ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΟΛΑΚΟΓΛΟΥ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ- ΠΩΣ ΣΥΝΕΤΕΛΕΣΘΗ Η ΑΝΑKΩΧΗ

 Ως  προεξετέθη  την επίσπευσιν προς την τελικήν απόφασιν της συνθηκολογήσεως προεκάλεσε η τηλεφωνική αναφορά του Διοικητού της IIης Μεραρχίας, αφ' ου εβεβαιώθημεν ότι ήρχιζεν η εκτόξευσις της επιθέσεως των Γερμανών κατά της ανυπάρκτου αντιστάσεώς μας.
Έρριψα  τον κύβον την 8.10'  ώραν και διέταξα τους 1) συνταγματάρχην Πυροβολικού Μπολήν Ν., 2) έφεδρον εκ μονίμων αντισυνταγματάρχην Πυροβολικού Λαγάν Γεώργιον και 3) επίλαρχον Βλάχον Κ. να μεταβούν επ' αυτοκινήτου ως κήρυκες, εφοδιασμένοι δια των απαιτουμένων διαπιστευτηρίων και να επιδιώξουν την επίτευξιν των επομένων όρων δια την σύναψιν της ανακωχής, (οι όροι εγράφησαν εις σημείωμα, ούτινος αντίγραφον εδόθη εις ένα έκαστον των κηρύκων), προς τερματισμόν της περαιτέρω αιματοχυσίας,
1) Να αναγνωρισθή  η τιμή των όπλων λόγω των επιτευχθέντων παρά του Ελληνικού Στρατού μεγαλουργημάτων και της επιδειχθείσης ανδρείας.
2)  Ν' αποφευχθή η  είσοδος Ιταλικών στρατευμάτων εις το Ελληνικόν  μας έδαφος.
3) Ν' αποφευχθή η αιχμαλωσία του Στρατού μας και ιδιαίτατα είνε απαράδεκτος απολύτως η περίπτωσις της αιχμαλωσίας και του παραμικροτέρου Ελληνικού Τμήματος παρά του ιταλικού στρατού, και
4) Να μη αφοπλισθή ο Στρατός μας, ει δυνατόν.
Οι κήρυκες προπαρασκευάσθησαν  συντόνως , τη  συνδρομή του αντισυνταγματάρχου Πυροβολικού Χατζαρούλα επιτελαρχεύοντος , και ανεχώρησαν περί την 9ην ώραν.
Ο Διοικητής της 11ης Μεραρχίας επληροφορήθη εξ ακριτομυθίας αξιωματικού τινος την προετοιμασίαν των κηρύκων και επειδή υττελόγισε, ότι η Επιτροπή των αξιωματικών που θα απεστέλλετο  θα καθυστέρει μέχρι της εμφανίσεως της ττρο των Γερμανών, προέβη όλως αυτοβούλως εις την προαποστολήν δύο αξιωματικών του προς αναγγελίαν του γεγονότος εις τους Γερμανούς.
Η ενέργεια αύτη του Μεράρχου υπηγορεύθη εκ της ανάγκης να μη λάβη το αδοξότερον τέλος ο πόλεμος δια της ανενοχλήτου εισβολής των Γερμανών, αντιλαμβανομένων πλέον την ανύπαρκτον αντίστααιν. Επί  πλέον ενδιεφέρετο ο Μέραρχος να συντελεσθή η συνθηκολόγησις και να αποτραπή η εισέλευσις των Γερμανών εις Ιωάννινα ότε, ως επίστευε, θα ηρνούντο οι Γερμανοί τας διαπραγματεύσεις και συνεπώς θα υφιστάμεθα την ατίμωσιν και  τον εξευτελισμόν.
Έδωκε διαταγήν όθεν όπως σπεύσουν οι δύο του αξιωματικοί δια να μη προφθάσουν οι Γερμανοί και πλησιάσουν και αντιληφθούν τας κενάς υπερασπιστών γραμμάς μας, πράγμα που επέτυχε ο Μέραρχος του σκοπού του. Οι αξιωματικοί ούτοι της ενδεκάτης Μεραρχίας ευθύς ως έφθασαν οι πραγματικοί κήρυκες, αφέθησαν ελεύθεροι να επανακάμψουν εις τας γραμμάς μας.
Η επιτροπή των κηρύκων, δια του Προέδρου της συνταγματάρχου Μπαλή, κατέστησε γνωστόν εις τον Ανώτατον Γερμανόν αξιωματικόν  τον σκοπόν της αφίξεώς της, και έλαβε την απάντησιν, ότι θα διεβιβάζοντο τηλεφωνικώς οι οροί, επι τη βάσει των οποίων είχε δηλώσει η Επιτροπή ότι ήτο διατεθειμένη να συζητήση, Παρεκλήθη δε τελικώς ν' αναμείνη η Επιτροπή την απάντησιν του Στρατηγού του. Μετά την αναμονήν 4 ολοκλήρων ωρών ενεφανίσθη ενώπιον της επιτροπής αυτός, ούτος ο Γερμανός Μέραρχος στρατηγός Ντήτριχ, όστις ήκουσε τους αξιωματικούς μας με φαινομενικήν ευμένειαν και συμφωνήσας εις τας γενικάς γραμμάς απήλθε δια να τηλεγραφήση εις τον Προϊστάμενόν ταυ σχετικώς ως είπεν. Μετά δίωρον επανήλθε και ηρώτησε να πληροφορηθή τον βαθμόν που έφερα. Ο Πρόεδρος της Επιτροπής απήντησε ότι ήμην Αντιστράτηγος . Τότε ο Υποστράτηγος Ντήτριχ είπε:
«Αντί να συζητώμεν εδώ, θα πάμε μαζί στον Στρατηγόν σας, όστις τυγχάνει  ανώτερος εμού».
 Επέβησαν μετά του στρατηγού Γερμανού και της Επιτροπής τρεις έτεροι αξιωματικοί Γερμανοί επ' αυτοκινήτων και έφθασαν εις Βοτονάσι , όπου το Στρατηγείον μου.

Εκεί αντελήφθην ότι ο Γερμανός Μέραρχος προσεπάθει να μάθη αν και αι κινούμεναι ανά την Άνω Πίνδον Δυνάμεις μας υπήγοντο υπό τας διαταγάς μου και αν θα ειδοποιηθούν και αύται δια την κατάπαυσιν των εχθροπραξιών. Δεδικαιολογημένας εδείκνυον ανησυχίας διά τας εις τo πλευρόν του εχθρού κινουμένας Μεραρχίας μου, οίτινες, διέθετον αριθμόν ανδρών, οίτινες παρέμεναν εις τα Τμήματα των, ήτο όμως άγνωστος ο βαθμός της μαχητικότητος των. Η εχθρική αεροπορία ανεγνώρισε τας δυνάμεις, ας εσφυροκόπει, ηγνόει, όμως, αν ήσαν αξιόμαχοι.
Επωφελήθην του γεγονότος τούτου και επέμεινα εις τους όρους, τους οποίους εδέχθη ο Γερμανός Μέραρχος προθύμως. Και oύτω συνετάχθη το πρώτον Πρωτόκολλον, όπερ και μόνον αναγνωρίζω. Τα λοιπά δεν αναγνωρίζω, διότι, τα υπέγραψα υπό το κράτος της βίας και χωρίς την προϋποτιθεμένην ελευθερίαν γνώμης.
Υπογράφων το πρώτον πρωτόκολλον είχον την πεποίθησιν, ότι αι υπογραφαί των Γερμανών στρατηγών απετέλουν συμβόλαιον απαραβίαστον, διότι άλλως εθίγετο η τιμή του στρατιωτικού λόγου, δια την οποίαν τιμήν ισχορίζοντο ότι ηγωνίζοντο. Δεν υπέθετον ότι θα κατερράκωναν οι Γερμανοί τα πάντα δια να ανταποκριθούν εις την εκδικητικήν μανίαν των Ιταλών και δη παρά πάσαν έννοιαν του Διεθνούς .Δικαίου.
Η υπογραφή του σχεδίου του συνταχθέντος πρώτου Πρωτοκόλλου έλαβε χώραν την 18ην ώραν της 20 Απριλίου και ετέθη εις ισχύν κοινή συμφωνία από 23 ώρας της αυτής ημέρας, ότε υπεγράφησαν τα καθαρά εις την Ελληνικήν Γλώσσαν και εις την Γερμανικήν τοιαύτην.

ΠΡΟΤΟΚΟΛΛΟΝ

Οι υπογεγραμμένοι στρατηγοί ανδρείων Στρατών Γερμανίας και Ελλάδος κ.κ  Ντήτριχ και Τσολάκογλου, αντιπροσωπεύοντες τους αντιστοίχους Στρατούς, συνελθόντες εις Βοτονάσι  συνωμολόγησαν τα κάτωθι:

1.—Παύουν αι εχθροπραξίαι εις Ήπειρον και Δυτικήν Μακεδονίαν  μεταξύ των Γερμανικού και Ελληνικού Στρατευμάτων από 18ης ώρας της σήμερον Κυριακής  20ης Απριλίου 1941 και εντός ολίγου παύουν αι εχθροπρα­ξίαι (εις Αλβανίαν)  μεταξύ των Ελληνικού και Ιταλικού Στρατευμάτων  μερίμνη του Γερμανού Αρχιστρα­τήγου εν Ελλάδι.

2.— Επιτρέπεται η διέλευσις Γερμανικού Στράτου από της έως της αύριον Δευτέρας 21ης Απριλίου 1941  δια να εγκατασταθή  μεταξύ των Ελληνικών και Ιταλικών Δυνάμεων  εν τω Αλβανικώ Μετώπω ,ίνα διευκολυνθή η εκτέλεσις των  κάτωθι συμφω­νηθέντων.

(α) Τα Ελληνικά Στρατεύματα υποχρεούνται ν' αποσυρθούν μέχρι των παλαιών ελληνοαλβανικών συνόρων εις χρονικόν διάστημα 10 ημερών.

(β) Αι Στρατιαί Ηπείρου και Μακεδονίας θ' αποστρατευθούν, των ανδρών παραδιδόντων τον οπλισμόν των εις αποθήκας οριζομένας υπό της Στρατιάς και είτα θα μεταβούν εις τας εστίας των.

(γ) Οι αξιωματικοί θα φέρωσιν την εξάρτυσιν και τον οπλισμόν των τιμητικώς μη θεωρούμενοι ως αιχμάλωτοι. Η εν γένει θέσις και κατάστασις των Μονίμων Αξιωματικών θα παραμείνει αμετάβλητος, ρυθμιζομένη συμφώνως προς τους Ελληνικούς Νόμους παρά της Ελληνικής Κυβερνήσεως, της διαδόχου της σημερινής καταστάσεως..

(δ) Ο εφοδιασμός των Στρατιών θα συνεχισθή μερίμνη αυτών.
Εφ' ω συνετάγη το παρόν εις διπλούν  εις τε την Ελληνικήν και την Γερμανικήν εις Βοτονάσι την 18ην ώραν  της 20 Απριλίου 1941.

Υπογραφαί

 Ο Γερμανός Στρατηγός (υπ.)Ντήτριχ. 

Ο Έλλην Στρατηγός (υπ.) Τσολάκογλου.

H πανωλεθρία των Ιταλών στη Πίνδο

Παρατήρησις .

Το πρωτόκολλον τούτο συνετάγη εκ του προχείρου , παρόντων των συνταγματάρχου Μπαλή, αντισυνταγματαρχών Χατζαρούλα και Λαγά , επιλάρχου Βλάχου και εφέδρου υπιλάρχου Μπαλτατζή , όστις διηρμήνευεν ως γερμανομαθής. Πλείστοι αξιωματικοί του Επιτελείου μου παρηκολούθουν τας ανταλλασσομένας συνομιλίας εκ του παραπλεύρως διαδρόμου εξ ενδιαφέροντος ή εκ περιεργείας. Αν ελέγετο κάτι έξω του σκοπού του πρωτοκόλλου θα εγίνετο ακουστόν παρά πολλών, διότι εγώ ωμίλουν Ελληνικά και μόνον και διότι θα εγίνετο αντιληπτόν εις τους Γερμανομαθείς Λαγόν και Μπαλτατζήν, οίτινες θα το διέδιδον ύστερον από την πάροδον τοσούτου χρόνου. Συνεπώς είνε ψευδές και κακόηθες το αναγραφέν εις τινας εφημερίδας και εκείθεν παραληφθέν ότι δήθεν εγένετο νύξις εις την συζήτησιν με τον στρατηγόν Γερμανόν περί σχηματισμού Κυβερνήσεως και δη ότι έλαβον την Κυβέρνησιν ως αντάλλαγμα τής ανακωχής.
Εάν συνέβαινε παρόμοιον τούτου, είμαι βέβαιος, ότι θα εξετοξεύετο δια των ραδιοφώνων ανά τους αιθέρας της υφηλίου δια να δείξουν οι Γερμανοί ότι προσχωρούν και…. Έλληνες εις τον άξονα.
Άλλως τε κατέστη γνωστόν από ανευρεθείσας εκθέσεις των Γερμανών ότι μόνον εις την Ελλάδα δεν εύρον, έστω και ένα, προδότην.
Το Τ,Σ.Η, επληροφορήθη την άφιξιν του Γερμανού Μεράρχου Ντήτριχ εις Βοτονάσι και ένεκα τούτου απέστειλε Ανώτερον επιτελή του δια να παρακολούθηση τας διαπραγματεύσεις και την σύνταξιν του Πρωτοκόλλου. Η υπογραφή της ανακωχής εκοινοποιήθη δια διαταγής του Τ.Σ,Η. υπογραφείσης υπό του Αρχηγού του Επιτελείου Υποστρατήγου Πλατή.
Την εσπέραν της 20ής Απριλίου ανήνεγκον την σύναψιν της ανακωχής και τους όρους ταύτης εις το Γενικόν Στρατηγείον δια του ασυρμάτου.
Την επομένην ημέραν (21 .Απριλίου) η Γερμανική τεθωρακισμένη Μεραρχία του Ντήτριχ, περιλαμβάνουσα βαρέα άρματα και βαρύ Πυροβολικόν, διήλθεν εκ των γραμμών μας λίαν πρωί και ήχθη εις Πέραμα, όπου εσταμάτησε. Toύτο οφείλεται εις το ότι η Ιταλική αεροπορία αποθρασυνθείσα ενήργει σφοδράν επίθεσιν κατά των πόλεων και χωρίων και απεδεκάτιζε τας διαρρέουσας φάλαγγας και ούτω δεν ηδύνατο η γερμανική μεραρχία να προχωρήση δια να μη υποστή βομβαρδισμόν εκ μέρους των Ιταλών κατά λάθος.
Εξ υποκλοπής ιταλικών ραδιοτηλεγραφημάτων επληροφορήθημεν ότι Ιταλικά τινα αεροπλάνα ανεγνώρισαν την γερμανικήν φάλαγγα και εσημείωσαν τας κινήσεις της.
Την Ι6ην ώραν της 21 Απριλίου αφιχθέντες αεροπορικώς ο επιτελάρχης του στρατάρχου Λίστ και ο Μέραρχος Ντήτριχ προσήλθαν εις το εν Ιωαννίνοις Στρατηγείον του Τ.Σ.Η., όπου ευρισκόμην εκείνην την στιγμήν (Το κατεστραμμένον αεροδρόμιον Ιωαννίνων επεσκεύασαν προχείρως τμήματα Γερμανών αλεξιπτωτιστών, oίτινες έπεσαν παρά το αεροδρόμιον από πρωίας).
Οι Γερμανοί στρατηγοί, παρουσιασθέντες ενώπιον μου, εζήτησαν τροποποίησιν του πρωτοκόλλου συνθηκολογήσεως της χθες.[1] Κατά την συζήτησιν, καθ’ ην κατ' αρχήν ήρνήθην να δεχθώ τροποποίησιν, παρίσταντο οι στρατηγοί Μπάκος, Βραχνός, Μάρκου, ο συνταγματάρχης Γρηγορόπουλος και ο αντισυνταγματάρχης Λαγάς. Και Ενώ ήμην διατεθειμένος να εξακολουθήσω αρνούμενος οι διερμηνείς εσημείωσαν υπαινιγμούς διατυπουμένους με πάσαν επιφυλακτικότητα, καθ’ ους η αρνησίς μου θα έδιδε αφορμήν να κσταγγελθή η ανακωχή, χάριν των Ιταλών. Το τοιούτον, όπερ αντελήφθη καλώς και ο συνταγματάρχης Γρηγορόπουλος, με συνεκράτησεν όπως μη είμαι ανένδοτος, Ένεκα τούτου, βλέπων την επιμονήν των Γερμανών διεμορτυρήθην δια τας νέας αξιώσεις των και την παραβίασιν του αρχικού πρωτοκόλλου και αφού εδήλωσα ότι υποκύπτω «ως αιχμάλωτος άνευ ελευθέρας γνώμης», ενέδωκα.
Άλλως τε το προτεινόμενον δεύτερον πρωτόκολλον ούτε αιχμαλωσίαν περιέχει, ούτε την τιμήν των όπλων έθιγε.
Τούτο (το δεύτερον) είχε ως έπεται:

Εν Μετώπω τη 21 Απριλίου 1941

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΝ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΣ
Μεταξύ της ανωτέρας Διοικήσεως των Γερμανικών εν Ελλάδι Στρατευμάτων, αντιπροσωπευμένης από τον Αρχηγόν του Γενικού Επιτελείου Αντιστράτηγον Γκρέίτζεμπεργκ και της Ανωτέρας Διοικήσεως της Βασιλικής Ελληνικής Στρατιάς Ηπείρου και Μακεδονίας, αντιπροσωπευομένης από τον Αντιστράτηγον Τσολάκογλαυ συνεφωνήθησαν τα κάτωθι:
1) Η ανωτάτη Διοίκησις των Γερμανικών Στρατευμάτων εν Ελλάδι αποδέχεται την άνευ όρων παράδοσιν της Ελληνικής Βασιλικής Στρατιάς Ηπείρου και Μακεδονίας.
2) ΟΙ ανήκοντες εις τήν Έλληνικήν Βααιλικήν Στρατιάν Ηπείρου και Μακεδονίας, είνε αιχμάλωτοι πολέμου, Τα όπλα, ολόκληρον το πολεμικόν υλικόν είνε λεία πολέμου του Γερμανικού Στρατού.
3) Η ανωτέρα Διοίκησις των εν Ελλάδι Γερμανικών Στρατευμάτων αναγνωρίζει, ότι τα Ελληνικά Στρατεύματα ηγωνίσθησαν γενναίως και εκράτησαν επί τυυ πεδίου των μαχών την στρατιωτικήν τιμήν. Ως εκ τούτου οι Έλληνες αξιωματικοί διατηρούν τον οπλισμόν των και τας εξαρτύσεις των (σπαθί —- ττιστόλι).
4) Η Ανωτέρα Διοίκησις Ελληνικών Στρατευμάτων
αφ' ενός θα μεριμνήση δι' όλων των μέσων να παύσουν αι εχθροπραξίαι να παύση διασπορά και καταστροφή υλικού αι δε οδοί αι ευρισκόμεναι εις την περιοχήν της Στρατιάς, νοτίως της ζώνης διαχωρισμού (ιδέ παράγραφον 9) να επισκευασθώσι αμέσως. Η ανωτέρα Γερμανική Διοίκησις αφ' ετέρου θα διατάξη την παύσιν των εχθροπραξιών εις τα Γερμανικά Στρατεύματα ευθύς ως το πρωτόκολλον τούτο αναγνωρισθή και υπογραφή.
5) Ο έκπλους παντοειδών πλοίων εκ των λιμένων περιοχής Στρατιάς Ηπείρου δέον ν' απαγορευθή αμέσως. Η Ανωτέρα Ελληνική Διοίκησις θα μεριμνήση, ίνα τα εν τοις λιμέσι ευρισκόμενα πλοία παραμείνωσι αυτόθι μέχρι νεωτέρας διαταγής υπό επίβλεψιν Ελληνικών Στρατευμάτων.
6) Οι Έλληνες αιχμάλωτοι πολέμου θα παρομείνωσι προς το παρόν εις στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Μετά το πέρας των πολεμικών επιχειρήσεων εν Ελλάδι προβλέπεται η απελευθέρωσις απάντων των μονίμων και εφέδρων αξιωματικών, υπαξιωματικών και στρατιωτών.
7) Η Ανωτέρα Ελληνική Διοίκησις θέλει μεριμνήση ίνα τα Ελληνικά Τμήματα παραμείνωσι υπό την ήγεσίαν των Αξιωματικών των ως και δια την λήψιν μέτρων δια την κανονικήν εκτέλεσιν των όρων της Ανακωχής. Ο εφοδιασμός και η ιατρική περίθαλψις των εν αιχμαλωσία στρατευμάτων θα γίνηται μερίμνη της Ανωτέρας Ελληνικής Διοτκήσεως.
8) Η Ανωτέρα Ελληνική Διοίκησις να ορίση πληρεξούσιον επιτελικόν σύνδεσμον προς διακανονισμόν των λεπτομερειών της εκτελέσεως των όρων παραβάσεως μετά σχετικού Γερμανού συνδέσμου ορισθησομένου βραδύτερον. Ο σύνδεσμος ούτος θα επιδώση το τσχύτερον δυνατόν μίαν συνολικήν κατάατασιν, εμφαίνουσαν την δύναμιν εξοπλισμών και στρατιωτικήν συγκρότησιν της τέως Στρατιάς Ηπείρου και Μακεδονίας.
9) Με την Βασιλικήν Ιταλικήν Ανωτέραν Διοίκησιν εν Αλβανία θα ορισθή ζώνη διαχωρισμού, Ινα επιτευχθή μία ταχεία παύσις εχθροπραξιών εφ' ολοκλήρου του Μετώπου και η κατά το δυνατόν άνευ προστριβών εκτέλεσις της παραδόσεως.
Ποίον πολεμικόν υλικόν και τίνα όπλα θα παραδοθώσιν εις Ανωτέραν Ιταλικήν Διοίκησιν θέλει διακανονισθή βραδύτερον.

Ο Στρατηγός Διοικητής της Ελληνικής Στρατιάς Ηπείρου και Μακεδονίας (υπ.) ΤΣΟΛΑΚΟΓΛΟΥ
Ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου των έν Αθήναις Γερμανικών Στρατευμάτων. (υπ.) Γκρέϊτζεμπεργκ

Παρά την υπογραφήν των δύο πρωτοκόλλων εις τα οποία οι Γερμανοί εβεβαίουν, ότι θα παύσουν αι εχθροπραξίαι με τους Ιταλούς συνεχίζετο ο πόλεμος και προ παντός αι επιδρομαί των Ιταλικών αεροπλάνων. .O επιτελής μου αντισυνταγματάρχης Χατζαρούλας, κοινή συμφωνία, είχε μεταβή εις Λάρισαν, ίνα υποδείξη τας κατεχομένας παρ' ημών και των Ιταλών γρσμμάς και τους γνωστούς μας Σταθμούς Διοικήσεων των Ιταλών, επί τω σκοπώ να αποσταλούν γερμανικά αεροπλάνα δια να ειδοποιήσουν τους Ιταλούς προς κατάπαυσιν του πυρός. Εν τοσούτω και πάλιν συνεχίζετο το πυρ.
Ένεκα των λόγων τούτων παρεκάλεσα τους Γερμανούς Στρατηγούς όπως σπεύσουν να διατάξουν την εις το Πέραμα—Ιωαννίνων γερμανικήν ΜεραρχΙαν να αχθή προς Βορράν δια να παρεντεθή μεταξύ των ημετέρων και των ιταλικών Δυνάμεων προς παύσιν του πυρός, πράγμα, όπερ επετεύχθη την επομένην 22αν Απριλίου παρά της μεραρχίας του Ντήτριχ.[2]
Η ιταλική όμως αεροπορία, εξηκολουθει το δολοφονικόν έργον της, καίτοι εσημειώθη από των μεταμεσημβρινών ωρών της 21ης Απριλίου η προχώρησις των γερμανικών φαλάγγων.
Επειδή τεθωρακισμένη μεραρχία του Ντήτριχ ήχθη προς την μεθόριον , κατέφθασεν εις Ιωάννινα την 22αν Απριλίου ετέρα μεραρχία γερμανική , ήτις παρεμεινεν εις Κατάραν -Μέτσοβον συγκεντρωμένη από πρωίας της 21 Απριλίου.
Οι Γερμανοί είχον έτοιμα τμήματα αλεξιπτωτιστων δια να κατευθύνουν αναλόγως της καταστάσεως κατά την επίθεσιν προς Μέτσοβον. Εν τμήμα τούτων έπεοε εις το αεροδρόμιον των Ιωαννίνων την πρωίαν της 21 Απριλίου.
Συνεπώς ο προβαλλόμενος ισχυρισμός, ότι δήθεν θα επεβραδύνετο η προέλασις των Γερμανών εκ της καταστροφής της σήραγγος της Κατάρας, αποδεικνύεται αμφίβολος, αν μη αβάσιμος. Είτε ούτως, είτε άλλως, τα Ιωάννινα θα κατελαμβάνοντο εντός της 20ης Απριλιου. Η πλήρης κύκλωσις της Στρατιάς Ηπείρου θα συντελείτο.
ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ δεν προβλέπεται ούτε δια του δευτέρου πρωτοκόλλου. Είμαι υπερήφανος διότι με τον «ελιγμόν» κατά την φράσιν του Μουσολίνι, επέτυχα την τιμήν των όπλων και την διάσωσιν των ηρώων της Αλβανίας, χάριν των οποίων είμαι πρόθυμος να υφίσταμαι αγογγύστως, όσα αδίκως υφίσταμαι.
Ενταύθα οφείλω να τονίσω ότι οι ιταλοί όσους συνέλαβαν (περί τους 150) ωδήγησσν εις την Ρώμην όπου τους ηνάγκασαν να παρελάσουν και βραδύτερον, κατόπιν ημετέρων ενεργειών, τους αφήκαν ελευθέρους ενταύθα.
Κρίνω σκόπιμον να υπογραμμίσω ότι εις το μέτωπον του Μετσόβου επρόκειτο νά επιτεθούν δυο γερμανικαί μεραρχίαι (αριθ, 2).……..

Υποσημειώσεις:

[1]  Ο Σεπ Ντήτριχ, διοικητής της «Ες Ες Σωματοφυλακής», δέχεται την πρόταση και το ίδιο βράδυ (20-4), επέτειο των γενεθλίων του Φύρερ, υπογράφεται ένα σχετικά γενναιόφρον πρωτοκολλο ανακωχής. Μόλις πληροφορήθηκε τη συνθηκολόγηση ο στρατάρχης Β. Λιστ, διοικητής της 12ης Στρατιάς (ΑΟΚ 12), της εντεταλμένης για τη διεκπεραίωση της «Επιχείρησης Μαρίτα» απαίτησε νέα σαφέστερη (και κάπως σκληρότερη) διατύπωση των όρων.
Ο Τσολάκογλου, αν και διαμαρτυρήθηκε για την όξυνση τελικά υπέγραψε. Όσο για τους Ιταλούς, είχε προηγηθεί«κατηγορηματική εντολή » του Χίτλερ να μην ενημερωθούν για τις διαπραγματεύσεις, παρόλο που η Ανώτατη Διοίκηση του Στρατού (OKH) είχε προειδοποιήσει τον Φύρερ για τον κίνδυνο περιπλοκών......
Πραγματικά , τα ιταλικά στρατεύματα αρχίζουν να εγκαταλείπουν την προηγούμενη παθητικότητα τους και επιχειρούν να εκμεταλλευθούν την ευνοϊκή κατάσταση, παρά τις εκκλήσεις του Λιστ να σταματήσουν κάθε κίνηση, όσο διαρκούσαν οι διαπραγματεύσεις. Για τον λόγο αυτό, μια προφυλακή της «Σωματοφυλακής Αδόλφου Χίτλερ» φράζει στους Ιταλούς την είσοδο στο ελληνικό έδαφος. Μόνο μετά την αναγκαστική υποχώρηση των τελευταίων αποφεύγεται η ένοπλη σύγκρουση ανάμεσα στα «φιλικά» στρατεύματα! Το επεισόδιο αυτό που αφαιρεί από τους Ιταλούς « τον καρπό της νίκης», εκνευρίζει υπερβολικά τον Ντούτσε.(Χαγκεν Φλάισερ Στέμμα  και Σβάστικα. Τόμος Α)
[2] Στην έκθεση του Τάγ­ματος των Ες Ες (που είχε κινητοποιηθεί για το σκοπό αυτό) αναφέρεται ότι διασφάλισαν την ελληνική υποχώ­ρηση στο παραμεθόριο ποτάμι. Μερικές ώρες μετά τον πετυχημένο αυτόν ελιγμό υποχώρησης, ιταλικά στρατεύματα έφτασαν στις 22.4 το πρωί στα σύνορα, για να καταδιώξουν τους Έλληνες: «Μόνο με επανειλημμένες υποδείξεις ότι το σύνολον των ελληνικών στρατευ­μάτων βρισκόταν στον γερμανικό τομέα κυριαρχίας, συνεπώς υπό γερμανική εξουσία, και με την επισήμανση της υποχρέωσης των γερ­μανικών στρατευμάτων να κρατήσουν τη μεθοριακή γραμμή με κά­θε τρόπο (sic), στάθηκε δυνατό να παραμείνει ο Ιταλός διοικητής στην άλλη πλευρά της γέφυρας». Και τις επόμενες μέρες το Β' Τάγ­μα αποκρούει με τον ίδιο ακαριαίο τρόπο νέες ιταλικές προσπάθει­ες, παρόλο που στο μεταξύ είχαν φτάσει εντολές από ανώτερες στρα­τιωτικές διοικήσεις. Έτσι (σε μια σημείωση στο περιθώριο της έκθεσης), το ΧΧΧΧ. Α.Κ. δικαιολογημένα εκφράζει τον φόβο του για «πολιτικές συνέπειες». (ΜΑ, Ε 328.3:11/Σωματοφυλακή Ες Ες Αδόλ­φος Χίτλερ, έκθεση 10.5.41.)

 (Επιστροφή)