Κυριακή 29 Ιανουαρίου 2012

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ: ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ 1919

Όλα αυτά επέρναγαν κινηματογραφικώς από (6) το νου μου, ήταν ένα παρελθόν περιπετειώδες και ιστορικόν, που το άφηνα τώρα πίσω μου. Και έφθανα εις το παρόν και προχωρούσε η σκέψι μου στο μέλλον, στη νέα περιπέτεια.
Εσκεπτόμην πως άφηνα ένα σύνταγμα εμπειροπόλεμο, που ήταν έργον των χειρών μου και επήγαινα να τεθώ επί κεφαλής ενός νέου συντάγματος για το οποίον αι πρώται εντυπώσεις μου εκ της γνωριμίας που έκαμα με αυτό προ δύο μηνών στο Σαρί-Σαμπάν (Χρυσούπολη) κάθε άλλο παρά ευχάριστες ήσαν. Ήταν σύνταγμα σχεδόν απόλεμο. Ήταν μεν για κάμποσο καιρό στον τομέα του Στρυμόνος, αλλ' ο τομεύς αυτός δεν παρουσίαζε δράσιν τινα, αφού καθ' όλον το διάστημα της υπηρεσίας του μετώπου είχε μόνον ένα τραυματία. Έπειτα ήταν σύνταγμα απ' άκρου εις άκρον φρονημάτων φανατικώς βασιλικών. Είχε ποτισθή με το δηλητήριον του μίσους κατά του καθεστώτος της Θεσσαλονίκης της Εθνικής Αμύνης. Αφού ένα μήνα προ της ανατροπής του Μακεδονικού Μετώπου και κατ' Αύγουστον 1918 είχαν προετοιμασθή όλα, ώστε να αυτομολήση ολόκληρος η μεραρχία (ΧΙΙΙ) προς τους Βουλγάρους και προς τον σκοπόν αυτόν απέστειλαν προς συνεννόησιν ως αυτόμολον τον έφεδρον υπολοχαγόν του συντάγματος Καρύδην[9]. Ένα τυχαίον γεγονός απέτρεψε την αυτομολίαν της XIII Μεραρχίας, πράξιν αποτροπαίαν και συγχρόνως καταστρεπτικήν διά τα εθνικά συμφέροντα, αφού μάλιστα θα εγίνετο εις τας παραμονάς του τέλους του Μεγάλου Πολέμου.
Εξ άλλου είχα πλείστα δεδομένα διά την πειθαρχίαν του συντάγματος αυτού η οποία ευρίσκετο εις οικτρόν σημείον. Το εξής γεγονός και μόνον είνε ικανόν να διαπίστωση περί τούτου.
Όταν τον Δεκέμβριον [10] έφθασα εις Σαρί-Σαμπάν με το 6ον Αρχιπελάγους διά να αντικαταστήσω το 5/42 Ευζώνων, εκλήθην το βράδυ εις γεύμα παρά του διοικητού του 5/42 εις το κατάλυμα του, οικίαν ευρισκομένην εις το κέντρον της πόλεως. Μετά το γεύμα και περί την 11ην νυκτερινήν ώραν ηκούσθησαν πολλοί πυροβολισμοί και φωνές έξωθεν της οικίας και εις τον κεντρικόν δρόμον της πόλεως. Έτρεξα αμέσως εις τον εξώστην και έρριξα δυνατές και απειλητικές φωνές εναντίον μιας ομάδος συμπλεκομένων ευζώνων και χωροφυλάκων τους οποίους μόλις κατώρθωνα να διακρίνω εις το πυκνόν σκότος της νυκτός. Με τες φωνές μου ετράπησαν εις φυγήν οι εύζωνοι και έμειναν επί τόπου οι χωροφύλακες εκφραζόμενοι δριμύτατα διά την επικρατούσαν απειθαρχίαν εις το σύνταγμα των ευζώνων. Έσπευσα αμέσως και κατέβηκα εις τον δρόμον. Είδα τους χωροφύλακας καταλασπωμένους ύστερα από την πάλην με τους ευζώνους και διασκορπισμένα ευζωνικά φάρια εις τη λάσπη και σφαγμένα αρνιά. Οι χωροφύλακες καταγανακτισμένοι μου διηγήθησαν πως ομάς ευζώνων είχε κόψει από ένα ποίμνιον περί τα 300 πρόβατα τα οποία από της προηγουμένης νυκτός είχαν οδηγήσει εις δασώδες μέρος. Οι ιδιοκτήται του ποιμνίου κατήγγειλαν το πράγμα εις την αστυνομίαν, η οποία έλαβε ανάλογα μέτρα διά την ανακάλυψιν των κλοπιμαίων. Ανεκάλυψεν ότι εύζωνοι είχαν προτείνει εις κάποιον κρεοπώλην τής πόλεως να του πωλήσουν τό βράδυ εκείνο περί τα τριάκοντα πρόβατα. Ο κρεοπώλης υποψιασθείς κλοπήν ανέφερε τό γεγονός εις την αστυνομίαν. Η αστυνομία είπε εις τον κρεοπώλην να δεχθή την πρότασιν των ευζώνων, ο οποίος κατόπιν τούτου συνεφώνησε περί την 11ην ώραν της νυκτός, όπως του τα φέρουν εις το κατάστημα του. Πράγματι η ομάς των ευζώνων μετέφερε επί των ώμων εσφαγμένα μερικά πρόβατα. Και την στιγμήν που έμπαιναν εις τό κατάστημα παρουσιάσθηκαν οι ενεδρεύοντες κάπου εκεί πλησίον χωροφύλακες. Οι εύζωνοι με τους χωροφύλακας ήλθαν στα χέρια και εκυλίοντο στες λάσπες παλαίοντες οι μεν να συλλάβουν τους δε, οι δε να αποδράσουν, εξ ου και ο θόρυβος και οι πυροβολισμοί που ηκούσαμεν από το μόλις 100 μέτρων απέχον κατάλυμα του συνταγματάρχου.
Μετά δε την αναχώρησιν του συντάγματος γενομένην ύστερα από 2-3 ημέρας, διέταξα ανακρίσεις αι οποίαι έφεραν εις φως πλήθος κλοπών και εκβιασμών εις βάρος του τουρκικού ιδίως πληθυσμού.
Το σύνταγμα λοιπόν αυτό επρόκειτο να παραλάβω και να το οδηγήσω εντός δύο ημερών εις την Ουκρανίαν!
Και από τας θλιβεράς αυτάς σκέψεις κατεχόμενος έφθασα εις τήν παραλίαν εις το μέσον του δρόμου μεταξύ Σαρί-Σαμπάν καί Καβάλλας.
Εις το αντίκρυσμα της θάλασσας τα μαύρα αυτά σύννεφα εξαφανίσθηκαν από τη σκέψι μου και ο νους μου με τα φτερά της φαντασίας επέταξε πέρα μακριά σε θαλασσινό ταξείδι, στο πέρασμα του Ελλησπόντου, στη Θάλασσα του Μαρμαρά, στη ξακουσμένη Πόλη, στα περίφημα στενά του Βοσπόρου, στη Μαύρη Θάλασσα, στην Οδησσό, στην Ουκρανία, στες απέραντες ρωσσικές στέπες με ένα στρατό ελληνικό και μπροστά να κυματίζη δοξασμένη η γαλανόλευκη σημαία τής πατρίδας.
Και ύστερα σαν όνειρο επέρασε μπροστά από τα μάτια μου όλη η ελληνική ιστορία με τες εικόνες των μεγάλων ιστορικών γεγονότων τριάντα αιώνων. Και επερνούσαν στη φαντασία μου, η Αργοναυτική Εκστρατεία, ο πόλεμος της Τροίας, αι μυριάδες των Περσών φεύγουσαι καταισχυμέναι μετά τον Μαραθώνα καί την Σαλαμίνα, η αδάμαστη Μακεδονική Φάλαγξ με τον ημίθεον Αλέξανδρον διαβαίνουσα τα Δαρδανελλια διά να κατακτήση την Ασίαν, ολόκληρη έπειτα η χορεία των μεγάλων αυτοκρατόρων του Βυζαντίου, οι επιδρομείς ύστερα Άβαροι, Σλάβοι, Σταυροφόροι, Τούρκοι και τέλος η πτώσις της Πόλης με τον ηρωικό θάνατο του αυτοκράτορος Κωνσταντίνου.
Έτσι εβάδιζα καβάλα στο άλογο μου πλέοντας μέσα σε μια φανταστική ευτυχία περασμένων μεγαλείων, τα οποία μου εφαίνοντο τώρα, μετά διακοπήν 5 αιώνων, πως συνεχίζονται και πάλιν.
Αλλά από τα ονειροπολήματα αυτά μου απέσπασε ο θόρυβος του πλήθους. Είχα φθάσει πλέον εις την Καβάλλα.
Κατευθύνθηκα αμέσως στο Σώμα Στρατού. Παρουσιάσθηκα στον επιτελάρχη - ήταν ο συνταγματάρχης Οθωναίος. Τον ευχαρίστησα διότι συνετέλεσε να εγκριθή από το υπουργείο η αίτησις μου για την τοποθέτησί μου σε μονάδα που θα λάβη μέρος στην εκστρατεία της Ουκρανίας. Συζητήσαμε κατόπιν με εγκαρδιότητα - εγνωριζόμαστε από το 12 και 13 που υπηρετούσαμε μαζί στο ίδιο σύνταγμα, το 5ο Πεζικό Τρικάλων, - για τους δρόμους που ανοίγονται πλέον, για το ευρύ μέλλον της Ελλάδος. Ωραματιζόμεθα και οι δυο μίαν μεγάλην και ευτυχή Πατρίδα, η οποία σύντομα θα αντικαταστήση τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Εστηρίζαμεν όλα αυτά αφ' ενός μεν εις την πλήρη αποσύνθεσιν και διάλυσιν του τουρκικού κράτους, αφ' ετέρου δε εις την υποστήριξιν των συμμάχων, προς τους οποίους η συμμετοχή μας εις την εκστρατείαν της Ουκρανίας θα δημιουργήση υποχρεώσεις δια την Θράκην και την Μικράν Ασίαν. Ήταν η εποχή που επιστεύαμε ότι όσα συνελάμβανε η φαντασία μας ήταν δυνατόν και να πραγματοποιηθούν. Εζούσαμε σε μια ατμόσφαιρα απερίγραπτου αισιοδοξίας και η ψυχή μας ήταν πλημμυρισμένη από άφθαστη ευτυχία δια το μέλλον της πατρίδος. Και συγκεκινημένοι μέχρι δακρύων ειδικεύσαμε τη συζήτησι δια την εκστρατείαν της Ουκρανίας και τα ευτυχή αποτελέσματα που θα έχη δια την Ελλάδα.
Του εζήτησα κατόπιν να με συνδράμη εις τον πληρέστερον εφοδιασμόν του συντάγματος, την διοίκησιν του οποίου επρόκειτο να αναλάβω την επομένην. Μου υπεσχέθη απόλυτον την συνδρομήν.
Έπιασα το τηλέφωνο και εζήτησα τα γραφεία του συντάγματος στο Πράβι. Παρουσιάσθηκε ο υπασπιστής του συντάγματος υπολοχαγός Παπαθανασόπουλος, άγνωστος εις εμένα. Του εζήτησα να μου πη αμέσως τι ελλείψεις έχει το σύνταγμα και του έδωκα την πληροφορίαν ότι αύριον φθάνω διά να αναλάβω την διοίκησιν και ότι την άλλην ημέραν πρόκειται το σύνταγμα να αναχώρηση διά τας Ελευθεράς όπου θα επιβιβασθή διά την Οδησσόν. Μου απήντησεν ότι είνε αδύνατον να αναχωρήση τόσον σύντομα το σύνταγμα διότι στερείται και ιματισμού και υποδήσεως και κλινοσκεπασμάτων. Ότι ο αξιωματικός του εφοδιασμού ευρίσκεται από ημερών εις Καβάλλαν χωρίς να κατορθώση να εφοδιασθή με τα ζητηθέντα είδη. Εκάλεσα αμέσως τον αξιωματικόν του εφοδιασμού πλησίον μου, ενώ συγχρόνως διετάσσετο παρά του επιτελάρχου ο αρχηγός της επιμελητείας να παραδώση εντός της ημέρας , όλα τα είδη τα ζητηθέντα παρά του ευζωνικού συντάγματος, οπερ και εγένετο.
Καί ενώ παρελαμβάνοντο τα είδη, διετάσσετο συγχρόνως και επίταξις των των αναλόγων αραμπάδων διά την εντός της ημέρας μεταφοράν εις Πράβι.
Το απόγευμα εξεκίνησα διά το Πράβι αφού εβεβαιώθην ότι και η εφοδιοπομπή εξεκίνησε. Έφθασα ολίγον προ της δύσεως του ηλίου εις τα γραφεία του συντάγματος όπου ήσαν συγκεντρωμένοι οι αξιωματικοί.΄Ολοι πλην 3-4 μου ήσαν άγνωστοι. Ως εκ των φρονημάτων των δέν διέκειντο ευμενώς προς έναν αντισυνταγματάρχην της Αμύνης και διέκρινα εις τας φυσιογνωμίας των την δυσφορίαν των. Ούτε ήσαν καλώς διατεθειμένοι διά την εκστρατείαν της Ουκρανίας την οποίαν εθεώρουν τυχοδιωκτικήν επιχείρησιν.
Τους ωμίλησα με λίγα λόγια. Τους είπα πως έρχομαι να συνταυτίσω την τύχη μαζί τους σε μιαν υπερπόντιον εκστρατείαν, ότι θα προσπαθήσω να εκτελέσω το καθήκον μου πληρέστερον, όπως αξιώ και από αυτούς να εκτελέση έκαστος το καθήκον του. Ότι δια την Ελλάδα ανοίγονται δρόμοι ευρείς προς δράσιν και θα εξαρτηθή από την εθελοθυσίαν και την επιμονήν των στελεχών όπως η απόδοσις είνε όσον το δυνατόν μεγαλύτερα. Ότι η τύχη και το μέλλον της φυλής είνε στα χέρια μας. Ότι περιστάσεις ωσάν τας παρούσας σπανίως παρουσιάζονται εις τα έθνη, τας οποίας πρέπει να εκμεταλλευθώμεν κατά τον επωφελέστερον τρόπον. Τους είπα πως εννοώ να διοικήσω το σύνταγμα, ότι δεν λαμβάνω υπ' όψιν τα φρονήματα αλλά την ικανότητα και την αξίαν εκάστου• ότι τίποτε δεν θα μεταβάλω από την σύνθεσιν του συντάγματος και ότι έχω απόλυτον εμπιστοσύνην εις τον πατριωτισμόν των αξιωματικών, από τους οποίους εξαρτάται και η ανύψωσις του φρονήματος των οπλιτών. Τους έδωκα εν τέλει οδηγίας όπως εντός της νυκτός διανείμουν τα καταφθάνοντα την στιγμήν εκείνην είδη εις τους άνδρας και να είνε έτοιμοι διά την αύριον προς μεταστάθμευσιν εις τας Ελευθεράς.
Δεν ξέρω ποία υπήρξεν η εντύπωσις των αξιωματικών εκ της πρώτης μου αυτής εμφανίσεως. Καθ' όσον δε ηδυνάμην να μαντεύσω από τας φυσιογνωμίας των μάλλον έδειξαν αδιαφορίαν και εδέχθησαν ψυχρώς τα λεχθέντα [11].



Υποσημειώσεις:
 [9]Καρύδης και Παπαρρηγόπουλος προδότες.(Πρβ.Γ  . Βεντήρη, ο.π σ. 372-376 και 382-384)
[10] 1918
[11] Βασιλικοί αξιωματικοί μαθημένοι να παραδίδονται αμαχητί.














Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου