(Προηγούμενο)
Στις αρχές του 1913 η Φουτουριστική ομάδα διευρύνεται με τη συνεργασία των Φλωρεντινών διανοούμενων της Lacerba (Η Lacerba γεννήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1913 και εξέφραζε τις απόψεις του Papini και του Soffici παλαιών στελεχών της La Voce).
Στις αρχές του 1913 η Φουτουριστική ομάδα διευρύνεται με τη συνεργασία των Φλωρεντινών διανοούμενων της Lacerba (Η Lacerba γεννήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1913 και εξέφραζε τις απόψεις του Papini και του Soffici παλαιών στελεχών της La Voce).
Μέσα από ένα έντυπο που είχε τιράζ 20.000 φύλλα και που κατά το μεγαλύτερο μέρος του αγοραζόταν από εργάτες, οι Φουτουριστές δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους.
Δυστυχώς όμως αυτή η τόσο γόνιμη συνεργασία δεν πρόκειται να διαρκέσει πολύ. Στις 11 Φεβρουαρίου 1914 ο Papini βάζει τέλος σε μια κρυφή διαμάχη ανάμεσα στα δύο επίσημα διαμορφωμένα ρεύματα του Φουτουρισμού και του Μαρινεττισμού με ένα άρθρο στη Lacerba που έχει τον συμβολικό τίτλο:" Ο κύκλο κλείνει."Μέσα από το άρθρο αυτό κατηγορεί τους φουτουριστές καλλιτέχνες ότι ολισθαίνουν προς τον ακαδημαϊσμό, εκείνον ακριβώς τον ακαδημαϊσμό που είχαν απορρίψει.
«Βρισκόμαστε και πάλι μπροστά από την πρώτη ύλη. Ο κύκλος κλείνει . Η τέχνη γίνεται πραγματικότητα ' η σκέψη εγκαταλείπει και πάλι τη πράξη»(9).
Με την κήρυξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και ενώ η Lacerba μετατρέπεται σ' ένα καθαρά πολιτικό όργανο με στόχο την έξοδο της χώρας στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ, οι φουτουριστές, μεταφέρουν δυναμικά την ιδέα του «παρεμβατισμού» στα γνώριμα πεδία μάχης, τους δρόμους, τις πλατείες και τα θέατρα.
Στις 15 Σεπτεμβρίου 1914 ο Marinetti και άλλοι φουτουριστές διακόπτουν μια βραδιά Πουτσίνι στο Teatro Dal Verme του Μιλάνου για να κάψουν τελετουργικά μια αυστριακή σημαία. Λίγες μέρες αργότερα επαναλαμβάνουν την πράξη τους στην πλατεία Duomo. O Marinetti συλλαμβάνεται και φυλακίζεται.
Οι φουτουριστές δεν είναι οι μόνοι που πρωτοστατούν δυναμικά υπέρ της εξόδου της χώρας στον πόλεμο. Γύρω τους συγκεντρώνονται ο διαγραμμένος από το Σοσιαλιστικό Κόμμα Β. Mussolini και η εφημερίδα του Popolo d' Italia (Λαός της Ιταλίας), διανοούμενοι όπως o D' Annunzio, o Prezzolini , o Salvemini, συνδικαλιστές όπως οι De Ambris και ο Cοrridoni, νεαροί πολιτικοί όπως o Farinacci, o Caldera, o Νeni και πολλοί άλλοι.
Τον Φεβρουάριο του 1915 ξεσπούν ενορχηστρωμένες διαδηλώσεις υπέρ του πολέμου. Για μια ακόμη φορά ο Marinetti συλλαμβάνεται.
Τον Μάρτιο οι αναταραχές μεταφέρονται στο Μιλάνο και ο Mussolini μαζί με τον Marinetti επιχειρούν να οργανώσουν μαζικές διαδηλώσεις.
Τον Απρίλιο καινούριες ταραχές στη Ρώμη. Αυτή τη φορά η αστυνομία δεν συλλαμβάνει μόνο τον Marinetti. Μαζί του συλλαμβάνονται ομαδικά ο Mussolini, ο Settimelli , o Corra και άλλοι φουτουριστές.
Στις 24 Μαΐου 1915, η Ιταλία, κάτω από την πίεση των γεγονότων κηρύσσει τον πόλεμο ενάντια στην Γερμανία και την Αυστροουγγαρία.
Οι φουτουριστές δίνουν μαζικά το παρών τους καταταγόμενοι σαν εθελοντές. Η μεγάλη στιγμή είχε φτάσει.
Ο Marinetti φυσικά ήταν από τους πρώτους. Προνοητικά έχει φροντίσει από πριν ν' απαλλαγεί από τις οδυνηρές επιπτώσεις που θα μπορούσε να δημιουργήσει στην εθελοντική του στράτευση, η κήλη από την οποία υπέφερε και έτσι, δίχως προβλήματα κατατάσσεται μαζί με πολλούς φουτουριστές σε ένα επίλεκτο σώμα ποδηλατιστών.
Από τους φουτουριστές που έλαβαν μέρος στον πόλεμο 13 δεν επέστρεψαν ποτέ. Από αυτούς που επέστρεψαν, 41 έφεραν πάνω στο κορμί τους τα σημάδια της φρίκης και του πολέμου. Ανάμεσα σ' αυτούς τους τελευταίους ήταν και ο Marinetti .
Αν και τα πολεμικά γεγονότα επισκίασαν σε πολύ μεγάλο βαθμό την καλλιτεχνική φουτουριστική δραστηριότητα, οι φουτουριστές εξακολουθούν να δημιουργούν. Το ενδιαφέρον όμως του
Marinetti αρχίζει να στρέφεται περισσότερο σε κοινωνικά και πολιτικά ενδιαφέροντα και λιγότερο σε καλλιτεχνικά. Αυτή η πολιτική στροφή που θα αποκορυφωθεί με την προσχώρηση του στο Φασιστικό Κόμμα, θα τον απομακρύνει από τους παλιούς του συντρόφους και θα οριοθετήσει και το τέλος της λεγόμενης ηρωικής εποχής του κινήματος (10).
Πριν ακόμα τελειώσει ο πόλεμος ο Marinetti μπαίνει ενεργά στο στίβο της ταραγμένης πολιτικής ζωής του τόπου με τη δημοσίευση της πολιτικής Διακήρυξης του Φουτουριστικού Κόμματος.
Πρόκειται για ένα πρόγραμμα επαναστατικά ριζοσπαστικό πού αντλεί τις κύριες ιδέες του από το Πολιτικό Φουτουριστικό πρόγραμμα του 1913. Οι κύριες θέσεις του αν και είναι βαθύτατα προοδευτικές και στο μεγαλύτερο μέρος τους εφαρμόσιμες, διαθέτουν εντονότατα εκείνο το ανορθόδοξο στοιχείο της πολεμολογίας που το κάνει εχθρικό απέναντι στις πλατιές μάζες.
«Το φουτουριστικό πολιτικό κόμμα... θέλει μια ελεύθερη και δυνατή Ιταλία μη εξαρτώμενη πλέον από το μεγάλο παρελθόν της, τον υπερβολικά αγαπημένο ξένο (εννοεί τον Βασιλέα), τους υπερβολικά ανεκτικούς παπάδες...
Πατριωτική εκπαίδευση του προλεταριάτου. Αγώνας ενάντια στον αναλφαβητισμό... Κατάργηση πολλών άχρηστων Πανεπιστημίων... Μετασχηματισμό του Κοινοβουλίου μέσα από μια δίκαιη συμμετοχή, βιομηχάνων, αγροτών, μηχανικών και εμπόρων στην διακυβέρνηση της χώρας. Κατώτατο όριο ηλικίας για την υποψηφιότητα τα 22 χρόνια... Κατάργηση της Γερουσίας... Ίση συμμετοχή όλων των Ιταλών πολιτών στην κυβέρνηση...
Αντικατάσταση της αντικληρικής ρητορείας με ένα βίαιο, δραστήριο αντικληρικισμό για να απαλλάξουμε την Ιταλία από το θεοκρατικό της Μεσαίωνα... Μοναδική θρησκεία μας η Ιταλία του αύριο... Κατάργηση της συζυγικής εξουσίας... Εύκολο διαζύγιο. Σταδιακό υποβιβασμό του γάμου για τη σταδιακή καθιέρωση του ελεύθερου έρωτα και του παιδιού του Κράτους... Δικαίωμα απεργίας... Κατάργηση της πολιτικής αστυνομίας... Παραχώρηση αγροτικής γης στους πολεμιστές... Βιομηχανοποίηση και εκσυγχρονισμό των νεκρών πόλεων που εξακολουθούν να ζουν μέσα στο παρελθόν τους... Υπεράσπιση των καταναλωτών» (11).
Τον Σεπτέμβριο του 1918 ο Marinetti , ο Settimelli και ο Carli ιδρύουν την "Roma Futurista" επίσημο όργανο του φουτουριστικού κόμματος. Τον Δεκέμβριο οργανώνονται τα πρώτα Fasci Politici Futuristi, στην Φερράρα, στην Φλωρεντία, στην Ρώμη και στον Τάραντα.
Στα 1919 η «ακρωτηριασμένη νίκη» και η συμπεριφορά των μεγάλων δυνάμεων απέναντι στην Ιταλία δημιουργούν στην χώρα μια εκρηκτική κατάσταση. Στις 23 Μαΐου μια άλλη μιλανέζικη ομάδα κάνει την εμφάνιση της διεκδικώντας ανοικτά τη διαδοχή στην εξουσία. Αρχηγός της είναι ο Β. Mussolini ο οποίος και δηλώνει απερίφραστα:
«Διεκδικούμε την εξουσία γιατί ρίξαμε την χώρα στον πόλεμο και την οδηγήσαμε στη νίκη».
Γύρω από το Mussolini σ' αυτό το πρώτο μιλανέζικο Fascio συγκεντρώνονται μια μικρή ομάδα συνδικαλιστών και Arditi. Ανάμεσα τους και ο ίδιος ο Marinetti
Το πολιτικό πρόγραμμα του καινούριου αυτού κινήματος υιοθετεί ανεπιφύλακτα όλες τις κοινωνικές θέσεις του φουτουριστικού προγράμματος του περασμένου χρόνου, αφήνει όμως έξω από κάθε πολεμική την εκκλησία. Είναι ένα πρόγ ραμμα γενικό, εύχρηστο, κατάλληλο για τη στιγμή.
Στις εκλογές του 1919 ο Marinetti παρουσιάζεται υποψήφιος στην λίστα του φασιστικού κόμματος και παρακολουθεί από κοντά το ηρωικό εγχείρημα του D' Αnnunzio στo Φιούμε και επιχειρεί να εμφυσήσει στο καινούργιο κόμμα τη φουτουριστική του φιλοσοφία.
Σύντομα όμως ο ιδεαλισμός του Marinetti συγκρούεται με τον πολιτικό ρεαλισμό του Mussolini. Ο πρώτος δεν παύει να διατυπώνει συνεχώς και περισσότερα ακραία αιτήματα, ο δεύτερος μηχανεύεται ακούραστα καινούριους τρόπους εξευρέσεως ψήφων .Ο πρώτος οδηγείται προς την αδιαλλαξία ο δεύτερος έχει ήδη αρχίσει να συμβιβάζεται.
Το συμφιλιωτικό μήνυμα που ξεπήδησε από το 2ο Πανεθνικό Φασιστικό συνέδριο (Μιλάνο, Μάιος 1920) με παραλήπτες τους Μοναρχικούς και την εκκλησία στάθηκε για τον Marinetti ένα γερό κτύπημα. Αποχωρεί αηδιασμένος από το κόμμα, ξαναγυρίζει στο κίνημα του — που είχε περάσει στη φάση της αεροζωγραφικής - παρακολουθεί σαν απλός θεατής την πορεία προς τη Ρώμη και την κατάληψη της εξουσίας από τους φασίστες και στα 1924 κάνει μια ακόμη προσπάθεια να επαναφέρει τον Mussolini σ' εκείνη την πορεία που αυτός θεωρούσε σωστή.
«Απαλλάξου από τον κοινοβουλευτισμό... δώσε ξανά στον Φασισμό και στην Ιταλία το υπέροχο εκείνο πνεύμα του 19... μιμήσου τον μεγάλο Μουσσολίνι του 1919».
Το καθεστώς όμως πανίσχυρο, και σίγουρο για τον εαυτό του, έχει ήδη χαράξει τον δικό του δρόμο.
Με τη σειρά του ο Μαρινέττι υποχρεώνεται να συμβιβαστεί.
Αναθεωρεί τις απόψεις του περί γάμου και παντρεύεται την ζωγράφο και λογοτέχνιδα Benedetta Cappa.
Αναθεωρεί την αντιακαδημαϊκή του συμπεριφορά και γίνεται μέλος της Ακαδημίας της Ιταλίας και γραμματέας της Ένωσης Φασιστών Συγγραφέων.
Αναθεωρεί την δυναμική θέση του αντιπολιτευόμενου και τάσσεται με το σώμα και την ψυχή στην φασιστική υπόθεση.
Με εξαίρεση τον Balla οι άλλοι φουτουριστές τoν έχουν εγκαταλείψει. Γράφει «αεροποίηση» και προωθεί την αεροζωγραφική της δεύτερης γενιάς των Φουτουριστών.
Στα 60 του χρόνια συμμετέχει σαν εθελοντής στην Ιταλική εκστρατεία εναντίον της Αιθιοπίας και στα 66 του παρακολουθεί από κοντά, πάντα σαν εθελοντής, το δράμα του Ιταλικού εκστρατευτικού σώματος στις στέππες του Ντον. Ακολουθεί τον Mussolini στην περιπέτεια του Σαλό αλλά είναι αρκετά τυχερός για να μη δει την κατάρρευση του καθεστώτος.
Πέθανε στις 2 Δεκεμβρίου 1944, από καρδιακή κρίση στο Μπελλάτζιο, τελευταίο καταφύγιο τής Φασιστικής ηγεσίας.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
(1 α) Caroline Tisdall - Angelo Bozzalo : Φουτουρισμός, σελ. 10.
(1) Σήμερα χάρη στις μελέτες του Par Bergman, του Gaetano Mariani και άλλων, μπορούμε να διερευνήσουμε εύκολα το υπόβαθρο της κουλτούρας του Marinetti.
Πέρα από τα ήδη αποδεκτά από τον αρχηγό του Φουτουρισμού ονόματα (Zola, Whitman, Rosny Αine, Paul Adam, Gustave Kahn, Verhaeren), πέρα από τα ήδη βαρύγδουπα ονόματα των οποίων οι ιδέες είναι εμφανέστατες στο Μαρινεττιανό έργο (Nietzsche, Bergson, Sorel, D' Annunzio, Pascoli) μπορούν να προστεθούν οι Γάλλοι συμβολιστές, o Saint-Georges De Bouhelier ιδρυτής του Νατουρισμού, ο Jules Romains, προστάτης του ουμανισμού, ο Mario Morasso και o Gian Pietro Lugini.
(2) F.T. Marinetti: "La Divina Commedia" e un verminaio di Glossatori
(3) Caroline Tisdall - Angelo Bozzalo : Φουτουρισμός, σελ. 18.
(4) La Pittura Futurista: Manifesto Tecnico 11.4.1910 (Boccioni, Carra, Russolo, Balla, Severini).
(5) F.T. Marinetti: Il Teatro de Varieta (Daily Mail 21.11. 13).
(6) F.T. Marinetti: Il Teatro de Varieta (Daily Mail 21.11. 13).
(7) Caroline Tisdall - Angelo Bozzalo : Φουτουρισμός, σελ. 162.
(8) L. Russolo: L' arte dei Rumori. 11.3.1913.
Κείμενα σχετικά με το Φουτουριστικό κίνημα:
ΦΟΥΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
ΦΟΥΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΦΑΣΙΣΜΟΣ, ΜΑΡΙΝΕΤΤΙ ΚΑΙ ΜΟΥΣΣΟΛΙΝΙ (TISDAL C- BOZZOLA A )
ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΦΟΥΤΟΥΡΙΣΜΟΣ.(PREZZOLINI GIUSEPPE)
PROGRAMMA POLITICO FUTURISTA ( MILANO, 11 ottobre 1913 )
MANIFESTO DEL PARTITO FUTURISTA ITALIANO (MARINETTI F.T)
MANIFESTO TECNICO DELLA LETTERATURA FUTURISTA (MARINETTI F.T)
AL DI LA DEL COMUNISMO (MARINETTI F.T)
1915 IN QUEST' ANNO FUTURISTA (MARINETTI F.T)
MARINETTI E IL FUTURISMO (Un antologoa a cura di Luciano De Maria)
Πριν ακόμα τελειώσει ο πόλεμος ο Marinetti μπαίνει ενεργά στο στίβο της ταραγμένης πολιτικής ζωής του τόπου με τη δημοσίευση της πολιτικής Διακήρυξης του Φουτουριστικού Κόμματος.
Πρόκειται για ένα πρόγραμμα επαναστατικά ριζοσπαστικό πού αντλεί τις κύριες ιδέες του από το Πολιτικό Φουτουριστικό πρόγραμμα του 1913. Οι κύριες θέσεις του αν και είναι βαθύτατα προοδευτικές και στο μεγαλύτερο μέρος τους εφαρμόσιμες, διαθέτουν εντονότατα εκείνο το ανορθόδοξο στοιχείο της πολεμολογίας που το κάνει εχθρικό απέναντι στις πλατιές μάζες.
«Το φουτουριστικό πολιτικό κόμμα... θέλει μια ελεύθερη και δυνατή Ιταλία μη εξαρτώμενη πλέον από το μεγάλο παρελθόν της, τον υπερβολικά αγαπημένο ξένο (εννοεί τον Βασιλέα), τους υπερβολικά ανεκτικούς παπάδες...
Πατριωτική εκπαίδευση του προλεταριάτου. Αγώνας ενάντια στον αναλφαβητισμό... Κατάργηση πολλών άχρηστων Πανεπιστημίων... Μετασχηματισμό του Κοινοβουλίου μέσα από μια δίκαιη συμμετοχή, βιομηχάνων, αγροτών, μηχανικών και εμπόρων στην διακυβέρνηση της χώρας. Κατώτατο όριο ηλικίας για την υποψηφιότητα τα 22 χρόνια... Κατάργηση της Γερουσίας... Ίση συμμετοχή όλων των Ιταλών πολιτών στην κυβέρνηση...
Αντικατάσταση της αντικληρικής ρητορείας με ένα βίαιο, δραστήριο αντικληρικισμό για να απαλλάξουμε την Ιταλία από το θεοκρατικό της Μεσαίωνα... Μοναδική θρησκεία μας η Ιταλία του αύριο... Κατάργηση της συζυγικής εξουσίας... Εύκολο διαζύγιο. Σταδιακό υποβιβασμό του γάμου για τη σταδιακή καθιέρωση του ελεύθερου έρωτα και του παιδιού του Κράτους... Δικαίωμα απεργίας... Κατάργηση της πολιτικής αστυνομίας... Παραχώρηση αγροτικής γης στους πολεμιστές... Βιομηχανοποίηση και εκσυγχρονισμό των νεκρών πόλεων που εξακολουθούν να ζουν μέσα στο παρελθόν τους... Υπεράσπιση των καταναλωτών» (11).
Τον Σεπτέμβριο του 1918 ο Marinetti , ο Settimelli και ο Carli ιδρύουν την "Roma Futurista" επίσημο όργανο του φουτουριστικού κόμματος. Τον Δεκέμβριο οργανώνονται τα πρώτα Fasci Politici Futuristi, στην Φερράρα, στην Φλωρεντία, στην Ρώμη και στον Τάραντα.
Στα 1919 η «ακρωτηριασμένη νίκη» και η συμπεριφορά των μεγάλων δυνάμεων απέναντι στην Ιταλία δημιουργούν στην χώρα μια εκρηκτική κατάσταση. Στις 23 Μαΐου μια άλλη μιλανέζικη ομάδα κάνει την εμφάνιση της διεκδικώντας ανοικτά τη διαδοχή στην εξουσία. Αρχηγός της είναι ο Β. Mussolini ο οποίος και δηλώνει απερίφραστα:
«Διεκδικούμε την εξουσία γιατί ρίξαμε την χώρα στον πόλεμο και την οδηγήσαμε στη νίκη».
Γύρω από το Mussolini σ' αυτό το πρώτο μιλανέζικο Fascio συγκεντρώνονται μια μικρή ομάδα συνδικαλιστών και Arditi. Ανάμεσα τους και ο ίδιος ο Marinetti
Το πολιτικό πρόγραμμα του καινούριου αυτού κινήματος υιοθετεί ανεπιφύλακτα όλες τις κοινωνικές θέσεις του φουτουριστικού προγράμματος του περασμένου χρόνου, αφήνει όμως έξω από κάθε πολεμική την εκκλησία. Είναι ένα πρόγ ραμμα γενικό, εύχρηστο, κατάλληλο για τη στιγμή.
Στις εκλογές του 1919 ο Marinetti παρουσιάζεται υποψήφιος στην λίστα του φασιστικού κόμματος και παρακολουθεί από κοντά το ηρωικό εγχείρημα του D' Αnnunzio στo Φιούμε και επιχειρεί να εμφυσήσει στο καινούργιο κόμμα τη φουτουριστική του φιλοσοφία.
Σύντομα όμως ο ιδεαλισμός του Marinetti συγκρούεται με τον πολιτικό ρεαλισμό του Mussolini. Ο πρώτος δεν παύει να διατυπώνει συνεχώς και περισσότερα ακραία αιτήματα, ο δεύτερος μηχανεύεται ακούραστα καινούριους τρόπους εξευρέσεως ψήφων .Ο πρώτος οδηγείται προς την αδιαλλαξία ο δεύτερος έχει ήδη αρχίσει να συμβιβάζεται.
Το συμφιλιωτικό μήνυμα που ξεπήδησε από το 2ο Πανεθνικό Φασιστικό συνέδριο (Μιλάνο, Μάιος 1920) με παραλήπτες τους Μοναρχικούς και την εκκλησία στάθηκε για τον Marinetti ένα γερό κτύπημα. Αποχωρεί αηδιασμένος από το κόμμα, ξαναγυρίζει στο κίνημα του — που είχε περάσει στη φάση της αεροζωγραφικής - παρακολουθεί σαν απλός θεατής την πορεία προς τη Ρώμη και την κατάληψη της εξουσίας από τους φασίστες και στα 1924 κάνει μια ακόμη προσπάθεια να επαναφέρει τον Mussolini σ' εκείνη την πορεία που αυτός θεωρούσε σωστή.
«Απαλλάξου από τον κοινοβουλευτισμό... δώσε ξανά στον Φασισμό και στην Ιταλία το υπέροχο εκείνο πνεύμα του 19... μιμήσου τον μεγάλο Μουσσολίνι του 1919».
Το καθεστώς όμως πανίσχυρο, και σίγουρο για τον εαυτό του, έχει ήδη χαράξει τον δικό του δρόμο.
Με τη σειρά του ο Μαρινέττι υποχρεώνεται να συμβιβαστεί.
Αναθεωρεί τις απόψεις του περί γάμου και παντρεύεται την ζωγράφο και λογοτέχνιδα Benedetta Cappa.
Αναθεωρεί την αντιακαδημαϊκή του συμπεριφορά και γίνεται μέλος της Ακαδημίας της Ιταλίας και γραμματέας της Ένωσης Φασιστών Συγγραφέων.
Αναθεωρεί την δυναμική θέση του αντιπολιτευόμενου και τάσσεται με το σώμα και την ψυχή στην φασιστική υπόθεση.
Με εξαίρεση τον Balla οι άλλοι φουτουριστές τoν έχουν εγκαταλείψει. Γράφει «αεροποίηση» και προωθεί την αεροζωγραφική της δεύτερης γενιάς των Φουτουριστών.
Στα 60 του χρόνια συμμετέχει σαν εθελοντής στην Ιταλική εκστρατεία εναντίον της Αιθιοπίας και στα 66 του παρακολουθεί από κοντά, πάντα σαν εθελοντής, το δράμα του Ιταλικού εκστρατευτικού σώματος στις στέππες του Ντον. Ακολουθεί τον Mussolini στην περιπέτεια του Σαλό αλλά είναι αρκετά τυχερός για να μη δει την κατάρρευση του καθεστώτος.
Πέθανε στις 2 Δεκεμβρίου 1944, από καρδιακή κρίση στο Μπελλάτζιο, τελευταίο καταφύγιο τής Φασιστικής ηγεσίας.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
(1 α) Caroline Tisdall - Angelo Bozzalo : Φουτουρισμός, σελ. 10.
(1) Σήμερα χάρη στις μελέτες του Par Bergman, του Gaetano Mariani και άλλων, μπορούμε να διερευνήσουμε εύκολα το υπόβαθρο της κουλτούρας του Marinetti.
Πέρα από τα ήδη αποδεκτά από τον αρχηγό του Φουτουρισμού ονόματα (Zola, Whitman, Rosny Αine, Paul Adam, Gustave Kahn, Verhaeren), πέρα από τα ήδη βαρύγδουπα ονόματα των οποίων οι ιδέες είναι εμφανέστατες στο Μαρινεττιανό έργο (Nietzsche, Bergson, Sorel, D' Annunzio, Pascoli) μπορούν να προστεθούν οι Γάλλοι συμβολιστές, o Saint-Georges De Bouhelier ιδρυτής του Νατουρισμού, ο Jules Romains, προστάτης του ουμανισμού, ο Mario Morasso και o Gian Pietro Lugini.
(2) F.T. Marinetti: "La Divina Commedia" e un verminaio di Glossatori
(3) Caroline Tisdall - Angelo Bozzalo : Φουτουρισμός, σελ. 18.
(4) La Pittura Futurista: Manifesto Tecnico 11.4.1910 (Boccioni, Carra, Russolo, Balla, Severini).
(5) F.T. Marinetti: Il Teatro de Varieta (Daily Mail 21.11. 13).
(6) F.T. Marinetti: Il Teatro de Varieta (Daily Mail 21.11. 13).
(7) Caroline Tisdall - Angelo Bozzalo : Φουτουρισμός, σελ. 162.
(8) L. Russolo: L' arte dei Rumori. 11.3.1913.
Κείμενα σχετικά με το Φουτουριστικό κίνημα:
ΦΟΥΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
ΦΟΥΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΦΑΣΙΣΜΟΣ, ΜΑΡΙΝΕΤΤΙ ΚΑΙ ΜΟΥΣΣΟΛΙΝΙ (TISDAL C- BOZZOLA A )
ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΦΟΥΤΟΥΡΙΣΜΟΣ.(PREZZOLINI GIUSEPPE)
MANIFESTO DEL PARTITO FUTURISTA ITALIANO (MARINETTI F.T)
MANIFESTO TECNICO DELLA LETTERATURA FUTURISTA (MARINETTI F.T)
AL DI LA DEL COMUNISMO (MARINETTI F.T)
1915 IN QUEST' ANNO FUTURISTA (MARINETTI F.T)
MARINETTI E IL FUTURISMO (Un antologoa a cura di Luciano De Maria)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου