πάνω στο ψηλό, περήφανο άλογό του, με τη στολή του από ανοιχτό ύφασμα που οι ανταύγειες των επωμίδων και οι λαμπρές ακτίνες του ήλιου την δείχνουν ολόχρυση, ο Διάδοχος Κωνσταντίνος κατευθύνεται προς τον Μητροπολιτικό ναό, όπου θα γινόταν δοξολογία...

»Κωνσταντίνος! Κωνσταντίνος! Τι γόητρο έχει αυτό το όνομα που επαναλαμβάνουν όλοι μέσα σ' ένα είδος παραληρήματος! Άλλοτε, κατά τις ζοφερές ημέρες της πολιορκίας, είχε αναζωπυρώσει τις ελπίδες και κεντρίσει τις φαντασίες... Δεν προέλεγε μία λαϊκή προφητεία ότι η Βυζαντινή Ελληνική Αυτοκρατορία που χάθηκε επί Κωνσταντίνου, επρόκειτο να ανασυσταθή από Κωνσταντίνο και πάλι; Και να ο Κωνσταντίνος της Ελλάδος ανέκτησε τα Γιάννινα!» .

EHRENGARD SCHRAMM - VON THADDEN: H ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ"(1)

"Την 17η Δεκεμβρίου 1940 , ο συνάδελφος και φίλος μου στρατηγός του Γενικού Επιτελείου Αντόρκα, Ούγγρος Πρεσβευτής στη Μαδρίτη ζήτησε να με δει[2]. Τον δέχθηκα . Μου ομίλησε περί της δυνατής ανακωχής μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας. Ζήτησα να πληροφορηθώ αν εξέφραζε προσωπική άποψη ή αν μιλούσε στο όνομα της Γερμανίας ή της Ιταλίας. Μου oμολόγησε ότι ερχόταν εκ μέρους μιας επίσημης Γερμανικής προσωπικότητας για να μου μεταδώσει μια σπουδαία πρόταση. Επέμεινα να μάθω αν η πρόταση ήταν επίσημη και αν μπορούσα να τη τηλεγραφήσω. Με διαβεβαίωσε ότι η πρόταση ήταν επίσημη και ότι ήμουν ελεύθερος να τη τηλεγραφήσω. Ζήτησα λεπτομέρειες σχετικά με τους όρους της ανακωχής και αν οι όροι αυτοί ήσαν επίσημοι και απολάμβαναν της συγκατάθεσης της Γερμανίας. Μου απήντησε καταφατικά και μου εξέθεσε τους όρους ως εξής : Οι ελληνικές δυνάμεις θα διατηρούσαν τα κατεχόμενα εδάφη . Μεταξύ των ελληνικών και των Ιταλικών στρατευμάτων θα σχηματιζόταν μια ουδέτερη ζώνη , την οποίαν θα καταλάμβαναν γερμανικές δυνάμεις προς αποφυγήν επεισοδίων. Έθεσα το ερώτημα στον Ούγγρο πρεσβευτή αν οι Γερμανοί μετά την αποδοχή της ανακωχής από την Ελλάδα , δεν θα πρόβαλαν αξιώσεις για λογαριασμό τους. Με διαβεβαίωσε κατηγορηματικά όχι, γατί ο Χίτλερ ήθελε να αποφύγει κάθε ανάμειξη στο πόλεμο εναντίον της Ελλάδας, προς τον οποίο ανέκαθεν ήταν αντίθετος. Τη συνομιλία μου αυτή έσπευσα να τηλεγραφήσω επειγόντως στο Μεταξά . και ταυτόχρονα απέστειλα έκθεση με τις απόψεις μου ότι έπρεπε να δεχθούμε τις προτάσεις για να αποφύγουμε κάθε μελλοντική επέμβαση της Γερμανίας στον ελληνο-ιταλικό πόλεμο, ο οποίος θα ήταν καταστροφικός για μας. Μέχρι του θανάτου του Μεταξά (29/1/41) ουδεμίαν έλαβα απάντηση στο τηλεγράφημά μου και στην έκθεσή μου [3].

Υποσημειώσεις:

1. Τίτλος πρωτοτύπου : Griechenland und die Grossmächte im Zweiten Weltkrieg. (Franz Steiner Verlag  1955) 

2.Ο αφηγητής σε πρώτο πρόσωπο είναι ο τότε Έλληνας Πρεσβευτής στη Μαδρίτη. Μετά το πόλεμο κατέγραψε τη προσωπική του μαρτυρία σε ένα σημείωμα το  οποίο  παραχώρησε  στη συγγραφέα Ehrengard Schramm - von Thadden και η οποία με τη σειρά της το καταχώρησε  στο υπό έκδοση βιβλίο της με το προαναφερόμενο τίτλο, σελ 217.

3. Ο Παπαδάκης (Διπλωματική Ιστορία του Ελληνικού πολέμου 1940-1945) σχολιάζει μάλλον ειρωνικά: Ο Μεταξάς , απησχολημένος  με πολύ σοβαρώτερα και γνωρίζων  καλώς περί τίνος επρόκειτο  δεν έχασε χρόνον δια να απαντήση εις τας μωρολογίας του Ούγγρου  ή του Έλληνος πρεσβευτού Μαδρίτης  ή αμφοτέρων.  Αν απήντησεν ως απήντησεν  εντόνως εις τον Έλληνα πρεσβευτήν  Βερολίνου , ήτο δια να προλάβη μεγαλυτέρας ζημίας τας οποίας  θα ηδύνατο ούτος  να προκαλέση, λαμβανομένων  υπ όψει   των απόψεών του , ευρισκόμενος εγγύτερον των Γερμανών από τον συνάδελφόν του της Μαδρίτης. Θα ηδύνατο  να προσαφθή εις τον Μεταξάν ότι δεν αντικατέστησε τους πρεσβευτάς .Αλλά δεν ήτο  δυνατόν , εις τας λεπτάς εκείνας στιγμάς, να γίνη τουτο ακινδύνως, όπως δεν ήτο δυνατόν , αντιστρόφως , να θιγούν  άλλοι ανώτατοι  διπλωματικοί λειτουργοί , των οποίων  η στάσις δεν ήτο πάντοτε η πρέπουσα , χωρίς κίνδυνον να παρεξηγηθώμεν  από τους συμμάχους μας. (σελ 131)

ΑΧ. ΚΥΡΟΥ: Ο ΧΙΤΛΕΡ ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΟΊ ΤΟΥ ΕΞΑΊΡΟΥΝ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΗΡΩΙΣΜΟΝ

Υπάρχουν όμως και άλλαι ομολογίαι των Γερμανών, δια την κατάπληξιν και τον θαυμασμόν, που τους ενέπνευσεν η ηρωι­κή αντίστασις των Ελλήνων, αι οποίαι αν και δεν εδημοσιεύθησαν, δεν είναι διά τούτο ολιγώτερον αυθεντικαί. Μερικάς μόνον εκ των χαρακτηριστικωτέρων ομολογιών του είδους αυτού θα αναφέρω:

Υπήρξεν, έξαφνα, εξαιρετικώς ενδιαφέρουσα η τρίωρος συζήτησις, η οποία, από της μεσημβρίας της 9ης Απριλίου 1941 διεξήχθη εις το Γερμανικόν Προξενείον Θεσσαλονίκης, δια την σύνταξιν του πρωτοκόλλου της συνθηκολογήσεως του Τμήματος Στρατού Ανατολικής Μακεδονίας, μεταξύ του αντιστρατήγου Μπακοπούλου και του Γερμανού αντιστρατήγου Βάγιελ. αντιπρο­σώπου του Γερμανικού Στρατηγείου, Ο Γερμανός αντιστράτηγος εξεδήλωνε συνεχώς τον θαυμασμόν του δια την γενναιότητα και την αυτοθυσίαν, την οποίαν επέδειξαν παντού τα Ελληνικά στρα­τεύματα. Όταν ο στρατηγός Μπακόπουλος εζήτησεν επιμόνως, όπως εις το πρωτόκολλον συμπεριληφθή διάταξις απαγορεύουσα , την είσοδον Βουλγαρικών στρατευμάτων εις την Ανατολικήν Μακέδονίαν, ο στρατηγός Βάγιελ εξέφρασε την λύπην του διότι δεν είχε την εντολήν να αποδεχθή την αξίωσιν αυτήν, προσέθεσεν όμως, ότι ο Έλλην συνάδελφος του δεν έχει κανένα λόγον να ανησυχή διότι γνωρίζει καλώς, ότι ο Χίτλερ εξέδωσε διαταγήν, την οποίαν και ο ίδιος είχεν αναγνώσει, και η οποία απηγόρευεν απολύτως την είσοδον Βουλγάρων εις το Ελληνικόν έδα­φος. Το ότι η κατηγορηματική αυτή υπόσχεσις δεν ετηρήθη ολί­γας ημέρας αργότερα, μόνον τους Γερμανούς χαρακτηρίζει.

Πάντως το πρωτόκολλον, το οποίον υπέγραψεν ο στρατηγός Βάγιελ «διοικητής μιας Γερμανικής θωρακισμένης μεραρχίας, ως πληρεξούσιος εκπρόσωπος του Γερμανικού Στράτου εν Ελ­λάδι», λέγει επί λέξει τα εξής: «Αναγνωρίζεται κατηγοοηματι-κώς. ότι μέχρι της στιγμής της επιτεύξεως συμφωνίας δια την συνθηκολόγησιν, τα Ελληνικά Βασιλικά στρατεύματα εις την Ανατολικήν Μακεδονίαν επολέμησαν με ηρωϊσμόν εναντίον των γενναίων Γερμανικών στρατευμάτων. Καίτοι τα Ελληνικά Βασιλικά στρατεύματα εκράτησαν μέχρι τελευταίας στιγμής τας κυρίας αμυντικάς θέσεις των, ο διοικητής του Τ.Σ.A.M. απεφά­σισε να συνθηκολογήση, κατόπιν της από Σερβίας προελάσεως των Γερμανικών στρατευμάτων δια της κοιλάδος του Αξιού, ίνα παρεμποδίση περαιτέρω αιματοχυσίαν».

Το απόγευμα της ιδίας ημέρας, συνταγματάρχης του Γερμανικού Επιτελείου επεσκέφθη εις την Θεσσαλονίκην τον αρχηγόν του Επιτελείου του Τ.Σ.Α.Μ. και του εζήτησε κατάστασιν των δυνάμεων του Τμήματος και πληρoφooίας δια την παράταξίν των. Όταν επληροφορήθη από τον διευθυντήν του τρίτου γρα­φείου του Επιτελείου, ότι το σύνολον των Ελληνικών δυνάμεων εις όλην την περιοχήν δέν υπερέβαινε τας 30 χιλιάδας ανδρών, χωρίς κανενός είδους εφεδρείαν και με ελάχιστα τηλεβόλα, εξέφρασεν ειλικρινώς την κατάπληξίν του, πως ηδυνήθησαν oι Έλληνες με τόσον μικράς δυνάμεις να. κρατήσουν επί τόσας ημέρας ένα μέτωπον εκτεινόμενον εις 250 χιλιόμετρα. Ολίγας ημέρας αργότερα, έφθασεν εις την Θεσσαλονίκην ο στρατηγός Μπαΐμε, διοικητής Γερμανικών στρατευμάτων, τα οποία ενήργησαν την κατά μέτωτον επίθεσιν εναντίον των Ελληνικών θέσεων. Αυτός είπεν εις τον Έλληνα επιτελάρχην: «Είχομεν ακούσει πολλά περί της γενναιότητος του Ελληνικού Στρατού. Αλλά τον ηρωισμόν και την αυτοθυσίαν που επέδειξε κατά τας συγκρούσεις αυτάς δεν θα ημπορούσαμεν να τον φαντασθώμεν. Πραγματικά επολέμησε θαυμάσια».

Εις τας δυο το απόγευμα, της 10ης Απριλίου, έφθασαν εις την Καβάλλαν τα πρώτα Γερμανικά τμήματα. Επι κεφαλής των ήτο ο υπασπιστής του συνταγματάρχου φον Γκέΐζο, διοικητού των Γερμανικών δυνάμεων της περιοχής Νέστου. Αυτός είπεν εις τον Έλληνα λοχαγόν κ. Κ.: «Επολέμησα εις την Πολωνίαν. εις το Βέλγιον, εις την Γαλλίαν. Δια την Ελλάδα είχομεν όλοι την ιδέαν. λαμβανομένης υπ' όψιν της δυσαναλογίας των δυνάμεων, ότι θα επρόκειτο περί απλού στρατιωτικού περιπάτου. Οιοσδήποτε άλλος στρατός, που θα αντιμετώπιζε το πεζικόν μας, το πυροβολικόν μας, τα τανκς, τα στούκας, τα φλογοβόλα, θα επετουσεν από της πρώτης στιγμής τα όπλα. Ενώ σεις με τα πενιχρά σας μέσα, αντεστάθητε παντού και δεν μας επετρέψατε την διά­βασιν. Το είδα μόνος μου εις τον τομέα Παραδείσου, όπου επολέμησα».

Το βράδυ της 10ης Μαΐου, δύο ανώτεροι Γερμανοί αξιωμα­τικοί εζήτησαν να επισκεφθούν τον διοικητήν της εν Δράμα Ελ­ληνικής μεραρχίας, συνταγματάρχην κ, Π. και του είπαν ότι έχουν την εντολήν των ανωτέρων και των συναδέλφων των. όπως εκφράσουν τον θαυμασμόν του σώματος των Γερμανών αξιωμα­τικών δια το σθένος, την απαράμιλλον άνδρείαν και την αυτοθυ­σίαν, με την οποίαν επολέμησαν oι Έλληνες κατά την διάρκειαν του τετραημέρου σκληρού και ανίσου αγώνος. Όταν δε την επομένην, ο ίδιος Έλλην μέραρχος επεσκέφθη εις το Νευροκόπι την εκεί ευρισκομένην διοίκησιν μιας Γερμανικής μεραρχίας, oι Γερμανοί επιτελείς και ο διοικητής του πυροβολικοί εξέφρασαν επίσης τον θαυμασμόν των δια τον ηρωισμόν των Ελλήνων πο­λεμιστών της Μακεδονίας, προπαντός όμως διά την λαμπράν τοποθέτησιν των Ελληνικών πυροβόλων, τα οποία, παρά την πο­λυήμερον αναγνωριστικήν ποοσπάθειαν των Γερμανών, έμειναν μέχρι τέλους αθέατα και ηδυνήθησαν ούτω, ανενόχλητα να επι­τελέσουν το αποτελεσματικόν αμυντικόν των έργον. Έμειναν δε κατάπληκτοι όταν έμαθαν τον ελάχιστον αριθμόν των Ελληνι­κών πυροβόλων και του Ελληνικού στρατού της Μακεδονίας.

Εις τον αντιστράτηγον Δέδεν, διοικητήν της ομάδος μεραρ­χιών Ανατολικής Μακεδονίας, ο διοικητής της 72ας Γερμανικής μεραρχίας έλεγε κατά τας ημέρας εκείνας, ότι αν και επολέμησε και εις την Πολωνίαν και εις την Γαλλίαν, δεν συνήντησε που­θενά την πείσμονα και φθοροποιόν διά τον επιτιθέμενον αντίστα­ση, που εύρεν εις την Ελλάδα, Του επέδειξε δε και παράγραφον της εκθέσεως της μεραρχίας του, εις την οποίαν ετονίζετο ότι η γραμμή Μεταξά, λόγω της αρίστης χρησιμοποιήσεως του εδά­φους και της επιτυχούς τεχνικής εκτελέσεως υπερείχεν εις αμυντικήν αξίαν και αυτής της γραμμής Μαιζινό, και ότι, ως εκ τούτου η εναντίον της επίθεσις υπήρξε πολύ δυσκολωτέρα.

Εις τον ίδιον Έλληνα στρατηγόν, ο επιτελάρχης του 5oυ Γερμανικού Σώματος Στρατού εδήλωσεν, ότι oι ΄Ελληνες επολέμησαν θαυμάσια, το πυροβολικόν των ήτο έκτακτον, αι πλαγιοφυλάξεις των αποτελεσματικώταται και ότι μόλις μία Γερμανική ομάς μάχης μετεκινείτο, εδέχετο αμέσως επιτυχή βολήν. Όταν δε ο ίδιος επληροφορήθη πόσον ασθενές ήτο το πυροβολικόν μας, δεν ηθέλησε να το πιστεύση, τονίσας, ότι με το πυρ των oι Έλληνες είχον δώσει εις τους επιτιθεμένους την εντύπωσιν εξαιρετικής ισχύος και μεγάλης αφθονίας μέσων, η οποία θα ημπορούσε να επηρεάση και τας αποφάσεις των, εάν παρετείνετο ακόμη ο αγών.

Ο αρχηγός των Γερμανικών δυνάμεων που επετέθησαν εναντίον της Ελλάδος, αντιστράτηγος Σαίρνερ, έλεγε τον Μάιον εις Έλληνα συνταγματάρχην εν Αθήναις: «Επολέμησα εις όλα τα μέτωπα, αλλά οφείλω να ομολογήσω ότι την γενναιότητα του Έλληνος στρατιώτου πουθενά αλλού δεν συνήντησα».

Αι Γερμανικαί αύται ομολογίαι έφθασαν και μέχρι του ε­παρχιακού τύπου της Γερμανίας. Ο γνωστός Γερμανός στρατιω­τικός κριτικός, στρατηγός Πάουλ Χάσσε, εδημοσίευσε την 5ην Μαΐου 1941, υπό τον τίτλον «Γενναίοι Έλληνες» εις την εφημε­ρίδα «Κέμνιτσερ Νόϋεστε Νάχριχτεν» άρθρον, εις το οποίον λέγει μεταξύ άλλων: «Παρά τα αεροπλάνα καθέτου εφορμήσεως, τα τανκς, τα φλογοβόλα, που εχρησιμοποιήθησαν εναντίον των, oι Έλληνες στρατιώται ημύνθησαν με σκληρόν φανατισμόν, τον οποίον oι Γερμανοί πολεμισταί δεν είχον μέχρι τούδε συναντήσει εις κανέν άλλο μέτωπον. Εφ' όσον και ένας στρατιώτης ακόμη ημπορούσε να πυροβολή, το Ελληνικόν οχυρόν εξηκολούθει να αμύνεται».

Θα ημπορούσα να γεμίσω ακόμη σελίδας ολοκλήρους με άλ­λας εκδηλώσεις του Γερμανικού θαυμασμού και της καταπλήξεως δια την γενναιότητα και την επιμονήν της Ελληνικής αντιστά­σεως, θα τελειώσω, όμως, με μίαν μόνον εκδήλωσιν, η οποία εί­ναι σημαντικωτέρα, διότι είναι περισσότερον επίσημος. Κατά τα τέλη του Μαΐου του 1941 έφθασαν εις την Ελλάδα, πρώτον ο στρα­τηγός Σνάϊντερ και έπειτα ο συνταγματάρχης Σράϊμπερ με τον ταγματάρχην φον Τεοκάρι, απεσταλμένοι του Επιτελείου της ανωτάτης Διοικήσεως του Γερμανικού Στρατού, oι οποίοι είχον περιέλθει όλα τα καταληφθέντα από τους Γερμανούς μέρη, δια να μελετήσουν τας οχυρωματικάς γραμμάς και τα συστήματα αμύνης. Με εξαιρετικόν ενδιαφέρον περιειργάσθησαν όλας τας λεπτομερείας των Ελληνικών οχυρών, συνηντήθησαν με όλους τους διοικητάς των Γερμανικών μονάδων, που επετέθησαν κατά των οχυρών αυτών και εζήτησαν έπειτα συμπληρωματικάς πληρο­φορίας από τους ανωτέρους Έλληνας αξιωματικούς, τόσον εις την Θεσσαλονίκην, όσον και εις τας Αθήνας. Σημειωτέον, ότι oι αξιωματικοί αυτοί του Γερμανικού Στρατηγείου είχον προηγου­μένως εξετάσει με την ιδίαν χαρακτηριστικήν Γερμανικήν ευσυνειδησίαν, την γραμμήν Μαζινώ, την Πολωνικήν γραμμήν αμύ­νης και άλλα οχυρωματικά συστήματα και ημπορούσαν επομένως να κάμουν την σύγκρισιν.

Εις τας συνομιλίας των με τους Έλληνας ανωτέρους αξιω­ματικούς, οι οποίοι και ανέφεραν τας συνομιλίας αυτάς εις τας πολεμικάς των εκθέσεις δεν απέκρυψαν καθόλου τας εντυπώσεις , τας οποίας απεκόμισαν εκ της συγκριτικής αυτής εξετάσεως. Χωρίς κανένα δισταγμόν , εχαρακτήρισαν την Ελληνικήν ανασταλτικήν γραμμήν ως την τελειοτέραν από όσας είχον ιδή και την δυναμένην να αντιτάξη την αποτελεσματικωτέραν άμυναν .Τους έκαμεν ιδιαιτέραν εντύπωσιν η λαμπρά προσαρμογή των Ελληνικών οχυρών προς το έδαφος , η επιτυχής εκλογή των θέσεων η οποία επέτρεπε την καλυτέραν επιτήρησιν των διαβάσεων και την αποτελεσματικήν διασταύρωσιν των πυρών και η αρίστη εκτέλεσις των έργων. Διεπίστωσαν μόνοι των , ότι διάφορα οχυρά είχον δεχθή άμεσα πλήγματα βομβών μεγάλου διαμετρήματος από τα Γερμανικά αεροπλάνα , τα οποία εκτός της εξωτερικής αποφλοιώσεως και μερικών ρωγμών , δεν επέφεραν εις τα οχυρά καμμίαν ζημίαν , δυναμένην να μειώση την αμυντικήν των δύναμιν . Αλλά και η πλήρης απόκριψις των οχυρών προεκάλεσε τον θαυμασμόν των , δεδομένου , ότι διεπίστωσαν , ότι εις πλείστας περιπτώσεις οι Γερμανοί , αν και δυνάμενοι από εβδομάδας προηγουμένως να κάμουν συστηματικήν κατόπτευσιν από εγγυτάτης αποστάσεως , δεν κατώρθωσαν να ανεύρουν τα στόμια πυρός των Ελληνικών οχυρών.

Η ΦΥΛΗ ΩΣ ΓΕΝΝΗΤΩΡ ΗΓΕΤΩΝ ( Α' ΜΕΡΟΣ )

Το παρακάτω άρθρο του Βαρόνου Ιουλίου Έβολα δημοσιεύτηκε στο περιοδικόRegime Fascista τον Μάιο του 1939 υπό τον τίτλο «La Razza qualeCostruttrice dei Capi».

Στο προηγούμενο άρθρο μας στο Diorama αναρωτηθήκαμε για το αν εκτός από τις γενικές εφαρμογές της φυλετικής και εθνικής υγιεινής και φυσικά την υπεράσπιση της γενετικής κληρονομιάς μας ενάντια στην επιμειξία και τον υβριδισμό, το δόγμα της φυλής θα έπρεπε να περιοριστεί στο να είναι ένα ζήτημα «διδασκαλίας» ή αν στην χώρα μας θα έπρεπε αργά ή γρήγορα να γίνει η βάση μίας αληθινής «μορφώσεως», με ειδικές αποστολές πνευματικής και πολιτικής φύσεως σχετικές με μία συγκεκριμένη φυλετική αριστοκρατία. Με άλλα λόγια πρέπει να εξεταστεί το αν, δεδομένων παρομοίων αναγκών, θα έπρεπε να επιχειρήσουμε στην πατρίδα μας σχέδια παρόμοια με αυτά του Γερμανικού Εθνικοσοσιαλισμού, ο οποίος παρότι αποτελεί πιο πρόσφατη εξέλιξη από τον Ιταλικό Φασισμό έχει προσλάβει ήδη συμπαγή μορφή, όπως η ίδρυση της Σχολής Αδόλφος Χίτλερ, των δοκίμων του Τάγματος του Όρντενσμπουργκ, των σωμάτων S.S. και των σχολών τους για ηγέτες, και της εθνικής Politische Hermehunganstante. Στην πραγματικότητα όλα αυτά τα Γερμανικά ιδρύματα δείχνουν μία σαφή πρόθεση διενέργειας πολιτικής επιλογής, στην οποία οι φυλετικές προϋποθέσεις πρέπει να έχουν ένα θεμελιώδη ρόλο και την αξία μίας πραγματικής διαπλαστικής δυνάμεως.

Η ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΗΓΕΤΙΚΗ ΤΑΞΗ

Γενικώς πρέπει να αναγνωριστεί ότι το πρόβλημα της μελλοντικής άρχουσας τάξεως είναι ένα από τα πιο ουσιαστικά για τα κινήματα παλινορθωτικής φύσεως: μπορεί να αναβληθεί κατά τα πρώτα στάδια του αγώνα για την κατάκτηση της εξουσίας και την εδραίωση ενάντια σε εξωτερικούς εχθρούς, σε μία δεύτερη φάση όμως πρέπει να αντιμετωπιστεί ώστε να διαιωνιστεί και να σταθεροποιηθεί εκείνος ο οργανισμός τον οποίον δημιούργησε η εκδήλωση των «ανδρών του πεπρωμένου».Μακράν από το να περιορισθεί στην ακαδημαϊκή σφαίρα ή να εξαντληθεί εντός πολιτισμικών ή προπαγανδιστικών μορφών, το δόγμα της φυλής θα πρέπει ως εκ τούτου να συνεισφέρει στην επίτευξη ενός τέτοιου σκοπού. Φυσικά εδώ είναι προαπαιτούμενο το γεγονός ότι, ένα τέτοιο δόγμα γίνεται αντιληπτό σφαιρικώς και ως εκ τούτου δεν είναι περιορισμένο στην ανθρωπολογική και βιολογική σφαίρα («φυλετισμός του πρώτου βαθμού»), αλλά θεωρεί την φυλή ως μία πραγματικότητα της ψυχής, του χαρακτήρος και του τρόπου ζωής και τελικά ως «όψη του κόσμου» και ως φυλή του πνεύματος («φυλετισμός του δεύτερου και τρίτου βαθμού»).

Κάθε είδους αδιάκριτη εθνική αλλοίωση είναι, αφενός συνέπεια μίας εκφυλισμένης εσωτερικής ευαισθησίας και της τυραννίας των υλιστικών, ατομικιστικών και συναισθηματικών απόψεων και αφετέρου η αιτία του περαιτέρω εκφυλισμού λαών και πολιτισμών · αυτό πρέπει να λαμβάνεται σταθερά υπ’ όψιν .Για αυτόν τον λόγο ακριβείς θεωρήσεις «φυλετισμού του πρώτου βαθμού» δεν θα έπρεπε να παραμεληθούν στην δημιουργία μιας νέας άρχουσας τάξεως και παρούσης της καταστάσεως, προπαντός στην Ιταλία, δεν είναι αδύνατο φυσικά χαρακτηριστικά ασυνήθιστα για μία δεδομένη φυλή να συνοδεύονται από ψυχικά χαρακτηριστικά ανήκοντα σε μία διαφορετική φυλή. Εντούτοις δεν μπορεί να αμφισβητηθεί το γεγονός ότι, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν η έρευνα και η συνεπακόλουθη επιλογή έχουν περιορισθεί σε μία σφαίρα καθορισμένη από την αντιστοιχία στον φυλετικό σωματικό τύπο τον οποίο θεωρούμε υψηλότερο, συγκεκριμένα τον Βόρειο Άριο, είναι πιο πιθανό να βρούμε τις αντίστοιχες πνευματικές ποιότητες από ότι θα βρίσκαμε μέσω τυχαίας έρευνας, η οποία θα αγνοούσε την φυλετική σωματική τυπολογία και αυτό, το ίσως θαμμένο, αλλά απίθανο να εξαφανισθεί εντελώς σημάδι μίας κληρονομικότητος και μίας καταγωγής, το οποίο μία σχετική φυλετική καθαρότητα συναπαρτίζει υπό μία φυσική και ανθρωπολογική έννοια. Και ούτε τα πλεονεκτήματα των αποτελεσμάτων της ένδοξης δράσεως και των ορατών υποδειγμάτων μπορούν να αγνοηθούν, κάθε φορά που οι ηγέτες έχουν μίαν ιδιαίτερη αρρενωπή παρουσία · είναι κατά την κοινή αντίληψη της εκφράσεως μάλλον «εύ-γενείς» παρά μικροί, διοπτροφόροι, ασθενικοί, φυλετικά σύμμεικτοι άνθρωποι.

Διαβάστε περισσότερα

ΙΩ. ΚΑΜΠΟΥΡΟΓΛΟΥΣ: ΟΙ ΑΓΝΩΣΤΟΙ ΗΡΩΕΣ

Στα τέκνα που Σ' εδόξασαν

κ' είν όλα ξακουσμένα 

Τώρα μοιράζεις στέφανα

και της τιμής τα κρίνα 

Κι' αν άλλα κλαις, που πέσανε

για λευτεριάς ελπίδα

 Έχεις καλή παρηγοριά

την κοσμική τους φήμη. 

Κι' όμως πόσ' άλλα τέκνα σου.

στη λησμονιά θαμένα 

σα γίγαντες επάλεψαν, 

Σ' εδόξασαν κι' εκείνα 

και μόνον από αίσθημα ιερό

γλυκεία Πατρίδα 

σούδωκαν πλούτη και ζωή,

δίχως ν' αφήσουν μνήμη ! 

Αν μαύρη μοίρα σούκρυψε

σκληρά και τόνομά τους, 

ποιο κλάμα, ποιο μνημόσυνο,

ποιο θαυμασμού σημείο 

μπορεί ν' ανάψη στο πικρό

σκοτάδι του λυχνάρι ; 

Ω ! νάξερες που βρίσκονται

σπαρτά τα κόκκαλά τους 

κι' αντάμα να τα σώριαζες

σ' ένα ψηλό μνημείο ! 

Πες μου τα λόγια τα γλυκά,

που πρωτολέει η Νειότη, 

για νάνε σάλλες γενεές

ιερό προσκυνητάρι.

ΤΟ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΤΕΛΕΣΙΓΡΑΦΟ 6/4/1941

Κείμενον της επιδοθείσης, την πρωίαν της 6ης Απριλίου 1941, διακοινώσεως εκ μέρους της Γερμανικής Κυβερνήσεως προς τον εν Βερολίνω Πρεσβευτήν της Α. Μ. του Βασιλέως της Ελλάδος.

«Από της ενάρξεως του πολέμου, του επιβληθέντος εις την Γερμανίαν δια της κηρύξεως πολέμου εκ μέρους της Αγγλίας και της Γαλλίας, η Κυβέρνησις του Reich εξέφρασε πάντοτε σαφώς και απεριφράστως την επιθυμίαν, όπως η στρατιωτική σύρραξις περιορισθή μεταξύ των εμπολέμων κρατών και ιδίως όπως παραμείνη εκτός πολέμου η περιοχή της Βαλκανικής Χερσονήσου. Μετά της αυτής σαφηνείας διεκήρυξε κατ' επανάληψιν, ότι θα αντετάσσετο αμέσως δι' όλων των εις την διάθεσιν αυτής πολεμικών μέσων, εις πάσαν από μέρους των Άγγλων απόπειραν μεταφοράς του πολέμου και εις άλλας χώρας.

Δια της καταστροφής των αγγλικών εκστρατευτικών δυνάμεων και την εκδίωξιν των υπολειμμάτων τούτων εκ της Νορβηγίας και της Γαλλίας, η ήπειρος μας είχεν εκκαθαρισθή τελείως από τα βρεττανικά στρατεύματα. Εκ τούτου ανέκυπτε δι όλα τα ευρωπαϊκά κράτη το κοινόν συμφέρον, όπως διατηρηθή απολύτως η επιτευχθείσα απομάκρυνσις της Αγγλίας εκ της ηπειρωτικής Ευρώπης, πράγμα, όπερ απετέλει την πλέον ασφαλή εγγύησιν της ειρήνης εν Ευρώπη και όπως μη αφεθή ουδείς Άγγλος στρατιώτης να θέση πλέον πόδα επί ευρωπαϊκού εδάφους. 

Το πρόβλημα τούτο ετίθετο και δια τον ελληνικόν λαόν, καθ' ον ακριβώς τρόπον ετίθετο και δια τους λοιπούς λαούς τής ηπείρου, είναι δε προφανές άτι εάν η Ελληνική Κυβέρνησις ετήρη ειλικρινή και αυστηράν ουδετερότητα, θα προσηρμόζετο απολύτως προς την κατάστασιν. Η στάσις αύτη ήτο απολύτως φυσική δια την Ελλάδα και ανταπεκρίνετο προς τα ζωτικά συμφέροντα αυτής, τοσούτω μάλλον, καθ' όσον ουδείς των εμπολέμων ηδύνατο να έχη όντως ζωτικόν συμφέρον να εμπλέξει εις τας πολεμικάς επιχειρήσεις αυτού χώραν, ευρισκομένην μακράν του πραγματικού θεάτρου του πολέμου. Ούτως, η Γερμανία και η Ιταλία ουδέποτε ηξίωσαν άλλό τι οπό μέρους της Ελλάδος, ειμή την τήρησιν γνησίας ουδετερότητος.

'Οθεν τυγχάνει μάλλον ακατανόητον το γεγονός, ότι παρά ταύτα, η Ελληνική Κυβέρνησις εγκατέλειψε την διαγραφομένην εις αυτήν σαφώς στάσιν και ούτως εισήλθεν εις οδόν, ήτις ήτο φυσικόν να εκθέση θάττον ή βράδιον τον λαόν αυτής εις σοβαρούς κινδύνους. Γνωρίζομεν σήμερον ότι η Ελλάς πράγματι εγκατέλειψε την στάσιν της ουδετερότητος από της εκρήξεως του πολέμου κατά Σεπτέμβριον 1939 και έλαβε θέσιν, κατ' αρχάς κρυφίως, είτα δε ολονέν και εμφανέστερον, υπέρ των εχθρών της Γερμανίας και δη υπέρ της Αγγλίας.

Μέχρι ποίου σημείου η ελληνική πολιτική επηρεάζετο και προ της εκρήξεως του πολέμου εκ των εις τους κόλπους της Ελληνικής Κυβερνήσεως επικρατουσών συμπαθειών προς την Αγγλίαν, αποδεικνύει και μόνον το γεγονός, ότι κατ' Απρίλιον 1939, η Ελλάς απεδέχθη πολιτικήν εγγύησιν των Δυτικών Δυνάμεων. Κατόπιν της λίαν γνωστής πείρας, της κτηθείσης εκ των αγγλικών εγγυήσεων, έδει να γνωρίζη σαφώς ότι ούτως ενεργούσα, έθετε κατ' ανάγκην την χώραν αυτής υπό αγγλικήν εξάρτησιν και ότι μοιραίως θα ευρίσκετο περιπεπλεγμένη εις τα ήδη υφιστάμενα τότε αγγλικά σχέδια κυκλώσεως της Γερμανίας. 

Η τάσις αύτη εξεδηλώθη το πρώτον εμφανώς μετά την έκρηξιν του πολέμου κατ' Οκτώβριον 1939, ότε η Ελληνική Κυβέρνησις ηρνήθη και να συζητήση καν το ενδεχόμενον παρατάσεως του συμφώνου φιλίας μετά της Ιταλίας, ούτινος η ισχύς έληγε κατά το έτος τούτο. Την ιδίαν εποχήν, περιήλθον εις την κατοχήν της Κυβερνήσεως του Reich στοιχεία, κατά τα όποια η δια της βρεττανικής συνδρομής εγκατασταθείσα τότε εις την αρχήν Ελληνική Κυβέρνησις, από της εγκαθιδρύσεως αυτής εις την εξουσίαν, είχεν αναλάβει ευρείας υποχρεώσεις έναντι της αγγλικής πολιτικής. 

Εάν επί του σημείου τούτου υπελείπετο εισέτι και η ελαχίστη αμφιβολία, τα επίσημα έγγραφα, τα ευρεθέντα εις την La Charite της Γαλλίας και τα οποία εδόθησαν ήδη εις δημοσιότητα, αποδεικνύουσι κατά τον πλέον αναμφισβήτητον τρόπον την σαφώς εναντίον του Άξονος θέσιν, ην έλαβεν η Ελλάς από της εκρήξεως του πολέμου. Εκ των επισήμων τούτων στοιχείων του Γαλλικού Γενικού Επιτελείου και της Γαλλικής Κυβερνήσεως προκύπτει η ακόλουθος εικών περί της αληθούς πολιτικής, την οποίαν ηκολούθησε μυστικώς η Ελληνική Κυβέρνησις.

1.—Ήδη, από του Σεπτεμβρίου 1939, το ελληνικόν Γενικόν Επιτελείον απέστειλεν εις Άγκυραν τον συνταγματάρχην Δόβαν, ίνα έλθη εις επαφήν μετά του στρατηγού Weygand, αρχιστρατήγου του Γαλλικού Εκστρατευτικού Σώματος εν τη Εγγύς Ανατολή.

2.—Την 18ην Σεπτεμβρίου 1939, ο εν Παρισίοις Έλλην Πρεσβευτής Πολίτης, έδωκε την διαβεβαίωσιν, ότι η Ελλάς δεν επεθύμει να ανανεώση την συνθήκην φιλίας μετά της Ιταλίας, την εκπνέουσαν τον Οκτώβριον,ειμή μόνον «εφ' όσον η τοιαύτη συμφωνία δεν θα απετέλει κώλυμα εις την δημιουργίαν ανατολικού μετώπου».

3. — Κατά τας αρχάς Οκτωβρίου 1939, ο Υφυπουργός επί των Εξωτερικών Μαυρουδής, εδήλωσεν εις τον εν Αθήναις Γάλλον Πρεσβευτήν, ότι η Ελλάς, όχι μόνον δεν θα ημπόδιζε απόβασιν των Συμμάχων εις Θεσσαλονίκην, αλλά τουναντίον θα υπεστήριζεν ενεργώς ταύτην, υπό την μόνην προϋπόθεσιν ότι η επιτυχία των επιχειρήσεων θα ήτο εξησφαλισμένη.

4 —Η λαβούσα χώραν κατά τα τέλη Οκτωβρίου 1939 επαφή μεταξύ του εν Αθήναις Γάλλου Στρατιωτικού Ακολούθου και του Έλληνος Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου, κατέληξε, την 4ην Δεκεμβρίου 1939, εις την ρητήν επιθυμίαν του Ελληνικού Γενικού Επιτελείου περί ενάρξεως στρατιωτικών διαπραγματεύσεων ως και εις την αποστολήν εις Ελλάδα του συνταγματάρχου τού Γαλλικού Γενικού Επιτελείου, Mariot.

5. — Εις σημείωμα του στρατηγού Gamelin, υπό ημερομηνίαν 4 Ιανουαρίου 1940, αναφέρεται ότι ο Αρχηγός του Ελληνικού Γενικού Επιτελείου κατέστησε γνωστόν ότι ήτο εις θέσιν να εγγυηθή την αποβίβασιν διασυμμαχικού εκστρατευτικού σώματος εν Θεσσαλονίκη, υπό την επιφύλαξιν επαρκούς υποστηρίξεως δι' αεροπορικών δυνάμεων και δια μέσων αντιαεροπορικής αμύνης. Η Κυβέρνησις του Reich, καίτοι τελούσα προ πολλού εν γνώσει των στοιχείων τούτων, άτινα επεβάρυνον σοβαρώς την Ελληνικήν Κυβέρνησιν, ανέμεινε μεθ' υπερμέτρου υπομονής και μακροθυμίας την περαιτέρω εξέλιξιν της ελληνικής πολιτικής. Και όταν η Ελλάς έθεσε προς τούτοις εις την διάθεσιν του βρεττανικού ναυτικού βάσεις επί των νήσων αυτής και η Ιταλία, η σύμμαχος του Γερμανικού Reich, εν όψει της στάσεως ταύτης, ήτις δεν ήτο πλέον στάσις ουδετέρου κράτους, εξηναγκάσθη εις στρατιωτικήν δράσιν εναντίον της Ελλάδος, η Γερμανία ετήρησε στάσιν αναμονής. Την στάσιν ταύτην υπηγόρευσεν η ειλικρινής ελπίς του γερμανικού λαού, όστις μέχρι τότε διεπνέετο αποκλειστικώς υπό αισθημάτων φιλίας δια τον ελληνικόν λαόν, ότι η Ελλάς θα αντελαμβάνετο τελικώς τα αληθή συμφέροντα αυτής και ότι η Ελληνική Κυβέρνησις, παρ' όλα όσα συνέβησαν, θα εύρισκε την ευκαιρίαν να επανέλθη εις την αληθή ουδετερότητα. Υπό το πνεύμα τούτο, ο Υπουργός επί των Εξωτερικών του Reich, von Ribbentrop, εις συνομιλίαν, ην έσχε, την 26ην Αυγούστου 1940, εν Fuschl μετά του Έλληνος Πρεσβευτού, έδωκεν εις την Ελληνικήν Κυβέρνησιν υπό σοβαρόν τύπον την συμβουλήν, όπως εγκατελείψη την μεροληπτικώς ευμενή προς την Αγγλίαν στάσιν. Πέρα τούτου όμως η Ελληνική Κυβέρνησις προειδοποιήθη δια των εις επανειλημμένας περιπτώσεις γενομένων δημοσία δηλώσεων αυτού του Fuhrer, ότι εν ουδεμία περιπτώσει θα καθίστατο ανεκτή η εγκατάστασις βρεττανικών στρατιωτικών δυνάμεων επί ελληνικού εδάφους. Υπενθυμίζομεν μεταξύ άλλων επί του σημείου τούτου τον λόγον, τον εκφωνηθέντα υπό του Fuhrer την 30ήν Ιανουαρίου 1941, εν τω οποίω αναφέρονται τα εξής: «. . . . Ίσως στηρίζουσιν ελπίδας επί των Βαλκανίων, αλλ' ουδ' εκεί βλέπω τύχην δια τούτους, διότι ένα πράγμα είναι βέβαιον: Οπουδήποτε εμφανισθή η Αγγλία, θα επιτεθώμεν εναντίον αυτής, είμεθα δε αρκούντως ισχυροί ώστε να το πράξωμεν».

Η Ελληνική Κυβέρνησις περιεφρόνησεν απάσας τας προειδοποιήσεις ταύτας, επί πλέον δε — πρέπει να τονισθή τούτο σαφώς ενταύθα — ουδέποτε απετάθη προς την Κυβέρνηοτν του Reich, έστω και δια να συζήτηση απλώς μετ΄ αυτής, την δυνατότητα επανόδου της Ελλάδος εις την ουδετερότητα. Η αιτία ήτο προφανής. Η Ελλάς είχεν ήδη αφεθή να παρασυρθή πολύ μακράν υπό της αγγλικής πολιτικής της επεκτάσεως του πολέμου και δεν ήτο πλέον κυρία των αποφάσεων αυτής. Αύται τη υπηγορεύοντο μάλλον τότε υπό της Αγγλικής Κυβερνήσεως. Τα πράγματα έφθασαν εις τοιούτον σημείον, ώστε η Ελληνική Κυβέρνησις, ήτις αρχικώς, μετά την έναρξιν του κατά της Ιταλίας πολέμου, είχε περιορισθή εις την συνδρομήν βρεττανικών τεχνικών σχηματισμών αεροπορίας, υπεχρεώθη μετ' ολίγον, εκ της ανάγκης των πραγμάτων, να προχώρηση περαιτέρω προς την οδόν ταύτην. Μικρόν μετά την κατάληψιν της Κρήτης, τα πράγματα έλαβον τοιαύτην έξέλιξιν, ώστε συγκεκροτημένοι σχηματισμοί βρεττανικών στρατευμάτων απεβιβάσθησαν εις την Ελλάδα και κατέλαβον πάντα τα σπουδαία στρατηγικά σημεία τής χώρας. Αι δηλώσεις, αι γενόμεναι από  καιρού εις καιρόν υπό της Ελληνικής Κυβερνήσεως και δια των οποίων επεχείρει αύτη να αρνηθή τα γεγονότα ταύτα, δεν δύνανται να θεωρηθώσιν, ειμή νέα απόδειξις της ανειλικρινείας και της εξαρτήσεως ταύτης εκ της Αγγλίας.

Απο τινων εβδομάδων, ουδεμία πλέον δύναται να υπάρξη αμφιβολία ότι η Αγγλία προσπαθεί να δημιουργήση εν Ελλάδι νέον μέτωπον κατά της Γερμανίας — του είδους της κατά τον Παγκόσμιον Πόλεμον αποβάσεως εν Θεσσαλονίκη — ίνα προβή εκείθεν εις μίαν τελευταίαν απόπειραν επαναφοράς του πολέμου εις την Ευρώπην. Από της απόψεως αυτής, αι ειδήσεις, κατά τας οποίας η διοίκηση των εν Ελλάδι δρωσών αγγλικών στρατιωτικών δυνάμεων απεκατέστησε σύνδεσμον μετά του εν Βελιγραδίω Γενικού Επιτελείου, προσλαμβάνουσιν ίδιαιτέραν σημασίαν. Κατά τας τελευταίας όμως ημέρας, η Ελλάς κατέστη πλέον φανερόν πεδίον δράσεως των αγγλικών στρατιωτικών δυνάμεων. Επί του παρόντος οι Άγγλοι ενεργούσιν εκεί σοβαράς σημασίας στρατηγικάς κινήσεις και μεταφοράς στρατευμάτων, ειδήσεις δ' εξ Αμερικής επιβεβαιούσιν ότι αγγλικά στρατεύματα δυνάμεως 200.000 ανδρών, ευρίσκονται ήδη έτοιμα προς δράσιν εν Ελλάδι. 

Ούτως, η Ελλάς, ήτις υπήρξε το μόνον κράτος της Ευρώπης, το όποιον επέτρεψε και πάλιν εις τα αγγλικά στρατεύματα να θέσωσι πόδα επί του ευρωπαϊκού εδάφους, ανέλαβεν έναντι της ευρωπαϊκής κοινότητος βαρείαν ευθύνην. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο ελληνικός λαός δεν φέρει ευθύνην δια την τοιαύτην εξέλιξιν των πραγμάτων. Κατ' ακολουθίαν είναι έτι μεγαλυτέρα η ευθύνη, η βαρύνουσα, την παρούσαν Ελληνικήν Κυβέρνησιν, ένεκα της παρ' αυτής ακολουθουμένης ασυνέτου πολιτικής. Η Ελληνική Κυβέρνησις εδημιούργησε τοιουτοτρόπως κατάστασιν, έναντι της οποίας η Γερμανία δεν δύναται να παραμείνη πλέον αδρανής επί. μακρόν. Ως εκ της αιτίας ταύτης, η Κυβέρνησις του Reich έδωκεν ήδη διαταγάς προς τα στρατεύματα αυτής, όπως εκδιώξωσι τας βρεττανικάς δυνάμεις εκ του ελληνικού εδάφους. Πάσα αντίστασις, προβαλλόμενη εις τον Γερμανικόν Στρατόν, θα · συντριβή αμειλίκτως.

Η Κυβέρνησις τού Reich, καθιστώσα τούτο γνωστόν εις την Ελληνικήν Κυβέρνησιν, τονίζει ότι τα γερμανικά στρατεύματα δεν έρχονται ως εχθρός του ελληνικού λαού και ότι είναι μακράν του γερμανικού λαού η πρόθεσις όπως πολεμήση και καταστρέψη τον ελληνικόν λαόν ως τοιούτον. Το πλήγμα, όπερ η Γερμανία είναι ηναγκασμένη να καταφέρη επί του ελληνικού εδάφους, στρέφεται κατά της Αγγλίας. Η Κυβέρνησις του Reich είναι πεπεισμένη, ότι εκδιώκουσα ταχέως τους παρεισάκτους Άγγλους εξ Ελλάδος, προσφέρει αποφασιστικήν υπηρεσίαν πρωτίστως εις τον ελληνικόν λαόν και την ευρωπαϊκήν κοινότητα.

Ο ΠΡΩΤΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΤΟΥ 1910

Μετά το αποτέλεσμα των εκλογών επιστρέψας εις την Ελλάδα είχεν αμέσως ιδρύσει το «Κόμμα των Φιλελευθέρων». Μεταβάς δε κατόπιν εις Κρήτην, παρητήθη της εκεί Πρωθυπουργίας και την 5ην Σεπτεμβρίου του 1910 επανέρχεται, καθώς εδηλώθη προηγουμένως, εις τας Αθήνας, όπου και εκφωνεί τον πρώτον του λόγον προς τον Ελληνικόν Λαόν από του εξώστου του παρά της Πλατείαν Συντάγματος Ξενοδοχείου «Μέγα». 
Ο ιστορικός αυτός λόγος εστενογραφημένος έχει ως εξής:

«Γνωρίζετε ποια υπήρξαν τα αίτια, τα οποία προεκάλεσαν την εξέγερσιν του Αυγούστου παρελθόντος έτους, επομένως δεν έχω ανάγκην να υπομνήσω αυτά εις υμάς δια μακρών.

»Αστική δικαιοσύνη, εφαρμόζουσα, προς ρύθμισιν των σχέσεων του συγχρόνου βίου, νομοθεσίαν χρονολογουμένην από 15—20 αιώνων, επί τη βάσει δε διαδικαστικού συστήματος, υποθάλποντος πάσαν πλεκτάνην προς καταβαράθρωσιν του ουσιαστικού δικαίου και καθιστώντας δυνατήν την επ' αόριστον παρέλκυσιν των δικών' εμπορική νομοθεσία, χρονολογουμένη από ενός αιώνος, ότε η ατμήρης ναυτιλία ήτο άγνωστος, ότε το τοσαύτην έκτοτε λαβόν ανάπτυξιν και τοσούτον ποικίλην μορφήν συνάλλαγμα της ασφαλείας περιωρίζετο μόνον εις τήν θαλασσασφάλειαν, ότε αι Ανώνυμοι Εταιρείαι, αι οποίαι είναι σήμερον ο κυριώτερος μοχλός της οικονομικής προόδου, δεν είχον λάβει την ανάπτυξιν, την οποίαν έλαβον κατά τα έκτοτε διαρρεύσαντα έτη.

»Ποινική διαδικασία ήτις, χωρίς να παρέχη επαρκείς ασφαλείας •διά την προσωπικήν ελευθερίαν των πολιτών, κινείται βραδύτατα, προ­καλούσα πολλάκις αυτή την φυγοδικίαν, ενώ εδεικνύετο εξ άλλου ανίκανος να ενεργήση κατασταλτικώς κατά του αδικήματος.

»Δημοσία εκπαίδευσις, ήτις θα έλεγέ τις ότι κύριον έχει προορισμόν να εκτρέφη, δι' ανεπαρκούς άλλως τε μορφώσεως, τροφίμους του προϋ­πολογισμού, ανικάνους διά κάθε άλλο πλουτοπαραγωγικόν επάγγελμα.

»Εκκλησία εστερημένη εσωτερικής ζωής, περιοριζομένη εις ξηρούς τύπους και της οποίας ο ενοριακός ιδία κλήρος, κατατρυχόμενος υπό πενίας και αμαθείας, είναι εντελώς ανίκανος όπως εξυπηρετήση την υψηλήν αυτής αποστολήν.

»Σύστημα δημοτικόν στηριζόμενον επί δήμου ο οποίος απετελέσθη από τμήμα της χώρας αυθαιρέτως χαραχθέν επί του γεωγραφικού χάρ­του και ο οποίος διά τούτο, εστερημένος οργανικής ζωής, απέβη κατά μικρόν από παράγοντος της κοινωνικής ζωής, απέβη κατά μικρόν από παράγοντος της κοινωνικής προόδου, από σχολείου διαπαιδαγωγήσεως του λαού διά την χρήσιν των ελευθέρων θεσμών εις όργανον καταδυναστεύσεως εις τας χείρας των φατριών.

»Διοίκησις φατριάζουσα, διακονίζουσα-και μετά την απελευθέρωσιν του λαού από του ξενικού ζυγού, εις την τυραννίαν, με μόνην την διαφοράν, ότι αύτη ασκείται ήδη εκ περιτροπής, ότε μεν επί του ημίσεος, ότε δε επί του ετέρου ημίσεος αυτού.

»Έλλειψις αγροτικής ασφαλείας, ως επίσης έλλειψις δασικής τοιαύτης και πάσης επιστημονικής εκμεταλλεύσεως του δασικού πλούτου της χώρας. 

»Αδιαφορία παντελής προς τας εργατικάς και αγροτικάς τάξεις, αποτέλεσμα έχουσα το να εξάπτωνται εις επικίνδυνον πολλάκις ανταγωνισμόν η αντίθεσις μεταξύ του κεφαλαίου και της εργασίας, μεταξύ ιδιοκτητών και καλλιεργητών, εξ άλλου έλλειψις πάσης οικονομικής πολιτι­κής εκ μέρους του Κράτους, αποβλεπούσης εις την άνάπτυξιν των παραγωγικών της χώρας δυνάμεων. 

»Δημοσιονομική πολιτική, ήτις προς αντιμετώπισιν των απαύστων ελλειμμάτων, κατέφευγεν ανεπιστημονικώς και εμπειρικώς εις την αύξησιν την υπερβάλλουσαν των εμμέσων φόρων, δι' ων τα δημόσια βάρη επιπίπτουν επί των απορωτέρων τάξεων, δυσαναλόγως προς τας δυνά­μεις αυτών. 

»Ανικανότης προς παρασκευήν αναλόγου προς τους πόρους της Χώρας, αλλά φερεγγύου και ετοιμοπολέμου πάντοτε στρατιωτικής δυ­νάμεως, δυναμένης να αμύνεται υπέρ των συμφερόντων και της τιμής της Χώρας. 

»Κυβέρνησις καταναλίσκουσα το πλείστον της δραστηριότητος της ουχί εις προαγωγήν των δημοσίων συμφερόντων, αλλ' εις την ικανο­ποίηση; ως επί τα πολλά αθεμίτων αξιώσεων, δι' ων διενεργείται η συναλλαγή μεταξύ εκλογέως και βουλευτού αφ' ενός, μεταξύ Βουλευτού και Κυβερνήσεως αφ' ετέρου, ήτις Κυβέρνησις δια τούτο, πλην του Προέ­δρου αυτής, απετελεϊτο ως επί τα πολλά, ουχί εκ των ικανωτάτων προς εξυπηρέτησιν του δημοσίου συμφέροντος, αλλ' εκ των επιτηδειοτάτων, όπως εξυπηρετήσωσιν τας ανάγκας της συναλλαγής. 

»Αντιπολίτευσις εις ουδέν άλλο συνήθως αποβλέπουσα ή την κατάληψιν της αρχής, χάριν της οποίας εθυσιάζετο πολλάκις πάσα άλλη αρχή και κάθε άλλο συμφέρον του κράτους. Νόμος, αποβάς ιστός αράχνης, δυνάμενος μεν να συλλαμβάνη τους ασθενεστέρους, αλλά κατασχιζόμενος θρασέως από πάντα ισχυρόν. 

»Επί πάσι τούτοις εφερόμεθα ανερμάτιστοι άνευ σαφώς διαγεγραμμένης εθνικής πολιτικής, άνευ παρασκευής των μέσων προς πράγματοποίησιν αυτής, αφήνοντες μόνον να υποτρέφηται η ιδέα μεταξύ των λαών της Χερσονήσου του Αίμου, ότι ο Ελληνισμός έχει φιλοκτήμονας και κατακτητικάς διαθέσεις, μη αρκούμενος μόνον εις άμυναν υπέρ των ιδίων, αλλ' επιβουλευόμένος και τα αλλότρια. »Και το αποτέλεσμα πάντων τούτων ; 

»Ότι ο βίος κατέστη δυσχερέστερος δια τας μέσας και απορωτέρας τάξεις, ότι μέγα μέρος- και δυστυχώς το αλκιμώτερον του άρρενος πληθυσμού, φέρεται, μεθ' ορμής ακατασχέτου, προς την μετανάστευσιν, η οποία έλαβε τον χαρακτήρα αληθούς εξόδου, ότι εις την οικογένειαν των πολιτισμένων λαών η Ελλάς υπεβιβάσθη βαθμηδόν εις θέσιν μηδαμώς ανταποκρινομένην ούτε προς το παρελθόν αυτής, ούτε προς τας ελπίδας, με τας οποίας ο κόσμος εχαιρέτησε την αναγέννησίν της προ ενός αιώ­νος, ότι το Κράτος περιήλθεν ολίγον κατ' ολίγον εις οξυτάτην αντίθεσιν προς πάντας σχεδόν τους ομόρους και περιοίκους, ενώ αφ' ετέρου η υλική αυτού αδυναμία και η ηθική ανυποληψία έφεραν αυτό εις την ανάγ­κην να υφίσταται παντός είδους προπηλακισμούς και να ανέχηται την παραβίασιν και αυτών των δια συνθηκών ησφαλισμένων δικαίων του. 

»Τοιαύτη πραγμάτων κατάστασις ήτο φυσικόν να αγάγη εις την εξέγερσιν του Αυγούστου του παρελθόντος έτους. Η κατά τύπον στρατιω­τική αύτη εξέγερσις, εγκριθείσα διά του λαοψηφίσματος της 14ης Σεπτεμ­βρίου, έλαβε τον χαρακτήρα αληθούς λαϊκής επαναστάσεως. 

» Αλλ' η επανάστασις αύτη εστερείτο προγράμματος, σαφώς διαγεγραμμένου, έλειπε δε απ' αυτής και ο ιθύνων πολιτικός νους. 

»Δια τούτο η επανάστασις, αδυνατούσα να ίδη ενσαρκούμενον τον αόριστον πόθον της γενικής ανορθώσεως των του Κράτους, εφέρετο εις χρονιότητα, η οποία καθιστώσα οσημέραι αισθητότερα τα κακά, τα οποία συμπαρομαρτούσιν εις πάσαν έξοδον από της νομιμότητος, εκινδύνευε να αγάγη αυτήν εις ναυάγιον. 

»Κατά την κρισιμωτάτην περίοδον της επαναστάσεως, αύτη μου έκαμε την τιμήν να ζητήση την γνώμην μου περί του πρακτέου και η γνώμη μου, μορφωθείσα μετά επιτόπιον μελέτην των πραγμάτων, ήτο ότι ο στρα­τός έπρεπε να επανέλθη το ταχύτερον εις τούς στρατώνας, ίνα αφοσιωθή ολοψύχως εις το επείγον έργον της στρατιωτικής ανασυντάξεως, αξιών προς τούτο και επιβάλλων εν ανάγκη την σύγκλησιν διπλής αναθεωρη­τικής Βουλής... 

Φωναί : Συντακτική, Συντακτική... 

Ελευθέριος Βενιζέλος: Αξιών και επιβάλλων εν ανάγκη την σύγκλησιν Αναθεωρητικής Βουλής. 

Νέαι φωναί : Συντακτική, Συντακτική.Ελευθέριος Βενιζέλος: Επαναλαμβάνω ότι, έδωκα την γνώμην να αφοσιωθή ο στρατός εις το επείγον έργον της ανασυντάξεως των στρατιωτικών δυνάμεων της Χώρας και συγχρόνως έδωκα εις την Επανάστασιν την συμβουλήν να αξιώση και να επιβάλη την σύγκλησιν Ανα­θεωρητικής Βουλής.

Φωναί : Όχι, όχι.

Έτεραι φωναί : Σιωπή, σιωπή. 

Ελευθέριος Βενιζέλος: ..... Αναθεωρητικής Βουλής, ήτις θα προέβαινεν εις την αναθεώρησιν των διατάξεων εκείνων του Συντάγματος, την ανάγκην της μεταρρυθμίσεως των οποίων είχε καταδείξει η πείρα ημίσεος σχεδόν αιώνος, ενώ αφ' ετέρου ούτω θα προελαμβάνετο η ολε­θρία εντύπωσις ότι ο αγών απέτυχε, θα υπεδύετο δε ούτος, του λοιπού, άλλην μορφήν. Η επανάστασις δεν εδίστασε να αποδεχθή την γνώμην μου ταύτην, την οποίαν εγνώριζε προερχομένην εξ ειλικρινούς προαιρέ­σεως, αποδείξασα ούτω και πάλιν ότι την ενέργειαν αυτής ουδέν άλλο ερρύθμιζε παρά μόνον η αποσκόπησις προς το συμφέρον του Κράτους και του ανορθωτικού αγώνος. Συγχρόνως δε υπεδείχθη και η συνεννόησις όλων εκείνων των παραγόντων, δια της συμπράξεως των οποίων κατωρθώθη να διεξαχθώσι τοσούτον ήρεμα αι εκλογαί της 8ης Αυγούστου. 

»Το αποτέλεσμα των εκλογών τούτων αποτελεί αυστηράν κατα­δίκην κατά του παρελθόντος. Εάν δΕ αι νέαι ιδέαι δεν φαίνονται τελικώς εξασφαλισθείσαι εκ του αποτελέσματος των εκλογών, είναι προ­φανές ότι περιεβλήθησαν δια τοιούτου κύρους εκ του αποτελέσματος των εκλογών τούτων, ώστε να μη αμφιβάλη τις ότι και εις την Βουλήν θα κατορθώσουν κατά το πλείστον να επιβληθώσι δια της ηθικής αυτών δυνά­μεως και ότι εις τας προσεχείς εκλογάς ο λαός θέλει εγκρίνει αυτάς πανηγυ­ρικώς.

Φωναί: Μάλιστα, μάλιστα, ο λαός μαζί σου!,..

Ελευθέριος Βενιζέλος: Η εκ των εκλογών της 8ης Αυγούστου προελθούσα λαϊκή αντιπροσωπεία αποστολήν έχει όπως αναθεωρήση ωρισμένας διατάξεις του Συντάγματος. Αλλά θα παρεγνώριζέ τις προφανή αλήθειαν, εάν δεν ανεγνώριζεν ότι, εύρυνσις του κύκλου των εργασιών της, όπως αναθεωρηθώσι και άλλαι διατάξεις του Συντάγματος, μη θίγουσαι ούτε την μορφήν της Πολιτείας, ούτε την εξουσίαν και το πρόσωπον του Βασιλέως, ούτε την τάξιν της Διαδοχής, ανταποκρίνεται προς ισχυράν αξίωσιν της κοινής γνώμης. Φρονώ δια τούτο ότι η λαϊκή αύτη αντιπρο­σωπεία, χωρίς να αλλοιωθή ο χαρακτήρ της, δύναται να προβή εις την εύρυνσιν ταύτην του έργου της, εφ' όσον εις τούτο συμφωνεί το Στέμμα, το οποίον φαίνεται δια του Βασιλικού λόγου μη έχον ουδεμίαν αντίρρησιν.

»Πρέπει άλλωστε να εξάρω ότι οιανδήποτε σημασίαν και αν αποδίδω εις το έργον της αναθεωρήσεως του πολιτεύματος, και αποδίδω ση­μασίαν μεγάλην, δεν αναμένω εκ ταύτης και μόνης την ανόρθωσιν των καθ' ημάς πραγμάτων.

»Πρo εικοσιτριών αιώνων ο αθάνατος Σταγειρίτης, φιλοσόφων επί της ουσίας των πολιτευμάτων, διετύπωσε δι' ολίγων λέξεων τον χαρακτήρα και το γνώρισμα των ορθών πολιτευμάτων, τα οποία ασφαλίζουν ευημερίαν των λαών και των παρεκβατικών πολιτευμάτων, τα οποία απεργάζονται την κακοδαιμονίαν αυτών. 

Όταν είπεν, ο είς, ο μονάρχης δηλαδή εν τω μοναρχικώ πολιτεύματι, ή οι ολίγοι εν τω αριστοκρατικώ, ή οι πολλοί, τα πολιτικά δηλαδή κόμματα εν τω δημοκρατικώ και σήμερον εν τω Συνταγματικώ πολιτεύματι, άρχωσι προς το κοινόν συμφέρον η Πολιτεία είναι ορθή, όταν δε ο είς , ή οι ολίγοι, ή οι πολλοί άρχωσι προς το ίδιον συμφέρον, η Πολιτεία αύτη αποτελεί παρέκβασιν πολιτείας οδηγούσαν εις την κακοδαιμονίαν του λαού.

Μία φωνή: Είναι ληστοσυμμορία.

»Ισχυρότατον παράγοντα, όπως συνέχη την Πολιτείαν από πάσης παρεκτροπής, το Συνταγματικόν Πολίτευμα τάσσει τον Βασιλέα. Ιστάμενος ούτος επί της κορυφής της πολιτικής και κοινωνικής πυραμίδος, ανώτερος των μεταβαλλομένων συμφερόντων της εκάστοτε στιγμής, έχων τα συμφέροντα-τα καλώς εννοούμενα, του Βασιλικού Οίκου εντελώς αλληλένδετα προς τα υψηλότερα και γενικώτερα συμφέροντα του Έθνους, περιβαλλόμενος δια του πολιτεύματος με τόσα προνόμια έχει μεν εις χείρας αυτού μεγάλην πάντοτε δύναμιν, όπως πράττει το αγαθόν, αλλά έχει κολοσσιαίαν αυτόχρημα δύναμιν, όπως αποτρέπη το κακόν, συνέχων τας Κυβερνήσεις αυτού από των παρεκτροπών, εις τας οποίας οδηγεί η παραβίασις των Νόμων. 

» Ατυχώς το Στέμμα δεν έσχε τοιαύτην την αντίληψην της θέσεως αυτού εν τω Συνταγματικώ Πολιτεύματι... (Μπράβο, μπράβο!) Και δια τούτο έκρινα πάντοτε ότι η Βασιλική Αρχή εν τω παρελθόντι δεν ησκήθη κατά τον συμφωνότερον προς τα αληθή συμφέροντα και του Βασιλικού Οίκου και του Έθνους τρόπον, και την γνώμην ταύτην δεν εδίστασα να εκδηλώσω ,διότι οι πολιτικοί άνδρες πρέπει να έχωσι πάντοτε το θάρρος της γνώμης αυτών, εκ τούτου δε προεκλήθη η κατ' εμού κατηγορία, ότι είμαι αντιδυναστικός. Αλλ' η κατηγορία αύτη είναι α σύστατος. Καίπερ βαθέως εμφορούμενος από τας δημοκρατικάς αρχάς της φυλής μας έχω ακράδαντον την πεποίθησιν ότι, η Βασιλευομένη Δημοκρατία,οποίον είναι κατ' ουσίαν το πολίτευμα ημών , είναι ο τύπος του πολιτεύματος, όστις, προσαρμόζεται άριστα προς την πολιτικήν μορφήν του Ελληνικού Λαού και εξυπηρετεί προσφορώτερον τα εθνικά συμφέροντα. 

»Αλλ' ούτε διενοήθην ποτέ Δυναστικήν μεταβολήν. Αφού δεν είχομεν Εθνικήν Δυναστείαν, εδέησε δε να μεταφυτεύσωμεν έξωθεν επί του ελληνικού εδάφους το δυναστικόν δένδρον, θα ήτο εσχάτη μωρία να θυσιάσωμεν όλην την από ημίσεως ήδη αιώνος συντελεσθείσαν αφομοιωτι­κήν εργασίαν, αφού ο Βασιλικός ημών Οίκος απέδωκεν ήδη καρπούς δευ­τέρας και τρίτης γενεάς και αφού, όσον απομακρυνόμεθα από της εποχής της μεταφυτεύσεως, τοσούτον είναι φυσικόν να αποβαίνη πληρεστέρα η συνάντησις των πόθων και των αισθημάτων, όπως και η αντίληψις της κοινότητος των συμφερόντων Έθνους και Βασιλικού Οίκου.

»Πρέπει άλλως τε να ελπίσωμεν ότι το Στέμμα, συμμεριζόμενον τον τοσούτον παγκοίνως κατ' επανάληψιν εκδηλωθέντα πόθον από ενός ήδη έτους προς ανόρθωσιν, θέλει αποφασίσει να τεθή επί κεφαλής της ανορθω­τικής κινήσεως, ήδη τουλάχιστον, ότε αύτη έλαβε καθαρώς νόμιμον μορφήν, αυτό πρώτον προσαρμόζον την πολιτείαν αυτού προς τας ανάγκας του ανορθωτικού αγώνος. Βεβαίως ούτω το έργον της Βασιλικής Αρχής θ' άποβή κοπιωδέστερον, αλλά προς την τοιαύτην άσκησιν συνδέεται και η ευημερία και η αίγλη του Βασιλικού Οίκου.

»Το επ' εμοί συναισθάνομαι εξ άλλου βαθέως τας βαρυτάτας ευθύνας αίτινες επίκεινται επί των ώμων των πολιτικών ανδρών της Χώρας. Αν­ταποκρινόμενος προς τας υποχρεώσεις, τας οποίας μου επιβάλλει η πανη­γυρική εκλογή, δια της οποίας με ετιμήσατε, και δι' ήν τιμήν εκφράζω υμίν την ευγνωμοσύνην μου, απεφάσισα να αποδεχθώ την εντολήν υμών και εγκαταλείψω το στάδιον της μέχρι τούδε πολιτικής μου δράσεως προς το οποίον τοσούτοι και τοιούτοι με συνδέουν δεσμοί.

»Δεν έρχομαι ενταύθα ως αρχηγός νέου και εσχηματισμένου κόμματος. Έρχομαι ως απλούς σημαιοφόρος νέων πολιτικών ιδεών. (Εύγε, εύγε!)και υπό την σημαίαν ταύτην καλώ πάντας εκείνους, οίτινες συμμερίζονται τας ιδέας ταύτας, εμπνέονται από τον ιερόν πόθον ν' αφιερώσωσι πάσας τας δυνάμεις της ψυχής και του σώματος, να συντελέσωσιν εις την επιτυχίαν των ιδεών τούτων! (Όλοι μαζί σου!) 

»Η ιθύνουσα την πολιτείαν μου κεντρική αρχή είναι ότι ο πολιτικός ανήρ οφείλει να έχη γνώμονα πάσης αυτού πράξεως το κοινόν συμφέρον και εις το συμφέρον τούτο να υποτάσση άνευ ενδοιασμού το τε συμφέρον του κόμματος εις ό ανήκει και το των μελών του κόμματος τούτου. Οφείλει να έχη πάντοτε το θάρρος των γνωμών αυτού, μηδέποτε θυσιάζων ταύτας, δια να γίνεται αρεστός προς τα άνω ή προς τα κάτω. Ότι προς την εξουσίαν πρέπει να αποβλέπη όχι ως σκοπόν, αλλ' ως μέσον προς επι­τυχίαν άλλου υψηλοτέρου σκοπού, μηδέποτε σπεύδων προς ανάληψιν της Άρχης, αν πρόκειται τούτο να γίνη επί θυσία μικρά ή μεγάλη των αρχών αυτού , μηδέποτε διστάζων να απορρίπτη αυτήν, αν η διατήρησις αυτής έπρεπε να εξαγορασθή δια θυσίας του προγράμματος προς εφαρμογήν τοτ οποίου εκλήθη υπό του λαού.

Μια φωνή : Ο Θεός και ο Πατριάρχης μαζί σου!

Ελευθέριος Βενιζέλος: Αναγνωρίζων την ανάγκην της διαπαιδαγωγήσεως του Ελληνικού λαού και της χειραφετήσεως αυτού από του προσωπικού κομματισμού, θα εργασθώ μετ' εκείνων, τους όποιους η εξέλιξις των εργασιών της Βουλής ήθελεν αποδείξει ότι συμπίπτουσιν αι ιδέαι μου , δια την οργάνωσιν πολιτικού Συλλόγου διακλαδουμένου καθ' όλον το κράτος και μέλλοντος ν' αποτελέση την οργάνωσιν του νέου πολιτικού κόμματος της ανορθώσεως, του οποίου την συγκρότησιν ανυπομόνως αναμένει ο ελληνικός λαός. 

»Μετά των ομοφρόνων τούτων θα ασχοληθώ εν καιρώ εις την διατύπωσιν του κυβερνητικού προγράμματος του νέου τούτου κόμματος, το οποίον πρόγραμμα μετά των πολιτικών αρχών, τας οποίας εξήγγειλον υμίν, θέλει αποτελέσει τον δεσμόν, όστις θα συνέχη τα μέλη τού νέου τούτου κόμματος.

»Δεν παραγνωρίζω, συμπολίται, τας δυσχερείας κατά των οποίων έχει να παλαίση ο ανορθωτικός αγών δια να στεφθή υπό πλήρους επιτυ­χίας.

»Αλλά πιστεύω ακραδάντως ότι, παρά την φθοράν των εθνικών δυνάμεων ,ήν απειργάσθη τόσον μακρά κακοδιοίκησις, οι υλικοί και ηθικοί πόρoι του έθνους είναι ακόμη τοσούτοι, ώστε εις χείρας εμπνευσμένων εργατών της ανορθώσεως να αρκέσωσιν εις αναδημιουργίαν Ελλάδος, ανταποκρινομένης προς τας αξιώσεις του σημερινού πολιτισμού, ικανής να αποσπάση την εκτίμησιν του πεπολιτισμένου κόσμου και να καταλάβη εντιμοτάτην θέσιν εν τη οικογενεία των πεπολιτισμένων λαών, δυναμένης δε τέλος, όταν γίνη και ηθικώς και υλικώς ισχυρά, να συντέλεση προς εξασφάλισιν της ανατολικής ειρήνης υπό όρους ασφαλίζοντας εις πάντας τους κατοικούντας την Ανατολήν λαούς την πρόοδον και ευημερίαν».

(Ζητωκραυγαί και παρατεταμένα χειροκροτήματα πολλήν ώραν μετά την λήξιν της ομιλίας του). 

ΜΕ ΤΗΝ ΒΟΗΘΕΙΑΝ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ!

Δια μίαν ακόμη φοράν , ένας πρεσβευτής μεγάλης Δυνάμεως , επεσκεύθη , την νύκτα , τον Ελληνα Πρωθυπουργόν εις το σπίτι , τον εξύπνησε και προέβη εις μίαν ανακοίνωσιν ωμής , απροκαλύπτου, αδικαιολογήτου βιαιοπραγίας εναντίον ενός μικρού, φιλειρηνικού και αθώου Κράτους . Αν ο πρώτος πρεσβευτής, ο πρεσβευτής της 28ης Οκτωβρίου , ήτο εύσαρκος και καλοζωισμένος , ο δεύτερος πρεσβευτής , ο πρεσβευτής της 6 Απριλίου, είναι υψηλός, ισχνός, ασκητικός, ο τύπος του παλαιού αριστοκράτου, ο οποίος μισεί , εις το βάθος της ψυχής του, τους σημερινούς δεσπότας της Γερμανίας, αλλ' ο οποίος , πανικόβλητος, κατασκοπευόμενος από το προσωπικόντης περεσβείας του, υποκύπτει εις όλας τας επιταγάς των. Πέραν των καθαρώς εξωτερικών αυτών χαρακτηριστικών , καμμία απολύτως διαφορά δεν υφίσταται μεταξύ της μιάς και της άλλης νυκτερινής επισκέψεως.Η ατμόσφαιρα του νυκτερινού εγκλήματος είναι η ιδία. Η έλλειψις οιασδήποτε , έστω και συζητησίμου καν, δικαιολογίας , είναι η ιδία. Η ωμή εκδήλωσις της τυφλής βίας είναι η ιδία. 

Αυτήν την φοράν, μάλιστα, δεν ετηρήθησαν καν τα συνήθη διπλωματικά προσχήματα του τελεσιγράφου, της προθεσμίας , της δικαιολογίας της επιδρομής. Απλώς και μόνον ο Γερμανός πρεσβευτής ανεκοίνωσεν, ότι τα στρατεύματα του Χίτλερ θα εισέλθουν εις το Ελληνικόν έδαφος, λόγω της εις την χώραν μας αφίξεως Βρεταννικών στρατιωτικών δυνάμεων. Κωμικός και αξιοθρήνητος ισχυρισμός του εγκληματίου , ο οποίος αναγγέλλει, ότι δολοφονεί το αθώον θύμα του, διότι έχει πληροφορίας , ότι αστυφύλακες προσήλθον δια να το προστατεύσουν.

Βρεταννικαί στρατιωτικαί δυνάμεις  προσήλθον, πράγματι, εις την Ελλάδα , κατά τας πρώτας ημέρας του παρελθόντος Νοεμβρίου , αλλά περιωρίσθησαν  εις την εγκατάστασιν  ναυτικής και αεροπορικής  βάσεως εν Κρήτη και εις την δημιουργίαν  μιας αεροπορικής δυνάμεως  που εθαυματούργησεν έκτοτε, επί πέντε μήνας, εις την Αλβανίαν . Ήλθον οι Άγγλοι  αυτοί  εις την Ελλάδα, μόνον αφού οι αξιοθρήνητοι σύμμαχοι της Γερμανίας Ιταλοί διέπραξαν το έγκλημα της εναντίον της Ελλάδος επιθέσεως , χωρίς να σκεφθή  καν η Γερμανία να τους εμποδίση [1]. 

Έκτοτε και  ενώ επυκνούτο  από την Γερμανικήν πλευράν  αι εκδηλώσεις  της εγκληματικής με την Ιταλίαν αλληλεγγύης και της παροχής  πάσης προς αυτήν βοηθείας, εις τον άνισον κατά της Ελλάδος αγώνα , τόσον η Ελληνική Κυβέρνησις, όσον και η Κοινή Γνώμη ,όσον και οι εν Ελλάδι Βρεταννοί , απέφυγον , με θρησκευτικήν  προσοχήν , κάθε ενέργειαν, κάθε λέξιν, κάθε σκέψιν ακόμη, η οποία θα ηδύνατο να παρεξηγηθή, ως στρεφομένη κατά της Γερμανίας. Αργότερα , την 1ην Μαρτίου 1941, ο Γερμανικός στρατός ήρχιζε την προς  τα Βαλκάνια κίνησίν του, καταλαμβάνων ολόκληρον την Βουλγαρίαν. Ευθύς εξ αρχής δεν αφέθη καμμία αμφιβολία , ότι η κίνησις αυτή εστρέφετο κυρίως κατά της Ελλάδος [2]. Τον χαρακτήρα της και τον αντικειμενικόν της σκοπόν καθώρισαν ακόμη  πληρέστερον  η στρατιωτική παράταξις  των Γερμανών  έναντι των Ελληνικών συνόρων , αι ημιεπίσημοι  Γερμανικαί ανακοινώσεις , τα άρθρα των Γερμανικών εφημερίδων. Ενώ παρείχοντο  συνεχώς παντός είδους καθησυχαστικαί διαβεβαιώσεις -αι γνωσταί πλέον εις όλον τον κόσμον Γερμανικαί βεβαιώσεις- προς άλλους γειτονικούς λαούς, δεν εδόθη ούτε η ελαχίστη βεβαίωσις προς την Ελλάδα. 'Ηλθαν τότε και άλλα Βρεταννικά στρατεύματα εις την Ελλάδα, ένδειξις  αναμφισβήτητος της αποφάσεως του μεγάλου μας Συμμάχου,όπως βοηθήση  όσον ημπορεί  περισσότερον την Ελλάδα. Αλλά και πάλιν κατεβλήθη κάθε προσπάθεια, όπως μείνουν  τα στρατεύματα αυτά μακράν των συνόρων μας, όπου συνεκεντρούντο  αι μεραρχίαι του Γερμανού στρατάρχου φον Λιστ, όπως αποφευχθή και η ελαχίστη πρόκλησις. Και περιήρχετο ο Γερμανικός στρατιωτικός ακόλουθος Κλέμμ, κατασκοπεύων  τα πάντα, μεταξύ  των Άγγλων στρατιωτών , χωρίς αι Ελληνικαί αρχαί να τον ενοχλήσουν , ουδέ καν από στοιχειώδη σκέψιν αμύνης.

*

Αυτή είναι η δικαιολογία του νέου εναντίον της Ελλάδος εγκλήματος. Εσταματήσαμεν μόνον προς στιγμήν εις αυτή , χάριν της ιστορίας. Άλλως τε, πολύ γρήγορα , θα τεθούν υπ' όψιν και της Ελληνικής Κοινής Γνώμης και του κόσμου ολοκλήρου , τα πλήρη στοιχεία του εγκλήματος. Η ιστορία δεν θα έχει να αναφέρη απαισιώτερον έγκλημα: Καθ' ην στιγμήν μία μικρά χώρα διεξήγε σκληρόν, αλλά νικηφόρον αγώνα εναντίον μιας μεγάλης Δυνάμεως , μία άλλη , μεγαλειτέρα ακόμη Δύναμις , επιτίθεται εκ των νότων , δολοφονικώς , κατά της μικράς αυτής χώρας. Τα 60 εκατομμύρια Ιταλών δεν ηδυνήθησαν να καταβάλουν τα 8 εκατομμύρια των Ελλήνων .Και εκλήθησαν εις βοήθειαν τα 80.000.000 των Γερμανών . Εκατόν τεσσαράκοντα εκατομμύρια εναντίον 8 εκατομμυρίων .[3] Αυτό μόνον το γεγονός αρκεί , δια να χαρακτηρίση μίαν άτιμον και δολοφονικήν πράξιν , την οποίαν θα στιγματίση η ιστορία και προ της οποίας η Ιταλική κατά της Γαλλίας επίθεσις καταντά ευγενής πράξις. Αλλ' όσον μεγαλείτερον είναι το έγκλημα , τόσον υπεροχωτέρα είναι της Ελλάδος η στάσις.Το "όχι", που εδόθη εις την Ιταλίαν, συνεπληρώθη από το "όχι" που εδόθη εις την Γερμανίαν. Και δεν εδόθη σήμερον μόνον το "όχι". 

Ίσως θα ενθυμούνται οι αναγνώστες μας το άρθρον της 8ης Μαρτίου [4] τρέχοντος έτους, μιας ημερομηνίας , την οποίαν έκτοτε εχαρακτηρίζαμεν ως σημαντικήν δια την ιστορίαν της Ελλάδος. Αι συνθήκαι όλαι εφαίνοντο αληθώς τραγικαί τότε . Ένα πνεύμα ηττοπαθείας και δισταγμού εφαίνετο επικρατούν γύρω μας. Η δύναμις της στυγνής βίας εφαίνετο ανυπέρβλητος και αήττητος.Και όμως , κατά την στιγμήν ακριβώς εκείνην , πριν ή εκδηλωθή ακόμη η επίθεσις , πριν ή διατυπωθούν αξιώσεις , εις απάντησιν απλών βολιδοσκοπήσεων, η Ελλάς εβροντοφώνασε προς τον κόσμον ολόκληρον το δεύτερον υπέροχον "ΟΧΙ" της. Αντί να διανοηθή καν οιανδήποτε δυνατότητα συμβιβασμού ή συνεννοήσεως , ήρχισε να λαμβάνη τα προφυλακτικά μέτρα της . Εις τας Αθήνας ο Βασιλεύς Γεώργιος ο Β' , αντάξιος ηγέτης ενός μεγάλου Λαού, και ο Πρωθυπουργός , κ. Αλέξανδρος Κορυζής , αντάξιος διάδοχος του Ιωάννου Μεταξά, καθώριζαν , κατά τρόπον μη επιδεχόμενον παρεξήγησιν. την Ελληνικήν στάσιν. Εις το Αλβανικόν μέτωπον , οι υπέροχοι αγωνισταί μας , αφού εβελτίωσαν , με μίαν λαμπράν τοπικήν επίθεσιν , τας γραμμάς των και συνέλαβον 3.500 Ιταλούς αιχμαλώτους , επέτυχον , κατά τας επομένας δέκα ημέρας , την μεγαλυτέραν ίσως Ελληνικήν νίκην , συντρίψαντες την περίφημον ανοιξιάτικην επίθεσιν του Μουσσολίνι. Και από το άλλο μέτωπον , το οποίον ήρχισεν ήδη να προετοιμάζεται,έφθαναν τα γράμματα των άλλων παιδιών μας , προάγγελος νέας υπεροχωτέρας ίσως ακόμη εποποιίας. 

Με αυτό το πνεύμα η Ελλάς εισέρχεται σήμερον εις τον νέον άνισον αγώνα. Η ιδική της στάσις συνετέλεσεν εις το να μεταβληθή , εντός ενός μηνός , άρδην η όλη κατάστασις εις τα Βαλκάνια. Μαζί μας είναι σήμερον ο γενναίος της Νοτιοσλαυίας στρατός , οι μεγάλοι Άγγλοι σύμμαχοί μας , η ανεπιφύλακτος πλέον της Αμερικανικής Συμπολιτείας βοήθεια, η ενεργός συμπάθεια όλου του ελευθέρου κόσμου και προ παντός , η θαυματουργός της Μεγαλόχαρης βοήθεια. Με αυτά τα στοιχεία αρχίζομεν τον αγώνα , ο οποίος θα τελειώση , δεν ημπορεί παρά να τελειώση μόνον όταν τα ευζωνικά αποσπάσματα θα παρελάσουν θριαμβευτικώς κάτω από το Brandenburger Tor του Βερολίνου , όπου ο Χίτλερ συνήθιζε μέχρι τούδε να τελή τους παγανιστικούς θριάμβους του.[5]

Κύριο άρθρο της εφημερίδας ΕΣΤΙΑ (Εσπέρα Κυριακής 6 Απριλίου 1941)

Υποσημειώσεις:
[1] The news reached us on our return journey through France that Mussolini was planning to attack Greece by force of arms because the Greeks had rejected his demands that they cede certain territories to Albania. Count Ciano, his foreign secretary, was the instigator of the whole dispute. Both of these Italian statesmen had been lulled by the belief - in which they had been reassured by the governor of Albania - that it would only take a little sabre-rattling for the Greeks to give way without further ado. The Führer described this " encore " by our ally as downright madness, and at once decided to go down through Munich for a meeting with Mussolini. As I had a number of urgent matters to attend to, I left the Führer' s train and flew back to Berlin, so as not to miss the Führer's train when it left Munich on the following evening. The train was already slowly pulling out as I jumped aboard at the last moment.The meeting took place the next morning in Florence.
Mussolini greeted the Führer with the memorable words, "Führer , we are on the march!" It was too late to stave off the disaster. Obviously Mussolini had learned of Hitler's intention to restrain him from his project during the diplomatic preliminaries with our ambassador, and that was why he had acted so quickly ñ in order to confront us with a fait accompli.
For several hours the four-cornered discussions dragged on in Florence, between the two leaders and their foreign secretaries. I dispelled my boredom by talking with our military attachÈ and the Italian General Gandin (chief of the operations division of their General Staff), the only one of the Italians to speak German. At noon lunch was served in private to Hitler and the Duce, and I was invited to join them. The conversation was free and informal. Just before the meal a military despatch arrived from Albania bringing details of the first victories in the campaign, which had begun early that morning. Mussolini read out the despatch to Hitler and me - in German of course: German was always the working language for our talks with Mussolini. (In the service of the Reich. The Memoirs of Field-Marshal Keitel. σελ.146-7) 
Nevertheless, Mussolini had not informed Hitler of the precise date he wished to launch this undertaking. Undoubtedly, he feared the strict Führer would forbid anything of the kind. And indeed, Hitler was not at all pleased by the Duce’s ill-considered step. Hitler summarized his assessment of Italy’s prospects in Greece in the following statement, as Ribbentrop later remembered it: “Never will the Italians be able to do much against the Greeks in the Balkans during the autumn rains and the winter snows.”  Hitler immediately instructed Ribbentrop to establish a telephone connection with Rome to ask Mussolini to a meeting the following week in northern Italy.  Obviously, Hitler did not consider an invasion a possibility.(Max Domarus:HITLER Speeches and Proclamations 1932–1945 THE CHRONICLE OF A DICTATORSHIP Τόμος ΙΙΙ, σελ.2110) 
 -Η Ιταλία, η σύμμαχός μας, είχεν επιτεθή εναντίον της Ελλάδος , χρησιμοποιούσα ως ορμητήριον την Αλβανίαν αν ενθυμούμαι καλά, τον Οκτωβριον ή τον Σεπτέμβριον του 1940. Η Γερμανία δεν είχε πληροφορηθεή περί της επιχειρήσεως αυτής. Ο Φύρερ ενημερώθη δια το "επεισόδιον" από εμέ , ο οποίος μόλις είχα πληροφορηθή σχετικώς πιθανότατα από το Γερμανικόν υπουργείον των Εξωτερικών. Επιστρέφων κατά την στιγμήν εκείνην από μίαν επίσκεψιν εις την Γαλλίαν προς το Βερολίνον , έδωσεν αμέσως διαταγήν προς την αμαξοστιχίαν του να σταματήση και να στραφή προς την κατεύθυνσιν της Φλωρεντίας, δια να συναντήση εκεί τον Ντούτσε. Η Ιταλική κυβέρνησις, ή ακριβέστερον ο Μουσολίνι ο ίδιος, αντελήφθη πολύ καλά δια ποίον λόγον ο Φύρερ ήθελε να του ομιλήση και - αν ενθυμούμαι ακριβώς- η διαταγή προς τον Ιταλικόν στρατόν να επιτεθή από την Αλβανίαν κατά της Ελλάδος είχε δοθεί 48 ώρας ενωρίτερα. Γεγονός είναι πάντος ότι ο Φύρερ εν τη φροντίδι του να προλάβη , εν πάσει περιπτώσει την επέκτασιν της συρράξεως εις τα Βαλκάνια και την Ανατολικήν Μεσόγειον , ήθελε να πιέση τον Ντούτσε να εγκαταλείψη τα σχέδιά του αυτά , τα οποία δεν ήσαν επιβεβλημένα, αλλά επαναλαμβάνοντο μόνον δια λόγους γοήτρου. Όταν η συνάντησις επραγματοποιήθη , εις τας 10 το πρωί , και ο Φύρερ ανέφερε τας απόψεις του αυτάς , ο Μουσσολίνι εδήλωσεν , ότι ήδη από της 6ης πρωινής εκείνης της ημέρας τα Ιταλικά στρατεύματα προήλαυναν δια μέσου της Ελλάδος, και ότι κατά την γνώμην του , ταχέως θα έφθαναν εις τας Αθήνας . Ο Φύρερ ετόνισεν , ότι τούτο θα εσήμαινεν επίσης , υπό ορισμένας συνθήκας , ότι αι σχέσεις με την Τουρκίαν θα εξετίθεντο εις σοβαρόν κίνδυνον και ότι πάλιν θα εδημιουργείτο μία νέα πολεμική περιοχή .Δεν ανέφερεν εκείνην την στιγμήν ότι η Ιταλία θα ηναγκάζετο τελικώς να απευθυνθή προς την Γερμανίαν δια να ζητήση την βοήθειάν της.(Γκαίριγκ 15/3/46. Αναφέρεται στο Αχ. Κύρου Η αποφασιστική καμπή του πολέμου σελ 48-49)

[2] Για τη συντριβή του αδύνατου ελληνικού στρατού,που έχει ήδη εμπλακή σ' έναν αγώνα με 24 ιταλικές μεραρχίες, η δύναμη αυτή αποτελεί  κολοσσιαίο οδοστρωτήρα. Η Γερμανία όμως δεν θέλει να διακινδυνεύση. Ένα αγγλικό εκστρατευτικό σώμα θα επέμβη στο πλευρό των Ελλήνων κι ο Χίτλερ θέλει να δείξη στους Άγγλους  πως δεν μπορούν  να ξαναβάλουν  πόδι στην ευρωπαϊκή ήπειρο, χωρίς να κεραυνοβοληθούν. Είναι επίσης πιθανό , να επέμβουν οι Τούρκοι κι ο Χίτλερ θέλει να είναι  σε θέση να τους συντρίψη. Δεν ανησυχεί για τη Γιουγκοσλαβία παρ΄όλες τις αγγλόφιλες τάσεις μερικών υπουργών  του αντιβασιλέως πρίγκιπος Παύλου.Οι αγγλικές μηχανορραφίες  απέτυχαν και διεξάγονται  διαπραγματεύσεις  για να προσχωρήση με τη σειρά του και το Βελιγράδι  στο τρίγωνο Βερολίνο-Ρώμη-Τόκιο. Ο Χίτλερ άλλωστε δεν έχει καμιά διάθεση να πολεμήση. Προχωρεί ανόρεχτα στο βαλκανικό στίβο ,όπου τον παρέσυρε  αποκλειστικά και μόνο η βλακώδης επίθεση του Μουσσολίνι εναντίον των Ελλήνων , που ο Άξονας  δεν μπορούσε να τους κατηγορήση για τίποτα. Οι δυνάμεις , που διαβαίνουν το Δούναβη, προορίζονται να εισβάλουν στην  Ουκρανία και παρά τη θέληση του Χίτλερ  τις υποχρεώνει  να λοξοδρομήσουν προς το Αιγαίο Πέλαγος. Ελπίζει ακόμα, πως οι Έλληνες θ΄απευθυνθούν στο Ράιχ , για να του ζητήσουν να μεσολαβήση στους Ιταλούς . Η κίνηση των γερμανικών στρατευμάτων  εκτελείται  με βραδύτητα και μοιάζει περισσότερο με επίδειξη παρά με πορεία  προς έναν κεραυνοβόλο πόλεμο.Ο Χίτλερ αφήνει  στους Έλληνες χρόνο να σκεφθούν.(Ραιημόν Καρτιέ: Ιστορία του Β.Παγκοσμίου Πολέμου Τόμος Α σελ 200) 
[3] Aι προσπάθειαι των Συμμάχων, αι αποβλέπουσαι  τελικώς εις δημιουργίαν νέου μετώπου εν τη Βαλκανική, δεν ήσαν άγνωστοι από γερ­μανικής πλευράς. Μετά την πρώτην αποβίβασιν βρεττανικών  στρατευ­μάτων καθίστατο οσημέραι πρόδηλον, ότι εσχηματίζετο εις την Βόρειον Ελλάδα εχθρική δύναμις, ήτις εν καιρώ, εάν προσετίθεντο και αι δυνάμεις της Γιουγκοσλαυΐας, θα ήτο εις θέσιν να επιχείρηση επίθεσιν προς βορράν.

Οι Γερμανοί ήχθησαν εις έγκαιρον λήψιν αντιμέτρων, προφανώς εν τη επιθυμία να μη έχωοι περισπασμούς εις τα νώτα των μάλλον ή εκ της σκέψεως να παράσχωσι βοήθειαν προς τους σκληρώς πιεζομένους εκ των ελληνικών αντεπιθέσεων Ιταλούς συμμάχους των. Ο Χίτλερ είχεν ήδη αποφασίσει από του Δεκεμβρίου 1940 να επιχειρήση εκστρατείαν κατά της Σοβιετικής Ενώσεως («Σχέδιον Barbarossa»). Ως εκ τούτου, ενδεχο­μένη απειλή εκ των Βαλκανίων ήτο όλως ιδιαιτέρως ανεπιθύμητος και έδει πριν ή προσβληθή η Ρωσία να εκλείψη. Η απόφασις του Χίτλερ όπως επιτεθή εναντίον της Ελλάδος, δια να εξουδετερώση εγκαίρως πάντα κίνδυνον, όστις ήθελε τυχόν παρουσιασθή εκείθεν, εγνωστοποιήθη εις τας μονάδας της Wermacht δια των Οδηγιών υπ' αριθ. 18/12.11.1940, υπ^' αριθ. 20/13.12.40 (Σχέδιον «Marita»), υπ' αριθ. 22/4.1.1941 και υπ' αριθ. 25/30.3.1941 του O.K.W. Δια τούτων καθωρίζοντο αι κάτωθι αποστολαί:

1. Ματαίωσις τής αγγλικής προθέσεως δημιουργίας, δια σταθεράς κατοχής τής Ελλάδος, μετώπου εις τα Βαλκάνια, δυναμένου να αποτελέση απειλήν δια την νοτίαν πλευράν των κατά της Ρωσίας επιχειρούντων στρατευμάτων.

2. Εξασφάλισις των ρουμανικών πετρελαιοπηγών (αι οποίαι είχον μεγάλην σημασίαν δια την διεξαγωγήν και την επέκτασιν του πολέμου ούτως ώστε να μη είναι δυνατή προσβολή των εκ των εις τας νήσους του Αιγαίου και την ελληνικήν χερσόνησον εγκατεστημένων βρεττανικών αε­ροπορικών βάσεων.

3. Αποτροπή ιταλικής κρίσεως εν Αλβανία.

Εν τω πλαισίω της σχεδιαζομένης αντενεργείας, εισήλθαν κατά τας αρχάς Μαρτίου 1941 εις την Βουλγαρίαν κατόπιν συγκαταθέσεως της κυβερνήσεως της γερμανικαί στρατιωτικαί δυνάμεις υπό τον στρα­τάρχην von List (12η Γερμ. Στρατιά), αίτινες περί τα τέλη του μηνός τούτου έλαβον θέσεις παρά την βουλγαρο—ελληνικήν μεθόριον. Ταυτο­χρόνως μετεκινήθησαν προς Βουλγαρίαν και ισχυραί αεροπορικαί μονά­δες (το VIII Αεροπορικόν Σώμα υπό τον πτέραρχον von Richthofen).

H  εναντίον της Ελλάδος επίθεσις της 12ης Γερμ. Στρατιάς θα εξετοξεύετο εκ Βουλγαρίας. Η αυστηρώς ουδετέρα στάσις της Τουρκίας ηγγυάτο την απαραίτητον ασφάλειαν της αριστεράς πτέρυγος. Αι προσπάθειαι της Γερμανίας, όπως προσδέση εις το Τριμερές Σύμφωνον και την Γιουγκοσλαυίαν δια να είναι επίσης ελευθέρα και ή δεξιά πλευρά, εφάνη αρχικώς ευωδουμένη. Εν τούτοις, σχεδόν κατά την τελευταίαν στιγμήν, το εκδηλωθέν την 27ην Απριλίου εν Βελνγραδίω πολιτικόν πραξικόπημα έφερεν εις την αρχήν κυβέρνησιν εχθρικώς διακειμένην προς την Γερμανίαν, όπερ απήτησε προπαρασκευάς δι^' επίθεσιν και κατά της Γιουγκοσλαυίας.(Alex Buchner: Η Γερμανική εκστρατεία εις την Ελλάδα Αθήναι1961, σελ 24-25

[4] Κύριο άρθρο της εφημερίδας ΕΣΤΙΑ με τίτλο: "8 Μαρτίου 1941"

[5]