ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΟΛΑΚΟΓΛΟΥ: ΔΙΑ ΤΗΝ ΣΩΤΗΡΙΑΝ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ

To άρθρο δημοσιεύτηκε στην εβδομαδιαία εφημερίδα «Το Βήμα του αγρότου» και αναδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Η ΠΡΩΙΑ» με ημερομηνία 17 Δεκεμβρίου 1941.

Με την βοήθειαν των αδιαφθόρων και πατριωτών Ελλήνων η προσπάθειά μου κατά της μαύρης αγοράς συστηματοποιείται και ολοκληρούται. Θα είναι όμως αδύνατον να κτυπήσωμεν το κακόν εις την ρίζαν του και να λύσωμεν έστω και στοιχειωδώς το πρόβλημα της διατροφής μας αν δεν συνεργασθούν προς τον σκοπόν αυτόν όλαι αι κοινωνικαί τάξεις ανυψούμεναι εις μίαν καθαράν αντίληψιν του καθήκοντός των προς το σύνολον. 

Η εξακολούθησις της σημερινής καταστάσεως εγκυμονεί τρομακτικούς κινδύνους δια το μέλλον της Ελλάδος. Η έκτασις των κινδύνων αυτών με υποχρεώνει να εισέλθω εις την οδόν των σκληρών μέτρων , τα οποία ευρίσκουν την δικαίωσίν των εις τον ιερόν σκοπόν της σωτηρίας του Έθνους.

Δύο πελώριαι απειλαί επικρέμανται επί της Ελλάδος: η φυλετική και η κοινωνική . 

Η πρώτη , οφειλομένη εις τον υποσητισμόν απειλεί το πολυτιμότερον στοιχείον του Έθνους , την βιολογικήν μας δηλαδή συγκρότησιν , την σωματικήν μας ευστάθειαν , επί της οποίας στηρίζεται και της εθνικής ψυχής η υγεία και ρωμαλεότης. Η κοινωνική απειλή συνίσταται εις το γεγονός ότι δια της ευκόλου και ατίμου συσσωρεύσεως ενόχου πλούτου εις χείρας ανθρώπων , προσβεβλημένων αθεραπεύτως από την λέπραν της ανηθικότητος και της ασυνειδησίας, θα σχηματισθή ιθύνουσα τάξις αποτελουμένη από τα κατακαθίσματα της κοινωνίας, τα οποία ανερχόμενα από τον βυθόν εις την επιφάνειαν θα διευθύνουν μεταπολεμικώς την Ελλάδα καταλύοντα πάσαν έννοιαν ηθικής ιεραρχίας και κοινωνικής αρετής.

Η εξουδετέρωσις των κινδύνων αυτών είναι έργον ολοκλήρου της κοινωνίας μας , όλων των υγιώς και πατριωτικώς σκεπτομένων Ελλήνων. Ιδιαιτέρως σήμερον επικαλούμαι την συνδρομήν των παραγωγών μας. Θα πρέπει να αντιληφθούν εγκαίρως ότι η ζωή του λαού μας αξίζει πολύ περισσότερον από τα χιλιόδραχμα , με τα οποία ο Σατανάς του ανόμου κέρδους τους θολώνει την συνείδησιν και τους εξωθεί εις το φρικαλέον έγκλημα της ανατριχιαστικής δολοφονίας του λαού δια της ασιτίας. Οι παραγωγοί ας γνωρίζουν ότι τα χαρτονομίσματα αυτά του αντεθνικού εμπορίου ημπορεί από στιγμής εις στιγμήν να αναφλεγούν και να καταστρέψουν όλην των την περιουσίαν και αυτούς τους ίδιους . Το χρήμα αυτό και ό,τι δι’ αυτού αγοράζεται είναι κέρδος ειδεχθές προερχόμενον από απαισίαν ιεροσυλίαν. Είναι το αίμα του λαού, η κατάρα της πτωχής μητέρας , οι συγκλονιστικοί γόοι του πεινώντος παιδιού, ο ρόγχος του αποθνήσκοντος.

Δεν επιθυμώ να πενθήση οικογένεια Έλληνος παραγωγού από ελληνικάς σφαίρας . Δι' αυτό προσκαλώ τους παραγωγούς να ακολουθήσουν τον ίσιον δρόμον της φιλαλληλίας και του πατριωτισμού.

Αν αρνηθούν να το πράξουν τους προειδοποιώ , ότι θα λάβουν πικράν και Αιματηράν πείραν της σκληρότητος, μεθ’ ης μου επιβάλλει η εθνική συνείδησις να πλήξω τους απεργαζομένους την λαϊκήν δυστυχίαν. Οι παραγωγοί πρέπει να περιορίσουν τας τιμάς των προϊόντων των εις λογικά όρια . Και μία δραχμή επί πλέον των τιμών των καθοριζομένων υπό του κράτους , αποτελεί αισχροκέρδειαν , επιδεινώνουσαν την τραγικήν κατάστασιν του λαού και οδηγούσαν τον τόπον προς το χείλος της καταστροφής. 

Οι γεωργοί και οι καλλιεργηταί (περιβολάρηδες κλπ) προειδοποιούνται ότι μόλις αποπειραθούν να διαβούν το όριον της καθωρισμένης τιμής θα συναντήσουν το φάσγανον του νόμου , το οποίον θα πέση κατά των τραχήλων των. Επί πλέον οι παραγωγοί έχουν καθήκον να μη πωλούν εις τους μαυραγορίτας , οι οποίοι επιπίπτουν ως ακρίδες εις τα περιβόλια και τα κτήματα, αλλά να προτιμούν τους πτωχούς καταναλώτάς και τους γνωστούς και τιμίους εμπόρους.

Θέλω να πιστεύω ότι οι παραγωγοί , οίτινες πάντοτε ήσαν αφιλοκερδείς θα συγκινηθούν από τας ταλαιπωρίας της πατρίδος μας και την τραγωδίαν του λαού μας και θα θελήσουν να εκτελέσουν το εθνικόν, κοινωνικόν και χριστιανικό ν καθήκον της αλληλεγγύης.  

 Όσοι θα αποδειχθούν αμετανόητοι και δούλοι της ηθικής πωρώσεως και εξαχρειώσεως, θα αποκοπούν ως σεσηπότα μέλη του εθνικού μας οργανισμού και θα ριφθούν άνευ οίκτου εις την πυράν. Προειδοποιώ δια τελευταίαν φοράν τους παραγωγούς . Δεν θα φεισθώ ούτε της ζωής, ούτε της περιουσίας εκείνων που θα είχαν το θράσος να εξακολουθήσουν εγκληματούντες κατά των συμπατριωτών των , και να κηρύσσουν ενίοτε την ανταρσίαν δια την απόκτησιν κερδών. Η κυβέρνησις και το κράτος θα επιβάλη τους νόμους. 

Τρέφω την πεποίθησιν , ότι οι αγρόται μας θα αρθούν ως αληθείς πατριώται εις το ύψος των κρισίμων περιστάσεων και θα αναλάβουν εις τας στιβαράς των χείρας την προστασίαν της ζωής του ελληνικού λαού.

Στρατηγός Γ. ΤΣΟΛΑΚΟΓΛΟΥ

Πρόεδρος της κυβερνήσεως.

ÉDOUARD SCHURÉ : FEMMES ET INSPIRATRICES POÉTES ANNONCIATEURS

....... Με τη διαπεραστική και έντονη φωνή της, η Ντεστίν, εμφανίστηκε ως Σέντα, με απλότητα συγκινητική, με πίστη και τρυφερότητα , και μόνο στη χειρονομία της θυσίας δεν έδειξε αρκετή δύναμη. Ο Χάιντκαμπ, που ήταν αληθινά εξαίρετος ως Χούντινγκ, έδωσε, αντίθετα στον Ντάλαντ τόνο πάρα πολύ ζωηρό , ενώ θα έπρεπε να τον αφήσει με την εύθυμη απλότητά του και το λαϊκό του τόνο. Με μια λέξη, η παράσταση του «Πλοίου –Φαντάσματος » εφέτος στο Μπάυρόυτ δεν έφθασε , από την άποψη ερμηνείας των ηθοποιών , την παράσταση που είχε οργανώσει ο ίδιος ο Βάγκνερ στο Μόναχο, με τον ρόλο του Έρικ παιγμένο από τον Σνορ και το ρόλο της Σέντας από την Στέλε , αλλά τουλάχιστον κράτησε την όπερα στο καλλιτεχνικό της ύφος και την ανακαίνισε με σκηνικό διάκοσμο πρώτης τάξεως.

Αλλά ας έλθουμε τώρα στο «Δαχτυλίδι των Νιμπελούγκεν», στην κεφαλαιώδη και μνημειώδη όπερα , την μοναδική αυτή τετραλογία των νεωτέρων χρόνων , στην οποίαν η γερμανική και η σκανδιναβική εποποιία έχουν συγχωνευθεί από ένα τιτάνιο χέρι .Θα ρίξω μόνο ένα σύντομο βλέμμα στην όπερα και την τελευταία της ερμηνεία.

Κάθε φορά που ξαναβλέπει και ξανακούει κανείς τα τέσσερα δράματα στη σειρά, έχει το συναίσθημα μιας θαυμαστής αναβάσεως , με την πνοή των θυελλών , ανάμεσα από τα δάση της αρχαίας Γερμανίας , προς δύο φωτεινές , ασύγκριτες υπερανθρώπινες κορυφές: Τον θείο ύπνο της Βρουγχίλδης, που αποκοιμήθηκε από το πατρικό φιλί μέσα στη θάλασσα της φωτιάς ,και την υπέροχη αφύπνησή της , κάτω από το φίλημα του ήρωα που της στέλνει η Μοίρα.

Έπειτα, μιας μοιραίας καταπτώσεως στη πιο μαύρη τραγωδία με τη τελική γενική κατάρρευση.

Μετά τον μυθολογικό πρόλογο του «Χρυσού του Ρήνου«, που μας δείχνει όλες τις θείες δυνάμεις ανακατεμένες στο ανθρώπινο δράμα, η υπέροχη Βαλκυρία μας αποκαλύπτει τον Βάγκνερ ολόκληρο, στο ζενίθ της δυνάμεως και του πόθου.

Νοιώθει κανείς να βασιλεύει η κυρίαρχη σκέψη του και να κτυπάει η καρδιά του. Βρίσκεται μέσα στο έργο αυτό η φιλοσοφία του και το καλύτερο κομμάτι της ψυχής του , αυτής της ψυχής που είναι ερωτευμένη με την δύναμη, τον ηρωισμό και τον έρωτα, τη τρυφερότητα και τον οίκτο , υπό την ευρύτερη έννοια της λέξεως.Η φιλοσοφία αυτή είναι η φιλοσοφία του Σοπενάουερ. Είναι γνωστό, ότι ο μουσουργός οδηγήθηκε σ’ αυτήν την εκλεκτική συγγένεια, γιατί είχε γράψει το ποιητικό κείμενο του «Δαχτυλιδιού» πριν ακόμη γνωρίσει και υιοθετήσει τις αρχές του φιλοσόφου της Φρανκφούρτης.

Σύμφωνα με την φιλοσοφία αυτή , ο κόσμος είναι κακός στην ουσία  του επειδή δεν είναι παρά μόνο η τυφλή θέληση της ζωής που πολεμάει τον ίδιο τον εαυτό της και κατατρώγεται με όλα της τα όντα. Αλλά από τον πόνο γεννιέται ο οίκτος και από τον οίκτο πηγάζει η αυτοθυσία.Δεν υπάρχει καμία διανοητική ούτε πνευματική δύναμις ανώτερη στον κόσμο, εκτός απ’ αυτές που έχει δημιουργήσει ο άνθρωπος.

Ότι υπάρχει ωραιότερο  και βαθύτερο σ΄όλο το έργο του Βάγγνερ  και ειδικά στο «Δακτυλίδι  των Νιμπελούγκεν» είναι η εσωτερική πάλη της ψυχής του  και η διαμαρτυρία της βαθύτερης συνειδήσεώς του  κατά της απελπιστικής αυτής φιλοσοφίας. Η εσωτερική αυτή πάλη  και η διαμαρτυρία αυτή ενσαρκώνεται στη μεγάλη μορφή του Βόταν  που, στο κάτω κάτω , δεν είναι παρά ο άνθρωπος που ερευνά το πρόβλημα της υπάρξεως μέσα στη μέθη της ισχύος και τη δράση της ζωής. Η απόκρυφη σκέψη  του βασιλεύει  του σύμπαντος, παίρνει διπλή μορφή  στα παιδιά του- τον Ζίγκφριντ  και τη Βρουνχίλδη- τη θαρραλέα νεότητα και τον ηρωικό  έρωτα. Ο Βόταν είναι ένας θεός που ονειρεύεται τον ελεύθερο ήρωα  και δεν κατορθώνει να το δημιουργήσει παρά μόνο αντίθετα προς τη θέλησή του. Ο γιος του Ζίγκφριντ είναι ένας ήρωας  γενναιόψυχος και άξιος ν΄αγαπηθεί, αλλά ασυνείδητος, χωρίς αντίληψη δικαιοσύνης. Αντίθετα, η κόρη του Βρουχίλδη  είναι συνειδητή. Έχει τη σοφία των Σαγών, των αρχαίων προφητισσών , και μολονότι  αγαπάει τον ασυνείδητο  ήρωα είναι κατά πολύ ανώτερή του, γιατί έχει τη γνώση  του θείου μέσα στον άνθρωπο, που εκείνος δεν την έχει. Με άλλα λόγια δεν είναι η Βρουνχίλδη  η γυναίκα που αγαπάει  τυφλά τον ήρωα. Είναι η γυναίκα  που τον αντιλαμβάνεται , τον μαντεύει προτού ακόμα υπάρξει  αυτός,τον προετοιμάζει , τον διαμορφώνει μυστικά ,τον υπερασπίζει πριν ακόμα τον αναγνωρίσει και δοθεί σ΄αυτόν.

Στον έρωτά της  για τον Ζίγκφριντ είναι ταυτόχρημα μητέρα, αδελφή ερωμένη, γυναίκα. Όταν εκδικείται , όταν αφήνει  να σκοτώσουν τον άπιστο, δεν το κάνει από ταπεινή γυναικεία  εκδίκηση , αλλά γιατί εκείνος πρόδωσε  το θείο ιδανικό  που του είχε αποκαλύψει  και γιατί μόνο ο θάνατος μπορεί να τον εξαγνίσει από το φταίξιμό του. Η Βρουνχίλδη είναι  η υψηλότερη, η δυνατότερη ενσάρκωση της γυναίκας στο νεώτερο θέατρο. Είναι, στο έργο του Βάγκνερ , κάτι περισσότερο  από την ερωμένη, είναι η Συνείδηση και η θέληση του ηρωικού Έρωτος.

Όσο ψηλά και αν φτάνουν  οι κορυφές του έργου αυτού, με τη κατάληξη  του, αφήνει μια σφραγίδα  βαθιάς θλίψεως  και εκμηδενίσεως. Όταν ο Ζίγκφριντ ποτισμένος από το φίλτρο της Λήθης γίνεται επίορκος  στον έρωτά του και πέφτει κάτω από τη λόγχη του Χάγκεν, όταν η υπέροχη Βαλκυρία πέφτει στη φωτιά  του ήρωα  με το άλογό της, ότι υπάρχει  ευγενικό και ωραίο  στον κόσμο χάνεται  κάτω από την κατάρα του Άλμπεριχ , κάτω από το δηλητήριο του Χρυσού, κάτω από την επίθεση του Φθόνου και της Αρπαγής , κάτω από το πνεύμα του Κακού , που δεν δαμάζει  τις δυνάμεις της φύσεως, παρά μόνο για να υποδουλώσει  τον άνθρωπο και να εξαφανίσει  τον Ήρωα. Θλιβερή  προοπτική, αλήθεια.! Αλλά τι αληθινά μεγάλο  έργο, το να εκφρασθεί  σε μια δραματική εποποιία, συνοδευομένη από μια πολλαπλή και παντοδύναμη συμφωνία, η ορμητική τάσις του αιώνος προς την υπέρτατη αλήθεια με το ηρωικό του όνειρο  και τη τελική του απόγνωση!

Μολαταύτα-όσο και αν ο κόσμος οφείλει στον Βάγκνερ ένα νέο θέατρο, όσο και αν ο αναμορφωτής μουσουργός απέδωσε κατά ένα τρόπο στην Τέχνη τον ιερατικό χαρακτήρα της  και τη θρησκευτική της αξιοπρέπεια- πιστεύω ότι ο 20ος αιώνας  θα απαιτήσει από την Τέχνη  και το Θέατρο μια φιλοσοφία σαφέστερη, έναν ηρωισμό γονιμότερο, ένα έρωτα δημιουργικότερο στο όνειρά του  και στους σκοπούς του, μια ανώτερη αντίληψη της ιεραρχίας των δυνάμεων του κόσμου, μια φωτεινότερη και πιο παρήγορη απόδειξη της αθανασίας της ψυχής και της υπεροχής του πνεύματος....

ΠΩΣ ΠΑΡΕΣΚΕΥΑΣΘΗ Η 4η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Εν ώ, κατά την ιστορικήν συνεδρίασιν της βουλής διεξήγετο μακρά συζήτησις επί των προγραμματικών δηλώσεων της υπό «ανοχήν» κυβερνήσεως του Ιω. Μεταξά, φιλελεύθερος βουλευτής, επικρίνων την νεοπαγή κυβέρνησιν δια την μη επαναφοράν εις το στράτευμα μαχίμων και εμπειροπολέμων αξιωματικών , και απευθυνόμενος προς τον πρωθυπουργόν , ηρώτα:
-Ποίος θα είναι ο υπεύθυνος απέναντι του έθνους, εάν , ό μη γένοιτο , προκύψουν συμφοραί εξ αιτίας ελλείψεως πολλών καταλλήλων στελεχών του στρατεύματος; 

Tην στιγμήν εκείνην όλων τα βλέμματα προσηλούντο προς τον πρωθυπουργικόν θώκον. 

Και τότε μέσω βαθυτάτης σιωπής ο Ιω. Μεταξάς εγερθείς και εν νευρικότητι κτυπήσας την δεξιάν του χείρα επί του στήθους του, εβροντοφώνησε προς την εθνικήν αντιπροσωπείαν. 

-Εγώ! 

Από της στιγμής εκείνης οι αντιπρόσωποι του λαού ήρχισαν διαισθανόμενοι τας δικτατορικάς τάσεις του αρχηγού της 4ης Αυγούστου.
Διάφοροι εκδηλώσεις μελών τινων της κυβερνήσεως εσημειούντο εφ όσον ο καιρός παρήρχετο , προς προπαρασκευήν του εδάφους δια την εγκαθίδρυσιν δικτατορίας , η δε ατμόσφαιρα ήρχισε πληρουμένη ανησυχαστικών φημών ότι ο κυβερνητικός παραγοντισμός εκινείτο μυστηριωδώς.

Υπό την πίεσιν του πολιτικού κόσμου ο αρχηγός των φιλελευθέρων κ. Θεμ. Σοφούλης ανήρχετο την πρωίαν της 22 Απριλίου 1936 εις τα ανάκτορα και ενημέρωνε τον Βασιλέα επί των τεκταινομένων εις τα κυβερνητικά παρασκήνια.

-Ο πολιτικός κόσμος- έλεγε- και η κοινή γνώμη , Μεγαλειότατε, ανησυχούν ζωηρώς από τας διαδόσεις ότι νέα επιβουλή κατά των λαϊκών ελευθεριών προετοιμάζεται. Και ο Βασιλεύς με προφανή έκπληξιν δια τους λόγους του κ. Σοφούλη απήντα:

-Είναι κ.Πρόεδρε, ματαιαι και αδικαιολόγητοι αι ανησυχίαι σας εξ αφορμής των διαδόσεων , εφ όσον δια των μέχρι τούδε έργων μου εξεδήλωσα αμετάτρεπτον την απόφασίν μου να διαφυλάξω τον όρκον που έδωσα εις την εθνικήν αντιπροσωπείαν. 

-Σας τονίζω , προσέθεσε με αποφασιστικόν τόνον ο Βασιλεύς, ότι εναντίον της θελήσεώς μου αυτής κανείς κίνδυνος δεν είναι δυνατόν να προκύψη εναντίον των ελευθέρων κοινοβουλευτικών θεσμών.

Οι κατηγορηματικοί βασιλικοί λόγοι έπειθον τον αρχηγόν των φιλελευθέρων ότι αι διασπειρόμρνσι σχετικαί διαδόσεις δεν είχον σοβαράν την υπόστασιν.

Ο Βασιλεύς κλείων την μετά του κ.Σοφούλη συζήτησιν , έλεγε προς τον αρχηγόν των φιλελευθέρων :

-Mα σας κάμνω , κύριε πρόεδρε, την εντύπωσιν ότι είμαι φτιαγμένος από στόφφαν δικτατόρων;

Και ο κ. Σοφούλης μειδιών είπε:

-Σεις, σας ομολογώ Μεγαλειότατε, δεν μου κάνετε την εντύπωσιν αυτήν, αλλ’ ο Μεταξάς- δεν σας το αποκρύπτω- μου την κάμνει.

Και ο Βασιλεύς συνώδευε τον απερχόμενον εκ των ανακτόρων ηγέτην των φιλελευθέρων με πολλήν εγκαρδιότητα.

Τα διαμεφθέντα μεταξύ του Βασιλέως και του κ. Σοφούλη γνωσθέντα αμέσως εις τους πολιτικούς κύκλους επροκάλεσαν τον κατευνασμόν των ανησυχιών όσον αφορά τον κίνδυνον της ιαταραχής του ομαλού πολιτικού βίου της χώρας.

Αι κατόπιν επαλολουθήσασαι αποφάσεις του Βασιλέως , διαπνεόμεναι από την επιθυμίαν του ν΄αποκατασταθή η εύρυομος λειτουργία του συνταγματικού πολιτεύματος, εδραίωναν την πεποίθησιν εις τον πολιτικόν κόσμον και την κοινήν γνώμην, γενικώτερον , ότι ο ανώτατος άρχων ήτο αποφασισμένος να μη επιτρέψη οιανδήποτε και οποθενδήποτε τυχόν εκδηλουμένην πραξικοπηματικήν ενέργειαν κατά του νομίμου πολιτεύματος. Εις επίρρωσιν της εδραίας αυτής πεποιθήσεως του πολιτικού κόσμου επί των ειλικρινών βασιλικών διαθέσεων , ήρχετο η συνομιλία την οποίαν ο πρωθυπουργός Ιω. Μεταξάς είχε με αντιπροσωπείαν του εμπορικού κόσμου: Δεν πρέπει , ετόνιζεν ο Μεταξάς προς τους εμπόρους, να λησμονήτε ότι η Ελλάς έζησε και ηυτύχησεν υπό το κοινοβουλευτικόν πολίτευμα και το σημερινόν συμφέρον της είναι να διοικήται υπό κοινοβουλευτικών κυβερνήσεων. Επειδή, προσέθετεν, πολλαί σχετικαί διαδόσες κυκλοφορούν εις βάρος μου τας ημέρας αυτάς , σας λέγω ότι δεν ημπορώ να θέσω χείρα επί των ελευθεριών του ελληνικού λαού. Ο Μεταξάς αποχαιρετών δια θερμών χειραψιών τους εμπόρους έλεγε μειδιών προς αυτούς: 

-Βεβαιωθήτε φίλοι μου ότι είμαι ο σθεναρώτερος πρόμαχος των λαϊκών ελευθεριών. Αυτά διεκηρύσσοντο από μέρους του αρχηγού της κυβερνήσεως την πρωίαν της 14ης Ιουλίου 1936, είκοσι δηλαδή ημέρας προτού ανατείλη ο ήλιος της δικτατορίας!

Εν τω μεταξύ ογκόλιθος ερρίπτετο εις τα κυβερνητικά τέλματα. Ο αρχηγός της επαναστάσεως του 1922 απέστειλλεν εκ Παρισίων προς δημοσίευσιν εις την εν Θεσσαλονίκη εκδιδομένην εβδομαδιαίαν εφημερίδα «Ελληνικός Βόρράς» βαρυσήμαντον ενυπόγραφον άρθρον εις το οποίον εκηρύσσετο υπέρ της εγκαθιδρύσεως δικτατορικού καθεστώτος προς ανόρθωσιν της Ελλάδος και τελευτών έκαμεν έκκλησιν προς τον πρωθυπουργόν Ιω. Μεταξάν να μη διστάση ν΄αναλάβη τας ευθύνας της κηρύξεως της δικτατορίας.

Ως ήτο επόμενον , το απροσδόκητον αυτό άρθρον του αρχηγού της επαναστάσεως, επέδρασν επί των κεκηρυγμένων υπέρ της δικτατορίας κυβερνητικών παραγόντων , αυτός δε ούτος ο Μεταξάς καλέσας παρ’ αυτώ τον Ιωάννην Διάκον , τον εξουσιοδότησεν όπως έλθη αμέσως εις επαφήν με ωρισμένους παράγοντας του κόμματος των φιλελευθέρων και ιδιαιτέρως με τον δευτερότοκον υιόν του αποθανόντος αρχηγού των φιλελευθέρων Σοφοκλήν, οι οποίοι ως είχε γνωσθή, ευαρέστως παρηκολούθουν την εκδηλουμένην κίνησιν υπέρ της δικτατορίας.

Πράγματι ο Ιωάννης Διάκος ανέπτυσσεν έκτακτον δραστηριότητα δια την εφαρμογήν των σχεδίων των κατά του πολιτεύματος πράγμα όπερ επροκάλεσε τον θαυμασμόν και αυτού του αρχηγού της κυβερνήσεως, ο οποίος εις περιωρισμένον κύκλον φίλων του την ημέραν της κηρύξεως της δικτατορίας έλεγε χαριεντιζόμενος:

-Tα συγχαρητήριά σας δεν ανήκουν εξολοκλήρου σε μένα. Αυτός ο «σατανικός" Διάκος μας τα εμαγείρευσε τόσον καλά, ώστε να έχωμεν την 4ην Αυγούστου.

Ο Διάκος συνηντάτο αλληλοδιαδόχως με τον Σοφοκλήν, τον πρώην υπουργόν κ. Γεώργιον Μαρήν, τον έμπιστον του αρχηγού των φιλελευθέρων ιατρόν κ.Σκουλάν και με τον μετέπειτα γενικόν διοικητήν Κρήτης κ.Πότην Σφακιανάκην.

Όλοι οι ανωτέρω παράγοντες του κόμματος των φιλελευθέρων , εις τας μετά του Διάκου μακράς συνομιλίας των ενεθάρρυνον την ιδέαν της δικτατορίας Μεταξά.

Ο κ.Γεώργιος Μαρής υπερθεματίζων δια να εκδικηθή τους φιλελευθέρους δια την διαγραφήν του εκ των στελεχών του κόμματος , συνεπεία των γνωστών εναντίον του καταγγελιών , παρώτρυνε τον Σοφοκλήν να μετάσχη και αυτοπροσώπως της κυβερνήσεως. Ο ιατρός κ. Σκουλάς σφίγγων το χέρι του Διάκου παρεκάλει να διαβιβασθούν αι θερμότεραι ευχαί του προς τον Μεταξά, ο δε κ.Σφακιανάκης εδέχετο, με εντολή του Σοφοκλή , την προσφερομένην παρά του Διάκου θέσιν του γενικού διοικητού Κρήτης.

Κατάπληκτος ο Διάκος εκ της γενομένης υποδοχής από μέρους των στενωτέρων φίλων του αποθανόντος αρχηγού των φιλελευθέρων της ιδέας της δικτατορίας , έσπευσε προς τον Μεταξάν, τον οποίον ενημέρωσε επί των ικανοποιητικών συνομιλιών του μετ’ αυτών δια την προώθησιν της εφαρμογής των σχεδίων των.

Η αναφορά του Διάκου επί των κινήσεών του και των συνομιλιών του μετά των ως άνω φιλελευθέρων απετέλεσε την αποφασιστικωτέραν προσγείωσιν του Ιω,Μεταξά εις την κατάλυσιν του πολιτεύματος δια της εγκαθιδρύσεως της δικτατορίας.

Ο Μεταξάς ολόχαρος εκ των απροσδοκήτων εκδηλώσεων του υιού του αρχηγού των φιλελευθέρων , εξουσιοδότησεν τον Διάκον ίνα σπεύση εις αυτόν και του προσφέρη τη αντιπροεδρίαν της κυβερνήσεως…..

Η δελεαστική πρότασις του Διάκου , ενεργούντος κατ’ εντολήν του Μεταξά, ήνοιγε τους κρουνούς των αισθημάτων του Σοφοκλή εις το δικτατορικόν κατασκεύασμα και η επακολουθήσασα χειραψία Σοφοκλή –Διάκου επεσφράγιζε την απόφασιν της κηρύξεως της δικτατορίας ως και την συνεπεία ταύτης ανάληψιν εκ μέρους του υιού του αρχηγού των φιλελευθέρων του αξιώματος του αντιπροέδρου της δικτατορικής κυβερνήσεως. Ολίγον αργότερον επραγματοποιείτο και συνάντησις του Σοφοκλή μετά του Μεταξά.

(Εφημερίδα ΠΡΩΙΝΟΣ ΤΥΠΟΣ 21/5/41)

Ο ΚΟΔΡΟΣ

Μίαν φοράν αι Αθήναι επολιορκούντο υπό των Δωριέων. Η Πυθία είχεν ειπή ότι οι εχθροί θα καταλάβουν την πόλιν εάν δεν φονεύσουν τον βασιλέα της. Αν τον φονεύσουν , δεν θα την καταλάβουν..Ο Κόδρος ήτο βασιλεύς πατριώτης. Απεφάσισεν αμέσως να θυσιασθή. Δεν θα άφηνε να περιέλθουν αι Αθήναι εις τον εχθρόν. Αλλά ο χρησμός ήτο γνωστός και εις τους Δωριείς.Και οι Δωριείς είχαν τον νουν των να μη φονεύσουν τον βασιλέα. Ο Κόδρος εν τουτοις επέτυχε να θυσιασθή. Περιεβλήθη στολήν αγρότου , έλαβεν ένα δρέπανον , επροχώρησεν εις το στρατόπεδον των Δωριέων, και δια του δρεπάνου του, εφόνευσεν ένα εξ αυτών. Τότε είς άλλος Δωριεύς εφόνευσε τον Κόδρον. Όταν το αντελήφθησαν οι Δωριείς , εφοβήθησαν και έλυσαν την πολιορκίαν . Ο βασιλεύς είχε θυσιάσει την ζωήν του, αλλά έσωσε την πατρίδα του. Οι Αθηναίοι εθαύμασαν την άφθαστον φιλοπατρίαν του βασιλέως των. Και την εθαύμασαν τόσω ώστε κατήργησαν την βασιλείαν , κρίνοντες ότι δεν ήτο δυνατόν να ευρεθή άλλος βασιλεύς αντάξιος του Κόδρου. 
 Μετά από  εικοσιπέντε και πλέον αιώνας , ένας άλλος βασιλεύς -ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος – ευρέθη πολιορκημένος εις την πρωτεύουσάν του από τους εχθρούς. Εκείνοι του παρήγγειλαν  να παραδώση την πόλιν , να πάρη τους θησαυρούς του, τους μεγιστάνας του , την αυλήν , και να στήση αλλού το βασίλειόν του : Εις την Πελοπόννησον . 

Ο βασιλεύς ηρνήθη . Είπεν : «Όχι.» Είπε:«θα πολεμήσωμεν μέχρις εσχάτων.»

Έμεινε λοιπόν , ο βασιλεύς.

Έμεινεν , ηγωνίσθη μεtαξύ των  στρατιωτών του  ως στρατιώτης, και έπεσεν εις την πύλην του Ρωμανού. Οι βυζαντινοί  εθαύμασαν την άφθαστον  φιλοπατρίαν  του βασιλεώς των. Και την εθαύμασαν τόσω , ώστε επίστευσαν όλοι , και τότε, και επί γενεάς γενεών, ότι βασιλεύς, όπως ο Κωνσταντίνος δεν ήτο δυνατόν  να αποθάνη. Θα ξαναζούσε μίαν ημέραν: O μαρμαρωμένος βασιληάς….

Αυτά τα παραδείγματα- και ανάλογα άλλα- παρέχουν αι μυριοπληθείς  σελίδες της ελληνικής ιστορίας. Είνε λοιπόν φυσική , και εκφράζει  την οργήν και την σκέψιν  όλων ανεξαιρέτως των Ελλήνων μία παρατήρησις , την οποίαν  διατυπώνει  εις την προκήρυξιν της η σχηματισθείσα χθες κυβέρνησις. Η παρατήρησις , ότι εκείνοι , οι οποίοι έφυγαν , απαιτούν  από όλους μας  να συνεχισθή ο αγών»!

Να συνεχισθή ο αγών; Ποίος αγών ; Η καταστροφή ; Ποίος αγών;  Ο «σφαγιασμός» και η «αυτοκτονία» εις την οποίαν ερρίφθη η ατυχής χώρα , αβοήθητος τελείως , και εστερημένη  των μέσων ν’ αντεπεξέλθη εις τοιαύτην επίθεσιν;

Ποίος αγών;

Δεν υπάρχει είς άνθρωπος εις τον κόσμον , ούτε είς , ο οποίος, τουλάχιστον  εκ των υστέρων , να μη κατανοή ασφαλώς, ότι: Αυτός ο αγών απεφασίσθη , μόνον και μόνον  διότι εκείνοι  που τον απεφάσισαν , καίτοι τον εγνώριζαν απέλπιδα και άσκοπον, είχαν υπ’ όψιν των  απ’ αρχής να διεξαχθή ο αγών  από τα παιδιά του ελληνικού λαού , να υποστή τον όλεθρον  η χώρα , αυτοί δε να φύγουν εγκαίρως.

Δεν υπάρχει εις τον κόσμον  άνθρωπος, ούτε είς, αγνοών  ότι, αν είχαν καρφωθή  επί του εδάφους ττων Αθηνών  τα πόδια εκείνων  οι οποίοι έλαβαν  την απόφασιν  περί του αγώνος, δεν θα τον απεφάσιζαν. Τον απεφάσισαν διότι είχαν προαποφασίσει  να φύγουν. Και έφυγαν. Και έφυγαν  μαζί των φίλοι , συνέταιροι , φίλοι των φίλων , άνθρωποι της συντροφιάς. Και πραγματοποιούν τώρα , μερικοί εξ αυτών , ταξίδια, τα οποία ούτε μαχαραγιάδες  δεν θα απετόλμων. Και συναπεκόμισαν όλον τον χρυσόν, δια να μη τον πάρη, υποτίθεται , ο νικητής , και όλο το κάλυμμα της δραχμής , και όλα τα χαρτονομίσματα.

Όλα. Η τράπεζα  αναγκάζεται να θέτη εις κυκλοφορίαν τώρα χαρτονομίσματα τρύπια, και τραπεζογραμμάτια ακυρωθέντα, και παντός είδους «παληάτσες», διότι δεν έμεινε  χιλιόδραχμον εις τον τόπον.

Τα επήραν όλα. Δεν έγινε δε μόνον η υποτιθεμένη μεταφορά του δημοσίου θησαυρού υπό του κράτους , το οποίον , το οποίον μετεκομίζετο  χάριν της «συνεχίσεως του αγώνος». Ειδών-ειδών άνθρωποι , άλλοι με αμφιβόλους ιδιότητας, άλλοι με καμμίαν, εγέμισαν κιβώτια με χρήματα, τα επήραν , κι έφυγαν. Πώς τα επήραν; Ποίαι τράπεζαι αρνούμεναι εις τον πτωχόν κοσμάκην, δάνειον εκατόν δραχμών, τους έδωσαν;

Εκπληκτόμεθα πώς τα επήραν…. Αλλά ιδικός των ήτο ο τόπος .Ιδικά των και τα εν αυτώ.

Και πώς να μη τα πάρουν; Εκείνοι απεφάσισαν  να καή η Ελλάς και να σφαγούν οι Έλληνες, χωρίς να ερωτήσουν  κανένα. Φεύγοντες , διέταξαν  να εξακολουθήσουν  φονευόμενα τα τέκνα σας  και να μη παύσουν καιόμεναι αι ελληνικαί πόλεις. Και δεν θα έπαιρναν  το προϊόν του μόχθου σας , ό εστί  τα χρήματα των ταμείων;

Έφυγαν…Πόσα προβλήματα αφήκαν οπίσω των!...

Αυτά τα προβλήματα- όπως η τύχη του εν αιχμαλωσία  στρατού, η πρόνοια δια τα θύματα του πολέμου , η εξασφάλισις του επισητισμού , των συγκοινωνιών  και της τάξεως , ακόμη δε η παροχή εργασίας και η ανοικοδόμησις της εθνικής οικονομίας- είνε τα ακανθωδέστατα θέματα τα οποία καλείται να επιλύση η νέα κυβέρνησις με όσας δυνάμεις και μέσα απέμειναν  εις τον τόπον.

Από την Αλβανίαν έως την Αττικήν  πλανώνται εις τα βουνά. Ως αν φαντάσματα, θύματα του πολέμου: Στρατιώται που έχασαν  τον δρόμον, γυναικόπαιδα πόλεων  και χωρίων, που κατεστράφησαν. Εκατοντάδες χιλιάδων οικογενειών  δεν έχουν πλέον σπίτι.Τα ορφανά, αι χήρες, αι μητέρες που δεν πενθούν  διότι δεν έχουν μαύρα  να φορέσουν είναι μυριάδες.

Ο Θεός, ας  βοηθήση εκείνους, οι οποίοι ανέλαβαν να επουλώσουν τας πληγάς της Ελλάδος.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ: ΕΙΠΑΝ ΚΑΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙ ΑΥΤΟΝ

 ΒΛΑΧΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ   :  O κ. ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ! (ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ  "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" 25 Αυγούστου 1922)

                                   : ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ  (ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΣΚΡΙΠ" ) 7 Νοεμβρίου 1925)

ΒΛΑΧΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ    : ΠΡΟ TOΥ NEKPOΥ (ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" 30 Ιανουαρίου 1941)
ΓΚΑΙΜΠΕΛΣ ΓΙΟΖΕΦ   : ΠΩΣ Ο κ. ΜΕΤΑΞΑΣ ΕΣΩΣΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. (ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "Η ΒΡΑΔΥΝΗ"  28 Σεπτεμβρίου 1936.
ΓΟΝΑΤΑΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ : ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΜΕΤΑΞΑ
                                   : ΠΩΣ ΠΑΡΕΣΚΕΥΑΣΘΗ Η 4η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ (ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΠΡΩΙΝΟΣ ΤΥΠΟΣ" 21 Μαίου 1941)

ΝΙΚΟΛΟΥΔΗΣ Θ           : ΕΘΝΙΚΟΣ ΗΡΩΣ (ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ" 31 Ιανουαρίου 1941)

ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ : ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ(1922-1923)

ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΣΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ- ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ

Από τη νέα αυτή θέση μας είδαμε κάτω μπρος μας λουρίδα θάλασσας του κόλπου της Σμύρνης. 
Σύγχρονα όμως μπρος μας, σε αρκετή απόσταση, μέσα από μικρή κοιλάδα, μάλλον χαράδρα, φάνηκαν καβαλλάρηδες, όχι περισσότεροι από 200-250, οι οποίοι ρχόντουσαν προς το μέρος μας. Οι αξιωματικοί μας που παρατηρούσαν με τα κιάλια τους είπαν ότι ήταν τούρκικο ιππικό και ότι πίσω απ’ αυτούς που φαίνονταν, έρχονταν και άλλη φάλαγγα. Διαδόθηκε σύγχρονα μεταξύ των στρατιωτών ότι στ’ αριστερά μας υψώματα ήσαν πολυβολεία. Αλλά εκ των υστέρων αποδείχτηκε ότι η διάδοση αυτή δεν ανταποκρινόταν σε αληθινά πράγματα, γιατί στρατιώτες που έφυγαν προς αυτή την κατεύθυνση, έφτασαν στη θάλασσα στον Τσεσμέ, χωρίς να προσβληθούν από εχθρικά τμήματα.

Οι συνταγματάρχες Ζεγκίνης και Θεοδώρου με τους αξιωματικούς του επιτελείου των άρχισαν να συσκέπτονται για ν' αποφασίσουν τί να κάνουν. Και ακούστηκε απ’ αυτούς η λέξη «παράδοση». Μόνος ο επιτελάρχης ταγματάρχης Σιώρης ακού­στηκε να ζητάει έναν πολυβολητή, για να βάλει κατά των επερχομένων καβαλλάρηδων. Αλλά η διά­λυση ήταν τόσο ολοκληρωτική ώστε τίποτα δεν έγινε για αντίσταση.

Αν και οι περισσότεροι στρατιώτες φώναζαν «δεν παραδινόμαστε» κανένας αξιωματικός δεν πήρε την πρωτοβουλία να μας συντάξει και να μας οδηγήσει σε αντίσταση. Αντίθετα προσπαθούσαν να μας πείσουν ότι φτάσαμε σε αδιέξοδο και ότι μόνο με την παράδοση μας θα σωνόμαστε, γιατί έτσι θα πηγαίναμε στη Σμύρνη, εκεί θα παραδίναμε τα όπλα μας και θα φεύγαμε ελεύθεροι για την πα­τρίδα μας.

Κείνες τις στιγμές είδα τον υπασπιστή του 18ου συντάγματος. Λοχαγό Πέτρο Αλεξόπουλο, χωρίς να ειπεί τίποτα, να σπιρουνίζει τα’ άλογο του και ν’ απομακρύνεται.

Όταν γύρισα από την αιχμαλωσία τον είδα στην Αθήνα και όπως έμαθα, ήταν κατήγορος της διοίκησης μας, για την αιχμαλωσία μας. Ότι όμως ο ίδιος παράτησε το σύνταγμα του κι’ έφυγε, χω­ρίς να ενεργήσει τίποτα για να το σώσει ή ν' αγωνιστεί, κανείς δεν το γνώριζε. 

Η διοίκηση μας αποφάσισε την παράδοση και στάλθηκε προς τους επερχόμενους τούρκους καβαλλάρηδες κήρυκας, με λευκή σημαία, ο ανθυπο­λοχαγός - διερμηνέας Σταυρίδης όταν αυτοί βρί­σκονταν σε μικρή απόσταση από μας, μάλλον για ν’ αναγγείλει ότι παραδινόμαστε παρά για να διαπραγματευτεί όρους.

Με τη σκέψη ότι απ’ εκείνη τη στιγμή θάμαστε αιχμάλωτοι των τούρκων έννοιωσα σαν να μη ζω πια. Αδιαφορώντας για το τι γινόταν γύρω μου, έσπασα το όπλο μου, μάνλιχερ, κτυπώντας το σε βράχο, αφού πρώτα έβγαλα το ουραίο του, το διάλυσα και σκόρπισα τά κομμάτια του και έβγανα από δερμάτινη θήκη του το στο ζωστήρα μου κρε­μασμένο πιστόλι με το δεξί μου χέρι και μ’ αυτό θ' αυτοχτονούσα.

Δίπλα μου , βρισκόταν ο φίλος μου λοχίας του επιτελείου μας Γιώργος Κωνσταντινίδης. Ακα­ριαία μ' αγκάλιασε κατά τρόπο που μούκλεισε στην αγκαλιά του τα χέρια μου, και μούπε: «Βασίλη, τί πας να κάνεις; δεν σκέπτεσαι τους δικούς σου; ότι μας συμβεί θα τα περάσουμε μαζί». Τα λόγια αυτά του Γιώργου Κωνσταντινίδη παράλυσαν τις δυνά­μεις μου και ξουθενωμένος πια διάλυσα και το πι­στόλι μου και πέταξα τα κομμάτια του.

Την ίδια στιγμή κοντά μας ακούσθηκαν διαδο­χικά δυο πυροβολισμοί και είδα δυο λεβεντόκορμους συναδέρφους να κοίτονται στο χώμα ματω­μένοι. Είχαν αυτοκτονήσει με τα όπλα τους. Ήταν ο Γιώργος Τσιτσεκλής και ο Νίκος Μαγγανιώτης, που κατάγονταν από τη Σμύρνη. Και οι δυο τους ωραία παλικάρια είχαν τελειώσει την Ευαγγελι­κή Σχολή της Σμύρνης και είχαν καταταγεί εθε­λοντές στο στρατό μας.

Ο Γιώργος Τσιτσεκλής, ψηλός, μελαχροινός με μαύρα μαλλιά και μαύρα μεγάλα μάτια. Ο Νίκος Μαγγανιώτης ψηλός καστανόξανθος με γαλανά μάτια. Και οι δυο τους δεν θα μπορούσαν ν’ ανε­χτούν αιχμαλωσία στους τούρκους και όπως ήσαν παιδιά γνωστών ελληνικών οικογενειών της Σμύρ­νης δεν τους ήταν δυνατό ν’ ανεχτούν ξευτελισμούς και βασανιστήρια από τούς τούρκους. Έ­μειναν εκεί νεκροί κοντά στους βράχους της κορφής των «Δυο Αδερφών» της Αγαπημένης των αλλά ξανασκλαβωμένης πατρίδας των Σμύρνης, που η λιγόχρονη λευτεριά της έσβυσε σαν όνειρο, αδερφωμένοι ο ένας πλάι στον άλλο, άταφοι !

Ο Ζεγκίνης και οι άλλοι αξιωματικοί που άκουγαν τους πυροβολισμούς και είδαν τους νε­κρούς άρχισαν να φωνάζουν. «Παιδιά μη το κάνε­τε αυτό' μη στενοχωριέστε, η αιχμαλωσία μας θα είναι λιγοήμερη? θα πάμε στην πατρίδα μας».

Πλησίασαν οι τούρκοι καβαλλάρηδες και η παράδοση σ’ αυτούς έγινε κατά ώρα 5 απογευματινή της 28ης Αύγουστου ημέρα Κυριακή.

Παραδόθηκε όλη η στρατιωτική δύναμη που βρισκόταν εκεί εκτός του τάγματος Βαμβακόπουλου, το οποίο σαν εμπροστοφυλακή και αριστερή πλαγιοφυλακή που είχε ταχτεί, είχε προχωρήσει μαχόμενο και όταν πλέον είχε νυχτώσει από τους βραδυπορούντες στρατιώτες του πληροφορήθηκε την παράδοση τού συντάγματος.

Όπως μάθαμε και αυτού του τάγματος τμήμα υπό τον λοχαγό Κατσίκαν παραδόθηκε την επο­μένη, και μόνο ο Βαμβακόπουλος με εξακόσιους (600) περίπου στρατιώτες και αξιωματικούς έφτα­σε στον Τσεσμέ και απ’ εκεί, όπως και άλλα τμή­ματα διεκπεραιώθηκαν στη ΧΙο.

ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΟ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟ ΕΠΟΣ (1919-1922).

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ: ΕΙΠΑΝ ΚΑΙ ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙ ΑΥΤΟΝ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ : O κ. ΑΝΤΙΣΤΡΑΤΗΓΟΣ!
(Το άρθρο αυτό με την υπογραφή του Γεώργιου Βλάχου δημοσιεύτηκε  στις 25 Αυγούστου 1922 στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. Το ίδιο άρθρο αναδημοσιεύτηκε  στην εφημερίδα "ΠΑΤΡΙΣ" δώδεκα χρόνια αργότερα (27 Νοεμβρίου 1934) 

Ένας κύριος εισέρχεται εις την Σχολήν των ευελπίδων, τρέφεται εκεί και εκπαιδεύεται, όπως όλοι οι μαθηταί, δι’ εξόδων σχεδόν του Κράτους. Γίνεται ανθυπολοχαγός, φορεί γαλόνια, του κάμουν σχήματα οι στρατιώται, παραμερίζουν οι πολίται όταν περνά, είναι αξιωματικός, παίρνει μισθόν. Προάγεται. Σήμερον λοχαγός, αύριον ταγματάρχης, μεθαύριον συνταγματάρχης, έπειτα αντιστράτηγος. Και τα έτη αυτά πληρώνεται, είναι σεβαστός, είναι σπουδαίος.

Το Κράτος εις το οποίον εστοίχισε τόσα, γυρίζει τον βλέπει, τον καμαρώνει: - Ιδού ένας κύριος, τον οποίον ανέθρεψα, εμεγάλωσα, ετίμησα, επλήρωσα, δια να τον έχω την στιγμήν της ανάγκης. Οιασδήποτε ανάγκης· αυτής την οποίαν κρίνω εγώ και υπέρ ης θα θυσιασθή ασυζητητί αυτός. Διότι θυσιάζονται άλλοι: χωρικοί, εργάται, άνθρωποι του γραφείου, πολίται και πολίται μηδεμίαν πραγματικήν έχοντες προς εμέ υποχρέωσιν, όταν εγώ το ζητήσω. Αυτά σκέπτεται το Κράτος.

Και η στιγμή έρχεται: Μία εκστρατεία και το Κράτος καλεί δεξιά και αριστερά τους Έλληνας· παιδιά δεκαοκτώ ετών, αφήνουν τα θρανία, άνθρωποι οικογενειάρχαι κλείνουν το σπίτι, το μαγαζί, ζώνονται τις παλάσκες, τον γυλιόν, τα φυσέκια, αποχαιρετούν άλλοι με ενθουσιασμόν, άλλοι με δάκρυα και στενοχώριαν, και τρέχουν εκεί που τους στέλλει το Κράτος. Πού πηγαίνουν; Δεν ερωτούν! Τι θα γίνει, δεν ξεύρουν. Εμπρός παιδιά! Και πηγαίνουν εμπρός. Σκοτωθήτε παιδιά! Και σκοτώνονται. Και όλοι είναι παιδιά; Όχι. Είναι και άνθρωποι προ πολλού καταθαλόντες θαρύν τον φόρον των θυσιών προς την πατρίδα, άνθρωποι κουρασθέντες από τα πολεμικά, άνθρωποι ξένοι και προς της νίκης τα αγαθά και προς της δόξης τα κέρδη. Εν τούτοις πηγαίνουν. Διότι έτσι είναι, διότι έτσι γίνεται. Διότι ο πολίτης δεν παζαρεύει με την Πατρίδα.

Τότε έρχεται και η σειρά του κ. Αντιστράτηγου: 

- Περάστε, κ. Αντιστράτηγε. Σας χρειαζόμεθα. Αρχηγόν του στρατού. Αρχηγόν του Επιτελείου, αυτό ή εκείνο..., λέγει πνιγμένον από την ανάγκην το Κράτος. 

- Δεν πάω, λέγει ο κ. Αντιστράτηγος. 

- Διατί; 

- Διότι η εκστρατεία αυτή δεν μου αρέσει. Διότι θα αποβή ολεθρία, διότι τα πράγματα θα πάνε έτσι κι έτσι... Και ο κ. Αντιστράτηγος προμαντεύει την καταστροφήν. Και το Κράτος; Το Κράτος το οποίον εφήρμοσε τον νόμον περί ληστείας διά να συλλάθει τους ανυποτάκτους της υπαίθρου της χώρας, το οποίον εφάνη αμείλικτον όταν κανείς τσοπάνης, πατήρ τεσσάρων ή πέντε τέκνων, δεν προσήλθεν εν καιρώ, κουνεί το κεφάλι του, μετρά τα έξοδα και τους μισθούς που επλήρωσε, καμαρώνει τα γαλόνια και τους βαθμούς και τον αφήνει και φεύγει.

Τότε εις την έξοδον τον συλλαμβάνει ένας δημοσιογράφος - ο δημοσιογράφος είναι εν ζωή και γράφει αυτήν την στιγμήν - και του λέγει: 

- Κύριε Αντιστράτηγε, κάτι εκρυφάκουσα από την πόρτα: Θεωρείτε την εκστρατείαν καταστρεπτικήν; Έτσι την νομίζω και εγώ. Έρχεσθε σεις με το κύρος σας και εγώ με την πένναν μου, να το ειπούμε εις τον κόσμον; Διότι είναι φοβερόν, να ξέρετε ότι θα επέλθη μία καταστροφή και ούτε να πηγαίνετε να την καταστήσετε ίσως μικροτέραν, ούτε να επιχειρήτε να την σταματήσετε, εκ φόβου ότι θα χάσετε αγαθά της προφητείας.

Αλλ’ ο κ. Αντιστράτηγος θεωρεί τούτο καταστρεπτικόν. Και σιωπά και πηγαίνει εις το Φάληρον και κλειδώνεται και περιμένει. Τι περιμένει. Περιμένει ως κόραξ την καταστροφήν, τον θάνατον, από τον οποίον πρόκειται να τραφή η φιλοδοξία του. Κάτω εις τα πεδία των μαχών γίνονται λάθη. Ο Αντιστράτηγος τα γνωρίζει και σιωπά. Γίνονται επιχειρήσεις μέλλουσαι να φέρουν την προφητευθείσαν κατα­ στροφήν. Ο κ. Αντιστράτηγος τας γνωρίζει και σιωπά.

Και όταν η καταστροφή επήλθε, όταν κλαίουν όλα γύρω του όταν ο οίκος της Ελλάδος επληρώθη από τραυματίας, νεκρούς, πρόσφυγας, δυστυχίαν, ο κ. Αντιστράτηγος φορεί το φράκο του και της κτυπά την θύραν. 

- Τι θέλετε; 

- Είμαι ο κ. Αντιστράτηγος. Θέλω να γίνω πρωθυπουργός. Έχω τα χαρτιά μου εν τάξει: «Τα έχω ειπεί». 

Αλλ’ η Ελλάς έχει εργασίαν, μαζεύει τα τέκνα της. Αν δεν είχε, θα έπαιρνε την σκούπαν και θα του έλεγε εκεί, εις την οδόν: 

- Φύγε, απ’ εδώ. Άνθρωπε μικρέ, που περίμενες να κατασκευάσης πρωθυπουργικόν φράκον από τα ράκη. Φυγ’ απ’ εδώ, ανυπότακτε στρατιώτατων αναγκών μου, αυτόκλητε κηδεμών της ατυχίας μου, τέκνον άχρηστον, άνθρωπε μηδέν. Αυτά θα έλεγε εις τον Αντιστράτηγον κ. Μεταξάν δακρύουσα η Ελλάς, αν έστρεφε ποτέ προς τον κ. Μεταξάν η Ελλάς τα βλέμματα.

(Επιστροφή)

ΑΡΙΣΤΟΣ ΚΑΜΠΑΝΗΣ: ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΙΡΟΚΡΑΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ» ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΟΚΕΝΤΡΙΣΜΟ ΚΑΙ ΕΓΩΚΕΝΤΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΔΡΑΓΟΥΜΗ

Ύστερ’ απ τον πόλεμο του ί897 — στα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα, ένας πατριωτικός-εθνικιστικός οργασμός παρατηρήθηκε. Ο εθνικισμός αυτός είχε κάθε λογής εκδηλώσεις: Βιβλία μεγαλοϊδεατικά, όπως λ.χ του Δημήτριου Αναστασόπουλου του Αθηναίου, που ζητούσε με εύγλωττα και ωργισμένα κηρύγματα να σώσουμε την ελληνική επιρροή στα Ιεροσόλυμα (Οι Πανσλαβισταί μεγάλοι εχθροί του Γένους), του Ν. Καζάζη, του Περικλή Γιαννόπουλου που ήθελε προπάντων μια αισθητική αναγέννησι, του Ι. Δραγούμη που ήταν άνθρωπος της πράξεως και του λόγου κ’ έγραφε εθνικά βιβλία που υπογράμμιζαν την αξία του Μακεδονικού Αγώνα και των Εθνικών οργανώσεων στην Τουρκία.Έπρεπε να δοθή περιεχόμενο στον Ελληνικό πατριωτισμό. 
Σατιρικό και λιβελλογραφικό ήταν το χαωτικό τάλαντο τον πρώτου, όπως μπορούμε να συμπεράνουμε απ τα σκορπισμένα στις εφημερίδες και τα περιοδικά άρθρα του κι απ τα πολεμικά του φυλλάδια «Νέον Πνεύμα» και «Έκκλησις προς το Πανελλήνιον Κοινόν». Προπαγανδίζοντας τον Ελληνισμό— την επιστροφή, στην Ελληνική γη, στο Ελληνικό χρώμα, στην Ελληνική γραμμή, ζητώντας την απαλλαγή μας από τη Φράγκικη επίδρασι με τα πιο ανθελληνικά, όπως παρατήρησε ο Νιρβάνας, φραστικά μέσα, ο Περικλής Γιαννόπουλος είχε γράψει ένα πλήθος βιβλία (Εθνικά Ιδανικά, Ελλ. Αρχιτεκτονική, Ελληνική Γλυπτική, Ελληνική Ζωγραφική, Ελληνική Μουσική, Ελληνική Γλώσσα, Ελληνική Φιλολογία, Ελληνική Γραμμή και χρώμα, Ελληνική Εκκλησία, Πολυτεχνείον, Πανεπιστήμιον, Πολίτευμα, Η Ελληνίς, Σαλπίσματα, Οι Θεοί, Ελληνική Αναγέννησις, ο Έλλην). Όλην αυτή την παραγωγή , όπου αναρίθμητα ήταν τα κεφαλαία γράμματα την εξαφάνισε, όταν είδε πως δε βρέθηκε κανένας να βοηθήση την έκδοσί της. Έπειτα αυτοκτόνησε κατά τρόπον που έδειχνε την έλλειψι ηθικής και πνευμα­τικής ισορροπίας. Την τυπωμένη εδώ κ' εκεί παραγωγή του Γιαννό­πουλου συγκέντρωσε ο Γ, Κατσίμπαλης σ’ ένα πολυσέλιδο τεύχος των «Νέων Γραμμάτων» , που παρουσιάζει ζωηρό ενδιαφέρον (αριθ. 1-3, 1938).
Η κεντρική ιδέα του αισθητικού πατριωτισμού του Γιαννόπουλου είναι δανεισμένη από τον Ταίν. Ο συγγραφέας της «Εκκλήσεως» ειν' ένας πιστός της μοιροκρατικής θεωρίας του «περιβάλλοντος». Οι Έλληνες κάθε εποχής δεν είναι τίποτε. Η Ελληνική γη είναι το παν. Γέννημά της θαυμάσιο είναι το «Ελληνικό ζώο». Αυτό το κήρυγμα ο Κώστας Χατζόπουλος το χαρακτήριζε ως αισθητικό ψευτοπατριωτισμό. «Το φύσει φύσεως τελείας Ελληνικόν Ζώον , τελειότερον παντός άλλου κτλ , ανήλθεν εντελώς εις τον τύπον άνθρωπος , κατά την Παλαιάν μας εποχήν , και τέλειος άνθρωπος –θεός κατά την Αθηναϊκήν. Ο Αρχαίος Ελληνισμός έθιξε το θείον πλάσας τας Αθήνας .
Εδώ …ημείς οι ίδιοι ερχόμενοι από τα απειράριθμα Αιώνια Ελληνικά Γένη , πολυειδείς και πολύμορφοι , εσυγκεντρώθημεν , ηνώθημεν και επλάσαμεν νέον Γένος το : Αθηναϊκόν . Και το Γένος αυτό τότε κτλ εκδηλούται θαυμάσια, τελειώνει τον Άνθρωπον ιδεολογικώς και πραγματικώς , συνθέτει , εκδηλώνει και τελειώνει τον Ανθρωπισμόν ιδεολογικώς , την υπερτάτην θρησκείαν της Οικουμένης , η οποία πριλαμβάνεται εις το ιερώτατον τριαδικόν σύμβολον: Ωραίον, Αληθές, Αγαθόν…Αι θεουργικαί θρησκείαι , όλαι ανεξαιρέτως , είναι δευτερεύουσαι , κατώτεραι , είναι δια τα πλήθη , απευθύνονται εις το αίσθημα μόνον. Οιαδήποτε θεουργική , δογματική θρησκεία άλλη , μη δεχομένη να συνυπάρχη υπό την ανωτέραν αυτήν , την Πνευματικώς πανελευθέραν , χωρίς να θέλη ν' αναμιχθή  εις τα έργα και τα δόγματα, είναι απλώς ανήθικος». Και πρέπει να πολεμιέται απ την πολιτεία. Όποια θρησκεία τέτοια θέλει να μοναρχίση είναι «κακούργα», γεννάει «παπισμούς»- σαπίζει τους λαούς ... Όλη η Ελληνική μας ιστορία ως την «Αλεξανδρινή εμφάνισι» είναι  μόνο «Ανατροφή, Εκπαίδευσις, Οργάνωσις, εξάσκησις της φυλής» σ' όλους τους ανθρώπινους αγώνες, συνείδησις, μελέτη και έκφρασις και συστηματοποίησις τους σε «φαεινότατα αξιώματα , αφθάστου διανοητικής ουσίας, δυνάμεως και καλλονής μορφής... Αι Αθήναι είναι σχολείον ανθρωποπλαστικόν και εθνοπλαστικόν. Ημείς κτλ , θέτομεν τα θεμέλια των ανθρωπίνων πολιτισμών. Είμεθα ο τρελός έφηβος , ο όλος φως, χαρά , ορμή, έρως, φίλημα, είμεθα ο ποιητής , ο ψάλτης, ο μάντις κτλ θίγομεν με απαράμιλλον ασφάλειαν τας ακροτάτας  εκδηλώσεις του Ζώου «Άνθρωπος», με διαίσθησιν και διόρασιν, ώστε μετά τόσους αιώνας  οι τωρινοί σοφοί με τα χίλια των εργαλεία και γυαλιά να είναι εμπρός ημών τότε παπουτσήδες! Νέοι και Νέαι! Αγαπήσετε με πάθος πύρινον την Μητέρα Γην.... Και τότε η Μητέρα Ελληνική Γη, αγαλλομένη έως τα βάθη των σπλάχνων  της θα αισθάνεται τα στήθη της να φουσκώνουν από τας ηδονάς της συλλήψεως!» Οι Έλληνες που εξανθρώπισαν άλλοτε την Οικουμένη θα την εξανθρωπίσουν ξανά, και η Αθήνα θα ξαναγίνη το μεγάλο πνευματικό κέντρο της Γης!...
Ακολουθούν ένας ύμνος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που ήταν «ο ώριμος ανδρικός εγκέφαλος του Ελληνισμού», μια εξήγησις της Βυζαντινής εποχής και το συμπέρασμα πως η «Ελληνική φυλή» πρέπει να περιορίση το χριστιανικό της συναίσθημα στα λογικά και πραγματικά του όρια - πρέπει να ξαναγυρίση  στον εαυτό της -στην Ελληνική Γη, «που σηκώνεται  και τρώει τον κάθε ξένο».

Από όλον αυτό το βερμπαλισμό και την ωργισμένη ωραιολογία, από τον προχειρολόγο, και σα μεθυσμένο Ελληνοπαθή ρωμαντισμό, ο στοχαστικός αναγνώστης σήμερα δεν αποκομίζει τίποτε θετικό. Δεν υπάρχει καμμιά πνευματική ισορροπία, καμμιά επιστημοσύνη, κανένας λογικός ειρμός στους παράδοξους λίβελλους του Γιαννόπουλου, που πρέπει περισσότερο να τον αντιμετωπίσουμε σαν ένα κήρυκα ωφέλιμων μύθων , μύθων που όταν τους πιστεύη κανείς, γίνεται εθνικώς πιο περήφανος. Στο θάνατο του Γιαννόπουλου επακολουθούν πολεμικοί θρίαμβοι.
Η προφορική του προπαγάνδα είχε πιο πολλούς καρπούς από τα παράδοξά του φυλλάδια και τα σατιρικά του άρθρα, όπου ο φραστικός τρόπος του δημοσιογράφου Βλάση Γαβριηλίδη (συσσώρευσις και αντίθεσις, ροπή προς κάθε εμφατική επανάλειψι) αναπτύσσει μια φτωχή φιλοσοφία δανεισμένη από τον Ιππόλυτο Ταιν , που ήταν αριστοτέχνης του λόγου.
Περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο Ίων (ή Ιωάννης ) Δραγούμης (1878-1920), φίλος και θαυμαστής του Γιαννόπουλου, προξενικός και διπλωματικός υπάλληλος , οργανωτής των δυνάμεων του σκλάβου Ελληνισμού, έτοιμος να θυσιάση τη ζωή των άλλων , ή τη ζωή του, για να εξυπηρετήση τις πολιτικές του ιδέες- συγγραφέας αντιρρητορικός που τα βιβλία του γραμμένα στην απλή γλώσσα, απερίτεχνη και στεγνή, βοηθούν είτε υπογραμμίζουν τη δράσι του, ολοκληρώνουν την πολιτική του προσωπικότητα («Μαρτύρων και ηρώων αίμα» 1907. «Σαμοθράκη» 1908 , «Όσοι Ζωντανοί»  1911, «Ελληνικός Πολιτισμός» 1914, «Σταμάτημα», «Μονοπάτι»). 

«Τα λογοτεχνικά έργα του Ίωνος Δραγούμη, παρατηρεί σωστά ο Κ. Παράσχος, δεν υπάγονται σε κανένα από τα γνωστά είδη, αλλά μάλλον συγγενεύουν με ωρισμένα ιδιότυπα έργα, σαν «Το ταξίδι στη Σπάρτη» του Μπαρρές , που είναι κράμα από κηρύγματα ιδεολογικά, κομμάτια αυτοβιογραφίας, ιδιαίτερες εντυπώσεις, σελίδες ημερολογίου, αναλύσεις ψυχικών καταστάσεων και στα οποία περισσότερο παρ’ όσο στα έργα , τον κύριο χαρακτήρα δίνει ο τόνος.  Ό,τι έγραψε ο Δραγούμης ξεχωρίζει αμέσως από τον τόνο -τόνο όχι ανθρώπου των γραμμάτων , αλλά μιας πλούσιας προσωπικότητος που θέλει προπαντός να εκφρασθή. Στα έργα του που μπορούν να ονομασθούν όπως και του Μπαρρές …idéologies passionées κτλ βρίσκει κανείς μαζί και πλάι σε πολιτικές συζητήσεις κ’ ενέργειες, και σε κηρύγματα εθνικιστικά, σελίδες αυτοβιογραφικές , ταξιδιωτικές εντυπώσεις, λυρικές περιγραφές , όπως η «θάλασσα»  στη «Σαμοθράκη» , ερωτικές εξομολογήσεις, όπως η θαυμάσια Αγνή των «Μαρτύρων καΙ Ηρώων Αίμα», σκέψεις καθαρά φιλοσοφικές όπως το «Αιώνων Διάβα στο «’Οσοι Ζωντανοί» , σχεδόν ξηρά επιστημονικές αναλύσεις ζητημάτων, όπως της Ελληνικής φυλής στο ίδιο βιβλίο. Και μαζί μ’ αυτά έναν άνθρωπο που ενθουσιάζεται , που θυμώνει , που ατονεί , που αυτοκεντρίζεται, που ρεμβάζει και δρα , που διχάζεται και κατόπι σε μια πύρινη στιγμή δράσεως βρίσκει την ενότητά του.». 

Πατριδολατρεία και εγωλατρεία, Ελληνοκεντρισμός και εγωκεντρισμός- ιδού ο Δραγούμης , εθνοκήρυκας, συγγραφέας, συνωμότης,μεγαλοϊδεάτης, επαναστάτης.

(Από την Ιστορία της Νέας Ελληνικής λογοτεχνίας. Βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ 1948) 

ENNO VON RINTELEN:ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΗΣ 20 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 ΣΤΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΣΥΝΘΗΚΟΛΟΓΗΣΗΣ ΔΥΟ ΗΜΕΡΕΣ ΑΡΓΟΤΕΡΑ

Αι Ιταλικαί μεραρχίαι εις  Αλβανίαν προυχώρουν ομοίως και είχον φθάσει εις τα Αλβανικά σύνορα, ενώ αι εκ Θεσσαλονίκης γερμανικαί δυνάμεις είχον φθάσει εις Ιωάννινα δια της άνω των 1500μ. ύψους δια­βάσεως του Μετσόβου. Εκεί ο Έλλην Αρχιστράτηγος [1] επρότεινε συνθηκολόγησιν. Έλαβον από την Ανωτάτην  Διοίκησιν των Ενόπλων Δυνάμεων την διαταγήν να παρακάλεσω την Ανωτάτην Ιταλικήν Διοίκησιν όπως αποστείλη ένα πληρεξούσιον δια τας διαπραγματεύσεις της συνθη­κολογήσεως. Ο Μουσολίνι όμως αντετίθετο με την δικαιολογίαν ότι οι Έλληνες ώφειλον να ζητήσουν ανακωχήν από τα Ιταλικά στρατεύ­ματα πριν ή μετάσχη ούτος εις οιασδήποτε διαπραγματεύσεις. Δεν κατόρ­θωσα να. τον πείσω. Διετείνετο ότι οι Ιταλοί επί μήνας και εις αγώνας πλήρεις απωλειών έφερον το κύριον βάρος του πολέμου τούτου και συνε­πώς έπρεπεν εις αυτούς να προταθή η συνθηκολόγησις [[2].

Παρά την άρνησιν ταύτην, η Ανωτάτη Διοίκησις των Ενόπλων Δυ­νάμεων με διέταξε την επομένην 22αν Απριλίου, να ζητήσω την συγκατάθεσιν του Ντούτσε εις τους υπό της Γερμανικής Ανωτάτης Ηγεσίας καθορισθέντος όρους συνθηκολογήσεως. Όταν εξέθεσα εις τον Μουσο­λίνι την αξίωσιν ταύτην, ούτος ηγανάκτησε και όταν προσέτι ο Στρατηγός Γκουτσόνι ανέφερεν ότι γερμανικαί δυνάμεις της Σωματοφυλακής "Α­δόλφος Χίτλερ» ηθέλησαν δια των όπλων να εμποδίσωσιν ιταλικούς σχη­ματισμούς όπως προχωρήσωσιν πέραν της γεφύρας "Πόντε ντι Μπεράτι» (3) ο Ντούτσε εξεμάνη ώστε εφοβήθην ότι θα απεχώρουν άπρακτος. Ο Μουσολίνι εδήλωσε κατηγορηματικώς ότι θα εξηκολούθη τον αγώνα εάν οι Έλληνες δεν ζητήσωσι την συνθηκολόγησιν από τους Ιταλούς.

Προσεπάθησα να τον καθησυχάσω με την υπόδειξιν ότι πιθανόν να είχε προταθή ανακωχή και εις το ιταλικόν μέτωπον ή να προταθή τοιαύτη εντός βραχυτάτου χρόνου, και ως εκ τούτου θα ήτο σκόπιμον να συμφωνήσωμεν από τώρα επί των όρων. Ο Μουσολίνι διεσαφήνισεν ότι δύο σημεία της γερμανικής προτάσεως ήσαν απαράδεκτα· εν πρώτοις ο όρος ότι οι ανήκοντες εις τον Ελληνικόν Στρατόν θα απεστέλλοντο αμέσως μετά τον αφοπλισμόν των εις τας εστίας των και δεύτερον ότι οι αξιωματικοί θα διετήρουν τα ξίφη των. Οι Έλληνες, διετείνετο, δεν το ήξιζον. Τω απήντησα ότι η απόλυσις όλων των αιχμαλώτων ήτο ανα­γκαία διότι θα ήτο αδύνατον να διατραφή ή να μεταφερθή ο όγκος αυτών. Δεν δύναται τις να αρνηθή ότι ο Ελληνικός Στρατός υπερήσπισε με γεν­ναιότητα και αφοσίωσιν την πατρίδα του. Εάν δεν συνέβαινε τούτο, οι Ιταλοί δεν θα ήσαν ηναγκασμένοι να μάχωνται επί τόσους πολλούς μήνας εναντίον των. Και δια τα γερμανικά στρατεύματα, η διείσδυσις δια της γραμμής Μεταξά υπήρξε πολύ δυσχερής. Δια της αναγνωρίσεως ταύτης, η οποία εκφράζεται με την συγκατάθεσιν όπως οι Έλληνες αξιωματικοί φέρωσι τα ξίφη των, θα εξυψούντο μόνον τα ιδικά μας κατορθώματα.

Ο Μουσολίνι κατενόησε τούτο, ηρέμησε και εδήλωσε την συγκατάθεσίν του, επέμεινεν όμως εις το ότι οι Έλληνες ώφειλον να ζητήσωσι προηγουμένως συνθηκολόγησιν και από τους Ιταλούς[4].

Όταν οι Έλληνες απέστειλαν την ιδίαν ημέραν εις την Ανωτέραν Διοίκησιν της Ενδεκάτης Ιταλικής Στρατιάς ένα πληρεξούσιον με λευκήν σημαίαν, κατέστη δυνατή η σύναψις ανακωχής την 23ην Απριλίου εις Θεσσαλονίκην»[5].

ENNO VON RINTELEN:Mussolini als Bundesgenosse : Erinnerungen des deutschen Militärattachés in Rom 1936-1943 σελ 140

Υποσημειώσεις:

[1]

[2]

[3]

[4] Από το προσωπικό ημερολόγιο του Γερμανού στρατηγού Χάλντερ

21 Απριλίου 1941

..............

—1800—2000. Πτήσις προς τον Όλυμπον και επάνοδος προς Θεσσαλονίκην. Εσπέρα εις το Στρατηγείον της Δωδεκάτης Στρατιάς.

Ελήφθησαν νέαι διαταγαί από το Αρχηγείον των Ενόπλων Δυνάμεων. Φαίνεται ότι καθ' ον χρόνον το Αρχηγείον των Ενόπλων Δυνάμεων έδωσε την διαταγήν του τερματισμού των διαπραγματεύσεων της ανακωχής, ο Φύρερ εσκέπτετο ότι ηδύνατο να θέση τον Μουσολίνι προ τετελεσμένου γεγονότος. Τούτο δεν συνέβη όμως. Ο Μουσολίνι ετηλεφώνησεν απ ευθείας εις τον Χίτλερ και εζήτησε συμμετοχήν της Ιταλίας. Ούτω ο Φύρερ διέταξεν όπως η συναφθείσα μετά της Δωδέκατης Στρατιάς συνθηκολόγησις μη πραγματοποιηθή  προ της εγκρίσεως του.

Τούτο θα παρείχεν εις τους Ιταλούς μίαν διέξοδον όπως φανούν ως συμμέτοχοι κατά την σύναψιν της συνθηκολογήσεως. Τοιούτος ελιγμός γελοιοποιεί τον Στρατάρχην διοικητήν της Δωδέκατης Στρατιάς εις τα όμματα του Ελληνικού Στρατού και επί πλέον θέτει θεμέλια συστηματικής παραποιήσεως της Ιστορίας, προορισμένα να δημιουργήσουν τον μύθον ότι οι Ιταλοί ήσαν εκείνοι οίτινες έεξηνάγκασαν τους Έλληνας προς  συνθηκολόγησιν.

Εν τη πραγματικότητι δεν υπήρχεν επαφή μετά των Ελλήνων την στιγμήν της συνθηκολογήσεως, ως σαφώς διεπιστώθη υπό του Έλληνος Στρατηγού Διοικητού. Η συνθηκολόγησις κατέστη αναγκαία μόνον δια τον λόγον ότι τα γερμανικά στρατεύματα είχον εμφανισθή δια μέσου της γραμμής υποχωρήσεως των Ελλήνων. Δια την παραποίησιν ταύτην της Ιστορίας, από της στιγμής ακόμη καθ' ήν ελάμβανον χώραν τα γεγονότα, διεμαρτυρήθη ζωηρώς ο διοικητής της Δωδεκάτης Στρατιάς, όστις επέμενεν όπως το ανακοινωθέν του γερμανικού Αρχηγείου των Ενόπλων Δυνάμεων παράσχη ακριβή απολογισμόν τής πραγματικής καταστάσεως προς τον σκοπόν όπως τα γερμανικά στρατεύματα λάβουν τον οφειλόμενον εις αυτά φόρον τιμής δια τα κατωρθώματά των.

Συζητώ μετά του Λίστ τας ανακριβείας των εκθέσεων του Φον Ριχτόφεν,  αι οποίαι τείνουν εις την μείωσιν των κατωρθωμάτων του  Στρατού   ξηράς.

[5]

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ: Η ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

 H εκθρόνισις του Βασιλέως Κωνσταντίνου και η αναχώρησις αυτού  εξ Ελλάδος αφήκε πλέον ολόκληρον την χώραν υπό την εξουσίαν του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Η εξουσία αύτη απέβη ουσιαστικώς δικτατορική, μολονότι δια την τήρησιν των προσχημάτων ανεκλήθη εις την ζωήν η αντισυνταγματικώς διαλυθείσα τον Οκτώβριον του 1915 Βουλή της 31ης Μαΐου ιδίου έτους.

Ήτο προφανές ότι το κόμμα των φιλελευθέρων μετά την επιστράτευσιν του 1915 και την δράσιν των επιστρατικών συνδέσμων του 1916, δεν ηδύνατο να στηριχθή επί της εμπιστοσύνης του Ελλη­νικού λαού. Αν εκράτει σήμερον την εξουσίαν, δεν την εκράτει δια της κοινής γνώμης, αλλά διά των λογχών του Στρατού της Εθνικής Αμύ­νης.  Άνευ αυτών ουδ' επί στιγμήν θα ηδύνατο να παραμείνη εις Αθή­νας η κυβέρνησις των φιλελευθέρων.

Η Βουλή της 31ης Μαΐου δεν ωφέλησε ποσώς τον εθνικόν αγώ­να, τουναντίον ανερρίπισε τα κομματικά πάθη και παρημπόδισε την ψυχικήν του λαού Ένωσιν.

Μολαταύτα είναι αναμφισβήτητον ότι η επιτυχία του Εθνικού κινήματος Θεσσαλονίκης, η ταχεία οργάνωσις του Στρατού της Εθνι­κής Αμύνης και η γενομένη επιτυχής απαρχή της πολεμικής αυτού δράσεως περιέβαλον τον Ελευθέριον Βενιζέλον με νέον γόητρον και τω περιεποίησαν δύναμιν μεγάλην.

Εκ της καλής ή κακής χρήσεως της δυνάμεως ταύτης εξηρτάτο η  περαιτέρω εξέλιξις της εθνικής υποθέσεως. Δυστυχώς εις την Ελλάδα δεν συμβαίνει ό,τι εις τας πολιτικώς προοδευμένας χώρας της Δυτικής Ευρώπης, ιδία εις την Αγγλίαν και την Γαλλίαν, όπου υπάρχει μια διανοουμένη τάξις πραγματικώς ιθύνουσα, ελέγχουσα τους κυβερνήτας και επιβάλλουσα. εν ανάγκη, εκάστοτε διά της υγιούς γνώμης της, τους καταλλήλους άνδρας.

Εν Ελλάδι τάξις iθύνουσα δεν υφίστατο ποτέ και δια τούτο η επιρροή του αρχηγού απέβη αείποτε τεραστία.

Δια τούτο ουσιαστικώς κατά την κρίσιμον περίοδον, της οποίας την Ιστορίαν πραγματευόμεθα, δεν βλέπομεν παρά δύο άρχοντας πανισχύρους, αλληλλοδιαδεχομένους εν τη ενασκήσει μιας εξουσίας παντοδυνάμου, τον Βασιλέα Κωνσταντίνον και τον Ελευθέριον Βενιζέλον.

Η απεριόριστος και μέχρι δουλοφροσύνης εξικνουμένη αφοσίωσις των οπαδών προς εκάτερον τούτων είχε την φυσικήν συνέπειαν να τους καταστήση εγωϊστικωτέρους και αυτογνωμονεστέρους.

Δια τούτο είπομεν ότι το παν εξηρτάτο κατά την κρίσιμον εκείνην στιγμήν της εθνικής Ιστορίας μας από την χρήσιν, την οποίαν θα έκαμνεν ο Ελευθέριος Βενιζέλος της απεριορίστου εξουσίας, δι' ης περιεβλήθη.

Άνδρες βεβαίως σκεπτόμενοι τα δέοντα γενέσθαι και διορώντες τα συμπορευόμενα λάθη δεν έλλειπον, αλλά πάσα υπόδειξίς των απέ­βαινε ματαία και ενίοτε επικίνδυνος. Η  δίωξις επί δυσμενεία κατά του καθεστώτος, περί ης περαιτέρω θα γίνη λόγος, δεν εστρέφετο μόνον κατά των αντιπάλων, εστρέφετο και κατά των φανατικωτέρων της εθνικής πολιτικής οπαδών, οσάκις ούτοι δεν έστεργον να διακηρύτ­τουν τυφλώς καί δουλοφρόνως εν παντί καί πάντοτε το αλάθητον του αρχηγού.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος έλαβε τοιαύτην ανύψωσιν δια του κινήματος τής Θεσσαλονίκης, ώστε δεν ήτο δυνατόν να μην υποστή και αυτός την επίδρασιν του μεγαλείου, την οποίαν υπέστησαν και άν­δρες πραγματικώς μεγάλοι κατά την μαρτυρίαν της Ιστορίας. Ένας στρατός ολόκληρος, τον οποίον ο μεγαλουργός πατριωτισμός του Ελληνικού λαού έστησεν εντός ολίγων μηνών εις το Μακεδονικόν μέτωπον, εκαλείτο « Στρατός Βενιζελικός » ( « ARMEE VENIΖELISTE » ), ουχί Ελληνικός. Μια χώρα ολόκληρος αποσχισθεΪσα του Ελληνικού Βασιλείου ωνομάζετο «Ελλάς Βενιζελική ». Τα πυροβόλα του Στρατού της Αμύνης ακόμη έφερον επιγραφήν αντί «Ελληνικός Στρατός», «ARMEE VENIZELISTE ». Οι Έλληνες πολεμισταί εις το μέτωπον απέθνησκον με την κραυγήν « Ζήτω ο Βενιζέλος ».

Ο παγκόσμιος τέλος θαυμασμός αφήκε δια μίαν στιγμήν τα μεγάλα του πολέμου γεγονότα δια να τιμήση τον Επαναοτάτην Αρχηγόν τον τολμήσαντα να στραφή κατά παντοδυνάμου και δημοφιλεστά­του Βασιλέως, δια να εξαγάγη βιαίως το Έθνος εκ της ουδετερότητος.

Εν τω μέσω της αποθεώσεως αυτής οφείλομεν να ομολογήσωμεν ότι εχρειάζετο υπεράνθρωπος δύναμις δια να κράτηση τις την ψυχραιμίαν του και την μετριοπάθειάν του. Το « Φίλιππε, άνθρωπος ει» δεν ήτο κάτι, το οποίον εξ ιδιοτροπίας ήθελε να ακούη ο Ισχυρός της Μακεδονίας Βασιλεύς. Επεβάλλετο από ψυχικήν ανάγκην, την οποίαν διησθάνετο ο πατήρ του Αλεξάνδρου εν τω φόβω του μη υποστή της λαμπράς τύχης του τας συνεπείας.

Δ. ΚΟΚΚΟΣ: Ο ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΟΜΕΝΟΣ

Εν μέσω της εκλογικής αυτής ανεμοζάλης, 

ενόμισα καθήκον μου κ' εγώ να εισπηδήσω,
και μετ' αγώνος φοβερού και πυρετώδους πάλης
νεκρός ή μόνον νικητής, παιδιά, να επιζήσω !
Τουτέστι « ταν ή επί τας ! », οι πάντες μ'εννοείτε,
αι δ' εξηγήσεις περιτταί μοι φαίνονται, πολίται!

Αντιπολιτευόμενος ! ιδού το πρόγραμμα μου!
Την τωρινήν κυβέρνησιν αγρίως θα πατάξω !
Πατρίς εδώ, πατρίς εκεί, πατρίς το σύνθημά μου,
πατρίς, μα τον θεόν, πατρίς - enfin θα πατριάξω!

Οράτε ότι την πτωχήν πατρίδα μας προδίδουν,
διότι τρώγουν μοναχοί και εις ημάς δεν δίδουν.
Τα οικονομολογικά ! - ιδού πρώτη φροντίς μου !
Τα στρατοναυτολογικά ! - ιδού και η δευτέρα !
Τα εξωεσωτερικά ! - εν όλω πόθοι τρεις μου,
εκ της κοιλίας θ΄ αντηχούν οξείς εις τον αιθέρα.
Το μεγαλείον, η πατρίς, η δόξα, το καθήκον,
και το ανήκον άπασι και πάσι το προσήκον !

Άλλως, μενόντων ωδέ πως των πάντων συμφερόντων, 

και των ταμείων τρομερώς συνδιασπαθιζόντων, 

κ' εκείνων πάντων, δηλαδή, τρωγόντων και πινόντων, 

ημών δε πάντων των λοιπών πεινόντων και διψώντων, 

ημείς θα καταντήσωμεν, αναμφιβόλως, τσίροι,
και νεκρικόν μετ' ου πολύ θ’ ακούσωμεν ψαλτήρι.

Λοιπόν ! Λοιπόν άπαντ' αυτά ευκόλως εννοοΰντες,
και βλέποντες πως η πατρίς επνίγη εντός έλους, 

πρέπει, εν γένει τον λαόν ορθώς ποδηγετούντες,
να φθάσωμεν εις ασφαλή λιμένα, επί τέλους. 

Τοιουτοτρόπως η πατρίς, νικώσα, μετά θάρρους 

θα πέσει ως μικρός ιχθύς εις πεινασμένους γλάρους !

Ελπίζω, συμπολίται μου, την ψήφον σας να έχω !
Ελπίζω να μ' εκλέξετε, ως αντιπρόσωπόν σας,
διότι, μα τον Ιησούν Χριστόν μας. δεν αντέχω,
και φευ ! θα μ' έχετε βαρύ φορτίον στον λαιμόν σας!
Εν τούτοις, αν μοι πέπρωται ο τάλας ν' αποθάνω,
τα κατωτέρω γράφατε στον τάφον μου επάνω :

«Αντιπολιτευόμενος ο μακαρίτης ήτο’
είχ' ευγενή αισθήματα, αρχάς και πεποιθήσεις,
και υπό τούτων πάντοτε αγνώς ενεφορείτο’
αλλ' όμως τον κατέβαλον στομαχικαί παθήσεις.
Απέθανε φιλόπατρις και ομιλών και γράφων -

με άλλους λόγους νηστικός κατήλθεν εις τον τάφον».

ΛΟΧΑΓΕ ΡΙΧΤΧΟΦΕΝ ΣΩΣΕ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ: ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 3ον

ΠΡΟΣ ΤΟ ΝΤΟΥΩΜΟΝ

Επί τέλους  τα αεροπλάνα που μετέφεραν τα εξαρτήματα προσεγειώθησαν  εις την πεδιάδα. Έτρεξα προς τα εκεί  και επελήφθην  αμέσως της επισκευής  του αεροπλάνου μου. Ο αερομηχανικός  μετά την επισκευήν το εδοκιμασε ν ο ίδιος με πιλότον τον υποφαινόμενον .Προσεγειώθημεν  και πάλιν  δια να τροφοδοτηθούν  τα τεπόζιτα της βενζίνης  και να εφοδιασθώ με πυρομαχικά  και ιδίως με ταινίας  πολυβόλων, Ο εφοδιασμός  επερατώθη  εις διάστημα ημισείας ώρας  περίπου. Κυττάζω το ωρολόγιόν  μου. 5 και 10 ακριβώς.Πρέπει να υποβάλω τα σέβη μου  εις τον πρίγκηπα και μεταβαίνω  εις την σκηνήν του. Μου σφίγγει το χέρι  και εις άκρον συγκεκινημένος  μου λέγει:

-Εύχομαι να επιστρέψετε σώος και αβλαβής προς το καλόν της Γερμανίας.

Είμαι  βέβαιος  ότι θα επιστρέψω ,Υψηλότατε.

Εχαιρέτησα και έφυγα.

Μετ’ ολίγον ευρίσκομαι  εις τον αέρα συνοδευόμενος τιμητικώς από τα δύο αεροπλάνα. Έχω κατεύθυνσιν  νοτιοδυτικήν. Τα δύο αεροπλάνα που με ακολουθούν αποχωρίζονται αφού  διήνυσαν μαζί μου αρκετήν απόστασιν. Και τώρα μόνος μου εις τον αέρα.

Υψώνομαι εις ύψος πέραν των τριών χιλιάδων μέτρων δια να αποφύγω τα ρεμού και να αναπτυξω όλην την ταχύτητα.Πρέπει να φθάσω ταχύτατα εις τον προορισμόν μου. 
Περνώ επάνω από πόλεις βελγικάς κατειλημμένας ήδη υπό των Γερμανών.Ο χάρτης μου , καλός σύμβουλος, μου δεικνύει που ευρίσκομαι. Πλησιάζω προς το μέτωπον του Ντουωμόν. 
Πετώ ήδη δύο ώρας συνεχώς.Η μηχανή μου εργάζεται θαυμάσια. Ελίσσω επί των οκριβάντων τα πολυβόλα. Λειτουργούν θαυμάσια. Δοκιμάζω ακόμη την βλητικότητα. Εκείνο που δεν είνε δυνατόν να πιστοποιήσω απολύτως είνε αν αι εμπριστικαί οβίδες δύνανται να αποσπασθούν ευκόλως από τας αρπάγας .Εις την τύχην λοιπόν. Τέσσαρας είνε όλαι. Μία εξ αυτών οπωσδήποτε θα αποσπασθή όταν επιστή η κατάλληλος ώρα. 

Η πυξίς μου πιστοποιεί ότι πετώ προς τον προορισμόν μου. 

Αι τελευταίαι ακτίνες του ηλίου λούζουν το «Πουλί του θανάτου «.

Μετ’ ολίγον θα τεθώ με σύμμαχον το σκότος. Κίνδυνος παρεκκλίσεως αυτήν την φοράν δεν υπάρχει. Έχω ρυθμίσει την πυξίδα μου μαζί με τον χάρτην και τον μετρητήν των χιλιομέτρων. Γνωρίζω εις ποίον σημείον θα αρχίση η δράσις μου.Εις μίαν στιγμήν βλέπω προς τα κάτω. Πετώ επάνω από το μέτωπον σχεδόν. 

Η παρουσία μου γίνεται αντιληπτή από τας εφεδρικάς γερμανικάς δυνάμεις. Ελίσσομαι υπέρ τας συγκεντρώσεις ολίγα λεπτά και κατόπιν προχωρώ. Μετ’ ολίγα λεπτά ο δείκτης των χιλιομέτρων μου δεικνύει ότι έφθασα εις τον προς ον όρον. Ευρίσκομαι άνωθεν των οχυρών του Ντουωμόν. Με αντελήφθησαν και ρίπτουν προβολείς, διότι ήδη άρχισε να νυκτώνη. Οι προβολείς με υποβοηθούν εις το σχέδιόν μου, καίτοι είνε επικίνδυνος η θέσις μου. Δίδω στόχον εις τους προβολείς και προχωρώ. Δια παν ενδεχόενον ανυψούμαι ολίγον και κάμνω ένα ελιγμόν δεξιά δια να επανέλθω μετ’ όλίγον εις την τροχιάν μου.Ευτυχής σύμπτωσις.Ο ελιγμός έγινε την στιγμήν , κατά την οποίαν ήρχισα να βάλλωμαι από τα αντιαεροπορικά.

Διαγράφω μερικούς κύκλους και υπό την ανταύγειαν των προβολέων διακρίνω πλήρως τα οχυρά του Ντουωμόν. 
Τα πυροβόλα βάλλουν λυσσωδώς.Σκέπτομαι να απαντήσω με μίαν εμπρηστικήν οβίδα, αλλ αμέσως μετανοώ , διότι το ύψος, εις το οποίον ευρίσκομαι , δεν με βοηθεί εις τα σχέδιά μου. 
Τώρα η επίθεσις αρχίζει από πολλά σημεία συγχρόνως. Πρέπει να κατέλθω.

Εις ενέργειαν το σχέδιον. Κάμνω παραπέτασμα καπνού προς τα άνω και κατέρχομαι ιλιγγιωδώς με το ρύγχος του αεροπλάνου.Ήδη έχω κερδίσει το χρονικόν διάστημα, το οποίον χρειάζονται τα αντιαεροπορικά να ρυθμίσουν το τηλεσκόπιον προς ολιγώτερα μέτρα. Αρχίζω να βάλλω με τα πολυβόλα επανειλημμένας ριπάς και δέχομαι εις απάντησιν ομοβροντίσν τυφεκίων .Διαφεύγω προς το δεξιόν του οχυρού. 

Οι προβολείς εξακολουθούν να ερευνούν.Αυτό με υποβοηθεί δια τας παρατηρήσεις μου. Καιρός να χρησιμοποιήσω και τας βόμβας μου.Κατέρχομαι σχεδόν εις τα διακόσια μέτρα και αποσπώ τον κρίκον αρπάγης μιας βόμβας. Πλήρης επιτυχία.Το αεροπλάνον μου ταλαντεύεται .Αυτό είνε ένδειξις ότι η βόμβα απεσπάσθη. Δεν αργεί να πιστοποιηθή τούτο , διότι ήδη εξερράγη επί των γαλλικών χαρακωμάτων και μεταδίδει πυρκαϊάν εις τι μικρόν δάσος. Με μεθά η επιτυχία μου και συνεχίζω τον εναέριον περίπατόν μου επάνω από τα χαρακώματα. Δεν συλλογίζομαι τον κίνδυνον .Βάλλομαι από όλας τας πλευράς λυσσωδώς.Σωστή κόλασις πυρός.

Η μηχανή μου συνεχίζει ρυθμικά τον ρόγχον της.Δεν εβλήθη επομένως. Εξαπολύω δευτέραν βόμβαν επιτυχώς και αυτήν. Οι εχθροί λυσσούν κυριολεκτικώς.Από την φοράν και την έκρηξιν των οβίδων αντιλαμβάνομαι ότι απέκοψαν ήδη την υποχώρησιν. Αληθή πυρά φραγμού. 

Θέτω εις ενέργειαν και πάλιν τα πολυβόλα.Φαίνεται ότι αι ριπαί είνε απολύτως επιτυχείς, διότι αντιλαμβάνομαι ότι οι τυφεκοβολισμοί έπαυσαν. 

Μου υπολείπονται δύο ακόμη βόμβαι. Πρέπει να τας χρησιμοποιήσω και αυτάς. Οι προβολείς οργιάζουν εις εκτυφλωτικόν φως.Με ανευρίσκουν και στρέφονται τα αντιαεροπορικά εναντίον μου.Σώζομαι μόνον διότι πετώ εις χαμηλόν ύψος.Εξαπολύω την τρίτην βόμβαν και ελίσσομαι εις μεγάλην ακτίνα δια να αποφύγω τας βολάς. 

Επί αρκετά λεπτά της ώρας υπεριίπταμαι ανυψούμαι και κατέρχομαι δια να κατορθώσω να αποφύγω τα πυρά φραγμού. Ανυψούμαι ολοταχώς με κατεύθυνσιν προς τα μετόπισθεν των γαλλικών γραμμών. Φθάνω ες ύψος τεσσάρων χιλιάδων μέτρων και στρέφω το πηδάλιον προς τας γερμανικάς γραμμάς.

Τώρα μόλις αντιλαμβάνομαι διατί έπαυσαν να ασχολούνται οι Γάλλοι με εμέ. Εις ολόκληρον το μέτωπον έχει αρχίσει μία τρομακτική μάχη.Φαίνεται ότι οι Γερμανοί , αντιληφθέντες τους προβολείς και καραδοκούντες την ευκαιρίαν επισημάνσεως των θέσεων των Γάλλων , ενήργησαν αιφνιδιαστικήν επίθεσιν εις την οποίαν απήντησαν οι Γάλλοι.

Αληθής κόλασις πυρός καθ’ όλην την έκτασιν του μετώπου. Ήδη κινδυνεύω και από τας φιλικάς οβίδας.Εάν υψωθώ περισσότερον των 3500 μέτρων υπάρχει κίνδυνος απωλείας των στροφών της μηχανής μου λόγω του ψύχους. Η τύχη ευνοεί τους τολμηρούς.

Χαράσσω γραμμήν ευθείαν προς τας γερμανικάς θέσεις. Η αγωνία μου διαρκεί όλίγα μόνον λεπτά. Διαφεύγω τον κίνδυνον .Είμαι εκτός βολής .Δύναμαι να επιστρέψω εις την βάσιν μου και να αναφέρω την εκτέλεσιν της διαταγής την οποίαν έλαβον, αλλά το θεωρώ άσκοπον. Πρέπει να μείνω μεταξύ των μαχομένων.Δια του ασυρμάτου μου ζητώ βάσει του συνθηματικού κώδικος την αεροπορικήν βάσιν επιχειρήσεων.Μου απαντούν έπειτα από αρκετήν ώραν .Δίδω τα στοιχεία μου και ζητώ να μου καθορίσουν ακτίνα προσγειώσεως. Μου δίδεται η απάντησις ότι η βάσις προσγειώσεως θα φωτίζεται δια προβολέων και να ερευνήσω να την ανεύρω. Περιπλανώμαι επ’ αρκετήν ώραν. Επί τέλους περί την 4ην πρωινήν ανευρίσκω την βάσιν. Με κατάπληξιν δεν βλέπω τον δια καπνού καθορισμόν της φοράς του ανέμου. Ελίσσομαι ύπερθεν της βάσεως δια να τους δώσω να εννοήσουν την παράλειψιν . Επί τέλους το αντιλαμβάνονται και ανάπτουν πυράν.Προσγειούμαι.Με περιμένουν οι συνάδελφοι με επι κεφαλής τον διοικητήν ταγματάρχην Μόρχεντ. Ο διοικητής με εναγκαλίζεται και με κατασπάζεται, ενώ οι λοιποί αξιωματικοί δεν γνωρίζουν πως να εκδηλώσουν τον θαυμασμόν των.Μου αποτείνει τον λόγον ο διοικητής. 
-Σε αναζητούμεν καθ’ όλην την νύκτα, λοχαγέ. 
-Διατί αυτή η ανησυχία….

-Το Γενικόν Επιτελείον μας έχει τρελλάνει με τας ραδιογραφικάς του κλήσεις .Ο ασύρματός μας διαρκώς συνεννοείται με το Επιτελείον.

-Γιατί δεν με αναζητούσατε ραδιογραφικώς;

-Σας ανεζητήσαμεν , αλλά δεν ελαμβάναμεν απάντησιν, δι’ αυτό όταν μου ανεκοίνωσαν ότι εφάνησαν εις τον δέκτην τα στοιχεία Ρ 8 επέταξα από την χαράν μου.

-Με συγκινεί η αγάπη σας και το ενδιαφέρον σας.

Διηυθύνθημεν προς την σκηνήν του διοικητού. Καίτοι κατάκοπος , εξέθεσα δια μακρών τα της πτήσεώς μου υπέρ τα γαλλικά χαρακώματα χωρίς να παραλείψω να αναφέρω, ότι ήρχισε σφοδροτάτη μάχη. Ο διοικητής γελαστός μου ανεκοίνωσε την τελευταίαν πληροφορίαν εκ του μετώπου. Οι Γερμανοί επέτυχον να καταλάβουν το υπ’ αριθ.9 οχύρωμα του Ντουωμόν και μου προσέθεσεν:

-Aυτό είνε μεγάλη επιτυχία, αλλά πολύ φοβούμαι ότι με την ανατολήν του ηλίου θα επιχειρηθή αντεπίθεσις υπό των Γάλλων.

-Και σεις δεν κινείσθε;

-Περιττόν να υψωθώμεν καν. Μόνον δύο βομβαρδιστικά έχομεν και αυτά περιωρισμένης πτητικής δράσεως.

-Τα καταδιωκτικά σας τι κάμνουν;
-Από τα 24 μας έμειναν μόλις 18. Τα άλλα κατερρίφθησαν από τους Γάλλους, οι οποίοι εις αριθμόν αεροσκαφών υπερέχουν. Άλλως τε δεν περιλαμβάνομεν να τους αντιμετωπίσωμεν , διότι , λόγω της μεγάλης πτητικής των ακτίνος, μας προλαμβάνουν σχεδόν καθημερινώς εις την βάσιν μας.

Εσκέφθην δι’ ολίγα λεπτά και κατόπιν αποτεινόμενος προς τον διοικητήν του είπα:

-Σας παρακαλώ πολύ να ετοιμασθή το ασροπλάνον μου και αν συγκατανεύετε και όλα τα άλλα αεροσκάφη δια να υψωθώμεν άμα εξημερώση.

Δεν έχω ουδεμίαν αντίρρησιν , κύριε λοχαγέ. Με μόνην την διαφοράν, ότι θα αναλάβετε την ευθύνην της πτήσεως.

-Την αναλαμβάνω πλήρως. Ειδοποιήσατε τα πληρώματα να έλθουν εδώ. Επίσης δώσατε εντολάς να εφοδιασθούν τα αεροπλάνα με αρκετάς ταινίας πολυβόλων.

Μετ’ ολίγον οι παρατηρηταί και οι πιλότοι ευρίσκοντο  εις την σκηνήν  του Διοικητού των, ο οποίος και τους ανεκοίνωσε τας προθέσεις μου.

Παρενέβην.

-Μου επιτρέπετε, κύριε διοικητά;

-Παρακαλώ.Είσθε ο αρχηγός του σμήνους και δύνασθε να δώσετε τας οδηγίας που θέλετε.

Απευθύνομαι  προς τους συναδέλφους μου. Ενθυμούμαι ακόμη τα ολίγα λόγια , τα οποία τους απέτεινα.

-Με λύπην μου επληροφορήθην την απώλειαν των έξ αεροσκαφών της βάσεώς σας και τον θάνατον των εκλεκτών συναδέλφων . Εχω την γνώμην , ότι πρέπει να εκδικηθώμεν τον θάνατον των και να δαμάσωμεν τας γερμανικάς πτέρυγας. Μόλις χαράξη θα υψωθώμεν , και αν, όπως είνε βέβαιον συναντήσωμεν τους αντιπάλους, επ’ ουδενί λόγω θα υποχωρήσωμεν, αν δεν τους τρέψωμεν εις φυγήν. Θα χωρισθώμεν εις τρία σμήνη και την προσβολήν της επιθέσεως θα την έχω εγώ. Όσοι τυχόν από σας δεν επιθυμείτε να αποδυθήτε εις κίνδυνον δύνασθε να το δηλώσετε.

Όλοι επροθυμοποιήθησαν να δηλώσουν , ότι δεχονται να με ακολουθήσουν εις την επιχείρησιν.

Ο Διοικητής τότε επενέβη και αποτεινόμενος προς ένα νεαρόν πιλότον του είπε:

-Κύτταξε Έρικ μη κάμης πάλι καμμία βλακεία και σας προκαταλαβουν οι Γάλλοι.
Δεν εδωκα σημασίαν εις την στάσιν αυτήν του Διοικητού. Έπεσα και εκοιμήθην αφού έδωκα εντολήν να με εξυπνήσουν εις τας 6.35’.Η κόπωσις μου υπεβοήθησε τον ύπνον.

                                                                                                                                                                        ( Επιστροφή)