ΤΟ ΖΕΥΓΟΣ ΓΚΑΙΜΠΕΛΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΤΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2

Επιστροφή
Παρασκευή 25 Σεπτεμβρίου

Ο τελευταίος σταθμός της περιοδείας του Γερμανού υπουργού και της συνοδείας του είναι η πόλη της Σπάρτης.

Εις τον Γερμανόν υπουργόν εγένετο αυθόρμητος  υποδοχή εκ μέρους των κατοίκων ,αν και δεν είχε γνωσθή εκ των προτέρων η άφιξίς του. Ο κ Γκαίμπελς συνοδευόμενος  και από μέλη της τοπικής επιτροπής , επεσκεύθη  την Παντάνασσαν του Μυστρά και τας άλλας αρχαιότητας, αποκομίσας  ενθουσιώδεις  εντυπώσεις. Την μεσημβρίαν παρετέθη προς τιμήν του πρόγευμα εκ μέρους της τοπικής επιτροπής τουρισμού. Εις δήλωσεις του , τας οποίας είχε την καλοσύνην να μου κάμη, εξέφρασε τον ενθουσιασμόν  του διότι ηδυνήθη  να πραγματοποιήση το όνειρον  της ζωής του, να επισκεφθή δηλαδή την Σπάρτην και τας αρχαιότητας του Μυστρά. Την εσπέραν ανεχώρησεν επιστρέφων εις Αθήνας.[18] 

Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου

Σύμφωνα με το πρόγραμμα, το ζεύγος Γκαίμπελς και η συνοδεία τους επιστρέφουν  στην Αθήνα το πρωί του Σαββάτου. Το μεσημέρι παρακάθονται σε επίσημο γεύμα που ο Γερμανός επιτετραμμένος προσφέρει στο Ναυτικό 'Ομιλο , στη Καστέλα προς τιμήν του Έλληνα πρωθυπουργού. Ο Γκαίμπελς εκφράζει τις βαθιές ευχαριστίες του για τη θερμή φιλοξενία του έτυχε αυτός και η συνοδεία του όλες αυτές τις ημέρες στην Ελλάδα και υψώνει το ποτήρι ευχόμενος ευημερία και πρόοδο για τους δύο λαούς. Μετά το γεύμα επιστροφή στο ξενοδοχείο. Δεν υπάρχει χρόνος για ανάπαυση. Στις 7 προβλέπεται η με τόσο ενδιαφέρον αναμενόμενη συνάντηση του υπουργού με τους Έλληνες δημοσιογράφους και όλοι προσπαθούν να συμβάλουν στη καλύτερη δυνατή εικόνα. 

Ακριβώς την καθορισθείσαν ώραν ( 7 το απόγευμα) ο κ. Γκαίμπελς συνοδευόμενος  από τον επιτετραμμένον της Γερμανίας και τους συνεργάτας του που τον συνοδεύουν  εις το  ταξείδιόν του , εισήλθεν εις την αίθουσαν  όπου τον ανέμενον οι Αθηναίοι δημοσιογράφοι.  Απλούς εις την εμφάνισίν του και μ' ένα χαμόγελο που δεν έλειψεν , ούτε λείπει από τα χείλη του, ο δρ .Γκαίμπελς επλησίασεν έναν έναν τους Έλληνας δημοσιογράφους και τους εχαιρέτισε δια χειραψίας , ενώ ταυτοχρόνως επεβράδυνε λίγο το βήμα του για να πληροφορηθή την εφημερίδα, την οποίαν έκαστος δημοσιογράφος αντιπροσώπευεν . Αι κινήσεις του ήσαν υπερβολικά απλές και μας κυττούσε όλους μ' ένα βλέμμα γεμάτο ειλικρίνεια. 

Ο κ. Γκαίμπελς φορούσε ένα φανελλένιο ριγωτό κουστούμι , γκρενά γραβάτα και λευκά παπούτσια. Το πρόσωπό του ήτο ηλιοκαμένο από τις ακτίνες του Αττικού ήλιου, όπως χαρακτηριστικά μας είπεν ο ίδιος, διαδηλώνων τον ενθουσιασμόν του από τας πρώτας εκδρομάς που επιχείρησε εν Ελλάδι.Πριν αρχίση να ομιλή επί του ταξειδίου του , ο κ.Γκαίμπελς  εφωτογραφήθη αναμνηστικώς  με τους αντιπροσωπους  του Αθηναικού Τύπου.Ευθύς αμέσως  ο κ. Γκαίμπελς  μας παρεκάλεσε να λάβωμεν  θέσεις ολόγυρά του  και κατόπιν  ήρχισε να ομιλή  δια την κάθοδόν του εις την Ελλάδα. Ζωηρός με μάτια που έδειχναν  όλο το ανήσυχο πνεύμα του , ο κ. Γκαίμπελς  μας μιλούσε , χωρίς  εν τούτοις  να κάμνη νευρικές κινήσεις . Μόνον  με το βλέμμα του , ένα βλέμμα ερευνητικό που περιέφερε  διαδοχικά προς όλους  μας φαινόταν σαν  να προσπαθούσε να μαντεύση την εντύπωσιν που προκαλούσαν τα λόγια του. Ο κ. Γκαίμπελς δεν παρέλειψε  να τονίση ιδιαιτέρως    τον ενθουσιασμόν του για την Ελλάδα, για τις αρχαιότητές , για το πολιτισμό της  και για την ζωτικότητα του Ελληνικού Λαού. Πρώτον θα ήθελα να σας ευχαριστήσω  εγκαρδίως  δια την φιλικήν υποδοχήν  , της οποίας έτυχον  παρά της κυβερνήσεως  σας και του Ελληνικού Τύπου . Με μεγάλην χαράν  εσημείωσα , ότι εκ μέρους του  Ελληνικού τύπου  υπάρχει η προθυμία  προς επίτευξιν  πραγματικών φιλικών σχέσεων μεταξύ Γερμανίας και Ελλάδος. Δύναμαι να σας διαβεβαιώσω  ,ότι δι εμέ υπήρξε μεγάλη χαρά  και μεγάλη ικανοποίησις το γεγονός ότι έτυχον  μιας τοιαύτης φιλικής υποδοχής  κατά την εντελώς ιδιωτικήν επίσκεψιν. Η πρόθεσίς μου είναι  να αποδοθή ιδιωτικός χαρακτήρ  εις την επίσκεψίν μου , καθότι  ήλθον εδώ μόνον και μόνον ως ιδιώτης  με την πεποίθησιν  να αναπαυθώ, όπως κάθε ανθρωπος ύστερα από εντατικήν εργασίαν αυτοσυγκεντρούμενος  και ελευθερούμενος από τας καθημερινας ασχολείας.  Αυτός είναι ο πραγματικός  σκοπός της επισκέψεώς μου  και όχι όπως ισχυρίζονται  μερικοί δια να σχηματίσω ένα Βαλκανικόν  Σύνδεσμον. Εδώσατε εις αυτήν την επίσκεψιν δια των πολλών φιλοφρονήσεών σας ιδιαιτέραν σημασίαν , η δε υποδοχή , της οποίας έτυχον  εκ μέρους των  Ελληνικών Αρχών, του λαού και της Ελληνικής Κυβερνήσεως  με συνεκίνησε βαθύτατα  Ότι η υποδοχή δεν ήτο προητοιμασμένη, αποδεικνύεται  και από το γεγονός , ότι όταν εισήλθον  εις την Σπάρτην , άπαντες οι κάτοικοι  εξήλθον να με χαιρετήσουν . Δι εμέ ήτο συγκινητικόν , μου εφαίνετο ότι εισερχόμην  εις Γερμανικήν πόλιν. Διεπίστωσα από τας εκδηλώσεις αυτάς  ότι ο Ελληνικός Λαός ησθάνθη  το θαύμα της Γερμανικής αναγεννήσεως. Ο Χίτλερ , αυτός έχει δίκηο, μου εφώναζαν. Ο Λαός ησθάνθη  τούτο βαθέως  και δι αυτό  δεν ημπορεί παρά αυτή να είναι η πραγματικότης. Εις την Ευρώπην σήμερον αντιμετωπίζονται δύο δυνάμεις εκ των οποίων  η μία προάγει τον πολιτισμόν της ανθρωπότητος  και η άλλη τον καταστρέφει . Τούτο  συμβαίνει  σήμερον εν Ισπανία. Προ τινων εβδομάδων  και η Ελλάς αντιμετώπιζεν  αμέσως  αυτόν τον κίνδυνον . Ο κίνδυνος ήτο τόσο εγγύς  και τόσον φοβερός , ώστε  όλοι οι καλοί Ευρωπαίοι  πρέπει να είναι  ευγνώμονες προς τους άνδρας , οίτινες υπερέβησαν  δια την Ελλάδα αυτόν τον κίνδυνον, προσέφεραν μεγάλην υπηρεσίαν προς την πολιτισμένην Ανθρωπότητα. Υπάρχουν εδώ θησαυροί , οίτινες  εν τη ψυχική  συγγενεία των υπερβαίνουν  κατά πολύ τα όρια  της Χώρας  και εκ των οποίων  εξεπήγασεν  η όλη εργασία  του πολιτισμού. Αισθανόμεθα τον εαυτόν μας  συνυπεύθυνον   δια τους θησαυρούς αυτούς  και δεν αποτελεί  πολιτικόν μυστικόν , αν σας είπω ότι ημείς  οι Γερμανοί εθνικισταί διεπιστώσαμεν μετά χαράς ότι ευρέθησαν  ενταύθα άνδρες που απεμάκρυναν  αυτόν τον κίνδυνον , δεν θέλομεν να αναμειχθώμεν εις τα εσωτερικά της Ελλάδος , αλλά χαίρομεν  όταν η Ελλάς  ευημερή και οφείλωμεν να τονίσωμεν ότι οι άνδρες, οίτινες εξοντώνουν τον μπολσεβικισμόν  εν Ελλάδι , είναι άξιοι μεγάλης ευγνωμοσύνης.Την τελευταίαν εβδομάδα , με παν άλλο ησχολήθην παρά να ιδρύσω τον αντιμπολσεβικικόν  συνασπισμόν. Ό, τι ημπορούσα  να κάμω  επί του προκειμένου , το έκαμα εις την Νυρεμβέργην. Είμαι πεπεισμένος ότι ένα πράγμα  ως ο μπολσεβικισμός , ευθύς ως αντελήφθη  κανείς  περί τίνος πρόκειται, δεν δύναται παρά να έχη αμέσως  παραμερισθή. Υπάρχει μια κατηγορία  ανθρώπων  με τους οποίους δεν υπάρχει άλλος τρόπος  συνεννοήσεως παρά να τους σπάζης τα μούτρα.Αυτό συμβαίνει με τους μπολσεβίκους .Αυτή είναι η προσωπική γνώμη μου, την οποία δεν θέλω να σας επιβάλω. Την γνώμην μου αυτήν διαδίδω εν Γερμανία, και είναι αναγκαίον  να εξοπλίζεται η Γερμανία  όπως απομακρύνη  εκ των συνόρων της  τον μπολσεβικικόν  κίνδυνον. Και δύναμαι να σας διαβεβαιώσω ότι οι Γερμανοί  είμεθα τώρα εις θέσιν  ν' αποκρούσωμεν  από τα σύνορά μας  κάθε κίνδυνον. Δεν πρόκειται εν τω κύκλω τούτω  να επεκταθώ  επί του ζητήματος αυτού , και προβαίνω  εις αυτήν την διασάφησιν , όπως μη θεωρηθή ότι  έχω τον σκοπόν  να εξυφάνω  ειρείαν πολιτικήν ραδιουργίαν. Ελπίζω ότι ανεπαύθην  θαυμάσια και ότι θα επιστρέψω με αναζωογονημένας δυνάμεις εις Γερμανίαν. Θέλω να σας ευχαριστήσω όλους, διότι  με την  φιλικήν υποδοχήν και τας τόσας περιποιήσεις  σας και την εν γένει  ευγένειάν σας ,μου παρέσχετε την δυνατότητα προς τούτο.[19]

Σε ερώτηση δημοσιογράφου για τις εντυπώσεις του από την Ελλάδα απάντησε.

-Όχι μόνον η αρχαία, αλλά και η Νέα Ελλάς εκίνησε το ενδιαφέρον μου .Όταν σκέπτωμαι ότι η μικρά αυτή Χώρα εδέχθη και απερρόφησεν 1 1/2 εκατομμύριον προσφύγων , σταματά ο νους μου , διότι και δι' αυτήν ακόμη την Γερμανίαν - ως μέγας λαός διαθέτει και μεγάλα μέσα- η εγκατάστασις , τηρουμένων των αναλογιών, δέκα οκτώ ως είκοσι εκατομμυρίων προσφύγων , θα ήτο δισεπίλυτον πρόβλημα. Ολόκληρος σειρά πραγμάτων μου έκαμεν εν Ελλάδι εντύπωσιν, διότι δεν προσπερνώ τα πράγματα με κλειστούς οφθαλμούς, και δεν ανοίγω τα μάτια μόνον εμπρός εις ένα αρχαιολογικόν αριστούργημα. Επί παραδείγματι μου έκαμεν εντύπωσιν η Χωροφυλακή και οι στρατιώται του ιππικού, τους οποίους είδα. Επρόσεξα τους ανθρώπους και δύναμαι να είπω ότι το ανθρώπινον υλικόν είναι εδώ εξαίρετον. Είμαι βαθύτατα πεποισμένος , ότι αν ο Ελληνικός Λαός συσπειρωθή ομονοών και ηνωμένος περί τον ηγέτην του, και αν έχη την θέλησιν ν' αναδημιουργήση ,δύναται να προσδοκά μεγάλην ακμήν. Αι προϋποθέσεις υπάρχουν."[20] 

Ο επίλογος της μέρας γράφεται στη ταράτσα της γερμανικής Λέσχης όπου ο Γκαίμπελς υποδέχεται εκπροσώπους και μέλη της γερμανικής κοινότητας με τους οποίους έχει μια χαλαρή ανταλλαγή απόψεων. 

Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου.
Ουσιαστικά πρόκειται για τη τελευταία ημέρα του Γερμανού υπουργού στην Ελλάδα. Το πρόγραμμα του είναι αρκετά φορτωμένο. Εξετάζει μια σειρά από υπηρεσιακά θέματα που του θέτουν οι συνεργάτες του στη πρωινή σύσκεψη, ενημερώνεται για τα βασικά θέματα που απασχολούν το ξένο τύπο και αφιερώνει μέρος του χρόνου του σε Έλληνες φίλους, πολιτικούς και δημοσιογράφους που έρχονται να τον αποχαιρετήσουν. Ανάμεσά τους και ο διευθυντής της εφημερίδας ΒΡΑΔΥΝΗ. Με αυτό το τελευταίο ο Γκαίμπελς έχει μια μακρά συνομιλία , σε κάποιο διακριτικό σαλόνι του ξενοδοχείου ,που με τη μορφή συνέντευξης θα δη το φως της δημοσιότητας την επομένη ημέρα ακριβώς [21]. Σε κάποιο διάλειμμα ανάμεσα στις επαφές του, ο Γκαίμπελς βρίσκει το χρόνο να γράψει μια επιστολή προς το Πρωθυπουργό μέσα στην οποία εκφράζει για μια ακόμη φορά τις ευχαριστίες του για τον τρόπο με τον οποίο τον αντιμετώπισε, όλες αυτές τις ημέρες, ο ελληνικός λαός. Παίρνει το θάρρος να εσωκλείσει μαζί με τις ευχαριστίες του , μια επιταγή , ύψους 150.000 δραχμών. Εκφράζει μάλιστα την επιθυμία να διατεθεί το ποσό αυτό υπέρ των ανδρών της εθνικής ασφαλείας και υπέρ των πολυτέκνων Ελληνίδων. [22]
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας , ημέρα έναρξης των 7ων βαλκανικών αγώνων, το ζεύγος Γκαίμπελς συνοδευόμενο από το Κοτζιά προσέρχεται στο Παναθηναϊκό Στάδιο . Ο κόσμος τους αναγνωρίζει και ξεσπά σε επευφημίες. Πέντε λεπτά αργότερα . στις στις 3.30 καταφθάνουν και τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου . Με την εμφάνιση του Πρωθυπουργού Μεταξά στις 3.45 η τελετή ξεκινά. Το όλο σκηνικό θυμίζει την αίγλη των Ολυμπιακών αγώνων του Βερολίνου. Το σύνθημα της έναρξης το δίνουν σαλπιγκτές και τυμπανιστές στη καμπή της σφενδόνης και από τη στοά των αποδυτηρίων αρχίζουν να προβάλουν οι σημαιοφόροι όλων των Αθλητικών συλλόγων της Ελλάδος, οι οποίοι παρατάσσονται μπροστά από τους επισήμους.Στη συνέχεια κάνουν την εμφάνισή τους οι ξένες ομάδες με πρώτη τη βουλγαρική ........ [23]

Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου 
Το πρωί της Δευτέρας ο Γερμανός υπουργός και η συνοδεία του αναχωρούν  αεροπορικώς για το Βερολίνο. Πάνω από τη Θεσσαλονίκη ο Γκαίμπελς απευθύνεται για μια ακόμη φορά στο Πρωθυπουργό Μεταξά με ένα λιτό ραδιομήνυμα.

 κ. Ιωάννην Μεταξάν,  

Εγκαταλείπων το ελληνικόν έδαφος , επιθυμώ δια μίαν ακόμη φοράν να εκφράσω τας εγκαρδίους και ειλικρινείς ευχαριστίας  μου δια την εξαιρετικώς φιλόφρονα υποδοχήν , της οποίας έτυχον υπό της Κυβερνήσεως , των αρχών και του λαού. Αι ωραίαι ημέραι εις την ευλογημένην χώραν σας  και αι βαθείαι εντυπώσεις, τας οποίας απεκόμισα  από την αρχαίαν και νέαν Ελλάδα, θα μείνουν δι' εμέ πάντοτε αλησμόνητοι. Δεχθήτε εξοχώτατε, την βεβαίωσιν  της εξαιρέτου υπολήψεώς μου και την έκφρασιν  των ειλικρινών μου ευχών  δια την ευημερίαν της χώρας σας και του λαού της και την παντοτεινήν επιτυχίαν της Κυβερνήσεώς σας. Με εγκάρδιους χαιρετισμούς  Δόκτωρ Γκαίμπελς.[24]  

Υποσημειώσεις: 
[18] Μαν.Καρύδης διευθυντής "Κοινής Γνώμης" Αναρτήθηκε στην εφημερίδα ο ΤΥΠΟΣ  Σάββατο 26Σεπτεμβρίου 1936

[19]
[20]
[21] Ο ΔΟΚΤΩΡ ΓΚΑΙΜΠΕΛΣ ΟΜΙΛΕΙ ΔΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΙΝΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΙΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΙΣ ΤΗΣ "ΒΡΑΔΥΝΗΣ" ΠΩΣ Ο κ. ΜΕΤΑΞΑΣ ΕΣΩΣΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.

[22] Δια της επιστολής του ο Γερμανός υπουργός  διετύπωσε  τα θερμά του συγχαρητήρια δια το Σώμα της Ειδικής Ασφαλείας, εσώκλεισε  δε επιταγήν επί Τραπέζης της Ελλάδος  εξ 150 χιλ. δραχμών , με την παράκλησιν  όπως ο κ. Πρωθυπουργός διαθέση, κατά την κρίσιν του, μέρος του ποσού υπέρ των ανδρών της Ασφαλείας , το δε έτερον  μέρος υπέρ των πολυτέκνων μητέρων. Το δια το δεύτερον σκοπόν προοριζόμενον  ποσόν  ο κ. Πρωθυπουργός  απέστειλε εις το υπουργείον της Προνοίας, ίνα διατεθή τούτο δια του Πατριωτικού ιδρύματος. (ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ  Τρίτη 29 Σεπτεμβρίου 1936).
[23] Βλέπε περιγραφή  στον ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΑΝΘΡΩΠΟ  Παρασκευή 25 Σεπτεμβρίου 1936 σελ 2 και  Η ΒΡΑΔΥΝΗ  27 Σεπτεμβρίου 1936.
[24] Η ΒΡΑΔΥΝΗ  Τρίτη 29 Σεπτεμβρίου 1936

Ο ΔΟΚΤΩΡ ΓΚΑΙΜΠΕΛΣ ΟΜΙΛΕΙ ΔΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΙΝΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΙΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΙΣ ΤΗΣ "ΒΡΑΔΥΝΗΣ".- ΠΩΣ Ο κ. ΜΕΤΑΞΑΣ ΕΣΩΣΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.

Ο διευθυντής της "Βραδυνής" είχε την τιμήν να κρατηθή χθες εις μακράν ιδιαιτέραν συνομιλίαν από τον δόκτορα Γκαίμπελς, εις ένα μικρό σαλονάκι του ξενοδοχείου της "Μεγάλης Βρεττανίας." 

Η πρώτη εντύπωσις του συνομιλούντος με τον Γερμανόν Υπουργόν της Προπαγάνδας είναι ότι πρόκειται περί εξαιρετικώς λεπτού και καθ' όλ κυρίου του κόσμου. Μετά τας πρώτας φράσεις του δόκτορος αισθάνεται κανείς αμέσως την γοητείαν μιάς δυνατής και εκτάκτου ευφυίας προσωπικότητος που υποβάλλει τας γνώμας της μ' ένα τρόπον ρέοντα , τον οποίον διανθίζουν που και που αι εκρήξεις μιάς αδαμάστου ιδιοσυγκρασίας .

Η μακρά συνομιλία, με την οποίαν διακόπτουν κάθε τόσον αι εκρήξεις του ενθουσιασμού του κ. Γκαίμπελς δια παν το Ελληνικόν , άγει κατ' ανάγκην εις την εν Ελλάδι σημερινήν κατάστασιν, εις το θέμα του κομμουνισμού γενικώτερον , ειδικώτερον δε εις τα εν Ισπανία πράγματα. 

Ο κ Μεταξάς , ανεκοίνωσεν ο κ. Γκαίμπελς, δια τον οποίον τρέφω ένα ειλικρινή θαυμασμόν, παρέσχεν εις την Ελλάδα μίαν τεραστίαν υπηρεσίαν , την οποίαν όσοι δεν αντελήφθησαν ακόμη θα την αντιληφθούν αργότερα. Ο κ. Μεταξας έκαμεν αυτό που έπρεπε. Διότι το καθήκον ενός πολιτικού ηγέτου είναι να προβλέπη κάθε κίνδυνον και να παρεμβαίνει εις την κατάλληλον στιγμήν , να μη περιμένη δε τας παραμονάς της εκρήξεως ενός κινδύνου . Έσωσε την Ελλάδα από τον κομμουνισμόν και παρέσχε και εις την υπόλοιπον Ευρώπην μίαν υπηρεσίαν. Αν η Ισπανία είχε προ διετίας ένα Μεταξά, δεν θα είχε φθάσει εις την σημερινήν καταστροφήν , δεν θα είχαν εξολοθρευθή αι αναντικατάστατοι αξίαι της, τα θαύματα της τέχνης θα υπήρχον ακόμη.

Με ρίγος σκέπτομαι ότι θα ήτο δυνατόν εις ομοίαν περίπτωσιν να καταστραφή, εις την Ελλάδα, ο Παρθενών και τόσοι άλλοι ελληνικοί θησαυροί. Διότι το είδομεν παντού , ότι οι κομμουνισταί καταστρεφουν ό,τι αντιπροσωπεύει τον παλαιόν πολιτισμόν , διότι δι αυτούς δεν έχει καμμίαν αξίαν καμμίαν αξίαν καμμία παράδοσις. Εις το ερώτημά μας εάν επίστευε πράγματι εις τον κομμουνιστικόν κίνδυνον εν Ελλάδι, περί του οποίου, ως γνωστόν, ωμίλησεν ήδη εις τον μεγάλον του λόγον που εξεφώνησεν εις την Νυρεμβέργην, ο κ. Γκαίμπελς απήντησεν ώς εξής:
-Είχα περί τούτου τας πληροφορίας μου. Σήμερα δε, αφού ωμίλησα σχετικώς με διαφόρους παράγοντας εδώ, είμαι ακόμη περισσότερον πεπεισμένος ότι αι πληροφορίαι μου ήσαν ακριβείς. Όλα τα σημεία ήσαν έκδηλα , κατά την γνωστήν συνταγήν των κομμουνιστών: Πολεμική του Τύπου , απόρριψις όλων των ευεργετικών μέτρων του Κράτους υπέρ της εργατικής τάξεως, υποβολή αξιώσεων δια τας οποίας υπήρχεν εκ των προτέρων η βεβαιότης ότι δεν ήτο δυνατόν να γίνουν δεκταί, συνεχείς απεργίαι και προπαρασκευή μιάς γενικής απεργίας με όλα τα σχετικά της επακόλουθα. Ότι οι κομμουνισταί ήσαν ολίγοι εις την Ελλάδα και είχαν μόλις 15 βουλευτάς εις την Βουλήν, δεν έχει καμμίαν σημασίαν , δεδομένου ότι ένας αποφασισμένος κομμουνιστής αξίζει δέκα αναποφάσιστους αστούς. Η βιαιότης και η αποφασιστικότης υπερισχύουν πάντοτε , και όχι ο αριθμός. Αυτά τα γνωρίζομεν ημείς εις την Γερμανίαν από καιρού.
-Πώς βλέπετε την εν Ισπανία κατάστασιν; 
-Εις το τέλος θα νικήσουν οι Λευκοί.Πόσον όμως ααίμα θα χυθή ακόμη , πόση δυστυχία θα επέλθη , πόσαι αξίαι θα καταστραφούν εισέτι , χάρις εις τα Σοβιέτ! Διότι πρέπει να γνωρίζετε , ότι η Ρωσσία κάμνει ιμπεριαλιστικήν πολιτικήν πλέον έντονον τώρα παρά ποτέ, παρασκευάζουσα την επανάστασιν όλης της υφηλίου.    Μ ε τ α ξ ύ   τ ο υ   Κ ρ ε μ λ ί ν ο υ   α φ'  ε ν ό ς   τ ο  ο π ο ί ο ν   τ ό σ α ς   κ α τ α σ τ ρ ο φ ά ς   έ ρ γ ω ν   π ο λ ι τ ι σ μ ο ύ   ε δ η μ ι ο ύ ρ γ η σ ε   γ ύ ρ ω  τ ο υ   κ α ι   τ η ς    Α κ ρ ο π ό λ ε ω ς  α φ' ε τ έ ρ ο υ   α ν ο ί γ ε τ α ι  έ ν α  τ ε ρ ά σ τ ι ο ν χ ά ο ς π ο υ  δ ε ν  η μ π ο ρ ε ί ν α  γ ε φ υ ρ ω θ ή   π ο τ έ. 
Ότι γίνεται εις το εσωτερικόν της Ρωσσίας δεν πρέπει να μας ενδιαφέρει. Αλλά η Ρωσσία δεν πρέπη να σκευθή ν' αποπειραθή να μας δηλητηριάση ή να μας επιτεθή, διότι θα χτυπήση επάνω εις ένα ακλονητον τείχος .Δεν θα της επιτρέψωμεν να διαταράξη την παγκόσμιον ειρήνην , η οποία διασφαλίζεται δια του γεγονότος ότι ημείς έχομεν τόσον προχωρήσει, ώστε να μη φοβούμεθα πλέον μίαν επίθεσιν κατά της χώρας μας. Πράγματι δε, η μέχρι τούδε αδυναμία της Γερμανίας απετέλει ένα κίνδυνο ν δια την ειρήνην.Διότι καθένας εσκέπτετο ότι ίσως κάποτε θα ήτο εις θέσιν να εκμεταλλευθή την αδυναμίαν μας εκείνην. Ο κόσμος κατενόησεν επί τέλους ότι μόνον η ιδική μας ισχύς θέτει φραγμόν εις τον εκ του κομμουνισμού κίνδυνον. Διότι σήμερον δεν πρόκειται πλέον δια τα καθ' έκαστον κράτη αλλά δια δύο κατά βάσιν διαφέροντας αλλήλων και αντιτιθεμένους τον ένα προς τον άλλον κόσμους, απότους οποίους ο πρώτος σημαίνει πολιτισμόν , ο δε δεύτερος αφανισμόν κάθε πολιτισμού. Ο κ. Μεταξάς επροστάτευσε την Ελλάδα από τον κίνδυνον να παρασυρθή εις το στρατόπεδον του δευτέρου αυτού κόσμου.
-Και οι εντυπώσεις σας δια την Ελλάδα και τους Έλληνας;
-Είμαι κατενθουσιασμένος . Εγνώριζα βεβαίως εκ των μελετών μου ότι θα έβλεπα εις την χώραν σας. Αλλά ποτέ δεν ημπορούσα να φαντασθώ ότι τα πράγματα αυτά θα μου έκαμναν τόσον τεραστίαν εντύπωσιν, η οποία μερικάς φοράς με συνεκλόνισε μέχρι βάθους. Όσον δια τον ελληνικόν λαόν , είναι τόσον απλός, τόσον ανοιχτόκαρδος, τόσον φιλόξενος, ώστε δεν ημπορεί κανείς παρά να τον αγαπήση. Είμαι εις θέσιν, ως υπουργός της προπαγάνδας , να διακρίνω τον ειλικρινή και τον "παρασκευασμένον" ενθουσιασμόν. Δύναμαι δε να διαβεβαιώσω , ότι παντού , μέχρι και του τελευταίου ελληνικού χωριού, ήτο απολύτως ειλικρινής η ενθουσιώδης υποδοχή που μου έγινε και η οποία δεν απετείνετο μόνον προς την Γερμανίαν γενικώς, αλλά κατά ένα μέγα μέρος και προς το σημερινόν καθεστώς. Γνωρίζει άρα γε και ο τελευταίος Έλλην χωρικός πόσον ημείς οι Γερμανοί είμεθα από νεαράς ηλικίας εμποτισμένοι από τον ελληνικόν πολιτισμόν και γεμάτοι θαυμασμόν προς την ελληνικήν αρχαιότητα; Γνωρίζει άρα γε πόσον κάθε Γερμανός λατρεύει την ωραίαν αυτήν Ελλάδα; 
(Εφημερίδα ΒΡΑΔΥΝΗ .Δευτέρα, 28 Σεπτεμβρίου 1936

ΤΟ ΖΕΥΓΟΣ ΓΚΑΙΜΠΕΛΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΤΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Πρόκειται για ένα ταξίδι αναψυχής  που το ζεύγος Γκαίμπελς πραγματοποίησε με λίγους φίλους στην Ελλάδα . Η επίσκεψη  διήρκεσε από το βράδυ της Κυριακής 20 Σεπτεμβρίου 1936 μέχρι και το πρωινό της Δευτέρας 28 Σεπτεμβρίου. Παρά το γεγονός, ότι η επίσκεψη είχε αυστηρά ιδιωτικό χαρακτήρα , το δημοσιογραφικό ενδιαφέρον υπήρξε πολύ μεγάλο, φωτογραφίες των Γερμανών επισκεπτών δημοσιεύτηκαν στις πρώτες σελίδες των εφημερίδων της εποχής και η επίσημη πολιτεία αντιμετώπισε τον Γερμανό υπουργό σαν ένα πραγματικό φίλο της Ελλάδας.

Το ζεύγος Γκαίμπελς και η ολιγάριθμη ακολουθία τους [1] φθάνουν στην Αθήνα, μέσω Βουδαπέστης, το βράδυ της 20 Σεπτεμβρίου 1936 ημέρα Κυριακή. Η επίσκεψη αν και έχει ιδιωτικό χαρακτήρα τραβά πάνω της τα φώτα της δημοσιότητας και δεν είναι λίγοι οι δημοσιογράφοι που συνωστίζονται στο αεροδρόμιο του Τατοΐου για να καλύψουν το γεγονός . Στο αεροδρόμιο τον Γερμανό υπουργό και την ακολουθία του  υποδέχονται από τη πλευρά της ελληνικής πολιτείας ο διευθυντής της Εθιμοτυπίας κ. Βικέλας και ο Γραμματέας του υπουργείου των Εξωτερικών κ. Ανδρ. Παππάς, ο οποίος έχει ορισθεί ξεναγός των φιλοξενουμένων. Παρών και ο ανώτερος διοικητής Αεροπορικων Σχολών Υποστράτηγος κ. Αποστολόπουλος. Από γερμανικής πλευράς παρόντα είναι τα υψηλόβαθμα μέλη  της Γερμανικής πρεσβείας στην Αθήνα με επικεφαλής τον επιτετραμμένο κ. Κοτ. Ένας από τους παρευρισκόμενους, ο ρεπόρτερ της εφημερίδας ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ καταγράφει τις πρώτες εντυπώσεις .

Όταν προχθές το βράδυ (20 Σεπτεμβρίου 1936) , ο δόκτωρ Γκαίμπελς κατέβηκε ήρεμα εις το Τατόι την μικράν κλίμακαν του σιδερένιου πουλιού της Λουφτ -Χάνσα , οι αναμένοντες την άφιξίν του εδοκίμασαν κάποιαν έκπληξιν . Ο δημοφιλέστερος μετά τον Φύρερ ηγέτην του 3ου Ράιχ , που είχαν προ οφθαλμών , την στιγμήν εκείνην, ήτο ένας νέος μετριωτάτου αναστήματος με νεανικώτατον πρόσωπον , που δεν τον έδειχνεν μεγαλύτερον των 27 ετών μολονότι εις την πραγματικότητα είναι σαράντα περίπου. Πρόσωπον μικρόν, μεγάλον μέτωπον με τα μαλλιά κτενισμένα πίσω έχει μια δροσιά κάτι περισσότερον από νεανικήν .Το γέλοιο του ακόμη, γέλοιο πλατύ και καλόκαρδο με το οποίο εδέχθη τας ευχάς των αναμενόντων , του είχαν αφαιρέσει όλην την στυγνότητα του κεραυνοβολούντος ρήτορος του συνεδρίου της Νυρεμβέργης όπως τον είδαν εις την τελευταίαν φωτογραφίαν του Γερμανοί και ξένοι.
Αλλά με την πρώτην επαφήν μαζί του επίσημοι και δημοσιογράφοι , επήραν δείγματα ασφαλή της ισχυράς του ιδιοσυγκρασίας. Αι κινήσεις του ήσαν κάτι περισσότερον από ζωηραί .Το βλέμμα του αληθινά κεραυνοβόλον . Αλλ' εντονοτέρα ακόμη η φωνή του η γνώριμος από το ραδιόφωνον μεταλλική φωνή , η οποία συνεγείρει-όπως μαρτυρούν οι οιδότες- τα πλήθη των Γερμανών........[2] 

Αναμνηστική φωτογραφία του ζεύγους Γκαίμπελς
στο Σέσιλ της Κηφισιάς

Συνηθισμένος σε τέτοιου είδους εκδηλώσεις ο Γκαίμπελς τους αντιμετωπίζει με ήρεμο μειδίαμα. Παρατηρεί ότι δεν είναι η κατάλληλη στιγμή να προβεί σε πολιτικές δηλώσεις και υπόσχεται μια συνέντευξη τύπου όπου οι δημοσιογράφοι μπροστά από ένα φλιτζάνι τσάι θα έχουν όλο το χρόνο να του υποβάλουν τις ερωτήσεις τους. Οι δημοσιογράφοι όμως που για χάρη του έχουν απαρνηθεί ακόμη και τη θεσμοθετημένη κυριακάτικη αργία δεν παραιτούνται εύκολα και συνεχίζουν να το βομβαρδίζουν με ερωτήσεις. Υποκύπτοντας σ΄όλη αυτή τη πίεση ο Γκαίμπελς κάνει τις πρώτες του δηλώσεις. Εκφράζει τη χαρά του που ικανοποιεί ένα παιδικό του όνειρο, αναφέρεται με ποιητική διάθεση στο θείο όραμα του γαλανού ουρανού , στην  απαράμιλλη ελληνική φύση, στα γαλάζια νησιά που πρωτοείδε  από ψηλά, κάνει ιδιαίτερη αναφορά στην  ομορφιά της Σκιάθου και εξομολογείται φανερά μια βαθιά  επιθυμία του. 

-Στη Σκιάθο θα ήθελα να χτίσω ένα σπιτάκι για να περάσω εκεί το υπόλοιπο της ζωής μου.

Στη συνέχεια, η πολιορκία χαλαρώνει , οι επισκέπτες και η συνοδεία τους επιβιβάζονται στα αυτοκίνητα που περιμένουν και όλοι μαζί κατευθύνονται στο ξενοδοχείο Σέσιλ της Κηφισιάς που έχει επιλεγεί σαν προσωρινός τόπος διαμονής μέχρι να ολοκληρωθούν οι  ετοιμασίες για τη προβλεπόμενη μετεγκατάστασή τους στο ξενοδοχείο της Μ. Βρετανίας , στο ιστορικό Κέντρο της Πρωτεύουσας.

Ανάμεσα σε φίλους και συνεργάτες , ο Γκαίμπελς δεν σταματά να εκφράζει τον  ενθουσιασμό του για την ελληνική γη με τη τόση μεγάλη ιστορία και δηλώνει ανυπόμονος να ξεκινήσει τη την περιήγησή του όσο γίνεται πιο νωρίς  το πρωί.

Δευτέρα 21 Σεπτεμβρίου 

Από πολύ νωρίς το ζεύγος Γκαίμπελς και η συνοδεία τους μετακινούνται στο κέντρο των Αθηνών .Πρώτος σταθμός το Στάδιο και στη συνέχεια οι στύλοι του Ολυμπίου Διός. 

Στις 10.45 ο Γκαίμπελς αποχωρίζεται από τη συντροφιά του και μεταβαίνει στα Ανάκτορα για να εγγραφεί στο βιβλίο παρουσιάσεων στα πλαίσια της εθιμοτυπικής διαδικασίας, Στις 11 συνοδευόμενος από το Γερμανό επιτετραμμένο μεταβαίνει στο υπουργείο Εξωτερικών όπου γίνεται δεκτός από τον Πρωθυπουργό Μεταξά.

Σε φιλική και χαλαρή ατμόσφαιρα, οι δύο άνδρες έχουν την ευκαιρία να ανταλλάξουν απόψεις στα πλαίσια μιας εικοσάλεπτης συζήτησης. Μετά την αναχώρηση του Γερμανού επισκέπτη ο Μεταξάς υποκύπτει στις απαιτήσεις των συγκεντρωμένων δημοσιογράφων και προχωρεί σε σύντομες δηλώσεις.

Η συνομιλία μου μετά του υπουργού της προπαγάνδας κ. Γκαίμπελς διεξήχθη εις λίαν φιλικόν τόνον. Άλλως τε ο κ. Γκαίμπελς από της εποχής των σπουδών του έχει ασχοληθη πολύ με την αρχαίαν Ελλάδα και γνωρίζει καλώς τον αρχαίον πολιτισμόν της. Είναι δε ευτυχής, ως μου είπεν , που ήλθε αν επισκευθή και να ίδη εκ του πλησίον την Ελλάδα.

Από τα Ανάκτορα, το Υπουργείου Τύπου και Τουρισμού δεν απέχει πολύ. Στα πλαίσια των εθιμοτυπικών επαφών του με μέλη της Κυβέρνησης ο Γκαίμπελς επισκέπτεται αμέσως μετά τον ομόλογό του Νικολούδη , με τον οποίο έχει μια εγκάρδια και χαλαρή συνομιλία στη διάρκεια της οποίας, αποδέχεται και τυπικά, τη πρόσκληση του Έλληνα υπουργού να παρακαθήσει σε γεύμα προς τιμή του, στο γραφικό Μαραθώνα το ίδιο κιόλας μεσημέρι. Στην ατζέντα των επαφών του υπουργού υπάρχει μια ακόμη εκκρεμότητα . Οφείλει να περάσει από τα παλαιά ανάκτορα όπου έχει την έδρα της η Διοίκηση Πρωτευούσης για να χαιρετήσει το παλιό του γνώριμο Κοτζιά. Ο Κοτζιάς στη διάρκεια των Ολυμπιακών αγώνων βρισκόταν στο Βερολίνο και είχε αφήσει στο Γκαίμπελς και τους άλλους Γερμανούς επισήμους  τις καλύτερες εντυπώσεις. Όταν μάλιστα ο Κοτζιάς τον προσκάλεσε να επισκεφτεί επίσημα την Ελλάδα το δέχτηκε με μεγάλη χαρά................

Το μεσημέρι οι προβολείς της δημοσιότητας μετατοπίζονται στο γειτονικό Μαραθώνα. .Στο κατάλληλα διαμορφωμένο περίπτερο του Τουρισμού, με θέα το φράγμα, ο Νικολούδης αποδεικνύεται ένας έξοχος οικοδεσπότης [3] .

Καμμίαν επισημότητα δεν είχε το γεύμα αυτό , αν έλειπαν μάλιστα αι ελληνικαί και γερμανικαί σημαίαι με τας οποίας είχε στολισθή το περίπτερον , τίποτε δεν θα επρόδιδεν, ότι εφιλοξενείτο εκεί ο υπαρχηγός του Χίτλερ. Το τραπέζι απλά στρωμένο με υφαντό τραπεχομάνδηλο και τα Σκυριανά έπιπλα του περιπτέρου, έδιναν εις το γεύμα την ατμόσφαιραν γραφικού νησιωτικού αρχοντικού, όπως εκείνο ακριβώς που επεθύμησε να είχε, δια να περάση όλην του τηγν ζωήν ο δόκτωρ Γκαίμπελς. Μικρές χάρτινες σημαιούλες , ελληνικές και γερμανικές , καρφωμένες επάνω σε αφράτα μήλα που είχαν σκορπισθή επάνω εις το τραπέζι, έδιδαν και εδώ , αυτές μόνον , το χαρακτήρα της επισημότητος του γεύματος .Κατά τα επιδόρπια ηγέρθησαν φυσικά και προπόσεις. Αλλά ούτε αυταί είχαν το σχοινοτενές των επισήμων προπόσεων. Συντομώτατες,φιλικώτατες, ευχάριστες, δεν ήσαν παρά το "καλοσώρισμα" που θα ημπορούσε να απευθύνη αίφνης μία καλοδεχτική Σκυριανή αρχόντισσα εις φιλοξενουμένους της. Αλλ' εκείνο που ετόνωσε ακόμη περισσότερον τας ενθουσιώδεις εντυπώσεις του κ.Γκαίμπελς από την επαφήν του με την ειδυλλιακήν ελληνικήν φύσιν, ήτο ο ουρανός της ο καταγάλανος και το μαγευτικόν τοπίον της λίμνης του Μαραθώνος. Και μόλις ετελείωσε το φαγητόν εβγήκε γρήγορα -γρήγορα μολονότι το πολεμικόν τραύμα του δεξιού του ποδός τον κάμνει να χωλαίνη ελαφρώς - εις την ωραίαν βεράντα του περιπτέρου που την επλημμύριζεν η γλυκειά θαλπωρη του φθινοπωρινού ηλίου δια να απολαύση καλύτερα την μαγείαν της.Η θέα της λίμνης που ξαπλώνεται από το τεράστιον προστατευτικόν της ανάχωμα μέχρι των αντικρυνών λοφίσκων που την περιβάλλουν , τον επλημμύρισε χαράν. Γεμάτος κέφι , γελών ευχαριστημένος με τα αστεία της συντροφιάς του, έδειχνε καθαρά , ότι η γελαστή ελληνική φύσις τον είχε επηρεάσει έως τα μύχια της ψυχής του. Εκεί εις την βεράνταν , συνδιαλεγόμενος με τον κ. Νικολούδην , επήρε τον καφέ του , και εφωτογραφήθη από ελλοχεύοντα φωτορεπόρτερ της "Ακροπόλεως". Τα έργα του Μαραθώνος επέσυραν ιδιαιτέρως την προσοχήν του. Και ήκουε με ενδιαφέρον την ιστορίαν της κατασκευής των και την σημερινήν των θέσιν, αποχωρήσας αργά το απόγευμα.[4]

Στο μεταξύ στο ξενοδοχείο της  Μεγάλης Βρετανίας  όλα είναι έτοιμα για τη φιλοξενία  του Γερμανού Υπουργού  και της συνοδείας του. Για το  ζεύγος Γκαίμπελς έχουν κρατηθεί τρία διαμερίσματα τα υπ' αριθμόν  426-428-430 και για τη συνοδεία τους τα διαμερίσματα  424-520-530-435-428-418 -420. 
Όπως διαβεβαιώνει ο ρεπόρτερ της εφημερίδας "Ελεύθερος Άνθρωπος":

Ένα από τα διαμερίσματα χρησιμοποιείται ως γραφείον του κ. Γκαίμπελς. Εις αυτό δε παραμένει συνεργαζόμενος με τους ανωτέρους συνεργάτας του υπουργείου του, οι οποίοι τον συνοδεύουν. Κάθε είδησι, κάθε πληροφορία η οποία τον ενδιαφέρει , μεταφράζεται από αυτούς και τίθεται υπ' όψιν του Γερμανού υπουργού.Πολλές φορές οι εν λόγω συνεργάται του παραμένουν ολόκληρον την νύκτα δια να διεκπαεραιώσουν την αλληλογραφίαν του.....
Η ιδία η κ. Γκαίμπελς, η οποία είναι μια υπερβολικά συμπαθής και απλή Γερμανίδα έχει στολίσει το διαμέρισμά των με λουλούδια της Αττικής.Τα λουλούδια , όπως μας επληροφόρησαν , είναι μία από τις μικρές αδυναμίες της, οι οποίες αποκαλύπτουν την ευγένεια της ψυχής της.[5]

Το βράδυ ο Έλληνας Πρωθυπουργός  παραθέτει επίσημο δείπνο  προς τιμήν του ζεύγους Γκαίμπελς στο ξενοδοχείο της "Μεγάλης Βρετανίας" .

Εις την μεγάλην τραπεζαρίαν όπου παρετέθη το γεύμα ωραίος διάκοσμος από τριαντάφυλλα και κόκκινες ντάλιες. Παρεκάθησαν ο πρόεδρος της Κυβερνήσεως και η Κα Μεταξά, ο υπουργός κ. Κοτζιάς, ο υπουργός και η Κα Νικολούδη με λευκά, ο επιτετραμμένος της Γερμανίας και η Κα Κόρτ με κομψήν τουαλέτταν βιολίν , ο κ και η κ Λ. Μελά, ο κ. Δ.Βικέλας ο κ. Ανδρουλής και άλλοι.[6]

Τρίτη 22  Σεπτεμβρίου.

Ο Γκαίμπελς ξυπνά αρκετά νωρίς. Έχει μια συνεργασία με τους στενούς του συνεργάτες πάνω σε τρέχοντα υπηρεσιακά ζητήματα και γύρω στις 10 το πρωί η ομάδα  των Γερμανών επισκεπτών ανεβαίνει στον Ιερό βράχο . Τους ακολουθούν οι κ. κ Κυπαρίσσης και Φέντλ διευθυντής της Γερμανικής Σχολής. 

Αι κλασσικαί αρχαιότητες , ως φαίνεται, αυτήν τουλάχιστον

την φοράν, έπεσαν εις τα βλέμματα εμπνευσμένων θαυμαστών της αχαϊκής τέχνης , διότι τόσον ο Γερμανός υπουργός, όσον και η κομψοτάτη αλλά και εκτάκτως μορφωμένη σύζυγός του κ. Μάγδα Γκαίμπελς , η οποία τον συνώδευσε παντού , παρέμειναν επί μακρόν αποθαυμάζοντες τους επί του ιερού βράχου αρχαιολογικούς θησαυρούς. [7]

Κάποια στιγμή , ο Γκαίμπελς στρέφεται προς το μέρος του βαρώνου φον Βάσσενχωφ:

-Θα έλθωμε και το απόγευμα , μετά την δύσιν του ηλίου για ν΄απολαύσωμε αυτό το υπέροχον θέαμα. Άλλωστε αυτά τα ιστορικά μνημεία χρειάζονται μελέτην και δεν δύναται να το ιδή κανείς με το βλέμμα ενός περιηγητού. Αυτό θα αποτελούσε αληθινήν ιεροσυλίαν.
Γύρω στο μεσημέρι οι επισκέπτες   διακόπτουν  την επίσκεψή του στην Ακρόπολη και κατευθύνονται προς το Θησείο και τον Κεραμεικό. Στο δρόμο της επιστροφής για το ξενοδοχείο τους,  σταματούν για να θαυμάσουν το αρχιτεκτονικό τρίπτυχο της Βιβλιοθήκης -Πανεπιστημίου -Ακαδημίας . 

Ακολούθως  ο κ. Γκαίμπελς  εξεφράσθη  ενθουσιωδώς  δια τα τρία αυτά κτίρια, εμπνευσμένα , ως γνωστόν  , από την ελληνιστικήν  τέχνην και θεωρούμενα ως αντιπροσωπευτικά των πρώτων τάσεων   της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής από της απελευθερώσεως των Αθηνών. Επίσης εν θουσιωδώς εξεφράσθη ο κ. υπουργός δια τας τοιχογραφίας του Πανεπιστημίου  και τα γλυπτά της Ακαδημίας, οφειλόμενα , ως γνωστόν , εις την σμίλην του μεγαλειτέρου  των νεοελλήνων  γλυπτών  αειμνήστου Βιτσάρη , προώρως δυστυχώς εκλιπόντος.[8]

Οι επισκέπτες στη συνέχεια γευματίζουν σε στενό κύκλο ,στο εστιατόριο του ξενοδοχείου τους."Μεγάλης Βρετανίας"

Εγευμάτισε δε (ο Γκαίμπελς ) εις το εστιατόριον της "Μεγάλης Βρεττανίας".Το γεύμα του απετελείτο από λίγα ορεκτικά, κρέας, γλυκό και φρούτα. Προ πάντων  δε άφθονα σταφύλια.Του ήρεσαν ιδιαιτέρως μάλιστα η Κορινθιακή σταφίδα και τα ροζακιά.[9] 

Στη συνέχεια ο Γερμανός υπουργός αποσύρθηκε στο διαμέρισμά του για μία σύντομη ανάπαυση. Στις 5 οι Γερμανοί επισκέπτες παίρνουν και πάλι το δρόμο για την Ακρόπολη όπου παρέμειναν "επί τρίωρον και πλέον".

Την φοράν αυτήν επεσκεύθησαν εν ανέσει το μουσείον της Ακροπόλεως και περιειργάσθησαν  τα ένδοξα  ερείπια με επιμονήν  και παρατηρητικότητα ειδικών. Ακολούθως παρηκολούθησε το ζεύγος το θέαμα της δύσεως του Ηλίου από της Ακροπόλεως και απεθαύμασε την πανοραματικήν άποψιν της πρωτευούσης υπό το χρυσίζον φως του αττικού δειλινού. Ο κ. Γκαιμπελς δεν ηδύνατο να αποκρύψη την χαράν του  δια το πλήθος των ωραίων εντυπώσεων  του εκ της ιδιωτικής αυτής περιοδείας του, τονίσας ότι η χθεσινή ημέρα του υπήρξε μία από τας ωραιοτέρας της όλης ζωής του. Εις την Ακρόπολιν  ο κ. υπουργός παρέμεινε  μέχρις  ότου σχεδόν  ενύκτωσε, μεθ' ο κατήλθεν  ίνα συναντήση , τον υπουργόν -διοικητήν  της Πρωτευούσης κ. Κοτζιάν, όστις και του παρέθεσε  γεύμα φιλικόν  εις την ...ταβέρναν του Σιλιβάκη.

Το ιδιόρρυθμον του περιβάλλοντος  της αθηναϊκής ταβέρνας απετέλεσεν ευχάριστον έκπληξιν δια τον κ και την κυρία Γκαίμπελς .Κατά το γεύμα εσερβιρίσθησαν  τα γνωστά αθηναϊκά φαγητά και ρετσίνα, η δε Αθηναική Χορωδία υπό τον κ. Γλυκοφρίδη ετραγούδησε  διάφορα ελληνικά τραγούδια  Εξ αυτών το "Σαράντα παλληκάρια  από τη Λειβαδιά" υπερήρεσεν εις τον κ Γκαίμπελς  με την  συναρπαστικότητα του μαχητικού του ρυθμού. Μετά την χορωδίαν ετραγούδησε , τη συνοδεία κιθάρας, η νεαρά καλιτέχνης δεσποινίς Τασσοπούλου[10]  και τόσον ήρεσεν εις τον επίσημον Γερμανόν το εξαιρετικόν μέταλλον  της φωνής της, ώστε απεφάσισε να την παραλάβη μαζί του φεύγων εις Γερμανίαν και να την σπουδάση εις την Μουσικήν Ακαδημίαν  του Βερολίνου  ως υπότροφον της Γερμανικής Κυβερνήσεως.[11] 

 Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου.

Το πρωί τη Τετάρτης το ζεύγος συνοδευόμενο από τον επιτετραμμένο της Γερμανίας και τον ξεναγό τους αναχωρεί στις 9 για τους Δελφούς. Είναι η αρχή μιας μεγάλης περιοδείας με σταθμούς Κόρινθο , Επίδαυρο , Ολυμπία, Μυστρά , Μυκήνες και Σπάρτη . Ύστερα από ένα ταξίδι άνετο , φθάνουν Στους Δελφούς  στις 2 περίπου το μεσημέρι.

Τους ξένους επισήμους, το ζεύγος Γκαίμπελς και το ζεύγος Μπραντ υπεδέχθησαν αι πολιτικαί και στρατιωτικαί αρχαί. Ο μικρός Λούης Αθ. Τσακαλός, φέρων φουστανέλλαν και χαιρετών Χιτλεριστί (!) προσέφερεν ωραίαν ανθοδέσμην εις την κ Γκαίμπελς, η οποία αφού τον ηυχαρίστησεν  εφωτογραφήθη  μαζί του . Ακολούθως ο κ. Γκαίμπελς  και η σύζυγός του  επεσκεύθησαν την Κασταλίαν Πηγήν .Την μεσημβρίαν μετέβησαν εις το ξενοδοχείον "Απόλλων" όπου εγευμάτισαν. Την 4.30 μμ μετέβησαν εις το χωριό των Δελφών  και επεσκέφθησαν τα γραφεία της Κοινότητος.  

Ακολούθως δια της ιεράς Οδού επεσκέφθησαν τους αρχαιολογικούς χώρους, όπου ο κ.Γκαίμπελς έλαβε πλήθος φωτογραφιών. Ο ξεναγός των επισήμων ξένων μας κ. Παππάς προσέφερεν εις τον κ και την κ. Γκαίμπελς ,ως και εις το ζεύγος  Μπραντ από μίαν γκλίτσαν.  

Ακολούθως εγίνετο επίσκεψις εις το Μουσείον , όπου ωμίλησε περί των αρχαίων μνημείων  ο διευθυντής της Γερμανικής Αρχαιολογικής Σχολής. Την 7 μ.μ οι επίσημοι ξένοι ανεχώρησαν εις Ιτέαν επιβιβασθέντες της αναμενούσης εκεί θαλαμηγού.[12] 

Στην Ιτέα επιβιβάστηκαν της θαλαμηγού "ΚΥΜΑ" με προορισμό το Ναύπλιο.

Συνέχεια

Υποσημειώσεις:
[  1] Μαζί με το ζεύγος Γκαίμπελς συνταξίδευαν  ο  κ. Χάνκε , σύμβουλος στο υπουργείο Προπαγάνδας, ο υπασπιστής του υπουργού Βέντελ ο γιατρός δρ Μοράντ  με τη σύζυγό του , ο βαρώνος φον Βάισενχοφ, διευθυντής του υπουργείου διαφωτίσεως και ο φωτογράφος Χόφμαν.

[  2] Ανάλογη είναι και η εντύπωση και του  δημοσιογράφου  Θ. Δράκου από την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ:  Ο Γερμανός υπουργός της Προπαγάνδας κ. Γκαίμπελς είναι μια Ναπολεόντειος μα την αλήθεια, φυσιογνωμία. Έχει τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των δραστηρίων ανθρώπων και όλες τις φυσικές αδυναμίες των. Όποιος τον βλέπει έτσι κοντόν και μικροκαμωμένον , είναι αδύνατον να φαντασθή ότι έχει εμπρός του τον άνθρωπον, ο οποίος ωργάνωσε και έδωσε μίαν αυστηράν πνοήν πειθαρχίας εΙς την ζωήν της Γερμανίας. Αρκεί όμως να συνομιλήσετε ένα λεπτόν μαζύ του για να καταρρεύσουν όλαι αι αμφιβολίαι σας και αν παρασυρθήτε από την πειστικότητα των λόγων του , το ζωηρόν βλέμμα των ματιών του και την σαγηνευτικήν ομιλίαν του. (ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου 1936) 

[  3] Στο γεύμα παρεκάθησαν από ελληνικής πλευράς η κ. Νικολουδη , ο γενικός διευθυντής του υφυπουργείου Παπαδάκης και ο Τμηματάρχης Μπέτος. 

[  4] Σ. Γεράνης ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ Τρίτη 22 Σεπτεμβρίου 1936 

[  5] ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου 1936
[  6] ΠΡΩΪΑ Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου 1936 
[  7] ΕΘΝΟΣ Τετάρτη 23/9 σελ.5 
[  8] ΕΘΝΟΣ Τετάρτη 23/9 σελ.5 

[  9] ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου 1936
[10] Αξίζει να  επιμείνουμε λίγο στο γεγονός . Όταν η νεαρή καλλιτέχνης έδωσε τα πρώτα δείγματα του ιδιαίτερου ταλέντου της τραγουδώντας κάποια τραγούδια με συνοδεία κιθάρας  ο Κοτζιάς τη κάλεσε στο τραπέζι των φιλοξενουμένων του και τη σύστησε στους Γκαίμπελς. Εκεί ξεδιπλώθηκε μια μελαγχολική ιστορία . Η πολλά υποσχόμενη καλλιτέχνιδα, , με χρυσούν βραβείον εξαιρετικής ιδιοφυΐας του Εθνικού Ωδείου είχε μπροστά της ένα μέλλον αβέβαιο γιατί ακριβώς οι οικονομικές της δυνατότητες δεν της επέτρεπαν τη συνέχιση των σπουδών της. Κόρη ήρωα λοχαγού πεζικού που είχε χάσει τη ζωή του στη μάχη του Κιλκίς ,  έπρεπε να εξασφαλίσει την επιβίωση τόσο τη δική της όσο και της μητέρας της έστω και σε βάρος της τέχνης. Εντελώς φυσικά και δίχως δεύτερη σκέψη  η κυρία Γκαίμπελς σχολίασε:
-Και όμως θα ήταν κρίμα να  πήγαινε χαμένη μια τέτοια φωνή.....
Και εντελώς αυθόρμητα είπε:
-Θα την πάρουμε στο Βερολίνο και θα την έχουμε σαν δικό μας παιδί.
Την ώρα που η  αίθουσα σειόταν  από χειροκροτήματα και επευφημίες ο Γερμανός υπουργός 
απευθύνεται στη Τασσοπούλου, που ζει ένα όνειρο και συμπλήρωσε:
.-Θα σε πάρουμε  την Δευτέρα με το αεροπλάνο. Θα εγγραφής στο Ωδείο και σε τέσσερα χρόνια  θα ξαναγυρίσης  στην Ελλάδα διάσημος. Καθ' όλο αυτό το διάστημα  θα είσαι σαν παιδί μας .Θα σε προσέχουμε, θα παρακολουθούμε τας προόδους σου και δεν θα σ΄αφήσουμε να υποβληθής  στη παραμικρή δαπάνη. Αρκετά υπέφερες μέχρι τώρα. ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΜΕΛΛΟΝ Πέμπτη 24 Σεπτεμβρίου 1936
[11] ΕΘΝΟΣ Τετάρτη 23/9 σελ.5   
[12] ΕΛΛΗΝΙΚΟ  ΜΕΛΛΟΝ Παρασκευή 25 Σεπτεμβρίου σελ 5 , Ο ΤΥΠΟΣ Πέμπτη 24 Σεπτεμβρίου 1936 σελ 6  

Γ.Χ.Π : Η ΚΥΡΙΑ ΜΑΓΔΑ ΓΚΑΙΜΠΕΛΣ

Ιδιαιτέραν εντύπωσιν  έκαμεν  εις τους Έλληνας  και εκείνους οι οποίοι συνώδευσαν  χθες και προχθές  τον Γερμανόν υπουργόν και εκείνους   , οι οποίοι  συνέβη να τον πλησιάσουν  κατά την διήμερον ενταύθα  παραμονήν του , η προσωπικότης της συζύγου  του κυρίας Γκαίμπελς. Όπως έχουν γράψει  πολλοί κατά καιρούς  είναι ελάχισται  αι κομψαί και χαριτωμέναι  Γερμανίδες , αλλά τας ολίγας αυτάς  η φύσις τας έχει προικίσει με τα χαρίσματα αυτά τόσον αφειδώς ώστε να προκαλή ιδιαιτέραν εντύπωσιν  η χάρις και η κομψότης των. Τούτο ακριβώς συμβαίνει  και με την σύζυγον  του ξένου μας Γερμανού υπουργού.

Η κυρία Μάγδα Γκαίμπελς  ημπορεί  να συναγωνισθή  επιτυχώς και την πιο ραφιναρισμένη  Παριζιάναν, λαμβανομένου υπ' όψει και του γεγονότος , ότι ομιλεί τα γαλλικά θαυμάσια , με χάριν άφθαστον .Υψηλή, ολόξανθη, ντυμένη με κομψότητα, με τρόπους χαριτωμένους , απλούς και απροσποιήτους, μαγεύει εκ πρώτης όψεως και γοητεύει όταν ομιλεί.

Αλλά η κυρία Γκαίμπελς δεν είναι μόνον μία ωραία και κομψή γυναίκα , ένας τύπος δηλαδή  καλοβαλμένης κούκλας. Είναι η υπεραξία σύζυγος του ανθρώπου  ο οποίος τόσον επεβλήθη με την ευφυίαν , την ευστροφίαν, την δραστηριότητα, και τον πλούτον  των πρωτοτύπων  εμπνεύσεώς του. Είναι μια από τας πλέον μρφωμένας  γυναίκας που ημπορεί να συναντήση κανείς, προικισμένη επί πλέον με σπανίαν ευφυίαν, με μίαν εκπλήσουσαν ευστροφίαν  και ευρύτητα διανοήσεως .Τόσον είναι προικισμένη  με τα προσόντα αυτά , ώστε είναι  μία από τις τρεις ή τέσσαρας γυναίκας της Γερμανίας, τας οποίας ο καγκελλάριος Χίτλερ  περιβάλλει  με εξαιρετικήν εκτίμησιν  και εμπιστοσύνην , συγχρόνως δε με θαυμασμόν   δια την δράσιν  της υπέρ των εθνικοσοσιαλιστικών ιδεωδών. Διότι και η κυρία Μάγδα Γκαίμπελς  έχει μεγάλην και σπουδαίαν δράσιν  υπέρ της επικρατήσεως του εθνικοσοσιαλισμού και της ευοδώσεως της προσπαθείας του.Υπήρξε από της πρώτης ημέρας  του γάμου της η αχώριστος σύντροφος και η πολυτιμοτέρα βοηθός του δόκτορος Γκαίμπελς εις όλην την δράσιν του .Η μόρφωσίς της  είναι απέραντη και βαθεία. .... Προεκάλεσε κατάπληξιν  εις  τους συνοδεύσαντας τον κ.Γκαίμπελς  κατά την χθεσινήν  ανοδό του εις την Ακρόπολιν  το ενδιαφέρον της κυρίας του  δια τας αρχαιότητας , η προσεκτική με εμπειρίαν ειδικού  εξέτασις όλων των μνημείων , ακόμη "και της πιο μικρής πετρίτσας  που είχε κάποιαν αξίαν", κατά την φράσιν ενός από τους παρακολουθήσαντας. 
Όπως ο σύζυγός της , η κυρία Γκαίμπελς είναι κατενθουσιασμένη  με την ελληνικήν φύσιν  και τας καλλονάς της Αττικής, επίσης δε  και με τα προιόντα της ελληνικής λαικής χειροτεχνίας, από τα οποία επρομηθεύθησαν αρκετά κατά την χθεσινήν έξοδόν των ανά την πόλιν 

( ΑΚΡΌΠΟΛΙΣ Τετάρτη 23 Σεπτεμβρίου σελ 2) 

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΔΑΦΝΗΣ: Η ΠΑΡΑΔΟΣΙΣ ΤΩΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΩΝ (ΣΤΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ)

Οι καταλαβόντες το Πρότυπον Τάγμα επαναστάται παρεδόθησαν, κατόπιν τηλεφωνικής συνεννοήσεως με τον υπουργόν των Στρατιωτικών.  Έθεσαν δε ως όρον, ότι θα παρεδίδοντο μόνον εις τον Κονδύλην. Ο όρος έγινε δεκτός. Τους επαναστάτας παρέλαβεν ο συνταγματάρχης Τρεπεκλής και τους ωδήγησεν εις το υπουργείον Στρατιωτικών.

Η πρώτη επαφή μεταξύ κυβερνητικών και επαναστατών έγινε μετά την 9 μ. μ, της 1ης Μαρτίου, όταν ο συνταγματάρχης Τρεπεκλής ενεφανίσθη εις την είσοδον των στρατώνων Μακρυγιάννη και εζήτησε να συνομιλήση με τον Σαράφην, εις τον οποίον συνέστησε να παραδοθή. Ο Σαράφης τον απέπεμψεν. Ολίγον αργότερον ενεφανίσθη προ της εισόδου των στρατώνων ένα τεθωρακισμένον αυτοκίνητον, του οποίου επέβαινεν ο Κουσίντας. Οι Επαναστάται το εκτύπησαν με τα βαρέα πολυβόλα και ετραυμάτισαν τους επιβαίνοντας αυτού. Το τεθωρακισμένον, κατόπιν τούτου, απεσύρθη.

Εν τω μεταξύ, η πυροβολαρχία του λοχαγού Κουρούκλη, τοποθετηθείσα εις το μνημείον του Φιλοπάππου, ήρχισε να βάλλη κατά των στρατώνων. Η πρώτη οβίς, είσελθούσα δι' ενός των παραθύρων της βορείας πλευράς, έπεσε και εξερράγη εις τον διάδρομον του κυρίου κτιρίου των στρατώνων. Εκ των θραυσμάτων της οβίδος ετραυματίσ0ησαν ο  Χατζησταυρής, ένας υπολοχαγός και διάφοροι εύζωνοι. Όλοι μάλλον ελαφρώς. Μόλις ήρχισεν ο κανονιοβολισμός, οι άνδρες του Τάγματος διετάχθησαν νά κατέλθουν εις τα υπόγεια του κτιρίου, δια να προφυλαχθούν. Εκρατήθη μόνον μία διμοιρία δια την φρούρησαν των γραφείων διοικήσεως και οι άνδρες που εχρειάζοντο δια τα πολυβόλα, τα οποία ήρχισαν να βάλλουν κατά της πυροβολαρχίας Κουρούκλη.

Ρήγμα που προκάλεσε το κυβερνητικό πυροβολικό
 στην απέναντι της Ακροπόλεως πλευρά του κτιρίου
 του Προτύπου τάγματος.

Η σημειουμένη όμως καθυστέρησις εις εξασφάλισιν αποφασιστικών αποτελεσμάτων, προεκάλει αδημονίαν εις τους συγκεντρωθέντας εις το υπουργείον Στρατιωτικών. Ο Κονδύλης πιέζεται να αποστείλη και άλλας δυνάμεις. Διατάσσει την ενίσχυσιν του  αποσπάσματος Τρεπεκλή δι' ενός τάγματος του 1ου Πεζικού Συντάγματος το οποίον κατέλαβε θέσεις επί της αριστεράς πλευράς της λεωφόρου Αμαλίας και της λεωφόρου Συγγρού, από του Ζαππείου μέχρι της γεφύρας του Ιλισσού. Το τάγμα τούτο παρέμεινεν εις στάσιν αναμονής, όπως και ο λόχος ευζώνων, τον οποίον ο Τρεπεκλής είχε τοποθετήσει εις το θέατρον Ηρώδου του Αττικού. Ενεργόν συμβολήν εσημείωσε μία ορειβατική πυροβολαρχία, η οποία, μετά το μεσονύκτιον, ετοποθετήθη εις την είσοδον του Νεκροταφείου, οπόθεν και ήρχισε να βάλλη κατά του Προτύπου. 

Οι Επαναστάται ουδόλως εκάμφθησαν από τον βομβαρδισμόν. Εκ των τηλεφωνικών όμως επικοινωνιών τας οποίας είχον διεπίστωσαν ότι ουδεμία άλλη μονάς είχε κινηθή. Περί το μεσονύκτιον έχασαν την επαφήν με τους Επαναστάτας της Σχολής Ευελπίδων, όπερ εσήμαινεν ότι ούτοι είχον εγκαταλείψει τον αγώνα ή είχον καταβληθή. Ο Σαράφης έκάλεσε τους άλλους αξιωματικούς και τους ανεκοίνωσεν ότι περαιτέρω παραμονή εις το Πρότυπον θα ήτο άνευ σκοπού. Πρώτον, διότι ο στόλος θα είχεν αποπλεύσει ή θα ήτο έτοιμος προ απόπλουν. Δεύτερον, διότι δεν εφαίνετο ότι είχε κινηθή καμία άλλη φρουρά ή ήτο διατεθειμένη να κινηθή. Τρίτον, διότι και οι επαναστάται της Σχολής των Ευελπίδων είχον διακόψει την δράσιν των. Πλην δύο, του Χατζησταυρή[1] και του Παπαμαντέλλου, οι οποίοι εδήλωσαν ότι θα προσεπάθουν να διαφύγουν, οι άλλοι συνεφώνησαν.

Όταν εκρίθη ότι είχε παρέλθει αρκετή ώρα, ώστε να διαφύγουν οι δύο, οι όποιοι και εδραπέτευσαν, ο Σαράφης ετηλεφώνησεν εις τον Κονδύλην ότι παραδίδεται.

Οι Επαναστάται της Σχολής των Ευελπίδων δεν ηνωχλήθησαν από κυβερνητικάς δυνάμεις. Τμήματα της Ιππευτικής Σχολής προσεπάθησαν να πλησιάσουν, αλλ' απεσύρθησαν, μόλις εφωτίσθησαν δια προβολέων αυτοκινήτων. Περί την 11ην μ. μ. ο I. Τσιγάντες εκάλεσε τους αξιωματικούς και τους είπεν ότι η αποστολή των είχε τελειώσει και ότι έπρεπε να φύγουν δια να μεταβούν εις Πέραμα και να επιβιβασθούν του στόλου. Πέντε μόνον εδέχθησαν να τον ακολουθήσουν , οι Κλαδάκης, Σκαναβής, Νικολαϊδης, Κωστόπουλος και Τσούμας. Οι άλλοι εδήλωσαν ότι θα παρέμενον, δια να δώσουν λόγον των πράξεων των, εάν, τελικώς, η επανάστασις αποτύχη. Ο Τσιγάντες ανεχώρησε μετά των άλλων πέντε, κατευθυνόμενος προς Πέραμα. Εις το Πυριτιδοποιείον τους εσταμάτησαν οι χωροφύλακες και τους εζήτησαν να παρουσιασθούν εις τον διοικητήν του σταθμού, ανθυπομοίραρχον Κουτσοχέραν. Ούτος τους ηρώτησε που μετέβαινον και του απήντησαν ότι εξετέλουν υπηρεσίαν. Ο ανθυπομοίραρχος δεν υπωπτεύθη τίποτε και τους άφησεν ελευθέρους .

Ούτοι, αντι να αναχωρήσουν, εζήτησαν να πιουν καφέ. Ενώ έπιναν τον καφέ, διήλθεν ο επί κεφαλής του στρατιωτικού τμήματος που μετέβαινεν εις Πέραμα, ταγματάρχης Νόμπελης, ο οποίος τους ανεγνώρισε και εζήτησεν από τον Κουτσοχέραν να τους συλλάβη, όπερ και έγινεν.

Οι απομείναντες εις την Σχολήν επαναστάται δεν ηνωχλήθησαν μέχρι της 3ης πρωινής της 2ας Μαρτίου, ότε εκλήθησαν από τον υποδιοικητήν συνταγματάρχην Στάην εις ανάκρισιν. Ούτος, αφού τους ανέκρινε, τους έθεσεν υπό περιορισμόν. Την επομένην παρεδόθησαν εις το Φρουραρχείον και εκείθεν εστάλησαν εις τας φύλακας.

Υποσημειώσεις:

[1] Με τους ναυτικούς είχαμε μείνει σύμφωνοι ν' απασχολήσουμε τη φρουρά των Αθηνών μόνον 6 ώρες για να κατορθωθεί ο ανεφοδιασμός και απόπλους του στόλου. Είχαν περάσει οκτώ ώρες, δυο παραπάνω, και θα περνούσε και άλλος χρόνος έως ότου καταστεί δυνατόν να φύγουν δυνάμεις για επιχείρηση κατά του στόλου. Συνεπώς η αποστολή του τάγματος είχε εκπληρωθεί. Σκέψη για επίθεση ή για εξακολούθηση της άμυνας αποκλείονταν, γιατί αν εξακολουθούσε ο βομβαρδισμός και ή μάχη, οι στρατιώτες θα εξεγείρονταν εναντίον μας να γλυτώσουν από ενδεχόμενον κίνδυνον. Ύστερα απ' αυτές τις σκέψεις κατέληξα στο συμπέρασμα πως έπρεπε να καταθέσουμε τα όπλα. Κάλεσα λοιπόν τους έξη αξιωματικούς και τους ανακοίνωσα τις σκέψεις μου. Ο Χατζησταυρής πρότεινε να επιχειρήσουμε έξοδο και διαφυγή. Απάντησα πως για το πράγμα αυτό χρειάζονταν άνδρες αποφασισμένοι να το εκτελέσουν και όχι άνδρες χωρίς ηθικό πού κατέφυγαν στα υπόγεια. Δεν πρέπει να κάνουμε πράγματα που θα μας γελοιοποιούσαν. Ύστερα απ' αυτό ρώτησε αν τον απάλασσα από τον λόγο της τιμής και τον άφηνα ελεύθερο να επιχειρήσει να φύγει μόνος ή με άλλους μαζί. Απάντησα πως η αποστολή μας τέλειωσε, τους συγχάρηκα όλους για τη στάση τους και δήλωσα πως από τη στιγμή εκείνη καθένας ήταν ελεύθερος να μείνει ή να φύγει. Εγώ δεν θα επιχειρούσα να δραπετεύσω, θα έμενα να παραδοθώ και αν το κίνημα αποτύγχανε στο σύνολο του θα αντιμετώπιζα τους αντιπάλους μας στο Στρατοδικείο. Οί ταγ/ ρχης Χατζησταυρής Γ. και υπολ/γός Παπαμαντέλος Οδυσσέας δήλωσαν πως θα επιχειρούσαν να δραπετεύσουν.

Πήρα το τηλέφωνο και επικοινώνησα με το συνταγμ. Φλούλη Δημ. Τον παρεκάλεσα να πει του στρατηγού να επικοινωνήσει με τον υπουργό στρατιωτικών και του διαβιβάσει αίτηση παράδοσης μου.( ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΣΑΡΑΦΗΣ  ΑΠΑΝΤΑ Τόμος Β σελ 404)

ΔΗΜΟΣ ΒΡΑΤΣΑΝΟΣ: Ο ΣΤΟΛΟΣ ΠΕΙΡΑΤΙΚΟΣ.

Ο στόλος πειρατικός!
Η Κυβέρνησις εκήρυξε αμέσως τα επαναστατημένα σκάφη, πού έφυγαν από το Ναύσταθμο, πειρατικά, έστειλε δε πυροβολικό στο Πέραμα και στις Φαληρικές ακτές,
ΕπΙ του «Αβέρωφ» είχαν επιβή ο υποναύαρχος Δεμέστιχας, οι πλοίαρχοι Κολιαλέξης, Χαλκιόπουλος κλπ. με κυβερνήτη τον αντιπλοίαρχο Κουντουριώτη. Του «Λέοντος» κυβερνήτης ήτον ο αντιπλοίαρχος Μανωλάτος, των «Ψαρών» ο αντιπλοίαρχος Αλεξανδρής, της «Έλλης» ο πλωτάρχης Παπαγιάννης, της «Νίκης» ο πλωτάρχης Παπάζογλου, του «Κατσώνη» ο πλωτάρχης Γεωργακόπουλος  και  του   «Νηρέως» ο πλωτάρχης Λάσκος. 

Υποσμηναγός Αναστασάκης, ανθυποσμηναγός Παλιατσέας,, υποσμηναγός Θεοδωρόπουλος και ανθυποσμηναγός Αντωνίου.  Πήραν μέρος στο βομβαρδισμό του "πειρατικού" στόλου στη Μήλο και στη Σούδα.

Στης 4 το πρωί και αφού τα πολεμικά κατώρθωσαν να  πάρουν  πυρομαχικά από τη νησίδα Λέρο και νερό πόσιμο   καθ για τις μηχανές από τό Σκαραμαγκά, ο οποίος, δέον να σημειωθή, δεν διέκοψε την ύδρευσι, μολονότι ήτο εις χείρας των κυβερνητικών δυνάμεων, άρχισαν ένα-ένα να ξεμπουκάρουν στον Σαρωνικό.
Αλλά αυτό δεν ήτο και τόσο εύκολο. Από το Πέραμα εκανονιοβολούσε αδιάκοπα ο Χατζηκυριάκος. Ως τόσο, τα σκάφη έπρεπε να αποπλεύσουν και πρώτο βγήκε ο «Λέων», ο οποίος και εδέχθη πολλές βολές.  Το σκάφος έσβυσε τα φώτά του και επροχώρησε άτρωτο. Το ίδιο έκαμαν και όλα τα άλλα σκάφη με ουραγό τον «Αβέρωφ», ο οποίος με πολυβόλο έρριψε εναντίον του Περάματος μία και μόνη βολή.
Οι επαναστάται είχαν παραλάβει μαζή τους και αρκετούς ομήρους —γνωστούς για τα αντιβενιζελικά τους φρονήματα αξιωματικούς,— τους οποίους είχαν απομονώσει εντός του «Αβέρωφ». Μεταξύ αυτών ήταν και οι  Πεζόπουλος και Κύρης, πλωτάρχαι.
Άρχισαν όμως εν τω μεταξύ επιδρομές αεροπλάνων εναντίον των σκαφών- Η πρώτη επίθεσις έγινε από τρία ολόκληρα σμήνη—15 αεροπλάνα—στης 8 το πρωί της 2ας Μαρτίου μεταξύ Ύδρας και Αγίου Γεωργίου. Τα αεροπλάνα εκείνα έρριξαν κατ΄' αυτών βόμβας των 100 —150 λιτρών. Εκ του βομβαρδισμού ετραυματίσθηκαν ο αντιπλοίαρχος Στασινόπουλος στον λαιμό και ο πλωτάρχης Τσαγγάρης «διευθυντής του πυροβολικού του "Αβέρωφ», στο μάτι. Την ίδια ήμερα δεύτερη επιδρομή κατά του στόλου των επαναστατών στη Μήλο. Και άλλη έπειτα στη Σούδα μέσα.
Όταν ο στόλος έφθασε στη Κρήτη τα μεσάνυκτα της 2 προς την 3 Μαρτίου επεβιβάσθη επί του «Λέοντος» και ακολούθως επί του «Αβέρωφ» ο επαναστατικός διοικητής Κρήτης Τζανακάκης, και εχαιρέτησε τούς επαναστάτας εξ ονόματος   του  Βενιζέλου.
Συγχρόνως ο Τζανακάκης διεβίβασε προς τον Δεμέστιχα διαταγή του Βενιζέλου, να πλεύση ο στόλος στη Θεσσαλονίκη. Έφυγε λοιπόν ο πειρατικός στόλος για τη Θεσσαλονίκη. Στο δρόμο όμως ο «Λέων» λόγω της σφοδροτάτης θαλασσοταραχής έπαθε βλάβες και αναγκάσθηκε να\ ρυμουλκηθή από την «Έλλη» οκτώ ώρες. Επειδή όμως δεν ήτο δυνατόν να συνεχισθη η  κατάστασις αυτή, ο «Λέων» επόδισε στη Σούδαν, η δε «Έλλη» συνέχισε τον πλουν της προς συνάντησι του «Αβέρωφ» και των λοιπών, σκαφών.
Στη μέση του δρόμου ραδιογράφημα μυστηριώδες: Να μην μπουν στο Θερμαϊκό κόλπο. Η είσοδος της Θεσσαλονίκης από το Καρά Μπουρνού ήτον φραγμένη με αμυντικές τορπίλλες.Κατόπιν αυτού ο "Αβέρωφ" ξαναπήρε το δρόμο για την Κρήτη μαζή με τα αντιτορπιλλικά και η Έλλη επήγε στην Καβάλλα.Την εζητούσε ο Καμένος περ μάρε περ τέρρα.(στη θάλασσα και στη στεριά)

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΣΑΡΑΦΗΣ: ΠΩΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΙ ΑΠΕΤΥΧΕ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ 1 ΜΑΡΤΙΟΥ 1935.

Το κίνημα της 1ης Μαρτίου δεν είχε τον  χαρακτήρα  μιας από τας συνήθεις  συνωμοσίας, αι οποίαι  δεν αποβλέπουν εις άλλο τι , παρά  μόνον εις την βιαίαν  κατάληψιν  της εξουσίας. Εις το κίνημα, όπως είχεν οργανωθή, ηθελήσαμεν ημείς οι ίδιοι να δώσωμεν τον χαρακτήρα μιας πανελληνίου  εξεγέρσεως εναντίον των κυβερνητικών μεθόδων , εξεγέρσεως, εις την οποίαν  θα ελάμβανον μέρος όλα τα υγιά στοιχεία του στρατού και του ναυτικού [1].

Θα ήτο η εσχάτη μωρία  να νομισθή, ότι το κίνημα περιωρίζετο μόνον εις τους τομείς εις τους οποίους  εξεδηλώθη - δηλαδή εις τον στόλον , εις το πρότυπον και την σχολήν Ευελπίδων  και εις το Δ Σώμα Στρατού. Η εξέγερσις  επρόκειτο να είναι καθολική  και ταυτόχρονος. Μόλις θα κατελαμβάνετο  ο στόλος,  αι φρουραί  ολοκλήρου  σχεδόν της Ελλάδος  επρόκειτο να επαναστατήσουν. Εάν εν τη πράξει  η εξέγερσις αυτή  εματαιώθη εις τας περισσοτέρας φρουράς , τούτο δεν οφείλεται εις την έλλειψιν θάρρους ή συνεπείας εκ ,μέρους των μεμυημένων αξιωματικών , διακεκριμένων  κατά πάντα  συναδέλφων , αλλ' εις άλλους λόγους , δια τους οποίους δεν νομίζω , ότι επέστη ο καιρός να ομιλήσωμεν δημόσια...

Εξ άλλου δεν είναι ακριβές , ότι  οι σύνδεσμοι  των επαρχιακών φρουρών  δεν επήραν εγκαίρως  το σύνθημα.

Μόλις ελάβομεν το απόγευμα της Παρασκευής  το τηλεφώνημα από το Πέραμα, ότι οι αξιωματικοί του ναυτικού  διεπεραιώθησαν  εις τον Ναύσταθμον  και ήρχισαν  την κατάληψιν του λόφου  και του στόλου, έσπευσα να διαβιβάσω το προκαθωρισμένον  σύνθημα τηλεγραφικώς  εις τους συνδέσμους  όλων των φρουρών. Επεκοινώνησα  μάλιστα και τηλεφωνικώς  εγώ ο ίδιος  περί την 7.30 ' εσπερινήν  με την Θεσσαλονίκην  δια τον καθορισμόν των τελευταίων λεπτομερειών....

Αρχικώς  είχεν αποφασισθή να μεταβώ εγώ ο ίδιος  εις την Θεσσαλονίκην.Εφ' όσον  όμως επλησίαζον αι ημέραι η κατάστασις μετεβάλλετο. Και πρώτον η παρακολούθησίς μας  εκ μέρους των οργάνων της  Ασφαλείας  είχεν αποβή  αυτόχρημα  ασφυκτική , ώστε να μην  απεκλείετο  καθόλου  ο κίνδυνος να γίνη αντιληπτή  η άνευ  υπηρεσιακού λόγου  αναχώρησίς μου  εις Θεσσαλονίκην  είτε σιδηροδρομικώς είτε δι αυτοκινήτου . Αλλά τελικώς  ηναγκάσθην  να εγκαταλείψω  το σχέδιον κατόπιν επιμόνου αξιώσεως του πλοιάρχου Κολιαλέξη, ο οποίος μου ετόνισε  τον κίνδυνον του να προδοθεί  εκ της ιδικής μου μετακινήσεως  το κίνημα και να ματαιωθή  ούτω  η κατάληψις του στόλου , εις την οποίαν τόσην όλοι μας απεδίδαμεν  σημασίαν.

Άλλωστε , εις την Θεσσαλονίκην  υπήρχον οι αξιωματικοί  οι οποίοι θα ετίθεντο  επί κεφαλής του κινήματος μέχρι της αφίξεως  του στρατηγού Πλαστήρα , ο οποίος και επρόκειτο να αναλάβη  την αρχηγίαν του επαναστατικού αγώνος. Δια τας Αθήνας  δεν δύναμαι να είπω, ότι απεβλέπαμεν  εις κατάληψιν της πόλεως , μολονότι αν συνέτρεχον ορισμέναι προϋποθέσεις , απεδείχθη ότι και τούτο  δεν θα ήτο δύσκολον. Απεβλέπομεν περισσότερον  εις την δημιουργίαν εντός αντιπερισπασμού , ο οποίος να διευκολύνη  τους ναυτικούς και να τους δώση καιρόν δια τον έκπλουν του στόλου. Τον αντιπερισπασμόν αυτόν  νομίζω ότι τον επετύχομεν.

Αλλά και των Αθηνών  η εξέγερσις θα  ηδύνατο  να καταλήξη  εις οριστικήν  μας επικράτησιν , εάν επραγματοποιούντο αι προϋποθέσεις τας οποίας ετάξαμεν. Και πρώτον η μη εκτέλεσις της εντολής περί καταλήψεως του κεντρικού εργοστασίου της Πάουερ[2]  σπουδαίως συνετέλεσεν  εις τον περιορισμόν της δράσεώς μας  εν Αθήναις. Εάν η πόλις εβυθίζετο  εις το σκότος την 8ην νυκτερινήν  ώραν , όπως συνεφωνήθη και έπρεπε να γίνη άλλη θα ήταν η εξέλιξις. Έπειτα η έγκαιρος ειδοποίησις της κυβερνήσεως  περί της καταλήψεως  του Ναυστάθμου , εκ της γνωστής  συμπλοκής του Περάματος, μας έθεσεν εις θέσιν  αναμφισβητήτως  μειονεκτικήν .Διότι άλλως θα καθίστατο  πολύ ευκολώτερον  να μεταβούν  εις τα σημεία  δι α προωρίζοντο  οι μεμυημένοι  αξιωματικοί , προ παντός δε να έλθουν  εις το πρότυπον  τάγμα ευζώνων , οι εντεταλμένοι  αξιωματικοί οπότε...δεν θα ευρισκόμεθα εις την αχάριστον θέσιν  να δίδομεν σήμερον  συνεντεύξεις  από τας φυλακάς.

Εάν είχομεν  εις την διάθεσίν μας στοιχειωδώς  απαραίτητον αριθμόν αξιωματικών  δια να κινήσωμεν  τους λόχους, αντιλαμβάνεσθε ότι η δύναμις  αύτη , όσον μικρά και αν σας φαίνεται  εις αριθμόν, υπό την ηγεσίαν όμως αξιωματικών  της πνοής ενός Τσιγάντε και ενός Στεφανάκου  εξερχομένη εις την πόλιν  θα ήτο υπεραρκετή να γίνη κυρία της καταστάσεως και να επιβληθή ώς επανάστασις.

Υποσημειώσεις:
[1] Η επανάστασις της 1ης Μαρτίου 1935 θα ημπορούσε να επιτύχη μόνον εις μίαν περίπτωσιν : Εάν οΙ επαναστάται, επιδεικνύοντες Ιδιαιτέραν ευψυχίαν, κατώρθωναν να επιβληθούν εντός ωρών από της εκδηλώσεως της επαναστάσεως. Μακράς διαρκείας εμφύλιος πόλεμος τότε μόνον θα κατέληγεν υπέρ των Επαναστατών, όταν ούτοι ελάμβανον εξωτερικήν βοήθειαν. Το κίνημα της Θεσσαλονίκης και η επανάστασις του στρατηγού Φράνκο εις την Ισπανίαν, αποτελούν την επιβεβαίωσιν της αρχής ταύτης. Ο Ελ. Βενιζέλος δεν υπελόγιζεν εις εξωτερικήν βοήθειαν. Η Μ. Βρεταννία, η Γαλλία και η Γιουγκοσλαβία, όχι μόνον δεν υπεβοήθησαν την επανάστασιν, αλλ' ανεπιφυλάκτως ετάχθησαν παρά το πλευρόν της κυβερνήσεως Τσαλδάρη. Βρεταννικά και γαλλικά πολεμικά σκάφη κατέπλευσαν εις τον όρμον του Φαλήρου, ενώ η γιουγκοσλαβική κυβέρνησις προθύμως παρεχώρει αεροπλάνα εις την κυβέρνησιν των Αθηνών. Κάτηγορήθη τότε ο Βενιζέλος ότι ευρίσκετο εις συνεννόησιν με τον Μουσσολίνι και ότι ανέμενε ιταλικάς εκδηλώσεις υπέρ των επαναστατών. Ή υπό της ιταλικής κυβερνήσεως απαγόρευσις της αναχωρήσεως του στρατηγού Πλαστήρα και η άρνησις του ραδιοφονικού σταθμού του Μπάρι, όπως μεταδώση τα διαγγέλματα και τα ανακοινωθέντα των επαναστατών, απετέλεσαν αδιάψευστον απόδειξιν περί του αντιθέτου. Εις την πραγματικότητα, ούτε προσυνεννόησις του Βενιζέλου με οιανδήποτε ξένην δύναμιν υπήρχεν, ούτε κανέν ξένον κράτος εξεδήλωσε την διάθεσιν να βοηθήση τους Επαναστάτας .(Γ. ΔΑΦΝΗΣ : Η ΕΛΛΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΔΥΟ ΠΟΛΕΜΩΝ Τόμος Β σελ 353)
[2] Ο Παπαθανασόπουλος πούχε αναλάβει το σβύσιμο των φώτων πήγε με τους συνταγμ. πυρ Βακκά Δημ., λοχ. πεζ. Σπύρο Παπούλα και άλλους αρκετούς σ' ένα σπίτι κοντά στο εργοστάσιο. Εκεί πήγαν τεχνικοί από το εργοστάσιο που ήταν οργανωμένοι, τούς κάλεσαν να μπουν στο εργοστάσιο και να επιβάλουν μερικές ζημιές. Τούς βρήκαν ν' αγκαλιάζονται και να χαίρονται για την κατάληψη του στόλου και τη μάχη του Μακρυγιάννη και ύστερα σηκώθηκαν και έφυγαν χωρίς να κάνουν τη δουλειά πού είχαν αναλάβει. Βέβαια δεν υπολογίζαμε ποτέ πως μπορούσαμε να επιβληθούμε στην Αθήνα, αλλά τα πράγματα απόδειξαν πως με τη σύγχιση και το φόβο που είχαν οι κυβερνητικοί στην αρχή, αν όλοι που είχαν αναλάβει να κάνουν κάτι στην Αθήνα το έκαναν, ίσως να επικρατούσαμε.(ΣΤ. ΣΑΡΑΦΗΣ: ΑΠΑΝΤΑ Τόμος Β ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ σελ 424.) 

(Οι δηλώσεις του Στ. Σαράφη  δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα "δημοκρατικών αρχών" ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ στο φύλο της Παρασκευής 28 Ιουνίου 1935)