Κυριακή 29 Ιουνίου 2014

Γ. ΣΤΡΑΤΗΓΗΣ: ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΝΔΡΙΑΝΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ






















ΠΥΡΙΝ' εργάτη τ' ουρανού , π' οργώνεις τους αιθέρες
Με το χρυσό τ' αλέτρι σου και σπέρνεις της ημέρες,
Πριν έμπης στ' αστερόφωτα της Δύσεως παλάτια,
Σταμάτησε για μια στιγμή τ' ακράτητά σου τ' άτια,
Κι' αφού φωτίσης τ' άφθαρτο κι αμάραντό του στέμμα,

Που επότισε παράκαιρα τ' αθάνατό του αίμα,
Χύσε μια αχτίδα ολόφωτη στη σεβαστή μορφή του
Και πες μου:"Ο γυιός της Καλογρηάς τι λέει στην προσευχή του;"

 Αγέρι της πατρίδας μου , που στον κρυφό σου πόνον
Ηχολογείς  τα τρόπαια των δοξαστών της χρόνων .
Στο  φτερωτό το διάβα σου με σεβασμό σταμάτα .
Και φίλησε, κι' ανέμισε την άσπρη του φλοκάτα .
Που γέρνει σαν βασιλική πορφύρα στο κορμί του
Και πες μου: "Ο αρχιστράτηγος τι λέει στην προσευχή του;"

Συ του Φαλήρου ένδοξο και ματωμένο κύμα,
Που αφ' ου τη νειότη του έψαλλες τώρα του κλαις το μνήμα,
που κάθε βράδυ σ΄αγροικώ με μυστική λαχτάρα
Είτε σε αύρας φύσημα, ή σε νοτιάς αντάρα .
Ν' αντιλαλής  απ' το Μωρηά και απ' τα Νησιά τα τρία,
Την δόξα των ναυάρχων μας των στόλων την ανδρεία,
Πες μου συ που είδες να πετά στο άπειρο η ψυχή του:
"Ο Καπετάνιος της Στερηάς τι λέει στη προσευχή του;"

Ο Ήλιος προς την δύση του φέρνει γοργό το βήμα,
Τ΄αγέρι προσπερνά βουβό κι΄απόκριση δεν δίνει
Και του Φαλήρου μοναχά το στοιχειωμένο κύμα
Με στεναγμό την προσευχή του Καραϊσκου αφίνει:

"Θεέ μου, παντοδύναμε, ελπίδα μου μονάχη,
Π΄αγνάντεψα ολοφάνερο το δυνατό σου χέρι .
Να μου φτερώνη το σπαθί στην τουρκοφάγο μάχη,
Στους βράχους της Αράχωβας , στου Δίστομου τα μέρη
Συ που και σκλάβα αν άφησες τη δόλια μου πατρίδα.
Με τόσα μάτια τη θωρείς όσα τη φέγγουν άστρα.
Που κάτω από τη χρυσόφτερη και πατρική σου ασπίδα
Έκανες τ' άτια μας θεριά και τα ταμπούρια κάστρα,
Και της βαρκούλες έσπρωξες να πυρπολήσουν στόλους,
Θυσία, που έφτανε ο καπνός ίσιος στους θείους θόλους,
θεέ μου , αν ήμουν ταπεινός της πίστεως Λευίτης
Και τους βωμούς σου αδειανούς δεν άφησα μια μέρα.
Αν τη πατρίδα εδούλεψα σαν καρδιακό παιδί της.
Την δέησί μου άκουσε στους ουρανούς, Πατέρα.

"Και σεις σκιαίς που γύρω μου σας βλέπω να πετάτε.
Όλου του αγώνος η σκιαίς εδώ, εδώ ελάτε!
Του Κωνσταντίνου η ψυχή , ψυχή του Γρηγορίου ,
Του Ρήγα, με τα σύμβολα  του άγιου μαρτυρίου.
Εδώ πετάτε σήμερα , με στεμμα και πορφύρα,
σταυρό, σπαθί και λύρα.
Σεις όλοι  που επιστέψατε  του γένους πολεμάρχοι.
Από τον Αυτοκράτορα  έως τον Πατριάρχη,
Προσευχηθήτε όλοι σας μαζύ μου στην αράδα
Προσευχηθήτε:"ο Θεός να σώση την Ελλάδα."

Όπου κι' αν στρέψης , Πλάστη μου ,το φοβερό σου μάτι,
Στη θάλασσά της και στη γη, σε κύμα σε λιθάρια
Είναι η μάννα με βωμούς  της πίστεως γεμάτη ,
Π' ούγειναν απ το αίμα μας σεμνά προσκυνητάρια.
Επίστευαν και πέθαιναν .Επίστευαν στη Πόλι,
Στο Μεσολόγγι επίστευαν , στην Τρίπολι , στο Λάλα,
Στη Ρούμελη και στο Μωρηά ,όλοι πιστεύαν όλοι,
Γιατί 'ς την πίστι εβύζαξαν στης μάννας των το γάλα.
Όλοι επιστεύαμε μαζύ κ' επέφταμεν αντάμα,
Κι' αν εθαυματουργήσαμε, δικό σου είνε το θάμμα.

Συ το σπαθί του Μπότσαρη, του Διάκου το τουφέκι
Έκανες τώνα κεραυνό  και τ΄άλλο αστροπελέκι.
Συ το Μιαούλη εφώτισες  και τον Κολοκοτρώνη
Την αμαζόνα των Σπετσών , τον Λάμπρο τον Κατσώνη.
Συ τον δαυλόν εφύσησες στου Ψαρριανού τα χέρια,
Όταν στη Χιό ετίναξε  το τρίκροτο στ΄αστέρια.
Παντού σ' αγνάντεψα, παντού και το εικοσιένα
Το είδα γεμάτο πάντοτε με φλόγες και με Σένα!

Το στρατόπεδο του Γ. Καραισκάκη στο Πειραια
(πίνακας του Θ. Βρυζάκη)














"Μα τώρα, τώρα στ΄άπιστα καταραμένα χρόνια,
Που τα πλακώνει η εντροπή και θάφτει η καταφρόνια,
Ζύγωσε πάλι , ζύγωσε απ΄ τα μακρυά σου ουράνια,
Και μεσ ΄ς τον ύπνο το βουβό που μοιάζει νεκροφάνεια
Ακούμπησε το μέτωπο της  μάννας μας και πάλι,
Να 'δη κανένα όνειρο, να νοιώση καμμιά αχτίδα,
Ν΄αστράψη μεσ' το βυθό της ολόξανθο κεφάλι
Με στέμμα και γυμνό σπαθί, η μόνη μας ελπίδα
Άνοιξε πάλι, άνοιξε την πατρική σου αγκάλη,
Θεέ μεγάλε,την μικρή προστάτεψε πατρίδα!"

 Αυτά τα λόγια σου αυτά μούφερε χθες το κύμα ,
Οπού στον τάφο σου κοντά βρίσκει κι΄αυτό το μνήμα,
Και με την προσευχή σου αυτή κυλούσε από πέρα
Της Κρήτης το παράπονο της Κύπρου τη φοβέρα.....
Κ' έλεγε αλήθεια! και ς' αυτά τα πέτρινά σου χείλη
Τα ίδια λόγια εφύσησε και του τεχνίτη η σμίλη.

Αχ ! άμποτε η αγάπη μας και η λαχτάρα η τόση
Στα μαρμαρένια στήθη σου πνοή ζωής να δώση,
Κι' όταν διαβαίνη ο λαός, που τόσο σε θαυμάζει,
Που σαν ημίθεο πειό πολύ απ΄όλους  σε δοξάζει,
Να νοιώθη τ΄αγαλμά σου αυτό χρησμούς να μουρμουρίζη,
Κ ημέρες ποιό καλλίτερες το έθνος να ελπίζη.

Ναι! ελπίζει πειό καλλίτερο το μέλλον και πιστεύει,
Γιατί λαός που σαν θεούς τους ήρωες λατρεύει
Λαός που στήνει αγάλματα στη μνήμη των προγόνων
Και τα θωρεί με σεβασμό ωσάν την Εκκλησία,
Είναι γενηά των Πλαταιών , παιδί των Μαραθώνων
Κι έχει στο μέτωπο γραφτή μια λέξις "Αθανασία".

Ο θάνατος του Γ.Καραισκάκη
(πίνακας του Αλεξ. Ησαϊα)














Προσευχηθήτε. Μπρος ς' αυτό το άγιο μαυσωλείο,
Πούνε γεμάτο ευλάβεια, γεματο μεγαλείο,
Χίλιαις γενηαίς θα γεννηθούν , χίλιαις γενηαίς θα σβύσουν

Μα τούτα τα μαρμάρινα τα τρόπαια θα ζήσουν
Προσευχηθήτε! Ο Θεός θ' ακούση ό,τι πήτε'
Όλος ο Αγώνας γύρω μας πετά! Προσευχηθήτε!

Ημερολόγιο Σκόκου Τ.11 (1896)


Σάββατο 28 Ιουνίου 2014

ΝΙΚΟΛΑΪ ΤΣΑΟΥΣΕΣΚΟΥ: ΤΟ ΕΘΝΟΣ ΔΕΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΗ

 
Ορισμένοι  θεωρητικοί προσπαθούν να αποδείξουν πως το έθνος τερμάτισε την ιστορική του αποστολή και πως στο σοσιαλισμό αυτό δεν έχει καμιά προοπτική, πως η πολιτική υπεράσπισης της εθνικής ανεξαρτησίας, αποτελεί μια καταπάτηση του μαρξισμού-λενινισμού, ένα ολίσθημα προς τις θέσεις του αστικού εθνικισμού. Ισχυρίζονται, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι η υπεράσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας, η ανάδειξη των ανεξάρτητων κρατών είναι κάτι το ασυμβίβαστο με τον επαναστατικό διεθνισμό, με το πνεύμα της αλληλεγγύης στον αγώνα ενάντια στην κυριαρχία, για κοινωνική πρόοδο. Δεν μπορείς να μην παρατηρήσεις ότι τέτοιοι συλλογισμοί είναι λαθεμένοι, πως αυτοί έρχονται σε αντίθεση με την πραγματικότητα, με τη νομοτελειακή αντίληψη του διαλεκτικού και ιστορικού υλισμού, με το μαρξισμό-λενινισμό.
Είναι  γνωστό πόση μεγάλη προσοχή έδωσαν οι κλασσικοί του μαρξισμού-λενινισμού στο έθνος, στην πάλη για ανεξαρτησία, στην ανάπτυξη του σοσιαλιστικού έθνους. Θα στηρίξω αυτή την άποψη, σε μερικά αποσπάσματα, θεωρώντας πως είναι πάρα πολύ διδακτικά. Έτσι ο Κ. Μαρξ στο  "Μανιφέστο του Διεθνούς Συλλόγου των Εργατών" έλεγε: «οι απλοί νόμοι της ηθικής και ισοτιμίας, που πρέπει να διακανονίζουν τις σχέσεις των ατόμων να γίνουν ανώτατοι νόμοι στις σχέσεις ανάμεσα στα έθνη» ενώ ο Φ. Έγκελς, στην εργασία του "Ό ρόλος της βίας στην ιστορία" έγραφε: «Για να εξα­σφαλιστεί η διεθνής ειρήνη πρέπει να παραμεριστούν πρώτα-πρώτα όλες οι εθνικές διχόνοιες. Πρέπει κάθε λαός να είναι ανεξάρτητος και αφέντης στο σπίτι του». Να, πως εκτιμούσαν οι κλασσικοί του μαρξισμού την τοποθέτηση των, σχέσεων ανάμεσα στα κράτη στη βάση των νόμων της ισότητας και της ηθικής, της ανεξαρτησίας και κυριαρχίας, του δικαιώματος κάθε λαού να είναι αφέντης στην ίδια του τη χώρα.
Η ανάπτυξη της παγκόσμιας αλληλεγγύης των εργαζό­μενων δεν προϋποθέτει καθόλου την άρνηση των συμφε­ρόντων και των φιλοδοξιών του ίδιου του λαού. Η ιστορική αποστολή της εργατικής τάξης — έτσι όπως την εμπνεύστη­καν οι θεμελιωτές του επιστημονικού σοσιαλισμού καί όπως αυτή διαμορφώθηκε στην πορεία του χρόνου — είναι ότι, απελευθερώνοντας τον εαυτό της, θα απελευθερώσει ολόκληρο το λαό απ' την εκμετάλλευση και την καταπίεση. Σαν καθοδηγητική τάξη στην κοινωνία, η εργατική τάξη έχει τη μεγάλη υποχρέωση να υπερασπίσει την ελευθερία της πατρίδας, την ανεξαρτησία και την κυριαρχία του λαού, να κάνει κάθε προσπάθεια για την πρόοδο και την ευημερία του έθνους, να εξασφαλίσει την εγκαθίδρυση του νέου κοινωνικού καθεστώτος σύμφωνα με τις ειδικές ιστορικές συνθήκες και τη θέληση του ίδιου του λαού. Η άγνοια της διαφύλαξης της εθνικής ανεξαρτησίας, η αποδοχή της καταπάτησης της κυριαρχίας του λαού, που σ' αυτόν ανήκουν η εργατική τάξη και το κομμουνιστικό κόμμα, είναι συνώνυμα με την παραίτηση από τις επαναστατικές, μαρξιστικές-λενινιστικές αρχές, από την αποστολή που η ιστορία εμπιστεύτηκε στους κομμουνιστές. Είναι πάρα πολύ διαφωτιστικός απ' αυτή την άποψη ο τρόπος που μ' αυτόν υπογράμμιζε την πιό πάνω θέση ο Β.Ι. Λένιν στην εργασία του "Για την εθνική περηφάνεια των μεγαλορώσων": «Κανένας δεν ευθύνεται γιατί γεννήθηκε δούλος. Αλλά ο δούλος όμως που δεν επιδιώκει την ελευθερία, αλλά φροντίζει να δικαιώσει τη δουλεία του είναι ένας υπηρέτης, ένα ερπετό, που προξενεί δικαιολογημένα το συναίσθημα αποστροφής, αγανάκτησης καί περιφρόνησης».Είναι δύσκολο να βρεις άλλες λέξεις πιο πλαστικές και πιο κατάλληλες από εκείνες που χρησιμοποίησε ο Λένιν για να χαρακτηρήσει εκείνους που αρνιούνται το λαό και είναι διατεθειμένοι να θυσιάσουν την ανεξαρτησία και κυριαρχία τους. Πραγματικά, ο Λένιν είχε χίλιες φορές δίκαιο: «Εκείνος που δεν υπερασπίζεται την αξιοπρέπεια του, το δικαίωμα της ελευθερίας και ανεξαρτησίας, για την επιβολή της οντότητας του έθνους του, εκείνος αξίζει αληθινά την τύχη του δούλου, την περιφρόνηση του ίδιου του έθνους». Είναι μια καθολική αλήθεια ότι το προλεταριάτο με την απελευθέρωση του από την εκμετάλλευση και την κατα­πίεση και συγκροτώντας κυρίαρχη τάξη της κοινωνίας, αναλαμβάνει, ταυτόχρονα την ευθύνη της κοινωνικής και εθνικής απελευθέρωσης ολόκληρου του λαού, τη διαφύλαξη της ανεξαρτησίας και κυριαρχίας του. Η ιστορία επιβε­βαιώνει μέρα με τη μέρα την μαρξιστική αλήθεια που σύμφωνα μ' αυτήν δεν μπορεί νάναι ελεύθερος ένας λαός που καταπιέζει άλλους λαούς ή δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα τους στην ανεξαρτησία. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ούτε μια στιγμή ότι η υπεράσπιση της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας είναι μια ουσιαστική προϋπόθεση για την επιβολή των ιδανικών του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού στον κόσμο. Η δύναμη του προλεταριακού διεθνισμού και αλληλεγγύης εξαρτάται απ' τη δύναμη της εργατικής τάξης στην κάθε χώρα.
 
(Από το λόγο στο Συνέδριο των Συνδικάτων , 26 Απριλίου 1976)



Σάββατο 21 Ιουνίου 2014

ΣΤ. ΔΑΦΝΗΣ: ΣΤΑ ΓΙΑΝΝΕΝΑ


Απ' έξω από τα Γιάννενα, σ' ένα ψηλό κλαδί,
πουλί- πουλάκι εκάθησε και γλυκοκελαδεί:
"Ανοίχτε στράτα διάπλατη και στράτα μυρωμένη
κι' έρχεται η Λευτεριά η κυρά με τ΄άνθη στολισμένη"

Τ' ακούνε οι σκλάβοι που βαθειά , σ΄oνείρου βύθος ζούνε
και τα κεριά ετοιμάζουνε και τους παλμούς κρατούνε,
και το καλό Φθινόπωρο με κάποια ανατριχίλα
στρώνει τ' ολόχρυσο χαλί με τα στερνά του φύλλα. 

(Νοέμβριος του 1912)



ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ

Τετάρτη 18 Ιουνίου 2014

ΔΗΜ.Ν ΧΟΝΔΡΟΚΟΥΚΗΣ: Ο ΜΑΡΚΟΣ ΕΠΙΤΙΘΕΤΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Τέλος  Μαρτίου του 1949, σε ημερομηνία που δεν έχω σημειώσει στο ημερολόγιο μου, ο Μάρκος στέλνει ολόκληρη συγκροτημένη ταξιαρχία «επιλέκτων» με βαρύ οπλισμό και πυροβολικό να χτυπήσει ανοιχτά πλέον την Θεσσαλονίκη. Έφερε βαρέως την επιδρομική ενέργεια στα απάτητα κάστρα των σαμποτέρ του, την στέρηση των σφαγείων ολόκληρου του κεντρομακεδονικού εφοδιασμού του.
Είχαν  ζορισθεί πολύ τα πράγματα. Φαίνεται πως τόχει το ζώδιο μου να στροβιλίζομαι στα γεγονότα. Μόλις γύρισα από την αποστολή του Βερτίσκου, έφυγα την άλλη μέρα στην Βέροια-Νάουσα. Δεν πήγα όπως νόμιζα στην Ανατολική Μακεδονία. Το βράδυ άλλη περιπέτεια: η μάχη της Φλώρινας.......... Είχα κουρασθεί, γι' αυτό μετά ένα μήνα έπιασα πάλι την Θεσσαλονίκη. Εδώ ανέλαβα την προστασία της Θεσσαλονίκης μαζί μ' άλλα επίλεκτα τμήματα ΛΟΚ και Ταγμάτων Πεζικού. Οι πληροφορίες έφεραν, ότι ετοιμαζόταν ανοικτή επίθεση κατά της Θεσσαλονίκης. Στο 11 Σύνταγμα τεθωρακισμένων ήσαν έτοιμες να κινηθούν εντός πέντε λεπτών και οι δυο Ίλες πού έμεναν στην Θεσσαλονίκη. Ο διοικητής του Συντάγματος και οι δύο επίλαρχοι διοικητές, μένανε όλη τη νύχτα στο Σύνταγμα. Ο αείμνηστος Γεωργιάδης για να ξενυχτάμε όλοι οι αξιωματικοί στο Σύνταγμα, επέτρεπε το «ψιλό χαρτάκι πόκας» με συμμετοχή και του ίδιου. Εγώ δεν είχα κέφι για κάτι τέτοιο. Άλλωστε ήμουν πρωτόλειος. Μάρκες εχρησιμοποιούσαμε... σφαίρες! Προσωπικά δεν με συγκινούσε το χαρτί. Προτιμούσα κάποιο διάβασμα, κάποιο γράψιμο. Αυτά ήταν τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα μου.
Εκείνο  το βράδυ που χτυπήθηκε η Θεσσαλονίκη, ο διοικητής έφυγε για το σπίτι του στις 12 τα μεσάνυχτα. Εγώ καθόμουνα στο γραφείο μου. Στις 12 και τέταρτο ακούστηκε μια κανονιά. Ακολουθεί η δεύτερη και τρίτη. Παίρνω τον Διοικητή, δεν γνώριζε τίποτα. Παίρνω το σώμα Στρατού για να ρωτήσω μήπως προβλέπεται καμμιά νυχτερινή βολή πυροβολικού. Και πάλι τίποτα. Τότε πρωτόβουλα κινώ ουλαμό τεθωρακισμένων προς την κατεύθυνση που έπεφταν οι κανονιές.
Ήτο η περιοχή Δερβενίου προς Λαγκαδά. Σε πέντε λεπτά με
παίρνει ο διοικητής μου από το Σώμα Στρατού και με διατάσσει να κινηθώ μ' ολόκληρη την Ίλη και ουλαμό εφόδου προς Λαγκαδά, γιατί τα περιφερειακά φυλάκια της Θεσσαλονίκης ανέφεραν ότι οι κανονιές πέφτουν από το ύψος Δερβενίου, πέντε περίπου χιλιόμετρα από την Θεσσαλονίκη. Σε λίγο πάλι έδωσε εντολή ο ίδιος ο σωματάρχης να κινηθεί μια Ίλη στο προαύλιο του Σώματος Στρατού και η άλλη να κινηθεί προς την κατεύθυνση Λαγκαδά. Προφανώς φοβόταν χτύπημα της καρδιάς της Θεσσαλονίκης και του ίδιου του Στρατηγείου του Σώματος Στρατού. Ανέφερα από τον ασύρματο, που ήτο πάντοτε συντονισμένη η Ίλη μου, ότι κινούμαι από δύο κατευθύνσεις προς Λαγκαδά. Από την κατεύθυνση ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ-ΔΕΡΒΕΝΙ-ΛΑΓΚΑΔΑ και από την κατεύθυνση ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ-ΠΥΛΑΙΑ-ΧΟΡΤΙΑΤΗ-ΑΓΙΟ  ΒΑΣΙΛΕΙΟ-ΛΑΓΚΑΔΑ.
Ο  σωματάρχης είχε αντίρρηση για την δεύτερη αυτή κατεύθυνση, αλλά του εξήγησα, ότι ήταν αναγκαία μήπως οι αντάρτες εκινούντο δια ΦΙΛΛΥΡΟΥ προς Χορτιάτην και οπωσδήποτε και η κατεύθυνση της ΠΥΛΑΙΑΣ συνέκλινε προς Λαγκαδά. Δεν έφερε αντίρρηση.
Κοντά  στα ξημερώματα αντικρύσαμε με τις διόπτρες των τεθωρακισμένων να κινείται σύντονα φάλαγγα ανταρτών στο κάμπο Λαγκαδά, άκρη - άκρη από την βορειοδυτική κατεύθυνση της ομώνυμης λίμνης.
Έδωσα  εντολή για σύντονη κίνηση προς τα εκεί και επεσήμανα ιδιαίτερα να μην ριχτεί ντουφέκια πρόωρα και ότι το δικό μου θωρακισμένο θάδινε το σύνθημα της έναρξης πυρών. Φθάσαμε σε απόσταση χιλίων μέτρων από την αντάρτικη φάλαγγα. Έριξα την πρώτη ριπή. Σήκωσαν μανδήλια, σαν ένδειξη παράδοσης. Στο μεταξύ ήρθαν απ' το Σέδες και αεροπλάνα κι'  έριξαν κάνα δυο βόμβες. Με τα χωνιά που είχαμε πάντα στα θωρακισμένα τους διατάξαμε ν' αφήσουν κατά γης τον οπλισμό και να σταματήσουν τα φορτωμένα μουλάρια. Συμμορφώθηκαν.
Η  φάλαγγα αυτή ήταν δύναμης 350 περίπου ανταρτών - ανδρών, γυναικών - και μερικών κτηνών, μεταξύ των οποίων ήσαν και τρία που είχαν το κανόνι που έριχνε τις βολές.
Επειδή  μου είπαν πως και μια άλλη φάλαγγα με τον καπετάνιο, ίδιας περίπου δύναμης, είχε προχωρήσει μπροστά για να πιάσει τα καραούλια, διέταξα τον υποδιοικητή να μείνει εκεί με δύο ουλαμούς και να πάρει επαφή με το Σώμα Στρατού, να στείλει «Τζαίημς» για την παραλαβή των αιχμαλώτων, ενώ εγώ κινήθηκα προς την κατεύθυνση της άλλης φάλαγγας των ανταρτών. Ήταν βαλτωμένοι οι καρρόδρομοι και  η ομίχλη, πυκνή, εμπόδιζε την ορατότητα. Αυτά τα δύο έσωσαν τον αρχικαπετάνιο της επιτιθέμενης ταξιαρχίας. Κόλλησαν πολλά θωρακισμένα, ενώ τ' άλλα που κινήθηκαν, πήγαιναν πάρα πολύ αργά Ωστόσο προλάβαμε μέρος της οπισθοφυλακής τους, μόλις λίγα μέτρα πριν τις δυτικές υπώρειες των Κερδυλλίων.
Παραδόθηκαν  μετά από μία-δυό κανονιές.
Ήσαν  53 (30 άνδρες και 23 γυναίκες).
Η  πιο πέρα πορεία μας ήτο αδύνατη, λόγω του ορεινού του εδάφους. Γύρισα πίσω αφού στο Λαγκαδά επίταξα δύο φορτηγά. Τους φόρτωσα πάνω και τους πήγα με τους άλλους, οι οποίοι εν τω μεταξύ άρχισαν να επιβιβάζονται στα «Τζαίημς» που είχε στείλει το Σώμα Στρατού.
Και  πάλι οι εφημερίδες της Θεσσαλονίκης που κυκλοφόρησαν στις 6 το πρωί, γράφανε με πηχιαίους τίτλους ότι «ΟΙ ΟΡΔΕΣ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ ΧΤΥΠΗΣΑΝ ΜΕ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΚΑΙ ΜΕ ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟ ΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ». Και σαν υπότιτλο:
«ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑΤΑΙ Ο ΣΩΜΑΤΑΡΧΗΣ ».
Ο  φλεγματικός στρατιώτης Γρηγορόπουλος τούτη τη φορά δεν μπόρεσε να κρύψει την πρωτοφανή χαρά του.
Πήραμε  εντολή να καθυστερήσουμε λίγο ώστε να μπαίνουμε στην Θεσσαλονίκη την ώρα που κλείνουν τα μαγαζιά, για να παρελάσουν οι ορδές του Μάρκου εν αιχμαλωσία. Για μια ψύχραιμη συνείδηση, ίσως βέβαια, να μην έστεκε αυτό. Αλλά για μια ψυχρή πολεμική επιχείρηση, άσχετα από τους εμπόλεμους, ήτο επιβεβλημένο, γιατί ο εσωτερικός αντίπαλος συμμαχούσε με αιώνιους εχθρούς του έθνους και κατέστρεφε ό,τι το Ελληνικό. Η θηριωδία του και η μανία καταστροφής του ήσαν πρωτοφανείς.
Το  κυριώτερο αυτής της επιχείρησης ήτο ότι το 40% των επιτιθέντων κατά της Θεσσαλονίκης ήσαν ΣΝΟΦίτες και «Μετωπίτες» Βούλγαροι.
Πραγματικά  καθυστερήσαμε λίγο. Στις δυόμισυ μπαίναμε στον Βαρδάρη με κάπου 400 αιχμαλώτους και το κανόνι τους. Είχαν διαφύγει άλλοι τόσοι περίπου με τον διοικητή της ταξιαρχίας. Ο κόσμος σε διπλή και τριπλή σειρά παραληρούσε από ενθουσιασμό και οι κατάρες πέφτανε βροχή κατά του Μάρκου. Με τις οβίδες που πέσανε στην περιοχή των Νέων Φυλακίων Θεσσαλονίκης είχαν σκοτωθεί δύο-τρία άτομα. Μια οβίδα είχε τρυπήσει το διοικητήριο των Νέων Φυλακών, που ευτυχώς εκείνη την στιγμήν δεν υπήρχε άνθρωπος  στα γραφεία. Μια άλλη έπεσε σε σπίτι και σκότωσε ένα άτομο και τραυμάτισε δύο, μιας φιλήσυχης οικογένειας.
Ενώ  οι αντάρτες εκινούντο πεζή στη φάλαγγα μερικές «συναγωνίστριες» ατημέλητες αλλά ντυμένες με στρατιωτική στολή, ίσιωναν τα ανακατωμένα μαλλιά τους. Πήρε το αυτί μου κάποιον να λέει: - Για δες που παριστάνει την Ρίτα Χαίηγουωρθ!.. Αυτό της έλειπε!.
Είπα μέσα μου: «Η γυναίκα, γυναίκα»...

Απελευθέρωση και Εμφύλιος Πόλεμος.
 

ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Τρίτη 17 Ιουνίου 2014

ΧΡ.ΕΜ. :ΑΓΓΕΛΟΜΑΤΗΣ: TI ΕΠΡΟΤΕΙΝΑΝ ΟΙ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΑΙ ΔΙΑ ΝΑ ΣΩΘΗ Η ΙΩΝΙΑ



Ο λόγος δια τον οποίον ο αρχιστράτηγος Αναστάσιος Παπούλας ευρίσκετο εις τας Αθήνας δέον ν' αναζητηθή εις την δημιουργηθείσαν κατάστασιν μετά την απόρριψιν παρά της κυβερνήσεως της προτάσεως του περί αυτονομήσεως της Μικρασίας. Ο αρχιστράτηγος είχεν ήδη αποστείλει εις την Κωνσταντινούπολιν τους αξιωματικούς της στρατιάς, Σαρρηγιάννην καί Σκυλακάκην, όπως συζητήσουν με τα μέλη της εκεί Αμύνης και τον πατριάρχην Μελέτιον τα της οργανώσεως της αυτονομήσεως της Μικρασίας. Συνώδευαν τον Ιατρόν Σιώτην, εκ των δραστηριωτέρων μελών της εν Κωνσταντινουπόλει Εθνικής Αμύνης και δι' αυτού ήλθεν εις επαφήν με τους ενδεδειγμένους παράγοντας οι οποίοι και εδέχθησαν τον τεθέντα παρά του Παπούλα όρον, όπως όλαι αι σχετικαί συνεννοήσεις διεξαχθούν μετά της κυβερνήσεως. Ο Σιώτης συνώδευσεν ακολούθως, τον Σαρρηγιάννην (υπαρχηγόν πάντοτε του Επιτελείου) εις Αθήνας, ενώ ο Σκυλακάκης έμεινεν εις την Σμύρνην. Σκοπός του ταξιδιού του Σαρρηγιάννη ήτο να διευκολύνη την επαφήν του εκπροσώπου της Εθνικής Αμύνης Κωνσταντινουπόλεως, με την κυβέρνησιν, προκειμένου ν' ανατττύξη εις αυτήν τας εισηγήσεις της δια την αυτονόμησιν της Μικράς Ασίας, τας οποίας αύτη δια μακρού υπομνήματος της είχεν υποβάλει προς τον αρχιστράτηγον, δια του Σιώτη πάντοτε εις τας αρχάς του Φεβρουαρίου.
Ήδη  τα πράγματα έπειθαν ότι η κυβέρνησις ήτο αποφασισμένη να προβή εις εφαρμογήν των ριζικών αποφάσεων της δια την Μικράν Ασίαν όταν συστάσει του υπουργού των εξωτερικών της Μεγάλης Βρεταννίας, Κώρζον, απεφάσισε ν' αναμείνη τας αποφάσεις της Συν-διασκέψεως η οποία θα συνήρχετο περί τα μέσα Μαρτίου.
Ο  αρχιστράτηγος Παπούλας ευθύς ως έλαβε γνώσιν της απορρίψεως των προτάσεων του,υπέβαλε την παραίτησίν του.Έλαβεν όμως  διαταγήν  του υπουργού των  στρατιωτικών  να μεταβή εις τας Αθήνας, όπου είχεν αλλεπαλλήλους δραματικάς συνομιλίας τας οποίας και εκθέτει ο ίδιος.
Ο  πρωθυπουργός Γούναρης τον παρεκάλεσε να υποβάλη έγγραφον σημείωμα εις το οποίον να εκθέτη την γνώμην του αν πρέπει να εκκενωθεί η Μικρασία. Ο Γϊαπούλας συνέταξε τούτο το σημείωμα.
«Κατόπιν  των θυσιών εις τας οποίας υπεβλήθη το ελληνικόν Κράτος εν Μικρά Ασία δεν δυνάμεθα να εγκαταλείψωμεν την Μικράν Ασίαν. Εάν όμως η Κυβέρνησις είναι ηναγκασμένη λόγω του αδιεξόδου εις το οποίον ευρίσκεται το ζήτημα, να εγκαταλείψη και να εκκενώση την Μικράν Άσίαν, παρακαλώ να μου επιτρέψη να ανακηρύξω την αυτονομίαν της Μικράς Ασίας, άλλως να με αντικαταστήση» (45).
Την  επομένην ο Σιώτης συνηντάτο μεσολαβήσει του Παπούλα με τον πρωθυπουργόν Γούναρην. Επί τέσσαρας ολοκλήρους ώρας ο Σιώτης ανέπτυξε τας απόψεις των εν Κωνσταντινουπόλει και Σμύρνη, παρισταμένου και του επιτελάρχου Πάλλη. Ουδεμία συμφωνία επήλθε.
Μετά  δύο ή τρεις ημέρας εκλήθη εις την Βουλήν η οποία συνεζήτει το σχέδιον νόμου περί Αναγκαστικού Δανείου (46). Ο πρωθυπουργός διέταξε τον αρχιστράτηγον να αναχώρηση το γρηγορώτερον εις Σμύρνην.
«  Εις τον κ. Πρωθυπουργόν, ιστορεί ο Παπούλας, παρετήρησα τα εξής επί λέξει : —
- Ν' αναχωρήσω, κ. Πρόεδρε, αλλά τι θα είπω εις τον κόσμον εκεί, ο οποίος αδημονεί και ο οποίος δια να μάθη θα μου προπαρασκευάση ίσως και υποδοχήν.
Ο  πρωθυπουργός εις την παρατήρησίν μου ταύτην απήντησε:
—  Να τους πης ότι θα τους προστατεύσω μεν και δεν θα εγκαταλείψωμεν την Σμύρνην.
Συγχρόνως  ο υπουργός των στρατιωτικών μου προσέθεσε. —
Όταν ψηφισθή το νομοσχέδιον στρατηγέ, θα σας στείλωμεν και χρήματα».

Ο  Παπούλας επέστρεψεν εις την Σμύρνην την 23ην Μαρτίου. Οι σμυρναίοι έκλεισαν τα καταστήματα των και παρά τας υποδείξεις του αρμοστού προς την επιτροπήν Αμύνης, υπεδέχθησαν εν συναγερμώ τον αρχιστράτηγον. Τας αντιλήψεις της κυβερνήσεως εξέθεσεν ούτος προς τόν ύπατον αρμοστήν και προς την Μικρασιατικήν Άμυναν, τονίσας προς αυτήν ότι επεβάλλετο η ενίσχυσις του στρατεύματος δι ανδρών και εφοδίων. Ταυτοχρόνως, εκάλεσε τον υπαρχηγόν του επιτελείου, επειδή ο αρχηγός Πάλλης εύρίσκετο εις Αθήνας, και τον διέταξε να καθοδηγήση την επιτροπήν Μικρασιατικής Αμύνης εις την οργάνωσιν των προσερχομένων προς κατάταξιν.
« Έξαφνα μετά τρεις ή τέσσαρας ημέρας, εξακολουθεί ο Παπούλας, από την συνάντησίν μου με τον κ. Στεργιάδην, εδεχόμην την επίσκεψιν τον γενικού γραμματέως της υπάτης αρμοστείας, κ. Γουναράκη, ο οποίος μοι ανήγγειλεν ότι ο κ. Στεργιάδης αναχωρεί εντός της ημέρας δια λόγους υπηρεσιακούς και μοι είπε — προσέθηκεν ο κ. Γουναράκης — να σας ερωτήσω εάν θέλετε τίποτε δια την κυβέρνησιν.
Εις  τον κ. Γουναράκην απήντησα ότι ευχαριστώ τον κ. Στεργιάδην, εξέφρασα όμως την έκπληξίν μου προς αυτόν δια την σπουδήν του ταξιδιού του κ. υπάτου αρμοστού.
Πράγματι , ο κ. Στεργιάδης ολίγας ώρας αργότερον ανεχώρει εις τας Αθήνας, όπου και πραγματικώς ησχολήθη εις την κατασυκοφάντησιν πάντων».

45)  Ιωάννου  Δ. Πασσά: «Η αγωνία ενός Έθνους» (σ. 188 και εξής).
46) Του  νομοσχεδίου δια του οποίου θα εδιχοτομούντο τα χαρτονομίσματα.














Παρασκευή 13 Ιουνίου 2014

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΕΡΤΖΟΣ : Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΧΙΙ ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ



Η  XII Μεραρχία συνεκροτήθη το 1920 στη Θράκη με αποκλειστικό σκοπό τη συμμετοχή της στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Την αποτελούσαν κυρίως Κρήτες και Θράκες εθελοντές, αλλά και Μακεδόνες. Πολλοί απ' αυτούς προηγουμένως είχαν ανταποκριθεί στο πατριωτικό προσκλητήριο της επαναστατικής Κυβερνήσεως Εθνικής Αμύνης, που την 26η Σεπτεμβρίου 1916 ανακηρύχθηκε στη Θεσσαλονίκη υπό την τριανδρία του Πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου, του ενδόξου Υδραίου ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη και του στρατηγού Παν. Δαγκλή. Αρκετοί αξιωματικοί της, όπως ο συνταγματάρχης Περικλής Καλλιδόπουλος, είχαν πρωτοστατήσει στο Κίνημα.
Το  1916 στην Κωνσταντινούπολη οι Οθωμανοί επεστράτευαν τον 18ετή Θεόδωρο Νικολέρη, μετέπειτα ιστορικό φωτογράφο της XII Μεραρχίας.
Το  Κίνημα Εθνικής Αμύνης υπήρξε η κορυφαία πράξη του Εθνικού Διχασμού κατά την κορύφωση του ήδη διετούς Α' Παγκοσμίου Πολέμου και σκοπό του, επιτυχημένο ιδίως στη Μακεδονία και τα Νησιά, είχε την έξοδο της Ελλάδος στον πόλεμο παρά το πλευρό της Αγγλίας, της Γαλλίας, της Ρωσίας και, μετά, της Ιταλίας και των Ηνωμένων Πολιτειών καθώς και των μικρότερων συμμάχων τους (Σερβίας, Μαυροβουνίου και Ρουμανίας) εναντίον της Τριπλής Συμμαχίας των τριών Αυτοκρατοριών (Γερμανών, Αψβούργων και Γερμανών) και της Βουλγαρίας.
Την 11η Νοεμβρίου 1916 η κυβέρνηση Εθνικής Αμύνης, με έδρα τη Θεσσαλονίκη όπου ήδη το 1915 έχουν εγκατασταθεί στρατεύματα της Γαλλίας και της Αγγλίας και έχουν αναπτύξει το ευρύ Μακεδονικό Μέτωπο εναντίον ισχυρών βουλγαρικών και γερμανικών στρατευμάτων, κηρύσσει τον πόλεμο εναντίον της Βουλγαρίας και τον Δεκέμβριο στέλνει στο Μακεδονικό Μέτωπο τα πρώτα στρατιωτικά τμήματα της.
Τον Απρίλιο 1917 διαθέτει 36 τάγματα με 40.000 άνδρες και στόλο 11 πολεμικών πλοίων με 1.046 ναύτες και 96 αξιωματικούς. Λίγους μήνες αργότερα, αφού εντωμεταξύ ο συμμαχικός στόλος καταλαμβάνει τον Πειραιά και εκθρονίζει τον Βασιλέα Κωνσταντίνο ενοποιώντας υπό τον Βενιζέλο τη διχασμένη Ελλάδα, 10 ελληνικές Μεραρχίες 90 ταγμάτων συνολικά ενισχύουν το Μακεδονικό Μέτωπο όπου εναντίον 260 βουλγαρικών ταγμάτων μάχονται 19 Μεραρχίες της συμμάχου Αντάντ (8 γαλλικές, 6 σερβικές, 4 αγγλικές, 1 ιταλική και αποκομμένα ρωσικά τμήματα). Στη νικηφόρο μάχη του Σκρα, την 30ή Μαΐου 1918, η συμβολή των ηρωικών πράγματι ελληνικών δυνάμεων αναγνωρίζεται ως καθοριστική και εξαναγκάζει τη Βουλγαρία σε άμεση συνθηκολόγηση. Έναν ακριβώς μήνα αργότερα συνθηκολογεί και η Τουρκία. Έχει ανοίξει ο δρόμος της Ελλάδος προς την Ανατολή.
Ο Ελληνικός Στρατός, που όλοι σχεδόν οι αξιωματικοί και χιλιάδες άνδρες του θα αποτελούσαν τη XII Μεραρχία, διαβαίνει τον ποταμό Νέστο το 1919 και, μετά τη Συνθήκη των Σεβρών (1920), μεταξύ 1920-1921 προωθείται διαδοχικά σε Ξάνθη, Κομοτηνή, Διδυμότειχο και Αδριανούπολη, ενώ παράλληλα έχει αρχίσει σταδιακά η Μικρασιατική Εκστρατεία. Τότε συγκροτείται στην Ανατολική Θράκη η XII Μεραρχία στην οποία εθελοντής, από την Κωνσταντινούπολη, κατατάσσεται ο Θεόδωρος Νικολέρης, που ορίζεται φωτογράφος της.
Εντωμεταξύ ο θριαμβευτής Ελευθέριος Βενιζέλος χάνει οριακά τις άκαιρες εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920 και, μετά από δημοψήφισμα τρεις εβδομάδες αργότερα, επανέρχεται στον θρόνο ο έκπτωτος Βασιλεύς Κωνσταντίνος.
Τον Μάιο 1921 η XII Μεραρχία βρίσκεται στις Σαράντα Εκκλησιές της Θράκης, λαμβάνει διαταγή να μετάσχει αμέσως στη Μικρασιατική Εκστρατεία και διοικητής της τοποθετείται ο υποστράτηγος Πρίγκιψ Ανδρέας, αδελφός του Κωνσταντίνου, που αργότερα περιγράφει την Μεραρχία ως εξής [1]:
«Η Μεραρχία απετελείτο εκ του 14 Συντάγματος Πεζικού και των άρτι σχηματισθέντων 41 και 46 Συνταγμάτων Πεζικού, μιας Μοίρας ορειβατικού πυροβολικού, εξ ενός Λόχου σκαπανέων, μιας Ημιλαρχίας Ιππικού, ενός χειρουργείου και των σχετικών υπηρεσιών.
Ήτο Μονάς μόλις καταρτισθείσα εν Θράκη (...) Πολλοί αξιωματικοί του 46 Σ. Π ήσαν εκείνοι τους οποίους αι φρουραί των δεν ήθελον λόγω χαρακτήρος, απειθαρχίας και των τοιούτων. Η όλη Μεραρχία απετελείτο ως επί το πλείστον εκ Θρακών και Κρητών, καλών μεν και ρωμαλέων ανδρών, αλλ7 άνευ πολεμικής πείρας και απαίδευτων. Η κατάστασις εσώζετο υπό των διοικητών των Συνταγμάτων συνταγματαρχών Γ. Ζήρα του 14, Τ. Βλάχου του 41 και Παναγιωτάκου του 46.
Η ορειβατική Μοίρα, λίαν ασθενής (...) Τομηχανικόν ευρίσκετο άνευ υλικού, ουδέ καν οπτικός τηλέγραφος υπήρχε (...) Τοιούτον στράτευμα ενώπιον τον εχθρού θα διελύετο ως η χιών υπό τον ήλιον».
Εκτός από τους διοικητές των Συνταγμάτων ο Ανδρέας επαινεί επίσης τον αρχηγό του μεραρχιακού Μηχανικού συνταγματάρχη Καλλιδόπουλο, αν και φανατικό βενιζελικό Θεσσαλονικέα.
Η XII Μεραρχία, όπως και η IV υπό τον συνταγματάρχη Δημαρά, εντάσσεται στο Νότιο Συγκρότημα του Μικρασιατικού Μετώπου. Το Νότιο Συγκρότημα Μεραρχιών διοικεί ο υποστράτηγος Γίδας. Τη δραματική όσο και επική πορεία της στη Μικρά Ασία φωτογραφίζει ο ταλαντούχος πολεμικός φωτογράφος της Θ. Νικολέρης και αυτόν θα ακολουθήσουμε. Όπου χρειάζεται, τις φωτογραφικές μαρτυρίες συμπληρώνουν επικουρικά άλλες πληροφορίες από ιστορικές πηγές και πρωτογενείς μαρτυρίες που δημοσιεύονται στο οπισθόφυλλο κάθε σχετικής φωτογραφίας. Οι σημαντικότερες και πυκνότερες πληροφορίες για την κίνηση της Μεραρχίας μέχρι το θρυλικό Καλέ Γκρότο, το ανατολικότερο σημείο όπου έφθασαν προελαύνοντα τα ελληνικά στρατεύματα, προέρχονται από τις λεπτομερείς καταγραφές του έως τότε διοικητού της Πρίγκιπος Ανδρέα, ο οποίος εξόριστος δημοσίευσε στο Παρίσι το βιβλίο του 792/ Δορύλαιον-Σαγγάριος το 1928, σε χρονική απόσταση αναπνοής από τα περιγραφόμενα γεγονότα. Εν προκειμένω χρησιμοποιούνται μόνον οι αμιγείς πληροφορίες και κατά κανόνα παραλείπονται οι κρίσεις του Πρίγκηπος που αυτονοήτως επηρεάζονται εντονότατα από τη στενή σχέση του με τον αδελφό του Βασιλέα Κωνσταντίνο, από τη μετωπική σύγκρουση της Δυναστείας με τους βενιζελικούς και την προφανή εχθρότητα της προς τους «Αμυνίτες» (μέλη του Κινήματος Εθνικής Αμύνης) αξιωματικούς και από τις μετέπειτα βαρύτατες καταδίκες (των Εξ και αργότερα του Ανδρέα) με αμφιλεγόμενη ακόμη απόφαση του επαναστατικού Εκτάκτου Στρατοδικείου τον Νοέμβριο 1922.
Μετά το Καλέ Γκρότο αραιώνουν ή χάνονται στον λαβύρινθο εξειδικευμένων στρατιωτικών συγγραμμάτων οι πληροφορίες για την αντίθετη πια κίνηση της XII Μεραρχίας προς τα πίσω, προς την καταστροφή και την προσφυγιά. Τις αναπληρώνουν κατά τον δραματικότερο και αυθεντικότερο τρόπο ο φωτογραφικός φακός του άγρυπνου Θ. Νικολέρη και σπαράγματα των στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Συνοπτικά :
Η XII Μεραρχία αποπλέει 2 Ιουνίου 1921 από τη Ραιδεστό και εντάσσεται στη Στρατιά Μικράς Ασίας, στο Νότιο Συγκρότημα Μεραρχιών.
17 Ιουνίου 1921 βρίσκεται στον σιδηροδρομικό σταθμό Ινάι, όπου το στρατηγείο της Μεραρχίας και του Νοτίου Συγκροτήματος Μεραρχιών. Ο σταθμός Ινάι απέχει 270 χιλιόμετρα από τη Σμύρνη. Εκεί λαμβάνει διαταγή πορείας «προς Αφιόν Καραχισάρ δια του Ακάρ και κατόπιν προς Βορράν» και ξεκινάει. Μπαίνει στη φωτιά των μαχών και όλες οι μάχες είναι νικηφόρες.
Οι αποστάσεις που διασχίζει πολεμώντας είναι τεράστιες, το έδαφος τραχύ και συχνά χωρίς ούτε υποτυπώδεις δρόμους, ο πληθυσμός εχθρικός, οι άτακτοι τσέτες επιτίθενται αιφνιδιαστικά στις πιο ευαίσθητες οπισθοφυλακές, τα ενδιάμεσα βουνά άγρια διακοπτόμενα από χαώδη φαράγγια όπου βροντούν ξαφνικά τα κανόνια του Κεμάλ. Και το Αφιόν Καραχισάρ υπερασπίζονται εις μέγα βάθος ισχυρά τακτικά κεμαλικά στρατεύματα.
Η πορεία της Μεραρχίας έχει αρχίσει και υπό τέτοιες συνθήκες, συνήθως πολύ δυσμενέστερες μάλιστα, θα συνεχισθεί επί δεκαπέντε μήνες με την ψυχή στο στόμα, τη λόγχη στο χέρι γυμνή και το Όνειρο στα υγρά μάτια. Ολοκληρώνεται 29 Αυγούστου 1922 στην Αρτάκη, από όπου η Μεραρχία αποπλέει και αποβιβάζεται στη Ραιδεστό —την αφετηρία της εκστρατείας της.
20 Ιουνίου 1921 φθάνει στο Καρά Σεχήρ.
25 Ιουνίου 1921, μετά από σκληρή πορεία τριών ημερών, φθάνει στο μουσουλμανικό νεκροταφείο του Σεβασλή. Συγκινημένοι οι στρατιώτες διαπιστώνουν ότι τα επιτύμβια μάρμαρα των μουσουλμανικών τάφων αποτελούν μέλη συλημένων αρχαίων ελληνικών ναών, μνημείων και βωμών. Ωστόσο, οι στρατιώτες προβαίνουν σε βαρβαρότητες κατά του αμάχου μουσουλμανικού πληθυσμού.
27 Ιουνίου 1921 η Μεραρχία καταλαμβάνει τον στρατηγικό αυχένα του οχυρού όρους Ακάρ Νταγ. Μπροστά της διανοίγεται η πεδιάδα προς το Αφιόν Καραχισάρ σπαρμένη με κατακόκκινες παπαρούνες που παράγουν το όπιο (αφιόν).
29 Ιουνίου 1921, μετά από πορεία δύο ημερών νέα συνάντηση με τους προγόνους. Οι λευκές κολόνες ενός αρχαίου ελληνικού ναού υψώνονται στα πρόθυρα του Σινάν πασά. Ενδιαμέσως μάχεται σκληρά. Αυθημερόν εισέρχεται στο Μπουντακλάρ. Βρίσκεται πλέον στα πρόθυρα του Αφιόν Καραχισάρ εναντίον του οποίου εξαπολύεται γενική επίθεση του Νοτίου Συγκροτήματος Μεραρχιών.
«Την επομένην. 29, εκκίνησις εγένετο την 4.30'ώραν πρωινήν. Από του χωρίου Γκιονέκ και πέραν ανέμενον από στιγμής εις στιγμήν την παρά του Μπαλ Μαχμούτ έναρξιν του πυρός πυροβολικού εις την οποίαν θα ήτο αδύνατον να απαντήσω λόγω της αποστάσεως διότι τα ιδικά μας πυροβόλα ήσαν μικρά. Εν τω μεταξύ η πορεία εξηκολούθει , διεβαίνομεν τα χωρία το εν μετά το άλλον και εντούτοις το Μπαλ Μαχμούτ εσιώπα. Τέλος εις το Πασά κιόι χωρικοί μάς εβεβαίωσαν ότι ο εχθρός είχεν εγκαταλείψει τας θέσεις του [2]».
30 Ιουνίου 1921 η Μεραρχία καταλαμβάνει το εγκαταλειμμένο Αφιόν Καραχισάρ και ο μέραρχος της σημειώνει:[3]
«Το εχθρικόν απόσπασμα κατεδιώχθη όλην την νύκτα υπό του συνταγματάρχου Ζήρα. Λίαν πρωί δε 30, ευρεθείς ούτος προ του Αφιόν Καραχισάρ, εισήλθε και κατέλαβε την πόλιν. Αν και δεν πρόκειται βεβαίως περί μεγάλου πολεμικού κατορθώματος, απεσιωπήθη το γεγονός και η κατάληψις απεδόθη εις την IV Μερρχίαν, η οποία εισήλθεν εις την πόλιν περί την μεσημβρίαν».
Η Στρατιά στρέφεται προς την Κιουτάχεια. Από 2 έως 10 Ιουλίου 1921 η XII, προελαύνοντας, πραγματοποιεί μακρές κοπιαστικές πορείες υπό καύσωνα σε κακοτράχαλα βουνά και επικίνδυνες διαβάσεις κατευθυνόμενη εν μέσω συνεχών μαχών προς Κιουτάχεια όπου ανέμενε αντίσταση μεγάλων δυνάμεων. Μάχεται νικηφόρα στο Τουρκμέν Νταγ που καταλαμβάνει την κορυφή του, διανυκτερεύει βαλλόμενη από τον εχθρό στην επικίνδυνη χαράδρα-διάβαση Μπας Εϋρέν, καταλαμβάνει άφθονα πολεμικά λάφυρα, καταλαμβάνει με έφοδο την κορυφή Ταχταλή Μπαμπά και 10 Ιουλίου βρίσκεται μπροστά στο Εσκή Σεχήρ, το οποίο, μετά σκληρές μάχες ημερών, εκκενώνει ο εχθρός. Εγκαθίσταται στο Καρά Σεχήρ.
1 Αυγούστου 1921, με διοικητή της πια τον συνταγματάρχη Περ. Καλλιδόπουλο, ξεκινάει με όλη τη Στρατιά προς τον Σαγγάριο με μακρές πορείες και αφόρητη ζέστη στην ερημιά. Ενεργεί στο κέντρο του μετώπου, σε δεύτερη γραμμή. Από 6 Αυγούστου ζεύει και διαβαίνει παραποτάμους του Σαγγαρίου, μετά τρεις ημέρες διαβαίνει τον κύριο ποταμό ενώ η Στρατιά δέχεται και αποκρούει συνεχώς καταδρομικές επιχειρήσεις του εχθρού, ιδίως του Ιππικού. Μετέχει στην επική γιγαντομαχία του Σαγγαρίου, ανατολικά του ποταμού, που αρχίζει στις 10 Αυγούστου, διαρκεί 22 συνεχή ημερονύκτια. Μαζί με άλλες δυνάμεις καταλαμβάνει το τρομερό Ταμπούρ Ογλάν, μετέχει στην εκπόρθηση του θρυλικού Καλέ Γκρότο, μάχεται στο Καραμπουνάρ και καταλαμβάνει αιφνιδιαστικά τον ορεινό αυχένα Αρντίζ Νταγ.
Κατά την τακτική σύμπτυξη της Στρατιάς, 28 του μηνός, διαβαίνει προς τα πίσω τον Σαγγάριο, αποκρούει σφοδρές εχθρικές αντεπιθέσεις επί τριημερον και αρχές Σεπτεμβρίου εγκαθίσταται στις μόνιμες πια θέσεις του ελληνικού μετώπου μπροστά στο Εσκή Σεχήρ, μέχρι τον επόμενο Αύγουστο. Μεταξύ 17-25 Σεπτεμβρίου 1921 μαίνεται και τελικά αποκρούεται μαζική αντεπίθεση του εχθρού στο Αφιόν Καραχισάρ.
  13 Αυγούστου 1922 εξαπολύεται κατά του ελληνικού μετώπου η γενική στρατηγική αντεπίθεση του εχθρού, την οποία διευθύνει επί τόπου προσωπικά ο αρχιστράτηγος Μουσταφά Κεμάλ πασάς. Στον τομέα της η XII δεν δέχεται επίθεση. Διατάσσεται να συμπτυχθεί στο Αραπλή Τσιφλίκ. Την επομένη υπερασπίζεται το Τσακίρ Τεπέ και το Εϋρέν Τεπέ. Ωστόσο, ο Κεμάλ επιτυγχάνει διάρρηξη του ελληνικού μετώπου και, αμέσως μετά, διάσπαση των ελληνικών δυνάμεων. Ένα τμήμα της XII με τον διοικητή της ακολουθεί την ομάδα του σωματάρχου της Νικ. Τρικούπη και ένα δεύτερο υπό τον συνταγματάρχη Γ. Ζήρα την ομάδα του υποστρατήγου Αθαν. Φράγκου.
19 Αυγούστου περικυκλώνεται και αχμαλωτίζεται μεγάλο μέρος της XII και ο διοικητής της. Το απόσπασμα της, όμως, στην ομάδα Φράγκου διασώζεται και μαχόμενο φθάνει σιδηροδρομικώς στα Μουδανιά, διασχίζει τις εχθρικές γραμμές των Γάλλων και 29 Αυγούστου 1922 επιβιβάζεται σε πλοία στην Αρτάκη από όπου καταπλέει στη Ραιδεστό και την εκκενώνει. Ο κύκλος έχει κλείσει.
2 Οκτωβρίου 1922 η XII εγκαταλείπει την Ανατολική Θράκη από τον σταθμό της Τυρολόης. Αυτή είναι η τελευταία φωτογραφία της Μικρασιατικής Εκστρατείας που μας κατέλιπε ο Θεόδωρος Νικολέρης, γεννημένος στην Ανατολική Θράκη.



 
1. Βασιλόπαιδος  Ανδρέου, 1921 Δορύλαιον-Σαγγάριος, Παρίσι 1928. εκδοτικός οίκος «Αγών», σελ. 24-25.
2. Όπου ανωτ., σελ. 37.
3. Όπου ανωτ., σελ. 39.











Τρίτη 10 Ιουνίου 2014

ΛΑΪΚΗ ΜΟΥΣΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η Επανάστασις της 21ης Απριλίου 1967 έγινε πηγή εμπνεύσεως και καινούργιων αισθημάτων σε πάρα πολλούς Έλληνες. Η απότομη κατάργησις του παρελ­θόντος που επέφερε και η αναδημιουργική πνοή που ενεφύσησε εδημιούργησαν αναμφίβολα ικανοποίηση και ένα πλήθος ελπίδων σε χιλιάδες απλούς ανθρώπους. Η Επανάστασις υπήρξε γι αυτούς η αφορμή να εκφρά­σουν σε ποιητικό λόγο αλλά και σε αυθόρμητες επιστο­λές ό,τ ι από καιρό συνειδητά ή ασυνείδητα τους κατεπίεζε, ήταν σαν ένα ηφαίστειο που εξερράγη εκτοξεύον­τας ψηλά ό,τι καταπιέζονταν από καιρό στις καρδιές.
'Ο,τι λοιπόν ξεπήδησε αυθόρμητα και θερμά από τις καρδιές και έλαβε μορφή σ' ένα πρόχειρο χαρτί, δη­μοσιεύεται στις σελίδες που ακολουθούν. Έτσι τα δη­μοσιεύματα που περιέχονται στις σελίδες αυτές δεν είναι καρποί σπουδής, ούτε πρέπει να θεωρηθούν πάντοτε σαν υποδείγματα στιχουργίας. Είναι όμως χαρακτηριστικά δημιουργήματα, γιατί έχουν ειλικρίνεια και απηχούν ένα γνήσιο ενδιαφέρον.
Οι δημοσιευόμενοι στίχοι και οι επιστολές αντιπρο­σωπεύουν ένα ποσοστόν μόνον από τις εκατοντάδες και χιλιάδες πού έφθασαν — και εξακολουθούν να φθάνουν — στις διάφορες κρατικές και δημόσιες υπηρεσίες. Τα πλεί­στα απ αυτά για λόγους χώρου δημοσιεύονται συντε­τμημένα, είναι όμως ικανά νομίζουμε, να δείξουν τον ενθουσιασμό και τις ελπίδες αυτών που τα έγραψαν.
Μια δημοσίευσις όλων των αποσταλέντων στίχων, πολύ περισσότερο μάλιστα των επιστολών, ήταν τεχνι­κά αδύνατον να γίνη στα περιωρισμένα πλαίσια ενός τόμου. Ίσως κάποια άλλη έκδοσις ν' αυξήση τον αριθμό των ήδη δημοσιευομένων δημιουργημάτων και δώση μία αφορμή ικανοποιήσεως σε εκείνους που ταχυδρόμησαν τον ενθουσιασμό τους. 



ΥΜΝΟΣ ΤΩΝ ΑΓΡΟΤΟΠΑΙΔΩΝ

Ελάτε Ελληνόπουλα στα πράσινα λειβάδια,
στα ανθισμένα δένδρα, στις όμορφες πλαγιές.
Ο ήλιος, ο αέρας και η μητέρα γη
σε σας θε να χαρίσουνε χαρούμενη ζωή

Εμείς η νέα γενεά του Έθνους η ελπίδα,
με την αγνή μας την Ψυχή, τα στιβαρά μας μπράτσα,
ας πιάσουμε όλοι μαζί την πατρική μας τέχνη,
για να δημιουργήσουμε μια Νέα Ελλάδα ευτυχή

Η εικοστή πρώτη Απριλίου είναι μεγαλ' ημέρα,
γιατί μας έδωσε το φως και την χαρά, της λευθεριάς τα δώρα.
Ελλάδα μας, Πατρίδα μας, γλυκεία, του κόσμου το καμάρι,
σαν έχεις τέτοια αγροτιά και λεβεντιά, μη σκιάζεσαι σκοτάδι

ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ



ΣΤΗΝ  21ην ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1967

 Μια  νύχτα εχρειάσθηκε

να ήρεμήση ο τόπος
για να σωθή η Ελλάδα μας
απ' το βαθύ το σκότος

Ηρέμησε  ο τόπος μας
από  την φασαρία
απ' τους κακούς τους δαίμονας
κι' από την αναρχία


Ξεχάστηκαν  τα παλιά
νέα ζωή αρχίζει
χαμόγελο στους Έλληνες
και πάλι τώρα ανθίζει

Τιμή  και δόξα εις αυτούς
που δώσαν την Ειρήνη
μια μέρα αυτό που έγινε
έπρεπε για να γίνη.

Ειρήνη  Σ΄ όλους μας και ηρεμία
του έτους εξήκοντα επτά
του  Απρίλη εικοσ μία
σελίδες  δόξης θά μείνουνε γραπτά.

 ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ  ΠΑΠΑΙ·ΩΑΝΝΟΥ Βόλος

21η ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1967
Στην άβυσσο της συμφοράς
η Ελλάδα είχε φθάσει
μα ο Σωτήρας πρόφτασε
το χέρι να της πιάση.


Και ο Σωτήρας της αυτός
δεν ήταν κανείς άλλος
μα ο στρατός ο εθνικός
ο άξιος ο μεγάλος.

Κεϊνο το γλυκοχάραμα
του Απρίλη εικοστή πρώτη
με τη φωτιά της δόξας του
εσκόρπισε τα σκότη.

Και τ' ανοιξιάτικο πρωί
ήρθε πλημμυρισμένο
από το θείο άρωμα
μέσα στο φως λουσμένο.

 
ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ  ΓΑΪΤΑΝΗΣ
ΜαθητήςΔημοτικού Σχολείου Μουσθένης Καβάλα

 


Παρασκευή 6 Ιουνίου 2014

DOMINIQUE VENNER:ΘΗΛΥΚΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΚΑΙ ΙΠΠΟΤΙΚΟΣ ΕΡΩΣ.


 

Στον 20ο αιώνα, εποχή των προδομένων επαναστάσεων και προσδοκιών, η μόνη επιτυχημένη επανάσταση υπήρξε αυτή του φεμινισμού, η “απελευθέρωση” της γυναίκας. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος αυτής της απελευθέρωσης δεν χρωστάει και πολλά πράγματα στην αγωνιστική δράση. Ανεδύθη και διογκώθηκε βαδίζοντας πάνω στα ίχνη του μηδενισμού και εξαιτίας μιας σειράς γεγονότων. Το πρώτο χρονολογικά ήταν το κάλεσμα για γυναικεία εργασία κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο. Έπειτα, επήλθε η επινόηση και εμπορευματοποίηση, κατά τη δεκαετία του 1960, αποτελεσματικών μεθόδων αντισύλληψης. Μέγιστη καινοτομία! Μπροστά στον φυσικό έρωτα, οι γυναίκες μπορούσαν πλέον να απολαύσουν την ελευθερία που ήταν ανέκαθεν αποκλειστικό προνόμιο των ανδρών.
Οι ωφέλιμες συνέπειες αυτής της επανάστασης είναι προφανείς. Οι άλλες συνέπειες, όμως, πολύ λιγότερο. Αυτό που κέρδισαν οι γυναίκες είναι οφθαλμοφανές. Απεναντίας, το τίμημα προς καταβολή είναι πολύ δύσκολα υπολογίσιμο. Είναι ωστόσο ευδιάκριτο στην αστάθεια των ζευγαριών, τη διάρρηξη των οικογενειών, την κατάρρευση της ανατροφής, σε μια ορισμένη γυναικεία επιθετικότητα, στα σοβαρά προβλήματα διαβίωσης και τις αποστερήσεις που αισθάνονται πολλές νεαρές κοπέλες και γυναίκες, παρά έναν κατά παραγγελία οπτιμισμό.
Φαινομενικά, η εποχή είναι ευνοϊκή για τις γυναίκες. Είναι αλήθεια ότι στον τομέα του δικαίου ποτέ δεν έχαιραν εκτενέστερων δικαιωμάτων. Όμως, αυτά τα δικαιώματα δεν αφορούν παρά μία μόνο πτυχή της ύπαρξης, εις βάρος μίας άλλης που θυσιάζεται. Τα δικαιώματα αυτά είναι η αντανάκλαση της υλιστικής και ατομικιστικής φιλοσοφίας που τα ενέπνευσε. Μιας φιλοσοφίας που αγνοεί και καταδικάζει τις θεμελιώδεις ανάγκες ενός άλλου επιπέδου. Έτσι, η στενά ατομικιστική ηθική αποδεικνύεται ανεπαρκής μπροστά στα ζητήματα που τίθενται από τον ερχομό και το μέλλον των παιδιών, ή από αυτά της διαιώνισης της οικογενειακής ομάδας και του γένους. Όσο για τις υλιστικές ερμηνείες, δεν έχουν τίποτε να πουν πάνω στην ουσία της θηλυκότητας. Αυτή δεν είναι μόνο βιολογικού ή κοινωνικού επιπέδου. Και δεν μπορεί να περιορισθεί σε μια εξισωτική διεκδίκηση έναντι των ανδρών.
Η καθαρά υλιστική λογική της ισονομίας θριάμβευσε τη μέρα που ο αμερικανικός στρατός έθεσε σε πειραματισμό για το γυναικείο του προσωπικό ένα περίεργο όργανο, που επέτρεπε στις στρατιωτίνες να ουρούν όρθιες, ακριβώς όπως και οι άνδρες. Πρόσθεση ενός ανδρικού πέους σε μία γυναικεία ανατομία, έτσι συνοψίζεται η φιλοδοξία και το αδιέξοδο του φεμινισμού. Ο ορίζοντάς του δεν είναι το θηλυκό αλλά το αρσενικό. Ο απώτερος σκοπός του είναι να κάνει τη γυναίκα μία αντιγραφή του αρσενικού, υιοθετώντας το αρσενικό στυλ και τις αρσενικές αξίες, άρα αρνούμενος τις αξίες της θηλυκότητας.
 
 

ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΚΚΕ (Νοέμβριος 1933)

Σιδηροδρομικοί, Ναυτεργάτες, Φορτοεκφορτωτές, σκλάβοι των μεταλλείων.
Τροχιοδρομικοί , Φωταεριεργάτες καί Ηλεκτροτεχνίτες, εργάτες, εργάτριες και εργατική νεολαία των εργοστασίων, των στρατώνων και των πολεμικών καραβιών.
Υπάλληλοι, Δημόσιοι και Ιδιωτικοί, φτωχοί αγρότες που δουλεύετε τη γη για να παίρνουν οι άλλοι τα αγαθά της.
Επαγγελματίες που η κρίση σας καταβάλλει καί σας καταστρέφει. Μακεδόνες, εβραίοι και Τούρκοι εργαζόμενοι που στενάζετε κάτω από το ζυγό και τη δουλεία της ελληνικής κεφαλαιοκρατίας.
Εργαζόμενοι και εκμεταλλευόμενοι όλων των πεποιθήσεων.
Εχθροί του ιμπεριαλιστικού πολέμου. Σημαίνει η ώρα των πολεμικών εκρήξεων, της νέας ανθρωποσφαγής καί της ένοπλης πάλης των κεφαλαιοκρατικών κρατών ενάντια στη Σοβιετική Ένωση.
Εμπρός ! Το Κομμουνιστικό Κόμμα σας καλεί σ' ένα αντιπολεμικό συναγερμό ενόντια στα καταχτητικά πολεμικά σχέδια των παρασίτων που κάθονται στο σβέρκο μας, για την υπεράσπιση της λευτερωμένης χώρας των Σοβιέτ που απειλείται.
Δεν πρόφτασαν καλά-καλά να τελειώσουν οι γιορτές και οι παράτες, που η κυβέρνηση επίτηδες έκανε υστέρα απ΄ την υπογραφή Ελληνοτουρκικού συμφώνου, για να κρύψει πίσω από όμορφα λόγια για την ειρήνη καί τη «συμφιλίωση των προαιωνίων εχθρων" τον πραγματικό πολεμικό σκοπό της ελληνοτουρκικής συμμαχίας και να στρέψει την προσοχή του εργαζόμενου λαού μακρυά απ' τό καθημερινό δράμα για το ψωμί του και το μεροκάματο κι άρχισε ένας πρωτοφανής πολεμικός πυρετός. Όλος ο τύπος των κεφαλαιοκρατικών συγκροτημάτων και οι αρχηγοί των κομμάτων του κεφαλαίου δεν έγραφαν και δεν μιλούσαν, παρά για τον πόλεμο και τις πολεμικές προπαρασκευές. Όλων μαζί ένα ήταν το σύνθημα. Να γίνουν μεγαλύτεροι εξοπλισμοί. Να αγοραστούν πιο πολλά κανόνια, τουφέκια και αεροπλάνα. Να φτιαχτούν καινούργια πολεμικά καράβια και εργοστάσια παραγωγής χημικών αερίων. Τα δυό δισεκατομμύρια δραχμές, ξέχωρα απ' τα άλλα μυστικά κονδύλια, που κάθε χρόνο ξοδεύονται απ' τα τρία πολεμικά υπουργεία, είναι λίγα ουρλιάζει ο Κονδύλης, ο Βενιζέλος, ο Καφαντάρης, ο αγροτικός Σοφιανόπουλος και ο «ειρηνόφιλος» Τσαλδάρης. Οι μισθοί των αξιωματικών πρέπει να αυξηθούν δηλώνει ο Κονδύλης εξ ονόματος της φορομπηχτικής Κυβέρνησης, που εν ονόματι της «ειρήνης» νύχτα και μέρα δεν σκέφτεται και δεν πασχίζει, παρά για τον πόλεμο.
Γιατί αν θέλανε πραγματικά την ειρήνη οι Έλληνες Τραπεζίτες, βιομήχανοι και όλοι οι μεγαλοκαρχαρίες και η αντάξια Κυβέρνηση τους, δεν θα ξόδευαν εκατομμύρια δραχμές για ατέλειωτα γυμνάσια του στρατού και του στόλου και της αεροπορίας, ενώ ο λαός πεινά και υποφέρει. Δεν θα έδιναν 550 ολοστρόγγυλα εκατομμύρια για να αγοράσουν τα τρία νέα άντιτορπιλλικά, ούτε και τα δημόσια ταμεία θα τα είχαν ανοιχτά νάα ξοδεύουν με τη σέσουλα τα λεφτά όταν πρόκειται για πολεμικούς εξοπλισμούς.
Το Κομουνιστικό Κόμμα σας βροντοφωνάζει, ότι βαδίζομε ολοταχώς στη νέα ανθρωποσφαγή, στον καινούργιο πόλεμο, που, όπως και οι προηγούμενοι, έγιναν για τα συμφέροντα των βασιλιάδων του πλούτου, των ελλήνων κεφαλαιούχων και των ευρωπαίων τραπεζιτών. Ο πόλεμος, το φοβερό αιματοκύλισμα του εργαζόμενου λαού, που τούτη τη φορά θα είναι πιό άγριο αποτρόπαιο και φονικό, που γνώρισε η ανθρωπότητα και οι Έλληνες εργατοαγρότες, είναι ζωτική ανάγκη για τους Ρωμηούς μεγαλοκαρχαρίες. Θα γίνει για να καταλάβουν νέα εδάφη, τη Σερβική και Βουλγαρική Μακεδονία και Θράκη στην πρώτη γραμμή, για να μεγαλώσουν το εκμεταλλευόμενο ανθρώπινο υλικό και να βρουν καινούργιες αγορές, που θα πουλάνε τα εμπορεύματά τους. Προτετοιμάζεται ο πόλεμος απ' την αντιλαϊκή Κυβέρνηση του Τσαλδάρη και από στιγμή σε στιγμή μπορεί να αρχίσει το κανονίδι μόνο καί μόνο για να αυξήσουν τα πλούτη και τα κέρδη των τραπεζιτών, των εφοπλιστών, των βιομηχάνων, των τσιφλικάδων, όλων των παρασίτων αυτών, που καταδυναστεύουν και ξεζουμίζουν τα 6 εκατομμύρια του φτωχού εργαζόμενου ελληνικού λαού.
Προετοιμάζουν τον πόλεμο οι Έλληνες ληστές κεφαλαιούχοι και ενάντια στη Σοβιετική Ένωση για την κατάληψη των πλουσίων εδαφών της και την ανατροπή της εργατοαγροτικής εξουσίας.
Πώς συμβιβάζεται η ειρηνόφιλη πολιτική, που λέει ο Τσαλδάρης ότι ακολουθεί, με την πατριωτική προπαγάνδα που γίνεται σ' όλον τον πληθυσμό, μα πιό πολύ στην εργατοαγροτική νεολαία, τους στρατιώτες και ναύτες ; Αφού δεν υπάρχει κίνδυνος για νέο πόλεμο, γιατί στη θάλασσα, τον αέρα και τους κάμπους γίνονται συνεχώς γυμνάσια; Ενόσω η ειρήνη δεν απειλείται, όπως ψεύτικα διαβεβαιούν όλοι οι τσαρλατάνοι πολιτικοί, γιατί ενάντια στον Μακεδόνικο λαό που στενάζει κάτω απ' τον ζυγό του Έλληνα κομιτατζή-χωροφύλακα εξαπολύθηκε μιά άγρια και φοβερή τρομοκρατία ; Αφού στερεώθηκε και η ειρήνη, και δεν υπάρχει φόβος για καμμιά νέα Μακεδονική αυτή τη φορά και Ουκρανική εκστρατεία, γιατί καταδιώκονται οι κομμουνιστές που αγωνίζονται παλληκαρίσια κατά του πολέμου και γιατί δεν μοιράζονται τα κολοσιαία ποσά που ξοδεύονται για τα σύνεργα που θα σκορπίσουν τον θάνατο, στις χιλιάδες πεινασμένους ανέργους και τους καταστραμμένους απ' τις θεομηνίες και την κρίση αγρότες ;
Ψεύτικες  λοιπόν είναι όλες οι ειρηνικές παρλαπίπες. Μιά είναι η αλήθεια. Πως δεν είναι μακρυά η μέρα που θα κληθείτε στα όπλα, αν με τον αγώνα σας δεν ματαιώσετε τα σχέδια της κεφαλαιακρατίας.
Μα  η ελληνική κεφαλαιοκρατία δεν ετοιμάζεται μόνο να ριχτεί ενάντια στή Βουλγαρία και τη Σερβία. Ακονίζει τα σπαθιά της για να είναι έτοιμη και να πάρει μέρος στην ένοπλη επέμβαση ενάντια στη Σοβιετική Ρωσσία, τη μοναδική στον κόσμο χώρα, που κυριαρχεί η εργατιά και η αγροτιά και εργάζεται πραγματικά για την ειρήνη. Θυμηθείτε την άτιμη Ουκρανική εκστρατεία που μας έσυρε ο Βενιζέλος κι ο Κονδύλης μόνο και μόνο, γιατί αυτό το απαιτούσε το συμφέρον των ξένων και Ελλήνων. 

 Σύντροφοι, αδέρφια, εργάτες, εργαζόμενε λαέ,
Όπως , η ελληνική κεφαλαιοκρατία και όλα της τα Κόμματα, Βενιζελικοί, Λαϊκοί, Καφανταρικοί, Παπαναστασιακοί και Αγροτικοί είναι σύμφωνοι και από κοινού εργάζονται για τον πόλεμο, κατά τον ίδιο τρόπο ενεργούνε και οι κυβερνήσεις των άλλων Βαλκανικών Κρατών. 'Οπως οι Εμπειρίκοι, Κανελλόπουλοι, Μάξιμοι, Βενιζέληδες, Τσαλδάρηδες θέλουν να καταλάβουν νέα εδάφη, το ίδιο θέλει και επιδιώκει η Βουλγαρία και η Σερβία. Η Σερβική και Βουλγαρική κεφαλαιοκρατία θέλει να αρπάξει την ελληνοκρατούμενη Μακεδονία, Θεσσαλονίκη και τη Θράκη. Η Βαλκανική γίνεται το ηφαίστειο που είναι έτοιμο να εκραγεί και να σκορπίσει ξανά τον πόλεμο. Τα ταξείδια του Σέρβου Βασιληά Αλέξανδρου και των άλλων δημίων του Βαλκανικού λαού , οι συνεννοήσεις και οι διαπραγματεύσεις δεν έγιναν για την ειρήνη, όπως γράφουν για να σας αποκοιμίσουν οι πουλημένες εφημερίδες και όπως δηλώνουν υποκριτικά οι μακελλάρηδες αυτοί, αλλά για τον πόλεμο. Προσπάθησαν και προσπαθούν έστω και προσωρινά να παραμερίσουν τους ανταγωνισμούς μεταξύ τους για να χτυπήσουν μετά τον κοινό τους εχθρό, που δεν είναι, άλλος απ' τη Σοβιετική Ένωση, με τα 160 εκατομμύρια απελευθερωμένου απ' την εκμετάλλευση και καταπίεση λαού της, που χτίζει ειρηνικά το σοσιαλισμό, τον νέο κόσμο της δουλείας και της αγάπης των εργαζομένων.
Να γιατί ετοιμάζονται να μας ξανασύρουν σε νέες Ουκρανικές εκστρατείες. Θέλουν να μεταβάλλουν τον ελληνικό εργαζόμενο λαό σε δήμιους των λεύτερων Ρώσσων εργατοαγροτών.
Η ατμόσφαιρα σ' όλη την γη είναι γεμάτη ηλεχτρισμούς. Η πολεμική πυρκαγιά πού άναψε στην μακρυνή Ανατολή, από μέρα σε μέρα υπάρχει κίνδυνος να ξαπλωθεί σ' όλο τον κόσμο.
Ύστερα απ' την Ιαπωνία, φεύγει απ' την Κοινωνία των Εθνών και η Γερμανία. Ο Χίτλερ τρίζει τα δόντια του στον Γαλλικό ιμπεριαλισμό, πού απειλεί ένοπλη επέμβαση για την εφαρμογή της ληστρικής συνθήκης των Βερσαλλιών.
Ο ληστρικός Γιαπωνέζικος ιμπεριαλισμός προχωρεί στην εφαρμογή του σκοπού του, της έναρξης του πολέμου κατά της Σοβιετική; Ένωσης. Παντού μυρίζει μπαρούτι. Ολούθε ετοιμάζονται για τη μάχη. Η κατάστασή είναι ίδια και χειρότερη απ' τις παραμονές του 1914, όταν κηρύχτηκε ο παγκόσμιος πόλεμος.

 Σύντροφοι,
Ο ελληνικός εργατικός λαός μαστίζεται απ' την ανεργία. Όσοι δουλεύουν δε χορταίνουν το ψωμί. 750 εκατομμύρια καινούργιοι φόροι του φορτώθηκαν στις πλάτες από την Κυβέρνηση, που χωρίς να κοκκινίζει από ντροπή , λέγεται Λαϊκή. Το ψωμί πάλι ακριβαίνει και και­νούργια φορολογία γίνεται του σταριού. Κανένα εργατοϋπαλληλικό αίτημα δεν γίνεται δεκτό από τα αφεντικά και την Κυβέρνηση τους.
Και όχι μόνον αυτό, αλλά δεν σταματάνε ούτε στιγμή τις απόπει­ρες να κόψουν ξανά τα μεροκάματα, να παραμερίσουν τους ανταγω­νισμούς τους και να βυθίσουν, σε μεγαλύτερη πείνα και εξαθλίωση τις εργαζόμενες μάζες .Στα χωριά οι φοροεισπράχτορες οργιάζουν κατάσχοντας για λογαριασμό του κράτους και της Αγροτικής Τράπεζας , τη λίγη σοδειά τους που το τελευταίο ζώο που τους έμεινε απούλητο.
Προετοιμασία του πολέμου γρήγορα και ταυτόχρονα επίθεση κα­τά του εργαζόμενου λαού. Αυτή είναι η πολιτική που εφαρμόζει σή­μερα ο Τσαλδάρης, όμοια και χειρότερη από κείνη του Βενιζέλου. Όλοι οι σκύλοι μιας γεννιάς είναι. Όλοι λοιπόν μαζί γδέρνουν και ξεζουμίζουν το λαό. Και επειδή η εργατιά, οι υπάλληλοι και η φτωχολογιά στο χωριό δεν κάθεται με τα χέρια σταυρωμένα, αλλά πα­λεύει για το ψωμί, το μεροκάματο και τις ελευθερίες της, με αρχη­γούς της τους κομμουνιστές και τα Επαναστατικά Σωματεία, γι' αυ­τό μπαίνει σε ενέργεια η τρομοκρατία και η ψευτιά. Οι συνελεύσεις των εργατικών σωματείων απαγορεύονται. Τα γραφεία των εργατικών Οργανώσεων λεηλατούνται απ' την αστυνομία. Οι κομμουνιστές καταδιώκονται αγρία. Καταδικάζονται σε μεγάλες ποινές και βασανί­ζονται απάνθρωπα στα αστυνομικά τμήματα. Οι απεργοί εργάτες πυ­ροβολούνται μέσα στους δρόμους και οι βιομήχανοι ξοδεύουν αράδα χιλιάρικα για να φτιάξουν φασιστικές συμμορίες, όπως του Χίτλερ. Ο «Ριζοσπάστης», η μοναδική εφημερίδα της φτωχολογιάς, κατα­διώκεται για τον αντιπολεμικό του αγώνα και οι συντάχτες του κλεί­νονται στη φυλακή. Τα όργανα του κεφαλαίου, οι λεγόμενοι «συντη­ρητικοί» σοσιαλφασίστες και αρχειομαρξιστές, όλη η φάρα των προ­δοτών αυτών που δουλεύει μέσα στην εργατιά για λογαριασμό των πα­τρώνων τους, που τους πληρώνει, βοηθάν όσο μπορούν τα σχέδια των κεφαλαιούχων. Σπάνε και προδίνουν τις απεργίες. Κάνουν το παν για να προδόσουν τα συμφέροντα του εργαζόμενου λαού και να εξυπηρε­τήσουν τους κεφαλαιούχους.
  Εργάτες, εργαζόμενοι,
Στις εξαιρετικά κρίσιμες αυτές στιγμές, που η πολεμική μπόρα μπορεί να ξεσπάσει από ώρα σε ώρα, για να σκορπίσει τον όλεθρο και την καταστροφή, θυμηθείτε τις φρίκες των δεκάχρονων μακελειών. Τις εκατοντάδες χιλιάδες των νεκρών και τραυματισμένων, τις χήρες και τα ορφανά, το αισχρό εμπόριο των κοκκάλων των παιδιών σας, τον πρωτάκουστο εξανδραποδισμό των προσφύγων, τη φτώχεια, τη γύμνια, την εκπόρνευση, τους λοιμούς, τις επιδημίες.
Στις εξαιρετικά κρίσιμες αυτές στιγμές, μην ξεχνάτε πως όλα τα κεφαλαιοκρατικά Κόμματα, λαϊκοί και βενιζελικοί, παπαναστασιακοί και καφανταρικοί, όσο και αν συγκρούονται μεταξύ τους για το ψητό της εξουσίας, συμφωνούν απόλυτα για τις πολεμικές προετοιμα­σίες, για το καινούργιο ανθρωπομακελειό, για τις καινούργιες Ουκρανίες. Και έχουν, όπως πάντα ,τους αγροτιστές , σοσιαλφασίστες και αρχειοφασίστεςκαλλίτερους βοηθούς και υποστηριχτές τους. Αυτοί διασπούν τις δυνάμεις των εργαζομένων, όταν δεν μπορούν να προλάβουν το ξέσπασμα της πάλης κατά του κεφαλαίου, μπαίνουν επί κεφαλής τους για να πνίξουν και να προδόσουν τους αγώνες τους, υποστηρίζουν ένθερμα τα εγκληματικά σχέδια των καπιταλιστών. Οι αγροτοφασίστες μιλάν ανοιχτά για την ανάγκη των πολεμικών προε­τοιμασιών. Το κράτος και οι σοσιαλφασίστες στρατικοποιούν τις εργα­τικές οργανώσεις των σιδηροδρομικών, των εργατών του λιμανιού, των ναυτεργατών. Οι αρχειοφασίστες σκεπάζουν τα πολεμικά σχέδια της κεφαλαιοκρατίας, προετοιμάζουν με τις συκοφαντίες τους κατά της Σοβιετικής Ένωσης, τη δεύτερη ουκρανική εκστρατεία.
Στις εξαιρετικά κρίσιμες αυτές στιγμές το Κομμουνιστικό, το μοναδικό Κόμμα που παλεύει ενάντια στον πόλεμο, βροντοφωνάζει σ' ολόκληρο τον εργαζόμενο λαό.

ΜΟΝΟ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΑΛΗ ΤΩΝ ΜΑΖΩΝ ΜΠΟ­ΡΕΙ ΝΑ ΕΚΜΗΔΕΝΙΣΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ ΤΟΝ ΠΟΛΕ­ΜΟ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΟΣ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ, ΕΦΟΣΟΝ ΔΕΝ ΑΝΑΤΡΑΠΕΙ ΤΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΟΥ ΤΟΝ ΓΕΝΝΑΕΙ.
ΣΑΣ ΚΑΛΕΙ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΟΥ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΚΡΑ­ΓΕΙ ΝΑ ΣΤΡΕΨΕΤΕ ΤΑ ΟΠΛΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΚΡΑΤΙΑ ,ΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΟΙ ΜΕ ΤΟ ΟΠΛΟ ΣΤΟ ΧΕΡΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΑΘΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΟΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ.

Σύντροφοι, αδέρφια,
Το Κομμουνιστικό Κόμμα, το Κόμμα σας, σας καλεί να σχηματί­σετε το ακατανίκητο αντιπολεμικό μέτωπο στα εργοστάσια, στις συνοι­κίες, στα χωριά, στις στρατώνες και τα πολεμικά καράβια.
Με συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις, στάσεις και πολιτικές απεργίες: ξεσηκωθείτε ενάντια στο καινούργιο έγκλημα, την καινούργια ανθρω­ποσφαγή.
ΔΙΑΔΗΛΩΣΤΕ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΣΑΣ ΝΑ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΕΤΕ ΤΗΝ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΚΗ ΣΑΣ ΠΑΤΡΙΔΑ, ΝΑ ΠΕΡΑΣΤΕ ΜΕ ΤΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΚΟΚΚΙΝΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΚΑΙ ΝΑ ΣΥΝΑΔΕΡΦΩΘΕΙΤΕ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ, ΑΔΕΡΦΙΑ ΜΑΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΚΑΙ ΝΑ ΔΙΕΞΑΓΕΤΕ ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ ΤΗΝ ΠΑΛΗ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΚΡΑΤΏΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΤΟΥΣ, ΝΑ ΑΝΑΤΡΕΨΕΤΕ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΚΡΑΤΙΑ, ΝΑ ΕΓΚΑΘΙΔΡΥΣΕΤΕ ΤΗΝ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Συσπειρωθείτε γύρω απ' τις ταξικές οργανώσεις και αγωνισθεί­τε για φτηνό ψωμί, για την μη περικοπή των μεροκάματων, για την αύξηση τους, για το οχτάωρο, για το μοίρασμα των πολεμικών κον­δυλίων στους πεινασμένους της πόλης και κάμπου. Μπάτε μέσα στις Ενώσεις Αντιφασιστικής Δράσης και τσακίστε τις φασιστικές προ­κλήσεις.

Έλληνες εργάτες και εργαζόμενοι. 
Υπερασπισθείτε τον καταπιεζόμενο λαό των εθνικών μειονοτή­των. Παλέψτε μαζί του για το δικαίωμα να καθορίζουν μόνοι τους την τύχη τους. Για την ενιαία και ανεξάρτητη Μακεδονία και Θράκη. Οι Εβραίοι, οι Μακεδόνες, οι Βούλγαροι, οι Τούρκοι της χώρας μας είναι αδέρφια μας, στην εκμετάλλευση και καταπίεση κοινό έχουμε μαζί τους τον εχθρό, τους Έλληνες καπιταλιστές, κοινό πρέπει να είναι το μέτωπό μας μαζί τους.
Εργάτες των πολεμικών εργοστασίων, σιδηροδρομικοί, λιμενεργάτες, ναυτεργάτες,
Δυναμώστε την αντιπολεμική σας πάλη. Ιδρύστε Αντιπολεμικές επιτροπές για την καταγγελία της κατασκευής και μεταφοράς πολε­μικού υλικού, για την πάλη, για την παρεμπόδιση της κατασκευής και μεταφοράς πολεμοφοδίων. Μετατρέψτε τα πολεμικά εργοστάσια και τις μεταφορές σε αντιπολεμικά φρούρια.

Εργάτες εργαζόμενοι,
Πυκνώστε τις γραμμές του Κομμουνιστικού Κόμματος , που έχει γραμμένα στη σημαία του :
ΠΑΛΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΝ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ, ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΣΕ ΕΜΦΥΛΙΟ ΠΟΛΕΜΟ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΣΤΡΕΨΤΕ ΤΑ ΟΠΛΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΧΘΡΟΥ, ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΔΕΛΦΩΘΕΙΤΕ ΜΕ ΤΟΥΣ ΦΑΝΤΑΡΟΥΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΚΡΑΤΩΝ. ΠΕΡΑΣΤΕ ΜΕ ΤΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΚΟΚΚΙΝΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΚΑΙ ΣΤΟΛΟΥ ΟΤΑΝ ΣΑΣ ΣΤΕΙΛΟΥΝ ΣΕ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΕΣ ΟΥΚΡΑΝΙΚΕΣ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΕΣ, ΠΑΛΕΨΤΕ ΓΙΑ ΤΟ ΓΚΡΕΜΙΣΜΑ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΑΘΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ, ΤΗΣ ΜΟΝΑΔΙΚΗΣ ΕΓΓΥΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ.
ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΟΛΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ.


Το Πολιτικό Γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ

 

Τετάρτη 4 Ιουνίου 2014

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ: Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΤΑΛΙΝΓΚΡΑΝΤ 7

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ
Η ΕΠΙΘΕΣΗ 
Στις 28 Ιουνίου, ημέρα που οι άνδρες της 50ης Μεραρχίας Πεζικού καταλαμβάνουν το Οχυρό του Ίνκερμαν κάνοντας ακόμη πιο στενή την πολιορκία της Σεβαστούπολης, η Ομάδα Στρατιών von Weichs [1] ξεκινά την προγραμματισμένη επίθεση σε ένα μέτωπο 150 χιλιομέτρων ανάμεσα στην περιοχή του Ομπογιάν και του Ορέλ.
Σε ρόλο δόρατος η 4η Στρατιά Αρμάτων του Hoth . Αιχμή του δόρατος το XLVIII Σώμα Αρμάτων του Κempf .[2] Το διαμάντι στην αιχμή του δεν είναι άλλη από τη 24η Μεραρχία Αρμάτων του von Hauenschild [3]. Ο πρώτος στόχος της μεγάλης αυτής μονάδας συγκεκριμένος και ξεκάθαρος . Διάσπαση του εχθρικού μετώπου και κατάληψη του Βορονέζ[4].

Το VIII αεροπορικό Σώμα [5] αναλαμβάνει το ρόλο της γιγάντιας προστατευτικής ομπρέλας. Τα καταδιωκτικά εξαφανίζουν τα σοβιετικά αναγνωριστικά ,  υποστηρίζουν με άνεση τη δράση των γερμανικών βομβαρδιστικών, προωθούνται βαθειά στα μετόπισθεν του εχθρού , πετούν πάνω από το Ντον , μεγαλώνουν τη σύγχυση. Την ίδια ώρα με ταχύτητα που κόβει την ανάσα, τα γερμανικά τεθωρακισμένα κινούμενα κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής Κούρσκ-  Καστόρνοε- Βορονέζ. ανατρέπουν δίχως δυσκολία την άμυνα  δύο σοβιετικών μεραρχιών της 40ης Στρατιας [6] και προωθούνται σε βάθος.
Από την έδρα  της Τακτικής διοίκησης του Μετώπου του Μπριάνσκ (Bryansk), στο Νίζνιν Ολτσάνεκ  [7]  ο Διοικητής του Μετώπου Γκόλικωφ προσπαθεί να διαχειριστεί μια σειρά από καταστροφικές ειδήσεις. Η επίθεση  που έχει εκδηλωθεί στο Νότιο άκρο του Μετώπου του για την ώρα επικεντρώνεται στο τομέα της 40ης Στρατιάς και συγκεκριμένα στο χώρο ευθυνης της 12ης και 160ης Μεραρχίας. 

Αυτό που ο Διοικητής του του Μετώπου του Μπριάνσκ Γκόλικωφ βλέπει σε κλίμακα πάνω στο χάρτη ,ο διοικητής της 40ης Στρατιάς Πάρσεροφ [8] το βλέπει  μέσα από τις διόπτρες του. Ο εχθρός με συνεχείς επιθέσεις πεζικού υποστηριζόμενο από άρματα πιέζει αφόρητα τις άμυνες των δύο Μεραρχιών σε μια προσπάθεια να διευρύνει τη πριονιά που έχουν προκαλέσει τα άρματα. Με τη χαλύβδινη  γροθιά να κατευθύνεται   ανατολικά προς τη πόλη του  Βορονέζ [9] ο Γκόλικωφ πρέπει να αντιδράσει αποφασιστικά , πριν προλάβει ο εχθρός  να σκορπίσει  σύγχυση και πανικό στα μετόπισθεν. Έχοντας πλήρη συναίσθηση της  σοβαρότητας της κατάστασης  αποφασίζει να βγάλει από την εφεδρεία του δύο  Ταξιαρχίες Αρμάτων [10] και προνοητικά ενημερώνει το Στάλιν για τις ενέργειές του.
 Στο μεταξύ εκμεταλλευόμενος τον αρχικό αιφνιδιασμό και δίχως να ανησυχεί για τα ακάλυπτα πλευρά του[11] ο von Hauenschild συνεχίζει τη προέλασή του ανατολικά . Στα δεκαπέντε περίπου χιλιόμετρα ένα ποτάμι , ο Τιμ του κλείνει το δρόμο , η γέφυρα όμως που συνδέει τις δύο όχθες   είναι ανέπαφη και οι λίγοι Ρώσοι στρατιώτες που τη φρουρούν δεν αποτελούν σημαντικό εμπόδιο .
Ακολουθεί μια άνιση και σύντομη μάχη. Οι Ρώσοι πριν εγκαταλείψουν τη γέφυρα, επιχειρούν να την ανατινάξουν.  Μόλις τη τελευταία στιγμή οι Γερμανοί προλαβαίνουν να σβήσουν το φιτίλι την ώρα που τα άρματα , με πρώτο εκείνο του von Hauenschild  περνούν στην απέναντι όχθη.
Ένα δεύτερο ποτάμι , ο Κσεν , σε παράλληλη πορεία με το πρώτο κυλά τα νερά του δέκα χιλιόμετρα ανατολικότερα Η ελπίδα ότι τα τεθωρακισμένα θα ξεπεράσουν με την ίδια ευκολία και το δεύτερο αυτό υδάτινο εμπόδιο, στο δρόμο τους για το Βορονέζ , εμψυχώνει αξιωματικούς και άνδρες.
Στο μεταξύ στο Νίζνιν Ολτσάνεκ η γενική εικόνα παρουσιάζεται πλέον ξεκάθαρη.
 Στόχος της γερμανικής επίθεσης είναι για την ώρα  το Μέτωπο του Μπριάνσκ . .Στη προσπάθειά του αυτή έχει ρίξει στη μάχη 10 τουλάχιστον  Μεραρχίες υποστηριζόμενες από 2-3 σχηματισμούς Αρμάτων  Το βάρος της επίθεσης εξακολουθούν να δέχονται   οι δύο Μεραρχίες της  40ης Στρατιάς και στη διάρκεια της ημέρας εμπλέκεται μια ακόμη Μεραρχία ,  η   15η Μεραρχία της  γειτονικής  13ης Στρατιάς . Golikov και  Zakharov  [12] μοιάζουν να συμφωνούν στην εκτίμηση ότι ο εχθρός κατάφερε τελικά να αιφνιδιάσει και να διασπάσει τη ρωσική άμυνα επιτιθέμενος  σε ένα σημείο πολύ πιο νότια από ότι η Σταβκα περίμενε [13].  Από πληροφορίες, τώρα με το τέλος της ημέρας , τα τεθωρακισμένα του εχθρού   πρέπει να βρίσκονται 12 περίπου χιλιόμετρα πίσω από τις πλάτες τους , πάνω στον δρόμο για το Βορονέζ.   Αυτή η παρουσία του εχθρού  ανάμεσα στο Τιμ και το  Κσεν (Kshen) , πίσω από τις σοβιετικές γραμμές, αντιπροσωπεύει ένα σοβαρό κίνδυνο και ο  Γκόλικωφ (Golikov) ελπίζει ότι η επέμβαση των τεθωρακισμένων του  XVI  και του Iου Σώματος Αρμάτων που ήδη σπεύδουν στη περιοχή . θα αποσοβήσουν το κίνδυνο.[14]. Εκατοντάδες χιλιόμετρα πίσω, στη Μόσχα η  Stavka που παρακολουθεί τις εξελίξεις με σκεπτικισμό σίγουρη πλέον ότι ο στόχος του εχθρού είναι το Voronezh (Βορονέζ) αποφασίζει να  ενισχύσει ακόμα περισσότερο την άμυνά  του με  δύο επιπλέον Σώματα Αρμάτων ( IV και XXIV) τα οποία αποσύρρει από το  μέχρι τότε ήρεμο Μέτωπο  του   Τιμοσένκο . Επιπλέον , για καθαρά  προληπτικούς λόγους βγάζει  από τη στρατηγική της εφεδρεία   το XVII Σώμα Αρμάτων [15] με εντολή να φτάσει στο Καστόρνοε  (Kastornoye) πριν από τον εχθρό.
Στη  περιοχή του Κσεν και πριν οι Γερμανοί  φτάσουν στο δεύτερο ποτάμι δέχονται πυρά του ρωσικού πυροβολικού. Μια απελπισμένη προσπάθεια του Πάρσερωφ να αναχαιτίσει με τις δικές του δυνάμεις τη γερμανική προέλαση δεν έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Τα  υπολείμματα από   δύο Μεραρχίες  πεζικού [16] θυσιάζονται σε έναν άνισο αγώνα. Τα    γερμανικά άρματα συνεχίζουν τη πορεία τους ανατολικά. Φτάνουν τελικά στο Κσεν περνούν στην απέναντι όχθη από μια  γέφυρα που αυτή τη φορά, είναι  παντελώς αφύλακτη. Ο  Στρατηγός  Χάουενσιλντ, πρέπει να πάρει τις αποφάσεις του. Η ημέρα τελειώνει, τα ρεζερβουάρ των καυσίμων είναι σχεδόν άδεια, οι μηχανοκίνητες δυνάμεις που βαδίζουν  στα αχνάρια τους είναι ακόμα πολύ πίσω. Η λογική λέει. Διακοπή της προέλασης .Σχηματισμός ακανθόχοιρου μέχρι να φθάσει ο ανεφοδιασμός. Ο Διοικητής αποφασίζει. Η προέλαση συνεχίζεται .
 Έχει πια νυχτώσει όταν οι τυφεκιοφόροι μοτοσυκλετιστές και τμήματα του 24ου Συντάγματος βρίσκονται  μπροστά σε ένα μικρό χωριό που ο στρατιωτικός χάρτης το αναφέρει σαν Τζεφροσίνοβσκα (Jefrosinovka). Από τα φορτηγά των διαβιβάσεων που είναι σκορπισμένα ένα γύρω ,από  το δάσος των οδικών πινακίδων  στραμμένων προς  κάθε διεύθυνση και την έντονη κινητικότητα οχημάτων που έρχονται και φεύγουν  το συμπέρασμα βγαίνει αβίαστο . Το  χωριό φιλοξενεί πιθανότατα το  σταθμό  Διοίκησης κάποιας μεγάλης μονάδας του εχθρού. Οι Γερμανοί δεν μπορεί να γνωρίζουν ότι στο μικρό αυτό χωριό βρίσκεται η έδρα της Διοίκησης της 40ης Στρατιάς του Πάρσεροφ. Οι Ρώσοι από την άλλη αιφνιδιασμένοι και με πλήρη άγνοια για τη πραγματική δύναμη του εχθρού που έχει ξεπηδήσει από το πουθενά, αντιδρούν σπασμωδικά .    Στη προσπάθειά τους να δώσουν χρόνο στους επιτελικούς να φύγουν διασφαλίζοντας ταυτόχρονα το πολύτιμο υλικό της Στρατιάς,  οχυρώνονται στις θέσεις τους και  δίνουν μια απελπισμένη μάχη . Η θυσία τους δεν είναι μάταιη.  Οι επιτελικοί αξιωματικοί καταφέρνουν τελικά  να διαφύγουν. Στη πράξη όμως,  μια ολόκληρη ρωσική Στρατιά, είναι πλέον ακέφαλη..........
Την επομένη η επίθεση του εχθρού επαναλαμβάνεται με την ίδια ένταση. Στο Καστόρνοε (Kastornoye) όπου ώρα με την ώρα αναμένεται η άφιξη του XVII Σώματος Αρμάτων ο Πάρσερωφ προσπαθεί να ξαναστήσει το στρατηγείο του. Δραστήριοι επιτελικοί αξιωματικοί αγωνίζονται να ξαναενώσουν μια Στρατιά που η γερμανική επίθεση έχει κόψει στα δύο.  Ο υποδιοικητής της Στρατιάς Ζματσένκο [20]  αναλαμβάνει προσωρινά τη διοίκηση των τριών μεραρχιών της Στρατιάς που έχουν αποκοπεί βόρεια της εχθρικής διείσδυσης  (45η 121η και 160η ) και μεθοδεύει τη σύμπτυξή τους....
Στο τέλος της δεύτερης ημέρας , η τύχη της 40ης Στρατιάς έχει πια κριθεί και οι 5 Μεραρχίες βρίσκονται σε υποχώρηση. Γύρω στα  μεσάνυχτα μια από τις Μεραρχίες αυτές, η 45η απευθύνει μια δραματική προειδοποίηση. Απειλείται με κύκλωση........
Ο Γκόλικωφ αισθάνεται ότι πολλά πράγματα  κινούνται πλέον ανεξέλεγκτα.  Η επικοινωνία με τις Μεραρχίες της 40ης Στρατιάς που υποχωρούν είναι άσχημες.....  Το XVII Σώμα Αρμάτων του Φεκλένκο  ακινητοποιημένο από έλλειψη βενζίνης βρίσκεται ακόμα στον δρόμο του Βορονέζ και το σημαντικότερο, τα Σώματα Αρμάτων του Μιτσούλινλ (IV) και του  Μπαντανώφ (XXIV) που είχαν εντολή να μετακινηθούν από το Μέτωπο του Τιμοσένκο δεν έχουν κάνει ακόμη την εμφάνισή τους.
Αργά το βράδυ ένα αυστηρό μήνυμα φτάνει στον Γκόλικωφ.
Να θυμάσαι ότι έχεις περισσότερα από 1000 [21] τεθωρακισμένα στο μέτωπό σου και ο εχθρός ούτε 500. Αυτό πάνω απ' όλα. Κατά δεύτερο λόγο όπου ο εχθρός έχει 3 Μεραρχίες Αρμάτων εσύ έχεις περισσότερα από 500 τεθωρακισμένα . Ο εχθρός 300 το πολύ 400. Το παν εξαρτάται τώρα από την ικανότητά σου να κάνεις καλή χρήση αυτών των δυνάμεων και να κερδίσεις το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. [22]
Στις 30 Ιουνίου ημέρα που τα άρματα του von Hauenschild στα μισά του δρόμου για το Βορονεζ, αντιμετωπίζουν  για πρώτη φορά μια μεγάλη μάχη με τεθωρακισμένες δυνάμεις του εχθρού [23]   , 150 χιλιόμετρα νοτιότερα κάτω από την προστατευτική ομπρέλα του IV Αεροπορικού Σώματος [24] κινείται με βορειοανατολική διεύθυνση η 6η Γερμανική Στρατιά.
 Από τον τομέα του Βολτσιάνσκ το XL Σώμα Αρμάτων [26] του άτυχου Stumme που τώρα διοικείται από τον στρατηγό Geyr von Schweppenburg [27] κατευθύνεται με ορμή προς το ποταμό Οσκόλ . Στη πορεία θα μετασχηματιστεί σε εσωτερική πτέρυγα και στρεφόμενο προς Βορρά για να συναντήσει όσο πιο γρήγορα το XLVIII Σώμα Αρμάτων του Κέμπφ (Κempf) πίσω από τις πλάτες των ρωσικών δυνάμεων στην περιοχή του Στάρυ Οσκόλ. Στόχος της 23ης Μεραρχίας Αρμάτων το βόρειο άκρο του Νοτιο-Δυτικού Μετώπου. Περισσότερο συγκεκριμένα οι Μεραρχίες της 21 Στρατιάς του Γκορντώφ .Αρχίζει να διαφαίνεται ο κυκλωτικός ελιγμός που περιγραφόταν με σαφήνεια στις καρτέλες του ταγματάρχη Ράιχελ. Προπομπός η 23η Μεραρχία Αρμάτων [28] , Όμως και εδώ η γενική άποψη που διαμορφώνεται από την αρχή είναι ότι οι Ρώσοι αρνούνται να εμπλακούν σε μάχη και αναδιπλώνονται μεθοδικά. Τη νύχτα της 30 Ιουνίου ο Στάλιν απευθύνεται στο Γκολικωφ.
  

Δύο θέματα μας απασχολούν.
Πρώτον , η ασθενής ασφάλεια του μετώπου σου στο ποταμό Kshen και βόρεια -ανατολικά του Tim . Είμαστε ανήσυχοι για τον κίνδυνο αυτό γιατί ο εχθρός μπορεί να οδηγηθεί στα μετόπισθεν της 40ης Στρατιάς και να κυκλώσει τις μονάδες μας . Κατά δεύτερο λόγο, είμαστε ανήσυχοι για την ασθενή διασφάλιση του μετώπου σου κοντά στο Liyny . Εδώ ο εχθρός μπορεί να οδηγηθεί στα μετόπισθεν της 13ης Στρατιάς . Σε αυτόν τον τομέα ο Katukov ( 1ο Σώμα Αρμάτων) θα λειτουργεί επιχειρησιακά αλλά ο Katukov δεν έχει κανένα δεύτερο κλιμάκιο άξιο λόγου.. Νομίζετε ότι οι δύο από αυτές τις απειλές είναι πραγματικές και πώς προτίθεσαι να τις αντιμετωπίσεις; [29]
'Ενα μεγάλο βασανιστικό ερώτημα σχετικά με τις προθέσεις του εχθρού τυραννά το Γκόλικωφ. Τι θα γίνει στη συνέχεια; Τι σχεδιάζουν οι Γερμανοί; Θα στραφούν βόρεια για να κυκλώσουν την 13η Στρατιά ή θα επιχειρήσουν κινούμενοι νότια να κυκλώσουν την αριστερή πλευρά της 40ης Στρατιάς. Πάνω στο χάρτη , η απειλή της δεύτερης υπόθεσης δείχνει να είναι η πλέον επικίνδυνη.  Ότι έχει αντέξει από την επίθεση της 24ης Μεραρχίας Αρμάτων τώρα με τη παρέμβαση του XL Σώμα Αρμάτων απειλείται με κατάρρευση και καταστροφή. [30]
Τις πρώτες ώρες της 1ης Ιουλίου ο Γκόλικωφ δέχεται τη σκληρή κριτική του Vasilevskii [31]

H Stavka  είναι δυσαρεστημένη  γιατί στο Μέτωπό σου διάφορα Σώματα Αρμάτων έπαψαν να είναι σχηματισμοί αρμάτων  και ενεργούν με μεθόδους πεζικού-παραδείγματα  Katukov (1η Αρμάτων) αντί να καταστρέψει το το εχθρικό πεζικό , ξοδεύει μια ημέρα στη περικύκλωση δύο Συνταγμάτων, και εσύ προφανώς συμφωνείς μ΄αυτό....Και που είναι τα άρματα αυτά; ....[32  ]
Το πρωί της 1ης Ιουλίου , ο Bock βρίσκεται στη Διοίκηση της 4ης Στρατιάς Αρμάτων . Η άποψή του ότι η Στρατιά οφείλει να βαδίσει κατ΄ευθεία προς το Βορονέζ " δίχως παρεκκλήσεις δεξιά και αριστερά" βρίσκει σύμφωνο το Hoth, το διοικητή της Στρατιάς.
Απέναντι στις ρωσικές γραμμές τα πάντα μοιάζουν να βρίσκονται σε κίνηση, μια κίνηση που είναι δύσκολο να κρυφτεί. Η Στάβκα μπροστά στο κίνδυνο να δει δύο Στρατιές της [33] να συνθλίβονται μέσα στη γερμανική λαβίδα έχει δώσει έγκαιρα εντολή για μια ελεγχόμενη υποχώρηση...... Στη διάρκεια της ημέρας η Μεραρχία Grossdeutschland [34] περνά τον άνω ρου του Olym 60 περίπου χιλιόμετρα δυτικά του Voronezh ενώ η 16η Μηχανοκίνητη Μεραρχία [35] στα δεξιά του XXXXVIII Σώματος Αρμάτων [36] αρχίζει από το απόγευμα να στρέφεται προς νότο προς το Staryy Oskol [37].
Αργά το απόγευμα της ίδιας ημέρας η 6η Γερμανική Στρατιά έχει διαλύσει ολόκληρο σχεδόν το δεξιό μισό του Νοτιοδυτικού Μετώπου δυτικά του ποταμού Oskol και έχει δημιουργήσει επιπλέον ένα ισχυρό προγεφύρωμα στην απέναντι όχθη.
Στις 2 Ιουλίου η 24η Μεραρχία Αρμάτων έχει στο ενεργητικό της τη κατάκτηση των πόλεων Καστόρνοε και Γκορσέτσνοε. Νοτιότερα η 23η Μεραρχία Αρμάτων πιέζει όλο και πιο επίμονα προς τη κατεύθυνση της 28ης Στρατιάς του Ριαμπιτσέφ στα αριστερά της διαλυμένης πλέον 21ης Στρατιάς.
Η ρωσική υποχώρηση πραγματοποιείται με τόσο γρήγορους ρυθμούς που ολόκληρος ο σχεδιασμός της πρώτης φάσης της Κυανής επιχείρησης , η κύκλωση των ρωσικών δυνάμεων στη περιοχή του Staryy Oskol μοιάζει ουτοπία. Bock και Πάουλους φαίνεται να συμφωνούν ότι κάθε προσπάθεια να κυκλωθούν τα ρωσικά στρατεύματα δυτικά του Ντον είναι καταδικασμένη λόγω της ταχύτητας με την οποία οι Ρώσοι υποχωρούν.[38].

H ταχύτητα με την οποία οι Ρώσοι της 21ης Στρατιάς παραχωρούν έδαφος προβληματίζει ακόμα περισσότερο το διοικητή του XL Σώματος Αρμάτων [39]. 'Ενα βασικό ερώτημα απαιτεί μια πειστική απάντηση .Γιατί οι Ρώσοι αρνούνται να δόσουν μάχη και υποχωρούν; Επιχειρούν να διαφύγουν πίσω από το Ντον και εκεί να ανασυντάξουν τις δυνάμεις τους; Αν είναι έτσι , οι Γερμανοί οφείλουν να εμποδίσουν με κάθε τροπο μια παρόμοια προσπάθεια. Με βάση τη κοινή λογική τα άρματα πρέπει να ορμήσουν πίσω από τους φυγάδες ,να τους καταδιώξουν και να τους καταστρέψουν πριν περάσουν το Ντον .
Ο Πάουλους που ενημερώνεται σχετικά αρνείται να εγκρίνει οποιαδήποτε απόκληση από το αρχικό σχέδιο [40]. Με βαριά καρδιά ο Γκέυρ συνεχίζει την στροφή προς Βορρά. 'Oπως είναι αναμενόμενο ο κλοιός κλείνει αλλά είναι άδειος. Οι Ρώσοι όχι μόνο καταφέρνουν να φυγαδεύσουν συντεταγμένα το κύριο όγκο δύο Στρατιών τους αλλά έχουν σύρει στην υποχώρηση και όλο το βαρύ τους οπλισμό. [41]

Αυτό που δεν προβληματίζει τους Στρατηγούς φαίνεται πως αντηχεί σαν καμπανάκι κινδύνου στα αυτιά του παλιού Δεκανέα του Μεγάλου Πολέμου [42].
Ασφαλώς ο Χίτλερ επιχειρεί να ερμηνεύσει πειστικά τη συμπεριφορά ενός εχθρού που αρνείται συνειδητά να εμπλακεί σε αγώνες μεγάλης κλίμακας και στη πράξη υποχωρεί. Τι μπορεί να συμβαίνει; Ο Σοβιετικός Στρατός έφτασε στα όρια των δυνατοτήτων του και κρίνει μάταιη κάθε παραπέρα αντίσταση ή για μια ακόμη φορά ενεργοποιείται το δόγμα της ανταλλαγής , του χώρου με το χρόνο. Τι ακριβώς επιδιώκουν οι Ρώσοι σ΄αυτή τη δεύτερη περίπτωση; [43] Θα αφήσουν τόσο εύκολα από τα χέρια τους το Βορονέζ;

Όπως και να έχει το θέμα ο Φύρερ καταλήγει στο συμπέρασμα, απόλυτα λογικό. ότι ο βασικός στόχος του Βλαιχς δεν είναι άλλος από τη καταδίωξη και κύκλωση των σοβιετικών στρατευμάτων , πριν ξεφύγουν πίσω από το Ντον. Φοβούμενος καθυστερήσεις που μπορεί να βάλουν σε κίνδυνο όχι μόνο την ομαλή εξέλιξη της πρώτης φάσης της επίθεσης αλλά και της ίδιας της εκστρατείας αποφασίζει να παραιτηθεί από τη κατάληψη του Βορονέζ . Συζητά διεξοδικά το θέμα με τον Αρχηγό του ΓΕΣ Ξηράς , Στρατηγό Χάλντερ ο οποίος φαίνεται να συμφωνεί [44] .Το θέμα είναι αποφασιστικής σπουδαιότητας και το ίδιο βράδυ της 2 Ιουλίου ο Χάλντερ ενημερώνει τηλεφωνικά στον Στρατάρχη φον Μποκ, ότι ο Χίτλερ δεν δίδει πλέον καμιά σημασία στην κατάληψη της πόλεως Βορονέζ και ότι οφείλει να στρέψει αμέσως τις ταχυκίνητες δυνάμεις του νοτιοανατολικά ενάντια στις μάζες του εχθρού που υποχωρούν.[45] .



Προς το τέλος της 2ης Ιουλίου, η κατάσταση στην κατεύθυνση του Βορονεζ χειροτέρεψε έντονα. Η άμυνα στο όριο επαφής των μετώπων Μπριανσκ και Νοτιο-δυτικό διασπάσθηκε σε βάθος 80 χιλιομέτρων . Οι εφεδρείες των μετώπων σ’ αυτήν την κατεύθυνση μπήκαν στη μάχη .Το συγκρότημα του εχθρού απειλούσε να προελάσει προς Ντον και καταλάβει το Βορονέζ.
Για να εμποδιστεί, το Γενικό Στρατηγείο διέθεσε , από την εφεδρεία του στο διοικητή του μετώπου του Μπριάνσκ αντιστράτηγο Φ.Ι Γκόλικοφ δύο Στρατιές πεζικού (την 6η και 60η ,σημείωση Γ.Ζ), με εντολή να τις αναπτύξει στη δεξιά όχθη του Ντον στον τομέα Ζαντόνσκ- Πάβλοφσκ και υποχρέωσε το Γκόλικοφ να αναλάβει την καθοδήγηση των πολεμικών επιχειρήσεων στην περιοχή του Βορονέζ, [48]

Ο Φύρερ εξακολουθεί να είναι ανήσυχος. Αξιολογεί με περίσκεψη τις τελευταίες πληροφορίες για τις συγκεντρώσεις του εχθρού στη περιοχή του Βορονέζ [49] και υποψιαζεται ότι οι Σοβιετικοί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα επιχειρήσουν να παρασύρουν το Μποκ σε μια μάχη φθοράς μια που για τη Στάβκα η σύμπτυξη με ασφάλεια των στρατευμάτων έχει σπουδαιότατη σημασία. Παρά το γεγονός ότι οι οδηγίες του έχουν ήδη διαβιβαστεί τηλεφωνικά στο Bock από το Halder δεν εφησυχάζει. Νοιώθει την ανάγκη να μιλήσει και ο ίδιος μαζί του σχετικά με αυτό το αποφασιστικής σημασίας θέμα. Απορρίπτει τη λύση του τηλεφώνου. . Μέσα στη νύχτα , στις 4 το πρωί της 3 Ιουνίου ο Φύρερ αναχωρεί από το Rastenburg για το Στρατηγείο του Bock τη Πολτάβα .Σέρνει μαζύ του μια πολυμελή συνοδεία ανωτάτων αξιωματικών μεταξύ αυτών το Halder, το Στρατάρχη Keitel και το Schmundt [49]. Το μέσο είναι ένα μεταγωγικό αεροπλάνο τύπου Κόνδωρ .
Το αεροπλάνο προσγειώνεται στη Πολτάβα γύρω στις 7 Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο. Η σύσκεψη ξεκινά αμέσως. Ο Φύρερ λέει ξεκάθαρα στο Μποκ..
-Δεν επιμένω πλέον για την κατάκτηση της πόλεως ,ούτε και την θεωρώ αναγκαία, γι αυτό σας εξουσιοδοτώ να βαδίσετε αμέσως προς Νότον. Θέση ξεκάθαρη. [50]
Στη ξεκάθαρη αυτή θέση δεν εκφράζονται αντιρρήσεις. Απεναντίας Σχετικές διαταγές διαβιβάζονται στην 6η Στρατιά και ο Πάουλους με τη σειρά του κάνει δεκτό το αίτημα του Geyr von Schweppenburg να κινηθεί με τις ταχυκίνητες δυναμεις του προς το Ντον. Το ίδιο βράδυ της 3 Ιουλίου μια καταπληκτική είδηση φτάνει στο Στρατηγείο του Μποκ . Προωθημένα γερμανικά στοιχεία βρίσκονται στο Ντον Δυτικά της πόλης του Βορονεζ.
Ο Μποκ ελπίζει σε μια άμεση κατάκτηση της πόλης και φαίνεται να υποτιμά το κίνδυνο που η 5η Στρατιά Αρμάτων[51] αντιπροσωπεύει Νότια του Υelets(Γιελέτς) ......
Στη καλύτερη περίπτωση φαίνεται να ερμηνεύει ευρύτερα αυτή τη τόσο πολύ συγκεκριμένη εντολή του Φύρερ . Γι αυτόν το "δεν επιμένω πλέον στη κατάκτηση της πόλεως" δεν σημαίνει και απαγορεύω. Έχοντας ένα προγεφύρωμα στην απέναντι όχθη του Ντον [52] και με τις προφυλακές του τρία μόλις χιλιόμετρα από την πόλη κάνει το τραγικό λάθος.[53]
Υποσημειώσεις:
[ 1] Ομάδα Στρατιών ή Συγκρότημα Βάιχς.Περιελάμβανε τη 2η Στρατιά,τη 4η Στρατιά Αρμάτων και τη 2η Ουγγρική Στρατιά.
[  2]Ανατολικά του Κουρσκ, Αριστερά η G.D,στο κέντρο η 24η Μεραρχία Αρμάτων και δεξιά η 16η Μηχανοκίνητη Μεραρχία.
[  3]
[  4]
[  5]
[  6] Οι δυνάμεις του Μετώπου του Μπριγιάνσκ, διαρθρωμένες σε 5 Στρατιές περιελάμβαναν 29 μεραρχίες και 11 ταξιαρχίες τυφεκιοφόρων,3 Σώματα και 8 Ταξιαρχίες Αρμάτων και δύο Σώματα Ιππικού. Περισότερο αναλυτικά:Η 40η Στρατιά του Πάρσερωφ κάλυπτε το δρόμο και τον σιδηρόδρομο που από το Κούρσκ οδηγούσε στο Καστόρνοε και το Βορονεζ.
Δεξιά της 40ης ακολουθούσαν στη σειρά η 13η , η 48η , η 3η και τέλος η 61η Στρατιά έκλεινε τη διάταξη στην άλλη πλευρά της οδικής γραμμής Ορέλ-Μόσχα.
[  7]
[  8]
[  9]
[10]
[11] Ο Guderian είχε πει: Τα στρατεύματα των τεθωρακισμένων έχουν το διοικητή επικεφαλής και την ευχάριστη δυνατότητα να αφήνουν τα πλευρά τους πάντα ακάλυπτα.
[14] O Στάλιν έκρινε ανεπαρκή το Διοικητή της Feklenko και τον αντικατέστησε στις 4 Ιουλίου όταν η Στρατιά είχεπλέον διαλυθεί με τον Υποστράτηγο L.P.Korchagin
[15] 160η και 6η.
[21] Τα Τεθωρακισμένα Σώματα Στρατού ήταν: Ι, XVI ,XVII,IV,XXIV.Τα δύο τελευ­ταία προήρχοντο από το μέτωπο του Τιμοσενκο.
[22] Walter Kerr: Il segreto di Stalingrado σελ.80
[23] Ο Φεντορένκο (Fedorenko ) Διοικητής των τεθωρακισμένων δυνάμεων του Κόκκινου Στρατού βρισκόταν στο Καστόρνογε από τις 30 Ιουνίου και καθοδηγούσε το Γκόλικωφ για τη χρήση των Σωμάτων Αρμάτων,
[24]
[25]
[26] 3η και 23η Μεραρχίες Αρμάτων ,100η Μεραρχία Κυνηγών και 29η Μεραρχία Πεζικού (Μηχανοκίνητη)
[42] Επειδή μετά το τέλος του πολέμου οι περισσότεροι γερμανοί στρατηγοί προσπάθησαννα αποδώσουν κάθε ευθύνησχετικά με τις στρατιωτικές ήττες στις "ολέθριες , "παράλογες" και "ερασιτεχνικές πρωτοβουλίες του πρώην δεκανέα είναι χρήσιμη η αναφορά στις παρακάτω κρίσεις:
"Δια να προσδιορισωμεν τον ρόλον του εις το πεδίον τούτο αναμφισβήτως δεν δυνάμεθα να περιορισθώμεν να ομιλούμεν περί του"Δεκανέως του Πρώτου παγκοσμίου πολέμου" . Είναι βέβαιον ότι κατείχε αντίληψιν διά να κρίνη τας επιχειρησιακάς δυνατότητας, ως απέδειξε τούτο η υπ'αυτού υΙοθέτησις του εκθειαζομένου σχεδίου υπό της Ομάδος Α,προκειμένου περι της επιθέσεως κατά του Δυτικού μετώπου. Επιπλέ­ον, διέθετε γνώσεις και καταπληκτικήν μνήμην. ως και τα σχετικά με τον όπλισμόν ζητήματα·Ηδύνατο να ομιλη μέ εκπληκτικήνμνήμην,ως ακρίβειαν περί των αποτελεσμάτων των νέων οπλών του εχθρού··...·"· (Ε.φόν Μανστάιν:Nίκαι απολεσθείσαι, σελ 24-3.)
"Μόνον οι μη αληθώς αντικειμενικοί ιστορικοί θα ηδύναντο να συγκρα­τηθούν και να μην θαυμάσουν τον άνδραν αυτόν. Η ικανότης του εις τον εντοπισμόν των λεπτομερειών, η αίσθησίς του δια την ιστορίαν, η σταθερά μνήμη του η στρατηγική φαντασία του,είχον τας ατελείας των,ουδόλως όμως απείχον από του να είναι ανεπτυγμέναι εις λαμπρόν βαθμόν·Υπεράνω όλων η προς Ανατολάς Εκστρατεία απετέλει προσωπικήν του υπόθεσιν, η δε βιαία και μαγνητική προσωπικ;oης του εκυριάρχει κατά την πορείαν της, ακόμη και κατά την ήτταν.Άπο της λήξεως του πολέμου ο Χίτλερ κατέστη το πρόσφορον δοχείον εναποθηκεύσεως απάντων των σφαλμάτων και κακών προβλέψεων της Γερμανικής στρατιωτικοπολιτικής."(Α. Κλαρκ: Βαρβαρόσσα )
"Οι νικημένοι Φασίστες στρατηγοί μπορούν ανενόχλητα να προσπαθούν να αποδείξουν στα καινούργια αφεντικά τους, τους Αμερικανούς ηγέτες ,ότι δεν ευθύνονται για την αποτυχία της Χιτλερικής περιπέτειας, ρίχνοντας την ευθύνη στον Χίτλερ, που έδινε λανθασμένες οδηγίες Όμως δεν πρόκειται να τα καταφέρουν" (Α Ι Ερεμένκο: Οι στρατιωτικοί λόγοι της Γερμανικής ήττας στο Στάλινγκραντ .

[43]
[44] M. Οικονομάκος ι ελπίδες πάγωσαν στο Βόλγα  σελ. 49 .
[45]

[46] 6η και 60η Στρατιές της Εφεδρείας
[47] XVII ,IV και XXIV
[48] Α.Μ Βασιλέφσκι:Το έργο όλης της ζωής μου.Σύφχρονη Εποχή σελ 258. Αναφέρεται στο Ζούκωφ Αναμνήσεις και Στοχασμοί Τ.β σελ 82
[49]
[50] Στο θέμα αυτό οι αγγλοσάξωνες συγγραφείς ακολοθούν με ευκολία την άποψη των στρατηγών. 
Έχοντας την ανάμνηση της Δουνκέρκης στα 1940 και του Λένινγκραντ το 1941, ο Χίτλερ φοβόταν ότι το Βορονέζ θα απασχολούσε ιδιαίτερα τα πολύτιμα θωρακισμένα του για ατέλειωτες ημέρες. Ο Κάιτελ αναγνώριζε τους γνωστούς κακούς οιωνούς και τον παρακάλεσε να πάει αεροπορικά ο ίδιος στην Πολτάβα και να διατάξει τον Βeck να αφήσει ήσυχη την πόλη. Ο Χίτλερ έφτασε μετά από τρίωρη πτήση στην Πολτάβα στις 7 π.μ. της 3 Ιουλίου. Ωστόσο, αντιμετωπίζοντας τον στρατάρχη με το γρανιτένιο πρόσωπο, έχασε τα λόγια του. Αντί να απαγορεύσει ξεκάθαρα στον Βeck να καταλάβει την πόλη του Βορονέζ, ο Χίτλερ διατύπωσε τις οδηγίες του με τέτοιες αοριστολογίες, ώστε άφησε τον Βeck να αναρωτιέται: «Κατάλαβα σωστά τα λόγια σας; Μπορώ να καταλάβω το Βορονέζ, αν αυτό είναι εύκολο και χωρίς αιματοχυσία; Αλλά δεν θα πρέπει να εμπλακώ σε σκληρές μάχες για την κατάληψη της πόλης;» Ο Χίτλερ το επιβεβαίωσε γνέφοντας καταφατικά. (David Irving .O πόλεμος του Χίτλερ. Τόμος 2 σελ.410)
Για το ίδιο θέμα:
Στις 3 Ιουλίου ο Χίτλερ πέταξε για μια ακόμα φορά με την ακολουθία του στην Πολτάβα, για να συσκεφθεί με το Στρατάρχη νοη Βοck. Και αυτή τη φορά βρισκόταν σε θριαμβευτική διάθεση λόγω της κατάληψης της Σεβαστούπολης, ενώ είχε μόλις προαγάγει τον Manstein σε Στρατάρχη. «Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης», έγραψε ο Βοck στο ημερολόγιο του, «ο Φύρερ έδειχνε να απολαμβάνει ιδιαίτερα το γεγονός ότι οι Άγγλοι απομάκρυναν κάθε στρατηγό όταν τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά. θάβοντας έτσι κάθε είδους πρωτοβουλία στο στρατό τους!» Οι παρόντες Γερμανοί στρατηγοί αναγκάστηκαν να συμμετάσχουν στην ευφορία του Φύρερ με ένα δουλοπρεπές γέλιο. Παρ' όλο που ο Χίτλερ βρισκόταν εμφανώς σε ενθουσιώδη διάθεση, ταυτόχρονα ανησυχούσε γιατί δεν ήθελε να επιτρέψει στις σοβιετικές στρατιές να ξεφύγουν, ιδιαίτερα σε εκείνες που βρίσκονταν στα νοτιοανατολικά του Βορόνεζ, ανάμεσα στις καμπές του Ντον. Όλα έδειχναν ότι η πόλη θα έπεφτε γρήγορα. 0 Χίτλερ πήρε τότε μια καταστροφικά συμβιβαστική απόφαση. Επέτρεψε στον Βοck να συνεχίσει τη μάχη για το Βορόνεζ με ένα από τα Σώματα των τεθωρακισμένων να έχει ήδη εμπλακεί και έστειλε την υπόλοιπη στρατιά του Hoth νοτιότερα. Όμως οι γερμανικές δυνάμεις που έμειναν δεν είχαν τη δύναμη να επιτύχουν ένα γρήγορο αποτέλεσμα. Οι Σοβιετικοί υπερασπιστές άντεξαν στις σκληρές οδομαχίες, στις οποίες οι Γερμανοί έχασαν τα κύρια πλεονεκτήματα τους. Περισσότερο τυχαία παρά αποτέλεσμα κάποιας συγκεκριμένης στρατηγικής, η μάχη του Βορόνεζ αποτέλεσε μέρος της φάσης κατά την οποία ο Κόκκινος Στρατός άρχισε να επικεντρώνει την άμυνα του στις πόλεις και όχι σε αυθαίρετες γραμμές πάνω στο χάρτη. Η καινούργια ευέλικτη τακτική είχε επιτρέψει στις στρατιές του Τimoshenko να υποχωρήσουν και να αποφύγουν την περικύκλωση, αλλά μέχρι τότε είχαν τόσες απώλειες, που στις 12 Ιουλίου η Stavka αποφάσισε με οδηγία της, τη σύσταση μιας νέας Διοίκησης Ομάδας Στρατιών με την ονομασία Μέτωπο Σταλινγκραντ(Beevor Στάλινγκραντ σελ 118-9 Στο γενικό πνεύμα και ο Οικονομάκος (Οι ελπίδες πάγωσαν στο Βόλγα σελ 49-50)


(Συνέχεια και τέλος κεφαλαίου)