ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 4ον Η Διοικητική Μέριμνα
Με τον όρο αυτό, Διοικητική Μέριμνα (Δ.Μ.), εννοείται το σύνολον των ενεργειών για να υποστηριχθή μια επιχείρησις υπό έποψιν ανεφοδιασμού. Περιλαμβάνει προβλήματα πολλά και διάφορα που άλλα μεν είναι δυνατόν να προβλεφθούν, άλλα επιβάλλουν κάποιον σχετικό αυτοσχεδιασμό, των όποιων η λύσις εξαρτάται από την επιδεξιότητα των αρμοδίων επιτελών και την διάθεσιν μέσων. Από την σφαίρα του πιστολιού μέχρι την επιστολή που θα λάβη ή θα στείλη ο στρατιώτης όλα πρέπει να αντιμετωπισθούν κάτω από όλες τις κλιματολογικές και καιρικές συνθήκες ή άλλες αντιξοότητες. Η λύσις των προβλημάτων επηρεάζει ευθέως το πεδίον της μάχης, το προσωπικό και το υλικό, πολλές φορές δε μιας επιχειρήσεως η εκτέλεσις, η έκβασις ή η αναβολή εξαρτάται από την κατάσταση Διοικητικής Μερίμνης που επικρατεί στο Στράτευμα. Όλοι οι Στρατοί έχουν υιοθετήσει 9 αρχές πολέμου πλην τού Αγγλικού πού έχει 10. Η επί πλέον αυτή αρχή πολέμου, είναι η Διοικητική Μέριμνα.
Ο Γερμανικός Στρατός υπέφερε από αυτή την άποψη. Ιδιαίτερα η Βέρμαχτ υστερούσε σε καύσιμα. (Βλέπε του ιδίου «2.000 χιλιόμετρα χωρίς καύσιμα» Εκδοτικός Οίκος Ελ. Σκέψις Ιπποκράτους 112). Ας δούμε τις ιδιαιτερότητες ανεφοδιασμού του ανατολικού μετώπου.Όταν οι Γερμανικές Στρατιές έφθασαν στον ποταμό Ντον απείχαν από τα Γερμανικά σύνορα στο Μπρεσλάου 2.500 χιλιόμετρα.
Δεδομένου ότι στην Ρωσία δεν υπήρχαν σχεδόν καθόλου δρόμοι με ισχυρό οδόστρωμα, ο ανεφοδιασμός εβασίσθη κατά μέγα μέρος στο σιδηροδρομικό δίκτυο. Αμφότερες οι ομάδες Στρατιών, η «Α» και «Β», ανεφοδιάζοντο σιδη ροδρομικώς από τα αντίστοιχα τέρματα, τα οποία ευρίσκοντο εις το Χαρκώβ και το Σταλίνο. Στην συνέχεια το υλικό μετεφορτώνετο και μετεφέρετο δι' οχημάτων μέχρι Ροστώβ. Οι σιδηροδρομικές αυτές γραμμές ήσαν μονές κατά το πλείστον σε όλη την Ρωσική επικράτεια και επαρκούσαν για τις μεταφορές της (κάθε άλλη αντίληψης είναι εσφαλμένη). Το άνοιγμα τους όμως ήταν 1,51, εν αντιθέσει με το Ευρωπαϊκό και συνεπώς και με το Γερμανικό πού ήταν 1,43. Έπρεπε λοιπόν να μετατραπή, γιατί οι Γερμανοί δεν είχαν επιτύχει να αιχμα λωτίσουν Σοβιετικό τροχαίο υλικό. Επίσης η Γερμανική σιδηροδρομική υπηρεσία δεν ήτο εις θέσιν να διάθεση το αναγκαίο προσωπικό και υλικό για τις μεταφορές στο Ανατολικό μέτωπο και έτσι η απόδοση της έφθανε στο 50% της Ρωσικής.
Έλλειψις δρόμων, ολίγοι και περιωρισμένοι σιδηρόδρομοι, γιγαντιαίες απο στάσεις, έτσι το πρόβλημα του ανεφοδιασμού των Γερμανικών Στρατιών ήτο ένα σχεδόν άλυτο θέμα. Η Διεύθυνσις Διοικητικής Μερίμνης προσπάθησε να εξίσωση την έλλειψη των γραμμών ανεφοδιασμού με την οργάνωση ενός δι κτύου που απετελείτο από μεταφορικά οχήματα, και από σταθμούς ανεφοδια σμού στην περιοχή των επιχειρήσεων και να καταστήση ελαστικότερο τον ανεφοδιασμό. Ούτε εφεδρείες υπήρχαν στον τομέα αυτό' αντίθετα σε μερι κές περιοχές σπάνια εκαλύπτοντο οι ανάγκες. Ιδιαίτερα ή βενζίνη ήταν πάντα και παντού ελλειπής.
Χαρακτηριστικό είναι το εξής γεγονός σαν παράδειγμα: υπήρξε ένα δίλημ μα σχετικό με την διάθεση της 11ης Στρατιάς στον Ντον ή στο Λένινγκραντ. Απεφασίσθη να χρησιμοποιηθή στο Λένινγκραντ επειδή δεν ήτο δυνατόν να μεταφερθή στον Ντον, λόγω των καταστροφών πού είχαν υποστή οι σίδηροδρομικές εγκαταστάσεις. Επίσης η Μεραρχία ΕΣ-ΕΣ «Σωματοφυλακή» απεφασίσθη να μεταφερθή στη Δύση διότι δεν ήτο δυνατόν να μετακινηθή στο Ανατολικό μέτωπο, ελλείψει καυσίμων.
Ένας άλλος παράγων πού επηρέαζε δυσμενώς την Διοικητική Μέριμνα ήταν οι αιφνιδιαστικές επεμβάσεις του Χίτλερ. Οι ξαφνικές αλλαγές της κυ ρίας προσπάθειας. Μία Μεραρχία Αρμάτων είναι δυνατόν κατά κάποιο τρόπο να μεταβάλη θέσεις. Μια φάλαγγα όμως οχημάτων με καύσιμα πού τα μεταφέ ρει και τα συγκεντρώνει σε μια κατεύθυνση για να υποστήριξη μια κυρία προσπάθεια, τα διανέμει και στη συνέχεια είναι κενή. Δεν μπορεί πλέον να υποστή ριξη άλλη κατεύθυνση.
O Χίτλερ τέτοια προβλήματα δεν τα ελάμβανε ύπ' όψιν του. Έλεγε ότι θα εύρισκαν μεγάλες ποσότητες στον Καύκασο. Δεν εκτιμούσε πόσος καιρός θα εχρειάζετο ώστε να καταστούν ικανές αυτές οι πετρελαιοπηγές να αποδώ σουν. Μόνον οι ελλείψεις σε καύσιμα έπρεπε να είναι εις θέσιν να ανατρέψουν το Σχέδιον της Α.Δ.ΓΈ.Δ
Εν τούτοις πρόβλημα τροφοδοσίας για τις Στρατιές που ενεργούσαν Ν. του ποταμού Ντον, δεν υπήρχε για τον αρμόδιο και υπεύθυνο Γερμανό Διοικητή γιατί, παρά τα αναμενόμενα, ευρέθησαν στην περιοχή μεταξύ Ντον και Καυκάσου τόσες προμήθειες σε σιτάρι (1.5 εκατομμύριο τόννοι) και σε ζώα ώστε, εφ' όσον ήτο δυνατόν να υπάρξουν ευνοϊκαί προϋποθέσεις μεταφοράς, θα υπήρχε περίπτωση να μεταφερθούν μεγάλες ποσότητες αυτού του είδους και στην Γερμανία ακόμη για την τροφοδοσία του λαού της.
Όταν ο Στρατάρχης Γκαίριγκ υπεσχέθη στον Χίτλερ ότι θα ανεφοδιάση την κυκλωμένη 6η Στρατιά, μέσα στον Ρωσικό βαρύ χειμώνα, ή δεν θα είχε υπ' όψιν τους τις ευθύνες που ανελάμβανε από τις ανυπέρβλητες δυσχέρειες, ή γενικά οι Γερμανοί δεν θα έπρεπε να έχουν αντιμετωπίσει τα προβλήματα αυ τά με σοβαρότητα κατά την εκπαίδευση.
Θα ασχοληθώ στην συνέχεια ειδικώς με το πρόβλημα τού ανεφοδιασμού της κυκλωθείσης 6ης Στρατιάς γιατί από την χρονική αυτή περίοδο άρχισε η «Μεγάλη Στροφή» στον πόλεμο πού διεξήγετο και πού μετέβαλε τον ρουν του.
Στα θέματα Στρατηγικής ή τακτικής είναι δυνατόν να υπάρχουν διάφορες γνώμες, αντιρρήσεις ή αντιθέσεις. Η Διοικητική Μέριμνα όμως είναι απλά Μαθηματικά, είναι ένα πρόβλημα πού απαιτεί ακριβείς και σωστούς υπολογισμούς.
Στις 25.11.1942 ή συνολική δύναμις της 6ης Στρατιάς ήτο 284.000 άνδρες και στις 24.1 διέθετε 255.000. Υπάρχουν διάφορες απόψεις για την δύναμη αυτής της Στρατιάς γιατί πολλές δυνάμεις της έμειναν έξω από τον κλοιό. Στους υπολογισμούς εδώ θα ληφθή υπ' όψιν μία δύναμις που ανέρχεται στους 250.000 άνδρες, όπως αναφέρει ό Γερμανός Στρατηγός Χάνς Ντόερ στο βι βλίο του.
Εκτός από τον ανωτέρω αριθμό ανδρών η 6η Στρατιά διέθετε επίσης στις 24/11:
(α). 8.000 περίπου άλογα (β). 1.800 πυροβόλα και (γ). 10.000 το ολιγώτερο οχήματα.
Συνεπώς σύμφωνα με τα Γερμανικά δεδομένα προκύπτουν αι κάτωθι ημε ρήσιοι ανεφοδιαστικαί ανάγκαι:
250.000 άνδρες χ 1,225 kg τρόφιμα[1]* = 306 τον. τρόφιμα.
1.800 πυροβόλα χ 10 βλήματα (ημερησία κατανάλωσης - βάρος 30 kg έκαστον) = 540 τον. πυρομαχικά.
10.000 οχήματα χ 10 λίτρα ή ημερησία κατανάλωση (υπολογίζεται ότι μερι κά θα ακινητούν ημερησίως) = 100 τον. καύσιμα/946 τον. Σύνολον.
Πλην του ανωτέρω συνόλου των 946 τόννων δεν λαμβάνονται υπ' όψιν οι ανάγκες:
( α), για την συντήρηση των 8.000 ίππων.
( β), σε πυρομαχικά παντός είδους πεζικού.
( γ), υλικών Μηχανικού.
( δ), συντηρήσεως υλικού πάσης φύσεως.
( ε), υγειονομικού υλικού.
(στ), ενδύσεως και υποδύσεως.
( ζ), ταχυδρομείου.
Όλα αυτά τα πιο πάνω υλικά είναι αναγκαία και αν υπολογιστούν τότε ή ημερησία απαίτησις είναι δυνατόν να ανέρχετο στους 1.200 τόννους. Επίσης η κατανάλωσις σε βλήματα πυροβολικού και σε καύσιμα έχει υπολογισθή με μεγάλη οικονομία. Η άποψις ότι οι ανάγκες στον κλοιό δεν θα ήσαν τόσο με γάλες είναι λανθασμένη. Η μαχητική ισχύς της 6ης Στρατιάς παρά ταύτα έπρεπε να παραμένη ισχυρά και να αποκαθίστατο μάλιστα εάν εχάνετο, διότι έπρεπε να αντιμετωπίζει τις ισχυρές εχθρικές επιθέσεις, να μελετά ηρωική έξοδο, να δημιουργή εφεδρείες σε εφόδια και να αντιμετωπίζη έναν δύσκολο Ρωσικό βαρύ χειμώνα και ένα τραχύ αντίπαλο, μαέστρο στον αγχέμαχο αγώνα και στις οδομαχίες που είναι από τους πιο δύσκολους.
Αντίθετα από όλα αυτά, ακόμη από τις πρώτες ημέρες της κυκλώσεως, η διαθεσιμότης των εφοδίων ήταν τόσο περιωρισμένη, ώστε διετίθεντο τρόφιμα μόνον για 12 ημέρες και διόλου τροφή για τα άλογα. Πυρομαχικά υπήρχαν μό νον 20% των αναγκών ενός κανονικού αγώνος και σε πολλές μάλιστα θέσεις μόνον 10%. Τα καύσιμα ήσαν τόσο περιωρισμένα ώστε μεγάλες τακτικές με τακινήσεις δεν ήτο δυνατόν να πραγματοποιηθούν, όπως η συγκέντρωση των απαιτουμένων αρμάτων διά την προσπάθειαν εξόδου και διαφυγής προς Ν. από τον κλοιό.
Η Γερμανική Αεροπορία δεν ήταν προετοιμασμένη από την εποχή της ειρήνης για επιχείρηση μαζικού ανεφοδιασμού. Δεν υφίσταντο κατά την διάρκειαν του πολέμου επίσης ιδιαίτερες Αεροπορικές Μονάδες. Εχρειάστηκε ακόμη να συγκεντρωθούν αεροσκάφη και από τις Σχολές Αεροπορίας.
Διά να πραγματοποιηθή μια αποστολή μαζικού αεροπορικού ανεφοδιασμού πρέπει να συντρέχουν οι ακόλουθες περιπτώσεις:
(1). Οι κυκλωμένες Δυνάμεις πρέπει να κατέχουν κάποιο αεροδρόμιο, δια φορετικά ο ανεφοδιασμός θα πραγματοποιήται με ρίψεις που περιορίζουν την ποσότητα των εφοδίων.
(2). Δεν χρειάζονται όμως μόνον εφόδια. Η προσγείωση είναι απαραίτητη διότι σε ένα αγώνα διαρκείας απαιτείται η εκτός κλοιού διακομιδή τραυμα τιών, ασθενών, όπλων, οργάνων προς επισκευήν κ.λ.π.
(3). Απαιτείται μέσα στον κλοιό να υπάρχη και προσωπικό εδάφους της Αε ροπορίας που να διευκολύνη τις προσγειώσεις και απογειώσεις των αεροσκα φών. Επίσης τα εντός τού κλοιού αεροδρόμια πρέπει να μη βάλωνται από το πεδινό πυροβολικό τού αντιπάλου.
(4). Και τέλος έστω και επί περιωρισμένον χρόνον ο εφοδιάζων την κυκλω μένη δύναμη θα πρέπει να μπορεί να αποκτήση έστω και Τοπική αεροπορική υπεροχή.
Στην αρχή η 6η Στρατιά είχε επιτύχει καθώς και η Α.Δ.Γ.Ε.Δ. τις απαιτούμενες προϋποθέσεις. Όσο όμως παρήρχετο ο χρόνος τόσο ο εφοδιασμός εβασίζετο στις νυχτερινές ώρες.
Υπήρχαν όμως και άλλες δυσκολίες. Ό ανεφοδιασμός από αέρος δεν είναι μόνον υπόθεσις της Αεροπορίας. Τα εφόδια πρέπει να συγκεντρώνωνται σε ανάλογες θέσεις πού να προσαρμόζωνται στις επικοινωνίες με τα Αεροδρό μια απογειώσεως των μεταφορικών αεροσκαφών. Ο πρώτος χειμώνας της εκ στρατείας στην Ρωσία κατέδειξε ότι αυτό ήταν πολύ δύσκολο. Συχνά λόγω επείγοντος χρόνου και κακών οδικών συνθηκών δεν έφθαναν στα αεροδρόμια τα προβλεπόμενα εφόδια. Συνεπώς τα μεταφορικά αεροσκάφη εφόρτωναν άλλα εφόδια για να συμπληρώσουν τον διατιθέμενο μεταφορικό χώρο. Έφθα ναν λοιπόν έτσι στον κλοιό υλικά πολύ λίγο αναγκαία ενώ έλειπαν άλλα πολύ επειγούσης ανάγκης.
Πολλές φορές στα αεροδρόμια του κλοιού Πιτόμνικ και Γκούμρακ η μετάγγισις των καυσίμων από τις αποθήκες των αεροσκαφών στα βενζινοφόρα οχήματα γινόταν με τα χέρια, με χειραντλίες. Συνεπώς ελλείψει καταλλήλων οργάνων ο χρόνος παραμονής των αεροσκαφών στον κλοιό ηύξανε κατά πολύ με επακόλουθο να αυξάνουν οι κίνδυνοι προσβολής των και ο χρόνος ανεφο διασμού. Όλ' αυτά τα προβλήματα τα επηύξανε η επίδρασις των δυσμενών καιρικών συνθηκών, αι οποίαι περιώριζαν την ποσότητα των εφοδίων και ιδιαί τερα τούς μήνες Νοέμβριο, Δεκέμβριο και Ιανουάριο.
Όταν ο Γκαίριγκ υπεσχέθη στον Χίτλερ τον αεροπορικό ανεφοδιασμό της 6ης Στρατιάς είχε προφανώς εν όψει την αντίστοιχη επιτυχία στον κλοιό του Ντεμιανσκ όπου ευρίσκοντο από του Ιανουαρίου μέχρι Μαΐου του 1942 περί που 100.000 άνδρες της «Ο.Σ.Βρ.» περικυκλωμένοι και οι όποιοι ανεφοδιάσθηκαν με την μικρότερη κατά το δυνατόν ποσότητα εφοδίων. Τα πράγματα όμως στην 6η Στρατιά ήσαν γνωστά ενωρίτερα και οι συνθήκες ήσαν πολύ διαφορε τικές και καθόλου ευνοϊκές. Κατ' αρχήν ή δύναμις της Στρατιάς ήτο 2 1/2 φο ρές μεγαλύτερα από την φρουρά τού Ντεμιανσκ. Τα αεροδρόμια που εφοδία ζαν το Ντεμιανσκ απείχαν 60-70 χλμ. από τον κλοιό ενώ τα αντίστοιχα της 6ης Στρατιάς που ευρίσκοντο εις Τατσίνσκαγια, Μοροσόβσκαγια, Τορμοσίν και Μπάγη Σλαβένσκαγια, κατά την αρχική περίοδο, που τα γεγονότα ήσαν κάπως ευνοϊκά, απείχαν τρεις φορές περισσότερο.
Από 24.12 μάλιστα που κατέρρευσε το μέτωπο του ποταμού Τσίρ η Αερο πορία μετεκινήθη προς τα οπίσω στα αεροδρόμια Σβέροβο, Σχάχτυ, Κάμενς -Σαχτίνσκυ, Νοβότσέρκασκ, Μεττσετίνσκαγια και Σάλσκ. Στην τρίτη και τελευ ταία φάση εχρησιμοποιούντο τα αεροδρόμια Άρτεμόβσκ, Γκορλόβκα, Μακεγιέβκα και Σταλίνο.
Η μέση απόστασις των αεροδρομίων προς τον κλοιό της 6ης Στρατιάς ήτο:
(α). Κατά την πρώτη φάση: 200 χλμ.
(β). Κατά την δευτέρα φάση: 300 χλμ. την περίοδο αυτή μάλιστα λόγω δρα στηριότητος της Σοβιετικής Αεροπορίας τα Γερμανικά μεταγωγικά έπρεπε να κάνουν μεγάλους κύκλους αποφυγής πετώντας μάλιστα μέχρι τον κάτω Βόλ γα. Συνεπώς η απόστασις ηύξανε με τα σχετικά επακόλουθα.
(γ). Κατά την τελευταία φάση, ύστερα από την Ρωσική επίθεση της 10.1.1943 οι συνθήκες έγιναν πιο δύσκολες. Στις 14.1 το κύριο αεροδρόμιο της 6ης Στρατιάς, το Πιτόμνικ, απωλέσθη. Οι δυνατότητες του αεροδρομίου Γκούμρακ ήσαν πολύ περιωρισμένες. Εκτός τούτου λόγω των ισχυρών συ γκρούσεων ευρίσκετο σε κακή κατάσταση λόγω υψηλής στάθμης χιονιού, ασθενούς αντιαεροπορικής ασφαλείας και καταστροφής από βομβαρδισμούς' (ήταν γεμάτο από λάκκους που είχαν προξενήσει οι βόμβες).
Στις 21.1 εγκατελείφθη το Γκούμρακ .Έτσι από 22.1 μόνον ολίγα αεροσκάφη ήταν δυνατόν να προσγειωθούν στο μικρό Αεροδρόμιο του Στάλινγκραντσκι, που ευρίσκετο 8 χλμ. Δ. Γκούμρακ, και μόνον κατά την διάρκειαν της ημέρας. Από 26.1 ήταν αδύνατη προσγείωσις αεροσκαφών στην περιοχή της 6ης Στρατιάς.
Οι ακόλουθες ποσότητες μετεφέρθησαν αεροπορικώς στην 6η Στρατιά:
( α), από 25-29.11 53,8 τον.
( β), από 1-11.12 97,3 τον.
( γ), από 13-11.12 137,7 τον.
( δ), από 23.12-11.1 105,45 τον.
( ε), από 12-16.1 60 τον.
(στ), από 17-21.1 79 τον.
( ζ), από 22-23.1 45 τον.
( η), από 24.1-2.2 77,9 τον.
Η μέση ποσότης η μεταφερθείσα κατά τις 70 ήμερες που διήρκεσε ο αερο πορικός ανεφοδιασμός της 6ης Στρατιάς απετελείτο από 94,16 τον. ημερη σίως.
Από 22.11.1942 ο Διοικητής της «Ο.Σ.Β.» ανέφερε στην Α.Δ.Γ.Ε.Δ. τα ακό λουθα: «Ο αεροπορικός ανεφοδιασμός των 20 Μεραρχιών της 6ης Στρατιάς είναι αδύνατος. Με τον διατιθέμενο χώρο στα αεροσκάφη και λόγω καιρικών συνθηκών είναι δυνατή η μεταφορά μόνον του 1/10 των αναγκών των εντός του κλοιού Μονάδων».
Η σύγκρισις της ημερησίας πραγματοποιηθείσης κατά μέσον όρον αερο πορικής μεταφοράς των 94,16 τον. με την αναγκαιούσαν απαραίτητη των 946 τον πείθει ότι η καταστροφή της 6ης Στρατιάς ήτο δυνατόν να προβλεφθή και να αποφευχθή.
Πολλές κατηγορίες εκτοξεύθηκαν αργότερα κατά της Αεροπορίας εκ μέ ρους της 6ης Στρατιάς. Αδίκως όμως. Η Αεροπορία εξετέλεσε θαυμάσια την αποστολή της με αυταπάρνηση, ηρωισμό και συνέπεια. Απόδειξις τούτου εί ναι ότι απώλεσε κατά την επιχείρηση αυτή 488 αεροσκάφη και περίπου 1.000 άνδρες του ιπταμένου προσωπικού. Μόνον στην μάχη της Αγγλίας η Γερμανι κή Αεροπορία υπερέβη τις απώλειες της επιχειρήσεως ανεφοδιασμού του Στάλινγκραντ. Όχι μόνον ο Στρατός Ξηράς αλλά και η αεροπορία απώλεσε στον ίδιο χώρο μια Στρατιά.
[1] Η μερίς του άρτου είχε περικοπή από 750 στα 500 gr. Το λεξικό τού Ήλιου αναφέρει 400 gr.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου